Μία πολύ σημαντική ημέρα για την αρχαιολογία ήταν η σημερινή, καθώς η Αμφίπολη «άνοιξε τις πύλες» της και αποκάλυψε τα μυστικά της, σε μια εκδήλωση με ξεχωριστό ενδιαφέρον, έπειτα από πολύ καιρό «σιγής» για την ιστορική αυτή ανακάλυψη στον Τύμβο Καστά.

Η εκδήλωση διοργανώθηκε στην αίθουσα τελετών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, προκειμένου να παρουσιαστεί η πορεία των ανασκαφών και τα ευρήματα που έχουν διαπιστευθεί στον πολυσυζητημένο λόφο Καστά.

Σύμφωνα με τον αρχιτέκτονα της ανασκαφής στην Αμφίπολη, κ. Μιχάλη Λεφαντζή, ο οποίος έκανε μία εκτός προγράμματος τοποθέτηση στην εκδήλωση του ΑΠΘ για τον Τύμβο Καστά, ήταν ο ίδιος ο Μέγας Αλέξανδρος που έδωσε την παραγγελία για την κατασκευή του μνημείου. Και την έδωσε στον κορυφαίο αρχιτέκτονα της εποχής του, τον Δεινοκράτη.

Όπως αποδεικνύεται, δε, από επιγραφές, οι οποίες βρίσκονταν, μάλιστα, σε κοινή θέα κοντά στον Λέοντα της Αμφίπολης επί 80-90 χρόνια, το ταφικό μνημείο ήταν αφιερωμένο στον αδελφικό φίλο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, τον Ηφαιστίωνα.

Ο Τύμβος Καστά δημιουργήθηκε επί ενός προϋπάρχοντος γηλόφου, αλλά και εντός μιας παλαιότερης νεκρόπολης. Ο Δεινοκράτης περιέκλεισε σε έναν τεράστιο κυκλικό περίβολο τις παλαιότερες ταφές και δημιούργησε ένα μεγαλοπρεπές λατρευτικό μνημείο, αφιερωμένο στον Ηφαιστίωνα.

Κατά τον κ. Λεφαντζή, όπως και την κυρία Περιστέρη, δεν υπάρχει πλέον κανένα περιθώριο αμφισβήτησης ότι το μνημείο της Αμφίπολης είναι της Ελληνιστικής εποχής.

Ο Επίκτητος, αν και δεν άφησε κανένα γραπτό έργο, σκιαγράφησε με τη ζωή του το μονοπάτι προς την ευτυχία, την ολοκλήρωση και την ηρεμία. Στο κείμενο που ακολουθεί παρουσιάζονται κάποια αποσπάσματα της διδασκαλίας του, όπως τα κατέγραψε ο μαθητής του Φλάβιος Αρριανός

1) Ασχολήσου μόνο με τις δικές σου υποθέσεις

Επικέντρωσε την προσοχή σου αποκλειστικά σε αυτό που αληθινά σε αφορά, και προσπάθησε να είσαι σαφής, ότι αυτό που ανήκει στους άλλους είναι αποκλειστικά δική τους υπόθεση και καθόλου δική σου. Αν το κάνεις αυτό, θα είσαι άτρωτος από κάθε μορφής πιέσεις και εξαναγκασμούς και δεν πρόκειται ποτέ κανείς να σου βάλει φραγμό.

2) Οι επιθυμίες και οι αποστροφές μας είναι άστατοι αφέντες

Η επιθυμία μάς προστάζει να σπεύσουμε να αποκτήσουμε αυτό που επιθυμούμε. Η αποστροφή μας προτρέπει να αποφύγουμε τα πράγματα που μας απωθούν. Τυπικά, όταν δεν αποκτάμε αυτό που θέλουμε απογοητευόμαστε, και όταν μας συμβαίνει αυτό που μας προκαλεί αποστροφή, είμαστε δυστυχισμένοι.

3) Δες τα πράγματα όπως ακριβώς είναι

Οι καταστάσεις δεν ανέρχονται στο επίπεδο των προσδοκιών μας. Τα γεγονότα συμβαίνουν με τον τρόπο που συμβαίνουν. Οι άνθρωποι συμπεριφέρονται με τον τρόπο που συμπεριφέρονται. Αγκάλιασε αυτό που σου τυχαίνει. Άνοιξε τα μάτια σου. Δες τα πράγματα όπως ακριβώς είναι, έτσι ώστε να αποφύγεις τις ψευδαισθήσεις και τον πόνο από ψευδείς προσκολλήσεις προς τα πράγματα και από καταστροφές που μπορούν να αποφευχθούν.

4) Τα γεγονότα δεν μπορούν να μας βλάψουν, αλλά οι απόψεις μας γι'αυτά μπορούν

Τα ίδια τα πράγματα δεν μας βλάπτουν ή δεν μας εμποδίζουν. Ούτε και οι άλλοι άνθρωποι μας εμποδίζουν. Το πώς βλέπουμε τα πράγματα αυτά είναι κάτι διαφορετικό. Αυτά που μας δημιουργούν το πρόβλημα είναι οι στάσεις μας και οι αντιδράσεις μας απέναντί τους. Έτσι, ακόμα και ο θάνατος από μόνος του δεν είναι κάτι το σπουδαίο. Η αντίληψή μας γύρω από το θάνατο, η ιδέα μας ότι ο θάνατος είναι φοβερός, είναι αυτή που μας προκαλεί τρόμο. Μη σε τρομάζει ο θάνατος ή ο πόνος. Να σε τρομάζει ο φόβος για το θάνατο και για τον πόνο.

5) Δεν κερδίζεις τίποτα με το να κατακρίνεις τον εαυτό σου ή τους άλλους

Οι απαίδευτοι άνθρωποι από συνήθεια κατακρίνουν τους άλλους για τις δικές τους ατυχίες. Οι άνθρωποι που έχουν αρχίσει να αποκτούν κάποια παιδεία κατηγορούν τον εαυτό τους. Εκείνοι που έχουν αφιερώσει τη ζωή τους στη σοφία αντιλαμβάνονται ότι η πρόθεση τού να κατηγορεί κανείς κάτι ή κάποιον είναι ανοησία, και ότι με το να κατακρίνει κανείς είτε τους άλλους είτε τον εαυτό του δεν κερδίζει τίποτα.

6) Αποδέξου τα γεγονότα όπως συμβαίνουν

Μη ζητάς ή περιμένεις να συμβούν τα γεγονότα όπως θα τα ήθελες. Αποδέξου τις καταστάσεις όπως πραγματικά συμβαίνουν. Με αυτόν τον τρόπο είναι δυνατό να υπάρξει γαλήνη.

7) Η καλή ζωή είναι η ζωή της εσωτερικής γαλήνης

Το πιο βέβαιο δείγμα μιας ανώτερης ζωής είναι η ηρεμία. Η ηθική πρόοδος έχει σαν αποτέλεσμα την απελευθέρωση από την εσωτερική ταραχή. Μπορείς να σταματήσεις να δυσφορείς για τούτο και για κείνο. Είναι πολύ καλύτερα να πεθάνεις από την πείνα χωρίς να σε βαραίνουν η λύπη και ο φόβος, παρά να ζεις πλούσια γεμάτος ανησυχία, φόβο, καχυποψία και ασυγκράτητη επιθυμία.

8) Όπως σκέφτεσαι, αυτό γίνεσαι

Απόφευγε να προσδίνεις εύπιστα στα γεγονότα δύναμη και σημασίες που δεν έχουν. Παράμεινε ήρεμος. Τα πολυπράγμονα μυαλά μας πάντα προτρέχουν να βγάλουν συμπεράσματα, κατασκευάζοντας κι ερμηνεύοντας σύμβολα εκεί που δεν υπάρχουν.

9) Μείνε έξω από τις δαγκάνες της φλυαρίας

Δεν είναι ανάγκη να περιορίζεσαι σε υψηλά, ή φιλοσοφικά θέματα πάντα, αλλά να έχεις υπόψη σου ότι η κοινή φλυαρία που την παίρνουν για αξιόλογη συζήτηση, έχει διαβρωτικό αποτέλεσμα πάνω στον ανώτερο σκοπό που έχεις. Όταν φλυαρούμε για μηδαμινά πράγματα, γινόμαστε οι ίδιοι μηδαμινοί, γιατί η προσοχή μας απορροφάται από μηδαμινότητες. Γίνεσαι εκείνο στο οποίο αφιερώνεις την προσοχή σου. Ειδικά, απόφευγε να κατηγορείς, να επαινείς ή να συγκρίνεις τους ανθρώπους.

10) Πρόσεχε το σώμα σου

Σεβάσου τις ανάγκες του σώματός σου. Φρόντισε το σώμα σου με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, προάγοντας την υγεία και την ευημερία σου. Δώστου το κάθε τι που του είναι απόλυτα αναγκαίο, συμπεριλαμβανομένης υγιεινής τροφής και ποτού, αξιοπρεπών ενδυμάτων και θερμής και άνετης κατοικίας. Ωστόσο, μη χρησιμοποιείς το σώμα σου σαν ευκαιρία επίδειξης ή πολυτέλειας.

*Από το βιβλίο "Επίκτητος - Η τέχνη του ζην", Σάρον Λέμπελ, Εκδ. Πύρινος Κόσμος

Πηγή: antikleidi.com

Σχεδόν ένα χρόνο μετά την ολοκλήρωση της ανασκαφής στον τύμβο Καστά στην Αμφίπολη, η επικεφαλής αρχαιολόγος Κατερίνα Περιστέρη αποκάλυψε τις επιγραφές που βρέθηκαν στο ταφικό μνημείο και δείχνουν τον... ένοικο του τάφου.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την κυρία Περιστέρη, οι επιγραφές που βρέθηκαν στον περίβολο του τύμβου, κοντά στον Λέοντα της Αμφίπολης, δείχνουν ότι το ταφικό μνημείο ήταν για τον Ηφαιστίωνα, τον επιστήθιο φίλο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, και δημιουργήθηκε κατόπιν εντολής του μεγάλου στρατηλάτη.

Σύμφωνα με τα όσα αποκάλυψαν χθες η επικεφαλής αρχαιολόγος αλλά και ο αρχιτέκτονας της ανασκαφικής ομάδας Μιχάλης Λεφαντζής, βρέθηκαν στον περίβολο του τάφου τρεις επιγραφές (επάνω σε αρχιτεκτονικά μέλη του ταφικού μνημείου) στις οποίες είναι χαραγμένη η φράση «Παρέλαβον Ηφαιστίωνος».

Ουσιαστικά το περιεχόμενο των επιγραφών είναι ένα συμβόλαιο από το οποίο προκύπτει ότι ο εντολέας για την ανέγερση μια σειράς ηρώων σε διάφορα σημεία της αυτοκρατορίας, αφιερωμένα στον Ηφαιστίωνα, ήταν ο Μέγας Αλέξανδρος, ο οποίος έβαλε και την σφραγίδα του για το πώς τα ήθελε, ότι αρχιτέκτονας του έργου που πήρε εντολή ανέγερσης ήταν ο  Δεινοκράτης, ενώ διαχειριστής του οικοδομήματος της Αμφίπολης ήταν ο Αντίγονος ο Μονόφθαλμος, του οποίου το μονόγραμμα βρέθηκε χαραγμένο στον περίβολο.

Οι τρεις επιγραφές οι οποίοι βρίσκονται, για πάνω από 80 χρόνια ήταν εκτεθειμένες και διάσπαρτες, όπως και πολλά άλλα μαρμάρινα μέλη σε διάφορα σημεία. Δεν αποκαλύφθηκε που ακριβώς εντοπίστηκαν, αλλά πιθανότερο είναι το σημείο δίπλα στον λέοντα της Αμφίπολης, στην δυτική όχθη του Στρυμόνα όπου έχει τοποθετηθεί από την δεκαετία του ’30.

Επίσης, στη χθεσινή συνέντευξη της κυρίας Περιστέρη αναφέρθηκε ότι βρέθηκε μια ζωφόρος επί των θριγκών (επιστύλια) στο δεύτερο θάλαμο (εκεί δηλαδή όπου βρίσκεται το ψηφιδωτό της Περσεφόνης), στην οποία υπάρχει μια μεγάλη παράσταση που κάλυπτε την ανατολική, την βόρεια και την δυτική πλευρά του θαλάμου και στην οποία εμφανίζεται ο νεκρός σε διάφορες σκηνές από τη ζωή του, μαζί με μυθολογικές μορφές, κενταύρους,θεούς, νίκες, καθώς επίσης έναν ταύρο, αλλά και ένα κόκκινο ύφασμα μαζί με ένα κράνος κατ’ επανάληψη, ενώ δεν απουσιάζει και μια λεοντοκεφαλή!

Αξίζει, πάντως, να σημειωθεί ότι δεν έγινε καμία αναφορά στα οστά που βρέθηκαν στον τρίτο θάλαμο...

Ο Μέγας Αλέξανδροςσυντρίβει το στρατό του Πέρση Δαρείου Γ’ του Κοδομανού, στην πεδιάδα των Γαυγαμήλων.

Με τη νίκη του αυτή, ο μέγας στρατηλάτης  ολοκληρώνει την κατάκτηση της περσικής αυτοκρατορίας. Κατά τη διάρκεια της μάχης σκοτώνεται ο Βουκεφάλας, το αγαπημένο του άλογο.

Η Μάχη

Στην απλούστερη εκδοχή της και προκειμένου να κατανοήσει ο αναγνώστης τις εκδραματισμένες και ενίοτε αμφισβητούμενες σκηνές που παρατίθενται πιο κάτω, η μάχη ξεκίνησε με τους Πέρσες να επιτίθενται στο δεξιό πλευρό των Ελλήνων.

Τότε ο Αλέξανδρος ενίσχυσε τη δεξιά πλευρά με ιππείς. Ο Δαρείος με τη σειρά του έστειλε και άλλες ενισχύσεις στο σημείο αυτό, δημιουργώντας, όμως, κενό στο αριστερό του πλευρό. Αντιλαμβανόμενος το κενό ο Αλέξανδρος επιτέθηκε αστραπιαία επικεφαλής των εταίρων. Μέσα από το κενό αυτό προσπάθησε να στραφεί προς το κέντρο του περσικού στρατεύματος, τρέποντας τη φρουρά του Δαρείου που πολεμούσε σκληρά από το άρμα του σε φυγή[20].

Ο Δαρείος, εκτεθειμένος μετά την υποχώρηση της προσωπικής φρουράς του αναγκάστηκε να διαφύγει με τη σειρά του[21]. Η φυγή γενικεύτηκε και όταν ο Αλέξανδρος έσπευσε προς ενίσχυση του Παρμενίωνα, η μάχη είχε ουσιαστικά λήξει. Ο Αλέξανδρος κατεδίωξε τους Πέρσες ως τα Άρβηλα, ενώ ο Δαρείος κατόρθωσε να διαφύγει στη Μηδία, με φρουρά μερικών χιλιάδων ιππέων.

