Το μικρό δελφίνι, η τρίαινα, το στεφάνι, το σκήπτρο και το τόξο «αποκάλυψε» η τρισδιάστατη ψηφιακή απεικόνιση της ζωφόρου του Παρθενώνα.

Κάποιο όμορφο σούρουπο, ένας αρχαίος Αθηναίος που θα ανέβαινε τα σκαλιά του Παρθενώνα στην Ακρόποληκαι θα σήκωνε το βλέμμα, θα έβλεπε με θαυμασμό σε ύψος δέκα μέτρων ένα αριστούργημα της γλυπτικής, τη ζωοφόρο.

Εκτός από την κίνηση, τη χάρη, την κομψότητα, την αδρότητα και την ακρίβεια που τα χέρια του Φειδίακαι των συνεργατών του απέδωσαν στο ψυχρό μάρμαρο, θα τον εντυπωσίαζαν τα χρώματα σε κάθε σκηνή, όπως και οι «χρυσές» (από επιχρυσωμένο χαλκό) λεπτομέρειες.

Ένα στέμμα, ένα δελφίνι, χαλινάρια αλόγου, σκήπτρα, ότι μπορεί να φανταστεί ο νους. Θέαμα εντυπωσιακό, που δεν μπορεί να συλλάβει σήμερα κανείς, αφού όλα τα συμπληρωματικά στοιχεία έχουν χαθεί.

Πώς τα εντόπισαν οι αρχαιολόγοι;

Μερικά, όπως τα χρώματα, που ήταν ήδη γνωστά, απλώς τα επιβεβαίωσαν. Μαζί τους, όμως, χρησιμοποιώντας την τελευταία λέξη της τεχνολογίας, διέκριναν και ίχνη από τα πρόσθετα μεταλλικά στοιχεία, ή, σε άλλα σημεία, μαρτυρίες από επιδιορθώσεις ήδη κατά την αρχαϊκή εποχή.

Ο Δημήτρης Παντερμαλής, πρόεδρος του Μουσείου της Ακρόπολης, παρουσίασε σε ημερίδα τα πρώτα συμπεράσματα από την τρισδιάστατη ψηφιακή σάρωση της ζωοφόρου του Παρθενώνα.

Είναι ένα πρόγραμμα που διεξάγεται σε συνεργασία με το εργαστήριο του καθηγητή Δ. Μπουζάκη. Κάποιες έρευνες έγιναν και στην Ελβετία, μάλιστα χωρίς χρήματα, καθώς υπήρξαν χορηγίες αλλά και προσφορά από το ελβετικό ίδρυμα.

Πρόκειται για αξονικές τομογραφίες με τη χρήση ακτίνων Χ και νετρονίων. Από πλήθος μετρήσεων βγάλαμε πολλά συμπεράσματα σχετικά με την τεχνική, αλλά και την ποιότητα της ζωοφόρου, είπε ο κ. Παντερμαλής στην ομιλία του.

Μετρήθηκαν με απόλυτη ακρίβεια σημεία που δείχνουν την πρόθεση του αρχαίου καλλιτέχνη να δώσει προοπτικό βάθος στις μορφές - με το νόημα του 5ου αιώνα π.Χ. βέβαια σε ότι αφορά την προοπτική. Εντοπίσθηκαν ίχνη στερέωσης ή χρήσης μεταλλικών πρόσθετων στοιχείων.

Όλα αυτά δείχνουν πως ο κλασικός ρυθμός, όπως τον ονομάζουμε σήμερα, ήταν απέριττος, αλλά όχι τόσο. Έχουμε χάσει πολλά που θα μας βοηθούσαν να κατανοήσουμε γιατί ο πλούσιος ρυθμός, που ακολούθησε, είναι τόσο πλούσιος.

Η εικόνα που έχουμε τώρα μας δείχνει ότι η ζωοφόρος αποτελεί σύνολο φτιαγμένο με απόλυτη ακρίβεια, κάτι που καταδεικνύεται από τις λαξεύσεις, από το ότι οι λίθοι «κουμπώνουν» ακριβώς, από τις οπτικές διορθώσεις κ.λπ. Άρα, γίνεται εμφανής η μεγαλοφυΐα του Φειδία που συνέλαβε εξαρχής το σύνολο.

Ο κ. Παντερμαλής ανέφερε ότι ίσως τώρα είναι καιρός να επιχειρηθεί μια ψηφιακή αναπαράσταση του Παρθενώνααπό την Υπηρεσία Συντηρήσεως Μνημείων Ακροπόλεως (ΥΣΜΑ).

Βεβαίως, η κατάσταση του κτιρίου δεν είναι καλή, αλλά πρέπει να γίνει μια προσπάθεια.

Πηγή: Α. Κώττη, Ελευθεροτυπία

Το 399 π.Χ ο Σωκράτης ήπιε το κώνειο, έχοντας καταδικαστεί σε θάνατο από το Δικαστήριο της Ηλιαίας, που αποτελούνταν από 500 Αθηναίους πολίτες, με τις κατηγορίες της αμφισβήτησης και ασέβειας των θεών και τη διαφθορά των νέων της πόλης της Αθήνας.

Δικαστές και κοινό θα αποφασίσουν για την ενοχή ή την αθωότητα του σπουδαίου Αθηναίου φιλοσόφου.

Ο Σωκράτηςέζησε στην Αθήνα (το 470 π.Χ. ή 469 π.Χ. – 399 π.Χ.)ήταν Έλληνας Αθηναίος φιλόσοφος και μία από τις σημαντικότερες φυσιογνωμίες του ελληνικού και παγκόσμιου πνεύματος και πολιτισμού και ένας από τους ιδρυτές της Δυτικής φιλοσοφίας.

Ενδεικτικό της σημασίας του για την Αρχαία Ελληνική φιλοσοφίαείναι ότι όλοι οι Έλληνες φιλόσοφοι πριν από αυτόν ονομάστηκαν Προσωκρατικοί. Αναρίθμητοι είναι οι μελετητές που έχουν ασχοληθεί με τον Σωκράτη, στους αιώνες που ακολούθησαν το θάνατό του, πολλοί από τους οποίους είναι ιδιαίτερα φημισμένοι, έτσι ώστε ο W.K.C. Guthrie να γράψει πως «στο τέλος ο καθένας έχει το δικό του, ως ένα βαθμό Σωκράτη, που δεν είναι ίδιος ακριβώς με τον Σωκράτη κανενός άλλου».

Είχε έναν πολυάριθμο κύκλο πιστών φίλων, κυρίως νέων από αριστοκρατικές οικογένειες, απ'όλη την Ελλάδα. Ορισμένοι από αυτούς έγιναν γνωστοί ως ιδρυτές φιλοσοφικών σχολών διαφόρων κατευθύνσεων.

Οι γνωστότεροι ήταν ο Πλάτωνας και ο Αντισθένης στην Αθήνα, ο Ευκλείδης στα Μέγαρα, ο Φαίδωνας στην Ηλεία και ο Αρίστιππος στην Κυρήνη. Οι κυριότερες πηγές για τη ζωή του είναι κατ'αρχάς ο μαθητής του Πλάτων, ο ιστορικός Ξενοφών, ο φιλόσοφος Αριστοτέλης και ο συγγραφέας κωμωδιών Αριστοφάνης.

Στις φιλοσοφικές του έρευνες τον παρακολουθούσαν πολλοί, ιδιαίτερα νέοι, που ένιωθαν ευχαρίστηση ακούγοντας τον να μιλάει και να συζητάει για θέματα κοινωνικά, πολιτικά, ηθικά και θρησκευτικά.

Έτσι σχηματίστηκε γύρω του ένας όμιλος, που δεν αποτελούσε όμως σχολή, γιατί ο Σωκράτηςδεν δίδαξε συστηματικά, αλλά διαλεγόταν σε κάθε σημείο της πόλης, με ανθρώπους κάθε κοινωνικής τάξης και σε αντίθεση με τους σοφιστές δεν έπαιρνε χρήματα από τους μαθητές του.

Απέφευγε την εμπλοκή στην πολιτική και προτιμούσε να πορεύεται τη δική του ανεξάρτητη πορεία. Μόνη εξαίρεση, όταν η πατρίδα τον καλούσε. Έτσι έλαβε μέρος σε τρεις εκστρατείες στη διάρκεια του Πελοποννησιακού πολέμου, στην πολιορκία της Ποτίδαιας, στο Δήλιο της Βοιωτίας το 424π.Χ. («ήμουν μαζί του στην υποχώρηση», λέει ο Λάχης στον ομώνυμο πλατωνικό διάλογο,«και αν όλοι ήταν σαν τον Σωκράτη, η πόλη μας ποτέ δε θα πάθαινε εκείνη τη συμφορά.»)

Το 422 π. Χ. στη μάχη της Αμφίπολης έσωσε τη ζωή του Αλκιβιάδη και έδειξε απίστευτη αντοχή στις κακουχίες, όπως περιγράφει ο ίδιος ο Αλκιβιάδης στο πλατωνικό Συμπόσιο.

Το 406 π.Χ., στη δίκη των 10 Αθηναίων στρατηγών όταν συνέπεσε η «φυλή» στην οποία ανήκε να έχει την πρυτανεία, αρνήθηκε να υποκύψει στην απαίτηση να φέρει σε ψηφοφορία στην Εκκλησία του Δήμου μία παράνομη πρόταση – να δικαστούν ομαδικά και όχι ο καθένας ξεχωριστά, όπως όριζε ο νόμος οι στρατηγοί που είχαν κατηγορηθεί ότι δεν περισυνέλεξαν τους ναυαγούς κατά τη ναυμαχία στις Αργινούσες, κάτι απαράδεκτο νομικά στην αθηναϊκή δημοκρατία.

Το 404 π.Χ. με την ίδια τόλμη εναντιώθηκε στους Τριάκοντα τυράννους, όταν αρνήθηκε να συλλάβει έναν δημοκρατικό πολίτη, τον Λέοντα τον Σαλαμίνιο.

Το 399 π.Χ. διατυπώθηκε εναντίον του κατηγορία για ασέβεια προς τους θεούς και για διαφθορά των νέων. Ο φιλόσοφος καταδικάστηκε, με βάση την κατηγορία, σε θάνατο.

Ως σκοπιμότητα της κατηγορίας θεωρήθηκε η διδασκαλία του, η οποία επιδρούσε στους νέους, και με τον φιλελευθερισμό που τον διέκρινε, θεωρήθηκε ανατρεπτικός. Ουσιαστικό κίνητρο, όμως, υπήρξε η αντιζηλία του με σημαντικούς άνδρες της εποχής.

Ενώ ένας από τους βασικούς λόγους για κατηγορία του, στην πραγματικότητα ήταν ότι ένας από τους μαθητές του, και μάλιστα από τους πιο σημαντικούς, είχε πάρει μέρος στην εξουσία των τυράννων.

Στη διάρκεια της δίκης ο Σωκράτηςέδειξε θάρρος, ενώ η αναγγελία της ποινής δεν κατάφερε να τον βγάλει από τη θεϊκή του αταραξία. Μετά την καταδίκη του παρέμεινε στο δεσμωτήριο 30 μέρες, γιατί ο νόμος απαγόρευε την εκτέλεση της θανατικής ποινής πριν από την επιστροφή του ιερού πλοίου από τις γιορτές της Δήλου.

Από τον διάλογο του Πλάτωνα Κρίτων μαθαίνουμε ότι ο Σωκράτης θα μπορούσε να σωθεί, αν ήθελε, αφού οι μαθητές του είχαν τη δυνατότητα να τον βοηθήσουν να αποδράσει.

Ο Σωκράτης αρνήθηκε και, ως νομοταγής πολίτης και αληθινός φιλόσοφος, περίμενε τον θάνατο ειρηνικά και γαλήνια, και ήπιε το κώνειο, όπως πρόσταζε ο νόμος.

Ένα μοναδικό ανθρώπινο δημιούργημα, η βραχοπολιτεία της Πέτρας, έμενε κρυμμένη στην άμμο της ερήμου για αιώνες ολόκληρους και ανακαλύφθηκε τυχαία από έναν 25χρονο τυχοδιώκτη

Είναι τόσο νωρίς το πρωί που τα μάτια μετά βίας κρατιούνται ανοικτά. Κανείς δεν μιλάει. Οι μόνοι ήχοι που ακούγονται είναι το σφύριγμα του ανέμου και το κουδούνισμα από τα πέταλα των αλόγων καθώς χτυπούν στα χαλίκια μέσα στο στενό πέρασμα του φαραγγιού.

Το φαράγγι που οδηγεί στον αρχαιολογικό χώρο της Πέτρας σε κάποια σημεία έχει πλάτος μόλις δύο μέτρα

Πιο πάνω, εκεί που τελειώνουν τα ψηλά βράχια, ένα μικρό κομμάτι ουρανού προσπαθεί να στείλει το αμυδρό φως του κάτω στο φαράγγι, δημιουργώντας απόκοσμες σκιές στο έδαφος. Ξαφνικά τα στενά βράχια ανοίγουν σε ένα ξέφωτο.

Οι πρώτες αχτίδες του ήλιου λούζουν στο φως τους κίονες και τα αετώματα ενός ναού που ξεπροβάλλει μέσα από τον τραχύ βράχο, στη μέση του πουθενά, σαν την πιο απίθανη ψευδαίσθηση. Η σιωπή δίνει τη θέση της σε ένα αυξανόμενης έντασης μουρμουρητό δέους. Αγαπητοί επισκέπτες, καλωσορίσατε στην Πέτρα!

Η αρχαία βραχοπολιτεία της Πέτρας, ο μεγαλύτερος εθνικός θησαυρός της Ιορδανίας, είναι ένα μυστήριο. Ποια ήταν στην πραγματικότητα αυτή η πόλη; Ποιοι την έχτισαν και γιατί στα βάθη της ερήμου; Για ποιον λόγο το πιο επιβλητικό κτίσμα της περιοχής αποτελείται στην ουσία μόνο από μία πρόσοψη και πίσω της δεν υπάρχει παρά μια μικρή, κενή καμαρούλα; Γιατί ξαφνικά η Πέτρα χάθηκε από την ιστορία και εξαφανίστηκε ακόμη και από τους χάρτες για αιώνες ολόκληρους;

Το στενό φαράγγι που λέγεται Σικ είναι στην πραγματικότητα ένας ενιαίος βράχος που σκίστηκε στα δύο δημιουργώντας εντυπωσιακά σχήματα και χρώματα

Ποιοι ήταν αυτοί οι άγνωστοι κάτοικοί της, οι Ναβαταίοι, που ενώ ήταν νομάδες και έμεναν σε σκηνές ή σε σπηλιές έχτισαν ναούς, παλάτια και θέατρα τέτοιας καλαισθησίας; Και γιατί ενώ δεν βρέθηκαν πουθενά χρυσά κοσμήματα και τα ελάχιστα πήλινα αγγεία τους ήταν χοντροκομμένα και άβαφα είχαν χτίσει έναν ολόκληρο ναό-θησαυροφυλάκιο και σκάλιζαν εξαιρετικά γλυπτά πάνω στον βράχο;

Με μόλις το 1/20 της αρχαίας πόλης να έχει ανασκαφεί μέχρι σήμερα, η γνώση μας για την Πέτρα αλλάζει μέρα με τη μέρα. Νέα μυστικά έρχονται στην επιφάνεια μέσα από τις σκαπάνες των αρχαιολόγων από την Ιορδανία, την Ελβετία, τη Γαλλία και τις ΗΠΑ, που πραγματοποιούν ανασκαφές στην περιοχή.

Η Πέτρα ψηφίστηκε πριν από μερικά χρόνια από εκατομμύρια άτομα σε όλο τον κόσμο ως ένα από τα Νέα Θαύματα του Κόσμου

Τα πιο πρόσφατα ευρήματα είναι εντυπωσιακά: ένα συγκρότημα με πισίνα και λουτρά, μια βίλα ευγενούς, νέοι τάφοι δίπλα στο Θησαυροφυλάκιο, οι οποίοι δίνουν άλλη ερμηνεία στο μυστήριο της κατασκευής αυτού του κτιρίου και πολλά ακόμη που αλλάζουν συνεχώς τα δεδομένα.

Πέρασμα των καραβανιών

Πριν από 2.000 χρόνια, η Πέτρα βρισκόταν στο σταυροδρόμι των καραβανιών που περνούσαν φορτωμένα με μπαχαρικά, υφάσματα και αρώματα από τη μακρινή Ασία.

Οι εφευρετικοί Ναβαταίοι βρήκαν έναν τρόπο να μαζεύουν το πολύτιμο νερό και η πόλη αναπτύχθηκε ταχύτατα, φιλοξενώντας πάνω από 20.000 κατοίκους.

Μόλις το ένα εικοστό της αρχαίας πόλης έχει ανασκαφεί μέχρι σήμερα. Η γνώση μας για την Πέτρα αλλάζει μέρα με τη μέρα

Το θέατρο της πόλης είχε χωρητικότητα 4.000 θεατών, γεγονός που δείχνει το μέγεθος αλλά και το πολιτιστικό επίπεδο της Πέτρας. Ένας ισχυρός σεισμός ισοπέδωσε μεγάλο μέρος της πόλης και κατέστρεψε το υδραυλικό της σύστημα.

Οι δρόμοι των καραβανιών άλλαξαν και οι κάθε λογής επιδρομείς επιτέθηκαν στην Πέτρα στερώντας της τα πλούτη της. Σιγά σιγά η πόλη σιώπησε και χάθηκε στη λήθη της ιστορίας. Ολα αυτά μέχρι τις αρχές του 19ου αιώνα, όταν ένας τολμηρός Ελβετός εξερευνητής που μόλις είχε κλείσει τα 25 χρόνια του, ο J.L. Burckhardt, αποφάσισε να εξερευνήσει τα βάθη της ερήμου στην Εγγύς Ανατολή αναζητώντας χαμένους θησαυρούς.

