Τα Ηλύσια πεδίακαι τα νησιά των Μακάρων στη φαντασία των αρχαίων ταυτίζονταν, με τη διαφορά ότι στη πρώτη περίπτωση πρόκειται για κάμπους και στη δεύτερη για ευλογημένα νησιά (ή για ένα μόνο νησί)....

Ήταν παραδεισένιοι τόποι που βρίσκονταν στα πέρατα της γης, δυτικά, κοντά στο Ωκεανό, που τους χάιδευαν οι αύρες, ή τους δρόσιζαν οι απαλές πνοές του Ζέφυρου που έφθαναν από τον Ωκεανό, χωρίς μήτε να τους παγώνουν μήτε να τους ζεσταίνουν πολύ. Τα νησιά αυτά τα κυβερνούσε ο Ραδάμανθυς που εκτελούσε τις εντολές του Κρόνου.

Στους παραδεισένιουςαυτούς τόπους, πήγαιναν οι αγαπημένοι ήρωες των αρχαίων Ελλήνων, όταν πέθαιναν. Εκεί οι "θεοί"τους χάριζαν την αθανασία και περνούσαν μια ζωή ξένοιαστη, χωρίς να τους ταλαιπωρούν ούτε χιόνια, ούτε βαρυχειμωνιές, ούτε νεροποντές. Οι εκλεκτοί που πήγαιναν εκεί χαίρονταν όσα δεν μπορούν να χαρούν οι κοινοί άνθρωποι πάνω στη γη.

Περνούσαν τις ώρες τους χωρίς καμιά βιοτική έγνοια, γυμνάζονται, τρέχουν πάνω στα άλογά τους, παίζουν πεσσούς, συνοδεύουν τα τραγούδια τους με την κιθάρα και φυσικά τρωνε όλοι μαζί στεφανωμένοι. Κάθονται παρέες - παρέες και κουβεντιάζουν ώρες πολύ, μέσα σε μια ατμόσφαιρα που μοσκοβολάει από το θυμίαμα που καιει πάνω από τους βωμούς των θεών.

Από τις πηγές που ξέρουμε μαθαίνουμε ότι τα Ηλύσιαφιλοξενούσαν τον Μενέλαο, τον Κάδμο, τον Πηλέα, τον Διομήδη, τον Λύκο (που ήταν γιος του Ποσειδώνα και της Πλειάδας Κελαινώς) και τον Αχιλλέα.

Στον ευλογημένο εκείνο τόπο ο Ήλιος λάμπει μέρα και νύχτα χωρίς να σκοτεινιάζει. Η γη χαρίζει εδώ τρεις φορές το χρόνο τους καρπούς της. Ολόγυρα από την πολιτεία παντού λιβάδια και δάση από πανύψηλους κέδρους και δέντρα με χρυσούς καρπούς. Τα ποτάμια κυλούν χειμώνα καλοκαίρι ήσυχα χωρίς να ξεχειλούν και να ρημάζουν τις καλλιέργειες, ούτε πάλι να ξεραίνονται...

Φανταστικός και πανέμορφος τόπος, τον οποίο οι αρχαίοι Έλληνες τοποθετούν στη δυτική άκρη της Γης.

Το όνομα Ηλύσια για πρώτη φορά συναντάται στην Οδύσσεια (δ 563), όπου κατά τον Όμηρο:

Εκεί οι ημέρες των θνητών ανάλαφρες διαβαίνουν, δεν έχει ούτε χειμώνα εκεί, μήτε βροχή και χιόνα, μόνον τον Ζέφυρο, τον αέρα τον γλυκό, ανεβάζει παντοτινά ο Ωκεανός και τους εκεί θνητούς δροσίζει.

Κατά τους μεταγενέστερους επίσης ποιητές, και ιδίως κατά τον Πίνδαρο, τα Ηλύσια ή Νήσοι των Μακάρων είναι η κατοικία όπου είχαν το προνόμιο να κατοικούν τα θνητά τέκνα των θεών και οι ένδοξοι ήρωες.

Έτσι κατά τον Ίβυκο, ο Αχιλλεύς, όταν μετά το θάνατό του ανήλθε στα Ηλύσια, συζεύχθηκε την Μήδεια (κατά την Οδύσσεια όμως αυτός βρισκόταν στον Κάτω Κόσμο).

Άλλοι ήρωες που αναφέρεται ότι κατοικούσαν εκεί ήταν:

■ ο Πηλεύς

■ ο Διομήδης,

■ ο Κάδμος,

■ Αρκετοί ήρωες του Τρωικού και του Θηβαϊκού πολέμου.

Αργότερα όμως, όταν τα Ελευσίνια Μυστήρια έγιναν εξαπλώθηκαν, η ευτυχία των Ηλυσίωνέπαψε να ανήκει πλέον αποκλειστικά στην τάξη των ευγενών και επεκτάθηκε και σε μύστες των μυστηρίων.

Ο Βιργίλιος αναφέρει ότι την χώρα αυτή τη λούζει καθαρό και λαμπρό φως και σε αυτήν οι άνθρωποι επανευρίσκουν τις απολαύσεις της Γης, μέσα στην τέλεια ευδαιμονία, εφόσον βέβαια υπήρξαν αγαθοί κατά την επίγεια ζωή τους.

Για τους περισσότερους ο όρος ευδαιμονία τίθεται ως κάτι αλληλένδετο με τον παράγοντα της τύχης. Ακόμη κι ετυμολογικά να το δει κανείς προέρχεται από το ευ-δαίμων, από τον καλό, δηλαδή, δαίμονα που συνοδεύει τη ζωή του ανθρώπου, ενώ ο όρος κακοδαίμων προέρχεται από το κακώς-δαίμων, δηλαδή τον κακό δαίμονα που μπορεί να δράσει αρνητικά παραπέμποντας στο αντίξοο. Και ως δαίμων εννοείται η τύχη, το ριζικό, η μοίρα που χαράζεται για κάθε άνθρωπο από τη γέννησή του. Ο δαίμονας μπορεί να παραπέμψει σε κάτι ανάλογο με το φύλακα άγγελο, όπως θα λέγαμε σήμερα, που για τον αρχαίο Έλληνα λειτουργεί προστατευτικά μόνο αν είναι καλός, ενώ μπορεί να δράσει καταστροφικά, αν είναι κακός.

Ασφαλώς, μια τέτοια αντίληψη χαρακτηρίζεται μοιρολατρική. Ο άνθρωπος παρουσιάζεται σαν απόλυτο έρμαιο της μοίρας, του δαίμονά του, στην οποία είναι αδύνατο να αντιταχθεί. Η περίπτωση του Οιδίποδα είναι εξόχως κατατοπιστική. Απέναντι σ’ αυτή την οπτική της παθητικότητας αντιτάχθηκαν τόσο ο Ηράκλειτος, όσο και ο Δημόκριτος, αλλά και ο Αριστοτέλης, προτρέποντας τον άνθρωπο να ενεργήσει, δηλαδή να αναλάβει την ευθύνη των πράξεών του. Κάθε άνθρωπος είναι ο δαίμονας του εαυτού του. Με δυο λόγια, είναι ο ίδιος που χαράζει τη μοίρα του.

Από αυτή την άποψη, η τύχη μετατρέπεται σε διαμορφώσιμο είδος. Φυσικά, είναι αδύνατο να παραβλέψει κανείς το αστάθμητο (είτε προς το καλό είτε προς το κακό), που δεν αφήνει τον άνθρωπο ανεπηρέαστο. Εξάλλου, υπάρχουν και τα (κατά τον Αριστοτέλη) εξωτερικά αγαθά, που περιπλέκουν το ζήτημα: «Ολοφάνερα όμως – όπως το είπαμε κιόλας – η ευδαιμονία χρειάζεται και τα εξωτερικά αγαθά· γιατί είναι αδύνατο, ή τουλάχιστο δεν είναι εύκολο, να κάνει κανείς τις καλές και τις ωραίες ενέργειες, αν δεν έχει στη διάθεσή του τη βοήθεια των εξωτερικών αγαθών». (1099a 8, 34-36).

Κι αν κανείς αναρωτιέται τι ακριβώς είναι τα «εξωτερικά αγαθά», ο Αριστοτέλης θα δώσει το στίγμα: «Δεν είναι, πράγματι, καθόλου λίγα αυτά που γίνονται με τη βοήθεια των φίλων, με τη βοήθεια του πλούτου, με τη βοήθεια της πολιτικής δύναμης – όλα αυτά να  λειτουργούν σαν ένα είδος εργαλείων». (1099b 8, 1-2). Κι εδώ βέβαια δε γίνεται λόγος για τη χρησιμοθηρική οπτική της φιλίας ή της εξουσίας, που συγκαταλέγονται στην ίδια κατηγορία με τον πλούτο, αλλά για την ίδια την ιδέα της τύχης, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε φιλίες με πρόσωπα που θα προσφέρουν βοήθεια σε μια κρίσιμη στιγμή ή όχι.

Για τους περισσότερους ο όρος ευδαιμονία τίθεται ως κάτι αλληλένδετο με τον παράγοντα της τύχης.

Ο Αριστοτέλης θα φέρει κι άλλα παραδείγματα τέτοιου είδους, όπως η καταγωγή ή η ομορφιά ή το να έχει κανείς καλά ή κακά παιδιά, όχι γιατί συμφωνεί μ’ αυτά, αλλά για να καταδείξει την κοινή αντίληψη που αποδεχόμενη τέτοιες αντιλήψεις καταλήγει να συνδέει την ευδαιμονία με την τύχη: «Όπως λοιπόν το είπαμε, φαίνεται ότι η ευδαιμονία χρειάζεται και αυτού του είδους την ευημερία· αυτός είναι και ο λόγος που πολλοί βάζουν την ευδαιμονία μαζί με την καλή τύχη – ενώ άλλοι μαζί με την αρετή». (1099b 8, 8-10).

Ο άνθρωπος δυσκολεύεται να διακρίνει τους παράγοντες που καθορίζουν την ποιότητα της ζωής του. Εξάλλου, η αναγωγή στην τύχη πέρα από εύκολη είναι και ιδιαίτερα βολική. Απαλλάσσει από τις ευθύνες. Το γιατί η επιλογή των φίλων ή η διαπαιδαγώγηση των παιδιών είναι θέμα τύχης δε χρειάζεται να διευκρινιστεί. Όσο για τα ζητήματα του πλούτου, της εξουσίας και της καταγωγής, χωρίς να υποτιμούνται, ξεκαθαρίζεται ότι έχουν να κάνουν περισσότερο με την επιφάνεια παρά με την ουσία, αφού όσο κι αν συντελούν στην ευημερία είναι αδύνατο να επιφέρουν την ευτυχία από μόνα τους. Ως ένα βαθμό, ενδεχομένως, και να την απομακρύνουν, καθώς οι συμφεροντολογικές σχέσεις του πλούτου και της εξουσίας δεν έχουν καμία σχέση με τη φιλία, κι ο άνθρωπος, ως φύσει κοινωνικό ον, ευτυχεί μόνο όταν διατηρεί ουσιαστικές – εκ βαθέων – σχέσεις με άλλους ανθρώπους.

Αντίθετα, αυτός που δεν έχει υψηλούς φίλους, ευγενική καταγωγή ή πρόσβαση στην εξουσία δε σημαίνει ότι θα στερηθεί και τα απαραίτητα, ώστε η υλική ανεπάρκεια να τον οδηγήσει στη δυστυχία. Το ότι – κατά πάσα πιθανότητα – δε θα ανήκει στους πλούσιους δεν αποτελεί (από μόνο του) παράγοντα δυστυχίας. Εξάλλου, ο Αριστοτέλης στα «Πολιτικά» έχει διευκρινίσει ότι είναι απείρως προτιμότερο να συγκαταλέγεται κανείς στη μεσαία τάξη, αφού έτσι δε θα υποστεί τις στερήσεις των φτωχών και ταυτόχρονα θα αποφύγει τους κινδύνους του πλούτου. Για τον Αριστοτέλη η μεσαία τάξη κρίνεται ιδανική για την κατάκτηση της ευτυχίας, με τον τρόπο που εκείνος εννοεί.

Η σύγχυση του κόσμου σε σχέση με τις προτεραιότητες για την επίτευξη της ευδαιμονίας και η αναγκαιότητα των «εξωτερικών αγαθών», που ο άνθρωπος νιώθει ότι είναι αδύνατο να ελέγξει, είναι οι κύριοι παράγοντες που στρέφουν το ενδιαφέρον στην τύχη ή στη θεϊκή παρέμβαση: «Αυτός είναι επίσης και ο λόγος που τίθεται το ερώτημα αν η ευδαιμονία είναι κάτι που αποκτιέται με τη σπουδή, με τον εθισμό ή με κάποια άλλη μορφή άσκησης, ή μήπως έρχεται στον άνθρωπο σαν ένα είδος δώρου των θεών ή και της τύχης». (1099b 9, 11-13).

Η απάντηση του Αριστοτέλη σ’ αυτό είναι οριστική: «Θα πρέπει, επίσης, να δεχτούμε ότι η ευδαιμονία είναι ένα κοινό αγαθό, που μπορεί να αποκτηθεί από πολλούς ανθρώπους, αφού είναι δυνατό να υπάρξει σε όλους όσοι δεν είναι ανάπηροι ως προς την αρετή: το μόνο που χρειάζεται είναι κάποιο είδος σπουδής και προσωπικής προσπάθειας». (1099b 9, 22-24). Με άλλα λόγια, όποιοι δεν είναι εξαρχής αποκλεισμένοι από την αρετή (δούλοι, τρελοί, άνθρωποι με αξεπέραστα σωματικά προβλήματα κλπ) πρέπει να προσπαθήσουν για την κατάκτησή της ή, αν πρέπει να το πούμε αλλιώς, να πάρουν την τύχη στα χέρια τους.

Και δεν πρέπει να ξενίζει ο αποκλεισμός των συγκεκριμένων κατηγοριών από την απόκτηση της αρετής. Κάθε πράγμα εξετάζεται μέσα στο πλαίσιο της εποχής του. Εξάλλου, ο Αριστοτέλης αποκλείει από την αρετή και τα παιδιά: «Για τον ίδιο λόγο ούτε και σ’ ένα παιδί μπορεί να αποδοθεί ο χαρακτηρισμός αυτός» (εννοείται της ευδαιμονίας) «για το λόγο ότι το παιδί δεν έχει ακόμα την ικανότητα – λόγω ηλικίας – να κάνει τέτοιου είδους ενέργειες»· (εννοείται προς την κατάκτηση της αρετής). «και όσα παιδιά τα χαρακτηρίζουμε έτσι, είναι γιατί τρέφουμε γι’ αυτά καλές ελπίδες». (1100a 9, 2-4).

Κι αν αυτό δεν είναι αρκετό, ο Αριστοτέλης θα επαναλάβει: «Είπαμε […] ότι η ευδαιμονία είναι ένα είδος ενέργειας της ψυχής σύμφωνη με την αρετή». (1099b 9, 31). Από κει και πέρα «από τα υπόλοιπα αγαθά μερικά πρέπει απαραιτήτως να υπάρχουν, ενώ άλλα είναι – από τη φύση τους – βοηθητικά και χρήσιμα σαν εργαλεία». (1099b 9, 32-33). Η τάση του ανθρώπου να εκλαμβάνει τα εργαλεία σαν τελικό σκοπό είναι που επιφέρει τις παρανοήσεις, είναι, δηλαδή, η κύρια αιτία που τον απομακρύνει από την τέλεια ζωή, η οποία θα υπηρετήσει την τέλεια αρετή. Γιατί χωρίς τέλεια ζωή, τέλεια αρετή δεν υπάρχει: «…όπως το είπαμε ήδη, δε χρειάζεται μόνο τέλεια αρετή· χρειάζεται και μια τέλεια ζωή». (1100a 9, 5-6).

Η Τύχη είναι θεότητα της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας, προσωποποίηση της ευμάρειας και του πλούτου μιας πόλης. Παριστάνονταν ως γυναίκα που κρατούσε συνήθως ενα μικρό παιδί, ένα στάχυ ή το κέρας της Αμαλθείας ως ένδειξη του πλούτου.

Αυτό που μένει είναι η τύχη ως αστάθμητος παράγοντας που μπορεί να ανατρέψει τα πάντα μέχρι την τελευταία στιγμή: «Γιατί στη ζωή συμβαίνουν πολλές μεταβολές και λογιών λογιών τύχες, και είναι ενδεχόμενο ακόμη και ο πιο ευτυχισμένος άνθρωπος να περιπέσει στα γηρατειά του σε μεγάλες δυστυχίες, όπως διηγούνται για τον Πρίαμο τα ποιήματα του Τρωικού κύκλου. Έναν τέτοιο όμως άνθρωπο, έναν άνθρωπο που τον βρήκαν τέτοιες δυστυχίες και τελείωσε άθλια τη ζωή του, κανένας δεν τον λέει ευδαίμονα». (1100a 9, 6-11).

Μπροστά σ’ αυτή την προοπτική ο Αριστοτέλης αναρωτιέται: «Μήπως επομένως, δεν πρέπει να ονομάζουμε κανέναν άνθρωπο ευδαίμονα όσο ζει; Μήπως, μάλλον, πρέπει – ακολουθώντας τη σύσταση του Σόλωνα – να “βλέπουμε” το τέλος; Και αν δεχτούμε τη θέση αυτή, πως έτσι δηλαδή έχει το πράγμα, είναι άραγε ευδαίμων και τότε, όταν πια έχει πεθάνει;» (1100 10, 12-15).

Είναι προφανές ότι ο Αριστοτέλης έχει περισσότερο περιπαικτική διάθεση. Η ευδαιμονία, ως έννοια αυστηρά συνυφασμένη με τη ζωή είναι ευνόητο ότι δεν απευθύνεται στους πεθαμένους. Η εκδοχή που θέλει να χαρακτηρίζεται ευδαίμων μόνο αυτός που διασφάλισε ότι δε θα απειληθεί ποτέ από καμία συμφορά δεν αφορά τους ζωντανούς αλλά τους νεκρούς, αφού μόνο οι νεκροί δεν έχουν να φοβηθούν τίποτε. Εν ολίγοις, δεν πρόκειται για επιχείρημα, αλλά για ισοπέδωση, καθώς, όταν μιλάμε για ζωή, δεν υπάρχει τίποτε δεδομένο.

Αν μιλάμε με τέτοιους όρους, τότε η έννοια της ευτυχίας (και κατ’ επέκταση της δυστυχίας) ματαιώνεται, αφού κανείς δεν μπορεί να τη διεκδικήσει. Εκτός αν φτάσουμε να μιλάμε για την ευτυχία ή τη δυστυχία των νεκρών: «Δε θα ήταν αυτό τελείως παράλογο, ιδίως για μας που λέμε ότι η ευδαιμονία είναι ένα είδος ενέργειας; Αν όμως δε λέμε ευδαίμονα τον άνθρωπο που έχει πεθάνει, και αν ούτε ο Σόλωνας θέλει να το πει αυτό, αλλά ότι τότε μόνο θα μπορούσε κανείς με σιγουριά να ονομάσει ευδαίμονα έναν άνθρωπο, με την ιδέα ότι τώρα πια ο άνθρωπος αυτός βρίσκεται έξω από κάθε κακό και  από κάθε συμφορά, αφήνει κι αυτό περιθώρια για συζήτηση· γιατί κατά την κοινή αντίληψη το καλό και το κακό υπάρχουν και για τον πεθαμένο άνθρωπο, όπως υπάρχουν και για έναν ζωντανό άνθρωπο που όμως δεν τα αντιλαμβάνεται· π.χ. τιμές και ατιμώσεις, ευτυχίες και δυστυχίες των παιδιών και γενικά των απογόνων». (1100 10, 15-25).

Φέρνοντας το συλλογισμό στα άκρα ο Αριστοτέλης καταδεικνύει ότι τελικά ούτε τους νεκρούς μπορούμε να λέμε ευδαίμονες, αφού, αν τους χαρακτηρίζουμε έτσι, θεωρούμε ότι, αν και νεκροί, συνεχίζουν να νιώθουν τη μακαριότητα του βίου τους. Όμως, αυτό είναι ένα είδος ζωής, οπότε ξανά υπόκειται στους κανόνες του ευμετάβλητου. Η δυστυχία ή η ατίμωση των απογόνων μπορεί να αλλάξει τα δεδομένα. Με αυτή τη σκέψη ευδαίμων δεν πρέπει να λέγεται ούτε ο πεθαμένος και κατ’ επέκταση η λέξη πρέπει να διαγραφεί ως κενή περιεχομένου.

Οι δημιουργικές ασχολίες, η ουσιαστική επαφή με τους άλλους ανθρώπους, τα ισχυρά –ποιοτικά ενδιαφέροντα, η συνείδηση της αξίας που έχουν όλες οι στιγμές και η εκτίμηση κάθε μικροχαράς που προσφέρει η καθημερινότητα συνθέτουν το πορτρέτο της εσωτερικής γαλήνης.

Οι λαϊκές δοξασίες της εποχής που θέλουν τους νεκρούς να εισπράττουν συναισθηματικά τις επιτυχίες ή τις αποτυχίες των απογόνων τους δε φαίνεται να πείθουν τον Αριστοτέλη: «Θα ήταν λοιπόν πολύ περίεργο, αν συμμετείχε και ο νεκρός σ’ αυτές τις μεταβολές, με αποτέλεσμα τη μια φορά να γίνεται ευδαίμων και την άλλη πάλι δυστυχισμένος. Περίεργο θα ήταν επίσης και το να μην έχουν οι τύχες των απογόνων κάποια επίδραση, ή για κάποιο διάστημα, πάνω στην ευτυχία των προγόνων τους». (1100a 10, 32-36).

Και προκειμένου να γίνει απολύτως σαφής θα επαναλάβει το επίμαχο ερώτημα: «Αν λοιπόν πρέπει να “βλέπουμε” το τέλος και μόνο τότε να ονομάζουμε ευδαίμονα έναν άνθρωπο (όχι με το νόημα ότι είναιευδαίμων αλλ’ ότι υπήρξεευδαίμων), πώς να μην είναι περίεργο, αν, τότε που είναι κανείς ευδαίμων, δεν μπορούμε να του αποδώσουμε το χαρακτηρισμό που του ανήκει, μόνο και μόνο γιατί δε θέλουμε να ονομάσουμε ευδαίμονες τους ζωντανούς ανθρώπους, επειδή ενδέχεται να τους συμβούν διάφορες μεταβολές και επειδή έχουμε θεωρήσει ότι η ευδαιμονία είναι κάτι το διαρκές, κάτι που καθόλου δε μεταβάλλεται εύκολα, ενώ είναι πολλά του κύκλου τα γυρίσματα στις τύχες των ίδιων ανθρώπων;» (1100a 10, 38-41, 1100b 10, 1-4).

Η προβληματική μιας τέτοιας συλλογιστικής είναι εμφανής: «… είναι φανερό πως αν θέλουμε να παρακολουθούμε αυτές τις εναλλαγές της τύχης, θα καταντήσουμε να ονομάζουμε πολλές φορές τον ίδιο άνθρωπο ευδαίμονα και ύστερα πάλι δυστυχισμένο, παρουσιάζοντας τελικά τον ευδαίμονα άνθρωπο “σαν ένα είδος χαμαιλέοντα, σαν έναν άνθρωπο που πατάει σε σαθρή βάση”. Μήπως καλύτερα θα έπρεπε να δεχτούμε πως δεν είναι με κανέναν τρόπο σωστό να παρακολουθούμε αυτές τις εναλλαγές της τύχης;» (1100b 10, 5-9).

Το συμπέρασμα είναι ξεκάθαρο: «Οι επιτυχίες ή οι αποτυχίες στη ζωή δε στηρίζονται σ’ αυτές· η ζωή του ανθρώπου τις χρειάζεται, όπως είπαμε, και αυτές, το αποφασιστικό όμως στοιχείο για την ευδαιμονία του ανθρώπου είναι οι σύμφωνες με την αρετή ενέργειες – οι αντίθετες φέρνουν το αντίθετο ακριβώς αποτέλεσμα». (1100b 10, 9-12).

Η αριστοτελική ευτυχία τίθεται με τρόπο βαθύτερο κι ως εκ τούτου πιο σταθερό. Το ότι τα σκαμπανεβάσματα της τύχης επηρεάζουν την ανθρώπινη ζωή κρίνεται δεδομένο. Όμως, αυτό ακριβώς είναι και το νόημα που δίνει ο Αριστοτέλης στην αρετή: ο ενάρετος άνθρωπος οφείλει να προστατέψει τις ισορροπίες (ακολουθώντας πάντα το δρόμο της μεσότητας) και στην άκρατη εύνοια και στη συμφορά. Γιατί και η εύνοια χρειάζεται τη δική της διαχείριση. Αυτός που δεν κατέχει την αρετή είναι εύκολο να παρασυρθεί. Μπορεί να περάσει στην αλαζονεία. Να προβεί σε αποφάσεις δίχως λογική δυσαρεστώντας τους γύρω του. Εν τέλει να συντριβεί μετατρέποντας την εύνοια της τύχης σε ατυχία, ακριβώς γιατί δεν ήξερε να σταθεί στο ύψος της.

Από την άλλη, η συμφορά είναι αδύνατο να αφήσει ανεπηρέαστους τους ανθρώπους. Κι ο ενάρετος δεν αποτελεί εξαίρεση. Η αρετή δεν ταυτίζεται με την αταραξία. Τα συναισθήματα αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της ανθρώπινης φύσης και η άρνησή τους δεν αφορά τους ανθρώπους. Ο Αριστοτέλης δεν κάνει λόγο ούτε για απάθεια ούτε για συναισθηματικό ακρωτηριασμό. Αυτό που θέτει είναι η προτεραιότητα του μέτρου, ως στάση ζωής, που, τελικά, θα καθορίσει τόσο τα συναισθήματα όσο και τις πράξεις. Οι δημιουργικές ασχολίες, η ουσιαστική επαφή με τους άλλους ανθρώπους, τα ισχυρά –ποιοτικά ενδιαφέροντα, η συνείδηση της αξίας που έχουν όλες οι στιγμές και η εκτίμηση κάθε μικροχαράς που προσφέρει η καθημερινότητα συνθέτουν το πορτρέτο της εσωτερικής γαλήνης. Ένα τέτοιος άνθρωπος, όσο κι αν πληγεί από οποιαδήποτε συμφορά της αντίξοης τύχης, με το πέρασμα του χρόνου θα καταφέρει να το ξεπεράσει. Η αριστοτελική ευδαιμονία πηγάζει από μέσα, ως ιδανική εξισορρόπηση που οδηγεί στην ολοκλήρωση. Κι αυτό είναι που ονομάζουμε φιλοσοφία στον τρόπο που επιλέγει κανείς για να ζήσει.

Αριστοτέλης: «Ηθικά Νικομάχεια», βιβλίο πρώτο, μετάφραση Δημήτριος Λυπουρλής, εκδόσεις ΖΗΤΡΟΣ, πρώτος τόμος, Θεσσαλονίκη 2006.

https://en.wikipedia.org/wiki/Tyche

Πηγή: by Αντικλείδι, http://antikleidi.com

Αρχαία Ελληνικά κείμενα για την αγάπη προς τον συνάνθρωπο

(Το κήρυγμα της αγάπης στην Αρχαία Ελλάδα)

Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι το θρησκευτικό μήνυμα της αγάπης γεννήθηκε με το χριστιανισμό. Το κήρυγμα της αγάπης, ωστόσο, παρατηρείται σε πολλές θρησκείες και σε πολλές λογοτεχνίες, μια πρακτική που συνδέεται με όλους τους αρχαίους πολιτισμούς, ακόμα και σε εκείνους που δεν είχαν ακόμη καταγεγραμμένη λογοτεχνία αλλά μόνο προφορική παράδοση.

Στην αρχαία Ελλάδα, το κήρυγμα της Αγάπης ήταν κάτι εξαιρετικά διαδεδομένο και υπάρχει σε διάφορες μορφές: στις ομιλίες των φιλοσόφων, στα Δελφικά Παραγγέλματα, στους πολλούς θεούς που προστατεύουν την αγάπη (ο Ζευς "Φίλιος", που σημαίνει "ο Δίας της Αγάπης", ο Έρωτας, η Αφροδίτη, ο Οίστρος, ο Αντέρως, ο Ίμερος, οι Ερωτιδείς, ο Πόθος, η Ερατώ, ο Υμέναιος, κλπ), στις θρησκευτικές προσευχές, και στα επίθετα των θεών (είναι ενδεικτικό ότι ο Δίας έχει 15 επίθετα που εκφράζουν την αγάπη).