Ας δούμε ωστόσο και την αναλυτική εικόνα αυτής της σπουδαίας μάχης από άποψης τακτικής. Καθώς πλησιάζουν οι δύο στρατοί ο Αλέξανδρος βρίσκεται απέναντι από τον Δαρείο και το αριστερό περσικό κέντρο, δηλαδή τους Πέρσες, δορυφόρους τους Ινδούς, τους Αλβανούς και τους Κάρες. Κατανοεί πως υπερφαλαγγίζεται από το αριστερό του εχθρού και δίνει εντολή να προελάσουν δεξιά του σε λοξή τάξη και κλιμακωτά ο Κλείτος με την ίλη του, οι ψιλοί δεξιά της και οι υπασπιστές και όλες οι τάξεις της φάλαγγας.

Ο Δαρείος αναγκαστικά μετακίνησε πάλι το μέτωπο προς τα αριστερά, για να εμποδίσει τούτη την κίνηση του Αλέξανδρου. Εξαιτίας του όγκου του περσικού στρατεύματος υπερφαλάγγιζε συνεχώς τους Μακεδόνες προς τα αριστερά. Διακρίνοντας ο Δαρείος πως ο Αλέξανδρος σε αυτή την πορεία προς τα δεξιά είχε ξεπεράσει τον χώρο που εξομάλυνε για την επίθεση των αρμάτων, θεώρησε ότι έπρεπε να αναχαιτίσει κάθε είδους κίνηση προς αυτό το σημείο.

Για αυτό διέταξε τους θωρακισμένους Σκύθες και χίλιους Βακτρίους ιππείς υπό τον Βήσσο να υπερφαλαγγίσουν το δεξί πλευρό των Μακεδόνων και να αναχαιτίσουν την προς τα δεξιά κίνησή τους. Εναντίον τους έστειλε ο Αλέξανδρος τους ιππείς με επικεφαλής τον Μενίδα.

Βλέποντας τον Μενίδα να προελαύνει, οι Βάκτριοι και οι Σκύθες σταμάτησαν την κυκλωτική τους κίνηση και του επιτέθηκαν, αναγκάζοντάς τον να οπισθοχωρήσει. Λίγο μετά επιτίθενται οι Παίονες και Έλληνες ιππείς και οι Βάκτριοι μαζί με τους Σκύθες υποχωρούν.

Ενώ εξακολουθεί ακόμα η ιππομαχία και το μέτωπο συνεχίζει να προωθείται σταθερά λοξά, οι μακεδονικές ίλες και οι υπασπιστές βρίσκονται πλέον απέναντι από τα δρεπανηφόρα. Ο Δαρείος εξαπολύει τα δρεπανηφόρα και δίνει εντολή να ακολουθήσει η πρώτη παράταξη ολόκληρου του στρατού, ελπίζοντας πως τα άρματα θα επιφέρουν σύγχυση στη φάλαγγα και ότι μέσα σε αυτή τη σύγχυση και με την επίθεση του υπόλοιπου στρατού, θα υπερνικήσει τη μακεδονική φάλαγγα. Τα άρματα αποδείχθηκαν ωστόσο άχρηστα.

Τα άλογα αναχαιτίζονταν εύκολα ή τα τραυμάτιζαν οι Αγριάνες και οι τοξότες, ορισμένοι από τους οποίους άρπαζαν τα χαλινάρια, έριχναν τους ηνιόχους και έσφαζαν τα άλογα. Έτσι, πολλά από αυτά ακινητοποιήθηκαν, άλλα στράφηκαν προς τα πίσω και άλλα, όσα έφθασαν έως τη φάλαγγα, περνούσαν ανάμεσα από τα ανοίγματα που άφηναν οι φαλαγγίτες αραιώνοντας, για να τα παραλάβουν πιο πίσω εκτεθειμένα οι ιπποκόμοι.

Απαλλαγμένος ο Αλέξανδρος, από τα δρεπανηφόρα και βλέποντας να ακολουθεί η κύρια δύναμη των Περσών, έδωσε και εκείνος εντολή να αντεπιτεθούν τα στρατεύματα της πρώτης του παράταξης, που έμεναν ως εκείνη τη στιγμή ακίνητα. Παράλληλα, έδωσε εντολή στον Αρέτη να αποκρούσει με τους Παίονές του τους εχθρούς που επιτέθηκαν στη δεξιά πλευρά του, κάτι που εκείνος έπραξε με τον καλύτερο τρόπο, κρίνοντας τη μάχη και πίσω από το κυρίως μέτωπο. Ο ίδιος ο Αλέξανδρος επικεφαλής της ίλης του Κλείτου, σταματώντας τη λοξή κίνηση, όρμησε κατά της περσικής παράταξης και επιτέθηκε με όλους τους εταίρους στο ρήγμα που δημιουργήθηκε από την κίνηση των Βακτρίων.

Με αυτόν τον τρόπο έσπασε το εχθρικό μέτωπο και ο Αλέξανδρος επιτέθηκε κατευθείαν εναντίον του Δαρείου, γύρω από τον οποίο έγινε φοβερή ιππομαχία. Την ίδια στιγμή επιτέθηκε και η μακεδονική φάλαγγα, η οποία συντεταγμένη πυκνά και προτείνοντας τις μακριές σάρισσες πίεσε ακόμα περισσότερο τους αντιπάλους.

Η μάχη πιθανώς εδώ θα παρατεινόταν περισσότερο, γιατί εδώ βρίσκονταν τα καλύτερα στρατεύματα του Δαρείου, Έλληνες, Κάρες, Πέρσες δορυφόροι, συγγενείς του βασιλέα και άλλοι που τράπηκαν σε φυγή, ωστόσο, αφήνοντας τον μεγάλο βασιλέα εκτεθειμένο. Ο Δαρείος εκτιμώντας τον προσωπικό κίνδυνο που διέτρεχε, διέταξε το άρμα του να στραφεί προς τα πίσω, τρεπόμενος και ο ίδιος σε μακρά φυγή.

Κατά τη διάρκεια της γοργής προέλασης του Αλέξανδρου, ωστόσο, δημιουργήθηκε ένα κενό μεταξύ της τέταρτης και της πέμπτης τάξης της φάλαγγας. Μέσα από αυτό το κενό πέρασε μεγάλος αριθμός Περσών και Ινδών ιππέων και έφθασε ως το ελληνικό στρατόπεδο σφαγιάζοντας τους υπηρέτες και τους ιπποκόμους,παρά την αρχική αντίσταση των Θρακών που δέχθηκαν επίθεση από πίσω από τους αιχμαλώτους και κατατροπώθηκαν.

Άλλοι Ινδοί, Πέρσες και Πάρθοι ιππείς άρχισαν να πλαγιοκοπούν το θεσσαλικό ιππικό, με αποτέλεσμα ο Παρμενίων να ζητήσει βοήθεια από τον Αλέξανδρο. Ο Αλέξανδρος, μαθαίνοντας τι συνέβαινε στους άλλους τομείς του μετώπου, έσπευσε να ενισχύσει τα πιεζόμενα τμήματα του χτυπώντας την αδιάσπαστη δεξιά πλευρά των Περσών.

Χτυπάει πρώτα τους Ινδούς και τους Πάρθους που επιστρέφουν κυνηγημένοι από το στρατόπεδό του. Στη σύγκρουση αυτή σκοτώθηκαν 60 Εταίροι και τραυματίστηκαν βαριά ο Ηφαιστίωνας και ο Μενίδας. Κατόπιν, συνέχισε την επίθεσή του ο Αλέξανδρος προς ενίσχυση των ανδρών του Παρμενίωνα, αλλά οι Πέρσες, έχοντας πλέον αντιληφθεί την υποχώρηση του υπόλοιπου στρατεύματος, τράπηκαν σε φυγή, καταδιωκόμενοι από τους ιππείς του Παρμενίωνα. Ακολούθησε γενική καταδίωξη των ηττημένων, έως ότου έπεσε το σκοτάδι.

Περισσότεροι από 30.000 άνδρες του Δαρείου παραδίδεται ότι σκοτώθηκαν στη μάχη[25]. Οι συνολικές απώλειες των Ελλήνων υπολογίζονται από 100 έως 500 νεκρούς. Αμέτρητα ήταν και τα λάφυρα που περιήλθαν στην κατοχή των νικητών, ανάμεσά τους τα όπλα και το άρμα του Δαρείου, οι 15 ινδικοί ελέφαντες που δε χρησιμοποιήθηκαν στη μάχη, χιλιάδες υποζύγια, χρήματα, τρόφιμα και εφόδια των Περσών. Με αυτόν τον τρόπο έληξε η μεγαλύτερη μάχη της εκστρατείας του Αλέξανδρου, μια μάχη που πλήγωσε βαθιά και ανεπανόρθωτα το γόητρο του περσικού κράτους και του ίδιου του μεγάλου βασιλέα είτε πολέμησε σκληρά σύμφωνα με κάποιους, είτε ήταν όντως δειλός στη μάχη.

Ο μεν Αλέξανδρος αναγορεύθηκε μεγάλος βασιλέας τελώντας τις ανάλογες θυσίες, ο δε Δαρείος φυγάδας, έγινε εντέλει θύμα συνωμοσίας εναντίον του με αρχηγό τον Βήσσο, τον σατράπη της Βακτριανής. Από δε τον διαλυμένο στρατό περίπου σαράντα χιλιάδες Πέρσες συγκεντρώθηκαν υπό τον σατράπη Αριοβαρζάνη, γιο του Αρτάβαζου και οχυρώθηκαν στις Περσίδες πύλες, το μόνο σημείο που θα μπορούσαν πλέον να αντισταθούν στον Αλέξανδρο και να διασώσουν την περσική επικράτεια. Ο Αλέξανδρος δεν κυνήγησε τον Δαρείο στις ορεινές περιοχές, ούτε πήρε το δρόμο για τα Σούσα, αλλά τράβηξε για τη Βαβυλώνα.

Το ενδιαφέρον για το μεγαλειώδες ταφικό μνημείο της Αμφίπολης αναζωπυρώθηκε μετά την αποκάλυψη της επικεφαλής των ανασκαφών, Κατερίνας Περιστέρη, ότι οι αρχαιολόγοι βρήκαν κατά τις ανασκαφικές έρευνες το μονόγραμμα του Ηφαιστίωνα.Ποιός ήταν όμως ο Ηφαιστίωνας;

Ο στρατηγός και φίλος του Μεγάλου Αλεξάνδρου, γεννήθηκε στην Πέλλα και ήταν ένας από τους Μακεδόνες βασιλικούς παίδες που συμμετείχαν μαζί με τον Αλέξανδρο στις διαλέξεις του Αριστοτέλη στη Μίεζα, πιθανόν το 343. Ο Αλέξανδρος τον έκανε μέλος της σωματοφυλακής του, και κατόπιν συμμετείχε στην εκστρατεία στην Ασία.

Στην Τροία ο Ηφαιστίωνσυμμετείχε στις λατρευτικές τελετές κατά τις οποίες στεφάνωσε τον τάφο του Πατρόκλου, ενώ αντίστοιχα ο Αλέξανδρος στεφάνωσε τον τάφο του Αχιλλέα, συμβολίζοντας έτσι την ισόβια φιλία ανάμεσα στους δύο άνδρες.

Χαρακτηριστικό είναι ότι ο Αλέξανδρος συνήθιζε να αναφέρεται στον Κρατερό ως Φιλοβασιλέα, ενώ στον Ηφαιστίωνα ως Φιλαλέξανδρο. Στα πρώτα χρόνια της εκστρατείας στην Ασία, βρίσκουμε ελάχιστες αναφορές στον Ηφαιστίωνα σε στρατιωτικές επιχειρήσεις. Το 332 π.Χ. τον βρίσκουμε να ηγείται του στόλου που συνόδευε τον στρατό του Αλέξανδρου στη Φοινίκη. Το 331 π.Χ., ήταν αυτός που δέχτηκε έναν νεαρό από τη Σάμο, τον Αριστίωνα, απεσταλμένο του Δημοσθένη προκειμένου να μεσολαβήσει στον Αλέξανδρο για έναν πιθανό συμβιβασμό.

Κατά τη διάρκεια της μάχης στα Γαυγάμηλα, ο Ηφαιστίων τραυματίστηκε ενώ πολεμούσε ως επικεφαλής των σωματοφυλάκων. Πήρε ενεργό μέρος στην ανάκριση του Φιλώτα και μάλιστα προέτρεψε τους υπόλοιπους Μακεδόνες να τον βασανίσουν ώστε να ομολογήσει τους συνενόχους του.

Ως ανταμοιβή, του δόθηκε η ηγεσία των Εταίρων, την οποία μοιράστηκε με τον Κλείτο τον Μέλα, γιο του Δροπίδη. Στη συνέχεια ο Ηφαιστίων πήρε ενεργό μέρος στις εκστρατείες στη Βακτρία, στη Σογδιανή και αργότερα στην Ινδία, επικεφαλής της εμπροσθοφυλακής μαζί με τον Περδίκκα. Μάλιστα, μετά από 30 ημέρες πολιορκίας κατάφεραν να καταλάβουν την πόλη Όμφιδα (Τάξιλα).

Στη μάχη του Υδάσπη εναντίον του Πώρου, ο Ηφαιστίων διοικούσε το ιππικό στην αριστερή πτέρυγα της στρατιάς του Αλέξανδρου. Στη συνέχεια μαζί με τον Περδίκκα ίδρυσαν την πόλη Οροβάτιδα στον δρόμο προς τον Ινδό ποταμό.

Αργότερα, στα Σούσα, ο Ηφαιστίων έλαβε μέρος στον ομαδικό γάμο με γυναίκες από την Περσία ενώ ο ίδιος μάλιστα, νυμφεύθηκε τη Δρυπέτη, αδελφή της γυναίκας του Αλεξάνδρου, Στατείρας. Από τα Σούσα στάλθηκε με το κυρίως τμήμα του πεζικού στον Περσικό Κόλπο και έφτασαν μαζί στα Εκβάτανα το 325 π.Χ.. Κατά τη διάρκεια αγώνων και εκτεταμένης οινοποσίας, ο Ηφαιστίωνας αρρώστησε και εμφάνισε πυρετό. Ύστερα από 7 ημέρες πέθανε σε ηλικία 31 ετών.

Μετά το θάνατό του, η σορός του μεταφέρθηκε στη Βαβυλώνα, όπου και προς τιμήν του κατασκευάστηκε μια μεγαλειώδης νεκρική πυρά.

