Ήταν σκληρός πολεμιστής και κάηκε ζωντανός μέσα στα ανάκτορα να μην πέσει στα χέρια των εχθρών
“Σαρδανάπαλος» είναι το Ελληνικό όνομα του βασιλιά της Ασσυρίας Ασουρμπανιπάλ, ο οποίος φημιζόταν για τις ακολασίες και τη βαρβαρότητα του, αν και ο Αριστοτέλης ανέφερε ότι αποτελούσε παράδειγμα ανδρός.
Ήταν ο μικρότερος γιος του βασιλιά Εσαραδών, ο οποίος δολοφονήθηκε το 669 π.Χ. από τους αδερφούς του.
Σε ηλικία 16 ετών κλήθηκε να αναλάβει την εξουσία χάρη στην υποστήριξη της γιαγιάς του.
Ασουρμπανιπάλ σημαίνει «Ασούρ, δημιουργός διαδόχου»
Παρόλο που ήταν μικρότερος σε ηλικία έγινε διάδοχος του θρόνου, καθώς ο μεγαλύτερος αδερφός του είχε πεθάνει και ο δεύτερος διοικούσε τη Βαβυλώνα.
Μεγάλωσε σε ένα μικρό παλάτι στη Νινευή, την πρωτεύουσα της Ασσυρίας.
Από μικρός έμαθε να ιππεύει άλογα, να κάνει χειροτεχνίες και να κυνηγά άγρια ζώα.
Σύμφωνα με τον θρύλο, ήταν ο μοναδικός βασιλιάς της Ασσυρίας που ήξερε να γράφει και να διαβάζει.
Γνώριζε μαθηματικά και διάβαζε τη σφηνοειδή γραφή στην Ακκαδική και τη γλώσσα των Σουμερίων.
Σύμφωνα με ιστορικές πηγές είχε πει: «Εγώ, ο Ασουρμπανιπάλ, φρόντισα τη σοφία του Ναμπού (θεός της γραφής και της σοφίας, τον οποίο λάτρευαν οι Ασσύριοι και οι Βαβυλώνιοι), όλων των ενεπίγραφων και πήλινων πλακών, των μυστηρίων και των δυσκολιών τους, τα οποία έλυσα».
Ίδρυσε στη Νινευή μια σπουδαία βιβλιοθήκη, η οποία διέθετε περισσότερες από 30.000 πήλινες πλάκες και αντίγραφα κειμένων από όλη τη Μεσοποταμία.
Την περίοδο της βασιλείας του η αυτοκρατορία των Ασσυρίων άκμασε και γνώρισε μεγάλη δόξα.
Ο Σαρδανάπαλος φημιζόταν για την σκληρότητα που έδειχνε στους αντιπάλους του.
Σε ένα γλυπτό απεικονίζεται να βάζει αλυσίδες σε έναν Άραβα βασιλιά και να τον αναγκάζει να ζει ως σκύλος, ενώ σε άλλους πίνακες παρουσιάζεται να εκδικείται βάναυσα τους εχθρούς του.
Οργάνωσε σημαντικές εκστρατείες στην Αίγυπτο. Λεηλάτησε τη Θήβα, πρωτεύουσα της Αιγύπτου και ήταν ο πρώτος βασιλιάς της Ασσυρίας που κατάκτησε το Ελάμ, χώρα που βρισκόταν ανατολικά της Βαβυλώνας.
Αργότερα, ο αδερφός του επαναστάτησε με τους Βαβυλώνιους εναντίον του, στέλνοντάς του επιστολή στην οποία έγραφε ότι ήταν βασιλιάς μόνο της Νινευή. Ακολούθησε εμφύλιος πόλεμος που διήρκεσε δύο χρόνια.
Η Βιβλιοθήκη του Ασουρμπανιπάλ διέθετε περισσότερες από 30.000 πήλινες πλάκες. Κάηκε το 612 π.Χ. ωστόσο διασώθηκαν πλάκες οι οποίες βρίσκονται σήμερα στο Βρετανικό Μουσείο
Ο Σαρδανάπαλος πολιόρκησε τη Βαβυλώνα και έκανε εισβολή στην πόλη, πραγματοποιώντας τρομερές σφαγές.
Ο αδερφός του κάηκε ζωντανός στα ανάκτορα, καθώς οι Ασσύριοι πλησίαζαν την πόλη.
Τα επόμενα χρόνια ακολούθησε μια ακόμα επανάσταση εναντίον του από τον βασιλιά των Μήδων, Αρσάκη.
Ο Σαρδανάπαλος ηττήθηκε όταν ο Ευφράτης πλημμύρισε και κατέστρεψε την οχύρωση της πόλης.
Έπειτα από 42 χρόνια βασιλείας επέλεξε να έχει παρόμοιο τέλος με τον αδερφό του.
Ο θάνατος του Σαρδανάπαλου, Ευγένιος Ντελακρουά
Κάηκε μαζί με τις γυναίκες του, τους θησαυρούς και τους ευνούχους στα ανάκτορα προκειμένου να μην πέσει στα χέρια των εχθρών του.
Ο θάνατός του αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για τον ζωγράφο, Ευγένιο Ντελακρουά. Το 1827 ζωγράφισε τον πίνακα «Ο θάνατος του Σαρδανάπαλου», ο οποίος προκάλεσε αντιδράσεις και ήταν ο λόγος που αποκλείστηκε από την αγορά έργων τέχνης.
Μετά τον θάνατο του Σαρδανάπαλου, η αυτοκρατορία των Ασσυρίων έπεσε σε παρακμή, ώσπου οι συχνοί πόλεμοι την οδήγησαν στην οριστική κατάρρευση.