Παραθέτουμε αρχαία ελληνικά κείμενα για την αγάπη. Να σημειώσουμε για τη σωστή ανάγνωση των κειμένων ότι στην Αρχαία Ελληνική Γλώσσα το ρήμα "Φιλώ"σημαίνει "Αγαπώ"και ως εκ τούτου οι λέξεις "Φιλία", "Φιλότης", "Φιλείν"σημαίνουν "Αγάπη".

1) «Αγάπησις απόδεξις παντελής.» — Πλάτων (Ορισμοί)
«Η Αγάπη είναι η παντελής αποδοχή.»

2) «Όλους αγάπα.» — Φωκυλίδης

3) «Ο ανώτερος άνθρωπος, περισσότερο από κάθε τι, αφιερώνεται στη Σοφία και την Αγάπη. Το πρώτο είναι θνητό αγαθό ενώ το δεύτερο είναι αθάνατο.» — Επίκουρος (Επίκουρου Προσφώνηση. 78)

4) «Φιλοφρόνει πάσιν.» (φιλοφρονώ = φρονώ φίλα = σκέφτομαι με Αγάπη για κάποιον/κάτι) - (Δελφικό Παράγγελμα) (Τα δελφικά παραγγέλματα ήταν 147 αποφθέγματα που ήταν χαραγμένα στο ναό του Απόλλωνα στους Δελφούς, κυρίως στον πρόναο). Τα παραγγέλματα λέγεται ότι δόθηκαν από το θεό Απόλλωνα. Μερικά από αυτά αποδίδονται στους επτά σοφούς της Ελλάδας.

5) «Αφετηρία των αρετών είναι η ευσέβεια, και κορυφαίο όριό τους η Αγάπη.» — Πυθαγόρας ο Σάμιος

6) «Η Αγάπη προς τους ανθρώπους είναι καθήκον, αφού είμαστε όλοι παιδιά του ίδιου θεού.» — Επίκτητος

7) «Φιλία Αγάπα.» (Να αγαπάς). - (Δελφικό Παράγγελμα)

8) «Εχούσης γάρ τι της ψυχής αγαπητικόν εν εαυτή, και πεφυκυίας, ώσπερ αισθάνεσθαι και διανοείσθαι και μνημονεύειν, ούτω και φιλείν.» — Πλούταρχος (Σόλων,7,3,1-4)
«Η ψυχή κλείνει μέσα της δύναμη Αγάπης καθώς επλάστηκε για να αισθάνεται, να σκέπτεται και να θυμάται, έτσι επλάστηκε και για ν’αγαπά».

9) «Φιλοφρονήσασθαι αλλήλους.» — Πλάτων (Νόμοι 738 D)
«Να αγαπάτε αλλήλους.»

10) «Ούτοι συνέχθειν, αλλά συμφιλείν έφυν.» — Σοφοκλής (Αντιγόνη)
«Γεννήθηκα για ν’ αγαπώ, όχι για να μισώ.»

11) «Αγάπα τον πλησίον μικρά ελαττούμενος.» — Θαλής ο Μιλήσιος
«Να αγαπάς τον πλησίον σου λίγο περισσότερο από ότι αγαπάς τον εαυτό σου.»

12) «Αγάπης δε ουδέν μείζον ούτε ίσον εστί.» — Μένανδρος
«Τίποτε δεν είναι σπουδαιότερο ούτε ίσο με την Αγάπη.»

13) «Ως καλώς έχον εστί πασάν τε γην πατρίδα νομίζειν και πάντας ανθρώπους αδελφούς και φίλους, ως αν γένος μεν όντας θεού.» — Απολλώνιος Τυανεύς (Φιλόστρατου, Απολλ. Τυαν. Επιστ, νζ)
«Είναι καλό να θεωρούμε όλη τη γη πατρίδα μας και όλους τους ανθρώπους αδερφούς μας και φίλους μας, γιατί είναι όλοι παιδιά του θεού.»

14) «Καταφέρετε να βλέπετε τον χειρότερο εχθρό σας σαν αγαπητό φίλο σας, με την ίδια λαχτάρα.» — Σωκράτης
"Manage to see your worst enemy as your dear friend with the same yearning." - Socrates

15) «Τον εχθρόν φίλον ποιείν και ευεργετείν.» — Κλεόβουλος ο Λίνδιος (Διογ. Λαέρτ. Βίοι Φιλ. Α,91)
«Τον εχθρό να τον κάνεις φίλο και να τον ευεργετείς.»

16) «Ούτε γαρ ανταδικείν δει ούτε κακώς ποιείν ουδένα ανθρώπων ουδ’ αν οτιούν πάσχη υπ’ αυτών.» — Πλάτων (Κριτ. 10,49 Γ)
«Ούτε λοιπόν να εκδικείται κανείς πρέπει ούτε να κακοποιεί κανένα από τους ανθρώπους οτιδήποτε κι αν παθαίνει από αυτούς.»

17) «..της φιλίας …μεγίστης ούσης αρετής και ταις άλλαις ως τελειότητος επιφαινομένης. Πέρας μεν γαρ των αρετών η φιλία…η δε της φιλίας έξις ο τελειότατος των αρετών καρπός.» — Ιεροκλής (In Au. Ca. 7,9,3 κ. εξ.)
«..της Αγάπης…η οποία είναι μέγιστη αρετή και σε σχέση με τις άλλες αρετές φαίνεται ως η τελειοποίησή τους. Η αγάπη είναι το τέλος των αρετών…και η συνήθεια της αγάπης είναι ο τελειότατος καρπός των αρετών.»

18) “Η γάρ φιλία προς τη μιά των πάντων εστίν αρχή, ει δε γε εκεί ένωσις πανταχού και ουδαμού διάκρισις” — Ολυμπιόδωρος (Σχόλια στον Γοργία. Του Πλάτωνα)

19) «Της δ αυ περί τους θεούς ευσεβείας το μεν εστι θεοφιλότης, το δε φιλοθεότης. Θεοφιλότης μεν το υπό των θεών φιλείσθαι και παρά των θεών πολλών τυγχάνειν, Φιλοθεότης δε το φιλείν τους θεούς και φιλίαν έχειν περί αυτούς» .. Θεοφιλότης είναι το να σε αγαπούν οι Θεοί. — Μένανδρος (Διαίρεσις των επιδεικτικών 361,21)

20) «Τεκόντι δε αρετήν αληθή και θρεψαμένω υπάρχει θεοφιλή γενέσθαι, και είπερ τω άλλω ανθρώπων αθανάτω και εκείνω.» Όποιος γεννήσει και αναθρέψει αληθινή αρετή, αυτός έχει τη δυνατότητα να γίνει αγαπημένος στους θεούς και να γίνει αθάνατος περεισσότερο από κάθε άλλο άνθρωπο.
— Διοτίμα η Μαντινεία

21) «(Ο Δίας)..Φίλιος δε και Εταιρείος (ονομάζεται) ότι πάντας ανθρώπους συνάγει και βούλεται φίλους είναι αλλήλοις.» Ο Δίας Φίλιος και Εταιρείος ονομάζεται γιατί όλους τους ανθρώπους ενώνει και επιθυμεί να είναι αγαπημένοι μεταξύ τους. — Δίων Χρυσόστομος (Or.12)

22) «Οι θεοί αγαπούν τους δίκαιους.» - Σοφοκλής

23) «(η φιλανθρωπία εστί)..ηδίστη και καλλίστη και προσφιλεστάτη θεοίς τε και ανθρώποις.” — Ξενοφών (Οικονομικός,15.4)

24) «Η φιλανθρωπία είναι συνήθεια των ευγενέστερων και καλύτερων ανθρώπων.»
— Πλάτων

25) «έτι δε και τούτων επέκεινα των ενώσεων η θεία φιλία και η του αγαθού χορηγία συνέχει τον όλον κόσμον.» — Πρόκλος (Σχόλια στον Τιμ. Του Πλ. 2,112,3-4)

26) “..Ζευ…συ και τα περισσά επίστασαι άρτια θείναι και κοσμείν τα άκοσμα, και ου φίλα σοι φίλα εστιν…» Δία…εσύ γνωρίζεις πώς να ανάγεις στο μέτρο κάθε υπερβολή, να επιβάλλεις τάξη σε κάθε τι το άτακτο, και να εγκαθιδρύεις την Αγάπη ανάμεσα σε όσα δεν έχουν αγάπη μεταξύ τους” — Κλεάνθης (Ύμνος εις Δία)

27) «Τον κόσμο και τα όντα έπλασε ο Θεός, ο οποίος είναι αγαθώτατος, φιλανθρωπότατος και τελειότατος καθόσον ο ίδιος κατεσκευάσθη από τελειοτάτην ύλην» — Χρύσιππος

28) «Έστι δ η μεν προς γονείς φιλία τέκνοις και ανθρώποις προς θεούς, ως προς αγαθόν και υπερέχον. Ευ γαρ πεποιήκασι τα μέγιστα. Του γαρ είναι και τραφήναι αίτιοι, και γενομένοις του παιδευθήναι.» Η σχέση της Αγάπης των τέκνων στους γονείς είναι όπως ακριβώς των ανθρώπων στους θεούς. Αγάπη δηλαδή που απευθύνεται στο αγαθό και το υπέροχο, γιατί οι γονείς δίνουν στα τέκνα τους τα μεγαλύτερα ευεργετήματα. Γιατί αυτοί τους έδωσαν την ύπαρξη, την διατροφή τους κι όταν μεγαλώσουν την εκπαίδευσή τους.
— Αριστοτέλης (Ηθ. Νικ. Η. 1162α)

29) «Ούτω και έθνει κοινή και πόλεσι ταις προεστώσαις και καθ εαυτήν εκάστη πόλει μεγάλων αγαθών η προς αλλήλους φιλία και ομόνοια.» …μεγάλα αγαθά είναι η Αγάπη μεταξύ των ανθρώπων και η ομόνοια. — Αριστείδης (Περι ομονοίας ταις πόλεσιν,531,1-3)

30) «εκεί δε η φιλία και η ένωσις και η ενοποιός των όλων θεός.» — Πρόκλος (Στον Παρ. του Πλ. 849,14-15)

31) «Μάλλον βασιλικωτέρα φιλανθρωπία του λοιπού χορού των αρετών» Η Αγάπη προς τον συνάνθρωπο είναι κατά πολύ η σημαντικότερη από όλες τις αρετές (η προεξάρχουσα όλων των αρετών).
— Θεμίστιος (Ομ.1,11.26-27 Schenkl)

32) «Η αληθινή φιλία και των θεών εστίν αυτών και των κρειτόνων ημών γενών, ήκει δε και εις ψυχάς τας αγαθάς.» Η αληθινή Αγάπη / φιλία είναι χαρακτηριστικό των ίδιων των θεών και των καλύτερων από τα ανθρώπινα γένη, ταιριάζει δε και στις αγαθές ψυχές. — Πρόκλος (Στ. Αλ. Του Πλ. 113,13-15)

I dei dell’amore nella religione greca antica erano:
- “Filios” Zeus (che significa “il Zeus del Amore
Οι θεοί της αγάπης αρχαίας ελληνικής θρησκεία ήταν οι εξής:
- "Φίλιος"Δίας (που σημαίνει «ο Δίας της Αγάπης», ο οποίος προστατεύει την αγάπη)
- Αφροδίτη (θεά του έρωτα)
- Φιλότης (όνομα θεάς, που σημαίνει αγάπη)
-Έρως (θεός του έρωτα και της ισχυρής αγάπης για κάτι. Στην κοσμογονία του Ορφέα και του Ησιόδου ο θεός Έρωτας υπήρχε από την αρχή, με τα πρώτα στοιχεία του σύμπαντος. Έρωτας σημαίνει επίσης ισχυρή ελκτική ισχύ, και στην κοσμογονία είναι η δύναμη που συγκρατεί την ύλη, τους πλανήτες, κλπ. - ο νόμος της παγκόσμιας έλξης)
- Αντέρως (θεός της αμοιβαίας αγάπης)
- Ερωτιδείς (μικροί Έρωτες με φτερά και τόξα)
- Πόθος (θεός της σεξουαλικής επιθυμίας, ή της μεγάλης αγάπης για κάτι)
- Οίστρος (θεός παρόμοιος με τον Πόθο)
- Ίμερος (θεός παρόμοιος με τον Πόθο και τον Οίστρο)
- Εύκλεια (θεά για την αγάπη για ένα πρόσωπο που κάνει θετικές πράξεις)
- Διόσκουροι: Κάστωρ και Πολυδεύκης (είναι προσωποποίηση της αδελφικής Αγάπης, της «φιλαδελφίας»).
- Ήρα, Ερατώ, Υμέναιος (είναι προστάτες της συζυγικής Αγάπης.)
- Μητέρα των Θεών, η Ρέα, η Λητώ, και η Ειλείθυια (προστάτισσες της μητρικής Αγάπης).
- Η Εστία προστατεύει την Αγάπη ανάμεσα στα μέλη μιας οικογένειας.

Πολλοί θεοί έχουν το επίθετο "Φίλιος"ή "Φιλία" ( = αγάπη), "Φίλιος"Δίας "Φίλιος"Ερμής "Φιλία"Νυξ, «Φιλία» Φύσις, "Φίλιος"Έρως ", Φίλιος"Απόλλων, κ.λπ.
Όλοι οι θεοί αποκαλούνται "Φίλος"ή "Φιλη" ( = αγαπητός / ή): Φίλιος Ήφαιστος, Φίλη Αθηνά, κ.λπ.
Ο Δίας έχει πολλά επίθετα που σημαίνουν αγάπη: "Φίλιος", "Φίλος", "Εταιρείος", "Οικείος", "Πρευμενής", "Ομονώος", "Ομολώιος", "Πίστιος", "Φράτριος", "Θεόταιρος", "Φιλότεκνος", "Ξένιος", "Εύξεινος", κ.λπ.

Υπάρχουν πολλές αρχαίες ελληνικές λέξεις που εκφράζουν την "αγάπη για τον άνθρωπο": "φιλία", "αγάπησις", "αμφαγάπησις", "φιλότης", "φιλείν", "στοργή", "φιλανθρωπία", "συμπόνοια", "φιλαλληλία","αγαπησμός", "οικείωσις", "φιλοσυμπάθεια", "φιλόδημος", "φιλευσπλαχνία", "φιλίωσις", "φιλεταιρεία", "φιλόγονος", "φιλάνωρ", "φιλογυνία", "φιλόστοργος", "φιλιωτικός", "φιλοτήσιος", "φιλιακός", "φιλιαστής", "υπεραγαπώ", "αγαπητέος", "φολοφροσύνη", "φιλόκοινος", "φιλόλαος", "φιλόμβροτος", "φιλοποίησις", "φιλογνωμία", κ.λπ.

Επίσης πολλά αρχαία ελληνικά κύρια ονόματα φέρουν την έννοια της αγάπης και προέρχονται από τα ρήματα: αγαπώ, φιλώ(=αγαπώ) και τα ονόματα: Έρως, Ίμερος, Πόθος, όπως:
Αγαπήνωρ, Αγαπαίος, Δημόφιλος, Δίφιλος, Ερασίνος, Ερασινίδης, Ερασίκλεια, Ερατοκλείδης, Έρατος, Ερατοσθένης, Ερασίξενος, Ερατώ, Θεοφιλίς, Ιμεραίος, Ιμέριος, Πάμφιλος, Ποθεινή, Φιλώτας, Φίλα, Φιλαινίς, Φιλαίος, Φιλάων, Φιλέας, Φιλήμων, Φιλήσιος, Φιλήτας, Φιλητάς, Φιλιάδης, Φιλίνος, Φιλίσκος, Φίλιστος, Φιλίστα, Φιλοίτιος, Φιλώνδας, Φιλωνίδης, Φιλοστόργιος, Φιλουμενός, Φίλων, Φιλώ, Φιλωνίς, Φιλωτέρα, Φιλωτερίς, Φιλέταιρος, Φιλόξενος, Φιλοξένη, Φιλόλαος, Φιλόδημος, Φιλάμενος, Φιλασίας, Φιλοίτας, Φιλώνα, κλπ. (σημείωση: είναι ενδεικτικό το γεγονός ότι σε καμία άλλη γλώσσα δεν υπάρχουν τόσα κύρια ονόματα που να φέρουν μέσα τους την έννοια της Αγάπης όσο στην αρχαία Ελληνική).

Η απαίτηση για γην και ύδωρσυμβόλιζε ότι αυτοί που παραδίδονταν στους Πέρσες παραιτούνταν από κάθε δικαίωμα πάνω στη Γη τους και στα αγαθά της.

Δίνοντας γην και ύδωραναγνώριζαν την περσική εξουσία πάνω σε όλα, ακόμα και οι ζωές τους άνηκαν στον Βασιλιά των Περσών. Μετά από αυτή την αναγνώριση, ακολουθούσαν διαπραγματεύσεις για τις υποχρεώσεις και τα προνόμια των υποτελών.

Όταν οι Πέρσες αγγελιαφόροι απαίτησαν από τον Βασιλέα Λεωνίδα στην Σπάρτη γη και ύδωρ, οι Σπαρτιάτες τους πέταξαν σε ένα βαθύ πηγάδι, λέγοντάς τους πως θα τα βρουν εκεί.

Η φράση Γη και ύδωρ, ακόμα και στα νέα Ελληνικά, συμβολίζει την υποταγή άνευ όρων σε ένα κατακτητή.

In Book 7, Herodotus recounts that when the Persians sent envoys to the Spartans demanding the traditional symbol of surrender, an offering of soil and water, the Spartans threw them into a deep well, suggesting that upon their arrival at the bottom, they could "Dig it out for yourselves.

Ένα από τα λίγα ερμητικά κείμενα που σώθηκαν από την πυρκαγιά της βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας και κατά κάποιο τρόπο θεμελίωσε τις βάσεις των διαφόρων φιλοσοφικό-εσωτερικών ρευμάτων μέχρι τις ημέρες μας, είναι το λεγόμενον Κυμβάλειον.

Εμφανίστηκε πολύ πρόσφατα (το 1908) από μία ομάδα ατόμων που αποκαλούνται «οι 3 μύστες». Περιέχει τις Αρχές του Σύμπαντος, τους επτά Aρχικούς Νόμους που διοικούν τα πάντα και που μετέδωσε στους ανθρώπους σαν Υψηλή Διδασκαλία ο θεός Ερμής.

Γι’ αυτόν το λόγο το σύνολο των διαφόρων εσωτερικών Διδασκαλιών που βασίζονται σ’ αυτές τις Αρχές, από την αρχαία ελληνική εποχή ως σήμερα, λέγεται Ερμητισμός, δηλαδή η Επιστήμη του Ερμή. Όμως οι ρίζες του κειμένου αυτού δεν σταματούν στα χειρόγραφα της Αλεξάνδρειας αλλά χάνονται πιο βαθιά στην ομίχλη της ιστορίας.

Οι ιστορικές και φιλοσοφικές αναφορές που έκαναν οι Αρχαίοι Έλληνες για το κείμενο του Κυβαλείονα (έτσι τον αποδίδουν), οι Ρωμαίοι και οι μεσαιωνικοί αποκρυφιστές, κατευθύνονται στην Αίγυπτο, πριν από τις Δυναστικές Εποχές, όταν βασίλευε ο θεός Θωθ, δηλαδή ο Ερμής ο Τρισμέγιστος.

Ο Ερμής έγινε γνωστός στη Δύση κατά την Αναγέννηση όταν ο Μαρσίλιο Φιτσίνο μετάφρασε στα λατινικά το (ελληνικό) κείμενο των σωζόμενων ερμητικών γραπτών, γνωστών σήμερα ως Hermetica ή Corpus Hermeticum. Το κείμενο αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για τους αλχημιστές της εποχής και κρατούνταν μυστικό, οπότε η ετυμολογία της «ερμητικής γνώσης» και της λέξης «ερμητικός» προέρχεται από εδώ.

Γνωστότερο γραπτό που αποδίδεται στον Ερμή τον Τρισμέγιστο είναι ο Σμαραγδένιος Πίνακας (αγγλ. Emerald Tablet). Τα γραπτά του Ερμή υποτίθεται πως διδάσκονταν στους μύστες από τους Αιγυπτίους ιερείς πολύ πριν από την εποχή του Πλάτωνα. Δεν είναι εύκολο να προσδιοριστεί η ηλικία τους αλλά η απώτατη καταγωγή τους χάνεται στη φαραωνική Αίγυπτο.

Ωστόσο κατά την ελληνιστική και τη ρωμαϊκή εποχή οι διδασκαλα Ερμή του Τρισμέγιστου εξελληνίστηκαν και απέκτησαν έναν λιγότερο πρακτικό και πιο φιλοσοφικό χαρακτήρα, επικεντρωμένο στο μυστικισμό και την αλχημεία ως οδό για τη θεουργία. Έτσι προέκυψε ο ερμητισμός, ως κίνημα των κατώτερων κοινωνικών τάξεων της κατεχόμενης Αιγύπτου, το οποίο διαδόθηκε ευρύτατα στη ρωμαϊκή Ανατολή κατά τους πρώτους μεταχριστιανικούς αιώνες.

Οι Έλληνες που είχαν σπουδάσει στην Αίγυπτο και αλλού ήταν γνώστες των γραπτών του Ερμή του Τρισμέγιστου, αλλά δε μιλούσαν ανοικτά για αυτά τηρώντας όρκους μυστικότητας. Οι εσωτεριστές φιλόσοφοι και Σοφοί όλων των εποχών μίλησαν για τέτοιες αρχές με διαφορετικά ονόματα και Σύμβολα, που ανακεφαλαιώνονται στο Ερμητικό κείμενο του Κυμβαλείονα. Αυτοί έλεγαν ότι όποιος γνώριζε και τις εφάρμοζε πιστά θα μπορούσε να καταλάβει και να ερμηνεύσει τους Νόμους σ’ όλο το φάσμα του Σύμπαντος, στις επτά εκδηλώσεις του επειδή κατείχε το μαγικό κλειδί της Επταπλής Σοφίας.

Ας δούμε περιληπτικά ποιες είναι αυτές οι αρχές για τις οποίες μίλησαν, οι αρχαίοι Μύστες-Σοφοί και πώς εκφράζονται και λειτουργούν μέσα στο Σύμπαν μας.

ΤΟ ΚΥΜΒΑΛΕΙΟΝ (ΕΚΔΟΣΗ 1908, ΓΑΛΛΙΑ)

Α. Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ

΄΄ΤΟ ΟΛΟΝ ΕΙΝΑΙ ΝΟΥΣ, Το Σύμπαν είναι Νοητικό.΄΄

Αυτή η Αρχή εμπεριέχει την αλήθεια ότι ΄΄ Όλα είναι Νούς. ΄΄ Εξηγεί ότι ΤΟ ΟΛΟΝ {το οποίον είναι η Ουσιαστική Αλήθεια συνεπάγεται όλων των εξωτερικών εκδηλώσεων και φαινομένων τα οποία είναι γνωστά με όρους όπως

΄΄Το Υλικό Σύμπαν΄΄, τα ΄΄Φαινόμενα της Ζωής΄΄ ΄΄Υλη΄΄ ΄΄Ενέργεια΄΄ και, κοντολογίς, όλα όσα είναι φαινόμενα των φυσικών μας αισθήσεων} είναι ΠΝΕΥΜΑ το οποίο καθαυτό είναι ΑΚΑΤΑΛΗΠΤΟ και ΑΜΟΛΥΝΤΟ, αλλά το οποίο μπορεί να θεωρείται και να εκφράζεται σαν ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟ, ΑΠΕΙΡΟ, ΖΩΝΤΑΝΟΣ ΝΟΥΣ. Επίσης εξηγεί ότι όλος ο φαινόμενος κόσμος ή σύμπαν είναι απλά μια Νοητική Δημιουργία του ΤΟ ΟΛΟΝ, η οποία υπόκειται στους Νόμους των Δημιουργημένων Πραγμάτων, και ότι το σύμπαν, σαν ολότητα, και στα μέρη του ή στις μονάδες, έχει τη δική του ύπαρξη στο Νού του ΤΟ ΟΛΟΝ, στον οποίο Νού εμείς ΄΄ζούμε και κινούμαστε και έχουμε την ύπαρξή μας.

΄΄ Αυτή η Αρχή, εγκαθιστώντας τη Νοητική Φύση του Κόσμου, εύκολα εξηγεί όλη την ποικιλία των νοητικών και ψυχικών φαινομένων τα οποία απασχολούν τόσο μεγάλο τμήμα της προσοχής του κοινού, και τα οποία, χωρίς αυτή την εξήγηση, είναι ακατανόητα και χρήζουν επιστημονικής θεραπείας. Η κατανόηση αυτής της μεγάλης Ερμητικής Αρχής της Πνευματικότητας ενθαρρύνει κάποιον πρόθυμα να αδράξει τους νόμους του Πνευματικού Κόσμου, και να εφαρμόσει τους ίδιους στην ευημερία του και την πρόοδό του.

Ο Ερμητιστής Μαθητής καθίσταται ικανός να εφαρμόσει ευφυώς τους μεγάλους Πνευματικούς Νόμους, αντί να τους χρησιμοποιήσει με ευκαιριακό τρόπο. Με το Κλειδί όλων των κλειδαριών στην κατοχή του, ο μαθητής μπορεί να ξεκλειδώσει τις πολλές πόρτες του νοητικού και ψυχικού ναού της γνώσης, και να εισέλθει το ίδιο ελεύθερα και έξυπνα.

Αυτή η Αρχή εξηγεί την αληθινή φύση της Ενέργειας, Δύναμης, και Ύλης, και γιατί και πώς όλες αυτές είναι υποδεέστερες από την Κυριαρχία του Νού. Ένας από τους παλαιούς Ερμητιστές Διδασκάλους έγραψε, πολλούς αιώνες πριν ΄΄Αυτός που αρπάζει την αλήθεια της Πνευματικής Φύσης του Κόσμου είναι καλά προοδευμένος Στο Μονοπάτι για την Κυριαρχία.΄΄ Και αυτά τα λόγια είναι τόσο αληθινά σήμερα όσο και τον καιρό που είχαν πρωτογραφεί. Χωρίς αυτό το Κλειδί για όλες τις κλειδαριές, η Κυριαρχία είναι αδύνατη, και οι μαθητές χτυπούνε μάταια τις πολλές πόρτες Του Ναού.

Β. Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗΣ

΄΄Ως άνω, ούτως κάτω, ως κάτω, ούτως άνω.΄΄- – Το Κυμβάλειον.

Αυτή η Αρχή εμπεριέχει την αλήθεια ότι υπάρχει πάντα Ανταπόκριση ανάμεσα στους νόμους και τα φαινόμενα των διαφόρων επιπέδων της ύπαρξης και της ζωής. Το αρχαίο Ερμητικό αξίωμα αναπτύσσεται μ’ αυτά τα λόγια ΄΄Ως άνω, ούτως κάτω, ως κάτω, ούτως άνω.΄΄ και το άρπαγμα αυτής της Αρχής δίνει σε κάποιον τα μέσα για τη λύση πολλών σκοτεινών παράδοξων, και απόκρυφων μυστικών της Φύσης. Υπάρχουν πεδία από τη γνώση μας, αλλά όταν εφαρμόζουμε την Αρχή της Ανταπόκρισης σ’ αυτά είμαστε ικανοί να κατανοήσουμε κατά πολύ ότι διαφορετικά θα ήταν άγνωστο σε μας.

Αυτή η Αρχή έχει συμπαντική εφαρμογή και εκδηλώνεται, στα διαφορετικά πεδία του υλικού , νοητικού, και πνευματικού σύμπαντος – – είναι ένας Οικουμενικός Νόμος. Οι αρχαίοι Ερμητιστές θεωρούσαν αυτή την Αρχή σαν ένα από τα περισσότερο σημαντικά νοητικά εργαλεία το οποίο ο άνθρωπος ήταν ικανός να χρησιμοποιήσει για να θέσει κατά μέρος τα εμπόδια που κρύβουν τη θέα του Αγνώστου. Στη χρήση του ακόμη και η απόσπαση του Βέλου της Ίσιδας σε σημείο μια βιαστική ματιά του προσώπου της θεάς να μπορεί να ιδωθεί.

Ακριβώς όπως η γνώση των Αρχών της Γεωμετρίας καθιστούν ικανό τον άνθρωπο να μετρήσει μακρινούς ήλιους και τις κινήσεις τους, ενώ είναι καθισμένος στο παρατηρητήριό του, τοιουτοτρόπως η γνώση της Αρχής της Ανταπόκρισης ενδυναμώνει τον άνθρωπο να αιτιάται ευφυώς από το Γνωστό στο Άγνωστο. Μελετώντας τη μονάδα, αντιλαμβάνεται τον αρχάγγελο.