Κατά τον Σεπτέμβριο του 2015 και σύμφωνα με την παρουσίαση των αποτελεσμάτων της ανασκαφικής ομάδας στον Τύμβο Καστά, σχετικά τις έρευνες που διεξήγαγαν από το 2012 έως το 2014, το μνημείο κατασκευάστηκε κατά παραγγελία του Μεγάλου Αλεξάνδρου για τον Ηφαιστίωνα. Στην ίδια άποψη είχαν ήδη συνταχθεί νωρίτερα και άλλοι διάσημοι αρχαιολόγοι όπως η Ντόροθι Κίνγκ και ο καθηγητής ιστορίας στο πανεπιστήμιο της Κύπρου κ. Θεόδωρος Μαυρογιάννης.

Η σπουδαία ανακάλυψη του τάφου της Αμφίπολης κατέληξε, μέσα από τις δηλώσεις της αρχαιολόγου Κατερίνας Περιστέρη, στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για τάφο του Στρατηγού Ηφαιστίωνα, με παραγγελία του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Πια όμως ήταν η σχέση του Αλεξάνδρου και του Ηφαιστίωνα; Η απάντηση και στα σενάρια περί ομοφυλοφιλίας… 

Ποιος ήταν ο Ηφαιστίωνας

Για τον Ηφαιστίωνα και τους περισσότερους Μακεδόνες πολέμαρχους και στρατηγούς παρατίθενται περιορισμένα στοιχεία από τις έξι βασικές πηγές, (Αρριανός, Ψευδοκαλλισθένης, Κούρτιος Ρούφος, Τρώγος, Πλούταρχος, Διόδωρος) που αναφέρονται στους συνεργάτες και πολέμαρχους του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Ο Ηφαιστίωνας, γιος του Αμύντορα ήταν παιδί Μακεδόνων ευγενών που γεννήθηκε στην Πέλλα και από μικρό παιδί συνδέθηκε με εγκάρδια φιλία με τον Αλέξανδρο. Μεγάλωσε μαζί με τον Αλέξανδρο και ήταν ένας πειθαρχημένος και σεμνός αξιωματικός. Ήταν αφοσιωμένος στο φίλο και βασιλέα Αλέξανδρο, τόσο ώστε σε γραπτές πηγές αναφέρεται ότι ο Αλέξανδρος τον αποκαλούσε φιλαλέξανδρο για να τονίσει την αφοσίωση του στον άνθρωπο Αλέξανδρο, αντίθετα με τον Κρατερό τον οποίο αποκαλούσε φιλοβασιλέα για να τονίσει την πίστη του στον βασιλιά Αλέξανδρο.

Σε ηλικία 22 ετών ο Ηφιαστίωνας διέσχισε τον Ελλήσποντο ακολουθώντας την εκστρατεία του μακεδονικού στρατού. Ο στρατηγός πλέον Ηφαιστίωνας αναλάμβανε κατά καιρούς κομβικούς στρατιωτικούς ρόλους, όπως την συγκρότηση κράτους στην εχθρική Σιδώνα, αλλά και τη διοίκηση του στόλου που κατευθυνόταν προς τη Φοινίκη αργότερα.

Ανήκε στο σώμα των επίλεκτων του Μακεδονικού στρατού, στους εταίρους, οι οποίοι αποτελούσαν και ένα είδος σωματοφυλακής για τον Αλέξανδρο και ήταν αυτός που κυρίως εφάρμοζε την ανατολική πολιτική του μεγάλου στρατηλάτη. Ο Ηφαιστίωνας ταυτιζόταν με τον Αλέξανδρο στις απόψεις του περί συνδιοίκησης σε κάποιες περιοχές της Ανατολής από Μακεδόνες και Πέρσες αξιωματούχους. Ήταν από τους λίγους που αντιλήφθηκε νωρίς, ότι μόνο έτσι θα μπορούσε να διοικηθεί αποτελεσματικά η απέραντη νέα αυτοκρατορία.

Ο στρατηγός Ηφαιστίωνας ήταν πάντα ενημερωμένος για τα προβλήματα και τις ελλείψεις του στρατού, τις εξοπλιστικές και κατασκευαστικές ανάγκες για την επιτυχή συνέχιση της εκστρατείας. Πρότεινε και προχώρησε σε μεταρρυθμίσεις στο εσωτερικό του μακεδονικού στρατού. Ενέταξε και το ανατολικό στοιχείο, κάτι που ήταν απαραίτητο σε κάποιες περιπτώσεις για την αντιμετώπιση των ιδιαίτερων στρατιωτικών και γεωπολιτικών συνθηκών, που αντιμετώπιζε ο μακεδονικός στρατός, στην αφιλόξενη και άγνωστη ήπειρο της Ασίας.

Ο Αλέξανδρος τον συμβουλευόταν συστηματικά, ιδιαίτερα όσον αφορούσε στην κατάληψη νέων περιοχών στρατηγικής σημασίας, οι οποίες θα διευκόλυναν τον ανεφοδιασμό και την προέλαση του μακεδονικού στρατού. Από κει και πέρα η ιστορική φιλία των δύο ανδρών κατά καιρούς έγινε πεδίο ανιστόρητης προβοκάτσιας και κινηματογραφικής ψευδοκουλτούρας για καταναλωτικούς και εντυπωσιοθηρικούς φυσικά λόγους, οι οποίοι υποστήριξαν την ερωτική και σεξουαλική σχέση Αλέξανδρου και Ηφαιστίωνα.

Οι ιστορικές αναφορές και πηγές βέβαια ποτέ δεν στήριξαν αυτόν τον ισχυρισμό και στην ιστορία μπορούμε να μιλάμε μόνο με τα “όταν” και όχι με τα “αν” και τα “μήπως”. Η φιλία των δύο ανδρών ήταν μια φιλία γαλουχημένη από τα λόγια του μεγάλου δασκάλου τους Αριστοτέλη, που διακήρυττε στα Ηθικά του Νικομάχεια, ότι “η δυνατή φιλία ήταν ο απόλυτος έρωτας και ότι η φιλία είναι μια κατάσταση ζωής και όχι συναίσθημα”. (Ηθικά Νικομάχεια 1156b, 1157b). Εξάλλου, ο Αριστοτέλης υποστήριζε και δίδασκε ότι ο φίλος είναι ο δεύτερος εαυτός (δεύτερος Αλέξανδρος – “φιλαλέξανδρος”) και ότι ο κάθε άνθρωπος μπορεί να έχει μόνο έναν τέτοιο φίλο (1170b και 1171a). Ολόκληρη η ελληνική και κλασική αρχαιότητα άλλωστε δίνει στη φιλία μια μεγαλειώδη και μοναδική διάσταση μέσα από πλήθος ιστορικών αναφορών και παραδειγμάτων.

Οι ιστορικοί Κούρτιος και Ιουστίνος αναφέρουν τον Ηφαιστίωνα παντού μόνο ως φίλο (amicus) του Αλέξανδρου και πουθενά ως εραστή (amans). Η αναφορά του Αιλιανού για την επίσκεψη των δύο ανδρών στην Τροία και την απόδοση τιμών από τον Αλέξανδρο στον Αχιλλέα και από τον Ηφαιστίωνα στον Πάτροκλο και πάλι, δείχνει την αντίληψη της φιλίας και του ηρωισμού, όπως διακατείχε και τους δύο ήρωες της τρωικής εκστρατείας και κάθε άλλη ερμηνεία θα ήταν τουλάχιστον ανόητη και μικρόνοη, όπως και κάθε αναφορά και υπόνοια στην ερωτική σχέση ανάμεσα σε Πάτροκλο και Αχιλλέα.

Ο Όμηρος πουθενά δεν αναφέρει τίποτα για ερωτική σχέση ανάμεσα στους δύο άνδρεςκαι όσοι υποστήριξαν ανόητα αυτήν την άποψη, τη στήριξαν στο μέγεθος της οδύνης και του πόνου του Αχιλλέα όταν χάθηκε ο Πάτροκλος! Ο Αρριανός, σε όλη του την ιστοριογραφία, μία μόνο φορά αναφέρει τον Ηφαιστίωνα ως “ερώμενο Αλεξάνδρου” (Λόγοι 2.12.1’7-8). Βέβαια η λέξη ερώμενος δεν είχε πάντα την έννοια που έχει σήμερα η λέξη ερωμένος, καθώς το ρήμα “ερω” σήμαινε απλά αγαπώ και με τον όρο “έρως”, Πλάτωνας και Αριστοτέλης αναφέρονταν στη σχέση που βασίζεται σε αισθήματα βαθύτατης φιλίας και σεβασμού.

Η αλήθεια είναι ότι περιστατικά ομοφυλοφιλίας υπήρξαν στο στρατόπεδο των Μακεδόνων και καταγράφηκαν και από τον Αρριανό σε κάποιες αναφορές του, ωστόσο τα περιστατικά αυτά ήταν ελάχιστα σε αριθμό, ανάξια αναφοράς και όχι περισσότερα από αυτά που θα μπορούσαν να παρατηρηθούν ίσως ακόμα και σήμερα σε ένα στρατιωτικό σώμα! Γι αυτό και κάθε αναφορά στη φύση των σχέσεων των δύο ανδρών δεν διακατέχεται από προκατάληψη ούτε μισαλλοδοξία, αλλά από απλή φιλαλήθεια, αναζήτηση και ανάδειξη της ουσίας των πραγμάτων. Άλλωστε, μπροστά στο μεγαλείο της φιλίας και της ιστορίας τους όλα τα άλλα φαίνονται πολύ μικρά.

Πηγή: Δημήτρης Παπαδημητρίου φιλόλογος για την mixanitouxronou.gr, crashonline.gr

Τι υποστηρίζει ο Καθηγητής αρχαιολογίας Φάκλαρης.

Είναι τάφος κι όχι Ηρώο: είναι υπόγειος κι όχι υπέργειος. Καμία πηγή δεν λέει ότι Αλέξανδρος έκανε μνημείο για Ηφαιστίωνα στην Αμφίπολη. Αμφισβήτηση ευρημάτων.

«Το μνημείο δεν είναι Ηρώο ούτε σχετίζεται με τον Ηφαιστίωνα. Δεν παραδίδονται πουθενά πληροφορίες ότι ο Μέγας Αλέξανδρος έδωσε εντολή να κάνουν στην Αμφίπολη ένα μνημείο για τον Ηφαιστίωνα. Κι επιπλέον, αν ήταν Ηρώο θα ήταν υπέργειο, κι όχι υπόγειο. Ο Ηφαιστίωνας έχει ταφεί στη Βαβυλώνα».

Την πλήρη αντίθεσή του σε σχέση με τις πρόσφατες αποκαλύψεις της Κ. Περιστέρη ότι το μνημείο της Αμφίπολης είναι Ηρώο του Ηφαιστίωνα κατά παραγγελία του Μ. Αλεξάνδρου και μάλιστα στον φημισμένο αρχιτέκτονα της εποχής, Δεινοκράτη, εκφράζει αναλυτικά με συνέντευξή του στο TheTOC ο καθηγητής αρχαιολογίας ΑΠΘ με πάνω από 35 χρόνων «θητεία» σε Μακεδονικούς τάφους, Παναγιώτης Φάκλαρης. Ο κ. Φάκλαρης αναφέρει ότι οι επιγραφές που ερμηνεύτηκαν ως «οικοδομικά συμβόλαια» του μνημείου δεν βρέθηκαν τώρα αλλά βρίσκονται εκεί εδώ και δεκαετίες…« Τα είχα φωτογραφίσει παλιότερα αυτά αλλά δεν θυμάμαι να είχα βγάλει κάποιο συμπέρασμα», μας λέει. Κατά τη γνώμη του, στην Αμφίπολη έχει ταφεί κάποιος εταίρος, ένας αξιωματικός του Μ. Αλεξάνδρου, που επέστρεψε από την εκστρατεία στη Μικρά Ασία με πολλά χρήματα κι έφτιαξε έναν πολύ ωραίο τάφο με πολύ σπουδαία εσωτερικά κτερίσματα εσωτερικά που δεν βρέθηκαν παρά μόνο σπαράγματά τους…»

«Αν έκαναν κάποιο μνημείο για τον Ηφαιστίωνα θα το έκαναν στην Πέλλα ή κάπου αλλού στην Μακεδονία – όχι στην Αμφίπολη που ήταν αποικία των Αθηναίων»
Ολα τα στοιχεία αρνητικά ως προς το πρόσωπο του Ηφαιστίωνα

Από την αρχή της συνομιλίας ο κ. Φάκλαρης ξεκαθαρίζει ότι «δεν υπάρχει κανένα στοιχείο που να δικαιολογεί τη σύνδεση του ταφικού μνημείου με το πρόσωπο του Ηφαιστίωνα, Αντίθετα, όλα τα στοιχεία είναι αρνητικά ως προς αυτή την ερμηνεία».

Κατά τη γνώμη του κ. Φάκλαρη, τα νέα ευρήματα και η ερμηνεία τους ακούγονται πολύ ενδιαφέροντα και προκαλούν οποιονδήποτε να τα ακούσει και να χαρεί, όμως στερούνται επιστημονικής βάσης.

«Δεν υπάρχει κανένα στοιχείο που να μας οδηγεί στον Ηφαιστίωνα. Η Αμφίπολη δεν είναι εντός της αρχαίας Μακεδονίας. Αν έκαναν κάποιο μνημείο για τον Ηφαιστίωνα θα το έκαναν στην Πέλλα ή κάπου αλλού στην Μακεδονία – όχι στην Αμφίπολη που ήταν αποικία των Αθηναίων», μας λέει.

