Ο «Αίαντας» και ο «Φιλοκτήτης» του Σοφοκλή, καθώς και ο «Προμηθέας Δεσμώτης» του Αισχύλου είναι μερικές από τις αρχαίες ελληνικές τραγωδίες που επιλέγουν τα στελέχη του «Θεάτρου του Πολέμου» (Τheatre of War) για να παρουσιάσουν σε βετεράνους Αμερικανούς στρατιώτες, θεωρώντας ότι τα μηνύματα που περνούν θα τους βοηθήσουν να κατανοήσουν τις τραυματικές εμπειρίες τους στα μέτωπα του πολέμου και να μιλήσουν ανοιχτά για όσα τους βασανίζουν.
Πρόσφατα μάλιστα, το εγχείρημα μεταφέρθηκε και στη Βρετανία, όπου η οργάνωση για τη στήριξη βετεράνων «Glen Art» παρουσίασε σε 120 αλεξιπτωτιστές τον «Αίαντα», τον ήρωα που, γενναίος ως την τελευταία στιγμή, παλεύει με τη μοίρα του με μόνο χρέος στον εαυτό του να ορίζει τη ζωή και τον θάνατο μόνος του.
To «Θέατρο του Πολέμου», ιδρυτής του οποίου είναι ο Μπράιαν Ντέρις, ξεκίνησε το 2007, όταν εκείνος, διαβάζοντας ένα άρθρο για την πλημμελή ιατρική φροντίδα που προσφερόταν σε βετεράνους των πολέμων στο Ιράκ και το Αφγανιστάν, απευθύνθηκε στον αμερικανικό στρατό με μια τολμηρή πρόταση: να σκηνοθετήσει παραστάσεις αρχαίων ελληνικών τραγωδιών με το σκεπτικό ότι οι εμπειρίες των ηρώων θα βοηθούσαν στρατιωτικούς και τις οικογένειές τους να ξεφύγουν από το παρελθόν, να ανακουφιστούν από τον πόνο και να απαλύνουν τις παρενέργειες του μετατραυματικού άγχους από το οποίο πάσχουν πολλοί βετεράνοι.
Η μεγάλη απήχηση που είχε η πρώτη παράσταση σε 400 πεζοναύτες στο Σαν Ντιέγκο τον Μάιο του 2008 ενίσχυσε την πίστη του στη λυτρωτική δύναμη του αρχαίου δράματος, και έναν χρόνο αργότερα, το 2006, το «Θέατρο του Πολέμου» παρουσίασε τον «Φιλοκτήτη» σε 250 αξιωματικούς στο Πεντάγωνο, με πρωταγωνιστή τον γνωστό ηθοποιό Πολ Τζιαμάτι, και ακολούθησε ένα συμβόλαιο για παραστάσεις της αρχαίας τραγωδίας σε 100 στρατιωτικές εγκαταστάσεις στις ΗΠΑ και στο εξωτερικό.
Όλα αυτά τα χρόνια, η ομάδα του «Theatre of War» κατάφερε να δημιουργήσει ένα ασφαλές περιβάλλον για τους στρατιώτες και τους δικούς τους ανθρώπους, ώστε να αρχίσουν να μιλούν για τις πολεμικές εμπειρίες τους υπό την παρουσία συναδέλφων, φίλων και συγγενών. Ακούγοντας τον «Φιλοκτήτη» ή τον «Αίαντα» ξεκινάει σχεδόν πάντα ένας διάλογος σχετικά με τα ορατά και τα αόρατα τραύματα, μεταξύ των οποίων και ειλικρινείς συζητήσεις για την αυτοκτονία.
Με την ίδια επιτυχία συνεχίζονται οι παραστάσεις και σήμερα, ενώ στη Βρετανία η ιδρύτρια της «Glen Art», Φιόνα Μακντόναλντ, ισχυρίζεται ότι οι τραγωδίες θα βοηθήσουν τους στρατιώτες να ανοιχτούν: «Οταν άνθρωποι που έχουν πολεμήσει σήμερα αναγνωρίζουν τα λόγια που έχουν γραφτεί χιλιάδες χρόνια πριν και συνειδητοποιούν ότι δεν είναι οι μόνοι που έχουν τέτοιες εμπειρίες, τότε έχουμε ήδη πετύχει πολλά» τονίζει.
ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ
«Η σοφία των αρχαίων Ελλήνων τραγωδών μας βοηθά να ανακαλύψουμε τους εαυτούς μας, να αναζητήσουμε την αλήθεια και να διαχειριστούμε καλύτερα τις απώλειες μέσα και έξω από τα πεδία της μάχης» σύμφωνα με τον ιδρυτή του «Θεάτρου του Πολέμου», Μπράιαν Ντέρις.
Η διαταραχή μετατραυματικού στρες και τα συμπτώματα
Ο Αμερικανικός Οργανισμός Υποθέσεων Βετεράνων εκτιμά ότι το 20% των βετεράνων που επιστρέφουν στη χώρα εμφανίζουν συμπτώματα μετατραυματικού στρες. Η εν λόγω διαταραχή μπορεί να παραλύσει ψυχολογικά το άτομο, ενώ μπορεί να αφαιρέσει από τον ασθενή τη δυνατότητα να εμπιστεύεται τον οποιονδήποτε, καθώς και να του δημιουργήσει μια μόνιμη αίσθηση ότι βρίσκεται σε κίνδυνο.
© ΕικόναΑρχαία Ελληνικά
ΧΡΥΣΟΥΛΑ ΚΑΤΣΑΡΟΥ