Γ. Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΔΟΝΗΣΗΣ

΄΄Τίποτα δεν μένει ακίνητο, όλα κινούνται, όλα δονούνται.΄΄-
-Το Κυμβάλειον.

Αυτή η Αρχή εμπεριέχει την αλήθεια ότι όλα είναι σε κίνηση, όλα δονούνται, τίποτα δε μένει ακίνητο, γεγονότα τα οποία η Σύγχρονη Επιστήμη επικυρώνει, και τα οποία κάθε νέα επιστημονική ανακάλυψη αναμένεται να επαληθεύσει. Και ακόμη αυτή η Ερμητική Αρχή είχε δηλωθεί ξεκάθαρα χιλιάδες χρόνια πρίν, από τους Διδασκάλους της Αρχαίας Αιγύπτου.

Αυτή η Αρχή εξηγεί ότι η διαφορά ανάμεσα στις διαφορετικές εκδηλώσεις της Ύλης, Ενέργειας, Νού, και ακόμα Πνεύματος, απορρέει σε μεγάλο βαθμό ποικίλες αξίες Δόνησης. Από ΤΟ ΌΛΟΝ, που είναι Αγνό Πνεύμα, μέχρι κάτω στην πιο πυκνή μορφή Ύλης, όλα είναι σε δόνηση- -όσο υψηλότερη η δόνηση, τόσο υψηλότερη η θέση στην κλίμακα. Η δόνηση του Πνεύματος είναι σε τόσο άπειρο βαθμό έντασης και ταχύτητας ώστε είναι πρακτικά ακίνητο-όπως ένας γρήγορα περιστρεφόμενος τροχός φαίνεται να είναι ακίνητος. Και στο άλλο άκρο της κλίμακας, υπάρχουν σκοτεινές μορφές ύλης οι δονήσεις των οποίων είναι τόσο χαμηλές ώστε να μοιάζουν ακίνητες.

Ανάμεσα σ’ αυτούς τους πόλους, υπάρχουν εκατομμύρια εκατομμυρίων διαφορετικών βαθμών δόνησης. Από τα ζωντανά κύτταρα και το ηλεκτρόνιο, το άτομο και το μόριο, τους κόσμους και τα σύμπαντα, όλα είναι σε δονούμενη δράση. Αυτό είναι επίσης αληθινό στα επίπεδα της ενέργειας και της δύναμης {αλλά οι οποίες είναι διαφορετικών βαθμών δόνησης}, και επίσης στο νοητικό επίπεδο {του οποίου οι θέσεις εξαρτώνται από τις δονήσεις},και ακόμη περισσότερο στα πνευματικά επίπεδα. Η κατανόηση αυτής της Αρχής, με τις κατάλληλες διατυπώσεις, ενδυναμώνει τον Ερμητικό μαθητή να ελέγξει τις δικές του νοητικές δονήσεις όπως επίσης και αυτές των άλλων. Οι Διδάσκαλοι επίσης εφαρμόζουν αυτή την Αρχή στην κατάκτηση των Φυσικών φαινόμενων, με ποικίλους τρόπους. ‘’Αυτός που κατανοεί την Αρχή της Δόνησης, έχει αρπάξει το σκήπτρο της δύναμης,’’ λέει ένας απ’ τους παλαιούς συγγραφείς.

Δ. Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΠΟΛΩΣΗΣ

‘’Όλα είναι Διπλά, όλα έχουν πόλους, όλα έχουν το ζεύγος τους των
αντιθέτων, ίδια και ανόμοια είναι το ίδιο, αντίθετα και ολόιδια είναι
φυσικό, αλλά διαφορετικά σε βαθμό, τα ακραία απαντώνται, όλες οι
αλήθειες είναι αλλά μισές αλήθειες, όλα τα παράδοξα μπορούν να
εναρμονισθούν.’’ – – Το Κυμβάλειον.

Αυτή η Αρχή εμπεριέχει την αλήθεια ότι ‘’όλα είναι διπλά’’, ‘’όλα έχουν δύο πόλους’’, ‘’όλα έχουν το ζεύγος των αντιθέτων τους,’’ όλα των οποίων ήταν παλαιά Ερμητικά αξιώματα. Εξηγεί τα αρχαία παράδοξα, που έχουν μπερδευτεί τόσο πολύ, τα οποία έχουν δηλωθεί ξεκάθαρα ως ακολούθως: ‘’Θέσις και αντίθεσις είναι όροι ταυτόσημοι στη φύση, αλλά διαφορετικοί σε βαθμό’’, ‘’ τα αντίθετα είναι τα ίδια, διαφέροντας μόνο σε βαθμό’’, ‘’τα ζεύγη των αντιθέτων μπορούν να εξισορροπηθούν’’, τα ακραία συναντώνται’’, όλα είναι και δεν είναι, την ίδια στιγμή’’, ‘’όλες οι αλήθειες είναι αλλά μισές αλήθειες’’, ‘’κάθε αλήθεια είναι μισό-ψέμα’’, ‘’υπάρχουν δύο πλευρές σε όλα,’’ κλπ., κλπ., κλπ. Εξηγεί ότι σε όλα υπάρχουν δύο πόλοι, ή δύο αντίθετες απόψεις, και ότι ‘’τα αντίθετα’’ είναι στην πραγματικότητα μόνο τα δύο άκρα του ίδιου πράγματος, με πολλούς διαφορετικούς βαθμούς ανάμεσά τους.

Για να διευκρινίσουμε: Το Θερμό και το Ψυχρό, αν και ‘’αντίθετα,’’ είναι στην πραγματικότητα το ίδιο πράγμα, η διαφορά συνίσταται μερικά σε βαθμούς του ίδιου πράγματος. Κοιτάξτε το θερμόμετρό σας και διαπιστώστε αν μπορείτε να ανακαλύψετε που τελειώνει το ‘’θερμό’’ και αρχίζει το ‘’ψυχρό’’. Δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα όπως ‘’απόλυτη θερμότητα’’ ή ‘’απόλυτο ψυχρό’’- -οι δύο όροι ‘’θερμότητα’’ και ‘’ψύχος’’ απλά υποδηλώνουν διαφορετικές διαβαθμίσεις του ίδιου πράγματος, και αυτό το ‘’ίδιο πράγμα’’ που εκδηλώνεται σαν ‘’θερμότητα’’ και ‘’ψύχος’’ είναι μερικώς μια μορφή, ποικιλία, και βαθμός της Δόνησης.

Έτσι ‘’θερμότητα’’ και ‘’ψύχος’’ είναι απλά οι ‘’δύο πόλοι’’ αυτoύ που ονομάζουμε ‘’Θερμοκρασία’’- -και τα φαινόμενα που ακολουθούν αμέσως μετά είναι εκδηλώσεις της Αρχής της Πόλωσης. Η ίδια Αρχή εκδηλώνεται στην περίπτωση του ‘’Φωτός και του Σκότους,’’ στα οποία ισχύει το ίδιο πράγμα, η διαφορά συνίσταται στους ποικίλους βαθμούς ανάμεσα στους δύο πόλους των φαινόμενων. Που το ‘’σκοτάδι’’ σταματά, και το ‘’φώς’’ ξεκινά;

Ποιά είναι η διαφορά ανάμεσα στο ‘’Μεγάλο και το Μικρό’’; Ανάμεσα στο ‘’Σκληρό και το Μαλακό’’; Ανάμεσα στο ‘’Μαύρο και το Άσπρο’’; Ανάμεσα στον ‘’Δραστήριο και στον Αδρανή’’; Ανάμεσα στον ‘’Θόρυβο και την Ησυχία’’; Ανάμεσα στο ‘’Υψηλό και το Χαμηλό’’; Ανάμεσα στο ‘’Θετικό και το Αρνητικό’’; H Αρχή της Πόλωσης εξηγεί αυτά τα παράδοξα, και καμιά άλλη Αρχή μπορεί να την αντικαταστήσει. Η ίδια Αρχή λειτουργεί στο Νοητικό Πεδίο.

Ας πάρουμε ένα θεμελιώδες και ακραίο παράδειγμα-αυτό της ‘’Αγάπης και του Μίσους,’’ δύο διανοητικές καταστάσεις προφανώς συνολικά διαφορετικές. Και όμως υπάρχουν βαθμοί Μίσους και βαθμοί Αγάπης, και ένα μέσο σημείο στο οποίο χρησιμοποιούμε τους όρους ‘’Επιθυμώ ή Αντιπαθώ,’’ οι οποίοι επισκιάζονται ο ένας με τον άλλον ώστε σταδιακά μερικές φορές είμαστε σε άγνοια εάν ‘’επιθυμούμε’’ ή ‘’αντιπαθούμε’’ ή ‘’κανένα από τα δύο.’’

Και όλα είναι απλές διαβαθμίσεις του ίδιου πράγματος, όπως θα αναγνωρίσεις αλλά εάν εξετάσεις για μια στιγμή. Και, ακόμη περισσότερο από αυτό {και θεωρείται μεγάλης σημασίας από τους Ερμητιστές}, είναι δυνατόν να αλλάξει τις δονήσεις του Μίσους σε δονήσεις της Αγάπης, κάποιος στο νού του, και στους νόες των άλλων. Πολλοί από σας, που διαβάζουν αυτές τις γραμμές, είχαν προσωπικές εμπειρίες ακούσιας ταχείας μεταβολής από την Αγάπη στο Μίσος, και το αντίστροφο, στη δική σας περίπτωση και αυτή των άλλων. Και θα αντιληφθείτε επομένως την δυνατότητα αυτού να ολοκληρώνεται από τη χρήση της Θέλησης, μέσω των Ερμητικών διατυπώσεων.

‘’Το Καλό και το Κακό’’ δεν είναι παρά οι πόλοι του ίδιου πράγματος, και ο Ερμητιστής αντιλαμβάνεται την τέχνη της μετάλλαξης του Κακού σε Καλό, μέσω της εφαρμογής της Αρχής της Πόλωσης. Εν τάχει, η ‘’Τέχνη της Πόλωσης’’ καθίσταται μια φάση της ‘’Νοητικής Αλχημείας’’ γνωστή και εφαρμοσμένη από τους αρχαίους και σύγχρονους Ερμητικούς Διδασκάλους. Η κατανόηση των Αρχών θα καταστήσει ικανό κάποιον να αλλάξει την Πόλωσή του, όπως επίσης και αυτή των άλλων, εάν θα αφιερώσει το χρόνο και τη μελέτη αναγκαία για την κυριαρχία της τέχνης.

Ε. Η ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΡΥΘΜΟΥ

‘’Όλα ρέουν, έξω και μέσα, όλα έχουν τις περιόδους των,
όλα τα πράγματα έχουν άνοδο και πτώση, η αμφιταλάντευση του
εκκρεμούς εκδηλώνεται σε όλα, το μέτρο της ταλάντευσης προς
τα δεξιά είναι το μέτρο της ταλάντευσης προς τα αριστερά, ο ρυθμός
εξισορροπεί.’’ – -Το Κυμβάλειον.

Αυτή η Αρχή εμπεριέχει την αλήθεια ότι σε όλα εκδηλώνεται ένα μερίδιο κίνησης, πρός και από, μια εισροή και εκροή, μια ταλάντευση πίσω και εμπρός, μια κίνηση-σαν το εκκρεμές, μια άμπωτης και παλίρροια, μια μεγάλη παλίρροια και μια μικρή παλίρροια, ανάμεσα στους δύο πόλους οι οποίοι υπάρχουν σε συμφωνία με την Αρχή της Πόλωσης που περιγράφηκαν πριν μια στιγμή. Υπάρχει πάντα μια δράση και μια αντίδραση, μια πρόοδος και μια υποχώρηση, μια ανατολή και μια δύση. Αυτό είναι στις υποθέσεις του Σύμπαντος, ήλιοι, κόσμοι, άνθρωποι, ζώα, νούς, ενέργεια, και ύλη. Αυτός ο νόμος εκδηλώνεται στην δημιουργία και την καταστροφή των κόσμων, στην άνοδο και την πτώση εθνών, στη ζωή όλων των πραγμάτων, και τελικά στις διανοητικές καταστάσεις του ανθρώπου {και είναι με αυτόν ότι αργότερα οι Ερμητιστές βρίσκουν την κατανόηση της Αρχής περισσότερο σημαντική}. Οι Ερμητιστές έχουν αρπάξει αυτήν την Αρχή, βρίσκοντας τη συμπαντική εφαρμογή της, και έχουν επίσης ανακαλύψει κάποια μέσα για να ξεπεράσουν τα αποτελέσματά της στον εαυτό τους με τη χρήση των κατάλληλων εννοιών και μεθόδων. Εφαρμόζουν το Νοητικό Νόμο της Ουδετεροποίησης. Δεν μπορούν να ακυρώσουν την Αρχή, ή να την αναγκάσουν για να πάψει τη λειτουργία της, αλλά έχουν μάθει πώς να δραπετεύσουν τα αποτελέσματά της επάνω στον εαυτό τους ως ένα βαθμό ανάλογα με την Κυριαρχία στην Αρχή. Έχουν μάθει πώς ΝΑ ΤΟΝ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΟΥΝ, αντί να ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΟΥΝ ΑΠΟ αυτον. Σε αυτή και σε παρόμοιες μεθόδους, συνίσταται η τέχνη των Ερμητιστών. Ο Κυρίαρχος των Ερμητικών πολώνεται στο σημείο στο οποίο επιθυμεί να στηριχτεί, και εξουδετερώνει έπειτα τη ρυθμική ταλάντευση του εκκρεμούς που θα έτεινε να τον φέρει στον άλλο πόλο. Όλα τα άτομα που έχουν επιτύχει οποιοδήποτε βαθμό Αυτοκυριαρχίας το κάνουν αυτό ως ένα βαθμό, λίγο πολύ ασυναίσθητα, αλλά ο Κυρίαρχος το κάνει αυτό συνειδητά, και με την χρήση της Θέλησής του, και επιτυγχάνει έναν βαθμό νηφαλιότητας-ισορροπίας και διανοητικής σταθερότητας σχεδόν αδύνατης στην πεποίθηση εκ μέρους των μαζών που ταλαντεύονται προς τα πίσω και προς τα εμπρός όπως ένα εκκρεμές. Αυτή η Αρχή και αυτή της Πολικότητας έχουν μελετηθεί προσεκτικά από τους Ερμητιστές, και οι μέθοδοι, αντίδρασης, εξουδετέρωσης, και ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΩΝΤΑΣ τες μορφοποίησαν ένα σημαντικό μέρος της Ερμητικής Διανοητικής Αλχημείας.

ΣΤ. Η ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΑΙΤΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΙΤΙΑΤΟΥ

«Κάθε Αιτία έχει την Επίδρασή της, κάθε Επίδραση έχει την Αιτία της, όλα συμβαίνουν σύμφωνα με το Νόμο η Πιθανότητα είναι μόνο ένα όνομα για το Νόμο που δεν αναγνωρίζεται, υπάρχουν πολλά επίπεδα αιτιότητας, αλλά τίποτα δεν δραπετεύει το Νόμο.»– Το Κυμβάλειον.

Αυτή η αρχή εμπεριέχει το γεγονός ότι υπάρχει μια Αιτία για κάθε Επίδραση, μια Επίδραση από κάθε Αιτία. Εξηγεί ότι: «Όλα συμβαίνουν σύμφωνα με το Νόμο», ότι τίποτα πάντα «απλά συμβαίνει» ότι δεν υπάρχει κανένα τέτοιο πράγμα όπως την πιθανότητα, ότι ενώ υπάρχουν διάφορα επίπεδα του Αιτίου και του Αιτιατού, η ανώτερη εξουσιάζει – τα χαμηλότερα επίπεδα, ακόμα τίποτα ποτέ δεν δραπετεύει εντελώς από το νόμο.

Οι Ερμητιστές αντιλαμβάνονται την τέχνη και τις μεθόδους της ανύψωσης πάνω από το συνηθισμένο επίπεδο του Αιτίου και του Αιτιατού, ως ένα βαθμό, και νοητικώς ανυψούμενοι σε ένα υψηλότερο επίπεδο γίνονται Αιτίες αντί αποτελέσματα. Οι μάζες των ανθρώπων φέρονται εμπρός, υπάκουες στο περιβάλλον, οι θελήσεις και οι επιθυμίες άλλων ισχυρότερων από τους ίδιους, η κληρονομικότητα, οι εισηγήσεις, και άλλες εξωτερικές αιτίες που τους κινούν περίπου όπως τα πιόνια στη σκακιέρα της ζωής.

Αλλά οι Κυρίαρχοι, ανέρχονται στο ανώτερο επίπεδο, εξουσιάζοντας τις διαθέσεις τους, τους χαρακτήρες, τις ιδιότητες, και τις δυνάμεις, καθώς επίσης και το περιβάλλον που τους περιβάλλει, και γίνονται Εισηγητές αντί πιόνια. Βοηθούν ΝΑ ΠΑΙΧΤΕΙ ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΤΗΣ ΖΩΗΣ, αντί να παίζεται και να κινείται από θελήσεις άλλων και του περιβάλλοντος. ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝ την Αρχή αντί να είναι τα εργαλεία της. Οι Κυρίαρχοι υπακούουν την Αιτιολογία των ανώτερων επιπέδων, αλλά βοηθούν ΝΑ ΚΑΘΟΔΗΓΗΘΕΙ το επίπεδό τους.

Όλες οι Ερμητικές Αρχές έχουν αλληλεπίδραση με σχέση Αιτίου-Αποτελέσματος. Η Αιτία «έρχεται εντός και εκτός των δεσμών», με το Αποτέλεσμα. Όλες τις εκδηλώσεις είναι μεταξύ αιτίας και αποτελέσματος. Η Αιτία και το Αποτελέσμα αντλεί τη φύση του από τη συνουσία της δημιουργίας. Σε αυτήν την δήλωση υπάρχει συμπυκνωμένος έναν πλούτος Ερμητικής γνώσης-αφημένης να διαβαστεί από όποιον μπορεί.

Ζ. Η ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΓΕΝΟΥΣ

«Το γένος είναι σε όλα, όλα έχουν τις Αρσενικές και τις
Θηλυκές τους Αρχές, το Γένος εκδηλώνεται σε όλα τα Επίπεδα. «– Το Κυμβάλειον.

Αυτή η αρχή ενσωματώνει την αλήθεια ότι υπάρχει ΓΕΝΟΣ που φανερώνεται σε όλα — οι αρσενικές και θηλυκές αρχές πάντα σε έργο. Αυτό ισχύει όχι μόνο στο Φυσικό Επίπεδο, αλλά για το Διανοητικό και ακόμη και το Πνευματικό Επίπεδο. Στο Φυσικό Επίπεδο, η Αρχή εκδηλώνεται ως φύλο, στα υψηλότερα Επίπεδα λαμβάνουν υψηλότερες μορφές, αλλά η αρχή είναι πάντα η ίδια. Καμία δημιουργία, φυσική, διανοητική ή πνευματική, δεν είναι δυνατή χωρίς αυτήν την Αρχή. Μια κατανόηση των νόμων της θα ρίξει φως σε πολλές όψεις ενός θέματος που έχει περιπλέξει τα μυαλά των ανθρώπων. Η Αρχή του Γένους λειτουργεί πάντα στην κατεύθυνση της γέννησης, της αναγέννησης, και της δημιουργίας. Όλα, και κάθε πρόσωπο, περιλαμβάνουν τα δύο Στοιχεία ή τις Αρχές, ή αυτήν την μεγάλη Αρχή, μέσα σε αυτό, αυτόν ή αυτήν.

Κάθε Αρσενικό περιέχει και το Θηλυκό Στοιχείο, όπως κάθε Θηλυκό περιέχει και την Αρσενική Αρχή. Εάν θα κατανοούσατε τη φιλοσοφία της Νοητικής και Πνευματικής Δημιουργίας, Γέννησης, και Αναγέννησης, θα πρέπει να κατανοήσετε και να μελετήσετε αυτή την Ερμητική Αρχή. Περιέχει τη λύση πολλών μυστηρίων της Ζωής. Σας προειδοποιούμε ότι αυτή η αρχή δεν έχει καμία αναφορά σε ευρεία βάση, ολέθριες και υποβαθμισμένες λάγνες θεωρίες, διδασκαλίες και πρακτικές, οι οποίες διδάσκονται υπό τους πομπώδεις τίτλους, και που είναι ευτελισμός της μεγάλης φυσικής αρχής του Γένους.

Τέτοιες αναγεννήσεις βάσεων των αρχαίων κακόφημων μορφών φαλλισμού τείνουν να καταστρέψουν το μυαλό, το σώμα και την ψυχή, και η ερμητική φιλοσοφία έχει ηχήσει πάντα τη σημείωση προειδοποίησης ενάντια σε αυτές τις υποβιβασμένες διδασκαλίες που τείνουν προς τη σφοδρή επιθυμία, την ακολασία, και τη διαστροφή των αρχών της Φύσης. Εάν επιδιώκετε τέτοιες διδασκαλίες, πρέπει να πάτε αλλού για αυτές — Ο Ερμητισμός δεν περιέχει τίποτα για σας σύμφωνα με αυτές τις γραμμές. Στον καθαρό, όλα τα πράγματα είναι καθαρά στη βάση, όλα τα πράγματα είναι βάση.

To κυμβάλειον είναι αρχαίο κείμενο το οποίο λέγετε ότι προέρχεται από τον Ερμή τον τρισμέγιστο, μεγάλο δάσκαλο του εσωτερισμού . Λέγετε << τρισμεγιστος >> διότι σύμφωνα με τον μύθο έχει αφήσει τρεις φορές την ευτυχία και την ειρήνη των εσωτερικών κόσμων, για να ενσαρκωθεί και να βοηθήσει και να καθοδηγήσει τον άνθρωπο στον εσωτερικό δρόμο. Για αυτό και ταυτίζετε με τον αρχαίο Έλληνα θεό Έρμη ο οποίος ήταν και ο σύνδεσμος μεταξύ θεού και ανθρώπων [ ο αγγελιοφόρος των θεών ] Το κυμβαλειον διασώθηκε από << τρεις μύστες >> οι οποίοι ανέλαβαν αυτή η διδασκαλεία να φτάσει στους ανθρώπους . Λέγεται επίσης ότι το κυμβαλειον είναι ένα από τα λίγα χειρόγραφα τα οποία διασωθήκαν από την βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας πριν την καταστροφή.

Πηγές: el.wikipedia.org/wiki, esoterica.gr, omadaorfeas

Όλοι ξέρουμε τους πλανήτες του ηλιακού μας συστήματοςοι οποίοι συντροφεύουν τη Γη μας στο αένανο ταξίδι της γύρω από τον ήλιο. Αφροδίτη, Άρης, Δίας, Κρόνος, Ποσειδώνας, Ερμής, Ουρανός. Όλοι έχουν ονόματα θεοτήτων οι οποίες προέρχονται από την Αρχαία Ελλάδα.

Πώς όμως ο καθένας από αυτούς πήρε το συγκεκριμένο όνομα;

Πώς πήραν τα ονόματά τους οι πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος;

Χιλιάδες χρόνια πριν, πάρα πολλοί πολιτισμοί άρχισαν να παρατηρούν τον ουρανό και να μελετούν τα ουράνια σώματα. …

Όπως είναι φυσικό, αφού μιλάμε για ουρανό, κάθε τέτοιο σώμα ονομαζόταν με το όνομα κάποιας θεότητας αλλά όχι τυχαία. Ακόμη και σήμερα, η Παγκόσμια Αστρονομική Ένωση (ΙΑU) η οποία είναι αποκλειστικά υπεύθυνη για την ονοματοδοσίανέων πλανητών και σωμάτων που ανακαλύπτονται, αποδέχτηκε τις αρχαίες ονομασίες.

1. Αφροδίτη (Venus)

Σαν πλανήτης, κάθε άλλο παρά με τη θεότητα της ομορφιάς και του έρωτα μοιάζει. Στην ατμόσφαιρά της αναπτύσσονται τεράστιες θερμοκρασίες, η ατμοσφαιρική πίεση είναι 90 φορές μεγαλύτερη από της Γης, και είναι καλυμμένη συνεχώς από ένα σύννεφο κοσμικής σκόνης. Εκεί όμως οφείλεται και το όνομά της. Το σύννεφο αυτό αντανακλά το ηλιακό φως στο διάστημα, κάνοντας έτσι την Αφροδίτη, το τρίτο λαμπρότερο ουράνιο σώμα, μετά τον Ήλιο και τη Σελήνη, που φαίνεται από τη Γη. Αυτή της η λαμπρότητα, ειδικά κατά το ξημέρωμα, ενέπνευσε τους Ρωμαίους να ονομάσουν τον πλανήτη Venus (Αφροδίτη). Αφιέρωση στην πιο λαμπρή και όμορφη θεά.

2. Ερμής (Mercury)

Η πρώτη καταγραφή που έχουμε για τον πλανήτη αυτό, είναι από τον 14ο αιώνα π.Χ. όπου και περιγράφεται ως «ο πλανήτης που χοροπηδάει». Οι Αρχαίοι Έλληνες τον ονόμασαν Ερμή, προς τιμήν του φτεροπόδαρου θεού-αγγελιαφόρου, ονομασία που αργότερα υιοθέτησαν και οι Ρωμαίοι (Mercury). O Ερμής, είναι όντως ο πιο «γρήγορος» πλανήτης στο ηλιακό μας σύστημα. Ολοκληρώνει την περιστροφή του γύρω από τον Ήλιο σε μόλις 88 ημερολογιακές ημέρες, ενώ κινείται με ταχύτητα 50 km/sec γρηγορότερα από τους υπόλοιπους πλανήτες.

3. Δίας (Jupiter)

Για τον πλανήτη Δία, η εξήγηση είναι πολύ εύκολη. Είναι ο μεγαλύτερος πλανήτης του ηλιακού συστήματος. Η μάζα του είναι μεγαλύτερη από το σύνολο των μαζών όλων των υπολοίπων και σε τροχιά γύρω του, βρίσκονται 67 φεγγάρια. Λογικά λοιπόν οι Αρχαίοι Έλληνες αστρονόμοι του έδωσαν το όνομα του βασιλιά των θεών και οι Ρωμαίοι φυσικά συμφώνησαν (Jupiter).

4. Άρης (Mars)

Και εδώ τα πράγματα είναι απλά. Ο οξειδωμένος σίδηρος στην επιφάνεια του πλανήτη, σε συνδυασμό με τη «σκονισμένη» του ατμόσφαιρα, του προσδίδουν ένα κόκκινο χρώμα το οποίο μοιάζει με αίμα. Αίμα έχουμε στους πολέμους και θεός των πολέμων ήταν ο θεός Άρης. Ο δεύτερος σημαντικότερος θεός για τους Ρωμαίους μετά το Δία.

5. Κρόνος (Saturn)

Ο Κρόνος, ήταν ο πιο απομακρυσμένος από τους πλανήτες ο οποίος είχε παρατηρηθεί στα αρχαία χρόνια. Είναι ο πλανήτης που επιτρέπει τη μεγαλύτερη διάρκεια παρατήρησής του από όλους τους άλλους, καθώς λόγω της απόστασής του φαίνεται να κινείται πολύ αργά. Για το λόγο αυτό, οι Αρχαίοι Έλληνες του έδωσαν το όνομα του πατέρα του Δία, ο οποίος ήταν παράλληλα και ο πρώτος θεός αφιερωμένος στη αλλά θεωρούνταν και ο διαχειριστής του χρόνου (Κρόνος) και των εποχών που είναι πολύ σημαντικό για τις καλλιέργειες. Για τους Ρωμαίους, ήταν απλά ο πατέρας του Δία (Saturn).

6. Ουρανός (Uranus)

Ανακαλύφθηκε σχετικά πρόσφατα, μόλις το 1781, από τον Άγγλο αστρονόμο Sir William Herschel. Εκείνος τον ονόμασε αρχικά «Georgium Sidus» (Το αστέρι του Γεώργιου), προς τιμήν του Βασιλιά Γεωργίου του 3ου. Θεωρούσε πως στη σύγχρονη εποχή που ζούσε, δεν επιτρεπόταν να επιλέγονται ονόματα αρχαίων θεοτήτων. Τελικά, επικράτησε η ονομασία που έδωσε ο Γερμανός αστρονόμος Johann Elert Bode, ο οποίος επαναπροσδιόρισε την τροχιά του νέου πλανήτη. Επέλεξε το όνομα «Ουρανός», προς τιμήν του πατέρα του Κρόνου και κυρίου του ουρανού.