Καταρχάς, ο κ. Φάκλαρης αποσυνδέει το μνημείο με τον Λέοντα της Αμφιπόλεως που βρίσκονται σε απόσταση 2 χιλιομέτρων. Και εξηγεί: «Το μνημείο του λόφου Καστά δεν χρησιμοποιήθηκε ποτέ ως Ηρώο. Είναι ένας Μακεδονικός τάφος γεμάτος με νεκρούς…»

«Τα οικοδομικά συμβόλαια γράφονταν σε πλάκες και στήλες ειδικές όπως στην Ακρόπολη για το Ερέχθειο και αλλού.΄Ετσι έκαναν τα συμβόλαια; Με μια λέξη (αν είναι σωστά διαβασμένη…)»
«Αν ήταν Ηρώο θα ήταν υπέργειο, κι όχι υπόγειο»

Κατά τη γνώμη μου από την πρώτη, κιόλας, χρήση του μνημείου είναι σαφές ότι πρόκειται για Μακεδονικό τάφο – κι όχι με Ηρώο. «Αν ήταν Ηρώο θα ήταν υπέργειο, κι όχι υπόγειο. Σε ένα Ηρώο, εντός του γίνονται προσφορές, μπαίνει – βγαίνει ο κόσμος, το βλέπουν…»

Κι όσον αφορά στα ευρήματα, τις επιγραφές, μια εκ των οποίων αναγράφει «Παρέλαβον Ηφαιστίωνος Ηρώον», το γραπτό οικοδομικό «συμβόλαιο», δηλαδή, παραλαβής του μνημείου;

«Δεν ξέρω αν μας φέρνουν πουθενά κοντά οι επιγραφές που συμπεριλαμβάνουν τη λέξη “Παρέλαβον…” και δεν ξέρω αν έχουν διαβαστεί σωστά. Επιπλέον, τα επιγραφικά σήματα που αποδίδονται κατά την ομάδα σε μονόγραμμα του Ηφαιστίωνα δεν μπορούν, κατά τη γνώμη μου, να συνδεθούν μαζί του. Είναι τεράστια γράμματα (περίπου 20 με 25 εκατοστά) και πρόχειρα. Δεν είναι κάτι επίσημο που γράφτηκε. Τα οικοδομικά συμβόλαια γράφονταν σε πλάκες και στήλες ειδικές όπως στην Ακρόπολη για το Ερέχθειο και αλλού», απαντά. «΄Ετσι έκαναν τα συμβόλαια; Με μια λέξη (αν είναι σωστά διαβασμένη…)»

«Ο Αντίγονος ο Μονόφθαλμος δεν είχε σχέση με την Αμφίπολη. «Δεν ήταν η επικράτειά του. Ούτε έχουμε καμία ένδειξη ότι δραστηριοποιήθηκε εδώ. Ζούσε και έδρασε στη Μικρά Ασία».
Αντίγονος, ένα κοινό όνομα στη Μακεδονία

Ο κ. Φάκλαρης αμφισβητεί επίσης το μονόγραμμα ANT που κατά την ανασκαφική ομάδα αποδίδεται στον Αντίγονο Μονόφθαλμο, τον στρατηγό του Μ. Αλεξάνδρου, ο οποίος φέρεται να παρέλαβε την πλούσια εργολαβία. «Αντίγονος ήταν κοινό όνομα στη Μακεδονία. Και στη Βεργίνα, στον τάφο που αποδόθηκε στο Φίλιππο Β’ , σε ένα χάλκινο αγγείο - σκεύος λουτρού - υπάρχει γραμμένο το ΑΝΤ. Σημαίνει κάτι αυτό;», μας λέει.

Ο κ. Φάκλαρης θυμίζει ότι ο Αντίγονος ο Μονόφθαλμος δεν είχε σχέση με την Αμφίπολη. «Δεν ήταν η επικράτειά του. Ούτε έχουμε καμία ένδειξη ότι δραστηριοποιήθηκε εδώ. Ζούσε και έδρασε στη Μικρά Ασία», αναφέρει.

Και το όνομα του φημισμένου αρχιτέκτονα της εποχής, Δεινοκράτη, που συνδέθηκε με τον τάφο της Αμφίπολης; «Είναι μια υπόθεση που δεν στηρίζεται πουθενά, απαντά. «Με τι στοιχείο θα πούμε ότι ο Δεινοκράτης επιμελήθηκε όλη αυτή την κατασκευή; Επειδή δημιούργησε Ηρώα του Ηφαιστίωνα; Επαναλαμβάνω, δεν πρόκειται για Ηρώο αλλά για τάφο».

«Κάποιος εταίρος έχει ταφεί στην Αμφίπολη ένας αξιωματικός του Μ. Αλεξάνδρου, που επέστρεψε από την εκστρατεία στη Μικρά Ασία με πολλά χρήματα κι έφτιαξε έναν πολύ ωραίο τάφο»
Το μόνο σημείο σύγκλισης, η χρονολόγηση

Στο μόνο σημείο που ο κ. Φάκλαρης παρουσιάσει σημείο σύγκλισης με την Κατερίνα Περιστέρη και την ανασκαφική ομάδα είναι στη χρονολόγηση του τάφου. Η κυρία Περιστέρη τοποθετεί τη δημιουργία του μνημείου στο τελευταίο τέταρτο του 4ου αιώνα π. Χ. και ο κ. Φάκλαρης φαίνεται να συμφωνεί πως η χρονολόγηση του τάφου είναι πρώιμη ελληνιστική με μικρές αποκλίσεις (κατά τη γνώμη του δημιουργήθηκε ανάμεσα στο 300 και στο 280 π. Χ., αμέσως μετά τη λήξη του τελευταίου 4ου του 4ου αιώνα πο. Χ.) αλλά παρουσιάζει και δεύτερη χρήση στα ρωμαϊκά χρόνια, προς το τέλος του 2ου αιώνα π. Χ. «Τα αγάλματα είναι της δεύτερης εποχής. Το ψηφιδωτό, όμως, είναι της πρώτης», μας λέει.

Και καταλήγει: «Το μνημείο δημιουργήθηκε όταν επέστρεψαν οι βετεράνοι από την εκστρατεία του Αλεξάνδρου και πέθαναν εδώ. Κατά τη γνώμη μου κάποιος εταίρος έχει ταφεί εκεί, ένας αξιωματικός του Μ. Αλεξάνδρου, που επέστρεψε από την εκστρατεία στη Μικρά Ασία με πολλά χρήματα κι έφτιαξε έναν πολύ ωραίο τάφο, καλό μνημείο με πολύ σπουδαία κτερίσματα εσωτερικά που δεν βρέθηκαν – μόνο σπαράγματα από τη χρυσελεφάντινη κλίνη. Τέτοιες κλίνες είχαν οι εταίροι στα συμπόσια και στους ανδρώνες στα σπίτια τους. και έχουν βρεθεί σε τάφους στη Βεργίνα και αλλού».

Μεγάλοι ευθύνη οι Πανεπιστημιακοί για τον αποπροσανατολισμό της κοινής γνώμης

Για τον αποπροσανατολισμό της κοινής γνώμης σε σχέση με το μνημείο της Αμφίπολης ο κ. Φάκλαρης πιστεύει πως «έχουν μεγάλη ευθύνη οι Πανεπιστημιακοί μου συνάδελφοι οι οποίοι πρότειναν ιστορικά ονόματα πυροδοτώντας το ενδιαφέρον του κόσμου – μεταξύ αυτών και του Μ. Αλεξάνδρου».

- Αρα το μυστήριο συνεχίζεται;

«Οπωσδήποτε...»

Το εντυπωσιακό είναι ότι του αποκάλυψε την προδοσία ο μεγαλύτερος ρωμαίος αντίπαλός του για να μπορεί να τον νικήσει τίμια στο πεδίο της μάχης!

Άνοιξη του 279 π.Χ. Ο Πύρρος, ο βασιλιάς της Ηπείρουσε μια από τις επανειλημμένες προσπάθειές του να κατακτήσει τη Ρώμη συγκρούεται με τους Ρωμαίους στο Άσκλο.

Η σύγκρουση ήταν σφοδρή. Οι Ηπειρώτες και οι σύμμαχοι τους επικράτησαν, αλλά με βαριές απώλειες οι οποίες τους καθιστούσαν ανήμπορους να καταλάβουν την «Αιώνια Πόλη».

Έκτοτε, η μάχη του Άσκλου αποτέλεσε τον ορισμό της φράσης «Πύρρειος Νίκη». Μετά τη μάχη στο Άσκλο ένας προδότης από το στρατόπεδο του Πύρρου, ο Τιμόχαρις από την Αμβρακία, έστειλε μήνυμα στον διοικητή των Ρωμαίων, Γάιο Φαβρίκιο Λουσκίνο και του πρότεινε τη δολοφονία του Ηπειρώτη βασιλιά έναντι τεράστιας αμοιβής. Σύμφωνα με τον Πλούταρχο, ο προδότης ήταν ο προσωπικός ιατρός του Πύρρου.

Ο Φαβρίκιος, υπόδειγμα πατριωτισμού και εντιμότητας, αντί να ενδώσει σε αυτήν την πρόταση,η οποία θα απάλλασσε την πατρίδα του από έναν επικίνδυνο εχθρό, έστειλε επιστολή στον Πύρρο και του κατήγγειλε τη συνωμοσία.

Το κείμενο της επιστολής είχε ως εξής: «Ο Γάιος Φαβρίκιος και ο Κόιντος Αιμίλιος, ύπατοι των Ρωμαίων, προς τον βασιλέα Πύρρον, χαίρειν. Δεν φαίνεται να κρίνεις με επιτυχία ούτε τους φίλους σου ούτε τους εχθρούς σου.

Όταν θα διαβάσεις το γράμμα που μας έστειλαν, θα αντιληφθείς πως πολεμάς άνδρες που είναι τίμιοι και δίκαιοι και πως εμπιστεύεσαι άδικους και κακούς.

Αν σου καταγγέλλουμε αυτά, δεν το κάνουμε για να χαριστούμε σε σένα, αλλά για να μη φανούμε πως επιζητούμε με δόλο να κερδίσουμε τον πόλεμο που δεν μπορούμε να τον κερδίσουμε με την αξία μας».

Ο βασιλιάς της Ηπείρου Πύρρος.

Όταν ο Πύρρος διάβασε την επιστολή, έμεινε κατάπληκτος από τη χειρονομία του Φαβρικίου. Γύρισε στους φίλους του και είπε: «αυτός είναι ο Φαβρίκιος, που δυσκολότερα μπορείς να τον παρασύρεις από τον τίμιο δρόμο παρά τον ήλιο από την κανονική τροχιά του».

Αφού βεβαιώθηκε ο Πύρρος για την προδοσία εκτέλεσε τον προδότη και επένδυσε με το δέρμα του τα χαλινάρια ενός αλόγου.

Επιπλέον, ως εκτίμηση προς το πρόσωπο του Φαβρικίου, απελευθέρωσε χωρίς λύτρα τους ρωμαίους αιχμαλώτους.

Οι Ρωμαίοι, μην επιθυμώντας να δεχθούν χωρίς αντάλλαγμα τους αιχμαλώτους απελευθέρωσαν με τη σειρά τους ισάριθμους αιχμαλώτους, συμμάχους των Ηπειρωτών.

Ο ύπατος Φαβρίκιος δεν καταδέχθηκε να εξοντώσει τον Πύρρο με δόλο.

Η Σύγκλητος μάλιστα τιμώρησε αυστηρά τους αιχμαλώτους που επέστρεψαν. Τους χαρακτήρισε άτιμους και τους υποβίβασε από την κατηγορία του πολίτη.

Για να αποκατασταθούν έπρεπε ο καθένας να φέρει ως λάφυρα τα όπλα δύο εχθρών!

Νίκος Γιαννόπουλος ιστορικός

Τις ενέργειες με τις οποίες θα προστατέψει και στη συνέχεια θα αναδείξει το μνημείο του λόφου Καστά στην Αμφίπολη, παρέθεσε σε ανακοίνωσή του το υπουργείο Πολιτισμού.

Οι πρώτες εργασίες εξειδικεύονται στη στερέωση των πρανών του λόφου-τύμβου και στη συντήρηση των γλυπτών, των ψηφιδωτών και του γραπτού διακόσμου. Στο πλαίσιο αυτό, υπό τον γενικό συντονισμό της Γενικής Διεύθυνσης Αναστήλωσης, Μουσείων και Τεχνικών Έργων, έχουν γίνει συντονισμένες ενέργειες κατόπιν πολλαπλών αυτοψιών και συνεργασιών, προκειμένου να καταγραφούν τα προβλήματα και να σχεδιαστούν οι προσφορότερες λύσεις.

Για τη διενέργεια των παραπάνω εργασιών έχει συνταχθεί σειρά μελετών από τις αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ. Ειδικότερα, η διεύθυνση Αναστήλωσης Αρχαίων Μνημείων έχει προχωρήσει στην τοπογραφική τεκμηρίωση του μνημείου, στη σύνταξη τεχνικών προδιαγραφών για την ενόργανη παρακολούθηση των μικρομετακινήσεων, ενώ εκπονείται και η αρχιτεκτονική μελέτη. Παράλληλα, από το τμήμα Λίθου ολοκληρώνεται εξέχουσας σημασίας πρόγραμμα για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που παρουσιάζει το δομικό υλικό του μνημείου.

Όσον αφορά στη συντήρηση των ευρημάτων, η αρμόδια διεύθυνση Συντήρησης Αρχαίων και Νεωτέρων Μνημείων, σε συνεργασία με το τμήμα Συντήρησης της ΕΦΑ Σερρών, έχει εκπονήσει μελέτες συντήρησης και προστασίας των υλικών κατασκευής, των επιχρισμάτων, των γραπτών επιφανειών και των δαπέδων και εκπονεί τη μελέτη συντήρησης των γλυπτών.

Επιπλέον, η Εφορεία Αρχαιοτήτων Σερρών, έχει αναθέσει την εκπόνηση γεωστατικής και στατικής μελέτης διατάξεων υποστήριξης του ταφικού μνημείου, οι οποίες βρίσκονται σε στάδιο ολοκλήρωσης. Για την παρακολούθηση των περιβαλλοντικών συνθηκών, έχει δρομολογηθεί η προμήθεια ολοκληρωμένου συστήματος καταγραφής περιβαλλοντικών συνθηκών και ενδεχόμενων σεισμικών δονήσεων.

Το δύσκολο και πολυσύνθετο έργο στερέωσης και αποκατάστασης του μνημείου της Αμφίπολης, όπως επισημαίνει το υπουργείο Πολιτισμού, προχωρά σύμφωνα με την επιστημονική δεοντολογία και το ισχύον νομικό πλαίσιο.

Ήδη έχουν διατεθεί πιστώσεις 250.000 ευρώ στην αρμόδια Εφορεία Αρχαιοτήτων Σερρών και στις διευθύνσεις της Κεντρικής Υπηρεσίας για την άμεση υλοποίηση των παραπάνω εργασιών προστασίας του μνημείου. Για περαιτέρω συνδρομή στις ανωτέρω εργασίες, έχει εκφραστεί και πρόθεση χορηγού.

Αναφορικά με τις πρόσφατες ανακοινώσεις της ανασκαφέως του μνημείου, Κατερίνας Περιστέρη, στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το υπουργείο αναμένει την κατάθεση των μέχρι σήμερα πορισμάτων της μελέτης, με την απαραίτητη τεκμηρίωση. Φ.Γ.

Ίσως και να πρόκειται για την πλέον ακριβοπληρωμένη ανασκαφή στον Ελλαδικό χώρο η οποία διόλου τυχαία χρησιμοποιήθηκε –δυστυχώς- και για κομματικούς λόγους από τον τότε πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά.

