Ο πόλεμος των χαρακωμάτων βρισκόταν σε εξέλιξη και ο κόσμος παρακολουθούσε με κομμένη την ανάσα μία από τις αγριότερες συρράξεις της Ιστορίας.
Στην Ελλάδα μια βενιζελική πολιτική οργάνωση, η «Πατριωτική Ένωσις», με γενικό γραμματέα τον Αλέξανδρο Κασσαβέτη και γραφεία στην οδό Βουκουρεστίου 5, ανελάμβανε να προπαγανδίσει στις μάζες μηνύματα εθνικής ομοψυχίας εν όψει της ελληνικής εμπλοκής στο φλεγόμενο μέτωπο. Σκοπός της ήταν, σύμφωνα με όσα αναφέρονται στα επιστολόχαρτά της, «η αδέλφωσις των Ελλήνων προς εξυπηρέτησιν της εμπολέμου πατρίδος». Κάπως έτσι την περίοδο 1917-1918, κι ενώ η Ευρώπη μυρίζει μπαρούτι, τυπώνονται έγχρωμες, εντυπωσιακές αφίσες μεγάλου μεγέθους στα ιστορικά λιθογραφεία της πρωτεύουσας. Γλαφυρές αφίσες -ενδεικτικές του πολεμικού κλίματος της εποχής-, οι οποίες έπειτα από διαδρομή ενός αιώνα διασώζονται σήμερα ως ζωντανή υπόμνηση της Ιστορίας. Οκτώ από αυτές, εξαιρετικά σπάνιες ελληνικές αφίσες της εποχής του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, θα δημοπρατηθούν στην Αθήνα σε λίγες ημέρες. Το Σάββατο 4 Μαρτίου, στο ξενοδοχείο Χίλτον, θα δοθεί το «σύνθημα», με την τιμή εκκίνησης να κυμαίνεται για την καθεμία από 950 έως 1.500 ευρώ.
«Είμαστε στην εποχή του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Μια εποχή με μεγάλες εντάσεις, τα στρατεύματα βρίσκονται στα σύνορα, η Ελλάδα αμφιταλαντεύεται. Την εποχή αυτή δραστηριοποιείται σε προπαγανδιστικές εκδόσεις και φυλλάδια η ?Πατριωτική Ενωσις?, με σκοπό να ?εκπαιδεύσει? τον λαό. Οι αφίσες την εποχή εκείνη είναι ένα μέσο με τρομερή δύναμη», εξηγεί ο κ. Σπύρος Τσιπίδης, ο οποίος επιμελήθηκε τη συλλογή για τον Οίκο Δημοπρασιών Α. Καραμήτσος. «Η συγκεκριμένη σειρά αποτελείται από οκτώ κομμάτια, οι δύο από τις οποίες έχουν τυπωθεί στο λιθογραφείο των Λουρόπουλου και Λουράκη και οι άλλες έξι στο τυπογραφείο του Παπαχρυσάνθου στην Αθήνα. Αυτές είναι εξαιρετικά σπάνιες και παρουσιάζονται για πρώτη φορά. Πρόκειται για αφίσες πλούσιες σε συμβολισμούς, φτιαγμένες στο πνεύμα της εποχής, στο στυλ της προπαγάνδας που επικρατούσε τότε. Για να τις κατανοήσει κάποιος αρκεί να σκεφτεί ότι αντίστοιχου ύφους αφίσες ή καρτ ποστάλ ή γελοιογραφίες την περίοδο εκείνη έχουμε και στη Βουλγαρία, την Αγγλία, την Τουρκία και αλλού», προσθέτει.