7. Ποσειδώνας (Neptune)

Είναι ο μοναδικός πλανήτης, ο οποίος δεν ανακαλύφθηκε με παρατήρηση, αλλά μέσω μαθηματικών υπολογισμών. Ο Άγγλος μαθηματικός και αστρονόμος John Couch Adams σε συνεργασία με τον Γάλλο συνάδελφό του Urbain Le Verrier. Οι δύο τους, μελετούσαν την τροχιά του πρόσφατα ανακαλυφθέντος Ουρανού, και διαπίστωσαν παρεκκλίσεις σε αυτή οι οποίες δικαιολογούνταν μόνο με την ύπαρξη κοντά του ενός ακόμη ουρανίου σώματος. Βασισμένος σε αυτά τα στοιχεία, ο Γερμανός αστρονόμος Johann Galle, ανακάλυψε το 1846 ένα νέο πλανήτη, επιβεβαιώνοντας τη θεωρία των Adams και Le Verrier.

Αρχικά ο Galle, πρότεινε ο πλανήτης να ονομαστεί La Verrier, προς τιμήν του Γάλλου συναδέλφου του, κάτι το οποίο δεν δέχθηκε η διεθνής αστρονομική κοινότητα της εποχής. Τελικά ο ίδιος ο Γάλλος έδωσε τη λύση, προτείνοντας το όνομα «Ποσειδώνας». Λόγω της υψηλής περιεκτικότητας σε Μεθάνιο που έχει η ατμόσφαιρα του πλανήτη, αυτός αποκτά το γαλάζιο χρώμα της θάλασσας, οπότε η ονομασία του αρχαίου θεού των θαλασσών ταίριαζε απόλυτα.

8. Γη (Earth)

Για χιλιάδες χρόνια, ο άνθρωπος δε θεωρούσε τη Γη ως πλανήτη, αλλά το κέντρο του σύμπαντος όπου τα πάντα κινούνταν γύρω από αυτή. Οι Έλληνες την ονόμασαν Γη, από τη Γαία η οποία προϋπήρχε με το Χάος και τον Έρωτα-Φάνη στη δημιουργία του Κόσμου. Η Γαία, στο επίπεδο της Κοσμογονίας, συμβολίζει την υλική πλευρά του Κόσμου και όχι μόνο τη Γη.

Το Earth, προέκυψε κατά τον 17ο αιώνα, όταν ο άνθρωπος ανακάλυψε πως κατοικεί σε πλανήτη που περιστρέφεται μαζί με τους υπόλοιπους γύρω από τον Ήλιο. Και ενώ για όλους τους πλανήτες επιλέχθηκαν ονόματα θεοτήτων, για αυτόν που μας φιλοξενεί, επιλέχθηκε το, μάλλον ρηχό Earth, το οποίο προέρχεται από την αγγλοσαξονική λέξη «ear», που σημαίνει «πέτρα».

9. Πλούτωνας (Pluto)

Είναι ο πιο πρόσφατα ανακαλυφθείς και ο μικρότερος από όλους. Τόσο μικρός που αρκετοί υποστηρίζουν πως δεν είναι καν πλανήτης. Όπως και να έχει, η ανακάλυψή του, οφείλεται στον Αμερικανό μαθηματικό και αστρονόμο Percival Lowell, ο οποίος μέσω μαθηματικών υπολογισμών, προέβλεψε την ύπαρξη του. Η θεωρία του επιβεβαιώθηκε 14 χρόνια μετά το θάνατό του, το 1930, όταν και εντοπίστηκε από το αστεροσκοπείο Lowell της Αριζόνα.

Η είδηση έκανε το γύρω του κόσμου, και το αστεροσκοπείο δέχθηκε πάνω από 1000 προτάσεις με ονόματα για το νέο πλανήτη. Τελικά κέρδισε η πρόταση μιας 11χρονης, η οποία ήταν λάτρης της Ελληνικής μυθολογίας. Πρότεινε το όνομα Πλούτωνας, με το σκεπτικό, πως ενώ οι επιστήμονες γνώριζαν ότι υπάρχει, ήταν για πολλά χρόνια «αόρατος» από τις παρατηρήσεις, όπως και ο θεός του κάτω κόσμου.

Η αρχική έννοια σύστασης δικαστηρίου για την απονομή δικαιοσύνης βρίσκεται στην Ελληνική Μυθολογία από τους ίδιους Ολύμπιους θεούς, από τους οποίους "πέρασε"στην Αρχαία Ελλάδα αλλά και στη Ρώμη να απονέμεται από τους Βασιλείς. Αργότερα ανατέθηκε αυτή σε δικαστήρια.

Στην αρχαία Αθήνα ονομαστά ποινικά δικαστήρια ήταν η «Βουλή του Αρείου Πάγου», το «Παλλάδιο», το «Δελφίνιο», το «εν Φρεαττοί», το «επί Πρυτανείω» και η «Ηλιαία». Επί Δράκοντος, τους φόνους δίκαζαν οι πρυτάνεις, όμως ο Σόλων επανέφερε την αρμοδιότητα αυτή στον Άρειο Πάγο. Την πολιτική δικαιοσύνη απένεμαν οι κατά δήμο δικαστές, οι διαιτητές και οι ναυτοδίκες.

Η Ηλιαία ήταν το κυριότερο δικαστήριο του αρχαίου αθηναϊκού κράτους. Επρόκειτο για δικαστήριο ενόρκων, μέλη του οποίου μπορούσαν να γίνουν όλοι οι γνήσιοι Αθηναίοι πολίτες άνω των 30 ετών, έπειτα από κλήρωση. Η βάση της νέας δημοκρατίας ήταν ο έλεγχος κάθε πολίτη από το σύνολο των πολιτών, όπως και του συνόλου, από τον ίδιο πολίτη. Το να μετέχει κάποιος στην Ηλιαία δεν προϋπέθετε κάποια ιδιαίτερη μόρφωση, όμως η τριβή με το νομοθετικό έργο είχε ως αποτέλεσμα μιαν αρκετά καλή γνώση των νόμων.

Ο Πλούταρχος, υπογραμμίζοντας τη σημασία του, αναφέρει ότι ο Σόλων άφησε ηθελημένα κενά στους νόμους, επιτρέποντας έτσι στους δικαστές να αποφασίζουν μόνοι τους για ορισμένα θέματα που έφταναν ενώπιον τους, και για τα οποία δεν υπήρχε ρύθμιση στη σολώνεια νομοθεσία. Με αυτόν τον τρόπο, αναφέρει ο Πλούταρχος, ο Σόλων κατέστησε τους δικαστές της Ηλιαίας «κυρίους των νόμων».

Η Ηλιαία αποτελούνταν από 6.000 δικαστές («Ηλιασταί»), οι οποίοι προέρχονταν από τις 10 Φυλές της Αθήνας (κάθε Φυλή συμμετείχε με 600 μέλη). 1000 ήταν αναπληρωματικοί. Το δικαστήριο δίκαζε σε τμήματα των 201, 301 κλπ. δικαστών. Η Ηλιαίασυνεδρίαζε όλες τις εργάσιμες ημέρες εκτός από τις τρεις τελευταίες ημέρες κάθε μήνα και τις ημέρες λειτουργίας της Εκκλησίας του Δήμου. Σχεδόν ποτέ όμως δεν εργάσθηκαν και τα δέκα τμήματα της Ηλιαίας ταυτοχρόνως. Η απόδοση δικαιοσύνης από τον δήμο ενόχλησε πάρα πολύ τους ολιγαρχικούς, οι οποίοι δυσφήμισαν με κάθε τρόπο το γεγονός αυτό, υπογραμμίζοντας -όχι σωστά- ότι τη δικαιοσύνη στην Αθήνα την απένεμαν οι θήτες.

Η Ηλιαίασυνεδριάζει στην διάρκεια του έτους στις ακόλουθες περιπτώσεις:

Μετά από επίδοση καταγγελίας πολίτη.

Παραπομπή αρχόντων από την Βουλή και τις Επιτροπές.

Παραπομπή Αρχόντων από την Εκκλησία του Δήμου σε κάθε επιχειροτονία.

Έγκριση δια ψηφοφορίας των εγκεκριμένων από την Βουλή νέων Αρχόντων.

Προσέλευση αρχόντων στο τέλος της θητείας για απαλλαγή

Ο ηγεμών του δικαστηρίου συγκέντρωνε τα παράπονα και τις υποθέσεις προς εκδίκαση και όριζε μέσω κλήρωσης από ποιο τμήμα και σε ποιο μέρος θα εκδικαζόταν η υπόθεση. Καθώς δεν υπήρχαν δικηγόροι, οι κατηγορούμενοι αναλάμβαναν οι ίδιοι την υπεράσπισή τους με τη βοήθεια ενός μόνο φίλου ή συγγενούς. Πολλές φορές,ανέθεταν τη συγγραφή ενός λόγου για την αγόρευσή τους σε έναν επαγγελματία λογογράφο (π.χ. Ισοκράτης, Λυσίας κ.ά.). Ο χρόνος των αγορεύσεων περιοριζόταν από ένα υδραυλικό χρονόμετρο, την κλεψύδρα. Η ψηφοφορία ήταν μυστική. Σε περίπτωση ισοψηφίας, ο κατηγορούμενος κρινόταν αθώος, καθώς θεωρούνταν ότι είχε «την ψήφο της Αθηνάς».

Οι δικαστές λάμβαναν ως αποζημίωση 2-3 οβολούς κατά δικάσιμη ημέρα.

O Όρκος των Ηλιαστών

«Ορκίζομαι ότι θα δίδω την ψήφο μου συμφώνως προς τους νόμους και τις αποφάσεις της Εκκλησίας του  Δήμου και της Βουλής των 500. Εις περιπτώσεις που ο νόμος δεν προβλέπει, θα δίδω την ψήφο μου συμφώνως προς την συνείδησή μου άνευ φόβου και πάθους. Θα ακούω κατήγορον και κατηγορούμενον εξίσου και θα εκδίδω την απόφασίν μου συμφώνως προς την απολογίαν. Ταύτα ορκίζομαι εις τον Δία, τον Απόλλωνα και τη Δήμητρα και να έχω τας ευλογίας των όσο θα τηρώ πιστά τον όρκο μου, άλλως να πέσει εις ερείπια ο οίκος μου και να καταστραφεί αν επιορκήσω».

Για τον Πλωτίνοκαι τον Νεοπλατωνισμό υφίσταται μία κυκλική κίνηση της πραγματικότητας, καθώς όλα τα όντα παράγονται δια της αυτομάτου υπερχειλίσεως του Εν -ός, στο οποίο και επιστρέφουν τελικά.

Κάτω από την υπέρτατη πραγματικότητα του Εν -ός ή Αγαθού ξεδιπλώνονται οι λοιπές υποστάσεις, με κυρίαρχες τις εξής τρεις: EN –NOΥΣ - ΨΥΧΗ.

Ο Νους, εμπεριέχει τις λογικές αρχές κατά το πρότυπο των οποίων θα προκύψει η δημιουργία του κόσμου. Με τη μεσολάβηση της υπόστασης της Ψυχής, κάτω από το Νου, τα υλικά όντα θα αποκτήσουν μορφή και ύπαρξη. Εδώ αναλαμβάνει το ρόλο της και η Φύσις, ως ένας ακόμη ενδιάμεσος κρίκος που συνδέει τις ανώτερες υποστάσεις με την ύλη.

Ο σχηματισμός των υλικών πραγμάτων και η ζωογόνηση των έμψυχων οργανισμών, συνεπώς και του ανθρώπου, προϋποθέτει ακριβώς αυτή την ακολουθία των επιπέδων.

Αντίστροφη αυτής της κίνησης απορροής από το Εν, είναι η επιστροφή όλων στην πηγή και αιτία του "Είναι"τους. Κατά τον ίδιο τρόπο οι ατομικές ψυχές επιστρέφουν σε αυτό που τις γέννησε.

Μέσα σε όλη αυτή την κίνηση απορροής, επιστροφής και μονής η ψυχήβρίσκει τον εαυτό της. Διότι πέφτοντας στον κόσμο των σωμάτων δεν λησμόνησε εντελώς τον υπερουράνιο τόπο καταγωγής της.

Η επίτευξη της "μέθεξης", ως στάσης πλήρους ευδαιμονίας εντός του Εν- ός, συνιστά το αποκορύφωμα της Νεοπλατωνικής μυστικής ενώσεως ...!

Ένα από τα πιο αινιγματικά, αλλά πιο άγνωστα πρόσωπα της πλουσιότατης Μυθολογίας μας, είναι και ο Πρωτέας.

Πρόκειται για έναν μικρό θαλάσσιο θεό, ο οποίος βρίσκεται στην υπηρεσία του μεγάλου θεού της θάλασσας του Ποσειδώνα. Εμφανίζεται ως φύλακας των θαλασσίων ζώων και ιδιαιτέρως των φωκιών και παρουσιάζει εξαιρετικά σημαντικές ιδιότητες.

Ο Όμηρος παρουσιάζει τον Πρωτέα, ως γέροντα, να φοράει τον σκούφο των ληστοπειρατών και μάλιστα τον παρουσιάζει σαν έναν ΜΑΝΤΗ, ο οποίος έχει την ικανότητα να ΠΡΟΛΕΓΕΙ ΑΛΑΝΘΑΣΤΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ.

Ο τόπος της κατοικίας του, ήταν ένα υπερμέγεθες άντρο που βρισκόταν στον ΒΥΘΟ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ, από το οποίο έβγαινε το μεσημέρι, για να κοιμηθεί κάτω από την σκιά των βράχων της παραλίας, πολλές φορές ανάμεσα στις φώκιες, αλλά και στα άλλα θαλάσσια τέρατά του!

Αυτή ήταν η πιο κατάλληλη στιγμή, που αν κάποιος ήθελε να ΜΑΘΕΙ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΟΥ από τον προφητικό γέροντα, έπρεπε να καταφέρει, να τον συναντήσει την ακριβώς, κατά την διάρκεια αυτής της ώρας που κοιμόταν.

Όταν γινόταν αυτό, τότε ο Πρωτέας, ΑΛΛΑΖΕ ΜΟΡΦΕΣ και ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΝΟΤΑΝ ΣΕ ΚΑΘΕ ΕΙΔΟΣ ΣΧΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΘΑΥΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ!

Έπαιρνε την μορφή πυρός, την μορφή ύδατος και διάφορες μορφές θηρίων, προκειμένου να αποφύγει την ανάγκη να προφητεύσει...

Όταν όμως διαπίστωνε ότι οι προσπάθειές του απέβαιναν μάταιες, λάμβανε και πάλι την αρχική του μορφή, ο «νημερτής άλιος γέρων» και προφήτευε χωρίς να υπάρχει η παραμικρή περίπτωση να κάνει λάθος σε αυτά που θα έλεγε!

Κατά τον Ηρόδοτο, αλλά και πολλούς άλλους έπειτα ποιητές και μυθογράφους, ο Πρωτέας ήταν γιος του Ποσειδώνα και είχε σύζυγό του την Ψαμάθη ή Τορώνη, από την οποία απέκτησε τρεις γιους: Τον Τηλέγονο και τον Πολύγονο και τον Θεοκλύμενο, όπως και μια θυγατέρα την Θειώνη.

Ο Πρωτέας είχε ιδρύσει το δικό του βασίλειο, σε μία περιοχή της Θράκης. Όμως οι δύο γιοι του έκαναν κατάχρηση της εξουσίας τους και συχνά διέπρατταν αδικήματα. Μεταξύ άλλων, ανάγκαζαν τους ταξιδιώτες να παλεύουν μαζί τους και τελικά τους σκότωναν.

Ο Πρωτέας ζούσε ειρηνικά με την οικογένειά του, ώσπου ένα τραγικό συμβάν ήρθε να ανατρέψει την ευτυχισμένη ζωή του. Ο Ηρακλής που κάποτε πέρασε από εκεί, μονομάχησε με τους δύο πρώτους γιους του Πρωτέα και τους σκότωσε.

Ο Πρωτέας λυπήθηκε τόσο πολύ από τον θάνατό τους που δεν άντεξε τον αβάσταχτο πόνο και αποφάσισε να πέσει στην θάλασσα για να πνιγεί. Οι Θεοί όμως τον ευσπλαχνίστηκαν και όχι μόνο δεν τον άφησαν να πεθάνει, αλλά του χάρισαν την αθανασία, μεταμορφώνοντάς τον σε θεό των νερών.

Παρόλα αυτά, όσοι τον γνώριζαν έλεγαν ότι μετά από τον θάνατο των δύο γιων του, ο Πρωτέας ήταν πάντα ανέκφραστος, δεν μιλούσε και δεν γελούσε ποτέ.

Μετά τον θάνατο των παιδιών του, ο Πρωτέας ζήτησε από τον Ποσειδώνα να εγκατασταθεί στην Αίγυπτο.

Πράγματι, ο θεός άκουσε την παράκλησή του και αποφάσισε να τον βοηθήσει. Έτσι λοιπόν του έφτιαξε έναν δρόμο που ένωνε την Θράκη με την Αίγυπτο. Ο δρόμος αυτός περνούσε πάνω από τη θάλασσα κι έτσι ο Πρωτέας έφτασε μέχρι εκεί χωρίς καν να βρέξει τα πόδια του!

Έγινε βασιλιάς της Μέμφιδας και η Δράση που ανέπτυξε, ήταν εξαιρετικά πλούσια. Κατά την διάρκεια της βασιλείας του, φιλοξένησε τον Διόνυσο, στις ανά τον κόσμο περιπλανήσεις του.

Επίσης περιέθαλψε τον Πάρη και την απαχθείσα Ωραία Ελένη, όταν κατά την διάρκεια μιας τρικυμίας προσορμίστηκαν στην Αίγυπτο.

Όταν όμως ο Πρωτέας πληροφορήθηκε για το έγκλημα της απαγωγής, κράτησε κοντά του την Ωραία Ελένη και έδωσε στον Πάρη αντί αυτής, ένα είδωλό της, ή το φάντασμά της!
Στην συνέχεια, παρέδωσε αργότερα την πραγματική Ωραία Ελένη στον νόμιμο σύζυγό της τον Μενέλαο, όταν επέστρεψε από την Τροία.

Ο Πρωτέας όμως δεν αποτελεί το μοναδικό παράδειγμα μιας θεότητας που μεταμορφώνεται. Ένα επιπλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα, αποτελεί η Θέτις, η οποία ως θαλάσσια θεά, διέθετε επίσης ανάλογες δυνατότητες μεταμόρφωσης, με αυτές του Πρωτέα.

Είναι εξαιρετικά εντυπωσιακό το περιστατικό που περιγράφεται κατά την διάρκεια των περίφημων γάμων της Θέτιδας και του Πηλέα.
Την στιγμή που ο Πηλέας επιχείρησε να την πλησιάσει, η Θέτις άρχισε να μεταμορφώνεται διαδοχικά σε πυρ, σε ύδωρ, σε λιοντάρι, σε θαλάσσιο όφι, σε δράκοντα και τελικά σε δέντρο!

Τελικά ο Πηλέας, μετά από μεγάλη προσπάθεια κατάφερε να την υποτάξει, όταν ο Κένταυρος Χείρωνας, ο οποίος ήταν ένας από τους καλεσμένους στους γάμου, το συμβούλεψε να την κρατάει την Θέτιδα, όσο πιο σφιχτά μπορεί μέσα στην αγκαλιά του.

Διαπιστώνουμε λοιπόν, ότι οι δυνατότητες της μεταμόρφωσης αλλά οι μαντικές ικανότητες του Πρωτέα, συγκροτούν την προσωπικότητα ενός ακόμα εξαιρετικά ενδιαφέροντος όσο και άγνωστου προσώπου μέσα στην πλουσιότατη μυθολογία μας.

Ο Σωκράτης έδειξε πώς να μη σε αγγίζουν τα κακόβουλα σχόλια.

Μια μέρα, κάποιος προσέβαλε άσχημα δημοσίως τον Σωκράτη φωνάζοντας στην αγορά:

- Είσαι παλιάνθρωπος, αγύρτης, άσχετος και πότης!

Ο Σωκράτης δεν απάντησε, απλώς χαμογέλασε, κουνώντας το κεφάλι.

Ένας πλούσιος αριστοκράτης γνωστός του Σωκράτη, βλέποντας αυτή τη σκηνή ρώτησε τον Σωκράτη:

- Πώς μπορείς και ανέχεσαι τέτοιες προσβολές; Δεν αισθάνεσαι άσχημα;

Ο Σωκράτης χαμογέλασε ξανά και του είπε: "Έλα μαζί μου".

Ο γνωστός του τον ακολούθησε σε μία παλαιά και σκονισμένη αποθήκη. Ο Σωκράτης άναψε ένα πυρσό, και άρχισε να ψάχνει τριγύρω, μέχρι που βρήκε μια άχρηστη, κουρελιασμένη και τρύπια χλαμύδα. Την έδωσε στον άντρα και του είπε: "Φόρεσέ τη, θα σου κάνει".

Ο άντρας κοίταξε τη κουρελιασμένη χλαμύδα, και του είπε αγανακτισμένος:

-"Είσαι καλά Σωκράτη; Θα φορέσω εγώ αυτό το κουρέλι; Και του πέταξε πίσω τη χλαμύδα".

Βλέπεις, του είπε ο Σωκράτης, φυσικά και δεν δέχθηκες να φορέσεις την βρώμικη χλαμύδα. Κατά τον ίδιο τρόπο, και εμένα δεν με άγγιξαν τα ανόητα και βρώμικα λόγια που είπε εκείνος ο άνθρωπος. Όταν κάποιος σου χαρίζει κάτι που δεν θέλεις, και εσύ δεν το δεχθείς, σε ποιόν ανήκει το απορριφθέν δώρο;

Το να ταράσσεται κάποιος και να θυμώνει από τις προσβολές των άλλων, είναι σαν να δέχεται να φορέσει τα κουρέλια που του ρίχνουν.

Πηγή: xletsos-basilhs.blogspot.gr

Σε μια χώρα που γεννήθηκε το πνεύμα της επιστήμης και η φιλοσοφία, που η τέχνη έφτασε στο αποκορύφωμα της, που το θέατρο αποτέλεσε σχολείο υψηλού επιπέδου για όλες τις ηλικίες, σε μια χώρα που δεν υπήρξε πόλη χωρίς θέατρο – μοναδικό φαινόμενο στην ιστορία του πολιτισμού – δεν θα ήταν δυνατό να μην έχουν υπάρξει και αγαπηθεί και οι βιβλιοθήκες.

Υπήρχαν βιβλιοθήκεςστις αρχαίες Ελληνικές πόλεις; Εκτός από σποραδικές περιπτώσεις, οι αρχαίοι συγγραφείς δεν αναφέρονται στο θέμα αυτό. Υπάρχουν όμως, ευτυχώς, επιγραφικές πηγές που έρχονται να συμπληρώσουν το κενό.

Οι αρχαίοι Έλληνες που τόσο καλλιέργησαν τις τέχνες και τα γράμματα, ήταν επόμενο να εκτιμήσουν την επινόηση και τη χρήση του αλφαβήτου σε τέτοιο σημείο, ώστε ο Σοφοκλής να βάλει στη χαμένη τραγωδία του «Αμφιάραος» ένα ηθοποιό να σχηματίζει με κινήσεις του χορού τα γράμματα, ενώ σε άλλη τραγωδία ­ επίσης χαμένη – του Αθηναίου Καλλία, 24 μέλη χορού υποδύονταν τα ισάριθμα γράμματα του αλφάβητου, χαρακτηριστική άλλωστε της γοητείας που είχε στους αρχαίους Έλληνες η χρήση των γραμμάτων είναι και η ωδή του Πινδάρου στο γράμμα Σ.

Από χρόνους παλαιότατους πρώτοι οι τύραννοι ενδιαφέρθηκαν για τη διάδοση των ομηρικών επών, τα οποία φρόντισαν να περισυλλέξουν και να διασώσουν. Σ’ αυτούς ακριβώς τους χρόνους και μάλιστα στη διάρκεια της τυραννίδας, στην Αθήνα, του Πεισιστράτου, πρέπει να τοποθετηθεί και η ίδρυση των πρώτων βιβλιοθηκών στην Ελλάδα.

Όταν γίνεται λόγος για βιβλιοθήκες στην αρχαία Ελλάδα, η σκέψη μας ανατρέχει συνήθως στις γνωστές βιβλιοθήκες της Αλεξάνδρειας, της Αντιόχειας, της Περγάμου και ίσως το πολύ – πολύ στις βιβλιοθήκες του Πανταίνου και του Αδριανούστην Αθήνα.

Αλλά τόσο στην Αθήνα όσο και στις άλλες Ελληνικές πόλεις, όχι μόνο του μητροπολιτικού αλλά και του αποικιακού Ελληνισμού, υπήρξε ένας πολύ μεγάλος αριθμός βιβλιοθηκών, για τις οποίες δεν ξέρουμε σχεδόν τίποτε εκτός από την ύπαρξή τους. Την ύπαρξη αυτών των βιβλιοθηκών βεβαιώνουν περισσότερο επιγραφικές και λιγότερο φιλολογικές πηγές.

Την ύπαρξη βιβλιοθηκών στην Αθήνα μαρτυρεί ο ιστορικός Πολύβιος μνημονεύοντας τον επίσης αρχαίο ιστορικό Τίμαιο. Λέει δηλαδή ο Πολύβιος ότι, όταν ο Τίμαιος αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τις Συρακούσες, για να αποφύγει την πίεση του τυράννου Αγαθοκλή, κατέφυγε στην Αθήνα, όπου έζησε 50 (!) χρόνια ερευνώντας τις βιβλιοθήκες της πόλης του Κέκροπα. Από άλλες σποραδικές πληροφορίες που βρίσκονται σε φιλολογικές πάλι πηγές συμπεραίνεται ότι υπήρχε μεγάλος αριθμός βιβλιοθηκών στον εκτός της μητροπολιτικής Ελλάδας ελληνισμό.

Συγκεκριμένα στην Ασία είχαν βιβλιοθήκες οι Ελληνικές πόλεις Έφεσος, Μίλητος, Αλικαρνασσός, Ηράκλεια του Πόντου, Κνίδος, Μύλασα, Νύσσα, Πέργαμος, Πριήνη, Προύσα, Σινώπη, Σμύρνη, Τέως, Αντιόχεια, Αφροδισιάδα, Καισαρεία, Ταρσός. Μαγνησία του Μαιάνδρου, Μαγνησία Σιπύλου, Ιασός, Θυάτειρα, Άσσος και Λάμψακος.

Ανάλογες βιβλιοθήκες πρέπει να είχαν και οι ελληνικές αποικίες στη Δύση και στα παράλια της Β. Αφρικής. Κατά κάποια περίεργη όμως σύμπτωση δεν μνημονεύεται στις σωζόμενες επιγραφικές και φιλολογικές πηγές βιβλιοθήκη άλλη πλην εκείνης των Συρακουσών.

Στην κυρίως Ελλάδα δεν υπήρχε πόλη χωρίς βιβλιοθήκη ή τουλάχιστον χωρίς δημόσιο αρχείο, συμπεριλαμβανομένων και των πιο μικρών πόλεων. Και είναι χαρακτηριστικό ότι τα πρώτα συγγράμματα βιβλιοθηκονομίας γράφτηκαν από τον Έλληνα Αρτέμωνα, που καταγόταν από την Κασσάνδρεια. Ο Αρτέμων έγραψε δύο τέτοια συγγράμματα, που είχαν τίτλους «Περί βιβλίων συναγωγής» και «Περί βιβλίων χρήσεως».

ΒIΒΛIΟΘΗΚΕΣ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ.

Όπως προαναφέρθηκε από τη διήγηση του Πολύβιου για τον Τιμαίο εξάγεται έμμεσα το συμπέρασμα ότι στο «κλεινό άστυ» υπήρχε μεγάλος αριθμός βιβλιοθηκών. Ωστόσο, οι σχετικές πληροφορίες είναι πολύ λίγες.

Η παλαιότερη βιβλιοθήκη στην Αθήνα ανάγεται στους χρόνους του Πεισιστράτου, ο οποίος εκτός του ενδιαφέροντος που εκδήλωσε για την περισυλλογή και για την ταξινόμηση των Ομηρικών Επών, ίδρυσε πρώτος στην Αθήνα και δημόσια βιβλιοθήκη. Οι Αθηναίοι την επαύξησαν αργότερα με μεγάλη επιμέλεια και φροντίδα.

Όταν ο Ξέρξης κυρίευσε την Αθήνα, το 480 π.χ, λεηλάτησε τη βιβλιοθήκη του Πεισιστράτου και μετέφερε τα συγγράμματά της στην Περσία. Αλλά στα χρόνια των διαδόχων του Μ. Αλεξάνδρου ο Σέλευκος, ο Νικάνωρ, κατόρθωσε να ανεύρει τα συγγράμματα της βιβλιοθήκης του Πεισιστράτου και να τα ξαναστείλει στην Αθήνα.