Της Γεωργίας Λινάρδου

Μήπως αυτήν την τόσο σημαντική και εξίσου γενναιόδωρα χρηματοδοτούμενη ανασκαφή κάποιοι την χρησιμοποίησαν και την χρησιμοποιούν (από επιστημονική αδεία κάποιοι) προς λάθος κατεύθυνση; Σχεδόν ενάμιση χρόνο μετά γιατί άραγε δε μένουμε στα σημαντικά της Αμφίπολης και γιατί αυτά δεν τα έχουν επικοινωνήσει στους ανθρώπους, παρά αφήνουν μία «κόντρα», ίσως και βεντέτα να σέρνεται με επίκεντρο μία σπουδαία ανακάλυψη ανεξαρτήτως αν στον τάφο κρύβεται ο Ηφαιστίωνας ή όποιος άλλος;

Ήταν Αύγουστος του 2014. Ο Ηφαιστίωνας, αυτός ο γοητευτικός στρατηγός του Μεγάλου Αλεξάνδρου κοιμόταν στον τάφο του όταν η παγκόσμια κοινή γνώμη έριξε τα φώτα της στον αρχαιολογικό χώρο τηςΑμφίποληςκαι συγκεκριμένα στο λόφο Καστά όπου αποκαλύπτονταν ο μεγαλύτερος Μακεδονικός Τάφος στην Ελλάδα. Επικεφαλής της διεπιστημονικής ομάδας, η αρχαιολόγος Κατερίνα Περιστέρη.Ηταν Αύγουστος του 2014, κατακαλόκαιρο όταν ο Α. Σαμαράς θέλησε να δώσει μία διαφορετική διάσταση στις αποκαλύψεις επισκεπτόμενος την περιοχή και κάνοντας ανορθόδοξες δημόσιες δηλώσεις. Όπως όταν τον ρωτούσαν οι κάτοικοι για το τι κρύβει ο τάφος, απαντούσε:«Κάντε υπομονή λίγες ημέρες»!!! Η πως «Η γη της Μακεδονίας κρύβει εκπλήξεις»υπονοώντας ότι εκεί είναι μάλλον θαμμένος ο Μέγας Αλέξανδρος.

Ακόμη και σήμερα η Κατερίνα Περιστέρη υπεραμύνεται του προσωπικού ενδιαφέροντος του πρώην πρωθυπουργού και με τη σειρά της πολιτικοποιεί έμμεσα μία σπουδαία ανακάλυψη η οποία χρήζει τουλάχιστον σεβασμού και διαχωρισμού από τις οποιεσδήποτε κομματικές αντιπάθειες, δηλώνοντας πως:«Μακάρι ο νυν πρωθυπουργός να έδειχνε το ίδιο ενδιαφέρον και να επισκεπτόταν την Αμφίπολη ώστε να σχηματίσει προσωπική άποψη».Μα πως γίνεται να διατυπώσει προσωπική άποψη κάποιος που δεν έχει γνώση του αντικειμένου, τουτέστιν δεν είναι ειδικός; Με την ίδια λογική τα χειρουργεία θα έπρεπε να είναι open στους υπουργούς Υγείας!

Όπως και να’ χει από τις αγχωμένες ανακοινώσεις και τους πολλά υποσχόμενους ψίθυρους πέρασαν όχι ημέρες αλλά μήνες. Παράλληλα με τις σημαντικές ανακαλύψεις στο μνημείο, τροφοδοτούνταν σενάρια, ενισχύονταν εικασίες και ο γρίφος πάντα γυρόφερνε στο ιδανικό σενάριο να βρίσκεται θαμμένος εκεί ο Μέγας Αλέξανδρος.Φυσικά και υπήρχαν εξ αρχής εκ διαμέτρου αντίθετες επιστημονικές απόψεις, αλλά ποιος έδινε σημασία όταν αυτή η ανασκαφή προσέλκυε το παγκόσμιο ενδιαφέρον, το ενδιαφέρον ενός πρωθυπουργού και  δυστυχώς λόγω «πανικοβλημένων» χειρισμών μετατρέπονταν σε τηλεοπτικό σόου με εύθραυστα σενάρια και αντιδικίες;

Από τη Ρωξάνη στον Ηφαιστίωνα

Η ανακάλυψη των εμβληματικών Καρυάτιδων, η Αρπαγή της Περσεφόνης, οι Σφίγγες, η Αθηνά Νίκη στα Περιστύλια, δεν είναι ικανή να επισκιάσει τον «θρύλο» που βεβιασμένα δημιουργήθηκε ότι εκεί μέσα βρίσκεται ο τάφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Βασικά, ακόμη και το υπουργείο Πολιτισμού δε γνώριζε ποιος βρίσκεται εκεί.Σίγουρα, πάντως, το υπουργείο τότε δε μπόρεσε να βάλει φρένο στην άκρατη φημολογία.

Η πρώτη εμμονή ήταν πως ο τάφος ανήκει στη Ρωξάνη την Περσίδα σύζυγο του Αλέξανδρου και μητέρα του γιου του. Η μήπως ανήκε στην Ολυμπιάδα τη μητέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου ή στον Μέγα Αλέξανδρο τον Δ, τον μικρό του γιο που δολοφονήθηκε μαζί με τη μητέρα του Ρωξάνη;Η μήπως στον Ηρακλή τον άλλο του γιο από τη Βαρσίνη; Ο κατάλογος με τους υποψήφιους ενοίκους ήταν και παραμένει μεγάλος. Τουλάχιστον μέχρις ότου λυθεί το μυστήριο.

Το τελευταίο σενάριο κατά την επικεφαλής των Ανασκαφών στην Αμφίπολη, Κατερίνα Περιστέρη, θέλει τον Ηφαιστίωνα να βρίσκεται θαμμένος εκεί. Η ανακάλυψη έγινε προ ημερών κατά τη διάρκεια εκδήλωσης για τα ευρήματα του λόφου Καστά, στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.Μάλιστα, ο αρχιτέκτονας της ανασκαφής Μ. Λεφαντζής υποστήριξε πως ο Μέγας Αλέξανδρος έδωσε παραγγελία στον Δεινοκράτη (κορυφαίος αρχιτέκτονας) να κατασκευάσει το μνημείο.Στο τέλος της ομιλίας της η Κατερίνα Περιστέρη πρόσθεσε για το συγκεκριμένο θέμα πως βρέθηκαν ευρήματα που είχαν την σφραγίδα του Δεινοκράτη.

Το πρώτο ερώτημα που εγείρεται είναι:από που προκύπτει ότι ο τάφος ανήκει στον Ηφαιστίωνα; Η απάντηση είναι:από τις επιγραφές κοντά στο Λέοντα της Αμφίπολης και σύμφωνα με την Κ. Περιστέρη: «Υπάρχουν τρεις επιγραφές που αποτελούν συμβόλαια έργου του ταφικού μνημείου. Οι επιγραφές γράφουν: "παρέλαβον"και έχουν το μονόγραμμα του Ηφαιστίωνα». 

Τι λέει το υπουργείο Πολιτισμού;

«Το υπουργείο αναμένει την κατάθεση των έως σήμερα πορισμάτων με την απαραίτητη τεκμηρίωση».Αυτό ανέφερε ο επίλογος ανακοίνωσης του υπουργείου. Αυτό σημαίνει ότι πριν γίνουν οι ανακοινώσεις δεν προηγήθηκε ενημέρωση του υπουργείου Πολιτισμού.Είναι συμβατό;

Ας  ανατρέξουμε λίγους μήνες πριν και συγκεκριμένα τον περασμένο Μάρτιο οπότε και ο αναπληρωτής υπουργός Πολιτισμού Ν. Ξυδάκης επισκέφθηκε την Αμφίπολη. Δήλωνε τότε:«Δεν ψάχνουμε να βρούμε διάσημους νεκρούς με σκανδαλοθηρική λογική. Τα σπάνιας ομορφιάς ευρήματα στο μουσείο της Αμφίπολης μαρτυρούν μια μακρότατη ιστορική διάρκεια. Ψάχνουμε να βρούμε ιστορικές αλήθειες, “πολύτιμους λίθους” που αποκαλύπτουν την ιστορική πορεία των ανθρώπων του τόπου. Οι επιστήμονες πρέπει να σκύψουν ανενόχλητοι πάνω από τα ευρήματά τους και να αφηγηθούν το κοινωνικό και οικονομικό γίγνεσθαι του χθες». Και:«Οι πολιτικοί δεν πρέπει να κάνουν τη δουλειά του επιστήμονα». Και: «Δεν είμαστε Ιντιάνα Τζόουνς να πηδάμε εμείς τα σκάμματα». Όξυνση στα άκρα;

Τι λένε οι επιστήμονες;

Η επιστήμη μέσα από τις κρούσεις και ενίοτε «συγκρούσεις» προάγει και προάγεται.

Ο πρόεδρος του Συμβουλίου Μνημείων και Τοποθεσιών Θ. Νακάσης υποστηρίζει πως:«Ο Ηφαιστίωνας δεν υπάρχει περίπτωση να είναι στην Αμφίπολη». Γιατί; Σύμφωνα με τον ίδιον, διότι:«Οι Μακεδόνες δεν θα επέτρεπαν ποτέ ένας Μακεδόνας όπως ο Ηφαιστίωνας να ταφεί εκτός Μακεδονίας…»

Ο καθηγητής Κλασσικής Αρχαιολογίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης, Πάνος Φακλάρης είναι απόλυτος:«Απορρίψτε τις θεωρίες περί Ηφαιστίωνα».Για την «εντολή» του Αλέξανδρου στον Δεινοκράτη; «Δεν υπάρχει κανένα στοιχείο ότι ο Μέγας Αλέξανδρος έδωσε εντολή να χτιστεί αυτό το μνημείο».

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει και η άποψη της επικεφαλής της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ημαθίας, Αγγελικής Κοτταρίδη: «Η εμμονή της αναγκαστικής συσχέτισης με τον Μέγα Αλέξανδρο οδηγεί σε χρονολόγηση μεταξύ του 325 και 319 π.Χ., ενώ όλα τα στοιχεία (τεχνοτροπία γλυπτών, κεραμική, νομίσματα και αρχιτεκτονικά-κατασκευαστικά στοιχεία) οδηγούν στο τέλος του 2ου προχριστιανικού αιώνα. Σε ό,τι αφορά στους νεκρούς, η έρευνα των ανθρωπολόγων απέδειξε την ύπαρξη σκελετικών κατάλοιπων μιας ηλικιωμένης γυναίκας, ενός νηπίου και τριών ανδρών. Προχθές μάθαμε ότι αν υπήρχε ένοικος και δεν ήταν κενοτάφιο (ή ηρώο), αυτός ήταν ο Ηφαιστίων, δηλαδή ένας άνδρας το νεκρό σώμα του οποίου ξέρουμε ότι είχε καεί, και δεν έγινε καμιά νύξη από την ομάδα Περιστέρη για το τι συμβαίνει με τους υπόλοιπους νεκρούς».

Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων (ΣΕΑ) αναφέρει μεταξύ άλλων σε ανακοίνωσή του την πρώτη Σεπτεμβρίου (πριν τις πρόσφατες αποκαλύψεις):«Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων καυτηρίασε από την πρώτη στιγμή την επικινδυνότητα και τις στρεβλώσεις που προκαλούσε η πρακτική της εν είδει ‘σίριαλ’ προβολής της αποκάλυψης του μνημείου.

Επίσης, διατύπωσε τους προβληματισμούς του τόσο στην προηγούμενη πολιτική ηγεσία όσο και στα αρμόδια υπηρεσιακά όργανα για τον τρόπο και τη σπουδή απομάκρυνσης των υπερκείμενων του μνημείου επιχώσεων, αλλά και τις μη ασφαλείς παρεμβάσεις χρονολόγησής του, όπως και τις στερούμενες επαρκών ενδείξεων ή και λανθασμένες αφηγήσεις για την ιστορικότητά του».

Ο ΣΕΑ, όμως, αποκαλύπτει και κάτι άλλο με την ανακοίνωσή του:«Ένα χρόνο μετά, ο ΣΕΑ, μετά τα άδικα πυρά και τις ποικίλες επιθέσεις που δέχθηκε για τη στάση του, ακόμη και τον δικαστικό διωγμό μελών του, αισθάνεται δικαιωμένος: χαιρετίζει την απόλυτα ορθή πρακτική της εισαγωγής προς συζήτηση, την 1η Σεπτεμβρίου 2015, στο αρμόδιο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, μελετών για την προστασία και ανάδειξη του Τύμβου και του ανασκαφέντος το καλοκαίρι του 2014 σύνθετου ταφικού μνημείου»!!!

Σ.σ.,αυτά είναι τα νεότερα της Αμφίπολης.Στο δρόμο για την πιστοποίηση ή μη της ταφής του Ηφαιστίωνα εκεί ή κάποιου άλλου ή και του ιδανικού Αλέξανδρου (άραγε ποιος αρχαιολόγος στον πλανήτη δεν ονειρεύεται να εντοπίσει τον τάφο του;) φαντάζομαι με… μεταφυσική διάθεση τον Αλέξανδρο να ψιθυρίζει«Παιδιά, ψυχραιμία!».

Ο ήχος και η φωνή επικοινωνώντας άμεσα με τις υποσυνείδητες περιοχές του νου, θεωρείται ως το αρχαιότερο μέσο θεραπείας.

Σήμερα είναι πλέον αποδεκτή η θεραπευτική δύναμη του ήχου. Από παλιά ιερείς, θεραπευτές, φιλόσοφοι και μουσικοί πίστευαν, ότι η δύναμη του ήχου και γενικά της μουσικής μπορεί να φέρει σε αρμονία σώμα και νου του ανθρώπου. Ο ήχος έχει πρόσβαση στις βαθύτερες καταστάσεις της συνείδησης.

Οι απεριόριστες χρήσεις της δύναμης του ήχου ήταν αρκετά γνωστές στους Αρχαίους Έλληνες. Ευρύτατα διαδεδομένη ήταν η χρήση επωδών, που θεωρούνταν ιαματικά άσματα ή λόγια, που αποδίδονταν στον Ασκληπιό. Μ’ αυτά πίστευαν, ότι θεραπεύονταν τραύματα και κάθε νόσος.

Η Ελληνική Μυθολογίακαι Ιστορία είναι γεμάτη από παραδείγματα ατόμων, που έκαναν χρήση των απόκρυφων δυνάμεων του ήχου. Ο θεός Πάνας με την άγρια φωνή του τρομοκρατούσε τους εχθρούς του και τους έτρεπε σε φυγή (πανικός), ενώ με τη μουσική του αυλού του προσέλκυε τις νύμφες, που δεν μπορούσαν να αντισταθούν στο άκουσμα της μουσικής του.

