Στέκουν αγέρωχοι στους αιώνες, θυμίζοντάς σε όλη την ανθρωπότητα το μεγαλείο του Ελληνικού πολιτισμού.
Οι αρχαίοι Έλληνες αρχιτέκτονες υπήρξαν άριστοι τεχνίτες και οικοδόμησαν ναούς και μνημεία, εντυπωσιάζουν ακόμα και σήμερα, χιλιετίες μετά. Παρά τα δεινά, του πολέμους και τις καταστροφές, πολλοί αρχαίοι ναοί κατάφεραν να διατηρηθούν σε πολύ καλή κατάσταση.
Ο ναός στην Ελληνική αρχαιότητα ήταν η κατοικία του θεού, το κτήριο που στέγαζε το λατρευτικό άγαλμα μιας ή περισσότερων θεοτήτων, και όχι ο χώρος συνάθροισης των πιστών, όπως στο χριστιανικό κόσμο. Αυτό φανερώνει και το ουσιαστικό «ναός», που προέρχεται από το ρήμα «ναίω» (=κατοικώ).
Το λατρευτικό άγαλμα τοποθετούνταν στο βάθος του ναού, πάνω στον κατά μήκος άξονα του κτηρίου. Οι πιστοί συγκεντρώνονταν στον περιβάλλοντα χώρο έξω από το κτήριο του ναού, όπου βρισκόταν και ο βωμός για την προσφορά θυσιών και την άσκηση της λατρείας. Η βασική αυτή λειτουργική ιδιομορφία του Ελληνικού ναού είναι σημαντική για την κατανόηση της αρχιτεκτονικής του, καθώς υπάρχουν μαρτυρίες ότι οι ναοί σχεδιάζονταν με βάση και το άγαλμα που επρόκειτο να στεγάσουν.
Παρθενώνας
Ο Παρθενώνας αποτελεί το λαμπρότερο μνημείο της Αθηναϊκής πολιτείας και τον κολοφώνα του δωρικού ρυθμού. Η κατασκευή του ξεκίνησε το 448/7 π.Χ. και τα εγκαίνια έγιναν το 438 π.Χ. στα Μεγάλα Παναθήναια, ενώ ο γλυπτός διάκοσμος περατώθηκε το 433/2 π.Χ.
Σύμφωνα με τις πηγές, οι αρχιτέκτονες που εργάστηκαν ήταν ο Ικτίνος, ο Καλλικράτης και πιθανόν ο Φειδίας, που είχε και την ευθύνη του γλυπτού διάκοσμου. Είναι ένας από τους λίγους ολομάρμαρους ελληνικούς ναούς και ο μόνος δωρικός με ανάγλυφες όλες του τις μετόπες. Πολλά τμήματα του γλυπτού διακόσμου, του επιστυλίου και των φατνωμάτων της οροφής έφεραν γραπτό διάκοσμο με κόκκινο, μπλε και χρυσό χρώμα. Χρησιμοποιήθηκε πεντελικό μάρμαρο, εκτός από το στυλοβάτη που κατασκευάστηκε από ασβεστόλιθο.
Ναός του Ηφαίστου
Ο Ναός του Ηφαίστου (αποκαλούμενος και Θησείο) είναι ένας από τους πλέον διατηρημένους αρχαίους ναούς του ελληνικού χώρου. Ήταν αφιερωμένος στο θεό Ήφαιστο και στην Εργάνη Αθηνά. Βρίσκεται στην περιοχή του Θησείου, που πήρε το όνομά του λόγω της παλιάς, σήμερα αναθεωρημένης απόδοσης του ναού στο Θησέα. Ο ναός του Ηφαίστου είναι προσβάσιμος για το κοινό, καθώς αποτελεί τμήμα του αρχαιολογικού χώρου της Αρχαίας Αγοράς. Ο Ναός αυτός είναι χτισμένος πάνω στο λόφο του Αγοραίου Κολωνού, στο δυτικό μέρος της Αρχαίας Αγοράς, κατά διεύθυνση Ανατολή - Δύση με είσοδο από την Ανατολή.