Στην πόλη της Παλλάδας υπήρξε ονομαστή βιβλιοθήκη και κατά τους χρόνους του Δημητρίου, του Φαληρέα, που έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον και ζήλο για τα βιβλία. Ο Παυσανίας μνημονεύει την ίδρυση στην Αθήνα βιβλιοθήκης από τον αυτοκράτορα Αδριανό. Στην ίδρυση της βιβλιοθήκης αυτής αναφέρεται και ο Ευσέβιος.

Η βιβλιοθήκη του Αδριανούστην Αθήνα ήταν πλούσια, επιβλητική και πολυτελής. Τα ερείπια και το μέγεθός της εντυπωσιάζουν και σήμερα τον επισκέπτη του χώρου της, που βρίσκεται στο τέλος της οδού Αιόλου.

Από αρχαίες πηγές επιγραφικές, που επιβεβαιώθηκαν και από τις ανασκαφές του χώρου της Αγοράς των κλασικών χρόνων είναι γνωστή η ύπαρξη, στον επίσημο αυτό χώρο, της βιβλιοθήκης του Πανταίνου. Πρόκειται για 2 επιγραφές που αναφέρονται η μία στην ίδρυση και η άλλη στη λειτουργία αυτής της βιβλιοθήκης. Η πρώτη επιγραφή αναγράφει:

«Αθηνά Πυλιάδι … Αθηναίων ο ιερεύ Μουσών φιλοσόφων Τ. Φλάβιος Πάνταινος Φλαβίου Μενάνδρου διαδόχου υιός τας έξω στοάς, το περίστυλον, την βιβλιοθήκην μετά των βιβλίων, τον εν αυτοίς πάντα κόσμον, εκ των ιδιων … ανέθηκε.»

Η άλλη επιγραφή. που αποτελούσε μέρος του κανονισμού της βιβλιοθήκης αναγράφει:

«Βιβλίον ουκ εξενεχθησεται επεί ωμόσαμεν ανοιγήσεται από ώρας πρώτης μέχρι έκτης».

Η επιγραφή του 1ου αι.π.χ., που έχει δημοσιευτεί στο Inscriptiones Graecae ΙΙ, 1029. μας πληροφορεί για την ύπαρξη και λειτουργία και άλλης βιβλιοθήκης στην Αθήνα, γνωστής ως «εν Πτολεμαίω», ενώ η επιγραφή Ι.G.11.1009 προσφέρει ένδειξη ότι υπήρχε και στον Πειραιά βιβλιοθήκη.

Βιβλιοθήκες άλλων πόλεων στη μητροπολιτική Ελλάδα.

Εκτός από τις βιβλιοθήκες στην Αττική, υπήρχαν βιβλιοθήκες. όπως φαίνεται από σποραδικές πάντα πληροφορίες, τόσο στις φιλολογικές πηγές όσο και στις επιγραφικές και στις εξής πόλεις: Στους Δελφούς, όπως διαπιστώνεται από δελφική επιγραφή, η οποία αναφέρει ίδρυση βιβλιοθήκης από το Κοινό των Αμφικτυόνων (Bulletin de Correspodance Hellenique. 20, 1896, σ. 720), αλλά και στην Επίδαυρο υπήρχε βιβλιοθήκη, η οποία είχε αφιερωθεί στο θεό Ασκληπιό.

Επίσης, έχει βρεθεί επιγραφή στη νήσο Δήλο, η οποία μνημονεύει οίκημα Ανδρίων, όπου υπήρχε συλλογή των έργων του ποιητή Αλκαίου. Εκτός από τη Δήλο είχαν βιβλιοθήκες και τα νησιά Σάμος, Ρόδος, Κως, Κρήτη και Κύπρος.

Η ύπαρξη βιβλιοθήκης στη Ρόδο διαπιστώνεται πάλι επιγραφικά από απόσπασμα καταλόγου που περιείχε γύρω στα 50 συγγράμματα. Μεταξύ τους αναφέρονται και 2 συγγράμματα με τους τίτλους «Προς Ευαγόραν κυπριακών» (αντίγραφα δύο) «Αλεξάνδρω Εγκώμιον» (αντίγραφο ένα) και «περί της Αθήνησι Νομοθεσίας» (αντίγραφα πέντε).

Για βιβλιοθήκη στη Σάμο δεν σώζεται καμία πληροφορία στις επιγραφικές πηγές. Ο συγγραφέας ωστόσο των δειπνοσοφιστών Αθηναίος, ο οποίος συχνότερα από κάθε άλλον αρχαίο συγγραφέα αναφέρεται στις βιβλιοθήκες και σε βιβλιόφιλους, κάνοντας λόγο για τους Έλληνες εκείνους που είχαν γίνει διάσημοι στον αρχαίο κόσμο εξαιτίας των Πλούσιων βιβλιοθηκών τους, αναφέρει τον τύραννο της Σάμου Πολυκράτη, τον Αθηναίο Ευκλείδη, το γνωστό Αθηναίο τύραννο Πεισίστρατο, τον Νικοκράτη, τον Κύπριο, τους βασιλιάδες της Περγάμου Απάλους και Ευμένηδες, τον Αριστοτέλη, τον Ευριπίδη, τον Θεόφραστο και τον Νηλέα, ο οποίος απέκτησε τα βιβλία που περιείχαν οι βιβλιοθήκες των δύο τελευταίων μεγάλων ανδρών, δηλαδή του περίφημου Σταγειρίτη φιλόσοφου και τον διάδοχό του στη διεύθυνση της Περιπατητικής Σχολής, Θεόφραστον.

Βιβλιοθήκη στην Κω αναφέρει επιγραφή (δημοσιευμένη στο Bulletin de Correspondance Hellenique, 59. 1935, σ. 421-425) η οποία περιέχει τα ονόματα των δωρητών της βιβλιοθήκης.

Μεταξύ αυτών αναφέρονται και ο Διοκλής και ο γιος του Απολλόδωρος, που από κοινού πρόσφεραν τη δαπάνη για την ανέγερση του κτιρίου της βιβλιοθήκης, καθώς και για την αγορά 100 βιβλίων. Αναφέρονται, επίσης ο Εκαταίος ως δωρητής 200 συγγραμμάτων, ο Αγησίας ως δωρητής 200 δραχμών, ο Ξενοκλής που δώρισε 200 δραχμές και 100 βιβλία και άλλοι δωρητές,

Στην Κρήτη υπήρχε κατά τους Ρωμαϊκούς χρόνους βιβλιοθήκη δίπλα στο παλάτι της Κνωσού, όπως διαπιστώνεται από θραύσμα επιγραφής, που μνημονεύει τη βιβλιοθήκη αυτή. Στην Κύπρο αναφέρονται επίσης βιβλιοθήκες, τόσο από τον Αθήναιο όσο και από επιγραφή που μνημονεύει «επιμελητήν βιβλιοφυλακίου».

Με βεβαιότητα διαπιστώνεται ύπαρξη βιβλιοθήκης και στη Σπάρτη από φιλολογικές πηγές, ενώ από επιγραφικές πηγές συμπεραίνεται ύπαρξη βιβλιοθήκης στη Μεσσηνία. Από άλλη φιλολογική πηγή είναι γνωστή και η λειτουργία βιβλιοθήκης στην πόλη των Πατρών.

Όσον αφορά στη Β. Ελλάδα, πρέπει να υπήρχε βιβλιοθήκη στην Πέλλα. Από αυτή φαίνεται ότι ο Ρωμαίος στρατηγός Αιμίλιος Παύλος έφερε στη Ρώμη τον πρώτο μεγάλο αριθμό ελληνικών συγγραμμάτων, μετά τη νίκη του επί του βασιλιά της Μακεδονίας Περσέα.

Η ύπαρξη βιβλιοθήκης στην Πέλλα, που πρέπει να υποθέσουμε ότι χρησιμοποιούσε και ο Μ. Αλέξανδρος, ως μαθητής του Αριστοτέλη, μας θυμίζει το σχετικό ενδιαφέρον που έδειξε ο νεαρός βασιλιάς με τη διαταγή που έδωσε μετά την κατάληψη της Περσίας, να ερευνηθούν τα ιερά περσικά βιβλία και όσα αναφέρονταν στη φιλοσοφία, την ιατρική, τη γεωργία και την αστρονομία να μεταφράζονταν στην ελληνική γλώσσα και να αποστέλλονταν στην Αλεξάνδρεια. Από άλλη, τέλος, αναθηματική επιγραφή της Μακεδονίας, που δημοσιεύτηκε στο B.C.H., 57,1933, σ. 316­320, διαπιστώνεται ύπαρξη βιβλιοθήκης και στην πόλη των Φιλίππων.

Αναφερόμενοι στις βιβλιοθήκες που μπορούμε να επισημάνουμε από ενδείξεις φιλολογικές και επιγραφικές, δεν θα έπρεπε να παραλείψουμε και τη βιβλιοθήκη της Περιπατητικής Σχολής.

Τα συγγράμματά της μετά το θάνατο του Αριστοτέλη, περιήλθαν στην ευθύνη του διαδόχου του Θεοφράστου. Τα συγγράμματα του Θεοφράστου, μαζί με τα βιβλία του Αριστοτέλη, περιήλθαν στους σωκρατικούς φιλοσόφους Έραστο, Κορίσκο και στο γιο του Κορισκου, Νηλέα. Ο Νηλέας, μαθητής του Αριστοτέλη και του Θεοφράστου, κληρονόμησε τα βιβλία των δύο δασκάλων του και τα μετέφερε στην πόλη Σκήψη της Μ. Ασίας.

Μετά το θάνατο του Νηλέα περιήλθαν σε ιδιώτες που τα είχαν αταξινόμητα και κατάκλειστα. Όταν οι τελευταίοι έμαθαν για το ζήλο, με τον οποίο οι βασιλιάδες της Περγάμου συγκέντρωναν βιβλία, τα έκρυψαν σε υπόγεια κρύπτη, όπου φθάρηκαν από την υγρασία και τα σκουλήκια. Οι απόγονοί τους τα πούλησαν σ’ αυτή την κατάσταση στον Απελλικώντα την Τηιο, ο οποίος, κατά τον Στράβωνα, ήταν «φιλόβιβλος μάλλον ή φιλόσοφος».

Για να αποκαταστήσει αυτός τα καταστραμμένα συγγράμματα, τα αντέγραψε εκ νέου ξαναγράφοντας από την αρχή ολόκληρα μέρη τους κι έτσι τα εξέδωσε γεμάτα λάθη. Κατά τον Αθήναιο, ωστόσο ο Νηλέας πούλησε τα βιβλία του Αριστοτέλη και του Θεοφράστου στον Πτολεμαιο, τον Φιλάδελφο και έτσι αποτέλεσαν αργότερα το πρότυπο για την οργάνωση των βιβλιοθηκών της Αλεξάνδρειας και της Περγάμου. Μετά το θάνατο του Απελλικώντα ο Σύλλας μετέφερε τα βιβλία του στη Ρώμη (Πλουτάρχου, Σύλλας 26,1-2).

Εκτός από τις δημόσιες βιβλιοθήκες υπήρχαν στην αρχαία Ελλάδα και πολλές ιδιωτικές. Ιδιωτική βιβλιοθήκη αξιόλογη είχε ο Ευριπίδης, καθώς και ο σύγχρονος του Πλάτωνα φιλόσοφος Μενέδημος, από την Ερέτρια. Ο Ισοκράτης (Αιγηνιτικός, 5) αναφέρεται σε κάποιο Θράσυλλο, που είχε σπουδαία συλλογή συγγραμμάτων περί μαντικής. Ο Πλούταρχος, τέλος, στη βιογραφία του Ζήνωνα, περιγράφει κατάστημα πωλητού βιβλίων στην Αθήνα, όπου οι πελάτες ερευνούσαν ή διάβαζαν τα συγγράμματα, όπως γινόταν και στις βιβλιοθήκες.

Γραφικές ύλες.

Όταν ακούει κανείς για γραπτά κείμενα στην αρχαία Ελλάδα, σκέπτεται συνήθως επιγραφές σε μάρμαρο ή συγγράμματα γραμμένα σε παπύρους ή περγαμηνές. Υπήρχαν όμως και κείμενα γραμμένα επί ποικίλης ύλης.

Οι νόμοι του Σόλωνα π.χ. είχαν γραφεί σε ξύλινους κυλίνδρους, που ονομάζονταν «άξονες», καθώς και σε τριγωνόμορφες πινακίδες, τις «κύρβεις» που είχαν στηθεί πάνω στην Ακρόπολη.

Ο Πλίνιος κάνει λόγο για επιγραφές χαραγμένες σε πλάκες μολύβδου, σώθηκε δε και μια πλάκα ανεπίγραφη χαλκού και άλλη σιδήρου (Ι.G.Α.321και322). Ο Ιώσηπος αναφέρει μολύβδινους χάρτες και ο Πλούταρχος ιστορεί ότι η ποιήτρια Αριστομάχη αφιέρωσε στους Δελφούς σύγγραμμα, που είχε μορφή μεταλλικού ειληταρίου. Άλλη χάλκινη πινακίδα βρέθηκε στην Ολυμπία με χαραγμένο επάνω τις ένα κείμενο συνθήκης, που έγινε μεταξύ Ηλείων και αντιπάλων τους.

Χαράζονταν ακόμη επιγραφές πάνω σε πήλινες πλάκες (επί κεράμου), σε δέρματα, σε θαλασσινά όστρακα και σε οστά. Αλλά και πάνω σε ελάσματα χρυσού χαράσσονταν κείμενα, όπως π.χ. στα ορφικά χρυσά πλακίδια, τα γνωστά τόσο από την Κρήτη όσο και από την Ιταλία.

Ως καθαρή όμως, Ελληνική επινόηση μπορούν να θεωρηθούν οι ξύλινες πινακίδες, οι επαλειμμένες με κερί. Οι πινακίδες αυτές επέτρεπαν τη συνεχή επανεγγραφή κειμένων μετά την απόσβεσή τους, γι’αυτό και τις χρησιμοποιούσαν κυρίως οι μαθητές για εξάσκηση.

Όλες αυτές οι πληροφορίες προκύπτουν από τη μελέτη των φιλολογικών και των επιγραφικών πηγών. Από τις επιγραφές έχουμε και την πληροφορία ότι οι βιβλιοθηκάριοι των αρχαίων ελληνικών βιβλιοθηκών ονομάζονταν γραμματείς και επιμελητές των βιβλιοφυλακίων. [Αναδημοσίευση από το περιοδικό Αρχαιολογία

Επ. Βρανόπουλου -Δρα ­ Ιστορικού – Αρχαιολόγου

Η περίφημη Θόλος ή ''Θύμελη''στο Ασκληπείο της Επιδαύρου - Το τελειότερο κυκλικό οικοδόμημα της Αρχαίας Ελληνικής Αρχιτεκτονικής - Ψηφιακή αναπαράσταση

Το κυκλικό οικοδόμημα της Θόλου της Επιδαύρου ήταν ένα άρτιο αστρονομικό Μνημείο. Το παράδοξο είναι ότι βρισκόταν στο κατ'εξοχήν θεραπευτικό κέντρο του αρχαίου Ελληνικού κόσμου. Ίσως κάποια μέρα κατανοήσουμε τους λόγους που αστρονομικό μνημείο λειτουργούσε σε χώρο ιάσεων, σε χώρο ασχολούμενο με την υγεία. Και ίσως αυτός είναι ο λόγος που κανείς μέχρι σήμερα δεν σκέφθηκε να συνδυάσει αρχιτεκτονικά και γλυπτά στοιχεία, εσωτερικά και εξωτερικά, δαπέδου, οροφής και τοιχογραφίας, προκειμένου να συνθέσει την αστρονομική ταυτότητα του Μνημείου.

Εκτός του υπογείου της Λαβυρίνθου, το υπόλοιπο Μνημείο φέρει την σφραγίδα του πατέρα του Ασκληπιού, του Απόλλωνος, θεού του πνευματικού Φωτός. Εκπρόσωπος του Απόλλωνος στο φυσικό σύμπαν είναι ο Ήλιος. (Πλούτ., «Περί του ΕΙ του εν Δελφοίς», 4 και 21).

Σήμερα σώζονται μόνο τα λείψανα του Λαβυρίνθου της. Στο Λαβύρινθο εφυλάσσοντο τα καστανόξανθα ιερά φίδια του Ασκληπιού, οι λεγόμενοι Παρείες. Τα φίδια είχαν θεραπευτική δράση και κατά τον Παυσανία ανήκαν στα ακινδυνώτερα είδη.
Η επιλογή του κυκλικού σχήματος του Μνημείου δεν ήταν τυχαία. Επέτρεπε την αναπαράσταση του ουρανίου στερεώματος και προσδιόριζε τις δύο αστρονομικές θεωρείες περί Ηλίου, την Γεωκεντρική άποψη της φαινομενικής πορείας του και την Ηλιοκεντρική. Η φαινομενική πορεία διεγράφετο στο εξωτερικό του Μνημείου και την έβλεπαν όλοι οι επισκέπτες. Η Ηλιοκεντρική είχε χαραχθεί μέσα στο Μνημείο προφυλαγμένη από τα μάτια των πολλών.

Η Θόλος του Ασκληπιείου της Επιδαύρου ή Θυμέλη σύμφωνα με τη σχετική οικοδομική επιγραφή, οικοδομήθηκε μεταξύ των ετών 365 και του 335 π.Χ., στο πλαίσιο του μεγάλου οικοδομικού προγράμματος του Ιερού, αμέσως μετά την ολοκλήρωση κατασκευής του ναού του Ασκληπιού. Ο Παυσανίας,περιηγητής του 2ου αιώνα μ.Χ., αναφέρει ότι αρχιτέκτονας της Θόλου ήταν ο Πολύκλειτος από το Άργος.

Η Θόλος της Επιδαύρου έχει έως σήμερα τη φήμη του τελειότερου κυκλικού οικοδομήματος της αρχαίας ελληνικής αρχιτεκτονικής. Το κτίριο χαρακτηρίζεται από διατάξεις αρχιτεκτονικών στοιχείων σε τριμερή οργάνωση. Η ανωδομή του αποτελείτο από τρεις ομόκεντρους κυκλικούς δακτυλίους. Εξωτερικά υπήρχε πώρινη περίσταση από 26 δωρικούς κίονες, η οποία περιέβαλε έναν πώρινο σηκό. Μια δεύτερη κυκλική κιονοστοιχία από 14 μαρμάρινους κίονες με κορινθιακό κιονόκρανο διακοσμούσε το εσωτερικό του σηκού.

Το δάπεδο στο εσωτερικό της κορινθιακής κιονοστοιχίας διαμορφωνόταν από λευκές και μαύρες ρομβοειδείς πλάκες σε ένα μοναδικής σύλληψης γεωμετρικό σχέδιο. Σύμφωνα με τον Παυσανία, στο εσωτερικό του σηκού υπήρχαν ζωγραφικές παραστάσεις του ζωγράφου Παυσία. Τόσο το δωρικό πτερό όσο και το κορινθιακό περιστύλιο στήριζαν οροφή με μαρμάρινα φατνώματα φυτικής διακόσμησης. Το κτίριο στεγαζόταν από κωνική ξύλινη στέγη καλυμμένη με ένα πολύπλοκο σύστημα μαρμάρινων κεραμίδων ενώ στην κορυφή της στέγης είχε τοποθετηθεί ένα περίτεχνο κεντρικό φυτικό ακρωτήριο.

Κάτω από το περίπλοκο δάπεδο υπήρχε ένας τριμερής υπόγειος χώρος. Οι κυκλικοί διάδρομοι που τον αποτελούσαν επικοινωνούσαν μεταξύ τους με ανοίγματα ενώ φράγματα στις κατάλληλες θέσεις ανάγκαζαν τον εισερχόμενο να ακολουθήσει μαιανδροειδή πορεία. Το κυκλικό σχήμα του κτιρίου, που συνήθως χαρακτηρίζει ταφικά οικοδομήματα, καθώς και η λαβυρινθώδης μορφή του υπογείου με τους σκοτεινούς διαδρόμους παραπέμπει στο χθόνιο χαρακτήρα του Ασκληπιού, επιτρέποντας την ερμηνεία της Θόλου ως κτίριο που στέγαζε την υπόγεια κατοικία του Θεού. Εξάλλου, σύμφωνα με το μύθο, ο Θεός θεράπευε τους πιστούς του μέσα από τη γη.

Ο διπλός Πέλεκυς

¨Κάθε νίκη πάνω στον εαυτό μας είναι ένα χτύπημα για τον Μινώταυρο και ο μεγάλος θάνατός του είναι η τελική νίκη πάνω στον εαυτό μας.

Συμβολισμός:

Ο διπλός πέλεκυς είναι έμβλημα των Ουρανίων θεών, σύμβολο δύναμης και κατανίκησης του λάθους. Αντιπροσωπεύει την ιερή ένωση του Ουράνιου θεού και της Γήινης θεάς, σύμβολο ιερογαμίας. Από τα Μινωικά θρησκευτικά σύμβολα είναι το κυριότερο και είναι γνωστότατο, όπως ο σταυρός στον χριστιανισμό, αν και οι περισσότεροι από τους ερευνητές του Μινωικού Πολιτισμού θεωρούν τον πέλεκυ κάτι περισσότερο από σύμβολο, τον θεωρούν ενσάρκωση της ίδιας της Θεότητας.

Σύμβολο της Πνευματικής Αθανασίας και της Σοφίας του Ιερού Ζεύγους Ουρανού και Γής (Ηλιος – Σελήνη), σύμβολο της ενωμένης τους Δύναμης πάνω στην Γή, στους Εσωτερικούς βαθμούς των Κρητικών Μυστηρίων είχε την σημασία της ένωσης των δύο δυνάμεων της Φύσης, της Παραγωγικής και της Γονιμοποιού. Το σημαντικότερο μέρος των Μεγάλων Μυστηρίων, με τις ενωμένες δυνάμεις της Θεάς Μητέρας και του Θείου συντρόφου της, σε μία Ιερή Ένωση, ήταν η απόκτηση από τους Μύστες του Χρυσού Διπλού Πέλεκυ.

Στο σχήμα που έχουμε με τους τρείς κόσμους , τους τρείς κύκλους, ο κεντρικός κύκλος αντιπροσωπεύει την Ψυχή σε εξέλιξη που μεταμορφώνεται και ο πιο πάνω το Πνεύμα. Βλέπουμε ότι τα μέρη που αποσπώνται από την σύνδεση των κύκλων μοιάζουν με Πελέκεις που έχουν διπλή κόψη. Ο διπλός Πέλεκυς συμβολίζει την διπλή κίνηση προς τα μέσα και προς τα έξω, που πρέπει να πραγματοποιείται από τον υποψήφιο στην Μύηση. Συνοψίζει τον Νόμο της Δράσης και της αντίδρασης που υπάρχει στη Φύση. Ονομάζεται και Λάβρυς που σχετίζεται με το “οργώνω” και από εκεί βγαίνει η λέξη λαβύρινθος= οίκος του λάβρυος.

Είναι όπλο και εργαλείο ταυτόχρονα για την Εσωτερική μάχη του ανθρώπου, επιτρέποντάς του να εισχωρήσει με ετοιμότητα στον “Λαβύρινθο” της ζωής. Είναι το μαγικό σύμβολο που επιτρέπει να χαραχθεί η Ατραπός της εξέλιξης, να βρεθεί και να σκαφτεί ο “Ιερός” χώρος μεταξύ του Ουρανού και της Γής. Βρίσκεται στο κέντρο του Λαβύρινθου, εκεί που γίνεται το πέρασμα του οριζόντιου κόσμου με τον κάθετο. Ο Λαβύρινθος είναι η σχηματική παράσταση του Σπηλαίου, του δρόμου-περάσματος από τον ένα κόσμο στο άλλο. Κάθε νίκη πάνω στον εαυτό μας είναι ένα χτύπημα για τον Μινώταυρο και ο μεγάλος θάνατός του είναι η τελική νίκη πάνω στον εαυτό μας.

Αυτή η προαιώνια κίνηση-αναζήτηση του ανθρώπου για το καλό και το κακό πάντα με γοήτευε. Όσο περνάει ο καιρός νιώθω ότι οι Έλληνες-ειδικά αυτοί, είμαστε επηρεασμένοι από την αρχαία μας παράδοση σε τούτα τα θέματα και ιστορικώς συνεπείς. Υπάρχει δηλαδή ιστορική συνέχεια στην εσωτερική μας αναζήτηση την καθόλα ελληνότροπη – ιλιαδοτροπούσα και κοινωνικώς συν-αμφοτέρα!*

Εκεί που οι περισσότεροι εκτός του καθ’ ημάς τρόπου, προσπαθούν μονοφυσίτικα να επιλέξουν τον ένα ή το άλλο δρόμο, οι Έλληνες βουτηγμένοι στην εμπειρία του αμμίξας (μίξης του καλού και κακού) επιλέγουν, άρα είναι ελεύθεροι και φυσικά όπως μας υπενθυμίζει ο Θουκυδίδης “ελεύθερον το εύψυχον”!

Έτσι και ο πέλεκυς, έτσι και ο δικέφαλος αετός, σύμβολα με δισδιάστατη έννοια, μας αποκαλύπτουν ότι ο άνθρωπος δεν ανέχεται να είναι μονοδιάστατος/στατικός σε μία και μόνη θέση! Αποκλείοντας κάθε άλλη πιθανή άποψη αποκλείει την ίδια του την υπόσταση – φύση ενώ παραμένει βαρετός.

Η Ψυχή και ο διπλός Πέλεκυς

Ο διπλός πέλεκυς είναι έμβλημα των Ουρανίων θεών, σύμβολο δύναμης και κατανίκησης του λάθους. Αντιπροσωπεύει την ιερή ένωση του Ουράνιου θεού και της Γήινης θεάς, σύμβολο ιερογαμίας.

Για τους Βουδιστές είναι ο καταστροφέας του τροχού της γέννησης και του θανάτου και για τους Κέλτες υποδηλώνει μία θεία ύπαρξη, έναν αρχηγό, έναν πολεμιστή. Στην Ρωμαϊκή εποχή ο Πέλεκυς των ραβδούχων είναι σύμβολο δικαιοσύνης. Από τα Μινωικά θρησκευτικά σύμβολα είναι το κυριότερο και είναι γνωστότατο, όπως ο σταυρός στον χριστιανισμό, αν και οι περισσότεροι από τους ερευνητές του Μινωικού Πολιτισμού θεωρούν τον πέλεκυ κάτι περισσότερο από σύμβολο, τον θεωρούν ενσάρκωση της ίδιας της Θεότητας.

Στις Ελληνικές αγγειογραφίες βλέπομε να τον κρατούν οι θεοί, και οι ιερείς, έτσι ώστε αποκτά μία θρησκευτική σημασία, διότι είναι ιερό σκεύος. Στην Κρήτη απεικονίζεται συνήθως πάνω από το κεφάλι της θεάς ή τον κρατά με τα δύο της χέρια.

Στην Αγία Τριάδα βρέθηκε Πέλεκυς που πάνω του είναι χαραγμένη η πεταλούδα σύμβολο της Ψυχής. Πολλές φορές παρουσιάζεται ο πέλεκυς με διπλές γωνιάσεις των ακμών και ο Evans ισχυρίζεται ότι παριστάνεται η ένωση του θείου ζεύγους μιας ηλιακής και μιας σεληνιακής θεότητας. Πολλές φορές επίσης ο πέλεκυς βρίσκεται στο κέντρο των “ιερών κεράτων. Στο σπήλαιο της Πατσού βρέθηκαν πήλινα κέρατα όπου έφεραν στην μέση έναν διπλό πέλεκυ. Είναι τα κέρατα του Ταύρου, όπου ο Evanς τα ονόμασε “κέρατα καθιερώσεως”, επειδή είναι τόποι καθιέρωσης όπου τοποθετούνται τα ιερά αντικείμενα, όπως η Αγία Τράπεζα στον Χριστιανισμό.

Συσχετίζονται επίσης και με την τελετουργική χειρονομία των υψωμένων χεριών, που τη συναντάμε και στην Αίγυπτο ή το σύμβολο του ανατέλλοντος Ήλιου μέσα από τα δύο βουνά. Αυτό υποστηρίζει ο Kristensen, που παρατηρεί ότι ο Ταύρος είναι σύμβολο της Γής που καρποφορεί και ότι οι Αιγύπτιοι αποκαλούσαν τα 4 άκρα της Γής “κέρατα της Γής”. Η Γή παραβάλλεται προς τον Ταύρο και ο διπλός Πέλεκυς με τον ήλιο,είναι ο ηλιακός δίσκος που βγαίνει από το μεγάλο όρος, το όρος της αφετηρίας των πηγών.