Επέτειος
Φέτος συμπληρώνονται 100 χρόνια από τη στιγμή που τυπώθηκαν οι αφίσες. Η αξία τους ενισχύεται από την πολύ καλή κατάσταση στην οποία έχουν διατηρηθεί, από το μέγεθός τους και από τον τρόπο κατασκευής τους. Επικολλημένες σε ύφασμα, με τις μεγαλύτερες να φτάνουν σε διαστάσεις τα 56x83 εκ., υιοθετούν λαϊκές εκφράσεις ώστε να κεντρίζουν στερεότυπα, να μιλούν στο υποσυνείδητο, να ενεργοποιούν παραδοσιακές αξίες και τελικά να στέλνουν άμεσα το μήνυμα: «Πίσω ουρέ αρκούδα», «Η υπερήφανη μητέρα», «Το όνειρον του στρατού μας» γράφουν κάποιες από αυτές.
«Το εικονογραφικό τους στοιχείο είναι επίσης ενδιαφέρον, είναι διαφορετικές από τις λαϊκές αφίσες του Χρηστίδη, όμως αντικατοπτρίζουν την εποχή. Μία εξ αυτών αποτελεί έργο του Ελληνα γλύπτη και ζωγράφου Πέτρου Ρούμπου», εξηγεί ο κ. Τσιπίδης, επισημαίνοντας με βάση την εμπειρία του «ότι υπάρχει μεγάλη ζήτηση για τις αφίσες και ειδικά για τις αφίσες από περιόδους πολέμων». Ο ίδιος διαπιστώνει ότι παρά την κρίση «υπάρχουν σταθερές αξίες αντικειμένων, οι οποίες δεν χάνουν τη δυναμική τους. Για παράδειγμα, η φωτογραφία γνωρίζει παγκοσμίως αλλά και στην Ελλάδα άνθηση.
Η φωτογραφία
Το ενδιαφέρον για τη φωτογραφία αυτήν τη στιγμή είναι εντυπωσιακά μεγάλο ακόμη και σε μη συλλεκτικό κοινό.
Ισως η εξοικείωση που έχει πλέον κατακτήσει ο κόσμος με το αντικείμενο τον βοηθά να εκτιμήσει κάποια πράγματα περισσότερο», λέει.
Οποιος θέλει να θαυμάσει από κοντά τις αφίσες και να καταθέσει ενδεχομένως την προσφορά του -μέχρι τις 3 Μαρτίου οπότε λήγει η προθεσμία-, μπορεί να τις αναζητήσει στο κτίριο του Athens Auctions, στην οδό Πινδάρου 7, στην Αθήνα, όπου εκτίθενται καθημερινά από τις 9.30 το πρωί μέχρι τις 5 το απόγευμα.
Εντυπωσιακά χρώματα και υλικό σε εξαιρετική κατάσταση. «Η πατρίς εδώ σας καλεί στρατιώται ανδρείοι». Αφίσα διαστάσεων 56x83 εκατοστών
Εργο του γλύπτη και ζωγράφου Πέτρου Ρούμπου, «Το όνειρον του στρατού μας», τυπωμένο στο λιθογραφείο Λουρόπουλου &Λουμάκη.
«Πίσω ουρέ αρκούδα» γράφει η χαρακτηριστική αφίσα της εποχής. Ελληνας φαντάρος εκδιώχνει Βούλγαρο από την περιοχή της Καβάλας.
Μια αφίσα που στοχεύει στο συναίσθημα. «Η υπερήφανη μητέρα»
Ο εχθρός τσακίζει το κεφάλι του στον Λευκό Πύργο. Αφίσα επικολλημένη σε ύφασμα
Τσολιάς με μαστίγιο κρατά τέσσερα σκυλιά που συμβολίζουν τη Γερμανία, τη Βουλγαρία, την Τουρκία και την Αυστροουγγαρία
«Οτι δεν φθάνει η αλεπού το κάμνει κρεμαστάρι», όπου... κρεμαστάρια η Θεσσαλονίκη, η Δράμα, η Καβάλα και οι Σέρρες
Αφίσα που αντικατοπτρίζει την ατμόσφαιρα της εποχής
Κατερίνα Ροββά, ethnos.gr