Με τη δύναμη της μουσικής του ο φιλόσοφος Εμπεδοκλήςγαλήνεψε έναν εξαγριωμένο νέο, που ήταν έτοιμος να επιτεθεί στον συκοφάντη του πατέρα του. Ο Αμφίονας, γιος της Αντιόπης, γνώριζε την τέχνη εμψύχωσης των λίθων και μ’ αυτή τη γνώση που κατείχε, κατάφερε να οικοδομήσει τα τείχη των Θηβών. Στο άκουσμα της λύρας και του τραγουδιού του οι πέτρες κινούνταν και τα δέντρα άφηναν τις ρίζες τους στο χώμα και παραδίνονταν στους ξυλουργούς. Οι κινούμενες πέτρες έμπαιναν σε τάξη με τον ήχο της λύρας και έτσι υψώθηκε το τείχος με τις επτά πύλες, γιατί η λύρα του είχε επτά χορδές. Μ’ αυτό τον τρόπο η Θήβα έγινε ισχυρή πόλη.

Ο θεός Απόλλωνμε τη δύναμη των μελωδιών της λύρας του έχτισε τα τείχη της Τροίας.*Ο Ορφέας με τη μουσική του μάγευε θεούς και ανθρώπους. Οι ορφικοί ύμνοι με τη σωστή χρήση και εκφορά τους μπορεί να επιταχύνουν τους ρυθμούς της πνευματικόνοητικής εξέλιξης του χρήστη. Ο Ορφέας ψέλνοντας με την συνοδεία ενός μουσικού οργάνου είχε την δύναμη να επιδρά στην συναισθηματική και νοητική σφαίρα των ανθρώπων εξαγνίζοντάς τις και βοηθώντας στην εξέλιξή τους.

Χρησιμοποιώντας τη μελωδική φωνή του και επαναλαμβάνοντας τους ήχους μπορούσε να δημιουργήσει εικόνες στα μάτια των μαθητών του και να διευρύνει την αντίληψή τους για την πραγματικότητα. Μ’ αυτό τον τρόπο τους οδηγούσε σε επαφή με ανώτερους κόσμους. Αυτή η συγκεκριμένη τεχνοτροπία χρησιμοποιήθηκε αργότερα στις τελετουργίες των Ελληνικών Μυστηρίων.

Ακόμη πιο καθοριστική ήταν η συμβολή του Πυθαγόρα, τόσο στην εξέλιξη του ήχου, όσο και στη συστηματοποίηση της μαθηματικής βάσης της μουσικής κλίμακας. Ο Πυθαγόρας πίστευε ότι τα άστρα και οι πλανήτες παράγουν ήχους, που δεν γίνονται αντιληπτοί, λόγω ατέλειας του ανθρώπινου αυτιού.

Μπορούν όμως και επηρεάζουν τον ψυχισμό του ανθρώπου.«Αν κάποιος σαν τον Πυθαγόρα, που άκουγε αυτή την αρμονία, είχε ελεύθερο τον γήινο φορέα του και εξαγνισμένες τις αισθήσεις του και φωτεινό τον ουράνιο φορέα του, από αγαθή τύχη, ή λόγω χρηστής ζωής, ή μέσω κάποιας τελειοποίησης από τα ιερά λειτουργήματα, αυτός ο άνθρωπος θα αντιλαμβάνονταν αόρατα πράγματα και θα άκουγε ανήκουστα πράγματα σε άλλους». (Αριστοτέλους: Περί Ουρανού).Οι Πυθαγόρειοι πίστευαν, ότι η μουσική οδηγεί στην ενοποίηση σώματος και ψυχής και διαδραματίζει πολύ σημαντικό ρόλο στη ζωή τους.

Κοιμόντουσαν ακούγοντας ένα είδος μουσικής, που τους βύθιζε σε βαθύ ύπνο και ξύπναγαν στο άκουσμα μιας μουσικής, που τους έδινε ενέργεια και ζωτικότητα. Όλες αυτές οι συνήθειες και πεποιθήσεις των Αρχαίων Ελλήνων δείχνουν, ότι κατείχαν αρκετά σημαντικές γνώσεις γύρω από την επιστήμη της Ψυχο-Ακουστικής. Η μουσική, μαζί με το σιτάρι και τις μέλισσες, ήταν κατά την Αρχαιότητα τα δώρα των Θεών στον άνθρωπο, στην προσπάθεια να τον βοηθήσουν στην εξέλιξή του.

Η γενεσιουργός αιτία των δομών της ύλης είναι η δόνηση. Η μουσικοθεραπεία βασίζεται στην επιστήμη της Κυματικής, σύμφωνα με την οποία κάθε υγιές όργανο εκπέμπει μια συγκεκριμένη δόνηση και η μεταβολή της σημαίνει την εμφάνιση κάποιας ασθένειας. Πίσω από τη δημιουργία των δομών του ορατού κόσμου κρύβονται οι ηχητικές δονήσεις.

Ο Πλωτίνος ταύτιζε τον ήχο με την δημιουργό ενέργεια. Οι δονήσεις, οι συχνότητες, η περιοδικότητα και τα ρυθμικά μοτίβα ίσως είναι η γενεσιουργός αιτία της ύλης, αποτελώντας ταυτόχρονα μια γιγάντια μουσική ορχήστρα ηχοχρωμάτων, που αέναα εκτελεί ένα μουσικό έργο εν αγνοία μας.

Τα ενεργειακά κέντρα του ανθρώπου αφυπνίζονται με την εκφορά επαναλαμβανόμενων λεκτικών φράσεων. Η αφύπνιση αυτή οδηγεί στην ανάπτυξη των ψυχικών δυνάμεων του ατόμου. Η σωστή χρήση τους μπορεί να βοηθήσει στην καλή υγεία του σώματος και την επιμήκυνση της ζωής για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα. Από την Αρχαιότητα είναι ευρύτατα διαδεδομένη η θεραπεία ασθενειών με τη χρήση επαναλαμβανόμενων ήχων. Ο Πλάτων πίστευε ότι τα δημιουργήματα των καλλιτεχνών δεν είναι στην ουσία δικά τους, αλλά δώρο των θεών. Η επίδραση του ήχου στη ζωή μας είναι πολυεπίπεδη και πολυποίκιλη.

Theseus Aegean

«Εκεί τους περιμένουν τα πιο μεγάλα κακά να πάθουν, πληρωμή για την αυθάδεια και τις σκέψεις που θεόν δεν λογαριάζουν· γιατί στην χώρα την ελληνική σαν ήρθαν, των θεών τ’ αγάλματα να ξεγυμνώσουν δεν ντρέπονταν και τους ναούς να κάψουν. Κι οι βωμοί αφανισμένοι και των θεών τα ιερά είν’ από ρίζα, ανάκατα, αναποδογυρισμένα από θεμέλια.

[…] Και νεκρών σωροί και στην τριτόσπορη γενιά άφωνα θα φανερώσουν στα μάτια των ανθρώπων πως δεν πρέπει, θνητός σαν είναι, νά’ναι περήφανος πέρα απ’ το μέτρο· γιατί η υπεροψία, σαν ανθίση, θα καρπίση της καταστροφής το στάχυ, απ’ όπου γεμάτο κλάμα θέρισμα θερίζει».

Αισχύλου «Πέρσαι», στ. 807-822, εκδόσεις Πάπυρος, σελ. 77

Πόσες φορές πρέπει να επαναληφθεί κάτι για να γίνει πιστευτό; Όχι πολλές. Αν ο δέκτης της πληροφορίας είναι εχέφρων και οι αποδείξεις αμάχητες αρκεί μία μνεία για να δεχθεί την πραγματικότητα, το ακριβές ενός περιστατικού, μιας αφήγησης. Αρκεί, όμως, μία φορά για να εντάξει ο θεατής ή αναγνώστης το δίδαγμα της αληθείας στην καθημερινότητά του; Όχι.

Οι άνθρωποι, όπως μας υποδεικνύει και η παραβολή στην Αγία Γραφή θυμίζουν τα χωράφια. Άλλα είναι χέρσα και όσο και να τα καλλιεργήσεις δεν μπορεί εκεί να καρπίσει η αλήθεια και η αρετή ενώ μερικά άλλα είναι γόνιμα και μικρή προσπάθεια μπορεί να φέρει μέγιστο αποτέλεσμα.

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, η επανάληψη είναι προϋπόθεση της εμπέδωσης ενός σημαντικού μηνύματος. Ο ελληνικός κόσμος της σκέψης, της ποίησης, των μυθολογικών κύκλων προσφέρει στον επισκέπτη ή μόνιμο κάτοικό του πολλές ευκαιρίες να μάθει και να εμπεδώσει τα σημαντικά, όσα προσφέρουν ζωή και συνάμα τη νοηματοδοτούν.

Ένας από τους αναντικατάστατους πυλώνες του πνευματικού οικοδομήματος του Ελληνισμού είναι η ευσέβεια, η αποφυγή της πρόκλησης της μήνης των θεών, η αποστροφή ακόμα και της υποψίας της ύβρεως. Ο κόσμος που φλέγεται και σβήνει με μέτρο, ο απαράλλαχτος νόμος της μεταβολής, η εναρμόνιση με την αληθή και άπειρη ουσία της θεότητας, απαιτούν την τήρηση του χρυσού κανόνα της αποφυγής της υπερβολής. Σε εορτασμούς και τελέσματα, σε θυσίες και δράματα, σε κωμωδίες και δημηγορίες, οι αρχαίοι Έλληνες ύψωναν το λάβαρο του μέτρου και το έδειχναν σε όλους.

Τριτόσπορη γενιά

Ο μύστης δραματουργός, με αυτά τα φοβερά λόγια που ξεστομίζει το φάντασμα του Δαρείου, μιλάει προς την Ανατολή και απευθύνεται στη Δύση. Ενώ βάσει της πλοκής, οι δέκτες των σεισμικών κραδασμών των λόγων του είναι οι Πέρσες, ο Αισχύλος άγχεται για τους Έλληνες.

Στην τραγωδία του, ο Δαρείος, που ξεγλίστρησε σαν ατμός από τον Άδη, περιγράφει πώς ο γιος του Ξέρξης λάθεψε στην κρίση του και έβρισε την Πλάση βλασφημώντας έμπρακτα στων Ελλήνων τα ιερά. Ο νεκρός κι αξιοσέβαστος (για τους Πέρσες) βασιλεύς εκφράζεται σαν… γραφείο τύπου των θεών και περιγράφει στους υπηκόους του αλλά και στην γυναίκα του Άτοσσα, που ζει και σπαράζει από την αγωνία για το παιδί της, πώς μια αυτοκρατορία γίνεται συντρίμμια όταν οι τιμονιέρηδές της ξεχνούν τον μπούσουλα του μέτρου και του σεβασμού στους θεούς και τα άγιά τους.

Ο Αισχύλος δεν θέλει να δει τους νικητές των Μηδικών να καταλαμβάνονται από την αφροσύνη του νικητή, που ηττήθηκε από το ίδιο το κατόρθωμά του. Επιδιώκει να ταρακουνήσει τους Αθηναίους, τους πολίτες-οπλίτες που κράτησαν όρθια την ανθρωπότητα την στιγμή που όλα έδειχναν χαμένα.

Η υπερβολική σιγουριά τούτα μπορεί να φέρει και ακόμα περισσότερα και χειρότερα και στους ίδιους και στις γενιές που θα ακολουθήσουν.

Το τελευταίο σημείο στην μνεία του Αισχύλου για «θίνες νεκρών δε και τριτοσπόρω γονή», την αινιγματική τριτόσπορη γενιά (στην κυριολεξία τα δισέγγονα όσων διέπραξαν ύβρη) πρέπει να προβληματίσει και τους απογόνους ανθρώπων που έβλαψαν τους Έλληνες.

Ο μυημένος στα Ελευσίνια μυστήρια, Μαραθωνομάχος και Σαλαμινομάχος Έλλην δραματουργός στέλνει ένα δυσοίωνο μήνυμα στις γενιές που ακολουθούν όσους έπληξαν το Γένος μας και ασέβησαν στα όσια και τα ιερά μας. Μέχρι σήμερα, ο αδελφός του Αμεινία και του Κυναίγειρου δεν έχει αστοχήσει σε τίποτα. Κι αυτό πρέπει να βάλει σε σοβαρές σκέψεις μια σειρά από εχθρούς της Ελλάδος. Η Νέμεσις πλησιάζει.

Μέσα στο επιβλητικό ορεινό φυσικό περιβάλλον της κοιλάδας Φενεού, στις ανατολικές υπώρειες του νότιου λοφίσκου της Ακρόπολης σε υψόμετρο 750 μ., τοποθετείται το Ασκληπιείο της Αρχαίας Φενεού.

Η αείμνηστη Ε. Πρωτονοταρίου - Δεϊλάκη ξεκίνησε το 1958 την ανασκαφική έρευνα του ιερού, φέρνοντας στο φως μεγάλο τμήμα του. Από το 2007 έως το 2014, η αρμόδια Εφορεία Αρχαιοτήτων Κορινθίας πραγματοποίησε σταδιακά στο Ασκληπιείο εργασίες ανάδειξης του αρχαιολογικού χώρου, αποτύπωση και τεκμηρίωση των αρχιτεκτονικών καταλοίπων, καθώς και μικρές δοκιμαστικές τομές για τη διασαφήνιση των πορισμάτων της παλαιότερης έρευνας.

Άποψη του δυτικού πτερού του περιστυλίου.

Τον περασμένο μήνα ολοκληρώθηκε η πρώτη περίοδος του συστηματικού ανασκαφικού προγράμματος της ΕΦΑ Κορινθίας, υπό τη διεύθυνση του Κωνσταντίνου Κίσσα, Καθηγητή Κλασικής Αρχαιολογίας, με τη συμμετοχή του Καθηγητή Κλασικής Αρχαιολογίας Torsten Mattern από το Πανεπιστήμιο του Trier της Γερμανίας.

Η κύρια φάση του ιερού τοποθετείται στο δεύτερο μισό του 2ου αι. π.Χ. Στο κεντρικό Δωμάτιο Β είχε αποκαλυφθεί ενεπίγραφο βάθρο, πάνω στο οποίο έστεκε σύνταγμα ακρόλιθων αγαλμάτων του Ασκληπιού και της Υγείας, που φιλοτεχνήθηκαν από τον Αθηναίο γλύπτη Άτταλο την περίοδο κατά την οποία ιερατικά καθήκοντα ασκούσε ο Θηρίλαος, γιος του Ηρωίδα.

Ο θεός αποδιδόταν καθιστός σε μέγεθος τριπλάσιο του φυσικού, ενώ η θυγατέρα του έστεκε όρθια δίπλα του, σε διπλάσιο του φυσικού μέγεθος. Το κέντρο της αίθουσας καταλάμβανε ψηφιδωτό δάπεδο με γεωμετρικά σχήματα, πλοχμούς, ταινίες και μαιάνδρους.