Σύμβολο της Πνευματικής Αθανασίας και της Σοφίας του Ιερού Ζεύγους Ουρανού και Γής (Ήλιος – Σελήνη), σύμβολο της ενωμένης τους Δύναμης πάνω στην Γή, στους Εσωτερικούς βαθμούς των Κρητικών Μυστηρίων είχε την σημασία της ένωσης των δύο δυνάμεων της Φύσης, της Παραγωγικής και της Γονιμοποιού. Το σημαντικότερο μέρος των Μεγάλων Μυστηρίων, με τις ενωμένες δυνάμεις της Θεάς Μητέρας και του Θείου συντρόφου της, σε μία Ιερή Ένωση, ήταν η απόκτηση από τους Μύστες του Χρυσού Διπλού Πέλεκυ.

Στο σχήμα που έχουμε με τους τρείς κόσμους, τους τρείς κύκλους, ο κεντρικός κύκλος αντιπροσωπεύει την Ψυχή σε εξέλιξη που μεταμορφώνεται και ο πιο πάνω το Πνεύμα. Βλέπουμε ότι τα μέρη που αποσπώνται από την σύνδεση των κύκλων μοιάζουν με Πελέκεις που έχουν διπλή κόψη. Ο διπλός Πέλεκυς συμβολίζει την διπλή κίνηση προς τα μέσα και προς τα έξω, που πρέπει να πραγματοποιείται από τον υποψήφιο στην Μύηση. Συνοψίζει τον Νόμο της Δράσης και της αντίδρασης που υπάρχει στη Φύση. Ονομάζεται και Λάβρυς που σχετίζεται με το “οργώνω” και από εκεί βγαίνει η λέξη λαβύρινθος= οίκος του λάβρυος.

Είναι όπλο και εργαλείο ταυτόχρονα για την Εσωτερική μάχη του ανθρώπου, επιτρέποντάς του να εισχωρήσει με ετοιμότητα στον “Λαβύρινθο” της ζωής. Είναι το μαγικό σύμβολο που επιτρέπει να χαραχθεί η Ατραπός της εξέλιξης, να βρεθεί και να σκαφτεί ο “Ιερός” χώρος μεταξύ του Ουρανού και της Γής. Βρίσκεται στο κέντρο του Λαβύρινθου, εκεί που γίνεται το πέρασμα του οριζόντιου κόσμου με τον κάθετο. Ο Λαβύρινθος είναι η σχηματική παράσταση του Σπήλαιου, του δρόμου-περάσματος από τον ένα κόσμο στο άλλο. Κάθε νίκη πάνω στον εαυτό μας είναι ένα χτύπημα για τον Μινώταυρο και ο μεγάλος θάνατός του είναι η τελική νίκη πάνω στον εαυτό μας. Για αυτό είναι απαραίτητο ο μαθητής να δαμάσει αυτό το όπλο, τον διπλό του Πέλεκυ, την Ψυχή του, ετοιμάζοντάς την με την διπλή εργασία την Εσωτερική και την Εξωτερική. Το να κάνουμε σωστές πράξεις και να έχουμε καθαρές σκέψεις, είναι το επίτευγμα μιας καλά δαμασμένης ψυχής, που έχει συμφιλιώσει τις αντιθέσεις κάνοντας εφικτή την “Ιερογαμία”.

Είναι πραγματικά εκπληκτικό το τι μπορεί να βρει κανείς κατά τύχη στο Διαδίκτυο: Ως γνωστόν, στους δαιδαλώδεις «διαδρόμους» του μπορούν να βρεθούν από άγνωστα «διαμαντάκια», μέχρι καρποί/ προϊόντα λειτουργίας νοσηρών εγκεφάλων- σίγουρα πάντως, ο χάρτης που ακολουθεί ανήκει στην πρώτη κατηγορία.

Ο εν λόγω χάρτης είναι εμπνευσμένος από τον χάρτη «Αχαιοί και Τρώες» (Achaeans and Trojans), του Greek Mythology Link, ιστοσελίδας που δημιούργησε ο Κάρλος Παράντα- συγγραφέας του «Genealogical Guide to Greek Mythology». Σε αυτόν εμφανίζονται όλοι οι ήρωες της Ιλιάδας και οι καταγωγές τους, σε μια μοναδική αναπαράσταση των πρωταγωνιστών και δευτεραγωνιστών του αθάνατου ομηρικού έπους, τόσο από την πλευρά των Αχαιών όσο και των Τρώων.

Όσοι λοιπόν θέλετε να φρεσκάρετε τις γνώσεις σας σχετικά με τον «θεϊκό» Αχιλλέα, τον πολυμήχανο Οδυσσέα, τους «γαύρους» γιους του Ατρέα, ή πολύ απλά σας συγκινούσαν/ συγκινούν τα έπη του Ομήρου, ρίξτε μια ματιά στον χάρτη που ακολουθεί:

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/17/Homeric_Greece-en.svg

(κάντε κλικ πάνω του, και μετά ξανά, για να τον δείτε σε μεγαλύτερο μέγεθος).

Πηγή: Κ. Μαυραγάνης, Huffington Post

Στα βορειοδυτικά του Λουτρακίου και μετά το καταπράσινο χωριό της Περαχώρας, κοντά στο Φάρο του ακρωτηρίου Μαλαγκάβι σώζονται τα ερείπια του περίφημου ιερού της Ήρας.

Το Ηραίο της Περαχώραςαποτελείται από δύο τμήματα και για το λόγο αυτό πιστευόταν μέχρι πρόσφατα ότι επρόκειτο για δύο ιερά, αφιερωμένα στην Ήρα Ακραία (=στο άκρο της στεριάς) και στην Ήρα Λιμενία (=του λιμανιού). Νεότερες ανασκαφές έχουν οδηγήσει σήμερα τους ερευνητές στην άποψη ότι υπήρχε ένα και μόνο ιερό, της Ήρας Ακραίας - Λιμενίας.

Στο νοτιότερο τμήμα του ιερού -γνωστού παλαιότερα ως ιερό της Ήρας Ακραίας - η λατρεία άρχισε κατά τη γεωμετρική περίοδο. Γύρω στο 800π.Χ οικοδομήθηκε ο πρώτος αψιδωτός ναός της Ήρας, από τον οποίο σήμερα δε σώζεται τίποτα. Κατά τον 6ο αι. π.Χ. ένας καινούριος ναός της Ήρας κτίστηκε λίγο δυτικότερα. Ήταν δωρικού ρυθμού, με ορθογώνια κάτοψη και διαστάσεις 10,30Χ31μ. Συνοδευόταν από βωμό στα ανατολικά, ο οποίος ήταν επιμήκης και έφερε διακόσμηση τριγλύφων.

Τον 4ο αι. πΧ προστέθηκαν γύρω από το βωμό 8 ιωνικοί κίονες, που βαστούσαν ένα στέγαστρο για την προστασία των ιερέων και της ιερής φωτιάς από τους ισχυρούς ανέμους της περιοχής. Ανατολικότερα οικοδομήθηκε κατά τον 4ο αι. π.Χ μια διώροφη στοά σχήματος Γ, με δωρικούς κίονες στο ισόγειο και ιωνικούς στον πρώτο όροφο. Ένα κτίριο που αποκαλύφθηκε στα δυτικά του δωρικού ναού έχει ερμηνευθεί ως αγορά με θρησκευτική και εμπορική χρήση.

Σε απόσταση 200μ ανασκάφτηκε το δεύτερο τμήμα του ιερού, που είχε αρχικά ταυτιστεί με το λεγόμενο ιερό της Ήρας Λιμενίας. Η άποψη αυτή, που εκφράστηκε από τον καθηγητή H. Payne, βασίστηκε στην ύπαρξη ενός ορθογώνιου οικοδομήματος των αρχαϊκών χρόνων, που θεωρήθηκε ως ναός της Ήρας. Ο επόμενος ανασκαφέας, καθηγητής R. Tomlison, ερεύνησε το χώρο συστηματικά και ερμήνευσε το εν λόγω κτίριο ως εστιατόριο για τις λατρευτικές ανάγκες των πιστών. Φαίνεται λοιπόν ότι η βασική λατρεία θα ασκείτο στο νότιο τμήμα, στο λιμάνι, ενώ στην περιοχή του εστιατορίου θα βρίσκονταν βοηθητικές εγκαταστάσεις για τους λατρευτές.

Ανάμεσα στους δύο χώρους υπήρχε μια ιερή λιμνούλα, που συγκρατούσε τα βρόχινα νερά. Επιχώσθηκε ήδη τον 4ο αι. π.Χ.και κατά τις ανασκαφές αποκαλύφθηκαν μέσα στην επίχωση γύρω στις 200 χάλκινες φιάλες (ιερά τελετουργικά σκεύη). Πολύ κοντά ήλθε στο φως και μια υδατοδεξαμενή, με αψιδωτές τις στενές πλευρές της και με μία στήριξη της στέγης. Πρόκειται για ένα ενδιαφέρον υδροσυλλεκτικό έργο του 4ου αι. πΧ με άριστη στεγανότητα.

Γνωρίζετε ότι εκεί υπάρχει και το σπήλαιο του Πάνα; Το αφιέρωσαν στον θεό οι Αθηναίοι, καθώς πίστευαν ότι τους βοήθησε να νικήσουν στη μάχη του Μαραθώνα.

Στον βράχο υπήρχε ακόμη και θεραπευτήριο, το αρχαίο Ασκληπιείο, στο οποίο κοίμιζαν τους ασθενείς, για να τους θεραπεύσουν.

Κρυφά ιερά, τάματα, άγνωστες μαρμάρινες πλάκες και πηγές που ποτέ δεν έχουν δει τα εκατομμύρια των επισκεπτών παρουσιάζονται στη «Μηχανή του χρόνου».

Έχετε δει τα σπήλαια της Ακρόπολης; Ένα απ’ αυτά χρησιμοποίησαν ο Λάκης (Απόστολος) Σάντας και ο Μανώλης Γλέζος για να σκαρφαλώσουν στην Ακρόπολη και να κατεβάσουν το σύμβολο του ναζισμού. Εκεί κοντά που βρήκαν και το πτώμα του Οδυσσέα Ανδρούτσου, όταν τον δολοφόνησε το άλλοτε πρωτοπαλίκαρό του.

Γνωρίζετε ότι εκεί υπάρχει και το σπήλαιο του Πάνα; Το αφιέρωσαν στον θεό οι Αθηναίοι, καθώς πίστευαν ότι τους βοήθησε να νικήσουν στη μάχη του Μαραθώνα.

Στον βράχο υπήρχε ακόμη και θεραπευτήριο, το αρχαίο Ασκληπιείο, στο οποίο κοίμιζαν τους ασθενείς, για να τους θεραπεύσουν.

Κρυφά ιερά, τάματα, άγνωστες μαρμάρινες πλάκες και πηγές που ποτέ δεν έχουν δει τα εκατομμύρια των επισκεπτών παρουσιάζονται στη «Μηχανή του χρόνου».

Ένας ξεχωριστός αρχαιολογικός περίπατος στις πλαγιές της Ακρόπολης, που στην αρχαία Αθήνα ήταν λατρευτικός χώρος και κομμάτι της αθηναϊκής καθημερινότητας.

Η εκπομπή για πρώτη φορά δείχνει το μνημείο του Θρασύλλου, ο οποίος ήταν ένας πλούσιος χορηγός που το ανήγειρε για να θυμίζει τη νίκη του στους θεατρικούς αγώνες.

Άλλωστε, στους πρόποδες της πλαγιάς υπάρχουν ακόμη δύο θέατρα. Όχι μόνο το Ηρώδειο, αλλά και το θέατρο του Διονύσου, όπου γεννήθηκε η αρχαία τραγωδία.

Η κα Μπάνου και οι συνεργάτες της περιγράφουν άγνωστες λεπτομέρειες, όπως ότι το Ηρώδειο Θέατρο ήταν κλειστό και οι θεατές με τους καλλιτέχνες προστατεύονταν από τις καιρικές συνθήκες.

Κάτω από το Ηρώδειο υπάρχει ακόμη και το ιερό της Νύμφης, όπου γίνονταν τα τελετουργικά του γάμου, που τόσο μοιάζουν με πολλά σύγχρονα γαμήλια έθιμα, όπως ο στολισμός της νύφης και τα δώρα στους νεόνυμφους.

Η Ακρόπολη, στη νεότερη αστική ιστορία, είχε συνδεθεί και με τις αυτοκτονίες, που μία περίοδο είχε πάρει μεγάλες διαστάσεις. Η πιο γνωστή είναι ενός ερωτευμένου ζευγαριού: του Μιμίκου και της Μαίρης. Η Μαίρη, απογοητευμένη, έπεσε από την Ακρόπολη και ο νεαρός αξιωματικός αυτοπυροβολήθηκε.

Ο Χρίστος Βασιλόπουλος συνομιλεί με αρχαιολόγους και μελετητές, οι οποίοι εξηγούν τη χρήση των μνημείων που σταδιακά έγιναν χριστιανικά και περιγράφουν τις εντυπωσιακές τελετές των κατοίκων της πόλης που λάμβαναν χώρα στις πλαγιές της Ακρόπολης.

Τα ευρήματα των αρχαιολόγων, όπως μία μυστηριώδης σφαίρα, αναθήματα προς τους θεούς, τάματα, καθώς και αντικείμενα της καθημερινότητας των αρχαίων (χύτρες, παιδικά παιχνίδια, βελόνες πλεξίματος κ.ά.) εντυπωσιάζουν.

Στην εκπομπή μιλούν η διευθύντρια της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ελένη Μπάνου και οι συνεργάτες της αρχαιολόγοι, Κωνσταντίνος Μπολέτης, Σοφία Μοσχονησιώτη, Χριστίνα Παπασταμάτη, Βάντα Παπαευθυμίου και Αμαλία Γιαννακοπούλου.

«Τρύπα», έτσι ονόμαζαν επί δεκαετίες οι περαστικοί από τη γειτονιά της Ακρόπολης τη σπηλιά που έβλεπαν στη νότια κλιτύ. Το εργοτάξιο των τελευταίων χρόνων δήλωνε ότι εκεί εκτελείται ένα ακόμη αναστηλωτικό πρόγραμμα, όπως και σε άλλα μνημεία του Ιερού Βράχου.

Όμως, η γερανογέφυρα απομακρύνθηκε, ο χώρος αποκαταστάθηκε και οι κυριακάτικοι περιπατητές της Διονυσίου Αρεοπαγίτου αναρωτιούνται τι είναι αυτό το μνημείο που μαγνητίζει το βλέμμα τους σαν κοιτούν πάνω από το Θέατρο του Διονύσου.

Οι τουρίστες που φτάνουν στο πλάτωμα με το τεράστιο πεύκο και τις ενημερωτικές πινακίδες μαθαίνουν την ιστορία αυτού του ιδιαίτερου μνημείου, που κοσμούσε για περισσότερους από 23 αιώνες τον βράχο της Ακρόπολης. Το χορηγικό μνημείο του Θρασύλλου είναι εντυπωσιακό, απ’ όποια γωνιά κι αν το δεις. Άλλωστε κατασκευάστηκε για να το βλέπει όλη η αρχαία Αθήνα. Σήμερα υψώνεται επιβλητικό πάνω από την πολυσύχναστη Δ. Αρεοπαγίτου και την οδό Μακρυγιάννη, σε καθηλώνει από την αίθουσα του Παρθενώνα στο Μουσείο της Ακρόπολης, μοιάζει τεράστιο σαν το κοιτάς από το Θέατρο του Διονύσου.

Δημιουργήθηκε περί το 320 π.Χ. από τον Θράσυλλο, αγωνοθέτη των Μεγάλων Διονυσίων και έφερε μορφή ναΐσκου στο πρότυπο των χορηγικών μνημείων. Τρία δομικά μέρη του σώζονταν στη θέση τους, τα υπόλοιπα ήταν πεσμένα στο έδαφος. Το μνημείο κατέρρευσε ύστερα από κανονιοβολισμό το 1827, κατά τη διάρκεια της πολιορκίας της Ακρόπολης από τους Τούρκους. Τα σιδερένια κάγκελα σήμερα δηλώνουν με τον τρόπο τους, ότι κάτι πολύτιμο κρύβει στο εσωτερικό του. Οι παλαιότεροι γνωρίζουν την Παναγία τη Σπηλιώτισσα που διαμορφώθηκε στην οθωμανική κυριαρχία. Οι περισσότεροι εκπλήσσονται όταν μαθαίνουν τη διπλή ιστορία του μνημείου στις ενημερωτικές πινακίδες.

Όλοι, ειδικά οι ξένοι επισκέπτες, θέλουν να δουν από κοντά το αρχαίο και το χριστιανικό μνημείο που συνυπάρχουν μπροστά και πίσω από το σπήλαιο. Η σφυρίχτρα του φύλακα τους αποτρέπει να πλησιάσουν πολύ κοντά.

Τοιχογραφίες

Μια ηλιόλουστη Παρασκευή ο αρχιτέκτων-αναστηλωτής του χορηγικού μνημείου, δρ Κωνσταντίνος Μπολέτης (τέως πρόεδρος Επιστημονικής Επιτροπής Μνημείων Νότιας Κλιτύος Ακροπόλεως), μας έβαλε στο εσωτερικό του. Μοναδική εμπειρία. Όταν η κλειδαριά ανοίγει, αποκαλύπτεται ένας ολόκληρος κόσμος. Σε μια τοιχογραφία μπροστά μας απεικονίζεται ένας ιεράρχης και ο Αγιος Σπυρίδων, σε άλλον τοίχο ο Ευαγγελιστής Ιωάννης αλλά και μία μεγάλη παράσταση της Φιλοξενίας του Αβραάμ με τρεις καθήμενους εμβληματικούς αγγέλους. Πιο κει μια λάρνακα με καινούργια κονιάματα επάνω της. Από πάνω πλέξιγκλας κατασκευές για να μην πρασινίζουν οι τοιχογραφίες από τα νερά που τρέχουν στην κορυφή του σπηλαίου. Στο βάθος βρίσκεται η εντυπωσιακή μαρμάρινη εικόνα με θέμα την Κοίμηση της Θεοτόκου που επίσης αποκαταστάθηκε.

«Ο τοιχογραφικός διάκοσμος της Παναγίας της Σπηλιώτισσας περιλαμβάνει τα καλύτερα σωζόμενα δείγματα μεταβυζαντινής αγιογραφίας στην περιοχή της Ακροπόλεως και των κλιτύων της», μας ξεναγεί ο κ. Μπολέτης. «Έπειτα από πολυετή έρευνα και προσπάθεια αναστήλωσης από την Επιτροπή Νότιας Κλιτύος Ακροπόλεως και την Εφορεία Αρχαιοτήτων Αθηνών, 190 περίπου χρόνια μετά την κατάρρευσή του από τουρκικό κανονιοβολισμό την 1η Φεβρουαρίου του 1827, το χορηγικό μνημείο του Θρασύλλου συνομιλεί και πάλι με τον βράχο επάνω στο αρχαίο Θέατρο του Διονύσου, διαφωτίζοντάς μας για την καλλιτεχνική και αισθητική αξία της Νότιας Κλιτύος Ακροπόλεως».

Το μνημείο του Θρασύλλου, που είναι χρονολογημένο από την επιγραφή του επιστυλίου του στο 320/19 π.Χ., αναμορφώθηκε το 271/70 π.Χ. από τον γιο του, τον Θρασυκλή. «Η όψη του, σχεδόν αντίγραφο της δυτικής όψης της νότιας πτέρυγας των Προπυλαίων της Ακρόπολης, είχε μορφή δίθυρου πυλώνα με παραστάδες, κεντρικό πεσσό, θυρώματα, επιστύλιο με συνεχή σειρά σταγόνων, ζωφόρο και γείσο. Η ζωφόρος έφερε διακόσμηση με δέκα στεφάνια ελιάς, ανά πέντε ένθεν και ένθεν ενός κεντρικού από κισσό, ενώ επάνω από το γείσο εδράζονταν βάθρα για χορηγικούς τρίποδες». Μετά την εγκατάσταση στο σπήλαιο μικρής εκκλησίας, το χορηγικό μνημείο διατηρείτο σχεδόν ακέραιο μέχρι το 1827, με ορισμένες μορφικές αλλοιώσεις, όπως το φράξιμο των δύο ανοιγμάτων του με τοίχους. Και ήταν πάντα αγαπητό θέμα στην ιστορική εικονογραφία των μνημείων των Αθηνών του 18ου και των αρχών του 19ου αι.

Σε κεντρική θέση επάνω από το μνημείο, μας λέει ο κ. Μπολέτης, διακρίνεται στα περισσότερα έργα της ιστορικής εικονογραφίας ένα μαρμάρινο άγαλμα του Διονύσου, που είχε τοποθετηθεί, σύμφωνα με τις επικρατέστερες επιστημονικές απόψεις, στους ρωμαϊκούς χρόνους. Το άγαλμα αυτό αποσπάστηκε το 1802 για λογαριασμό του Λόρδου Ελγιν και εκτίθεται σήμερα στο Βρετανικό Μουσείο. Όσο για το χριστιανικό ναΰδριο πίσω από την πρόσοψη του αρχαίου μνημείου, στα χρόνια της Τουρκοκρατίας οι Αθηναίες πήγαιναν για να προσευχηθούν υπέρ υγείας των άρρωστων παιδιών τους.

Αλλά στο σπήλαιο αυτό διαπόμπευαν και τις μοιχαλίδες.

Μορφολογικά δάνεια

Μετά την ίδρυση ανεξάρτητου ελληνικού κράτους είχε εξαγγελθεί η αναστήλωσή του από την Αρχαιολογική Εταιρεία, «ωστόσο ένα μεγάλο μέρος των λίθων του χρησιμοποιήθηκε αναλαξευμένο για την αποκατάσταση της Βυζαντινής εκκλησίας της Παναγίας Σωτήρας του Νικοδήμου, ευρύτερα γνωστής ως Ρωσικής Εκκλησίας στην οδό Φιλελλήνων». Έχει σημασία όμως η επίδραση αυτού του μνημείου στη δυτική αρχιτεκτονική. «Όταν οι λίθοι του Θρασυλλείου μεταφέρονταν τότε έξω από την περιοχή του διονυσιακού θεάτρου σαν κοινό δομικό υλικό, τα μορφολογικά δάνεια από αυτό είχαν ήδη καταλήξει να αποτελούν χαρακτηριστικό γνώρισμα του ρεύματος της Ελληνικής Αναγέννησης (Greek Revival) στη Μ. Βρετανία, μέσω των σχεδίων του έργου Τhe Antiquities of Athens των Βρετανών καλλιτεχνών J. Stuart και N. Revett». Το στεφάνι της ελιάς έγινε διακοσμητικό θέμα και άλλων κτιρίων.

«Σε ανάλυσή του για το Schauspielhaus στο Βερολίνο, ο μεγάλος Γερμανός αρχιτέκτονας Karl Friedriech Schinkel δήλωνε ότι απετέλεσε πηγή εμπνεύσεως για τις πεσσοστοιχίες του. Δάνεια μορφολογικών στοιχείων από το Θρασύλλειο κοσμούν τη Rotunda του Καπιτωλίου και το Lincoln Memorial στην Ουάσιγκτον».

Η ουσιαστική έρευνα ξεκίνησε το 2002. Ο Κ. Μπολέτης επέβλεψε την εφαρμογή της μελέτης αποκατάστασης, με υπεύθυνη για τα στατικά ζητήματα του έργου την πολιτικό μηχανικό MSc Ευφροσύνη Σαμπά. Η ομαλή χρηματοδότηση του έργου σημαδεύτηκε από πολλές περιπέτειες. Η επανεκκίνηση των εργασιών έγινε το 2011, με αναστήλωση μέσω των Κοινοτικών Προγραμμάτων και του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, ενώ το έργο ολοκληρώθηκε από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Αθηνών. Τέσσερα αρχιτεκτονικά μέλη από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο εντάχθηκαν στην αναστήλωση, ενώ νέος λίθος της ζωφόρου με τέσσερα εμβληματικά στεφάνια κατασκευάστηκε με χορηγία του Ιδρύματος Ιωάννη Φ. Κωστόπουλου.

Αλλάζει η πόλη

«Η αποκατάσταση του μνημείου του Θρασύλλου άλλαξε τη γειτονιά», λέει στην «Κ» η δρ Ελένη Μπάνου, διευθύντρια  της Εφορείας Αρχαιοτήτων. Μας προτρέπει μάλιστα να δούμε την πόλη με άλλη ματιά. «Στη Νότια Κλιτύ είναι το Θρασύλλειο όπου η ανάκτηση του “χαμένου” μνημείου εντυπωσιάζει τους επισκέπτες, αλλά και το Ασκληπιείο που δεν φαίνεται τόσο έντονα –λόγω των υψηλών δέντρων– παρά μόνο παίρνοντας την ανιούσα οδό. Υπάρχει επίσης η Κλεψύδρα που άλλαξε το τοπίο στη Βόρεια Κλιτύ, ενώ στη Ρωμαϊκή Αγορά, το Ωρολόγιο του Κυρρήστου είναι για πρώτη φορά επισκέψιμο στο εσωτερικό του, όπως και το Φετιχιέ τζαμί. Ενα από τα σπουδαιότερα κτίρια της οθωμανικής περιόδου στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας, το οποίο φιλοξενεί ήπιες εκδηλώσεις όπως η έκθεση για τον Αδριανό που ετοιμάζουμε για τα μέσα Ιανουαρίου». Στο Θρασύλλειο υποστηρίζει πως ο επισκέπτης, για λόγους ασφαλείας, δεν μπαίνει στο εσωτερικό του. «Είναι δύσκολη η ανάβαση. Θέλουμε να διαμορφώσουμε τις κλίμακες του διονυσιακού θεάτρου. Ούτε ο περίπατος έχει πλήρως διαμορφωθεί – κι αυτό είναι στο πρόγραμμα της Εφορείας». Όλα αυτά είναι νέες διαδρομές στην πόλη, όπως το Λύκειο του Αριστοτέλη, ένας νέος αρχαιολογικός χώρος που αποδόθηκε πριν από λίγα χρόνια δίπλα στο Βυζαντινό Μουσείο. Μνημεία και χώροι που «αποτελούν νέους προορισμούς στην πόλη».

Πηγή: Γ. Συκκά, Καθημερινή

Γράφει ο ιστορικός Κώστας Λαγός

Ο Κυναίγειρος πέρασε στην ιστορία ως ο κορυφαίος ήρωας Αθηναίος οπλίτης στη μάχη του Μαραθώνα. Στην ίδια μάχη πολέμησε γενναία και ο αδελφός του, Αισχύλος. Σύμφωνα με αρχαία πηγή, τραυματίστηκε σοβαρά αλλά συνέχισε να πολεμά τους Πέρσες και τελικά οι συμπολεμιστές του τον απομάκρυναν με φορείο από το πεδίο της μάχης.

Το 490 π.Χ. ο Αισχύλος ήταν 35 ετών και ήδη γνωστός στην Αθήνα ως τραγικός ποιητής, αφού λίγα χρόνια νωρίτερα (μεταξύ 499-496 π.Χ.) είχε παρουσιάσει επί σκηνής την πρώτη του τραγωδία. Είναι λογικό, λοιπόν, να υποθέσουμε ότι ο Αισχύλος μπορεί να ανέδειξε την ηρωική δράση του Κυναίγειρου στον Μαραθώνα, μέσω της τέχνης του.

Όμως, σε καμία από τις επτά γνωστές τραγωδίες του Αισχύλου δεν υπάρχει η παραμικρή αναφορά – όχι μόνον στον αδελφό του αλλά ούτε καν στη μάχη του Μαραθώνα.

Το ίδιο φαίνεται να ισχύει και για τις περισσότερες από 70 τραγωδίες του που είναι σήμερα χαμένες και τις γνωρίζουμε από τους τίτλους, τις συνόψεις τους και τα αποσπάσματα που έχουν διασωθεί. Βέβαια, τα θέματα των αρχαιοελληνικών τραγωδιών προέρχονταν από τη μυθολογία και όχι από ιστορικά γεγονότα ή την επικαιρότητα. Υπάρχουν ωστόσο εξαιρέσεις, όπως οι «Πέρσες» του Αισχύλου (472 π.Χ.) που πραγματεύεται τη ναυμαχία της Σαλαμίνας, μία δεκαετία μετά τη μάχη του Μαραθώνα.