Υπάρχουν περίπου 800 διαφορετικά αξιοθέατα στον ευρύτερο χώρο της αρχαίας Πέτρας, εκ των οποίων 500 τάφοι. Εδώ ο «τάφος με την υδρία», όπως ονομάζεται

Ο τυχοδιώκτης αυτός ασπάστηκε το Ισλάμ και μεταμφιεσμένος ως Βεδουίνος έφτασε στην έρημη Πέτρα.

Οι διηγήσεις του ξύπνησαν το διεθνές ενδιαφέρον και σύντομα στην περιοχή κατέφθασαν οι αρχαιολόγοι που έφεραν και πάλι στο φως τα μνημεία αυτής της μοναδικής πόλης, που το 1985 χαρακτηρίστηκε Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO και λίγο αργότερα ψηφίστηκε από εκατομμύρια άτομα σε όλο τον κόσμο ως ένα από τα Νέα Θαύματα του Κόσμου.

800 αξιοθέατα στην αρχαία πόλη

Υπάρχουν περίπου 800 διαφορετικά αξιοθέατα στον ευρύτερο χώρο της αρχαίας Πέτρας, εκ των οποίων τα 500 είναι τάφοι. Μην πανικοβληθείτε, δεν χρειάζεται να τρέχετε από το ένα στο άλλο. Αξίζει να αφιερώσετε λίγο χρόνο για να απολαύσετε ένα τσάι στη σκιά ή απλώς για να χαζέψετε τη θέα των μνημείων. Επιπλέον, μην παραλείψετε να δείτε το ηλιοβασίλεμα, όταν ο ήλιος πέφτει και τα χρώματα στους βράχους αλλάζουν μαγικά.

Το πιο εντυπωσιακό κτίσμα της Πέτρας, ο ναός της Αλ Χάσνα ή Θησαυροφυλάκιο

Η κύρια δίοδος για την Πέτρα είναι ένα στενό πέρασμα ανάμεσα στα βράχια, που ονομάζεται Σικ. Αυτό που φαίνεται εκ πρώτης όψεως ως φαράγγι, στην πραγματικότητα είναι ένας ενιαίος βράχος με ύψος εκατοντάδων μέτρων που από σεισμούς άνοιξε στα δύο, αφήνοντας ένα κενό που σε κάποια σημεία δεν ξεπερνά τα δύο μέτρα πλάτος.

Κατά μήκος του φαραγγιού υπάρχουν ίχνη από ένα αρχαίο φράγμα και εκατοντάδες περίτεχνα λαξευτοί τάφοι με περίπλοκα σκαλίσματα (ο τάφος της Υδρίας, ο τάφος των Λεόντων, ο τάφος των Οβελίσκων, ο Κορινθιακός τάφος κ.ά.).

Ο «τάφος με την υδρία» και δίπλα του ο κορινθιακός τάφος

Το Σικ οδηγεί στο ξέφωτο που βρίσκεται το πιο εντυπωσιακό κτίσμα της αρχαίας πολιτείας, ο ναός της «Αλ Χάσνα» ή «Θησαυροφυλάκιο», με μια διώροφη πρόσοψη πλούσια διακοσμημένη με κίονες κορινθιακού ρυθμού και ανάγλυφες παραστάσεις. Στο εσωτερικό υπάρχει μόνο ένα δωμάτιο, όπου σύμφωνα με μια εκδοχή γίνονταν οι ιεροτελεστίες προς τιμήν της θεάς Ισιδας, ενώ κατά μια άλλη υπήρχε κρυμμένος ένας αμύθητης αξίας θησαυρός. Σύμφωνα με την επικρατούσα άποψη, το κτίσμα κατασκευάστηκε γύρω στο 85 π.Χ. στα χρόνια του βασιλιά Αρέθα του Τρίτου από Ελληνες τεχνίτες.

Από το Αλ Χάσνα ξεκινά ο δρόμος με τις προσόψεις πολλών τάφων που ανήκουν σε διαφορετικές εποχές, ο οποίος οδηγεί στο αρχαίο ρωμαϊκό θέατρο του 1ου μ.Χ. αιώνα. Κοντά στο θέατρο ξεκινά και η κεντρική οδός της πόλης, με τις κιονοστοιχίες, το Νυμφαίο, τις τρεις Αγορές, το βασιλικό ανάκτορο, το Τέμενος και το Γυμνάσιο.

Το φαράγγι Σικ το οποίο καταλήγει στο εντυπωσιακό Θησαυροφυλάκιο

Υπάρχουν αρκετά σημαντικά αξιοθέατα στους γύρω βράχους, ωστόσο η ανάβαση είναι από αρκετά έως πολύ κουραστική. Αξίζει να κοπιάσετε, ωστόσο, για δύο πολύ ιδιαίτερα αξιοθέατα: το Αλ Μαντμπά ή «Υψηλό Θυσιαστήριο» και το Ελ Ντεΐρ ή αλλιώς «Μοναστήρι». Το Αλ Μαντμπά θα προσεγγίσετε ύστερα από 45λεπτη, σχετικά εύκολη, ανάβαση. Ο χώρος θυσιών βρίσκεται σε έναν βράχο και δίνει την αίσθηση ότι αιωρείται μεταξύ ουρανού και γης.

Το Ελ Ντεΐρ, που είναι χτισμένο πάνω σε ψηλό βράχο, είναι μία από τις πιο περίτεχνες κατασκευές της αρχαίας Πέτρας. Είναι το καλύτερο σημείο για να κλείσετε την επίσκεψή σας, αρκεί να κρατήσετε ενέργεια για μια ανηφορική πορεία με 800 σκαλοπάτια, λαξευμένα στον βράχο!

Το ρωμαϊκό θέατρο είχε χωρητικότητα 4.000 θεατών, γεγονός που δείχνει το μέγεθος αλλά και το πολιτιστικό επίπεδο της Πέτρας

Ο ναός που έχει δύο ορόφους ήταν αρχικά αφιερωμένος στον θεό-βασιλιά Ομπάντας Α', αλλά την ονομασία «Μοναστήρι» πήρε τη βυζαντινή περίοδο, όταν έγινε τόπος λατρείας των ντόπιων χριστιανών. Η είσοδος οδηγεί σε μια τετράγωνη αίθουσα όπου βρισκόταν ο βωμός.

Από τον πάνω όροφο θα έχετε θέα σε όλες τις γύρω περιοχές, στην κοιλάδα της Πέτρας και στο επιβλητικό βουνό Χορ, στην κορυφή του οποίου -σύμφωνα με την εβραϊκή παράδοση- βρίσκεται ο τάφος του Ααρών.

Η Πέτρα στο φως του φεγγαριού

Η ρωμαϊκή οδός με τους κίονες οδηγούσε σε μια σκεπαστή ρωμαϊκή αγορά

Έπειτα από επίμονες παρακλήσεις των επισκεπτών να δουν την Πέτρα τη νύχτα, οι Αρχές της Ιορδανίας επέτρεψαν να γίνονται νυχτερινές ξεναγήσεις στον χώρο. Οι επισκέψεις ξεκινούν από το Visitor Center κάθε Δευτέρα, Τετάρτη και Πέμπτη, στις 8:30 το βράδυ και διαρκούν 2 ώρες. Το μονοπάτι ανάμεσα στα βράχια είναι φωτισμένο με 1.500 κεριά, οι επισκέπτες βαδίζουν σιωπηλά σε μία σειρά και οδηγούνται μέχρι το Θησαυροφυλάκιο. Εκεί η ξενάγηση γίνεται με μουσική Βεδουίνων, ενώ σερβίρεται αρωματικό τσάι με μέντα. Μη χάσετε αυτή την εμπειρία!

Η καλύτερη εποχή για να επισκεφθείτε την Πέτρα είναι από Οκτώβριο-Μάιο. Η θερμοκρασία κυμαίνεται τότε σε ανεκτά για μεγάλες πεζοπορίες επίπεδα (15-20°C), σε αντίθεση με το καλοκαίρι, όπου ο υδράργυρος βρίσκεται στους 42-45°C.

Όψη του αρχαιολογικού χώρου της Πέτρας από το Θησαυροφυλάκιο

Έχοντας στα χέρια τους, μηχανήματα τελευταίας τεχνολογίας, κορυφαίοι επιστήμονες σαρώνουν με λέιζερ τα αρχαία μνημεία και μας αποκαλύπτουν πολύτιμα μυστικά και δίνουν απαντήσεις σε σημαντικά ερωτήματα.

Σε αυτό το επεισόδιο της σειράς "Σκανάρονας το παρελθόν", αντικείμενο έρευνας η αρχαία πόλη της Πέτρας στην Ιορδανία. Ελληνικής τεχνοτροπίας και αισθητικής μνημείο που η συμβατική ιστορία μας λέει ότι χτίστηκε από... νομάδες άραβες

Αποκάλυψη

Στην Ελλάδα της οικονομικής κρίσης ο αμερικανός καθηγητής Έντουαρντ Κοέν, ειδικός στην αρχαία Ελληνική οικονομία, υπενθυμίζει μέτρα κατά της φοροδιαφυγής ηλικίας 25 αιώνων.

Η μια πορεία διαδέχεται την άλλη στην Πανεπιστημίου. Τα συνθήματα και τα πανό αψηφούν την καταρρακτώδη βροχή. Οι διαδηλωτές φωνάζοντας προσπαθούν να αντισταθούν στα νέα μέτρα που έρχονται.

Και μέσα σε όλο αυτό το κλίμα, στην καρδιά της Πλατείας Συντάγματος, συναντάμε τον ιστορικό που θεωρείται αυθεντία στην αρχαία αθηναϊκή οικονομία, τον Έντουαρντ Κοέν, που μας υποδέχεται με μια «καλημέρα» στα Ελληνικά!

Καταξιωμένος ιστορικός και επιτυχημένος επιχειρηματίας, ήλθε στην Ελλάδα για να παραδώσει μαθήματα οικονομίας βγαλμένα από την ιστορία της αρχαίας Αθήνας - σε διάλεξη στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη - ως καλεσμένος της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών υπό τον τίτλο «Οικονομική κρίση! Μαθήματα οικονομίας από την αρχαία Αθήνα».

Κάποιος που έζησε τον 4ο αι. π.Χ., προτίμησε να μην καταθέσει τα χρήματά του στην τράπεζα και να τα κρύψει σε ένα πήλινο αγγείο. Είχε συγκεντρώσει νομίσματα από την Πελοπόννησο, τη Στερεά, τη Βοιωτία και την Αίγινα - σύνολο 149 - και τα είχε θάψει στο Μούλκι Κορινθίας, κοντά στην αρχαία Σικυώνα.

«Κατάλληλη μέρα για να μιλήσουμε για την οικονομική κρίση» σχολιάζουμε την κατάσταση στους δρόμους. «Κάθε μέρα είναι η κατάλληλη τα τελευταία δυο χρόνια για να μιλήσουμε για την οικονομική κρίση. Όλοι παίρνουμε μαθήματα από τους αρχαίους Αθηναίους, οι Αμερικανοί, οι Ευρωπαίοι και οι Έλληνες.

Τα μαθήματα όμως που παίρνουμε από την αρχαία Ελλάδα δεν απευθύνονται τόσο στους Έλληνες όσο στην ανθρωπότητα και γενικά στον ανεπτυγμένο κόσμο» υποστηρίζει ο καθηγητής Κλασικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια.

Τι μπορούμε λοιπόν να μάθουμε από την οικονομία της αρχαίας Αθήνας; «Πρώτα από όλα το πολύ προοδευτικό φορολογικό σύστημα με πολύ έξυπνους μηχανισμούς συλλογής φόρων που μπορεί να εφαρμοστεί ακόμη και από έναν λαό που είναι αποφασισμένος να μην πληρώσει.

Μια λύση είναι λοιπόν να πληρώνουν οι πλούσιοι περισσότερους φόρους και να αναλαμβάνουν την υλοποίηση συγκεκριμένων έργων. Στην αρχαία Αθήνα οι πλούσιοι καλούνταν να πληρώσουν τα περισσότερα. Οι ασθενέστερες ομάδες πλήρωναν κυρίως τους έμμεσους φόρους, όπως για παράδειγμα τα λιμενικά τέλη.

Οι πλούσιοι όμως, όπως μαρτυρείται από τα αρχαία κείμενα, μόνο εύκολη ζωή δεν είχαν. Έπρεπε να καλύπτουν τα έξοδα μιας θεατρικής παραγωγής ή της συντήρησης ενός πολεμικού πλοίου, τις λεγόμενες λειτουργίες, που απαιτούσαν τεράστια έξοδα» εξηγεί ο Εντουαρντ Κοέν.

Τόση τιμιότητα οι αρχαίοι Αθηναίοι; Ουδείς επιχειρούσε να ξεφύγει και να μην πληρώσει; «Βεβαίως, γι'αυτό και έκρυβαν τα χρήματά τους διά των τραπεζών. Σας θυμίζει κάτι;» απαντά με χιούμορ ο αμερικανός καθηγητής.

Κι αν όλοι έκρυβαν τα εισοδήματά τους τότε ποιος έμενε να πληρώσει; «Είπαμε ότι οι Αθηναίοι ήταν έξυπνοι. Αν ανέθεταν σε κάποιον μια λειτουργία - όπως η τριηραρχία - και εκείνος υποστήριζε πως δεν μπορούσε να ανταποκριθεί οικονομικά, τότε όφειλε να υποδείξει κάποιον που τον θεωρούσε πλουσιότερο, κίνηση που σήμαινε ταυτοχρόνως πως θα δεχόταν να αναλάβει την υποχρέωση της λειτουργίας αν αντάλλασσε περιουσία με εκείνον που είχε υποδείξει.

Ένας τρόπος φορολόγησης των ευπόρων στην αρχαία Αθήνα ήταν η ανάθεση παραγωγής θεατρικών παραστάσεων. Οι νικητές είχαν το δικαίωμα να στήνουν μνημεία για να υπενθυμίζουν τη χορηγία και τη νίκη τους στους θεατρικούς αγώνες, όπως το μνημείο του Λυσικράτη στην καρδιά της Πλάκας που υπενθυμίζει τη χορηγία του Λυσικράτη και τη νίκη του χορού παίδων το 335 π.Χ.

Αν ο «αντίπαλος» δεν δεχόταν να γίνει η ανταλλαγή περιουσιών - η λεγόμενη αντίδοση - έπρεπε μέσα σε τρεις μέρες και οι δυο να καταθέσουν λεπτομερή κατάλογο με τα ακριβή περιουσιακά τους στοιχεία και το δικαστήριο αποφάσιζε. Το κράτος δεν ενδιαφερόταν για το ποιος θα πληρώσει αλλά να γίνει η λειτουργία».

Τα φορολογικά κόλπα της αρχαίας Αθήνας δεν σταματούν στην ανταλλαγή περιουσιών. «Υπήρχαν φόροι που πωλούνταν» εξηγεί ο καθηγητής Κοέν. «Ένας τέτοιος φόρος ήταν το πορνικό τέλος, ο φόρος που επιβαλλόταν δηλαδή στα πορνεία και τους εκπορνευόμενους.

Το κράτος ενδιαφερόταν να εισπράξει το ποσό που είχε υπολογίσει. Αν τώρα ο εκμισθωτής του φόρου - ο οποίος προέκυπτε από δημόσιο πλειστηριασμό - κατάφερνε να κερδίσει περισσότερα χρήματα, ήταν το κέρδος του».

Στις αρχές του 4ου αι. π.Χ. οι πηγές μαρτυρούν πως ένας πλειοδότης πλήρωσε 30 τάλαντα ως φόρο για τα προϊόντα που εισάγονταν και εξάγονταν από το λιμάνι του Πειραιά. Εισέπραξε 36. Αν σκεφτεί κάποιος πως το μέσο μεροκάματο της εποχής ήταν μία δραχμή και πως ένα τάλαντο ισοδυναμούσε με 6.000 δρχ., ο πλειοδότης κατάφερε να κερδίσει περίπου 3.600 ημερομίσθια!

Βασικό έσοδο για την αρχαία Αθήνα ήταν οι φόροι από τα εισαγόμενα και εξαγόμενα προϊόντα. Πόσο δε μάλλον όταν επρόκειτο για σπάνια και πολύτιμα φορτία, όπως αυτό που απεικονίζεται να ζυγίζεται στο αγγείο, το σίλφιο (βότανο με θεραπευτικές ιδιότητες που εφύετο στην Κυρηναϊκή). Στην κύλικα του 6ου αι. απεικονίζεται ο βασιλιάς Αρκεσίλαος με το σκήπτρο στο χέρι να παρακολουθεί το ζύγισμα, τη συσκευασία και την αποθήκευση του εμπορεύματος.

«Δεν μπορεί να πει κάποιος πως δεν ήταν καλό κίνητρο. Το σύστημα αυτό έχει λειτουργήσει τόσο στην Αθήνα όσο και στη Ρώμη. Γιατί να μη λειτουργήσει και σήμερα;» σχολιάζει ο Έντουαρντ Κοέν.

Η αλήθεια είναι πως σε δυσχερείς οικονομικές περιόδους δεν ήταν πολλοί που πλειοδοτούσαν στους διαγωνισμούς για την είσπραξη φόρων. Τα χρήματα όμως έπρεπε να συγκεντρωθούν. Και στο κυνήγι των φοροφυγάδων δεν έλειπαν και οι ακρότητες.

Οι φοροεισπράκτορες επιστράτευαν μπράβους. Έμπαιναν με τη βία στα σπίτια και έψαχναν για χρήματα στα πιο απίθανα σημεία. Και οι φοροδιαφεύγοντες για να γλιτώσουν από τα βασανιστήρια - διότι δεν έλειπαν κι αυτά - έφταναν σε σημείο να φεύγουν από τα σπίτια τους και να κρύβονται σε συγγενικά για να ξεφύγουν από τη μέγκενη.

Και αν υπήρχε έκτακτη ανάγκη για χρήματα; Και γι'αυτό η αρχαία Αθήνα είχε τη λύση μέσω της προεισφοράς, ενός ειδικού φόρου για έκτακτες περιπτώσεις, όπως η ανάγκη ναυπήγησης πολεμικών πλοίων ή η επισκευή λιμανιών. «Αν υπήρχε άμεση ανάγκη για χρήματα, η πόλη ζητούσε από τους πλούσιους να δανείσουν τα χρήματα στην πολιτεία και κατόπιν να εισπράξουν οι ίδιοι το ποσό από άλλους εύπορους.