Αεροφωτογραφία του Ασκληπιείου μετά  το πέρας της φετινής ανασκαφικής περιόδου.

Στο Δωμάτιο Α, βόρεια του προηγούμενου, αποκαλύφθηκε βάθρο στο οποίο αρχικά έστεκαν δύο χάλκινα αγάλματα που αντικαταστάθηκαν αργότερα από ένα λίθινο. Μπροστά στο βάθρο είχε τοποθετηθεί μαρμάρινη τράπεζα προσφορών με πόδια που απολήγουν σε λεοντοπόδαρα.

Το Δωμάτιο Γ, νότια του Δωματίου Β, παρουσιάζει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, καθώς δεν διαθέτει κατώφλι εισόδου ή κάποια άλλη σχετική διαμόρφωση, αλλά αντίθετα στο βορειοανατολικό του άκρο σχηματίζεται παράθυρο, καθιστώντας δυσερμήνευτη προς το παρόν τη λειτουργία του στο πλαίσιο του Ασκληπιείου.

Έμπροσθεν των ανωτέρω δωματίων αναπτύσσεται περιστύλιο ιωνικού ρυθμού και υπαίθρια αυλή, τα οποία ωστόσο στο παρελθόν είχαν ερευνηθεί αποσπασματικά.

Η μαρμάρινη κεφαλή της Υγείας.

Κατά τη διάρκεια της φετινής ανασκαφικής περιόδου, διαπιστώθηκε ότι το περιστύλιο έχει κάτοψη σχήματος «Π» με μετακιόνιο διάστημα 2.30 μ. Επιπλέον, επιβεβαιώθηκε η πορεία των τοίχων του περιστυλίου και της υπαίθριας αυλής και αποκαλύφθηκε ότι η είσοδος στο ιερό επιτυγχανόταν από τα ανατολικά μέσω ράμπας. Δευτερεύουσα είσοδος υπήρχε στα βόρεια, κατά μήκος του αντίστοιχου τοίχου της αυλής.

Από την μέχρι στιγμής ανάλυση των δεδομένων της παλαιάς ανασκαφής, των δοκιμαστικών τομών και των καθαρισμών της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κορινθίας αλλά και της φετινής, πρώτης περιόδου της συστηματικής ανασκαφής διαπιστώνονται στο Ασκληπιείο αλλεπάλληλες οικοδομικές φάσεις. Η αρχική φάση του ιερού, που ήταν πολύ μικρότερο σε μέγεθος, χρονολογείται στο β΄ μισό του 4ου αι. π.Χ.

Η κύρια φάση του Ασκληπιείου, στο β΄ μισό του 2ου αι. π.Χ., χαρακτηρίζεται από την πλήρη ανακατασκευή της κεντρικής αίθουσας και την τοποθέτηση των λατρευτικών αγαλμάτων, τη λειτουργία του βορείου δωματίου ως εστιατορίου και την κατασκευή του ιωνικού περιστυλίου. Σε αυτή τη φάση, οι τοίχοι των δωματίων αλλά και του περιστυλίου ήταν επιχρισμένοι με κονίαμα ποικίλων χρωμάτων ενώ εντυπωσιακή ήταν και η πήλινη σίμη με τις πολύχρωμες λεοντοκέφαλες υδρορροές.

Πήλινη λεοντοκέφαλη υδρορρόη από τη σίμη του περιστυλίου, 2ος αιώνας  π.Χ..

Το ιερό καταστρέφεται, πιθανώς από σεισμό, στο β΄ μισό του 1ου αι. μ.Χ. και όταν ανακατασκευάζεται, μετατρέπεται σε χώρο αυτοκρατορικής λατρείας με επίκεντρο το βόρειο δωμάτιο, όπου τοποθετούνται δύο λατρευτικά αγάλματα αυτοκρατόρων και μαρμάρινη τράπεζα προσφορών.

Αξίζει ιδιαιτέρως να σημειωθεί, ότι η χρήση του χώρου ανιχνεύεται ήδη από τη Μεσοελλαδική και την Υστεροελλαδική περίοδο, ενώ κατά τη διάρκεια της παλαιάς ανασκαφής εντοπίστηκαν τμήματα κατασκευών που χρονολογούνται περί τα τέλη του 7ου - αρχές του 6ου αι. π.Χ.

naftemporiki.gr

Το αρχοντικό Λογοθέτη ήταν ένα από τα παλαιότερα σπίτια των Αθηνών.

Χτίστηκε τον 17ο αιώνα επί Τουρκοκρατίας στην Πλάκα στην οδό Άρεως 14Β. Παλαιότερα η οδός ονομαζόταν «Πλατέα ρούγα του Κάτω Συντριβανιού»! Απέναντι ήταν οι φυλακές του Παλαιού Στρατώνα.

Στην ίδια περιοχή λειτουργούσε το παλαιό παζάρι της Οθωμανικής Αθήνας, που συγκέντρωνε πλήθος κόσμου.

Το αρχοντικό ήταν πέτρινο και διώροφο και ξεχώριζε ανάμεσα στα καταστήματα και τα καφενεία της γειτονιάς. Σήμερα δεν σώζεται ολόκληρο.

Περνώντας από την οδό Άρεως μπορεί κανείς να δει την καμάρα της εισόδου, μια πέτρινη εξωτερική σκάλα και την αυλή, όπου βρίσκεται η βρύση. Είναι ότι έχει απομείνει από το ιστορικό σπίτι των Αθηνών.

Η οικογένεια Λογοθέτη

Το αρχοντικό ανήκε στην οικογένεια Λογοθέτη. Ο Νικόλαος Λογοθέτης καταγόταν από τη Τζιά και βρέθηκε στην Αθήνα, όταν τον έδιωξε από το καράβι του ο αρχιναύαρχος του Οθωμανικού στόλου Τζανούμ Χότζα, για τον οποίο δούλευε.

Από τις θαλάσσιες εκστρατείες, ο Λογοθέτης βρέθηκε να κρύβεται στο μοναστήρι της Πεντέλης, αλλά όχι για πολύ. Με την πονηριά και τη διπλωματία του, κατάφερε να πείσει τον Χότζα να τον συγχωρήσει και επέστρεψε στο πλοίο, για να πάρει μέρος στην άλωση της βενετοκρατούμενης Τήνου.

Όταν σταμάτησε να δουλεύει για τον αρχιναύαρχο, εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου παντρεύτηκε. Η σύζυγός του, ήταν κόρη του τότε πρόξενου της Μεγάλης Βρετανίας Βερνάρδου Καπετανάκη και με τον γάμο ο Λογοθέτης κατάφερε να γίνει και ο ίδιος πρόξενος.

Λόγω της θέσης του και της οικονομικής του κατάστασης, έγινε ένας από τους «άρχοντες» των Αθηνών και απέκτησε το ιστορικό σπίτι, το οποίο όμως αγόρασε σε εξευτελιστική τιμή, όταν οι προηγούμενοι ιδιοκτήτες του αποφάσισαν να φύγουν από την Αθήνα, μετά την αναχώρηση του Μοροζίνι.

Το εκκλησάκι και η κηδεία της κόρης του Λογοθέτη

Στην αυλή του αρχοντικού υπήρχε το εκκλησάκι του Αγίου Ελισαίουπου ανήκε στην οικογένεια Λογοθέτη και ήταν γνωστό σε όλη την Αθήνα.

Περιηγητές της εποχής το αναφέρουν στις περιγραφές τους, καθώς εκεί τελέστηκε η κηδεία της κόρης της οικογένειας, παρουσία όλων των αρχόντων και του ιερατείου των Αθηνών. Η κοπέλα πέθανε σε νεαρή ηλικία γύρω στο 1805 και ο θάνατός της αποδόθηκε σε μάγια. Οι δεισιδαιμονίες την εποχή εκείνη κυριαρχούσαν στην κοινωνική ζωή.

Η είδηση σόκαρε τους κατοίκους των Αθηνών και εντυπωσίασε περιηγητές που βρίσκονταν την περίοδο εκείνη στην Αθήνα.

Στο εκκλησάκι έψελναν στα νεότερα χρόνια ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, ο Αλέξανδρος Μωραϊτίδης και ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου.

Ο ναός κατεδαφίστηκε κατά την Κατοχή. Το 2004 ξεκίνησαν εργασίες ανακατασκευής και το 2005 , όταν τελείωσαν, οργανώθηκε η πρώτη αγρυπνία.

Ο Έλγιν στο αρχοντικό

Το αρχοντικό Λογοθέτη ήταν σύμφωνα με καταγραφές, το σπίτι όπου ο λόρδος του Έλγιν μετέφερε προσωρινά ορισμένα από τα κλεμμένα γλυπτά του Παρθενώνα, για να τα συσκευάσει, μέχρι να τα φορτώσει στο πλοίο Μέντωρ  για το μεγάλο ταξίδι προς την Αγγλία.

Η ιστορική αυλή που θαυμάζουν μέχρι σήμερα οι περαστικοί έγινε τόπος φιλοξενίας του πιο αδίστακτου αρχαιοκάπηλου που πέρασε ποτέ στην Ελλάδα.

ellinikoarxeio.com

Καλοκαίρι του 479 π.Χ. και η Μάχη των Πλαταιών μόλις έχει τελειώσει. Οι Έλληνες για μια φορά ακόμα κατάφεραν να αναχαιτίσουν τους Πέρσες εισβολείς. Οι εναπομείναντες Πέρσες παίρνουν την άγουσα για την επιστροφή αφήνοντας πίσω τους ερειπωμένους ναούς, καμένα ιερά άλση και κατεστραμμένους βωμούς.

Οι Πλαταιείς πολίτες θεωρούν ότι ο τόπος τους μολύνθηκε από την παρουσία των βαρβάρων εισβολέων και συμφωνούν στο ότι το άσβεστο πυρ της πόλης θα πρέπει να αντικατασταθεί με νέο από τους Δελφούς. Το μίασμα είναι υψίστης προτεραιότητος. Κάθε καθυστέρηση εξαγνισμού αποτελεί ανόσια πράξη και ύβρη προς τους Θεούς της Πόλεως.

Το έργο αναλαμβάνει ο Ευχίδας, ο οποίος ήταν πολεμιστής στην μάχη των Πλαταιών και ημεροδρόμος περίφημος για την ταχύτητά του στο τρέξιμο. Καλείται να πάει τρέχοντας μέχρι τους Δελφούς, να καλύψει μία απόσταση 1000 σταδίων, ισοδύναμη με 200 χιλιόμετρα μέσα από χαράδρες, στενά μονοπάτια, άλση και βουνά και να επιστρέψει φέρνοντας καθαρή, καινούργια φωτιά, που θα την πάρει από το ιερό του Απόλλωνα.

Η απόσταση είναι τεράστια, η κόπωση από την μάχη μεγάλη αλλά και η αποστολή του Ιερή. Ο Ευχίδας ξεκινά και περνώντας δάση, βουνά και ρεματιές, φτάνει στον προορισμό του. Εξαγνιζεται στην Κασταλία Πηγή, φοράει δάφνινο στεφάνι, παραλαμβάνει το Ιερό Πυρ, επιστρέφει σε 24 ώρες στις Πλαταιές και το παραδίδει.

Όταν άναψε το πυρ στον βωμό που είχε στηθεί για τον εορτασμό της νίκης στη μάχη, ο Ευχίδας ασπάσθηκε τους συμπολεμιστές του και απεβίωσε.

Οι Πλαταιείς τον ενταφίασαν στο ιερό της Ευκλείας Αρτέμιδας, χαράζοντας επάνω στον τάφο του, σύμφωνα με τον Πλούταρχο, το επίγραμμα: “Ευχίδας Πυθώδε τρέξας ήλθοε τώδ’ αυθημερόν” (Πλουτάρχου Αριστείδης, 20)

Ο σύγχρονος Ευχίδειος Άθλος διοργανώθηκε πρώτη φορά το 2.000, μετά από μια ιδέα του δρομέα Παναγιώτη Αντωνόπουλου, που το 1993 έτρεξε ξανά τη διαδρομή. Η διαδρομή έχει μήκος 107,5 χιλιόμετρα, περιλαμβάνει υψομετρικές διαφορές περίπου 1.400 μέτρων, σε ένα τοπίο μοναδικής ομορφιάς,. και ολοκληρώνεται περίπου σε 14-15 ώρες.

Πηγή: theancientwebgreece

Οι αρχαίοι Έλληνες θεωρούσαν ότι κάθε άνθρωπος αποτελείται από το Νοητό (θεϊκό στοιχείο) και από την Ύλη. Το πρώτο, για λόγους που δεν είναι απαραίτητο να αναφερθούν εδώ, έπρεπε να αφυπνισθεί.

Η διαδικασία αυτή, αφύπνισης του εσωτερικού θείου, συμβολιζόταν μέσα από τα μυστήρια και τις τελετές της ανάστασης. Η αναγέννηση του Θείου ήταν πρωτίστως μία εσωτερική νίκη του ανθρώπου η οποία εξελισσόταν στην οδό που στο τέλος τον ένωνε με το Θείον.

Ο κοσμικός άνθρωπος για να το πετύχει αυτό, πρέπει να εναρμονιστεί (Νοητό – Ύλη) με τρόπο ανάλογο του σύμπαντος. [Ο δρόμος της φιλοσοφίας ενεργοποιούσε την φρόνηση (σωστή φορά νου) και οδηγούσε στην αλήθεια (θεία άλη ή απομάκρυνση από την λήθη)....]

Ο Πλάτων, λέει σχετικά:

«Η σωστή φροντίδα για όλα τα πράγματα είναι μία και μοναδική: να προσφέρεις στο καθένα τις οικείες τροφές και κινήσεις. Οικείες όμως και συγγενείς κινήσεις για το θεϊκό στοιχείο που υπάρχει μέσα μας είναι οι σκέψεις και οι περιφορές του σύμπαντος.

Αυτές πρέπει να ακολουθούμε όλοι. Και τους δικούς μας κύκλους, που διαστρεβλώθηκαν κατά την γέννηση μας, πρέπει να τους επαναφέρουμε στην ορθή τροχιά μαθαίνοντας την αρμονία και την ομαλή περιφορά του σύμπαντος.

Έτσι θα εξομοιώσουμε τη νόηση μας με το αντικείμενο της – ομοιότητα σύμφωνη με την πρωταρχική της φύση. Και με την εξομοίωση αυτή θα κατακτήσουμε την προδιαγεγραμμένη άριστη ζωή, έχοντας εκπληρώσει τον σκοπό που έθεσαν και θα συνεχίσουν να θέτουν πάντα στους ανθρώπους οι θεοί»

(Πλάτων, «Τίμαιος», 90c).