Λεπτομέρεια από τη σαρκοφάγο που πιθανότατα δείχνει τον Αισχύλο να προσπαθεί να προστατεύσει τον Κυναίγειρο δίπλα στο περσικό πλοίο

Η απουσία του Μαραθώνα από τα έργα του Αισχύλου

Με αφορμή το συγκεκριμένο έργο, ο μεγάλος τραγικός ποιητής θα μπορούσε να μιλήσει εκτός από την ελληνική νίκη στη Σαλαμίνα και για εκείνη στον Μαραθώνα, όπου διακρίθηκε ο ίδιος και ο αδελφός του. Αντίθετα, ο Αισχύλος στους «Πέρσες», όχι μόνο δεν κάνει καμία – άμεση- αναφορά στη μάχη του Μαραθώνα, αλλά δηλώνει πως όλες οι εκστρατείες του Δαρείου υπήρξαν νικηφόρες (στίχοι 860-863).

Είναι σαν να λέει στους Αθηναίους ότι ποτέ δεν κατατρόπωσαν το στράτευμα του Δαρείου και ότι δεν υπήρξε ποτέ ο Μαραθώνας! Όμως, ο ίδιος ο Αισχύλος ζήτησε να μνημονευθεί στο επιτύμβιό του μόνο ο ηρωισμός του σε αυτή την «ανύπαρκτη» μάχη: «…ἀλκὴν δ’ εὐδόκιμον Mαραθώνιον ἄλσος ἄν εἴποι καὶ βαθυχαιτήεις Μῆδος ἐπιστάμενος».

Ούτε λέξη για το τεράστιο πολιτιστικό του έργο ή για τη δράση του στη ναυμαχία της Σαλαμίνας, παρά τις θριαμβολογίες στους «Πέρσες».

Ο Μαραθώνας απουσίαζε από τα έργα του Αισχύλου αλλά όχι και από τη σκέψη του αφού τον στοίχειωνε ως την ημέρα που πέθανε. Ίσως μπορούμε να καταλήξουμε σε κάποια λογικά συμπεράσματα γι’ αυτή την αντιφατική στάση του μεγάλου τραγικού ποιητή. Αρχαία φιλολογική πηγή καταγράφει ότι μετά τη μάχη του Μαραθώνα έλαβε χώρα ποιητικός αγώνας μεταξύ του Σιμωνίδη του Κείου και του Αισχύλου για την καλύτερη ελεγεία στη μνήμη των πεσόντων Αθηναίων μαραθωνομάχων. Λέγεται ότι τον αγώνα κέρδισε ο Σιμωνίδης, κάτι που πίκρανε τον Αισχύλο τόσο, ώστε να φύγει από την Αθήνα.

Βέβαια, ο Σιμωνίδης ήταν τότε ο μεγαλύτερος ελεγειακός ποιητής. Όμως ο Αισχύλος είχε πολεμήσει και διακριθεί στη μάχη του Μαραθώνα, ενώ ο Σιμωνίδης όχι. Επιπλέον, στη διάρκεια της μάχης σκοτώθηκε ο αδελφός του, ο Κυναίγειρος. Ο Αισχύλος μπορεί να ανέμενε ότι οι συμπολεμιστές του θα βράβευαν τη δική του ελεγεία και η ήττα του μπορεί να ήταν ο λόγος που δεν ανέφερε ξανά τη μάχη στα έργα του.

O Αισχύλος στη μάχη του Μαραθώνα

Όμως, φαίνεται να υπάρχει και σοβαρότερη αιτία, γιατί ο Αισχύλος απέφευγε να αναφέρει τον Μαραθώνα στο δημόσιο λόγο του.

Στη διάρκεια της μάχης, η θέση του στην οπλιτική φάλαγγα ήταν πολύ κοντά στον Κυναίγειρο, αφού τότε οι οπλίτες παρατάσσονταν δίπλα στα οικεία τους πρόσωπα. Το 490 π.Χ. οι Αθηναίοι δεν είχαν αρχίσει ακόμη να παρατάσσονται στην οπλιτική φάλαγγα με βάση τις κλάσεις – σε μία τέτοια περίπτωση, ο Αισχύλος θα είχε δίπλα του συντοπίτες του της ίδιας ηλικίας και όχι τον νεότερο αδελφό του.

Έτσι, στη διάρκεια της μάχης του Μαραθώνα, ο Αισχύλος πολεμούσε πολύ κοντά στον αδελφό του. Ως μεγαλύτερος  μπορούμε να υποθέσουμε ότι θα έκανε ό,τι ήταν ανθρωπίνως δυνατόν για να μην χάσει τον Κυναίγειρο από το οπτικό του πεδίο.

Όταν λοιπόν εκείνος έφυγε αυθόρμητα μπροστά από την οπλιτική φάλαγγα, καταδιώκοντας τους Πέρσες προς τα πλοία τους, ο Αισχύλος θα αντιλήφθηκε αμέσως την κίνησή του και έτσι θα ήταν ανάμεσα στους πρώτους Αθηναίους που ακολούθησαν κατά πόδας τον Κυναίγειρο. Ακόμη και αν ο Αισχύλος δεν είδε τον αδελφό του να τραυματίζεται, θα έμαθε γρήγορα τι του συνέβη και μπορεί να τον βρήκε ακόμη ζωντανό να ψυχορραγεί. Έτσι, δεν αποκλείεται ο Κυναίγειρος να πέθανε στα χέρια του Αισχύλου.

Ολόκληρη η παράσταση της μάχης του Μαραθώνα στη σαρκοφάγο της Μπρέσια. 2ος αιώνας μ.Χ.

Η εκδοχή αυτή μπορεί να φαντάζει μυθιστορηματική, αλλά έχουμε μία ένδειξη ότι ήταν γνωστή στην αρχαιότητα. Στην παράσταση ρωμαϊκής σαρκοφάγου, που βρίσκεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Μπρέσια στην Ιταλία και έχει ως θέμα της τη μάχη του Μαραθώνα, διακρίνεται στο κέντρο της πεσμένος ένας νεαρός αγένειος Έλληνας οπλίτης δίπλα σε περσικό πλοίο, στην πρύμνη του οποίου φαίνεται να ακουμπά το αριστερό του χέρι. Είναι φανερό ότι ο άνδρας αυτός έχει πληγεί από τους Πέρσες και ίσως έχει αποκοπεί το δεξί του χέρι (στο σημείο αυτό η παράσταση είναι φθαρμένη). Πάνω στην πρύμνη του πλοίου, ένας Πέρσης ετοιμάζεται να χτυπήσει τον νεαρό οπλίτη με πέλεκυ. Ένας άλλος, μεγαλύτερος σε ηλικία, γενειοφόρος οπλίτης βρίσκεται δίπλα του και τον κρατά με το δεξί του χέρι, ενώ προσπαθεί να τον προστατέψει από τον Πέρση με την ασπίδα του.

Η Έβελιν Χάρισον, στο επιστημονικό της άρθρο “The South Frieze of the Nike Temple and the Marathon Painting in the Painted Stoa”, ταυτίζει τον νεαρό τραυματισμένο Έλληνα με τον Κυναίγειρο και ο Νίκος Γιαννόπουλος («Μαραθώνας 490 π.Χ. Η Αθήνα συντρίβει την Περσική Υπεροψία», Στρατιωτική Ιστορία, Σειρά Μεγάλες Μάχες, 21) κάνει τη λογική σκέψη ότι ο πιο ηλικιωμένος οπλίτης που προσπαθεί να τον προστατέψει είναι ο Αισχύλος. Είναι πιθανόν, λοιπόν, ότι ο Αισχύλος δεν είδε απλά νεκρό μετά τη μάχη τον μικρό του αδελφό, αλλά τον κράταγε στην αγκαλιά του καθώς γύρω τους λυσσομανούσε η μάχη.

Ο Κυναίγειρος σφάδαζε από τον πόνο και το αίμα του πεταγόταν σαν πίδακας από το κομμένο του χέρι, πάνω στον σοκαρισμένο Αισχύλο που ήταν ανήμπορος να βοηθήσει τον αδελφό του ή έστω να του απαλύνει τον πόνο και να σταματήσει τις κραυγές του. Καθώς ο Κυναίγειρος έπεσε στο κέντρο της μάχης στην ακτή, οι δύο αδελφοί θα είχαν καθηλωθεί στο σημείο εκείνο για αρκετή ώρα. Θα ήταν αδύνατον για τον Αισχύλο να τραβήξει τον Κυναίγειρο έξω από την επικίνδυνη περιοχή. Ενώ ο αδελφός του αιμορραγούσε μέχρι θανάτου, ο Αισχύλος θα προσπαθούσε να τον προστατέψει με την ασπίδα του από τα χτυπήματα των Περσών, διακινδυνεύοντας τη δική του ζωή. Είναι πολύ πιθανόν τότε να τραυματίστηκε και ο Αισχύλος, αλλά να αρνήθηκε να φύγει από το πεδίο της μάχης για να μην εγκαταλείψει τον αδελφό του.

Ο Αισχύλος έπασχε από μετατραυματικό στρες;

Οι τραγικές συνθήκες θανάτου του μικρότερου αδελφού του μπορεί να προκάλεσαν στον Αισχύλο «μετατραυματική αγχώδη διαταραχή» (ή «σύνδρομο μετατραυματικού στρες»: «post-traumatic stress disorder», γνωστό με τα αρχικά PTSD).

Η διαταραχή αυτή εμφανίζεται κυρίως σε πολεμιστές της πρώτης γραμμής που βίωσαν το πιο κτηνώδες πρόσωπο του πολέμου, σε επιζώντες κάποιου καταστροφικού συμβάντος (τρομοκρατική επίθεση, φυσική καταστροφή κ.ά.) ή σε άτομα που έχασαν κάποιο αγαπημένο τους πρόσωπο με βίαιο τρόπο. Αν και η μετατραυματική αγχώδης διαταραχή διαγνώστηκε μόλις το 1980, φαίνεται ότι υπάρχουν καταγεγραμμένα περιστατικά της ακόμη και από την αρχαιότητα. Το παλαιότερο από αυτά ίσως είναι του Αθηναίου Επίζηλου στη μάχη του Μαραθώνα, ο οποίος τυφλώθηκε δίχως να τραυματιστεί.

Ορισμένοι μελετητές ερμηνεύουν το συμβάν ως σύμπτωμα/εκδήλωση μετατραυματικής αγχώδους διαταραχής. Βέβαια, ψυχοσωματικό σύμπτωμα σαν αυτό του Επίζηλου είναι ακραίο – όχι όμως και μοναδικό.

Οι περισσότεροι κλείνονται στους εαυτούς τους, σε μία προσπάθεια να κρύψουν τα εύθραστα συναισθήματα που τους προκαλεί η κατάστασή τους και συμπεριφέρονται με αδιαφορία ή ακόμη και σκληρότητα στους γύρω τους. Είναι ενδιαφέρον ότι οι Αθηναίοι είχαν τέτοια εικόνα για τον Αισχύλο, αφού ο Αριστοφάνης στους «Βατράχους» του – έργο που απέχει χρονικά μισό αιώνα από τον θάνατο του Αισχύλου, όταν η μνήμη του ήταν ακόμη ζωντανή – τον παρουσιάζει ως βλοσυρό, αυστηρό, απόμακρο και λιγομίλητο.

Το βασικό γνώρισμα των ασθενών της μετατραυματικής αγχώδους διαταραχής είναι ότι αποφεύγουν να μιλούν για το συμβάν που τούς προκάλεσε το σύνδρομο. Όμως το βιώνουν στη σκέψη τους συνέχεια και αυτό επιδρά ιδιαίτερα αρνητικά στον ύπνο τους, με αποτέλεσμα να υποφέρουν από αϋπνίες και εφιάλτες. Ο Αισχύλος περιέγραψε ακριβώς μία τέτοια κατάσταση, όπου ακόμη και στον ύπνο, ο πόνος για την απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου σταλάζει σταγόνα σταγόνα στην καρδιά.

Όμως, σ’ αυτόν που υποφέρει από τον ψυχικό πόνο της απώλειας, μέσα στην απελπισία του έρχεται η σοφία («Αγαμέμνων», στίχοι 179-183): «στάζει δ᾽ ἔν θ᾽ ὕπνῳ πρὸ καρδίας μνησιπήμων πόνος: καὶ παρ᾽ ἄκοντας ἦλθε σωφρονεῖν. δαιμόνων δέ που χάρις βίαιος σέλμα σεμνὸν ἡμένων».

Αν το 490 π.Χ. ο Αισχύλος έπασχε από μετατραυματική αγχώδης διαταραχή, αυτό δεν σημαίνει κιόλας ότι δεν θα μπορούσε να συνεχίσει το πνευματικό του έργο. Αντίθετα, η συγγραφή τραγωδιών μπορεί να λειτουργούσε για τον ίδιο θεραπευτικά, φθάνει να απέφευγε οποιαδήποτε αναφορά στη μάχη του Μαραθώνα. Ήταν η ηρωικότερη στιγμή της ζωής του Αισχύλου αλλά ταυτόχρονα και η πιο οδυνηρή εξαιτίας του θανάτου του Κυναίγειρου. Το γεγονός ότι ζήτησε να αναγραφεί στο επιτύμβιό του μόνο ο ηρωισμός του στη μάχη του Μαραθώνα δεν έρχεται σε αντίθεση με την υπόθεση αυτή, αφού ο ίδιος δεν θα έβλεπε τον τάφο με το επιτύμβιό του.

Όμως ο θάνατος του Κυναίγειρου τον απασχολούσε συνέχεια και όσο και εάν προσπαθούσε να κρύψει μέσα του το ψυχικό τραύμα που του προκάλεσε, ίσως αυτό να βγήκε ασυναίσθητα στην επιφάνεια: ορισμένοι μελετητές εκτιμούν πως η αναφορά του στους «Πέρσες» (στίχοι 463-464) σε κατακρεουργημένους στρατιώτες που τους είχαν αποκοπεί τα άκρα, ίσως αποτέλεσε ασυνείδητη υπόμνηση του τραγικού ποιητή στη μοίρα του πεσόντα αδελφού του στον Μαραθώνα.

Η αναφορά του Ρόμπερτ Κένεντι στον Αισχύλο

Όταν στις 4 Απριλίου 1968, δολοφονήθηκε ο Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ, ο Ρόμπερτ Κένεντι, ο οποίος πραγματοποιούσε προεκλογικό αγώνα για την προεδρία των ΗΠΑ, μίλησε για έξι λεπτά μπροστά σε πλήθος Αφροαμερικάνων που είχαν εξαγριωθεί για τη δολοφονία του ηγέτη τους. Το κεντρικό θέμα της ομιλίας του ήταν ο πόνος να χάνεις ένα αγαπημένο πρόσωπο με βίαιο τρόπο.

Ο Ρόμπερτ Κένεντι μιλούσε για την απώλεια του Κίνγκ, αλλά έκανε αναφορά και στον προσωπικό του πόνο για τον αδελφό του Τζον, που είχε δολοφονηθεί πέντε χρόνια νωρίτερα. Ο Ρόμπερτ ήταν φανερά συγκινημένος σε όλη τη διάρκεια της ομιλίας του, αλλά κάποια στιγμή η συγκίνηση τον υποχρέωσε να κάνει μία παύση, οπότε συνέχισε λέγοντας ότι ο αγαπημένος του ποιητής ήταν ο Αισχύλος και απήγγειλε τους στίχους 179-183 του «Αγαμέμνονα»: «My favorite poet was Aeschylus. He wrote: “In our sleep, which cannot forget falls drop by drop upon the heart until, in our own despair, against our will, comes wisdom through the awful grace of god.». » Ακόμα και στον ύπνο μας στάζει στην καρδιά μας ο πόνος, που θυμίζει τα παθήματά μας, κι έρχεται, θέλομε δεν θέλομε, να μας σωφρονίσει. Βέβαια η σκληρή αυτή χάρη μας δίδεται απ᾽ τους θεούς, που κάθονται στο σεμνό τους θρόνο».

Δύο μήνες αργότερα και ο Ρόμπερτ Κένεντι δολοφονήθηκε. Σε τοίχο κοντά στον τάφο του έχουν χαραχθεί οι στίχοι αυτοί του Αισχύλου.

Φαινομενικές λεπτομέρειες που αφορούν την τεχνοτροπία ενός αγάλματος, στις οποίες σπάνια δίνουμε την απαιτούμενη προσοχή, είναι εξαιρετικά σημαντικές.

Σήμερα ζούμε σε μία εποχή που αναγνωρίζουμε την «γλώσσα του σώματος»σαν έναν τρόπο μη λεκτικής επικοινωνίας, που μας δίνει την δυνατότητα να γνωρίζουμε σε μεγάλο βαθμό, τον τρόπο που σκέφτεται ένας άνθρωπος, μόνο από την στάση ή τις κινήσεις του σώματός του και χωρίς στην πραγματικότητα να μιλήσουμε μαζί του.

Θα πρέπει να γνωρίζουμε ότιαυτή η μέθοδος της μη λεκτικής επικοινωνίας, δεν αποτελεί μία πρωτοτυπία της εποχής μας,μία σημερινή ανακάλυψη, αλλά ανήκει σε ένα από ταβασικά χαρακτηριστικά και τρόπους έκφρασης της αρχαίας ελληνικής τέχνης.

Χωρίς αμφιβολία, η δυνατότητα να αναγνωρίζει κάποιος τις βαθύτερες σκέψεις ενός ανθρώπου, χωρίς να έχει επικοινωνήσει προηγουμένως μαζί του, αποτελεί μία μορφή τέχνης ή εξειδικευμένης τεχνικής.

Πρόκειται επομένως για την πρακτική εφαρμογή μιας εκπαίδευσης, την οποία κατείχαν όπως φαίνεται οι αρχαίοι Έλληνες, όχι όμως μόνο για να αποκωδικοποιούν κρυφά τις ανθρώπινες συμπεριφορές με στόχο το προσωπικό τους όφελος, αλλά αντιθέτως, για να μπορούν να έρχονται σε συνδιαλλαγή με την μυστική διδασκαλία του θεού, η μορφή και τα σύμβολα του οποίου απεικονιζόταν σε κάποιο άγαλμα, το οποίο είχε κατασκευαστεί ακριβώς για αυτόν τον σκοπό.

Όπως σήμερα προσπαθούμε να καταλάβουμε έναν άνθρωπο και να κατανοήσουμε τις κρυφές του σκέψεις, από τον τρόπο που κινείται μέσα στον χώρο και από τις επιμέρους κινήσεις που κάνει συνειδητά ή ασυνείδητα με το σώμα του, με τις εκφράσεις που παίρνει το πρόσωπό του, η χροιά της φωνής του και οι γενικότερες αντιδράσεις του, κατά τον ίδιο τρόπο οφείλουμε να αντιμετωπίσουμε και τα αρχαία ελληνικά αγάλματακαι κυρίως τα αγάλματα των Θεών.

Διαπιστώνουμε ότι η μέθοδος της μη λεκτικής επικοινωνίας αφορά κατεξοχήν την σχέση μας με τον Θεό, με τον οποίο εκ των πραγμάτων δεν μπορούμε να κάνουμε διάλογο μαζί του, όπως συμβαίνει πολύ εύκολα με τους συνανθρώπους μας.

Θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι η μη λεκτική επικοινωνία εκφράζεται μέσω της τέχνης, στην οποία άλλωστε οι αρχαίοι Έλληνες υπήρξαν πρωτοπόροι, κυρίως με την αρχιτεκτονική, την ζωγραφική και την γλυπτική.

Ο λόγος που οφείλουμε να ασχοληθούμε με την αρχαία γλυπτική τέχνη, δεν είναι απλώς επειδή τα αγάλματα αυτά είναι συνήθως ιδιαιτέρως όμορφα ή επειδή η κατασκευή τους διέπεταιαπό την εφαρμογή των κανόνων της απόκρυφης αρμονίας του χρυσού αριθμού φ.

Ο πραγματικός λόγος είναι διότι τα αγάλματα των Θεών είναι γεμάτα από σύμβολα ή συμβολικές αναπαραστάσεις, από «κινήσεις» ανάλογες με αυτές που αναζητούμε σήμερα στον συνομιλητή μας για να καταφέρουμε να αποκωδικοποιήσουμε τις κρυφές του σκέψεις πριν προλάβει να τις εκφράσει.

Ακριβώς αυτός θα πρέπει να είναι ο σκοπός κάθε ανθρώπου, που επιθυμεί να εισέλθει στην απόκρυφη πλευρά ή στην αποκωδικοποίηση της ελληνικής φιλοσοφίας.

Δεδομένου ότι όλοι οι αρχαίοι γλύπτες και καλλιτέχνες ήταν άτομα βαθιά μυημένα στην φιλοσοφία, είναι βέβαιο ότι μέσω των δημιουργημάτων τους, αυτό που προσπάθησαν δεν ήταν απλώς να αποδώσουν την μορφή κάποιας συγκεκριμένης θεότητας, όπως οι ίδιοι την φαντάστηκαν, αλλά μέσω της συγκεκριμένης στάσης και των συμβόλων με τα οποία φρόντισαν να εφοδιάσουν τα αγάλματα, να αποδώσουν στον παρατηρητή τους απαραίτητους κωδικοποιημένους συμβολισμούς, μέσω των οποίων θα μπορούσε να συνδιαλλαγεί μαζί τους και να προσλάβει την μυστηριακή φιλοσοφική γνώση που μεταφέρουν, δια μέσου των αιώνων.

Φαινομενικές λεπτομέρειες ή ανύποπτα στοιχεία στην τεχνοτροπία της κατασκευής ενός αγάλματος αφορούν μόνο τους ανύποπτους ανθρώπουςπου προσπερνούν αυτά τα έργα τέχνης χωρίς να είναι σε θέση να συνειδητοποιούν ότι το άγαλμα αυτό, όχι μόνο θα μπορούσε να μιλήσει στην ψυχή τους, αλλά επιπλέον και να τους προσφέρει την πολυπόθητη ψυχική ΑΓΑΛΛ-ΙΑΣΗ.

Δηλαδή, την ΙΑΣΗ της ίδιας τους της ΨΥΧΗΣ, η οποία σύμφωνα με τις διδασκαλίες των Φιλοσόφων μας, βρίσκεται σε ασθενή κατάσταση, όσο δεν είναι εκπαιδευμένη ώστε να μπορεί να διακρίνει τα υποκρυπτόμενα σύμβολα των αγαλμάτων, τα οποία όμως από την στιγμή που γίνουν κατανοητά, διαθέτουν την δύναμη ακόμα να αλλάξουν ολοκληρωτικά τον γενικότερο τρόπο συμπεριφοράς ενός ανθρώπου.

Φαινομενικές λεπτομέρειες που αφορούν την τεχνοτροπία ενός αγάλματος, στις οποίες σπάνια δίνουμε την απαιτούμενη προσοχή, είναι εξαιρετικά σημαντικές.

Θα μπορούσαμε να αναφέρουμε ορισμένα συγκεκριμένα παραδείγματα, όπως αν το άγαλμα βρίσκεται σε όρθια ή σε καθιστή θέση. Αν είναι μόνο του ή αν βρίσκεται μέσα σε ένα σύμπλεγμα και άλλων αγαλμάτων. Ακόμα και τον συγκεκριμένο χώρο μέσα στον οποίο είχε επιλεγεί να τοποθετηθεί. Αν συνοδεύεται από υλικά σύμβολα, τα οποία αφορούν την ύπαρξη αρχετύπων την λειτουργία των οποίων η ψυχή μας έχει απόλυτη ανάγκη όχι μόνο να κατανοήσει αλλά και να προχωρήσει στην λειτουργία τους.

Θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε σαν ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα το χρυσελεφάντινο άγαλμα της Αθηνάς που βρισκόταν μέσα στον Παρθενώνα.

Από αυτό το αριστουργηματικό έργο τέχνης, ύψους 12 μέτρων δεν έχει φτάσει στις μέρες μας, ούτε ένα μικροσκοπικό κομματάκι. Εκτός όμως από τα πολύτιμα υλικά κατασκευής αυτού του αγάλματος, εξίσου πολύτιμοι ήταν και οι κρυμμένοι ή εσωτερικοί συμβολισμοί που διέθετε:

Στα πέδιλα της Αθηνάς απεικονιζόταν η ΑΜΑΖΟΝΟΜΑΧΙΑ, ενώ φέρεται να είναι οπλισμένη με ΑΣΠΙΔΑ, ΔΟΡΥ και ΠΕΡΙΚΕΦΑΛΑΙΑ, γεγονός που την καθιστά ετοιμοπόλεμη.

Επιπλέον το σύμβολο του ΟΦΕΩΣ είναι κυρίαρχο σε ολόκληρη την έκταση του αγάλματος. Αρχικά υπάρχει ένας περιελισσόμενος όφις που βρίσκεται πίσω από την ασπίδα της, όμως όσο ανερχόμαστε προς το κεφάλι της, διαπιστώνουμε ότι οι όφεις καλύπτουν ολόκληρη την περιοχή του στήθους της,σχηματίζοντας το περίφημο «ΓΟΡΓΟΝΕΙΟ» και εμφανίζονται επίσης και στην περικεφαλαία της μαζί με την συνοδεία ΓΡΥΠΩΝ.

Είναι προφανές ότι ο αρχαίος γλύπτης, που στην προκειμένη περίπτωση ήταν ο ΦΕΙΔΙΑΣ, θέλησε μέσω όλων αυτών των μυστηριακών συμβόλων να προσδώσει σε αυτό το άγαλμα όλες τις κρυφές ιδιότητες τις οποίες αντιπροσώπευε η ΘΕΑ ΤΗΣ ΣΟΦΙΑΣ, με τέτοιον τρόπο όμως, παρόμοιο με τον σημερινό της μη λεκτικής επικοινωνίας, που θα μπορούσαν να γίνουν αντιληπτοί μόνο από αυτούς που θα μπορούσαν ΝΑ ΔΙΑΒΑΣΟΥΝ ΤΗΝ ΓΛΩΣΣΑ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ του συγκεκριμένου αγάλματος και επομένως να έχουν το δικαίωμα να παραλάβουν αυτήν την μυστηριακή γνώση, αφού μόνο σε μία τέτοια περίπτωση θα μπορούσαν να επωφεληθούν από αυτήν.

Αυτή είναι η περίπτωση που το ΑΓΑΛΜΑ μέσω της ΑΓΑΛΛΙΑΣΗΣ θα μπορούσε να προσφέρει ΙΑΣΗ στην ψυχή του ανθρώπου εκείνου που βρίσκεται σε ένα τέτοιο γνωστικό επίπεδο, ώστε να έρθει σε μία εσωτερική, ΜΗ ΛΕΚΤΙΚΗ ΣΥΝΔΙΑΛΛΑΓΗμε το άγαλμα και τα σύμβολά του και ανακαλύπτοντας τα αρχέτυπα που ιερογλυφούνται μέσω αυτών να γεμίσει με φιλοσοφικό κάλλος την ήδη όμορφη ψυχή του.

Αυτή ήταν η μεγάλη διαφορά ως προς την αξία και την ψυχική καλλιέργεια που μπορούσε να προσφέρει η αρχαία Ελλάδα μέσω της τέχνης της και μέσω της αγαλλίασης των αγαλμάτων της.

Δυστυχώςσήμερα ζούμε σε μία εποχή που έχουμε ξεχάσει προ πολλού να διαβάζουμε αυτήν την μυστική γλώσσα του σώματος των αγαλμάτων μας.Αυτός είναι και ο λόγος που η λέξη ΑΓΑΛΜΑ πέρασε στην δύση ως STATUS δηλαδή κάτι που απλώς είναι ακίνητο!

Πράγματι, η ψυχή μας δεν κινείται ούτε και συγκινείται πλέον από την θέαση της τέχνης, ούτε και παρακινείται να αναπτύξει και πάλι αυτές τις χαμένες μυστηριακές εσωτερικές της δυνατότητες για να εμφανιστεί και πάλι μέσω της ΑΓΑΛΛΙΑΣΗΣ η ΙΑΣΗ της ψυχής μας...

Οι Αρχές της Αλήθειας είναι Επτά, όποιος τις γνωρίζει, κατανοητώς, κατέχει το Μαγικό Κλειδί με το άγγιγμα του οποίου όλες οι Θύρες του Ναού ανοίγουν πετώντας.

Το Κυμβάλειον

Οι Επτά Ερμητικές Αρχές, πάνω στις οποίες ολόκληρη η Ερμητική Φιλοσοφία βασίζεται, είναι οι ακόλουθες:

Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ

Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗΣ

Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΔΟΝΗΣΗΣ

Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΚΟΤΗΤΑΣ

Η ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΡΥΘΜΟΥ

Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΑΙΤΙΑΣ και του ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ

Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΓΕΝΟΥΣ.

Αυτές οι Επτά Αρχές θα συζητηθούν και εξηγηθούν καθώς προχωρούμε με αυτά τα μαθήματα. Μια μικρή εξήγηση για το καθένα, ωστόσο, μπορεί επίσης να δοθεί σε αυτό το σημείο.