Σε ορισμένες περιπτώσεις μάλιστα τους έδιναν το δικαίωμα να διοικούν και το πλοίο του οποίου τα έξοδα κάλυψαν. Ο φορολογούμενος τότε είχε ακόμη ισχυρότερο κίνητρο να δει το πλοίο του να κερδίζει στον πόλεμο για να μείνει στην Ιστορία» λέει ο αμερικανός καθηγητής.

Αυθεντία στην οικονομία της αρχαίας Αθήνας θεωρείται ο ιστορικός και επιχειρηματίας, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια, Έντουαρντ Κοέν που επισκέφθηκε την Ελλάδα προ ημερών για να δώσει διάλεξη

Υπάρχει όμως κι ένα τελευταίο μάθημα από την οικονομία της αρχαίας Αθήνας που φέρνει στο σήμερα ο Έντουαρντ Κοέν και αφορά τις τράπεζες. «Οι Αθηναίοι είχαν καταλάβει πως η τράπεζα μπορεί να βοηθά την οικονομία να προοδεύσει αλλά είναι πολύ επικίνδυνη υπόθεση.

Στην τράπεζα άφηναν τα χρήματα ως παρακαταθήκη, ένας όρος ηθικά φορτισμένος, που σημαίνει πως ο τραπεζίτης παίρνει χρήματα άλλων και έχει απόλυτη υποχρέωση να τα επιστρέψει, αλλά στο ενδιάμεσο διατηρεί το δικαίωμα να τα διαχειριστεί όπως επιθυμεί. Αυτός είναι ο ορισμός της αληθινής τράπεζας.

Η λέξη-κλειδί της όλης υπόθεσης είναι η «πίστις». Είναι δύσκολο να καταλάβουμε την έννοια στον σύγχρονο κόσμο, στα αγγλικά δεν μπορεί ακριβώς να μεταφραστεί. Είναι η εμπιστοσύνη.

Ο Δημοσθένηςυπερασπιζόμενος έναν τραπεζίτη που κατηγορείται για κατάχρηση λέει στους δικαστές:

«Τιμωρώντας τον, θεωρείτε ότι πλήττετε μόνο εκείνον. Στην ουσία πλήττετε και τον εαυτό σας, διότι μαζί με εκείνον θα καταστραφεί και η "πίστις"». Η "πίστις"είναι σημαντική. Οι Έλληνες και οι Αμερικανοί το γνωρίζουν. Πρέπει να το μάθουν και οι Ευρωπαίοι».

Μπορεί όμως ο ιστορικός και επιχειρηματίας να προβλέψει τι μέλλει γενέσθαι με την οικονομία της Ελλάδας; «Δεν έχω κρυστάλλινη σφαίρα. Βλέπω όμως πως ο κόσμος υποφέρει. Οι μισθοί μειώνονται. Τα μέτρα γίνονται όλο και πιο δυσβάσταχτα. Πιστεύω όμως ότι υπάρχει περιθώριο διαπραγμάτευσης. Οι Γερμανοί ξέχασαν ότι έχασαν τον πόλεμο και κάνουν μαθήματα ήθους στους Έλληνες» καταλήγει.

Ο Ναός του Διός στην Λιβύη ήταν μεγαλύτερος από τον Παρθενώνα και τον Ναό του Διός στην Ολυμπία.

Η Κυρήνηείναι από το 1982 Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς) στην αρχαιότητα πήρε το όνομα της από την πηγή Κύρη,που ήταν αφιερωμένη στο θεό Απόλλωνα τον οποίο λάτρευαν εξ ου και η Απολλωνία (Susah), το λιμάνι της Κυρήνης.

Η αποικισμός της Λιβύης έγινε από Έλληνες (από τη Σαντορίνη ) κάτι που αναφέρεται στο τέταρτο βιβλίο της Ιστορίας του Ηρόδοτου (βασιλέι τῶν Θηραίων περὶ ἄλλων χρᾷ ἡ Πυθίη κτίζειν ἐν Λιβύη πόλιν.)

Μεγάλοι και επιφανείς Έλληνες γεννήθηκαν στην Λιβύη όπως ο Ερατοσθένης (γεννήθηκε στην Κυρήνη) καθώς και ο Επίσκοπος Συνέσιος, ο μαθητής της Υπατίαςο οποίος έτρεφε μεγάλο σεβασμό στο άτομο της και ζητούσε με επιστολές την συμβουλή της...

Στην κορυφή της λίστας με τα πιο θεαματικά θέατρα του κόσμου, βρίσκεται το Ωδείο Ηρώδου του Αττικού, σύμφωνα με την ηλεκτρονική έκδοση της «Τέλεγκραφ».

Το δημοσίευμα της «Τέλεγκραφ» αναφέρεται σε σημαντικά θέατρα που ξεχωρίζουν λόγω της τοποθεσίας τους, της αρχιτεκτονικής τους και της ιστορίας τους όπως το θέατρο Walt Disney στο Λος Άντζελες σχεδιασμένο από τον Φρανκ Γκερί, το πλωτό θέατρο της λίμνης Κωνστάντια στην Αυστρία καθώς και στην περίφημη όπερα της Βενετίας.

Χτίστηκε με ταχύτατο ρυθμό με δαπάνες του Ηρώδη του Αττικούκατά τον 2ο αιώνα μ.Χ., προς τιμήν της συζύγου του Ασπασίας Αννίας Ρηγίλλης, η οποία πέθανε το 160 μ.Χ..

Ο προορισμός του οικοδομήματος ήταν κατά κύριο λόγο οι μουσικές εκδηλώσεις και για τον λόγο αυτό ονομάστηκε Ωδείο.

Η ανάγκη της ανέγερσής του προέκυψε μετά την κατάρρευση του Ωδείου που είχε κτιστεί στο κέντρο της αρχαίας αγοράς της Αθήνας από τον στρατηγό του Αυγούστου, τον Αγρίππα, περί το 15 π.Χ., και εκείνο σε αντικατάσταση του ακόμα παλαιότερου Ωδείου του Περικλή, που είχε πυρπολήσει ο Σύλλας το 85 π.Χ..

Ο χώρος που προοριζόταν για το κοινό είχε 32 σειρές από μαρμάρινες κερκίδες και η χωρητικότητά του ήταν της τάξης των 5000 περίπου θεατών. Όπως και στα θέατρα της ρωμαϊκής εποχής, η ορχήστρα είχε ημικυκλικό σχήμα. Το σκηνικό οικοδόμημα βρισκόταν υπερυψωμένο στο βάθος της σκηνής και είχε τρεις ορόφους, δύο εκ των οποίων διατηρούνται μέχρι σήμερα σε ύψος 28 μέτρων. Το ωδείο ήταν στεγασμένο με ξύλινη οροφή από ξύλο κέδρου.

Από διάφορες ενδείξεις προκύπτει ότι το εν λόγω Ωδείο λειτούργησε μόνο 105 χρόνια, δεδομένου ότι τον 3ο αιώνα, δηλαδή το 267 μ.Χ., πολλά οικοδομήματα της Αθήνας, όπως και αυτό, καταστράφηκαν από τους Έρουλους επιδρομείς. Επίσης αυτό το διάστημα από τα διάφορα ευρήματα των ανασκαφών, όπως κρανία ανθρώπων και ταύρων, πιθανολογείται ότι ο χώρος χρησιμοποιήθηκε και για μονομαχίες και ταυρομαχίες.

Φαίνεται όμως πως και οι τοίχοι του οικοδομήματος χρησιμοποιήθηκαν αργότερα ως οχυρωματικό έργο, εντασσόμενο στο τείχος που περιέβαλλε τη βάση του λόφου της Ακρόπολης. Εκτός από τα ερείπια οικίσκων που βρέθηκαν μέσα στο Ωδείο βρέθηκαν και ερείπια μικρής εκκλησίας. Στο μέσον της σκηνής και ακριβώς αντίκρυ της λεγόμενης "Βασιλείου Πύλης" ανακαλύφθηκε υπόγειο που εκτείνεται σε όλο το μήκος της έκτασης της σκηνής.

Οι επιχώσεις που επήλθαν στους επόμενους αιώνες σχεδόν το εξαφάνισαν, με μόνο ορατό σημείο τον ψηλό τοίχο της σκηνής, με την όλη κατασκευή να μοιάζει περισσότερο με γέφυρα.

Ο χώρος που προοριζόταν για το κοινό είχε 32 σειρές από μαρμάρινες κερκίδες και η χωρητικότητά του ήταν της τάξης των 5000 περίπου θεατών. Όπως και στα θέατρα της ρωμαϊκής εποχής, η ορχήστρα είχε ημικυκλικό σχήμα. Το σκηνικό οικοδόμημα βρισκόταν υπερυψωμένο στο βάθος της σκηνής και είχε τρεις ορόφους, δύο εκ των οποίων διατηρούνται μέχρι σήμερα σε ύψος 28 μέτρων.

Κατά τους Μεσαιωνικούς χρόνους όσοι επισκέπτονταν τα ερείπια του Ωδείου δεν ήταν σε θέση να αναγνωρίσουν ποιο κτήριο ήταν αυτό. Άλλοι το περιέγραψαν ως ανάκτορα του Λεωνίδα και του Μιλτιάδη, άλλοι ως το "Διδασκαλείο του Αριστοτέλη", ενώ το 1575 ο Ναυπλιώτης λόγιος Θεοδόσιος Ζυγομαλάς το θεωρούσε ως την "Ακαδημία του Αριστοτέλη". Ο πρώτος που υποστήριξε πως επρόκειτο για το Ωδείο του Ηρώδου του Αττικούήταν ο Άγγλος αρχαιολόγος Ριχάρδος Τσάντλερ το 1764, περίοδο κατά την οποία ο εσωτερικός χώρος του εν λόγω κτίσματος ήταν σπαρμένος με κριθάρι.

Επί οθωμανικής κυριαρχίας το εναπομείναν κτήριο ενσωματώθηκε μαζί με τη Στοά Ευμένους στο Τείχος του Χασεκή (1778) αποτελώντας οχυρωματικό έργο, τον λεγόμενο «Σερπετζέ». Σημειώνεται πως από τα τόξα του Ωδείου κατάφερε ο φιλέλληνας Γάλλος στρατηγός Φαβιέρος να εισέλθει στην Ακρόπολη, τον Δεκέμβριο του 1826, όταν την πολιορκούσαν οι Τούρκοι, προκειμένου να βοηθήσει τους πολιορκημένους Έλληνες.

Το ιστορικό θέατρο χρησιμοποιείται σήμερα, κυρίως κατά τους θερινούς μήνες, για πολιτιστικές εκδηλώσεις, ενώ στη σκηνή του έχει φιλοξενήσει τα μεγαλύτερα ονόματα του παγκόσμιου καλλιτεχνικού στερεώματος, όπως τη Μαρία Κάλλας, την Κατίνα Παξινού, τον Αλέξη Μινωτή, τον Ρούντολφ Νουρέγιεφ, τον Δημήτρη Μητρόπουλο και πολλούς άλλους.

skai.gr

Ώρα αρχαίας Ελλάδος;

Η πόλη διέθετε το δημόσιο ρολόι της. Ήταν ένα μεγάλο μαρμάρινο κωνικό ηλιακό ρολόι που βρίσκεται ακόμη στη θέση του, στη βάση του νότιου τείχους της Ακρόπολης, κάτω από τον Παρθενώνα.

Είναι ορατό από την καφετέρια του Μουσείου της Ακρόπολης. Πολλοί βλέπουν προς τα εκεί, αλλά λίγοι το αναγνωρίζουν. Είναι επάνω από το θέατρο του Διονύσου, δεξιά από τους κίονες του Χορηγικού Μνημείου του Θρασύλλου.

Ηλιακά ρολόγια σε δημόσιους χώρους διέθεταν οι Ελληνικές πόλεις της αρχαιότητας

Από εκείνο το σημείο ακριβώς περνάει ο Αρχαίος Περίπατος, ένας δρόμος ήπιας κυκλοφορίας όπως θα λέγαμε σήμερα, γύρω από το βράχο της Ακρόπολης. Άρα, θα το έβλεπαν από κοντά οι διερχόμενοι από εκεί, μας είπε ο αναστηλωτής του Χορηγικού Μνημείου του Θρασύλλλου, αρχιτέκτων Κωνσταντίνος Μπολέτης, επισημαίνοντάς μας πως το ρολόι αυτό είναι επιστημονικά αδημοσίευτο, συνεπώς δεν είναι επακριβώς χρονολογημένο.

Υπολογίζει πως έχει πλάτος περίπου 1 μέτρο και ανάλογο θα ήταν και το ύψος του (δεν σώζεται ολόκληρο). Στην εποχή της λειτουργίας του, πριν από 2.000 χρόνια, θα ήταν ένα τοπόσημο για την Αθήνα καθώς είναι το μεγαλύτερο από όλα όσα έχουν βρεθεί ως τώρα στην ίδια περιοχή. Και έχουν βρεθεί πολλά μικρά που σώζονται όμως αποσπασματικά, όπως μας είπε η αρχαιολόγος Σταματία Ελευθεράτου, υπεύθυνη για την ανασκαφή στα θεμέλια του νέου Μουσείου της Ακρόπολης.

Από το θέατρο του Διονύσου προέρχεται και ένα ακόμη μαρμάρινο ηλιακό ρολόι. Αυτό δεν βρίσκεται στη θέση του. Μπορεί όμως να το δει κανείς πίνοντας τον καφέ του στο αίθριο του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου.

Το ρολόι αυτό (ύψους 0,50 μ. και πλάτους 0,40 μ.) έχει σχήμα καθίσματος με δύο πόδια λιονταριού στη βάση. Στην κοίλη επιφάνειά του είναι χαραγμένες δώδεκα γραμμές που αντιστοιχούν στις ώρες. Στο μέσον της άνω επιφάνειας υπάρχει οπή για την τοποθέτηση του μετάλλινου δείκτη, από τη σκιά του οποίου «διάβαζες» την ώρα.

Πέρυσι, βρέθηκε στο Πολύχρονο Χαλκιδικής ένα από τα λίγα άθικτα ηλιακά ρολόγια των ελληνορωμαϊκών χρόνων. Εντοπίστηκε σε κτίριο της ύστερης αρχαιότητας από την αρχαιολόγο Μπετίνα Τσιγαρίδα. Το ρολόι της Χαλκιδικής, εκτός από τις γραμμές που δείχνουν το δωδεκάωρο, φέρει κι άλλες τρεις εγχάρακτες γραμμές κάθετες στις πρώτες, που αντιστοιχούν στο χειμερινό ηλιοστάσιο, την ισημερία και το θερινό ηλιοστάσιο.

Ο χάλκινος γνώμονας, που ρίχνει τη σκιά του δείχνοντας την ώρα, είναι στερεωμένος στη μέση της ημισφαιρικής επιφάνειας. Η σκιά του ρολογιού δεν διαφέρει σε μήκος από ώρα σε ώρα. Αλλάζει όμως μήκος ανάλογα με την εποχή του χρόνου. Το μικρότερο μήκος παρατηρείται κατά το χειμερινό ηλιοστάσιο και σταδιακά μεγαλώνει οδεύοντας προς το θερινό ηλιοστάσιο.

Το πιο σημαντικό ρολόι της πόλης των Αθηνών θα πρέπει ωστόσο να ήταν Το Ωρολόγιον του Κυρρήστου, οι γνωστοί μας «Αέρηδες», στο χώρο της Ρωμαϊκής Αγοράς στην Πλάκα. Το οκταγωνικό αυτό μαρμάρινο κτήριο που κτίστηκε τον 1ο αι. π.Χ., από τον Έλληνα αστρονόμο Ανδρόνικο από την Κύρρο της Μακεδονίας (εξ ου και Κύρρηστος), φέρει στις μετόπες του ανάγλυφους τους οκτώ κύριους ανέμους (γι'αυτό επικράτησε η ονομασία Αέρηδες).

Κάτω από κάθε ανάγλυφη προσωποποίηση ανέμου, εγχάρακτες ακτίνες σε διάφορους σχηματισμούς αποτελούσαν ηλιακά ρολόγια. Τις ανήλιαγες ημέρες η ώρα υπολογιζόταν από το υδραυλικό ρολόι που λειτουργούσε στο εσωτερικό του κτιρίου.

Κατά τη μεσαιωνική βυζαντινή περίοδο, τα ρολόγια φαίνεται πως ήταν ελάχιστα στην Ελλάδα σε σχέση με αυτά της Αγγλίας. Στη μελέτη της, «Ηλιακά ρολόγια στη Βυζαντινή Ελλάδα: Ανάλημμα ή ανάθεμα;» η Mary Lee Coulson αναφέρει ότι έχουν καταγραφεί 285 μεσαιωνικά ρολόγια στην Αγγλία, χώρα που δεν φημίζεται για την ηλιοφάνειά της, ενώ στην Ελλάδα ο Αναστάσιος Ορλάνδος στις αρχές του 20ού αιώνα μπόρεσε να καταγράψει μόνο επτά: δύο στον ναό Μεταμόρφωσης της Αμφισσας και από ένα στους ναούς: Παναγίας Σκρίπου, Αγίου Λαυρεντίου στο Πήλιο, Παναγίας (Ζωοδόχου Πηγής) του Κιθαιρώνα, Κοιμήσεως της Θεοτόκου στον Μέρμπακα (στο Μουσείο των Θηβών) και στη Μυσία της Μικράς Ασίας.

Στον κατάλογο αυτό πρέπει να προστεθούν τα ρολόγια στον ναό της Θεοτόκου της Μονής του Οσίου Λουκά, στον ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στον Χώνικα, στον ναό των Βλαχερνών της Ηλείας και ένα που βρέθηκε στην αρχαία Αγορά των Αθηνών.