Ποσειδωνία - Κάτω Ιταλία
Η Ποσειδωνία ήταν αρχαία ελληνική αποικία της Κάτω Ιταλίας στην περιοχή της Καμπανίας. Βρισκόταν 85 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Νάπολης στην σημερινή επαρχία του Σαλέρνο, κοντά στις ακτές της Τυρρηνικής θάλασσας. Το λατινικό όνομα της πόλης ήταν Πέστουμ (Paestum). Το κύριο χαρακτηριστικό του σημερινού αρχαιολογικού χώρου είναι οι τρεις μεγάλοι ναοί δωρικού ρυθμού. Ήταν αφιερωμένοι στην Ήρα και στην Αθηνά. Ο ναός της Ήρας είναι ο παλαιότερος ναός που διασώζεται στην Ποσειδωνία (αποκαλούμενος και Basilica) και ανήκει στον 6ο αιώνα π.Χ.
Ερέχθειον
Η περιοχή του Ερεχθείου ήταν η ιερότερη όλης της Ακρόπολης. Πρόκειται για ένα πολυσύνθετο μαρμάρινο κτήριο, λαμπρό δείγμα του ώριμου ιωνικού ρυθμού. Το ανατολικό τμήμα του ναού ήταν αφιερωμένο στη λατρεία της Αθηνάς Πολιάδος, της προστάτιδας θεάς της πόλεως, ενώ το δυτικό ήταν αφιερωμένο στον Ποσειδώνα-Ερεχθέα,από όπου και το όνομα του ναού, στον τοπικό ήρωα Βούτη, στον Ήφαιστο και σε άλλους θεούς και ήρωες. Πρόκειται λοιπόν για έναν πολλαπλό ναό, όπου συστεγάστηκαν παλαιότερες και νεότερες λατρείες και όπου φυλάσσονταν τα Ιερά Μαρτύρια, τα ίχνη της τρίαινας του Ποσειδώνος και η ελιά, το δώρο της Αθηνάς στην πόλη της Αθήνας.
Ναός του Δία στην Κυρήνη
Η Κυρήνη στην αρχαιότητα ήταν ελληνική αποικία στη Βόρεια Αφρική. Ιδρύθηκε το 630 π.Χ. από τους Θηραίους, ενώ πήρε το όνομα της από την πηγή Κύρη, που ήταν αφιερωμένη στο θεό Απόλλωνα. Γρήγορα αναπτύχθηκε κι εξελίχτηκε σε κέντρο του ελληνικού πολιτισμού στη Βόρεια Αφρική, ενώ αποτελούσε επίσης μεγάλο εμπορικό κέντρο.
Τον 3ο αιώνα π.Χ., στην πόλη ιδρύθηκε η φιλοσοφική Σχολή της Κυρήνης από τον Αρίστιππο, μαθητή του Σωκράτη. Η πόλη, που βρίσκεται στην κοιλάδα Jebel Akhdar, έδωσε στην ανατολική περιοχή της Λιβύης το όνομα Κυρηναϊκή, το οποίο παρέμεινε μέχρι σήμερα. Η Κυρήνη αποτελεί από το 1982 Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Στην πόλη σώζονται αρχαία μνημεία, όπως ο ναός του Απόλλωνα (7ος αιώνας π.Χ.), ο ναός της Δήμητρας και ένας ναός του Δία, ο οποίος καταστράφηκε μερικώς μετά από εντολή του Μουαμάρ Καντάφι το 1978.
Το ιερό του Ποσειδώνος
Το ιερό του Ποσειδώνος βρίσκεται μέσα στο φρούριο που προστάτευε τα παράλια της Αττικής και την μεταλλοφόρα ζώνη. Το Σούνιο κατείχε ένα σημαντικό τμήμα της μεταλλοφόρας ζώνης της Αττικής καθώς και τη περιοχή της Αγριλέζας με τα λατομεία. Σε όλη την έκταση του δήμου έχουν βρεθεί μεταλλευτικές εγκαταστάσεις, σπίτια, αγροικίες, δρόμοι και νεκροταφεία. Ένα μεγάλο νεκροταφείο των γεωμετρικών και κλασικών χρόνων εκτείνεται στην ακτή δυτικά του ακρωτηρίου.
Ο ναός του Ολυμπίου Διός
Ο ναός του Ολυμπίου Διός ή Ολυμπιείο ή οι Στύλοι του Ολυμπίου Διός είναι ένας σημαντικός αρχαίος ναός στο κέντρο της Αθήνας. Παρότι η κατασκευή του ξεκίνησε τον 6ο αιώνα π.Χ., δεν ολοκληρώθηκε παρά επί του Ρωμαίου αυτοκράτορα Αδριανού τον 2ο αιώνα μ.Χ.. Αποτέλεσε τον μεγαλύτερο ναό της Ελλάδας κατά τους Ελληνιστικούς και Ρωμαϊκούς χρόνους.