Α. Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ

΄΄ΤΟ ΟΛΟΝ ΕΙΝΑΙ ΝΟΥΣ, Το Σύμπαν είναι Νοητικό.΄΄

Αυτή η Αρχή εμπεριέχει την αλήθεια ότι ΄΄ Όλα είναι Νούς. ΄΄ Εξηγεί ότι ΤΟ ΟΛΟΝ {το οποίον είναι η Ουσιαστική Αλήθεια συνεπάγεται όλων των εξωτερικών εκδηλώσεων και φαινομένων τα οποία είναι γνωστά με όρους όπως ΄΄ Το Υλικό Σύμπαν ΄΄, τα ΄΄ Φαινόμενα της Ζωής ΄΄ ΄΄ Ύλη ΄΄ ΄΄ Ενέργεια ΄΄ και, κοντολογίς, όλα όσα είναι φαινόμενα των φυσικών μας αισθήσεων} είναι ΠΝΕΥΜΑ το οποίο καθαυτό είναι ΑΚΑΤΑΛΗΠΤΟ και ΑΜΟΛΥΝΤΟ, αλλά το οποίο μπορεί να θεωρείται και να εκφράζεται σαν ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟ, ΑΠΕΙΡΟ, ΖΩΝΤΑΝΟΣ ΝΟΥΣ.

Επίσης εξηγεί ότι όλος ο φαινόμενος κόσμος ή σύμπαν είναι απλά μια Νοητική Δημιουργία του ΤΟ ΟΛΟΝ, η οποία υπόκειται στους Νόμους των Δημιουργημένων Πραγμάτων, και ότι το σύμπαν, σαν ολότητα, και στα μέρη του ή στις μονάδες, έχει τη δική του ύπαρξη στο Νού του ΤΟ ΟΛΟΝ, στον οποίο Νού εμείς ΄΄ζούμε και κινούμαστε και έχουμε την ύπαρξή μας.

΄΄ Αυτή η Αρχή, εγκαθιστώντας τη Νοητική Φύση του Κόσμου, εύκολα εξηγεί όλη την ποικιλία των νοητικών και ψυχικών φαινομένων τα οποία απασχολούν τόσο μεγάλο τμήμα της προσοχής του κοινού, και τα οποία, χωρίς αυτή την εξήγηση, είναι ακατανόητα και χρήζουν επιστημονικής θεραπείας. Η κατανόηση αυτής της μεγάλης Ερμητικής Αρχής της Πνευματικότητας ενθαρρύνει κάποιον πρόθυμα να αδράξει τους νόμους του Πνευματικού Κόσμου, και να εφαρμόσει τους ίδιους στην ευημερία του και την πρόοδό του. Ο Ερμητιστής Μαθητής καθίσταται ικανός να εφαρμόσει ευφυώς τους μεγάλους Πνευματικούς Νόμους, αντί να τους χρησιμοποιήσει με ευκαιριακό τρόπο.

Με το Κλειδί όλων των κλειδαριών στην κατοχή του, ο μαθητής μπορεί να ξεκλειδώσει τις πολλές πόρτες του νοητικού και ψυχικού ναού της γνώσης, και να εισέλθει το ίδιο ελεύθερα και έξυπνα. Αυτή η Αρχή εξηγεί την αληθινή φύση της Ενέργειας, Δύναμης, και Ύλης, και γιατί και πώς όλες αυτές είναι υποδεέστερες από την Κυριαρχία του Νου.

Ένας από τους παλαιούς Ερμητιστές Διδασκάλους έγραψε, πολλούς αιώνες πριν ΄΄Αυτός που αρπάζει την αλήθεια της Πνευματικής Φύσης του Κόσμου είναι καλά προοδευμένος

Στο Μονοπάτι για την Κυριαρχία.΄΄ Και αυτά τα λόγια είναι τόσο αληθινά σήμερα όσο και τον καιρό που είχαν πρωτογραφεί. Χωρίς αυτό το Κλειδί για όλες τις κλειδαριές, η Κυριαρχία είναι αδύνατη, και οι μαθητές χτυπούνε μάταια τις πολλές πόρτες Του Ναού.

Β. Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗΣ

΄΄Ως άνω, ούτως κάτω, ως κάτω, ούτως άνω.΄΄- – Το Κυμβάλειον.

Αυτή η Αρχή εμπεριέχει την αλήθεια ότι υπάρχει πάντα Ανταπόκριση ανάμεσα στους νόμους και τα φαινόμενα των διαφόρων επιπέδων της ύπαρξης και της ζωής. Το αρχαίο Ερμητικό αξίωμα αναπτύσσεται μ’ αυτά τα λόγια ΄΄Ως άνω, ούτως κάτω, ως κάτω, ούτως άνω.΄΄ και το άρπαγμα αυτής της Αρχής δίνει σε κάποιον τα μέσα για τη λύση πολλών σκοτεινών παράδοξων, και απόκρυφων μυστικών της Φύσης. Υπάρχουν πεδία από τη γνώση μας, αλλά όταν εφαρμόζουμε την Αρχή της Ανταπόκρισης σ’ αυτά είμαστε ικανοί να κατανοήσουμε κατά πολύ ότι διαφορετικά θα ήταν άγνωστο σε μας.

Αυτή η Αρχή έχει συμπαντική εφαρμογή και εκδηλώνεται, στα διαφορετικά πεδία του υλικού , νοητικού, και πνευματικού σύμπαντος – – είναι ένας Οικουμενικός Νόμος. Οι αρχαίοι Ερμητιστές θεωρούσαν αυτή την Αρχή σαν ένα από τα περισσότερο σημαντικά νοητικά εργαλεία το οποίο ο άνθρωπος ήταν ικανός να χρησιμοποιήσει για να θέσει κατά μέρος τα εμπόδια που κρύβουν τη θέα του Αγνώστου. Στη χρήση του ακόμη και η απόσπαση του Βέλου της Ίσιδας σε σημείο μια βιαστική ματιά του προσώπου της θεάς να μπορεί να ιδωθεί.

Ακριβώς όπως η γνώση των Αρχών της Γεωμετρίας καθιστούν ικανό τον άνθρωπο να μετρήσει μακρινούς ήλιους και τις κινήσεις τους, ενώ είναι καθισμένος στο παρατηρητήριό του, τοιουτοτρόπως η γνώση της Αρχής της Ανταπόκρισης ενδυναμώνει τον άνθρωπο να αιτιάται ευφυώς από το Γνωστό στο Άγνωστο. Μελετώντας τη μονάδα, αντιλαμβάνεται τον αρχάγγελο.

Γ. Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΔΟΝΗΣΗΣ

΄΄Τίποτα δεν μένει ακίνητο, όλα κινούνται, όλα δονούνται.΄΄-

-Το Κυμβάλειον.

Αυτή η Αρχή εμπεριέχει την αλήθεια ότι όλα είναι σε κίνηση, όλα δονούνται, τίποτα δε μένει ακίνητο, γεγονότα τα οποία η Σύγχρονη Επιστήμη επικυρώνει, και τα οποία κάθε νέα επιστημονική ανακάλυψη αναμένεται να επαληθεύσει. Και ακόμη αυτή η Ερμητική Αρχή είχε δηλωθεί ξεκάθαρα χιλιάδες χρόνια πρίν, από τους Διδασκάλους της Αρχαίας Αιγύπτου.

Αυτή η Αρχή εξηγεί ότι η διαφορά ανάμεσα στις διαφορετικές εκδηλώσεις της Ύλης, Ενέργειας, Νού, και ακόμα Πνεύματος, απορρέει σε μεγάλο βαθμό ποικίλες αξίες Δόνησης. Από ΤΟ ΌΛΟΝ, που είναι Αγνό Πνεύμα, μέχρι κάτω στην πιο πυκνή μορφή Ύλης, όλα είναι σε δόνηση- -όσο υψηλότερη η δόνηση, τόσο υψηλότερη η θέση στην κλίμακα.

Η δόνηση του Πνεύματος είναι σε τόσο άπειρο βαθμό έντασης και ταχύτητας ώστε είναι πρακτικά ακίνητο-όπως ένας γρήγορα περιστρεφόμενος τροχός φαίνεται να είναι ακίνητος.

Και στο άλλο άκρο της κλίμακας, υπάρχουν σκοτεινές μορφές ύλης οι δονήσεις των οποίων είναι τόσο χαμηλές ώστε να μοιάζουν ακίνητες.

Ανάμεσα σ’ αυτούς τους πόλους, υπάρχουν εκατομμύρια εκατομμυρίων διαφορετικών βαθμών δόνησης. Από τα ζωντανά κύτταρα και το ηλεκτρόνιο, το άτομο και το μόριο, τους κόσμους και τα σύμπαντα, όλα είναι σε δονούμενη δράση. Αυτό είναι επίσης αληθινό στα επίπεδα της ενέργειας και της δύναμης {αλλά οι οποίες είναι διαφορετικών βαθμών δόνησης}, και επίσης στο νοητικό επίπεδο {του οποίου οι θέσεις εξαρτώνται από τις δονήσεις},και ακόμη περισσότερο στα πνευματικά επίπεδα.

Η κατανόηση αυτής της Αρχής, με τις κατάλληλες διατυπώσεις, ενδυναμώνει τον Ερμητικό μαθητή να ελέγξει τις δικές του νοητικές δονήσεις όπως επίσης και αυτές των άλλων. Οι Διδάσκαλοι επίσης εφαρμόζουν αυτή την Αρχή στην κατάκτηση των Φυσικών φαινόμενων, με ποικίλους τρόπους. ‘’Αυτός που κατανοεί την Αρχή της Δόνησης, έχει αρπάξει το σκήπτρο της δύναμης,’’ λέει ένας απ’ τους παλαιούς συγγραφείς.

Δ. Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΠΟΛΩΣΗΣ

‘’Όλα είναι Διπλά, όλα έχουν πόλους, όλα έχουν το ζεύγος τους των
αντιθέτων, ίδια και ανόμοια είναι το ίδιο, αντίθετα και ολόιδια είναι
φυσικό, αλλά διαφορετικά σε βαθμό, τα ακραία απαντώνται, όλες οι
αλήθειες είναι αλλά μισές αλήθειες, όλα τα παράδοξα μπορούν να
εναρμονισθούν.’’ – – Το Κυμβάλειον.

Αυτή η Αρχή εμπεριέχει την αλήθεια ότι ‘’όλα είναι διπλά’’, ‘’όλα έχουν δύο πόλους’’, ‘’όλα έχουν το ζεύγος των αντιθέτων τους,’’ όλα των οποίων ήταν παλαιά Ερμητικά αξιώματα.

Εξηγεί τα αρχαία παράδοξα, που έχουν μπερδευτεί τόσο πολύ, τα οποία έχουν δηλωθεί ξεκάθαρα ως ακολούθως: ‘’Θέσις και αντίθεσις είναι όροι ταυτόσημοι στη φύση, αλλά διαφορετικοί σε βαθμό’’, ‘’ τα αντίθετα είναι τα ίδια, διαφέροντας μόνο σε βαθμό’’, ‘’τα ζεύγη των αντιθέτων μπορούν να εξισορροπηθούν’’, τα ακραία συναντώνται’’, όλα είναι και δεν είναι, την ίδια στιγμή’’, ‘’όλες οι αλήθειες είναι αλλά μισές αλήθειες’’, ‘’κάθε αλήθεια είναι μισό-ψέμα’’, ‘’υπάρχουν δύο πλευρές σε όλα,’’ κλπ., κλπ., κλπ.

Εξηγεί ότι σε όλα υπάρχουν δύο πόλοι, ή δύο αντίθετες απόψεις, και ότι ‘’τα αντίθετα’’ είναι στην πραγματικότητα μόνο τα δύο άκρα του ίδιου πράγματος, με πολλούς διαφορετικούς βαθμούς ανάμεσά τους. Για να διευκρινίσουμε: Το Θερμό και το Ψυχρό,ΑΝ και ‘’αντίθετα,’’ είναι στην πραγματικότητα το ίδιο πράγμα, η διαφορά συνίσταται μερικά σε βαθμούς του ίδιου πράγματος. Κοιτάξτε το θερμόμετρό σας και διαπιστώστε αν μπορείτε να ανακαλύψετε που τελειώνει το ‘’θερμό’’ και αρχίζει το ‘’ψυχρό’’. Δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα όπως ‘’απόλυτη θερμότητα’’ ή ‘’απόλυτο ψυχρό’’- -οι δύο όροι ‘’θερμότητα’’ και ‘’ψύχος’’ απλά υποδηλώνουν διαφορετικές διαβαθμίσεις του ίδιου πράγματος, και αυτό το ‘’ίδιο πράγμα’’ που εκδηλώνεται σαν ‘’θερμότητα’’ και ‘’ψύχος’’ είναι μερικώς μια μορφή, ποικιλία, και βαθμός της Δόνησης.

Έτσι ‘’θερμότητα’’ και ‘’ψύχος’’ είναι απλά οι ‘’δύο πόλοι’’ αυτoύ που ονομάζουμε ‘’Θερμοκρασία’’- -και τα φαινόμενα που ακολουθούν αμέσως μετά είναι εκδηλώσεις της Αρχής της Πόλωσης. Η ίδια Αρχή εκδηλώνεται στην περίπτωση του ‘’Φωτός και του Σκότους,’’ στα οποία ισχύει το ίδιο πράγμα, η διαφορά συνίσταται στους ποικίλους βαθμούς ανάμεσα στους δύο πόλους των φαινόμενων. Που το ‘’σκοτάδι’’ σταματά, και το ‘’φως’’ ξεκινά;

Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στο ‘’Μεγάλο και το Μικρό’’; Ανάμεσα στο ‘’Σκληρό και το Μαλακό’’; Ανάμεσα στο ‘’Μαύρο και το Άσπρο’’; Ανάμεσα στον ‘’Δραστήριο και στον Αδρανή’’; Ανάμεσα στον ‘’Θόρυβο και την Ησυχία’’; Ανάμεσα στο ‘’Υψηλό και το Χαμηλό’’; Ανάμεσα στο ‘’Θετικό και το Αρνητικό’’; H Αρχή της Πόλωσης εξηγεί αυτά τα παράδοξα, και καμιά άλλη Αρχή μπορεί να την αντικαταστήσει.

Η ίδια Αρχή λειτουργεί στο Νοητικό Πεδίο. Ας πάρουμε ένα θεμελιώδες και ακραίο παράδειγμα-αυτό της ‘’Αγάπης και του Μίσους,’’ δύο διανοητικές καταστάσεις προφανώς συνολικά διαφορετικές. Και όμως υπάρχουν βαθμοί Μίσους και βαθμοί Αγάπης, και ένα μέσο σημείο στο οποίο χρησιμοποιούμε τους όρους ‘’Επιθυμώ ή Αντιπαθώ,’’ οι οποίοι επισκιάζονται ο ένας με τον άλλον ώστε σταδιακά μερικές φορές είμαστε σε άγνοια εάν ‘’επιθυμούμε’’ ή ‘’αντιπαθούμε’’ ή ‘’κανένα από τα δύο.’’

Και όλα είναι απλές διαβαθμίσεις του ίδιου πράγματος, όπως θα αναγνωρίσεις αλλά εάν εξετάσεις για μια στιγμή. Και, ακόμη περισσότερο από αυτό {και θεωρείται μεγάλης σημασίας από τους Ερμητιστές}, είναι δυνατόν να αλλάξει τις δονήσεις του Μίσους σε δονήσεις της Αγάπης, κάποιος στο νου του, και στους νόες των άλλων.

Πολλοί από σας, που διαβάζουν αυτές τις γραμμές, είχαν προσωπικές εμπειρίες ακούσιας ταχείας μεταβολής από την Αγάπη στο Μίσος, και το αντίστροφο, στη δική σας περίπτωση και αυτή των άλλων. Και θα αντιληφθείτε επομένως την δυνατότητα αυτού να ολοκληρώνεται από τη χρήση της Θέλησης, μέσω των Ερμητικών διατυπώσεων.

‘’Το Καλό και το Κακό’’ δεν είναι παρά οι πόλοι του ίδιου πράγματος, και ο Ερμητιστής αντιλαμβάνεται την τέχνη της μετάλλαξης του Κακού σε Καλό, μέσω της εφαρμογής της Αρχής της Πόλωσης.

Εν τάχει, η ‘’Τέχνη της Πόλωσης’’ καθίσταται μια φάση της ‘’Νοητικής Αλχημείας’’ γνωστή και εφαρμοσμένη από τους αρχαίους και σύγχρονους Ερμητικούς Διδασκάλους. Η κατανόηση των Αρχών θα καταστήσει ικανό κάποιον να αλλάξει την Πόλωσή του, όπως επίσης και αυτή των άλλων, εάν θα αφιερώσει το χρόνο και τη μελέτη αναγκαία για την κυριαρχία της τέχνης.

Ε. Η ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΡΥΘΜΟΥ

‘’Όλα ρέουν, έξω και μέσα, όλα έχουν τις περιόδους των,
όλα τα πράγματα έχουν άνοδο και πτώση, η αμφιταλάντευση του
εκκρεμούς εκδηλώνεται σε όλα, το μέτρο της ταλάντευσης προς
τα δεξιά είναι το μέτρο της ταλάντευσης προς τα αριστερά, ο ρυθμός
εξισορροπεί.’’ – -Το Κυμβάλειον.

Αυτή η Αρχή εμπεριέχει την αλήθεια ότι σε όλα εκδηλώνεται ένα μερίδιο κίνησης, προς και από, μια εισροή και εκροή, μια ταλάντευση πίσω και εμπρός, μια κίνηση-σαν το εκκρεμές, μια άμπωτης και παλίρροια, μια μεγάλη παλίρροια και μια μικρή παλίρροια, ανάμεσα στους δύο πόλους οι οποίοι υπάρχουν σε συμφωνία με την Αρχή της Πόλωσης που περιγράφηκαν πριν μια στιγμή.

Υπάρχει πάντα μια δράση και μια αντίδραση, μια πρόοδος και μια υποχώρηση, μια ανατολή και μια δύση. Αυτό είναι στις υποθέσεις του Σύμπαντος, ήλιοι, κόσμοι, άνθρωποι, ζώα, νούς, ενέργεια, και ύλη. Αυτός ο νόμος εκδηλώνεται στην δημιουργία και την καταστροφή των κόσμων, στην άνοδο και την πτώση εθνών, στη ζωή όλων των πραγμάτων, και τελικά στις διανοητικές καταστάσεις του ανθρώπου {και είναι με αυτόν ότι αργότερα οι Ερμητιστές βρίσκουν την κατανόηση της Αρχής περισσότερο σημαντική}.

Οι Ερμητιστές έχουν αρπάξει αυτήν την Αρχή, βρίσκοντας τη συμπαντική εφαρμογή της, και έχουν επίσης ανακαλύψει κάποια μέσα για να ξεπεράσουν τα αποτελέσματά της στον εαυτό τους με τη χρήση των κατάλληλων εννοιών και μεθόδων. Εφαρμόζουν το Νοητικό Νόμο της Ουδετεροποίησης. Δεν μπορούν να ακυρώσουν την Αρχή, ή να την αναγκάσουν για να πάψει τη λειτουργία της, αλλά έχουν μάθει πώς να δραπετεύσουν τα αποτελέσματά της επάνω στον εαυτό τους ως ένα βαθμό ανάλογα με την Κυριαρχία στην Αρχή.

Έχουν μάθει πώς ΝΑ ΤΟΝ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΟΥΝ, αντί να ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΟΥΝ ΑΠΟ αυτον. Σε αυτή και σε παρόμοιες μεθόδους, συνίσταται η τέχνη των Ερμητιστών. Ο Κυρίαρχος των Ερμητικών πολώνεται στο σημείο στο οποίο επιθυμεί να στηριχτεί, και εξουδετερώνει έπειτα τη ρυθμική ταλάντευση του εκκρεμούς που θα έτεινε να τον φέρει στον άλλο πόλο.

Όλα τα άτομα που έχουν επιτύχει οποιοδήποτε βαθμό Αυτοκυριαρχίας το κάνουν αυτό ως ένα βαθμό, λίγο πολύ ασυναίσθητα, αλλά ο Κυρίαρχος το κάνει αυτό συνειδητά, και με την χρήση της Θέλησής του, και επιτυγχάνει έναν βαθμό νηφαλιότητας-ισορροπίας και διανοητικής σταθερότητας σχεδόν αδύνατης στην πεποίθηση εκ μέρους των μαζών που ταλαντεύονται προς τα πίσω και προς τα εμπρός όπως ένα εκκρεμές.

Αυτή η Αρχή και αυτή της Πολικότητας έχουν μελετηθεί προσεκτικά από τους Ερμητιστές, και οι μέθοδοι, αντίδρασης, εξουδετέρωσης, και ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΩΝΤΑΣ τες μορφοποίησαν ένα σημαντικό μέρος της Ερμητικής Διανοητικής Αλχημείας.

ΣΤ. Η ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΑΙΤΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΙΤΙΑΤΟΥ

«Κάθε Αιτία έχει την Επίδρασή της, κάθε Επίδραση έχει την Αιτία της, όλα συμβαίνουν σύμφωνα με το Νόμο η Πιθανότητα είναι μόνο ένα όνομα για το Νόμο που δεν αναγνωρίζεται, υπάρχουν πολλά επίπεδα αιτιότητας, αλλά τίποτα δεν δραπετεύει το Νόμο.»– Το Κυμβάλειον.

Αυτή η αρχή εμπεριέχει το γεγονός ότι υπάρχει μια Αιτία για κάθε Επίδραση, μια Επίδραση από κάθε Αιτία. Εξηγεί ότι: «Όλα συμβαίνουν σύμφωνα με το Νόμο», ότι τίποτα πάντα «απλά συμβαίνει» ότι δεν υπάρχει κανένα τέτοιο πράγμα όπως την πιθανότητα, ότι ενώ υπάρχουν διάφορα επίπεδα του Αιτίου και του Αιτιατού, η ανώτερη εξουσιάζει – τα χαμηλότερα επίπεδα, ακόμα τίποτα ποτέ δεν δραπετεύει εντελώς από το νόμο.

Οι Ερμητιστές αντιλαμβάνονται την τέχνη και τις μεθόδους της ανύψωσης πάνω από το συνηθισμένο επίπεδο του Αιτίου και του Αιτιατού, ως ένα βαθμό, και νοητικώς ανυψούμενοι σε ένα υψηλότερο επίπεδο γίνονται Αιτίες αντί αποτελέσματα. Οι μάζες των ανθρώπων φέρονται εμπρός, υπάκουες στο περιβάλλον, οι θελήσεις και οι επιθυμίες άλλων ισχυρότερων από τους ίδιους, η κληρονομικότητα, οι εισηγήσεις, και άλλες εξωτερικές αιτίες που τους κινούν περίπου όπως τα πιόνια στη σκακιέρα της ζωής.

Αλλά οι Κυρίαρχοι, ανέρχονται στο ανώτερο επίπεδο, εξουσιάζοντας τις διαθέσεις τους, τους χαρακτήρες, τις ιδιότητες, και τις δυνάμεις, καθώς επίσης και το περιβάλλον που τους περιβάλλει, και γίνονται Εισηγητές αντί πιόνια. Βοηθούν ΝΑ ΠΑΙΧΤΕΙ ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΤΗΣ ΖΩΗΣ, αντί να παίζεται και να κινείται από θελήσεις άλλων και του περιβάλλοντος. ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝ την Αρχή αντί να είναι τα εργαλεία της.

Οι Κυρίαρχοι υπακούουν την Αιτιολογία των ανώτερων επιπέδων, αλλά βοηθούν ΝΑ ΚΑΘΟΔΗΓΗΘΕΙ το επίπεδό τους. Όλες οι Ερμητικές Αρχές έχουν αλληλεπίδραση με σχέση Αιτίου-Αποτελέσματος. Η Αιτία «έρχεται εντός και εκτός των δεσμών», με το Αποτέλεσμα. Όλες τις εκδηλώσεις είναι μεταξύ αιτίας και αποτελέσματος. Η Αιτία και το Αποτέλεσμα αντλεί τη φύση του από τη συνουσία της δημιουργίας.

Σε αυτήν την δήλωση υπάρχει συμπυκνωμένος έναν πλούτος Ερμητικής γνώσης-αφημένης να διαβαστεί από όποιον μπορεί.

Ζ. Η ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΓΕΝΟΥΣ»

Το γένος είναι σε όλα, όλα έχουν τις Αρσενικές και τις Θηλυκές τους Αρχές, το Γένος εκδηλώνεται σε όλα τα Επίπεδα. «– Το Κυμβάλειον.

Αυτή η αρχή ενσωματώνει την αλήθεια ότι υπάρχει ΓΕΝΟΣ που φανερώνεται σε όλα — οι αρσενικές και θηλυκές αρχές πάντα σε έργο. Αυτό ισχύει όχι μόνο στο Φυσικό Επίπεδο, αλλά για το Διανοητικό και ακόμη και το Πνευματικό Επίπεδο. Στο Φυσικό Επίπεδο, η Αρχή εκδηλώνεται ως φύλο, στα υψηλότερα Επίπεδα λαμβάνουν υψηλότερες μορφές, αλλά η αρχή είναι πάντα η ίδια.

Καμία δημιουργία, φυσική, διανοητική ή πνευματική, δεν είναι δυνατή χωρίς αυτήν την Αρχή. Μια κατανόηση των νόμων της θα ρίξει φως σε πολλές όψεις ενός θέματος που έχει περιπλέξει τα μυαλά των ανθρώπων. Η Αρχή του Γένους λειτουργεί πάντα στην κατεύθυνση της γέννησης, της αναγέννησης, και της δημιουργίας. Όλα, και κάθε πρόσωπο, περιλαμβάνουν τα δύο Στοιχεία ή τις Αρχές, ή αυτήν την μεγάλη Αρχή, μέσα σε αυτό, αυτόν ή αυτήν.

Κάθε Αρσενικό περιέχει και το Θηλυκό Στοιχείο, όπως κάθε Θηλυκό περιέχει και την Αρσενική Αρχή. Εάν θα κατανοούσατε τη φιλοσοφία της Νοητικής και Πνευματικής Δημιουργίας, Γέννησης, και Αναγέννησης, θα πρέπει να κατανοήσετε και να μελετήσετε αυτή την Ερμητική Αρχή. Περιέχει τη λύση πολλών μυστηρίων της Ζωής. Σας προειδοποιούμε ότι αυτή η αρχή δεν έχει καμία αναφορά σε ευρεία βάση, ολέθριες και υποβαθμισμένες λάγνες θεωρίες, διδασκαλίες και πρακτικές, οι οποίες διδάσκονται υπό τους πομπώδεις τίτλους, και που είναι ευτελισμός της μεγάλης φυσικής αρχής του Γένους.

Τέτοιες αναγεννήσεις βάσεων των αρχαίων κακόφημων μορφών φαλλισμού τείνουν να καταστρέψουν το μυαλό, το σώμα και την ψυχή, και η ερμητική φιλοσοφία έχει ηχήσει πάντα τη σημείωση προειδοποίησης ενάντια σε αυτές τις υποβιβασμένες διδασκαλίες που τείνουν προς τη σφοδρή επιθυμία, την ακολασία, και τη διαστροφή των αρχών της Φύσης. Εάν επιδιώκετε τέτοιες διδασκαλίες, πρέπει να πάτε αλλού για αυτές — Ο Ερμητισμός δεν περιέχει τίποτα για σας σύμφωνα με αυτές τις γραμμές. Στον καθαρό, όλα τα πράγματα είναι καθαρά στη βάση, όλα τα πράγματα είναι βάση.

To κυμβάλειον είναι αρχαίο κείμενο το οποίο λέγετε ότι προέρχεται από τον Ερμή τον τρισμέγιστο, μεγάλο δάσκαλο του εσωτερισμού . Λέγετε << τρισμεγιστος >> διότι σύμφωνα με τον μύθο έχει αφήσει τρεις φορές την ευτυχία και την ειρήνη των εσωτερικών κόσμων, για να ενσαρκωθεί και να βοηθήσει και να καθοδηγήσει τον άνθρωπο στον εσωτερικό δρόμο.

Για αυτό και ταυτίζετε με τον αρχαίο Έλληνα θεό Έρμη ο οποίος ήταν και ο σύνδεσμος μεταξύ θεού και ανθρώπων [ ο αγγελιοφόρος των θεών ] Το κυμβαλειον διασώθηκε από << τρεις μύστες >> οι οποίοι ανέλαβαν αυτή η διδασκαλεία να φτάσει στους ανθρώπους . Λέγεται επίσης ότι το κυμβαλειον είναι ένα από τα λίγα χειρόγραφα τα οποία διασωθήκαν από την βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας πριν την καταστροφή.