Πριν από την Επανάσταση του 1821 και κατά τα χρόνια του Οθωνα, οι Αθηναίοι μάθαιναν την ώρα από το ρολόι που χάρισε στην πόλη των Αθηνών ο λόρδος Ελγιν ως αντίδωρο για τα Γλυπτά που έκλεψε από τον Παρθενώνα. Το ρολόι αυτό τοποθετήθηκε σε πύργο στην Αγορά του 1814, στην περιοχή της Βιβλιοθήκης Αδριανού και, όταν το '21 καταστράφηκε, αντικαταστάθηκε από άλλο στην ίδια θέση, του Λουδοβίκου της Βαυαρίας.

Το νόστιμο είναι πως και στα νεότερα χρόνια, συγκεκριμένα το 1916, οι Αθηναίοι μάθαιναν πως ήρθε το μεσημέρι από μια σφαίρα σαν μπαλόνι που υψωνόταν από το Αστεροσκοπείο στον ουρανό.

Την πληροφορία την μαθαίνουμε από έγγραφα τα οποία αναφέρονται στα παράπονα κάποιων Αθηναίων που δεν είχαν ορατότητα στο Αστεροσκοπείο από την κατοικία τους, γιατί παρεμβαλλόταν ο βράχος της Ακρόπολης. Ως εκ τούτου, ζήτησαν από τις αρχές την ώρα του μεσημεριού να υψώνεται σημαία άσπρη και κόκκινη από την Ακρόπολη. Στον Πειραιά, το μεσουράνημα του Ηλιου γινόταν γνωστό ως την 28η Οκτωβρίου 1940 με μια άσφαιρη κανονιά από το Παλατάκι.

Ν. ΚΟΝΤΡΑΡΟΥ-ΡΑΣΣΙΑ (enet.gr)

Αλκυονίδες Μέρες - Halcyon Days

Οι Αρχαίοι Ελληνες είχαν παρατηρήσει τις λίγες μέρες καλοκαιρίας που παρουσιάζονται το χειμώνα

Αλκυονίδες μέρεςονομάζονται οι μέρες εκείνες του Ιανουαρίου, οι οποίες έχουν καλό καιρό και ηλιοφάνεια. Πρόκειται για αρχαία Ελληνική ονομασία, που προέρχεται απ'τον Αριστοτέλη.

Μετεωρολογικά εξηγείται με την εξίσωση των βαρομετρικών πιέσεων μεταξύ της Νοτίου και Βορείου Ευρώπης, ενώ μυθολογικά υπάρχουν πολύ όμορφες ιστορίες για το φαινόμενο αυτό

Μελέτη αρχαίων κειμένων υποδεικνύει ότι οι αλκυονίδες ημέρες είναι ένα σταθερό φαινόμενο

Τα έργα των αρχαίων δραματουργών φαίνεται ότι μπορούν να προσφέρουν στοιχεία για το αρχαίο κλίμα: Η μελέτη 43 έργων που παίζονταν στα ελληνικά θέατρα κατά τον Χρυσό Αιώνα του Περικλή υποδεικνύει ότι οι περίφημες αλκυονίδες μέρεςείναι ένα σταθερό μετεωρολογικό φαινόμενο που χάριζε και τότε λίγη λιακάδα στη χειμωνιάτικη Αθήνα.

Θεατρικές αλκυονίδες

Έλληνες ερευνητές ήταν περίεργοι να μάθουν κάτω από ποιες καιρικές συνθήκες παίζονταν οι θεατρικές παραστάσεις στα Λήναια, μια γιορτή προς τιμήν του Διονύσου που λάμβανε χώρα στην Αθήνα κατά τον μήνα Γαμηλιώνα του αττικού ημερολογίου, από τις 15 Ιανουαρίου έως τις 15 Φεβρουαρίου.

Στη διάρκεια των Ληναίων δίνονταν παραστάσεις στο Θέατρο του Διονύσου κάτω από την Ακρόπολη, ένδειξη ότι ο καιρός πρέπει να ήταν καλός αυτές τις μέρες του καταχείμωνου.

Αλκυόνες, αι παρ αενάοις θαλάσσης κύμασι κύμασι στωμύλλετε

Αλκυόνες, εσείς που δίπλα στα αιώνια κύματα της θάλασσας με κύματα κουβεντιάζετε. Βάτραχοι του Αριστοφάνη, 405 π.Χ.

Για να επιβεβαιώσουν τις υποψίες τους ότι τα Λήναια έπεφταν σε μέρες καλοκαιρίας, τις αλκυονίδες μέρες, η Χριστίνα Μαυροπούλου του Εθνικού και Καποδιστρειακού Πανεπιστημίου Αθηνών και ο Αναστάσιος Μαυρίδης του Παντείου αναζήτησαν αναφορές για τις καιρικές συνθήκες σε 43 έργα του Αισχύλου, του Σοφοκλή, του Ευριπίδη και του Αριστοφάνη από τον 5ο και 4ο αιώνα π.Χ.

Τα έργα περιείχαν συνολικά επτά αναφορές για ηλιόλουστες μέρες μέσα στο καταχείμωνο, αναφέρουν οι ερευνητές στην επιθεώρηση Weather.

«Οι κωμωδίες του Αριστοφάνη, ειδικά αυτές που παρουσιάζονταν στα Λήναια, συχνά αναφέρονται στις αλκυονίδες μέρες» γράφουν οι ερευνητές.

Η τιμωρία του Δία

Στην αρχαιοελληνική μυθολογία, η θεά Αλκυόνη, κόρη του Αίολου, προσέβαλε τον Δία, ο οποίος για να την τιμωρήσει τη μετέτρεψε σε πτηνό που μπορούσε να γεννά τα αβγά του μόνο τον χειμώνα. Αργότερα όμως υποχώρησε στα παρακάλια της και της προσέφερε δύο εβδομάδες καλοκαιρίας το χειμώνα για να τη βοηθήσει στο φώλιασμα.

Η αλκυόνη, πανέμορφο μεταναστευτικό θαλασσοπούλι, περνά το χειμώνα στην Ελλάδα και φωλιάζει σε αμμώδεις ή θαμνώδεις πλαγιές κοντά στη θάλασσα ή σε ποτάμια.

Σήμερα γνωρίζουμε ότι η καλοκαιρία δεν οφείλεται σε παιχνίδια των θεών αλλά σε στάσιμα συστήματα υψηλής ατμοσφαιρικής πίεσης. Οι αλκυονίδες μέρες, γράφουν οι ερευνητές, παρατηρούνται στη νοτιοανατολική Ευρώπη, και ειδικά στην Ελλάδα και την Αττική, ανάμεσα στις 15 Δεκεμβρίου και τις 15 Φεβρουαρίου, πιο συχνά όμως ανάμεσα στις 15 και τις 31 Ιανουαρίου.

Σταθερό φαινόμενο

Δεδομένου ότι ο μύθος είναι αρχαίος, οι αλκυονίδες μέρες προφανώς υπήρχαν και στην αρχαιότητα. Η τελευταία μελέτη όμως υποδεικνύει ότι ήταν ένα σχετικά σταθερό μετεωρολογικό φαινόμενο που συνέβαινε «σχεδόν κάθε χρόνο» κατά τον 5ο και πιθανώς και τον 4ο αιώνα π.Χ.

Το συμπέρασμα δεν βασίζεται μόνο στην ανάλυση των αρχαίων κειμένων αλλά και σε εικονογραφήσεις αγγείων και άλλα αρχαιολογικά ευρήματα, τα οποία δείχνουν για παράδειγμα ότι οι Αθηναίοι φορούσαν μάλλον ελαφρές ενδυμασίες στη διάρκεια των Λήναιων.

Τότε όπως και τώρα, οι Αθηναίοι έχουν να ευχαριστήσουν την αλκυόνηγια αυτή την ευχάριστη μετεωρολογική παράδοση.

Ο μύθος της Αλκυόνης και οι Αλκυονίδες ηλιόλουστες μέρες του Ιανουαρίου

tovima.gr

Πέντε νέους βασιλικούς τάφους με πλούσια διακόσμηση και σημαντικά κτερίσματα έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη στη βασιλική νεκρόπολη των Αιγών.

Η ταφική συστάδα των Τημενιδώναποκαλύπτεται κομμάτι κομμάτι και τα νέα ευρήματα παρουσιάζονται σήμερα το απόγευμα από τη διευθύντρια της ΙΖ'Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, Αγγελική Κοτταρίδη, κατά την πρώτη μέρα των εργασιών της 27ης Συνάντησης για το Αρχαιολογικό Έργο στη Μακεδονία και τη Θράκη, που γίνεται στη Θεσσαλονίκη.

Από τους πέντε τάφους, τρεις κιβωτιόσχημους και δύο μακεδονικούς, ξεχωρίζει ένας από την πρώτη ομάδα, που έχει μια μεγάλη υπόγεια αίθουσα με λευκούς τοίχους, διακοσμημένους με μια ζωγραφιστή γιρλάντα, με βλαστάρια, λουλούδια και φύλλα κισσού - το παλαιότερο και γι'αυτό ιδιαίτερα σημαντικό δείγμα τοιχογραφίας που ξέρουμε για τη Μακεδονία.

Επίσης φέρει ένα κτιστό λίθινο θρανίο που περιτρέχει τους τοίχους και ξύλινη κλίνη διακοσμημένη με ελεφαντόδοντο και κεχριμπάρια από την οποία σώθηκαν αρκετά ίχνη.

Κεραμική

Σύμφωνα με την κ. Κοτταρίδη, η άφθονη κεραμική, κυρίως οι κομψές λευκές λήκυθοι -χαρακτηριστικά ελαιοδοχεία των νεκρικών τελετών-, χρονολογούν το σύνολο στο 420/410 π.Χ., ενώ ένα σιδερένιο ξίφος που ξέφυγε από τους τυμβωρύχους μαρτυρά ότι ο τάφος ανήκει σε έναν πολεμιστή, ίσως τον βασιλιά Περδίκκα Β' (454-413 π.Χ.), που έδωσε σκληρούς αγώνες για να διατηρήσει ανεξάρτητο το βασίλειό του μέσα στη λαίλαπα του Πελοποννησιακού Πολέμου.

Η βασιλική ταφική συστάδα που η Αγγελική Κοτταρίδη ονομάζει «συστάδα των Τημενιδών» βρίσκεται σε μια άκρη του νεκροταφείου των Αιγών και παρότι τα μνημεία της είναι βάναυσα λεηλατημένα, παρουσιάζουν εντυπωσιακά στοιχεία για την ιστορία της ταφικής αρχιτεκτονικής και την προσωπογραφία της βασιλικής οικογένειας.

Δίπλα στον ιωνικό τάφο που ανασκάφηκε το 1987 βρέθηκε φέτος ένας νέος μακεδονικός τάφος με δωρικές κολόνες, η πρόσοψη του οποίου παρουσιάζει αντιστοιχίες με εκείνη του τάφου του Αλέξανδρου Δ', γιου του Μεγαλέξανδρου και της Ρωξάνης.

Χτισμένοι και οι δύο την ίδια εποχή (στο τέλος του 4ου π.Χ. αι.), δίπλα δίπλα και με τον ίδιο προσανατολισμό, ο ιωνικός και ο νέος δωρικός τάφος δίνουν την εικόνα ενός διδύμου με ιδιαίτερη σημασία, τονίζει η κ. Κοτταρίδη και σημειώνει την αναφορά του Διόδωρου σύμφωνα με την οποία ο Κάσσανδρος μετέφερε τα οστά του Φίλιππου Γ'Αρριδαίου, της συζύγου του Αδέας-Ευρυδίκης, καθώς και της πεθεράς του Κύνας και τα έθαψε στις Αιγές.

«Ως ένας από τους τελευταίους Τημενίδες ο Φίλιππος Γ'Αρριδαίος (323-317 π.Χ.) είχε προφανώς δικαίωμα να ταφεί στην παλιά βασιλική συστάδα και ο ιωνικός τάφος με τον ασυνήθιστα βαθύ προθάλαμο που προοριζόταν για την ταφή και ενός δεύτερου νεκρού προσφέρεται για την ταφή του βασιλικού ζευγαριού, μια υπόθεση που την ενισχύει αποφασιστικά η παρουσία του δίδυμου τάφου, όπου θα μπορούσαν να έχουν αποτεθεί τα οστά της Κύνας», σημειώνει η κ. Κοτταρίδη.Στη συστάδα των Τημενιδών έχουν βρεθεί ως τώρα συνολικά 20 τάφοι, που χρονολογούνται από τα αρχαϊκά (α'μισό του 6ου π.Χ. αι.) μέχρι τα πρώιμα ελληνιστικά χρόνια (τέλος 4ου - αρχές 3ου π.Χ. αι.).

Μολονότι όλοι οι τάφοι είναι συλημένοι, η παρουσία καταλοίπων εντυπωσιακών ταφικών πυρών με πλούσια αφιερώματα (αγγεία, όπλα κ.ά.), που ανακαλούν τις περιγραφές των ομηρικών επών, αλλά και το μέγεθος και η μορφή των ίδιων των μνημείων οδήγησαν τους αρχαιολόγους στο να τους συνδέσουν με την οικογένεια των Μακεδόνων βασιλέων, τους Τημενίδες.

Η ανασκαφέας μάλιστα δεν αποκλείει κάποιος από αυτούς τους τάφους να φιλοξένησε τον ίδιο τον Κάσσανδρο ή έναν από τους γιους του, που σαν παιδιά της Θεσσαλονίκης ανήκαν κι αυτοί στην ένδοξη δυναστεία των Τημενιδών.

Δυστυχώς σχεδόν ολόκληρο το κυρίως κτίριο έχει καταστραφεί.

ΜΑΡΙΑ ΡΙΤΖΑΛΕΟΥ

Αν συναντούσαμε σήμερα κάποιους σοφούς προγόνους μας, τι θα μας συμβούλευαν να κάνουμε ώστε να βιώνουμε το ευ ζηνστην καθημερινότητά μας;

Προφανώς θα μας προέτρεπαν να είμαστε: Καλοί καγαθοί, δηλαδή να ακτινοβολούμε από την εσωτερική ομορφιά μας και ταυτόχρονα να είμαστε καλοί και συμπονετικοί.

Θα συνιστούσαν το Γνώθι σαυτόν, που σημαίνει να… βουτήξουμε στον εσώτερο εαυτό μας, ώστε να γνωρίσουμε ποιοι πραγματικά είμαστε, τι θέλουμε και πώς επιθυμούμε να πορευτούμε στη ζωή. Μόνο έτσι μπορούμε να βαδίσουμε με αποφασιστικότητα στο δικό μας μονοπάτι, χωρίς να μας επηρεάζουν άνθρωποι και καταστάσεις και χωρίς να καταπιεζόμαστε.

Και οπωσδήποτε θα θεωρούσαν απαραίτητο το Νους υγιής εν σώματι υγιή, γιατί μόνο όταν υπάρχει ισορροπία πνεύματος και σώματος μπορεί ο άνθρωπος να βρίσκεται σε αρμονία με τον εαυτό του και τον κόσμο γύρω του.

Σε μέλη της δυναστείας των Τημενιδών, ακόμα και στον ίδιο τον βασιλιά Κάσσανδρο ή κάποιον από τους γιους τουαποδίδει η διευθύντρια της ΙΖ'Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, Αγγελική Κοτταρίδη, την ταφική συστάδα που βρέθηκε στη Βεργίνα.

Η κ. Κοτταρίδη προχώρησε σε «επιστημονικά τολμηρές» υποθέσεις για την αποκάλυψη των πέντε νέων βασιλικών τάφωνστη διάρκεια της εισήγησής της το απόγευμα της Πέμπτης στο αρχαιολογικό συνέδριο του ΑΠΘ η διευθύντρια της ΙΖ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασσικών αρχαιοτήτων, Αγγελική Κοτταρίδη.

Ο βασιλιάς Κάσσανδρος υπήρξε ένας από τους επιγόνους του Μεγάλου Αλεξάνδρου και σύζυγος της αδελφής του, Θεσσαλονίκης.

Στην ανακοίνωσή της με τίτλο «Ανάπλαση-ανάδειξη της βασιλικής Νεκρόπολης των Αιγών. Προστασία και ανάδειξη του νεκροταφείου των τύμβων και της ταφικής συστάδας των Τημενιδών» η κ. Κοτταρίδη ανακοίνωσε ότι συνολικά βρέθηκαν (από το 1996 μέχρι σήμερα) 20 τάφοι που χρονολογούνται από τα αρχαϊκά (α΄ μισό του 6ου αι.) μέχρι τα πρώιμα ελληνιστικά χρόνια (τέλος 4ου- αρχές 3ου αι. π.Χ.).

«Ερευνούμε την συστάδα των Τημενιδώνπου βρίσκεται στη νοτιοδυτική γωνία του νεκροταφείου των τύμβων και σημαδεύει την πορεία του αρχαίου δρόμου, ο οποίος οδηγούσε από την βορειοδυτική πύλη της πόλης -όπου η ταφική συστάδα των βασιλισσών- προς την περιοχή που θάφτηκε ο Φίλιππος Β ΄ και ο Αλέξανδρος Δ΄, ο γιος του Μεγαλέξανδρου και της Ρωξάνης για την ταύτιση του τάφου του οποίου κανείς ως τώρα δεν έχει διατυπώσει κάποια αντίρρηση» δήλωσε η κ. Κοτταρίδη.

Αναφερόμενη σε άλλο τάφο είπε:

«Άφθονη κεραμική, κυρίως κομψές λευκές λήκυθοι, τα χαρακτηριστικά ελαιοδοχεία των νεκρικών τελετών, χρονολογούν το σύνολο γύρω στο 420-410 π.Χ., ενώ ένα σιδερένιο ξίφος που ξέφυγε από τους τυμβωρύχους μαρτυρά ότι ο τάφος ανήκει σε έναν πολεμιστή, ίσως τον βασιλιά Περδίκκα Β΄ (454-413 π.Χ.) που χρειάστηκε σκληρούς αγώνες για να διατηρήσει το βασίλειό του ανεξάρτητο μέσα στη δίνη του Πελοποννησιακού πολέμου»

«Μολονότι οι τάφοι είναι όλοι συλημένοι, η παρουσία κατάλοιπων εντυπωσιακών ταφικών πυρών με πλούσια αφιερώματα (αγγεία και όπλα) που ανακαλούν περιγραφές των ομηρικών επών αλλά και το μέγεθος και την μορφή των ίδιων των μνημείων μας οδήγησαν στη σύνδεση με την οικογένεια των Τημενιδών».