Κατά τον – 7ον αιώνα και ενώ εσυνεχίζετο ο Β΄ Ελληνικός αποικισμός, παρουσιάστηκε η ανάγκη καταγραφής και προσαρμογής του άγραφου δικαίου, σε έναν κώδικα νόμων, ο οποίος θα ήταν εις θέσιν να εγγυηθεί την κοινωνικήν ηρεμίαν και την εύρυθμον λειτουργίαν των πόλεων-κρατών και των αποικιών τους.

Κάτω από αυτήν την αναγκαιότητα, πολλές πόλεις ανέθεταν σε σπουδαίους άνδρες, οι οποίοι έχαιραν του σεβασμού και της αποδοχής των συμπολιτών τους, να συντάσσουν νόμους, τους οποίους οι πόλεις ανελάμβαναν την υποχρέωσιν να τηρήσουν!

Οι άριστοι αυτοί άνδρες, ονομάζονταν νομοθέτες ή αισυμνήτες, εθεωρούντο άνδρες ιεροί και σεβαστοί, ως εμπνεόμενοι από τον Δία, τον προστάτην του Δικαίου, και κανείς εκ των συμπολιτών τους δεν επιτρεπόταν να τους βλάψει.
 
Τέτοιοι γνωστοί νομοθέτες ήταν ο Ζάλευκος, ο Σόλων, ο Χαρώνδας, ο Λυκούργος, ο Χίλων, ο Κλεισθένης, κ.α.

Διά την ζωήν του Χαρώνδου, δεν έχουν διασωθεί αρκετές πληροφορίες. Έχει όμως διασωθεί ένα μεγάλο τμήμα του νομοθετικού του έργου, μέσα από τις αναφορές των αρχαίων συγγραφέων. Θεωρείται από τους σπουδαιότερους νομοθέτες της αρχαιότητος.

Έζησε ανάμεσα στον – 7ον και στον – 6ον αιώνα και ως πόλη της καταγωγής του φέρεται η Κατάνη της Σικελίας.

Οι νόμοι του ήταν πρωτοποριακοί και εκτός από την πατρίδα του, διά την οποίαν ενομοθέτησε, εφαρμόσθηκαν και από άλλες πόλεις της Σικελίας και της Κάτω Ιταλίας.

Αλλά ας δούμε μερικούς από τους νόμους του νομοθετικού του έργου, όπως αυτοί διεσώθησαν από την αρχαιοελληνικήν γραμματείαν:

1) Νόμος περί παιδείας και εκπαιδεύσεως των νέων:

Ο Χαρώνδας θεωρούσε, πολύ ορθά, την ανάγνωσιν και την γραφήν, ως απαραίτητον προϋπόθεσιν πάσης άλλης μαθήσεως και δεν θα έπρεπε κανείς από τους πολίτες να στερείται αυτής της γνώσεως, διά να μπορεί να συμμετέχει σε όλα τα αγαθά, τα οποία απορρέουν από την γνώσιν αυτήν. Εθέσπισε λοιπόν διάταξιν, με την οποίαν η πόλις ανελάμβανε την δαπάνη και την φροντίδα, διά την δωρεάν εκπαίδευση όλων των νέων της πόλεως!
Η σύγχρονη λοιπόν ιδέα περί «δωρεάν παιδείας», η οποία μόνον ως σύνθημα έχει εφαρμοσθεί, δεν είναι και τόσον σύγχρονη!!!

2) Νόμος περί συκοφαντίας:

Ο νομοθέτης όρισε διάταξιν, με την οποίαν όποιον είχε κριθεί ένοχος συκοφαντίας, τον στεφάνωναν με μυρίκη και τον περιέφεραν στην πόλιν, διά να δείχνουν σε όλους τους συμπολίτες, ότι ο ένοχος κατείχε το έπαθλον της πονηρίας. Αναφέρεται δε ότι αρκετοί, οι οποίοι κατεδικάσθησαν με αυτήν την κατηγορίαν, δεν μπόρεσαν να υπομείνουν την ατίμωσιν και αυτοκτόνησαν.

3) Νόμος περί «κακομιλίας»:

Η εκτίμησις του Χαρώνδα ήταν ότι πολλές φορές, άνθρωποι καλοί και σώφρονες μπορούν να διαστρέψουν τον χαρακτήρα τους προς το κακόν, από την φιλίαν και την συναναστροφήν τους με πονηρούς και κακούς ανθρώπους. Θέλοντας λοιπόν να περιορίσει αυτό το φαινόμενον, απαγόρευσε με νόμο την φιλίαν και τον συγχρωτισμόν των πολιτών με ανθρώπους αποδεδειγμένα κακούς και διεφθαρμένους και εθέσπισε δίκες περί «κακομιλίας» (κακής συναναστροφής), με σημαντικές ποινές, αποτρέποντας τους πολίτες από αυτόν τον κίνδυνον.

4) Νόμος διά την προστασίαν των ορφανών:

Ο νόμος αυτός προέβλεπε την επιτροπείαν της περιουσίας των ορφανών από τους συγγενείς του πατέρα τους και αντίστοιχα την ανατροφήν τους από τους συγγενείς της μητέρας των. Από μίαν πρώτην ματιάν ο συγκεκριμένος νόμος φαίνεται άνευ ουσίας, όμως αν τον εξετάσει κανείς, θα τον εύρη πολύ σημαντικόν, διότι ενέχει την πρωτότυπον και σοφήν σκέψιν του νομοθέτη, η οποία διέβλεψε ότι οι συγγενείς των ορφανών από την πλευράν της μητέρας, δεν θα είχαν λόγον να βλάψουν τα ορφανά, επειδή δεν τους παρεχωρούντο κληρονομικά δικαιώματα επί της περιουσίας των, και οι συγγενείς από την πλευρά του πατέρα τους, δεν θα είχαν την ευκαιρία να δολιευθούν την ζωήν τους, διότι δεν τους ανετίθετο η ανατροφή των ορφανών!

5) Νόμος διά τους λιποτάκτες και τους φυγόστρατους:

Οι νόμοι όλων των άλλων νομοθετών προέβλεπαν διά τους λιποτάκτες και τους φυγόστρατους την θανατικήν ποινήν. Ο Χαρώνδας εθέσπισε νόμον, οι ένοχοι αυτών των αδικημάτων να τιμωρούνται με την ποινή της υποχρεώσεως να παραμένουν στην αγορά επί τρείς ημέρες φορώντας γυναικεία φορέματα! Η ταπείνωσις την οποίαν επέφερε στους ενόχους η ποινή αυτή, απέτρεπε τους πολίτες από την ανανδρία και επί πλέον οι ένοχοι με την διάσωσίν τους από τον θάνατον, είχαν την ευκαιρίαν να βοηθήσουν την πατρίδα τους σε επόμενην πολεμικήν ανάγκην, νουθετημένοι από την ταπείνωσιν της τιμωρίας και προσπαθώντας να ξεπλύνουν την ντροπήν τους με γενναία ανδραγαθήματα!

6) Νόμος περί διασώσεως των νόμων:

Ο Χαρώνδας εγνώριζε την σημασία της διατηρήσεως των νόμων και της πειθαρχείας των πολιτών σ’ αυτούς. Τοιουτοτρόπως και διά να μην μπορούν οι νόμοι να αλλάζουν εύκολα με την προτροπήν ολίγων και να εξωθούνται οι πολίτες σε εμφύλιες διαμάχες, εθέσπισε την διάταξιν της διασώσεως των νόμων ως εξής:

Κάθε πολίτης, ο οποίος ενόμιζε ότι κάποια διάταξις των νόμων ήταν άδικη και έπρεπε να αλλάξει, ήταν υποχρεωμένος να κάνει την εισήγησιν της τροπολογίας του ενώπιον του λαού, έχοντας περασμένην στον λαιμόν του μίαν θηλειάν και την οποίαν θα εξακολουθούσε όρθιος να φέρει στον λαιμόν του μέχρι ο λαός να αποφανθεί διά την εισήγησιν του. Αν η συνέλευσις του λαού δεχόταν την τροπολογίαν, ο πολίτης ο οποίος την εισηγήθηκε, θα ελευθερωνόταν και η τροπολογία θα γινόταν νόμος της πόλεως. Αν όμως απερρίπτετο η εισήγησίς του, έπρεπε ο λαός να τραβήξει την θηλειάν και ο εισηγητής να πεθάνει!
Κατ’ αυτόν τον τρόπον εξασφαλίσθηκε η ισχύς των νόμων και κάθε αναθεώρησίς των έπρεπε να έχει την αποδοχήν όλων, κάτι που οι σημερινοί πολιτικοί και νομοθέτες το αποφεύγουν συστηματικά και δι’ ευνόητους λόγους!!

Τα ανωτέρω αποτελούν ένα απάνθισμα των σημαντικότερων νόμων του Χαρώνδου, οι οποίοι εκάλυπταν όλο το κοινωνικοπολιτικόν φάσμα μίας πόλεως και υιοθετήθηκαν από πολλές πόλεις της Μεγάλης Ελλάδος, αλλά και της κυρίως Ελλάδος και της Ιωνίας.

Το πλέον σημαντικόν όμως γεγονός από την πολιτείαν του Χαρώνδου, ήταν ο θάνατός του, χαρακτηριστικός του ήθους και της σοφίας του μεγάλου νομοθέτου και ο οποίος επεσφράγισε την νομοθεσίαν του!!

Ο ιστορικός μας Διόδωρος ο Σικελιώτης, στο δωδέκατον βιβλίον της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του, μας αφηγείται τις συνθήκες και τον τρόπον, με τον οποίον επήλθε ο θάνατός του.

Ο Χαρώνδας διαπιστώνοντας ότι στις συνελεύσεις του λαού υπήρξαν περιπτώσεις, κατά τις οποίες ένοπλοι άνδρες δημιουργούσαν επεισόδια ή προκαλούσαν στάσεις και ταραχές, εθέσπισε νόμον, ο οποίος απαγόρευε με ποινή θανάτου στους πολίτες να προσέρχονται ένοπλοι στις συνελεύσεις της πολιτείας. Μίαν ημέραν κατά την οποίαν ευρίσκετο στην ύπαιθρον φέροντας μαζί του ξίφος εξ αιτίας των ληστών, ειδοποιήθηκε εσπευσμένα από πολίτες να σπεύσει στην λαϊκήν συνέλευσιν της πόλεως, επειδή γινόταν ταραχές. Ως νομοθέτης και εγγυητής του πολιτεύματος, ήταν αρμόδιος, ως ιερόν και σεβάσμιον πρόσωπον, διά την επίλυσιν τέτοιων διαφορών και διά τον κατευνασμόν των πνευμάτων.
Έσπευσε λοιπόν στην συγκέντρωσιν του λαού και διαπιστώνοντας την ταραχήν των πολιτών, εζητούσε να μάθει τα αίτια της αναταραχής, χωρίς να προσέξει επάνω εις την σπουδήν του, ότι έφερε ακόμη μαζί του ζωσμένον στην ζώνην το ξίφος του!

Κάποιοι από τους πολίτες, οι οποίοι τον εχθρεύονταν, ευρήκαν την ευκαιρίαν να τον κατηγορήσουν, διαδίδοντας στην συνέλευσιν, ότι κατέλυσε ο ίδιος τον νόμον του!Ο Χαρώνδας τότε, γνωρίζοντας ότι κανείς δεν μπορούσε να δικάσει τον νομοθέτην, αλλά και ότι όλοι θα έπρεπε να είναι υπάκουοι απέναντι στους νόμους, με πρώτον τον άνθρωπον, ο οποίος νομοθετούσε και ο οποίος έδινε το παράδειγμα στους άλλους, συνειδητοποιώντας ότι προσήλθε οπλισμένος στην συνέλευσιν, απήντησε στους κατηγόρους του:
«Μά τον Δία, αλλά εγώ ο ίδιος θα αποκαταστήσω τον νόμον»! Και βγάζοντας το ξίφος του, εμπρός στα έκπληκτα βλέμματα των συμπολιτών του, έβαλε με το ίδιο του το χέρι τέλος στην ζωήν του, σφραγίζοντας έτσι με την τελευταίαν πράξιν του, τους νόμους τους οποίους εθέσπισε, και γενόμενος με την θυσίαν του μέγιστον και λαμπρόν παράδειγμα ήθους και συνέπειας!!

Διά το παράδειγμά του αυτό, εξακολουθεί και σήμερα να μένει άγνωστος στους Έλληνες ο μεγάλος αυτός νομοθέτης, επειδή και μόνον το έργον και η πράξις του αποτελούν κόλαφον και διαρκές κατηγορητήριον διά τους σημερινούς «νομοθέτες»!

Γιατί οι Μαινάδες σκότωσαν τον Ορφέα και πώς δημιουργήθηκαν τα περίφημα Ορφικά Μυστήρια

Τα Ορφικά Μυστήρια έλκουν την καταγωγή τους από τον θρακικής καταγωγής μουσικό Ορφέα, γιο του Οιάγρου και της Μούσας Καλλιόπης. Αδελφός του ήταν ο τραγουδοποιός Λίνος που δίδαξε τον Ηρακλή τραγούδι και μουσική.

Σύμφωνα με τη μυθολογία σε ένα καυγά που είχε ο Ηρακλής με τον Λίνο τον χτύπησε στο κεφάλι με τη λύρα του και τον σκότωσε.

Ο Ορφέας διδάχτηκε τη μουσική από τον ίδιο τον Απόλλωνα που του χάρισε και τη λύρα του. Έπαιζε τόσο αρμονικά που ακόμα και τα αγρίμια μαζεύονταν να τον ακούσουν.

Ένας μεγάλος έρωτας

Πηγή: mixanitouxronou.gr

Μία φωτογραφία με άρωμα Ελλάδας βρίσκεται ανάμεσα στις καλύτερες φωτογραφίεςτου National Geographic για το 2016.

Από τις 56 καλύτερες φωτογραφίες, οι οποίες επιλέχθηκαν από τις συνολικά 2.290.225 εικόνες, στην 10 θέση βρίσκεται και μία «Ελληνική» που απεικονίζει τον επιβλητικό αρχαιολογικό χώρο των Δελφών.

Η περιγραφή της φωτογραφίας αναφέρει: «Το Λυκόφως λούζει το ιερό της Αθηνάς Προναίας στους Δελφούς. Οι προσκυνητές στην Αρχαία Ελλάδα έκαναν προσφορές και θυσίες εδώ λίγο πριν ζητήσουν συμβουλές από το Μαντείο των Δελφών».

Πέρα από τον διαγωνισμό, η φωτογραφία δημοσιεύθηκε στο βιβλίο «How the Greeks Changed the Idea of the Afterlife» (Πως οι Έλληνες άλλαξαν την ιδέα της ζωής μετά θάνατον) τον Ιούλιο του 2016. Ο φωτογράφος που κατέγραψε το στιγμιότυπο είναι Vincent J. Musi.