Ο ανεμπόδιστος άνθρωπος, αυτός που όλα του ’ρχονται όπως θέλει, είναι ελεύθερος. Ενώ αυτός που είναι δυνατό να του φέρουν προσκόμματα, να τον εξαναγκάσουν ή να τον εμποδίσουν ή να τον μπλέξουν παρά τη θέλησή του σε μια κατάσταση, είναι δούλος.
Όμως, σε ποιον είναι αδύνατο να φέρει κανείς προσκόμματα; Σ’ αυτόν που δεν επιθυμεί τίποτα από τα ξένα.
Και ποια είναι τα ξένα; Αυτά που δεν είναι στο χέρι μας ούτε να τα έχουμε ούτε να μην τα έχουμε ούτε να τα έχουμε υπό μιαν ορισμένη ποιότητα ή υπό ορισμένες συνθήκες.
Επομένως, το σώμα μας είναι κάτι ξένο, τα μέρη του δεν μας ανήκουν, η περιουσία μας είναι ξένη. Αν λοιπόν πάσχεις για κάτι απ’ αυτά σαν να τανε δικό σου, θα τιμωρηθείς όπως αξίζει να τιμωρείται κάποιος που επιθυμεί ξένα πράγματα. Ο δρόμος που οδηγεί στην ελευθερία, η μόνη απαλλαγή από τη δουλεία, είναι το να μπορέσεις κάποτε να πεις με όλη σου την ψυχή,
οδήγησε με, Δία, και συ Πεπρωμένο,
εκεί όπου από παλιά μ’ έχετε ορίσει.
Θ’ ακολουθήσω δίχως δισταγμό.
ΓΙΑ ΝΑ ΕΞΑΣΦΑΛΙΣΟΥΜΕ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΛΕΓΧΟΥΜΕ τις εντυπώσεις του νου’ τις «φαντασίες» μας. Τις εντυπώσεις που μας δίνουν οι αισθήσεις μας, τις ιδέες μας, τις απόψεις ότι κάτι είναι ευχάριστο ή οδυνηρό ή επιθυμητό κ.ο.κ. Η επιτυχία στη ζωή εξαρτάται από τον έλεγχο αυτών των φαντασιοκοπιών, έτσι ώστε να μη μας ελκύουν ανύπαρκτοι θεοί ούτε να μας ταλαιπωρούν ανύπαρκτα δεινά. Ο Επίκτητος λέει:
«Αν με ρωτήσεις ποιο αγαθό διαθέτει ο άνθρωπος, δεν θα ’χω να απαντήσω άλλο από το ότι διαθέτει κάποια ικανότητα να επιλέγει.».
Αλλά, θα μπορούσε κανείς να ρωτήσει, αν μόνον η ψυχή μετράει, γιατί ασχολούνται οι άνθρωποι με τα υλικά πράγματα; Γιατί να μην περιφρονούν την πολιτική, την εργασία, την κοινωνική ζωή; Γιατί να μην αφοσιώνονται στον εσωτερικό τους κόσμο, αφήνοντας το φθαρτό κόσμο να τραβήξει το δρόμο του;
Σ’ αυτό ο Επίκτητοςδίνει μια πειστική απάντηση, που δείχνει γιατί οι στωικοί, παρά το γεγονός ότι αποκήρυσσαν τα εγκόσμια, έπαιζαν σημαντικό ρόλο στην κοινωνία.