Οι ανασκαφές της ΙΖ'Εφορείας Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων των οποίων προΐσταται η κ. Κοτταρίδη χρηματοδοτούνται στο πλαίσιο του έργου ΕΣΠΑ.

Νωρίτερα, η διευθύντρια της πανεπιστημιακής ανασκαφής στη Βεργίνα καθηγήτρια αρχαιολογίας του ΑΠΘ (και ευρωβουλευτής), Χρυσούλα Παλιαδέλη, παρουσίασε νέα στοιχεία για το ότι ο βασιλικός τάφος της Βεργίνας ανήκει στον βασιλιά Φίλιππο τον Β'.

Δίκην απάντησης με σειρά επιστημονικών δεδομένων σε όσους –Έλληνες και ξένους συναδέλφους της- έχουν κατά καιρούς αμφισβητήσει τα επιστημονικά συμπεράσματα του Μανόλη Ανδρόνικου, η κ. Παλιαδέλη – ως επικεφαλής της πανεπιστημιακής ανασκαφής, επέστρεψε από το 2010 μέχρι σήμερα στην επανεξέταση του σκελετικού υλικού από τον τάφο ΙΙ της Μεγάλης Τούμπας στη Βεργίνα, επανεκτιμώντας τις παλιότερες έρευνες με τη συνδρομή ιατρικών και φυσικοχημικών εξετάσεων.

«Για το νεκρό του θαλάμου τα νέα πορίσματα οδηγούν σε ακριβέστερο καθορισμό της ηλικίας του (41-49 ετών), και εντοπίζουν εκφυλιστικές αλλοιώσεις, χρόνιες παθήσεις και δείκτες δραστηριότητας που υποδεικνύουν μεσήλικο άνδρα με έντονη ιππευτική και πολεμική δραστηριότητα.

Τα δεδομένα αυτά, σε συνδυασμό με τις μορφολογικές αλλοιώσεις στα οστά του -που βεβαιώνουν πως ο νεκρός κάηκε αμέσως μετά το θάνατό του- αποδυναμώνουν τη θεωρία της ταύτισής του με τον Φίλιππο Γ’ Αρριδαίο και ενισχύουν, αντίθετα, την απόδοση του τάφου στον Φίλιππο Β΄” υποστηρίζει στην εισήγησή της με τίτλο "Σκελετικό υλικό από τους βασιλικούς τάφους της Βεργίνας - Ερμηνευτικές προσεγγίσεις στα ανθρωπολογικά δεδομένα"» η καθηγήτρια κ. Παλιαδέλη.

Όσον αφορά τη «νεκρή του προθαλάμου», η κ. Παλιαδέλη υποστήριξε ότι «νέες παρατηρήσεις σε οστά που δεν είχαν εντοπιστεί στο παρελθόν προσδιορίζουν με ακρίβεια πλέον, την ηλικία της (30-34 ετών), που αποκλείει οριστικά τρεις από τις πιθανές ταυτίσεις που έχουν μέχρις στιγμής προταθεί για την ταυτότητά της (Κλεοπάτρα και Μήδα, γυναίκες του Φιλίππου Β΄ και Αδέα/Ευρυδίκη, γυναίκα του Φιλίππου Γ΄ Αριδαίου).

Μορφολογικές αλλοιώσεις βεβαιώνουν πως η νεκρή κάηκε, όπως κι ο νεκρός του θαλάμου, αμέσως μετά το θάνατό της, ενώ οι δείκτες ιππικής δραστηριότητας δηλώνουν πως ίππευε για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Ένα κάταγμα στο άνω άκρο της αριστερής κνήμης που προκάλεσε βράχυνση, ατροφία και χωλότητα στο αριστερό της πόδι, οδηγεί στο συμπέρασμα ότι το ζεύγος των άνισων κνημίδων του προθαλάμου της ανήκει και πως το μεγαλύτερο μέρος του ανδρικού οπλισμού που βρέθηκε στο χώρο ταφής της είναι δικός της».

«Τα δεδομένα αυτά», καταλήγει η κ. Παλιαδέλη «ενισχύουν την παλιά υπόθεση του N.G.L.Hammond για την ταύτιση της νεκρής με μιαν άγνωστη Σκύθισσα, ίσως κόρη του βασιλιά Ατέα, χωρίς βεβαίως να αποκλείουν το ενδεχόμενο στη νεκρή του προθαλάμου να αναγνωρίσουμε την Αυδάτα, γυναίκα του Φιλίππου Β΄ από την Ιλλυρία».

«Το σημαντικότερο όμως συμπέρασμα της έρευνας» είπε στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων η επικεφαλής της πανεπιστημιακής ανασκαφής,

«αφορά στην ενίσχυση, όχι μόνον από αρχαιολογική, αλλά και από ανθρωπολογική άποψη, της θεωρίας ότι ο τάφος ΙΙ της Μεγάλης Τούμπας ανήκει στον Φίλιππο Β’ και η χρονολόγηση του θανάτου του υπολογίζεται στο 336 π.Χ.».

tovima.gr

Ο Όλυμπος = το ιερό όρος της Ελλάδας και του Αρχαίου Κόσμου. Ετυμ: Όλυμπος = Ολόλαμπος, κατοικία των Θεών. Ουράνιος χώρος ή θόλος αξεπέραστης ομορφιάς.

Τον Όλυμποονομάζουν ακόμη Αιγλήεντα ( = φωτεινός, λαμπερός), Πολυδειρά ( = πολυχάρανδρο ), Αιπύδα ( τραχύ, απότομο, ψιλό ) , Γέρο - Όλυμπο ( = Ιερό Όλυμπο ). Οι Θεοί του Ολύμπου ήσαν σύμβολα και όχι είδωλα. Οι πρώτοι Θεοί, δημιουργήθηκαν από την εξέταση του αχανούς σύμπαντος.

Η αναζήτηση της κοσμογονίας, στηρίχθηκε σε δύο βασικές και απόλυτα λογικές σκέψεις:

α) Ο υλικός κόσμος: Γη, Ουρανός, Σύμπαν, δεν μπορεί να προϋπήρχε. Η δημιουργία του δεν έγινε από το μηδέν, ούτε χωρίς γεννήτορα.

β) Ο γεννήτορας της Ζωής και του Σύμπαντος: Πρέπει να είναι Ων, με ανώτερη και ανεξάντλητη μυστηριακή δύναμη, που επέβαλε παγκόσμια αρμονία και κυβερνά με Σοφία. Και κατέληξαν: Το Ανώτερο Όν είναι το Πυρ - Φως = Ήλιος που ονόμασαν Θεό - Φαέθωνα και με τα άλλα στοιχεία της φύσης, αέρα - νερό - χώμα συνθέτουν όλες τις υλικές και πνευματικές υπάρξεις. Ας δούμε τώρα την συμβολική σημασία των Θεών...

Δίας – Ζευς =δύναμις, αρμονία ( αρχική αιτία των πραγμάτων ). Ποσειδών = ισορροπία των υγρών στοιχείων, για να υπάρχει ζωή. Απόλλων= θερμότητα για την επιβίωση του ανθρώπου και της φύσης. ( Ήλιος, Φως , Θεός του Φωτός ).

Ήφαιστος = τέχνη, διαμόρφωση και εξευγενισμός των στοιχείων του κόσμου.

Άρης = ανδρική και πατριαρχική κηδεμονία.( θεός του πολέμου).

Ερμής = γνώση και σοφία για να ολοκληρωθεί ο νους του ανθρώπου. Αγγελιοφόρος των πνευματικών θεϊκών βουλών, αλλά και της διακίνησης του εμπορικού πλούτου και θεός του εμπορίου. 

Ήρα = υποσυνείδηση , σύζυγος του Δία για να διατηρείται η αρμονία και η πληρότητα. Θεά των γυναικών και της οικογένειας.

Δήμητρα = θεά της γεωργίας, η μεγαλύτερη μητέρα που αγκαλιάζει το παιδί της και δεν μπορεί να το αποχωριστεί.

Εστία = θεά της οικίας, της ζεστασιάς του σπιτιού, η ζεστή φλόγα που ολόγυρά της συγκεντρώνεται η οικογένεια.

Αθηνά = υπερσυνείδηση , θεά της γνώσης και της σοφίας. Αλεξίκακη, ειρηνική, ηθικότατη, παρθένα.

Άρτεμις = θεά της αξιοπρέπειας. Προστάτης των ζώων από τις επιβουλές των μνησίκακων ανθρώπων, αλλά και του κυνηγιού.

Αφροδίτη = θεά της γονιμότητας και της ομορφιάς. Ενώνει αρμονικά το θηλυκό με το αρσενικό και διαιωνίζει το είδος του.

ΘΕΣΣΑΛΙΑ

Στη Θεσσαλία, σύμφωνα με τον Όμηρο, κατοικούσαν οι καλούμενοι Πελασγοί, απ΄όπου κατάγονταν τα 4 Ελληνικά φύλα (= οι Δωριείς, οι Αιολείς, οι Αχαιοί και οι Ίωνες) που μαζί με τους επήλυδες Δαναούς, Καδμείους ή Θηβαίους κ.α. αποτέλεσαν μετά τα Τρωικά το ελληνικό έθνος. Οι Θεσσαλοί μετονομάστηκαν σε Αιολείς από το κοινό βασιλιά τους τον Αίολο, ο οποίος ήταν γιος του Έλληνα.

Ο Όμηρος (Ιλιάδα Β, Κατάλογος νηών) ονομάζει τη Θεσσαλία Άργος Πελασγικόν με τις εξής περιοχές: Άλον, Τρηχίνα , Αλόπην, Ελλάδα και  Φθίαν:  «οι τ’ εΙχον Φθιην ηδ’ Ελλάδα καλλιγυναικα,Μυρμιδονες δε καλευντο και Έλληνες και Αχαιοί, των αυ πεντήκοντα νεων ην αρχός Αχιλλεύς.»  (Ιλιάδα B 681 – 685)

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

Στη Μακεδονία κατοικούσαν οι Μακεδόνες, Πελασγικής καταγωγής. Οι Mακεδόνες και οι Σπαρτιατες ήσαν φυλλα των Δωριέων και κείνοι των Πελασγων. Ο Ησίοδος (Ηοίαι, 1-6) αναφέρει  ότι οι Μακεδόνες ονομάστηκαν έτσι από τον πρώτο βασιλιά τους το Μακηδόνα, αδελφό του Μαγνη, του Έλληνα και του Γραικού. Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο (Α, 57- 58 και Η, 43), οι Μακεδόνες και οι Σπαρτιάτες (σωστότερα αυτοί που κατέβησαν με τους Ηρακλείδες και κατέλαβαν τους Αχαιούς και Δαναούς στην Πελοπόννησο = οι Δωριείς) ανήκουν στο «Δωρικό τε και Μακεδνόν έθνος», που πρώτο ξέκοψε από τους βάρβαρους Πελασγούς και αποτέλεσε ξέχωρο έθνος, το Ελληνικό έθνος και μετά ακολούθησαν κι άλλα βάρβαρα φύλα. 

Ο Ηρόδοτος αναφερει επίσης ότι στη Μακεδονία ζούσαν και οι Παίονες (πρβ: «Διελθών, ο Ξέρξης, δε πλησίον από τους Παίονας, τους Δόβηρας και τους Παιόπλας, οι οποίοι κατοικούν προς βορράν του Παγγαίου, επορεύετο προς δυσμάς, μέχρις ου έφθασεν εις τον Στρυμόνα και την Ηδωνικήν πόλιν Ηϊόνα, την οποίαν εκυβέρνα τότε ο Βόγης»), που σύμφωνα με τον Όμηρο ήσαν Πελασγικής καταγωγής και σύμμαχοι των Τρώων, πρβ: «οι τοξοφόροι Παίονες, των Πελασγών το θείον Γένος» λιάδα, Κ 450-455, μετάφραση ΠΟΛΥΛΑ).

Ωστόσο οι Παίονες κατά τα Περσικά, επειδή πήγαν με το μέρος των Περσών, έφυγαν από το φόβο της εκδίκησης των Μακεδόνων και πήγαν στη Μ. Ασία, προκειμένου να έχουν την προστασία των Περσών. Στη Μακεδονία κατοικούσαν και οι  Αγριάνες, που βοήθησαν το Μ. Αλέξανδρο στην εκστρατεία του στην Ασία και που σήμερα πιστεύεται ότι αυτοί είναι οι καλούμενοι Πομάκοι.

Γείτονες των Μακεδόνων ήσαν οι Ιλλυριοί (= τα φύλα πάνω από την Ήπειρο) , οι Θράκες και οι Σκύθες (περιοχή σημερινής Ρουμανίας), οι οποίοι πήγαν να υποτάξουν τους Μακεδόνες, όμως τελικά έγινε το αντίθετο.

ΠΕΛΛΟΠΟΝΗΣΟΣ

Στην Πελοπόννησο αρχικά έμεναν οι Αρκάδες και οι Αχαιοί, συμφωνα με τον Παυσανία, πρβ: «Από τις φυλές της Πελοποννήσου αυτόχθονες είναι οι Αρκάδες και οι Αχαιοί, τους Αχαιούς τους έδιωξαν από τη χώρα τους οι Δωριείς, αλλά αυτοί δεν εγκατέλειψαν την Πελοπόννησο, έδιωξαν όμως τους Ίωνες και ζουν στην περιοχή που παλιά ονομάζονταν Αιγιαλός, και που τώρα έχει πάρει το όνομα αυτών των Αχαιών.

Οι Αρκάδες, από την αρχή μέχρι σήμερα κατοικούν στη χώρα τους. Όλη η υπόλοιπη Πελοπόννησος ανήκε σε επήλυδες. Οι σημερινοί Κορίνθιοι είναι νεώτεροι από τους Πελοποννήσιους, γιατί τότε που πήραν τη γη τους απον βασιλιά έχουν περάσει διακόσια δέκα επτά χρόνια μέχρι τις μέρες μου. Οι Δρύοπες και οι Δωριείς ήρθαν στην Πελοπόννησο από τον Παρνασό και την Οίτη αντίστοιχα. Γνωρίζουμε ότι οι Ηλείοι πέρασαν από την Καλυδωνα και την υπόλοιπη Αιτωλία.» (Παυσανίας, Ηλιακά, 1-3)

Κατά το έτος 1511 π.Χ. , σύμφωνα με το Πάριο χρονικό, ήρθαν στο Άργος της Πελοποννήσου οι Δαναοί με τον Δαναό από την Αίγυπτο και αναμείχθηκαν με τους Αργείους (φυλετικά Αχαιούς). Ακολούθως δυο γενιές πριν από τα Τρωικά ήρθαν στις Μυκήνες οι Φρύγες (Πέλοπες) με τον Πέλοπα από τη Μ. Ασία και αναμείχθηκαν με τους ντόπιους. Στη συνέχεια και συγκεκριμένα ογδόντα χρόνια μετά τα Τρωικά, κάπου το 1120 π.Χ., έφυγαν από τη Στερεά Ελλάδα Δωριείς και πήγαν και κατέλαβαν τις πόλεις Σπάρτη, Μεσσήνη και Άργος κ.α., οδηγημένοι από τους Ηρακλείδες.

Η Πελοπόννησος στον Όμηρο χωρίζεται στις εξής περιοχές: Το Άργος (Το Άργος, η Τίρυνς,  η Ασίνη κι η Ερμιόνη,η Επίδαυρος, τα μέρη της Τροιζήνος,των Ηιονών, του Μάσητος, ακόμη της Αιγίνης), οι Μυκήνες (οι Μυκήνες, η Κόρινθος, οι Κλεωνές, των Ορνεών  τα μέρη, η Αραιθυρέα, η πόλις Σικυώνος, η Υπερησία, και η Γονούσσα και η Πελλήνη, ο Αιγιαλός, το Αίγιον κι η απλωμένη Ελίκη, η Λακεδαίμων (η Μέσση, η Σπάρτη και η Φάρις, οι Βρυσειές, οι Αιγειές, οι Αμύκλες,το Έλος, χώρ’ ακρόγιαλη, ο Οίτυλος και ο Λάας), η Πύλος  (Αρήνη, το Θρύον, πόρος του Αλφειού, το Αιπύ, τα μέρη του Κυπαρισσήεντος και της Αμφιγενείας, του Έλους και της Πτελεού, το Δώριον), η Αρκαδία (ο Ορχομενός, η Ενίσπη, η Ρίπη και ο Φενεός κι η Στρατία, η Μαντινεία, η Στύμφαλος κι ακόμη η Παρρασία,  η χώρα της Τεγέας), η Ήλιδα (κι απ’ το Βουπράσιον η Μύρσινος, η Υρμίνη, το Αλείσιον κι η Ωλενία πέτρα.)

«Στην Πελοπόννησο κατοικούν επτά διαφορετικοί λαοί. Δύο απ’ αυτούς, οι Αρκάδες και οι Κυνούριοι, είναι αυτόχθονες και ως τώρα κατοικούν όπου κατοικούσαν και παλιά. Οι Αχαιοί ζούσαν πάντα στην Πελοπόννησο, μολονότι μετακινήθηκαν από τα αρχικά τους εδάφη· οι τέσσερις άλλοι από τους επτά —οι Δωριείς, οι Αιτωλοί, οι Δρύοπες και οι Λήμνιοι— είναι επήλυδες (ξένοι μετανάστες).

Οι Δωρικές κοινότητες είναι πολυάριθμες και πολύ γνωστές· οι Αιτωλοί έχουν μόνο μία, την Ηλεία· η Ερμιόνη και η Ασίνη κοντά στην Καρδαμύλη της Λακωνίας, ανήκουν στους Δρύοπες και όλοι οι Παρωρεάτες είναι Λήμνιοι. Οι όντας αυτόχθονες Κυνούριοι, μόνοι νομίζονται από μερικούς  ότι ήσαν  Ίωνες και ότι με τον καιρό έγιναν Δωριείς, υπό την εξουσία των Άργείων, καθώς και οι Ορνεάται και λοιποί περίοικοι. (Ηροδότου Ιστορία Η 72 -73).

«Οι Ίωνες όσο μεν χρόνον κατοικούσαν την Πελοπόννησο, τη λεγόμενη σήμερα Αχαία, και πριν έλθουν στην Πελοπόννησο ο Δαναός και ο Ξούθος, καθώς λέγουν οι Έλληνες, ονομάζονταν Πελασγοί Αιγιαλείς, μετονομάστηκαν δε Ίωνες από τον Ίωνα του Ξούθου (Ηρόδοτος Θ, 85).

Μετά τα τρωικά η Πελοπόννησος χωρίζονταν στις εξής 7 περιοχές: Λακωνία ή Λακεδαιμόνα, Μεσσηνία, Αχαΐα. Αρκαδία, Αργος ή Αργολίδα. Κορινθία και Ηλεία. Από τις περιοχές αυτές προέρχονται οι 7 ονομασίες: Λάκωνες ή Λακεδαιμόνιοι, Αχαιοί, Αργείοι, Κορίνθιοι, Μεσσήνιοι, Αρκάδες και Ηλείοι.

ΑΤΤΙΚΗ

Στην Αττική, σύμφωνα με τον Όμηρο, κατοικούσαν πάντα οι αυτόχθονες Κεκροπίδες ή Κραναοί ή Αθηναίοι. Κατά τον Ηρόδοτο οι Αθηναίοι ήσαν στην καταγωγή Πελασγοί. Μάλιστα, επειδή στην Αττική δεν κατοίκησαν ποτέ Πέλοπες, Δαναοί και Κάδμοι, παρά μόνο στην Πελοπόννησο και στη Βοιωτία,  οι Αθηναίοι συγγραφείς ( Ισοκράτης, Πλάτωνας, Δημοσθένης κ.α.) επαίρονταν ότι οι Αθηναίοι ήσαν και οι πιο καθαρόαιμοι Έλληνες και γι αυτό έπρεπε να ηγεμονεύουν αυτοί των Ελλήνων και όχι οι Σπαρτιάτες ή οι Θηβαίοι.

ΒΟΙΩΤΙΑ

Στη Βοιωτία, σύμφωνα με τον Παυσανία, αρχικά ζούσαν οι αυτόχθονες Εκτήμονες, με περίφημο βασιλιά τους τον Ωγυγα, που αφανίστηκαν από επιδημία. Μετά ήρθαν και κατοίκησαν εκεί οι Ύαντες και οι Άονες. Μετά, κατά το έτος 1529 π.Χ. ( σύμφωνα με το Πάριο Χρονικό) ήρθαν στην Βοιωτία από την Αίγυπτο μέσω Φοινίκης (ήσαν όμως καταγωγής από Ερυθρά θάλασσα) οι καλούμενοι Καδμείοι ή Θηβαίοι και έκτισαν τη Θήβα. Στη Βοιωτία, σύμφωνα με την Ιλιάδα, πλην της Θήβας (που δεν έλαβε μέρος στον πόλεμο της Τροίας) υπήρχαν και οι πόλεις: Γραία, Θίσθη, Αυλίδα, Υρία, Σχοίνο, Σκώλο, Θέσπεια, Μυκαλησσό κ.α., οι οποίες έλαβαν μέρος στον Τρωικό πόλεμο, επειδή ήσαν Έλληνες. Οι Φοίνικες Καδμείοι μετά τα Τρωικά αναμείχθηκαν με τους ντόπιους και σιγά-σιγά εξελληνίστηκαν.

ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ

Η Στερεά Ελλάδα στον Όμηρο χωρίζεται στις εξής περιοχές: Του Ορχομενού των Μινυών και Ασπληδόνος, Αι  Αθήναι (Αττική), η Σαλαμίνα, των Βοιωτών (η Αυλίς, η Υρία, η Σχοίνος, ο Ετεωνός, η Σκώλος, η ευρύχωρη Μυκαλησσός, η Θέσπεια κι η Γραία, ο Ελεών, ο Πετεών, η Ύλη, ο Μεδεών, η Ωκαλέη, το Άρμα, η Θίσβη, η Εύτρησις, οι Κώπες, κι Αλίαρτος, ο Γλίσας, η Κορώνεια, η Πλάτεια, η Όγχηστος, η Νίσα, η Μίδεια, η Άρνη, Ανθηδόνα. Φωκείς (Κυπάρισσος και η Πυθώ, η Κρίσσα και η Δαυλίς, ο Πανοπεύς και ακόμη τα μέρη της Υαμπόλεως και της Ανεμωρείας και η Λίλαια), Των Λοκρών που ’ναι αντίπερα της ιεράς Ευβοίας (η Καλλίερος, η Κύνος, ο Οπούς, Οι Αυγειές, η Βήσσα και η Σκάρφη, η Τάρφην και το Θρόνιον, του Βοαγρίου πόρου), της Ευβοίας ( Χαλκίδ’ Ερέτριαν Και απ’ την Ιστίαιαν και Κήρινθον ακρόγιαλην και ακόμη από το Δίον το υψηλό, την Κάρυστον και Στύ).

Των Αιτωλών (η Χαλκίς και η Πυλήνη, η Ώλενος και η Πλευρών, και η Καλυδών). Η Στερεά Ελλάδα μετά χωρίζονταν στις εξής περιοχές: Αττική ή Κεκρωπία, Βοιωτία, Φωκίδα, Αιτωλία και Ακαρνανία απ΄όπου τα  ονόματα: Αττικοί ή Αθηναίοι, Βοιωτοί, Αιτωλοί και Ακαρνάνες. Σήμερα στη Στερεά Ελλάδα υπάγονται και η Εύβοια με τη Φθιώτιδα. Στη Φωκίδα, όπου βρίσκεται ο Παρνασσός και το περίφημο μαντείο των Δελφών, σύμφωνα με το Ησίοδο και τον Όμηρο, κατοικούσαν αρχικά Πελασγοί και μετά ήρθαν και Δρύοπες, Φλέγες κ.α.

ΕΥΒΟΙΑ

Στη νήσο Εύβοια, σύμφωνα με τους Ησίοδο και Όμηρο, κατοικούσαν οι Αβάντες, που πήραν μέρος στον Τρωικό πόλεμο, και η νήσος λέγονταν «Αβαντίδα νήσος», ενώ Εύβοια ονομάστηκε από ένα βόδι (προφανώς επειδή ανέτρεφε πολλά και ωραία βόδια). Ειδικότερα στο βόρειο τμήμα κατοικούσαν οι Περραιβοί, στο μέσο οι Άβαντες και οι Κουρήτες (Χαλκιδείς) και στο νότιο οι Δρύοπες.

ΚΡΗΤΗ

Στην Κρήτη, σύμφωνα με τον Όμηρο, κατοικούσαν Κύδωνες, Ετεόκρητες, Πελασγοί, Δωριείς και Αχαιοί και με σπουδαιότερες πόλεις την Κνωσό, τη Γόρτυνα, τη Λύκαστο, τη Μίλητο, τη Λύκτο, το Ρύτιον και τη Φαιστό. Σύμφωνα με τους άλλους αρχαίους συγγραφείς (Παυσανία, Διόδωρο, Στράβωνα κ.α.) , αρχικά στην Κρήτη κατοικούσαν οι καλούμενοι Ιδαίοι Δάκτυλοι ή μετέπειτα Κ(ου)ρήτες – Κρήτες (ή άλλως Ετεοκρήτες σε σχέση με τους επήλυδες), οι οποίοι θεωρούνται αυτόχθονες.  Μετά, όταν ήταν βασιλιάς της Κρήτης ο Κρηθέας, ήρθαν στην Κρήτη κάποιοι Πελασγοί, Αχαιοί και Δωριείς, από τη Θεσσαλία με αρχηγό τον Τέκταμο, και αυτό επειδή η νήσος είχε μερικώς ερημωθεί.

Εγγονός του Τέκταμου ήταν ο Μίνωας, ο οποίος (βοηθούμενος από τον αδελφό του Ραδάμανθυ) από τη μια συνένωσαν σε ενιαίο σύνολο τα φύλα της Κρήτης, δημιουργώντας την πρώτη πολιτεία – πολιτισμό στον κόσμο (ο Μίνως εφεύρε πρώτος το σύνταγμα, τη βουλή, τους γερουσιαστές, τα όργνα και τους νόμους διοίκησης κ.τ.λ.) για τη σωστή διακυβέρνησή τους, και από την άλλη συγκρότησαν πρώτοι στον κόσμο πολεμικό ναυτικό και μ’ αυτό έδιωξαν από τα νησιά και το Αρχιπέλαγος τους ληστές και πειρατές Κάρες και Φοίνικες με αποτέλεσμα από τη μια ο ίδιος να γίνει θαλασσοκράτορας και από την άλλη να ανοίξουν οι θαλάσσιοι διάδρομοι και έτσι οι Έλληνες αφενός να μπορέσουν να ασχοληθούν και με ναυτικές εργασίες, να επικοινωνήσουν μεταξύ τους, να πλουτίσουν, να σταματήσουν τον μεταναστευτικό βίο που τους εξανάγκαζαν οι κακοποιοί Κάρες και Φοίνικες κ.α. και όταν πλέον είχαν ενδυναμωθεί εκστράτευσαν εναντίον της Τροίας.

ΗΠΕΙΡΟΣ

Στην Ήπειρο κατοικούσαν οι Πελασγοί ή Γραικοί (= με τοπικά ονόματα: Σελλοί, Ελλοπες, Θεσπρωτοί, Μολοσοί κ.α.) που μετά μετονομάστηκαν και αυτοί σε  Έλληνες. Οι Ηπειρώτικες φυλές κατά το Θεόπομπο ήσαν 14 και κατά το Στράβωνα 11, που ήσαν όλες Ελληνικές: οι Σελλοί, οι Μολοσσοί, οι Θεσπρωτοί, οι Χάονες, οι Αθαμάνες, οι Κασσωπαίοι, οι Έλλοπες, οι Δρύοπες, οι Παραβαίοι, οι Αμβρακιώται, οι Καύκωνες.

«Στη Δωδώνη και στη Βελανιδιά, την έδρα των Πελασγών, πήγε.

Και σ αυτούς που κατοικούσαν στο βάθος της Βελανιδιάς

στο φούσκωμα του βροχοδερμένου ποταμού» (Ησίοδος, Ηοίαι απόσπασμα 102 = στίχος 319)

Αν πράγματι οι Φοίνικες πήραν τις άγιες γυναίκες (= τις δυο ιέρειες του Δία, που, σύμφωνα με τους Αιγύπτιους, η μια μετά έκτισε το μαντείο της Δωδώνης στην Ελλάδα και άλλη το της Θήβας στη Λιβύη) και τις πούλησαν, τη μια στη Λιβύη και την άλλη στην Ελλάδα, νομίζω ότι η γυναίκα αυτή της σημερινής Ελλάδας, της ίδιας δηλαδή χώρας που παλαιότερα ονομάζονταν Πελασγία , πουλήθηκε στη Θεσπρωτία (<<Της νυν Ελλάδος, πρότερον δε Πελασγίης καλουμένης..>>) …. ( Ηρόδοτος B 54 – 57)

Ο κατακλυσμός) περί τον Ελληνικόν εγένετο μάλιστα τόπον. Και τούτου περί την Ελλάδα την αρχαίαν. Αύτη δ’ εστίν η περί Δωδώνην και τον Αχελώον. Ούτος γαρ πολλαχού το ρεύμα μεταβέβληκεν. Ώκουν γαρ οι Σελλοί ενταύθα και οι καλούμενοι τότε μεν Γραικοί, νυν δ’ Έλληνες”. (Αριστοτέλης Μετεωρολογικά 1 352 a).

«Οι δε Πελασγοί των περί την Ελλάδα δυνασευσάντων αρχαιότατοι λέγονται’ και ο ποιητής φησίν ούτω <<Ζευ άνα, Δωδωναίε, Πελασγικέ. Ο δε Ησίοδος: Δωδωνην φηγόν τε Πελασγών εύρανον ήεν». (Στράβων Ζ, Ήπειρος, 9).

«Εξιστορούν πως μετά τον κατακλυσμό πρώτος βασιλιάς των Θεσπρωτών και των Μολοσσών έγινε ο Φαέθων, ένας από εκείνους που έφτασαν στην Ήπειρο μαζί με τον Πελασγό. Μερικοί λένε πως ο Δευκαλίωνας και η Πύρρα, αφού ίδρυσαν εκεί το ιερό της Δωδώνης κατοίκησαν στους Μολοσσούς. Αργότερα ο Νεοπτόλεμος, ο γιος του Αχιλλέα, πηγαίνοντας εκεί λαό κατέλαβε τη χώρα και άφησε πίσω του διαδόχους βασιλείς, που ονομάζονταν Πυρρίδες, γιατί αυτός στην παιδική του ηλικία είχε το παρωνύμιο Πύρρος, και ένα από τα γνήσια παιδιά του, που απέκτησε με τη Λάνασσα, την κόρη του Κλεοδαίου, γιου του Ύλλου, το ονόμασε Πύρρο.

Γι αυτό ο Αχιλλέας στην Ήπειρο απολάμβανε τιμές ισόθεου και λέγονταν Άσπετος στην τοπική διάλεκτο. Ύστερα όμως από τους πρώτους, αφού οι διάδοχοι βασιλείς εκβαρβαρώθηκαν και αμαύρωσαν και τη δύναμη και τη ζωή τους, διηγούνται πως πρώτος ο Θαρύπας έγινε ονομαστός, γιατί στόλισε τις πόλεις με Ελληνικά ήθη και γράμματα και με νόμους φιλάνθρωπους.

Του Θαρύπα γιος ήταν ο Αλκέτας, του Αλκέτα ο Αρύββας, του Αρύββα και της Τρωάδας, ο Αιακίδης. Τούτος παντρεύτηκε τη Φθία, την κόρη ντου Θεσσαλού Μένωνα, άνδρα που διακρίθηκε στον λαμιακό πόλεμο και μετά το Λεωσθένη είχε μεγαλύτερη εκτίμηση από τους συμμάχους. Από τη Φθία ο Αιακίδης απόκτησε τις κόρες Δηιδάμεια και Τρωάδα, και τον γιο Πύρρο. (Πλουτάρχου, Πύρρος, 1-2)

ΘΡΑΚΗ

Στη Θράκη αρχικά κατοικούσαν πάρα πολλά φύλα, άλλα Ελληνικά και άλλα βάρβαρα. Στη Θράκη ήδη από τον 7ο αιώνα π.Χ. και από τις εκβολές του Νέστου ως το δέλτα του Έβρου υπήρχαν τα Αβδηρα, η Δίκαια, η Στρύμη, η Μαρώνεια, η Ορθαγόρια, η Μεσημβρία-Ζώνη, η Δρυς και η Σάλη που ήσαν Ελληνικές ιωνικές αποκίες. Στη δυτική παραλία του Εύξεινου Πόντου οι Μιλήσιοι είχαν ιδρύσει την Απολλωνία, την Οδησσό, τους Τόμους και την Κάλλατι, ενώ οι Μεγαρείς τη Μεσημβρία κ.α. Η Θράκη γίνεται ρωμαϊκή επαρχία το 46 μ.Χ. με πρωτεύουσα την Πέρινθο.

Οι Ελληνικές πόλεις της Θράκης διατήρησαν το καθεστώς των ελεύθερων πόλεων. Ως την εποχή του Διοκλητιανού (279 μ.Χ.) οι Ρωμαίοι διατηρούν την πολιτική οργάνωση των Ελλήνων και το Ελληνικό σύστημα διοίκησης. Στους ρωμαϊκούς χρόνους πραγματοποιείται από τους Ρωμαίους αστικοποίηση της Θράκης κατά το πρότυπο των Ελληνικών πόλεων. Οι κώμες και οι πόλεις της Θράκης ήταν οργανωμένες σε ένα ομόσπονδο σύστημα με συμπολιτείες – κοινά. Αυτά τα χρόνια ιδρύονται η Τραϊανούπολη, η Πλωτινόπολη (σημ. Διδυμότειχο) και η Αδριανούπολη.

Ο Δημοσθένης, σχετικά με τον βασιλιά της Θράκης Τηρέα, λέει: «Ο Τηρέας ήταν βασιλιάς των Θρακών και βίασε την αδελφή της γυναίκας του. Οι δυο γυναίκες ήταν η Πρόκνη και η Φιλομήλα, κόρες του Πανδίονα (βασιλιά των Αθηνών), που τη μια πάντρεψε, την Πρόκνη, με το βασιλιά των Θρακών Τηρέα. Οι δυο γυναίκες αυτές από αγανάκτηση σκότωσαν το γιο του Τηρέα και έφυγαν στην Αττική.

Ο Τηρέας ήρθε στην Αττική να τις συλλάβει, όμως δεν μπόρεσε και αυτοκτόνησε. Κατά τη μυθολογία ο Τηρέας και οι δυο γυναίκες μεταμορφώθηκαν σε πτηνά, οι δυο γυναίκες σε αηδόνι και χελιδόνι, ενώ ο Τηρέας σε γεράκι. (Δημοσθένους Επιτάφιος)

Ο Δημοσθένης, σχετικά με τον βασιλιά Εύμολπο, λέει: «Όταν ο Εύμολπος και πολλοί άλλοι ετοίμασαν εκστρατεία εναντίον μας, τους έδιωξαν όχι μόνο από το δικό μας, αλλά και από τη γη των άλλων Ελλήνων. (Δημοσθένους Επιτάφιος 8)

Σύμφωνα με άλλους, τον Εύμολπο πολέμησαν οι Αθηναίοι, όταν τον κάλεσαν από τη Θράκη οι Ελευσίνιοι ή ήταν ο ίδιος Ελευσίνιος, για να τους βοηθήσει. Ο Εύμολπος σκοτώθηκε στη μάχη, μετά από την οποία οι δυο πόλεις συμφιλιώθηκαν. Οι απόγονοι του Εύμολπου (Ευμολπίδες) ήταν επιφορτισμένοι με την τέλεση των Ελευσίνιων μυστηρίων, των οποίων ιδρυτής θεωρούνταν ο γενάρχης τους».

Σημειώνεται ότι η Θράκη, σύμφωνα με τον Άνδρωνα τον Αλικαρνασσέα (GEOGRAFIKA ANDRVN), ήταν ήπειρος. Οι ήπειροι ήσαν  τέσσερεις  όσες και οι κόρες του Ωκεανού, οι εξής: η Ευρώπη (οι χώρες δυτικά της Ελλάδας = Ιταλία, Σικελία, κ.α.), η Ασία (= οι χώρες ανατολικά της Ελλάδας: Μ. Ασία, Φοινίκη κ.α.), η Λιβύη (Αφρική) και η Θράκη (= οι Χώρες βόρεια της Ελλάδας.

Σήμερα οι ήπειροι είναι 5: η Ευρώπη, η Ασία, η Αφρική, η Ωκεανία και  η Αυστραλία. Η Θράκη διαχωρίστηκε και πήγε η μισή στην Ευρώπη και η άλλη μισή στην Ασία. (Περισσότερα βλέπε «Μύθος Δία και Ευρώπης»)

ΜΕΓΑΛΗ ΕΛΛΑΔΑ = MAGNA GRAEGIA: Στη Σικελία αρχικά ζούσαν οι καλούμενοι Σικανοί με περίφημο βασιλιά τους τον Κώκαλο. Επί Μίνωα και εξής έγιναν εκεί και Ελληνικές αποικίες  (Υρία, Μινώα, Σέλινο κ.α.), καθώς και Φοινικικές. Το ντόπιο στοιχείο συνεργάστηκε με τους Έλληνες και έφτασε στο σημείο η Σικελία να θεωρείται Ελληνικό νησί. Περίφημη Ελληνική πόλη οι Συρακούσες.

Στη Νότιο Ιταλία ( =  από το Μιλάνο και κάτω) αρχικά ζούσαν μικρά ντόπια φύλα. Επί Περσέα και Ηρακλή και εξής μεταφέρθηκαν εκεί άποικοι που έκαναν πάμπολες Ελληνικές πόλεις.

Μάλιστα επειδή το Ελληνικό στοιχείο είχε φθάσει σε τέτοιο υχηλά ποσοστά που η Νότια Ιταλία λέγονταν «Μεγάλη Ελλάδα» (Magna Graecia). Αργότερα θα κατέβουν οι Ρωμαίοι και οι περισσότερες Ελληνικές πόλεις θα συνεργαστούν με τους Ρωμαίους, κάτι που έκανε τους Ρωμαίους να γίνουν υπερδύναμη. Εξαίρεση ήταν μόνο η Ελληνική πόλη Τάραντα που αντιστάθηκε σθεναρά στους Ρωμαίους, όμως στο τέλος υπέκυψε.

Μ. ΑΣΙΑ

Αρχικά στη Μ. Ασία, σύμφωνα με τον Όμηρο, ζούσαν οι καλούμενοι Κάρες, Τρώες,  Λέλεγες , Πελασγοί κ.α., οι οποίοι ήσαν φύλα ομόγλωσσα και ομόθρησκα με τα Ελληνικά (με τους Αχαιούς). Μάλιστα πολλά από τα φύλα αυτά διέμεναν και στη Ευρώπη και στην Ασία, όπως π.χ. οι Πελασγοί, που άλλοι από αυτούς έμεναν στην Κρήτη, άλλοι στη Θεσσαλία και άλλοι στην Ασία. Μετά τα τρωικά δημιουργήθηκοι δυο αντίπαλες ομάδες. Από τη μια είχαμε τους σύμμαχους των Ατρειδών, και από την άλλη τους συμμάχους των Τρώων.

Tην ωφέλεια που προκύπτει για τη διαμόρφωση και τη σωστή χρήση του εγκεφάλου αναγνωρίζουν ξένοι καθηγητές, οι οποίοι προτείνουν τη συστηματική διδασκαλία της γλώσσας σαν θεραπεία σε δυσλεκτικά παιδιά, ενώ εδώ τείνουν να εξαφανιστούν ολοκληρωτικά από την εκπαίδευσή μας.

Σύμφωνα με την θεωρία, του Καθηγητού της Φιλολογίας Eric Havelock η οποία στηρίζεται στον Πλάτωνα, το αρχαίο Ελληνικό αλφάβητο προκάλεσε πακτωλό αφηρημένων εννοιών στον Αρχαίο Ελληνικό…. κόσμο, λόγω ενεργοποίησης του εγκεφάλου των χρηστών του.

Στον συνεδριακό τόμο των τετρακοσίων σελίδων «Alphabet and the Brain, έκδοση Springer του 1988» παρουσιάζονται τα συμπεράσματα πλήθους κορυφαίων επιστημόνων φιλολόγων, γλωσσολόγων και άλλων ειδικοτήτων, πλην Ελλήνων αντιστοίχων ειδικοτήτων.

Επιμελητές της έκδοσης ήταν ο Καθηγητής της Ιατρικής Charles Lumsden του Πανεπιστημίου του Τορόντο και ο Διευθυντής του Κέντρου Θεωρίας της Επικοινωνίας “Marchal McLuhan” Derrick De Kerckhove.

Tα επιστημονικά αποτελέσματα τα οποία υποστηρίζουν την θεωρία του Havelock είναι τα εξής:

1. Η περιοχή Broca, που βρίσκεται στην αριστερή πλευρά του εγκεφάλου, ενεργοποιήθηκε λίγο περισσότερο, λόγω του Ελληνικού αλφαβήτουδιότι χρησιμοποιήθηκαν επιτυχώς φωνήεντα σε γραφή για πρώτη φορά.

2. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος επαναπρογραμματίστηκε ριζικώς.

3. Η πιο πάνω αναφερθείσα συγκλονιστική μεταβολή στην λειτουργία του εγκεφάλου προκάλεσε μία ουσιώδη αλλαγή στην ψυχολογία των χρηστών του αλφαβήτου από την οποία προέκυψε η ανάγκη επικοινωνίας των πολιτών δια της λειτουργίας του θεάτρου.

Οι δημοσιευμένες έρευνες της επιστημονικής ομάδας του Ιωάννη Τσέγκου παρουσιάζονται στο βιβλίο «Η ΕΚΔΙΚΗΣΗ ΤΩΝ ΤΟΝΩΝ». Σε αυτές, αλλά και σε νεώτερες έρευνες 1999-2010, απέδειξαν ότι οι μετρήσιμοι δείκτες της Λεκτικής Νοημοσύνης και της Αφαιρετικής Σκέψης με αποδεκτές τεχνικές επιταχύνθηκαν σε ομάδα 25 μη-δυσλεξικών παιδιών. Η διδασκαλία στα παιδιά αυτά καθώς και οι μετρήσεις των δεικτών άρχισαν από την ηλικία των 8 ετών και συνεχίστηκαν μέχρι και τα 12 χρόνια τους.

Οι ίδιοι δείκτες επιβραδύνθηκαν στην ισάριθμη ομάδα μη-δυσλεξικών παιδιών τα οποία δεν διδάχθηκαν εβδομαδιαίως και εξωσχολικώς επί δίωρο την Αρχαία Γλώσσα. Ας σημειωθεί ότι οι δύο ομάδες διδάχθηκαν τα ίδια προγραμματισμένα μαθήματα στο κανονικό ωράριο η δε στατιστική ανάλυση των αποτελεσμάτων έγινε με γενικώς αποδεκτό πρότυπο.

Ωστόσο, η Αυστραλή Πανεπιστημιακή ερευνήτρια Kate Chanock έκανε ένα βήμα παράλληλο ως προς τον Ιωάννη Τσέγκο διότι στο έργο της «Help for a dyslexic learner from an unlikely source: the study of Ancient Greek, Literacy 2006» περιγράφει πως κατέστησε ένα αγγλομαθή δυσλεξικό σε μη-δυσλεξικό με τα Αρχαία Ελληνικά!

Εν τούτοις, από φέτος, τα μεν παιδιά της Αγγλίας του Δημοτικού στην περιοχή της Οξφόρδης, με επιστημονική πρόταση, επιπροσθέτως των μαθημάτων τους θα μαθαίνουν Αρχαία Ελληνικά, τα δε αντίστοιχης ηλικίας Ελληνόπουλα, μόνον με πολιτική απόφαση, δεν θα διδάσκονται την Αρχαία Γλώσσα ενώ θα έπρεπε, αλλά Αγγλικά!! (Σταύρος Π. Παπαμαρινόπουλος, Καθηγητής Πανεπιστημίου Πατρών Μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Έρευνας και Τεχνολογίας 2004-2010 ).

Ένα βήμα πιο κοντά στην ερμηνεία του δίσκου της Φαιστούβρίσκονται οι επιστήμονες καθώς ήδη έχει ολοκληρωθεί κατά 90% η επιγραφική μελέτη του δίσκου που θα οδηγήσει στη γλωσσολογική ανάλυσή του.

Αυτό γνωστοποίησε ο δρ Γκ. Οουενς, διευθυντής Γραφείου Διεθνών Σχέσεων Τ.Ε.Ι. Κρήτης κατά τη διάρκεια του πολυθεματικού τριήμερου που διοργάνωσε το Τ.Ε.Ι. Κρήτης σε συνεργασία με τον Δήμο Χανίων και την Κ.Ε.Π.ΠΕ.ΔΗ.Χ. – Κ.Α.Μ. στο Μεγάλο Αρσενάλι.

Η επιγραφική μελέτη του δίσκου της Φαιστούπρόκειται να έχει ολοκληρωθεί μέχρι το καλοκαίρι, ενώ πλέον υπάρχουν αποδείξεις ότι πρόκειται για Μινωική θρησκευτική επιγραφή που πιθανόν, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του κ. Οουεν, μιλά για μία θεότητα ή μητέρα.

Τα τελευταία ευρήματα παρουσιάστηκαν πριν από έναν μήνα στην Οξφόρδη.

Ο κ. Οουενς, ο οποίος προχώρησε σε μία συνοπτική παρουσίαση της έρευνας που έχει κάνει τα τελευταία έξι χρόνια για τον δίσκο της Φαιστού, ερωτηθείς από τα «Χανιώτικα Νέα» σε ποιο σημείο βρίσκεται η έρευνα, είπε:

«Έχουμε φτάσει στο σημείο να διαβάζουμε -χωρίς να καταλαβαίνουμε ακόμη- το 90% από τον δίσκο της Φαιστούμε τις φωνητικές αξίες βάσει της Γραμμικής Γραφής Β’.

Προσπαθούμε να κάνουμε την καλύτερη ανάγνωση που μπορούμε -άρα να το ακούμε που δεν σημαίνει και κατανόηση προς το παρόν- αλλά είναι το βήμα που πρέπει να ολοκληρωθεί πριν προχωρήσουμε σε μία ερμηνεία του κειμένου».

Ο κ. Οουενς που δήλωσε πολύ ικανοποιημένος και θετικός για τη μέχρι στιγμής εξέλιξη της έρευνας είπε ακόμη ότι «μέχρι το καλοκαίρι ελπίζω να έχουμε ολοκληρώσει την προσπάθειά μας για την επιγραφική ανάγνωση και μετά θα αρχίσουμε τη γλωσσολογική ανάγνωση, δηλαδή για το τι μπορεί να σημαίνει ο δίσκος της Φαιστού.

Είμαι πολύ χαρούμενος που βρέθηκα στα Χανιά για να μιλήσω για ένα θέμα που αφορά σε όλη την Κρήτη. Τον προηγούμενο μήνα ήμουν στην Οξφόρδη για να παρουσιάσουμε την έρευνα εκεί, όπου έδειξαν πολύ ενδιαφέρον καθώς ο συνάδελφός μου στην έρευνα είναι καθηγητής στην Οξφόρδη. Ουδεμία δουλειά γίνεται μόνο από ένα μυαλό…».

Αξίζει να σημειωθεί ότι όπως επεσήμανε ο ίδιος: «Για έναν χρόνο είχαμε μόνο ιδέες και υποθέσεις, τώρα έχουμε απόδειξη ότι είναι Μινωική θρησκευτική επιγραφήκαι η δική μου αίσθηση είναι πως η λέξη «κλειδί» έχει σχέση με τη μητέρα ή και τη λέξη θεότητα.

Βέβαια το θέμα είναι όχι τι νομίζουμε, αλλά τι μπορούμε να αποδείξουμε.

Με κομμένη την ανάσα περιμένει η παγκόσμια επιστημονική κοινότητα τις εξελίξεις της ανασκαφής στον λόφο Καστά της Αμφίπολης, όπου δεσπόζει το τεράστιο ταφικό μνημείο- μυστήριο, όπου πολλοί «ψιθυρίζουν» ότι βρίσκεται ο τάφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Σε παρουσίαση που πραγματοποίησε στην 27η επιστημονική συνάντηση με θέμα «Αρχαιολογικό έργο στη Μακεδονία και τη Θράκη» η επικεφαλής της ανασκαφής και προϊσταμένη της ΚΗ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Κατερίνα Περιστέρη αποκάλυψε ότι ο διάσημος Λέοντας της Αμφίπολης, το θηριώδες γλυπτό άγαλμα ύψους 5,20 μ., βρισκόταν στην κορυφή του ταφικού μνημείου της ανασκαφής στον λόφο Καστά και με κάποιον τρόπο μεταφέρθηκε στο σημείο όπου βρίσκεται σήμερα.

Παρουσιάζοντας τον τρόπο και τον τόπο κατασκευής του Λέοντα της Αμφίπολης, ο διεθνώς αναγνωρισμένος αρχιτέκτονας Μιχάλης Λεφαζάνης τόνισε ότι κάποια από τα χαμένα μέλη του περιβόλου του ταφικού μνημείου στον Καστά βρέθηκαν να αποτελούν τη βάση του Λέοντα της Αμφίπολης, ενώ η κυκλική φορά τους αποδεικνύει ότι είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι του μεγάλου ταφικού περιβόλου.

«Μετά την ανακάλυψη του ταφικού περιβόλου του τύμβου Καστά, όπως απέδειξε η έρευνά μας, το ταφικό μνημείο του Λέοντα συνδέεται με τον τύμβο που στην πραγματικότητα είναι το θεμέλιό του και τοποθετείται στην κορυφή του τύμβου βάσει και της γεωμετρίας που μας δίνει ο ταφικός περίβολος» είπε η κυρία Περιστέρη.

Στην παρουσίασή της αναφέρθηκε στην εξέλιξη των ανασκαφών τα δύο τελευταία έτη και έκανε λόγο για ένα μοναδικό παγκοσμίως ταφικό μνημείο λόγω του μεγέθους του, με ακριβείς αναλογίες ύψους τριών μέτρων και συνολικού μήκους 497 μέτρων, από τα οποία μέχρι στιγμής έχουν ανασκαφεί τα 457μέτρα.

Σύμφωνα με εμπεριστατωμένες επιστημονικά ενδείξεις, ο ταφικός περίβολος χρονολογείται στο τελευταίο τέταρτο του 4ου αιώνα π.Χ.

Σύμφωνα με την αρχαιολόγο:

«Κατά την περίοδο που χρονολογείται ο ταφικός περίβολος, μετά τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου μέχρι το τέλος του 4ου π.Χ. αιώνα, διαδραματίζονται σπουδαία ιστορικά γεγονότα στην περιοχή της Αμφίπολης. Σημαντικοί στρατηγοί και ναύαρχοι του Μακεδόνα στρατηλάτη σχετίζονται με την περιοχή, εδώ ο Κάσσανδρος εξορίζει και θανατώνει το 311 π.Χ. τη νόμιμη σύζυγο του Μεγάλου Αλεξάνδρου Ρωξάνη και τον γιο του Αλέξανδρο Δ΄».

Ο ταφικός περίβολος χρονολογείται γύρω στο 325-300 π.Χ. και, όπως τονίζει η κυρία Περιστέρη, φέρεται να έχει την υπογραφή του φημισμένου της εποχής εκείνης αρχιτέκτονα Δεινοκράτη, που σύμφωνα με ιστορικά στοιχεία ήταν και στενός φίλος του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Αριστείδης Μάτιος

Η Εαρινή ισημερίαγίνεται περίπου στις 21 Μαρτίου, όταν το κέντρο του Ηλίου είναι κατακόρυφο προς τον γήινο ισημερινό, διασχίζοντας τους ουρανούς από Νότο προς Βορρά, ενώ η φθινοπωρινή ισημερία γίνεται περίπου στις 23 Σεπτεμβρίου όταν ο Ήλιος διασχίζει από Βορρά προς Νότο

Εαρινή Ισημερία

Κατά τους αρχαίους Έλληνες, αυτή είναι η ώρα επιστροφής της Περσεφόνης από τον Άδη στη Γη και τη μητέρα της, τη Δήμητρα. Αυτή είναι η αρχή της Άνοιξης. Στην αστρονομία, ισημερίαονομάζεται η μέρα κατά την οποία έχουμε χρονικά ίση μέρα και ίση νύχτα. Το φαινόμενο αυτό οφείλεται στον αέναο «χορό» της Γης γύρω από τον εαυτό της και τον Ήλιο.

Επειδή ο άξονας περιστροφής της Γης δεν είναι κάθετος στο επίπεδο περιφοράς της, η διάρκεια τόσο της μέρας όσο και της νύχτας μεγαλώνει ή αντίθετα μικραίνει.

Ωστόσο, δύο φορές τον χρόνο, μία ως αρχή της Άνοιξης και μία ως αρχή του Φθινοπώρου, η Γη παίρνει τέτοια θέση που οι ακτίνες του Ήλιου πέφτουν κάθετα στον ισημερινό, εξισώνοντας ακριβώς τη μέρα και τη νύχτα.

Από το εαρινό ισημερινόσημείο και μετά, ο Ήλιος φαίνεται καθημερινά να σκαρφαλώνει όλο και πιο πάνω στο βόρειο ημισφαίριο του ουρανού. Οι μέρες μεγαλώνουν, οι νύχτες μικραίνουν, με αποτέλεσμα και ο καιρός να γίνεται όλο και πιο θερμός.

Όταν ο Ήλιος αγγίξει το βορειότερο σημείο τότε αρχίζει και πάλι να «βουτά» σιγά-σιγά προς τον ισημερινό. Και κάπως έτσι πραγματοποιείται ο ακούραστος κύκλος των τεσσάρων εποχών.

Η ημερομηνία της εαρινής ισημερίας δεν είναι σταθερή. Η πρώτη μέρα της άνοιξης καταγράφεται μεταξύ της 19ης Μαρτίου και της 21ης Μαρτίου. Η ημερολογιακή αυτή διαφορά οφείλεται σε δύο βασικούς λόγους.

Αρχικά, κάθε έτος δεν έχει ακριβώς τις ίδιες μέρες (π.χ. δίσεκτα έτη). Επιπλέον, η ελλειπτική τροχιά της Γης σε συνδυασμό με την βαρυτική έλξη των υπολοίπων πλανητών αλλάζουν διαρκώς τον προσανατολισμό μας απέναντι στον Ήλιο.

Αν και έχει διαμορφωθεί η κοινή πεποίθηση ότι παραδοσιακά η Άνοιξη αρχίζει στις 21 Μαρτίου, στην πραγματικότητα, όπως δείχνουν τα στατιστικά στοιχεία, στη διάρκεια του 20ού αιώνα αυτό συνέβη μόνο στα 36 από τα συνολικά 100 έτη, κυρίως στις αρχές και τα μέσα του προηγούμενου αιώνα.

Στην Ευρώπη η τελευταία φορά που η άνοιξη μπήκε στις 21 Μαρτίου ήταν το 2007, ενώ η επόμενη θα αργήσει πολύ, αφού θα ξανασυμβεί το 2102.

Η εαρινή ισημερίαείναι επίσης η αφετηρία μέτρησης για τον προσδιορισμό του εορτασμού της Ανάστασης του Χριστού από την θρησκεία μας.

Σύμφωνα με τον Κανόνα της Νίκαιας, εορτάζουμε την Ανάσταση την πρώτη Κυριακή μετά την πρώτη πανσέληνο από την εαρινή ισημερία. Η αιτία της ημερολογιακής διαφοράς μεταξύ του εορτασμού της Ανάστασης από Ρωμαιοκαθολικούς και Ορθοδόξους, ωστόσο, έχει ενδιαφέρον:

Η διαφορά του εορτασμού της μέγιστης εορτής της Ορθοδοξίας μεταξύ Ανατολικής και Δυτικής Εκκλησίας δεν προήλθε από τον καθ’ημάς ορισμό της εαρινής ισημερίαςβάση του παλαιού – Ιουλιανού ημερολογίου, όπως συμβαίνει ενίοτε, ούτε από τυχόν διαφορετικό τρόπο υπολογισμού του, αλλά από τον εσφαλμένο προσδιορισμό της εαρινής πανσελήνουδια του 19ετούς κύκλου του Μέτωνος ο οποίος στην εποχή μας παρουσιάζει συσσωρευμένο σφάλμα περίπου 5 ημερών.

Καλή Άνοιξη σε όλους τους Έλληνες!

Αποκάλυψη

Σήμερα είναι επίσημα η πρώτη μέρα της Άνοιξηςκαι η φύση αναγεννάτε, ωστόσο όπως συνέβαινε με τα περισσότερα φυσικά φαινόμενα, έτσι και τις αλλαγές των εποχών, οι Αρχαίοι Έλληνες τις απέδιδαν σε θεϊκή παρέμβαση.

Ένας από τους πιο όμορφους μύθους της Ελληνικής μυθολογίας, είναι η ιστορία της Περσεφόνης, κόρης της θεάς Δήμητρας και του Δία, την οποία ερωτεύτηκε ο θεός Πλούτωνας και την πήρε μαζί του στον Κάτω Κόσμο.

Σύμφωνα με τον μύθο, η Δήμητρα, η οποία ήταν η θεά της καρποφορίας και της γονιμότητας και υπεύθυνη για την καλή σοδειά και την άνθιση της φύσης είχε κάνει την όμορφη Περσεφόνη με το θεό Δία.

Όμως μία μέρα που η νεαρή μάζευε λουλούδια στο Νύσιον πεδίον, παρέα με την θεά Αθηνά, την Άρτεμη και τις Ωκεανίδες νύμφες, ξαφνικά άνοιξε η Γη και ξεπήδησε από μέσα ο Πλούτωνας με το σκοτεινό του άρμα και την άρπαξε, όμως κανείς δεν πρόλαβε να τη σώσει και τις κραυγές της δεν τις άκουσε κανείς, παρά μόνο η Εκάτη και ο Ήλιος.

Θλιμμένη η Δήμητρα που έχασε την κόρη της, μάρανε την πλάση, οι σοδειές δεν καρποφορούσαν πια και τα λουλούδια δεν άνθιζαν. Τότε ο Ήλιος την λυπήθηκε και της είπε ότι την έκλεψε ο Πλούτωνας κι έτσι η Δήμητρα πήγε να τη ζητήσει πίσω.

Όμως ούτε και ο Πλούτωνας ήθελε να χάσει την αγαπημένη του, κι έτσι κατέληξαν σε έναν διακανονισμό, η Περσεφόνηνα είναι στη Γη 8 μήνες με την μητέρα της και 4 στον Κάτω Κόσμο μαζί του και μάλιστα για να το εξασφαλίσει αυτό, της έδωσε να φάει καρπό ροδιού για να ξαναγυρίσει.

Έτσι τους 4 μήνες που η Περσεφόνη, σύμφωνα με τον μύθο, βρισκόταν στον Κάτω Κόσμο, στη Γη η Δήμητρα ήταν δυστυχισμένη και πάγωνε την πλάση κι έτσι κυριαρχούσε ο χειμώνας, ενώ οι υπόλοιποι 8, ήταν μήνες ανθοφορίας γονιμότητας και καλοκαιρίας αφού η Δήμητρα είχε την κόρη της ξανά.

Τη φυσική θεωρία της βλάστησης και του αγροτικού κύκλου του μύθου, διατύπωσαν πρώτοι οι Στωϊκοί φιλόσοφοι, υποστηρίζοντας ότι η Περσεφόνη ταυτίζεται με τα δημητριακά και η απουσία της με τη φύλαξή τους στο υπέδαφος, ενώ η απαγωγή της είναι η αλληγορία του κύκλου της ευφορίας της φύσης: η κάθοδος της Κόρης στον Κάτω κόσμο κάθε φθινόπωρο ταυτίζεται με την απουσία των καρπών, οι οποίοι αναφύονται την άνοιξη με την άνοδό της.

Ο μύθος έχει επίσης αποκτήσει και ανθρωποκεντρικό συμβολισμό που σχετίζεται με τον γάμο και το θάνατο αλλά και με τον τραυματικό χωρισμό της μητέρας από την κόρη και την επανασύνδεσή τους.

iefimerida.gr

Το ιστορικό της κλοπής του αγάλματος της Νίκης της Σαμοθράκης και η μεταφορά στο μουσείο του Λούβρου.

Στις 15 Απριλίου του 1865, η αρχαιολογική αποστολή του Γάλλου υποπρόξενου Καρόλου Σαμπουαζό, έκανε ανασκαφές στα βόρεια της Σαμοθράκης.Τότε ένας Έλληνας εργάτης αναφώνησε «Κύριε, εύραμεν μια γυναίκα»!

Είχε βρει τα πόδια και τον κορμό της Νίκης της Σαμοθράκης.

Η Σαμοθράκη βρισκόταν ακόμα υπό την κυριαρχία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και ο Σαμπουαζό χρειαζόταν την άδεια της Υψηλής Πύλης, για να μεταφέρει το γλυπτό στη Γαλλία.

Το άγαλμα έφτασε στο Λούβρο στις 11 Μαΐου του 1864, αλλά με σημαντικές ελλείψεις. Είχε βρεθεί σε πολλά κομμάτια, γιατί οι καλλιτέχνες της Ελληνιστικής περιόδου συνήθιζαν να φτιάχνουν το γλυπτά σε τμήματα και να τα ενώνουν μετά.

Όταν ο Σαμπουαζό πήρε τη Νίκη απ’ τη Σαμοθράκη, είχε αφήσει πίσω την πλώρη στην οποία πατούσε το άγαλμα, γιατί πίστευε ότι ανήκε σε άλλο γλυπτό. Χωρίς την πλώρη, όμως, το άγαλμα δεν μπορούσε να σταθεί όρθιο.

Ήταν έτσι δημιουργημένο απ’ τον γλύπτη, που χρειαζόταν να στέκεται στην πλώρη, για να υπάρχει η απαραίτητη ισορροπία. Το πρόβλημα έλυσαν Αυστριακοί αρχαιολόγοι το 1875, όταν συνειδητοποίησαν ότι τελικά η πλώρη ήταν μέρος της σύνθεσης της Νίκης.

Ο Σαμπουαζό κατάφερε να πάρει και αυτό το κομμάτι στη Γαλλία. Η Νίκη της Σαμοθράκηςεκτίθεται στο Λούβρο από το 1884. Το όνομα του ιδιοφυή γλύπτη παραμένει άγνωστο, αλλά η φήμη του αγάλματος έχει φτάσει στα πέρατα του κόσμου.

Υπολογίζεται ότι δημιουργήθηκε τον 2ο αιώνα π Χ και κοσμούσε το Ιερό των Μεγάλων Θεών στη Σαμοθράκη. Πολλοί λένε ότι ήταν αφιέρωμα του Δημήτριου του Πολιορκητή, που νίκησε τον στόλο του Πτολεμαίου το 290 πΧ.

Μια άλλη εκδοχή λέει ότι το αφιέρωσαν οι Ρόδιοι, όταν νίκησαν τον Αντίοχο Γ’ της Συρίας σε ναυμαχία. Εκτός από το άγαλμα στο Λούβρο υπάρχει άλλο ένα στο αρχαιολογικό μουσείο της Σαμοθράκης και ένα ακόμη ρωμαϊκό αντίγραφο σε μουσείο της Βιέννης.

Η Νίκη είναι απόδειξη της λεηλασίας των Ελληνικών γλυπτών από πολλούς τυχοδιώκτες, οι οποίοι απλά δεν ήταν τόσο ξεδιάντροποι όσο ο Λόρδος του Έλγιν. Αυτοί έκλεβαν από ανασκαφές σε όλο τον κόσμο και δεν κατέστρεφαν όπως ο Βρετανός διπλωμάτης.

Η αποκατάσταση του αγάλματος με προσφορές ιδιωτών Την αποκατάσταση της Νίκης της Σαμοθράκης που σχεδίαζε το μουσείο του Λούβρου, έχει συγκεντρώσει 5.000.000 ευρώ από ιδιωτικές δωρεές, μέσω της καμπάνιας «Όλοι Μαικήνες». Συμμετείχαν περίπου 6.700 ιδιώτες, οι οποίοι προσέφεραν από 1 μέχρι και 8.500 ευρώ.

Οι επισκέπτες του Λούβρου θα μπορούν να αντικρίσουν ξανά το άγαλμα από τις αρχές του καλοκαιριού του 2014, γιατί η κλίμακα Νταρού, στην οποία φιλοξενείται, είναι κλειστή για ανακαίνιση. Σύμφωνα με το Κέντρο Έρευνας και Αποκατάστασης των Μουσείων της Γαλλίας, το άγαλμα ήταν βαμμένο με χρώμα.

Δεν υπάρχουν σχόλια για τα εγκλήματα και τα δεινά που υπέστη η χώρα μας στο παρελθόν από τους Ευρωπαίους εταίρους της. Δυστυχώς συνεχίζει ακόμη και σήμερα με οικονομικό πόλεμο αυτή τη φορά χωρίς όμως ακόμη να σηκώνει το πραγματικό της ανάστημα.

Η έννοια της λογικής ενώνει τις δύο επιστήμες

Έχοντας αμέτρητα πράγματα να «χωρίσουν», οι θεωρητικές και οι θετικές επιστήμες αποτελούν ξεχωριστή επιλογή κάθε μαθητή του λυκείου που έρχεται στην δύσκολη θέση να διαλέξει μεταξύ... δύο βασικών κλάδων της επιστήμης.

Το ταλέντο στα μαθηματικά, ή η έφεση στα αρχαία είναι τα κύρια χαρακτηριστικά που θα οδηγήσουν τους μαθητές στην επιλογή της κατεύθυνσης τους. Μια επιλογή που έρχεται να αποκλείσει σε τεράστιο βαθμό κάθε επαφή με την... θεωρητικά αντίθετη επιστήμη. Γιατί όμως στηρίζουμε αυτό το ξεκάθαρο διαχωρισμό μεταξύ θετικών και θεωρητικών επιστημών;

Αδιαμφισβήτητα, μαθηματικά και φιλοσοφία είναι δυο διαφορετικές επιστήμες. Ειδικότερα στην εποχή μας, όπου κάθε επιστήμη εμβαθύνει όσο το δυνατόν παραπάνω στην εξειδίκευση, όπου κάθε σχολή έχει τη τάση να διαφοροποιείται από τις διπλανές της, η βαθιά και σημαντική σχέση που διατηρούσαν οι θεωρητικές και οι θετικές επιστήμες έχει αποδυναμωθεί εμφανώς.

Προφανώς και οι ανάγκες που έχουν δημιουργηθεί στη σημερινή εποχή, ως ένα σημείο «εμποδίζουν» τη συστηματική ενασχόληση με θεματικούς κύκλους που ξεφεύγουν από το καθαρό γνωστικό αντικείμενο κάθε επιστήμονα.

Η τεχνολογική ανάπτυξη σίγουρα έχει «βοηθήσει» στο διαχωρισμό κάθε επιστήμης. Η πλήρης αφοσίωση κάθε επιστήμονα στα... γνωστά μονοπάτια του αντικειμένου του όμως ήδη εμφανίσει αρνητικά στοιχεία.

Όταν ο Πλάτωνας δημιουργούσε τη φημισμένη σχολή του το 387 π.Χ, φρόντισε με μια επιγραφή σε κεντρικό κτίριο να περάσει ένα σημαντικότατο μήνυμα. Το ρητό «Μηδείς αγεωμέτρητος εισίτω μου την στέγην» εξηγούσε ακριβώς τη στάση που κρατούσε ο αρχαίος φιλόσοφος απέναντι στα μαθηματικά, την επιστήμη που πλέον κανένας θεωρητικός επιστήμονας δεν... παίρνει στα σοβαρά.

Σε όλες τις εποχές της κουλτούρας και της μάθησης υπήρξαν φιλόσοφοι-μαθηματικοί και μαθηματικοί – φιλόσοφοι. Ο γνωστός μαθηματικος Μπερνάντ Μπολζάνο, το 19ο αιώνα είχε δηλώσει πως: «Ένας αδύνατος μαθηματικός δεν θα γίνει ποτέ δυνατός φιλόσοφος.» Η σχέση που συνδέει μαθηματικά και φιλοσοφία, αλλά και γενικότερα θεωρητικές και θετικές επιστήμες, είναι τόσο δυνατή που δεν μπορεί να περνά ανυπολόγιστη από όσους επιστήμονες θέλουν να διακριθούν.

Ο βασικός συνδετικός κρίκος μεταξύ των δυο επιστήμων είναι η έννοια της λογικής.

Όποιος έχει εμβαθύνει έστω και λίγο σε κάποια θεωρητική ή θετική επιστήμη, γνωρίζει τη βασική τους λογική. Είτε μαθηματικά είτε φιλοσοφία όμως, ο τρόπος σκέψης είναι κατά βάση ίδιος.

Η λογική της απόδειξης, της πλήρους τεκμηρίωσης κάθε δεδομένου που προκύπτει, είναι κοινή και για τις δύο επιστήμες. Τα λογικά βήματα που ακολουθούνται, είναι σε μεγάλο βαθμό κοινά.

Φιλοσοφία και μαθηματικά είναι δυο επιστήμες που αναπτύσσονται ταυτόχρονα. Το εντυπωσιακό χαρακτηριστικό τους όμως είναι πως και όσο διαφορετικά και να δείχνουν, αλληλοστηρίζονται ώστε να αναπτυχθούν.

Το πρακτικό στοιχείο των μαθηματικών βοηθά την εξέλιξη της φιλοσοφίας και αντίστοιχα το θεωρητικό κομμάτι της φιλοσοφίας αποτελεί πηγή έμπνευσης νεοφώτιστων μαθηματικών. Έχοντας κοινή λογική, εφαρμόζοντας τους ίδιους νοηματικούς κανόνες, οι δύο επιστήμες συμπλέουν αρμονικά.

Άλλωστε, κάθε μαθηματική ανακάλυψη αποτελεί αντικείμενο φιλοσοφικών αναζητήσεων. Κάθε μαθηματικό μοντέλο χρειάζεται τη συμβολή της φιλοσοφίας ώστε να αναδειχθεί και να μετατραπεί σε πρακτική εφαρμογή μέσα στη κοινωνία.

Με την ίδια λογική, κάθε φιλοσοφική ρήση αποτελεί πηγή ιδεών για τους θετικούς επιστήμονες, δίνοντας τους την ευκαιρία να ανακαλύψουν νέες πτυχές του αντικειμένου τους,

Λαμβάνοντας υπόψιν τα σημαντικά κοινά χαρακτηριστικά δύο τόσο... διαφορετικών επιστημών, είναι απορίας άξιο πως μαθηματικά και φιλοσοφία έχουν καταλήξει να είναι δυο εκ διαμέτρου αντίθετα γνωστικά αντικείμενα.

Με βάση την... ερωτική σχέση που διατηρούν εδώ και τόσους αιώνες, θα έπρεπε κάθε φιλόσοφος και κάθε μαθηματικός να «αγαπούν» εξίσου και τις δύο επιστήμες. Ίσως αυτό αποτελέσει μια λύση στη μονοδιάστατη λογική που τείνει να αφομοιώσει η σημερινή κοινωνία.