Η αρχαιολογία πλέον έχει στη διάθεσή της εξελιγμένα τεχνολογικά μέσα και πληθώρα πηγών, ωστόσο είναι πάρα πολλά αυτά που δεν γνωρίζουμε για το παρελθόν του πλανήτη μας– και ουκ ολίγα είναι τα αρχαία μνημεία τα οποία δημιουργούν πολλά ερωτηματικά, συναρπάζοντας πολλές φορές τη φαντασία.
Από «εξωτικές» θεωρίες, όπως αυτές του Έριχ φον Νταίνικεν (περί προηγμένων τεχνολογικά, χαμένων πολιτισμώνκαι «επισκεπτών από τα άστρα») μέχρι ερωτηματικά σχετικά με τους σκοπούς και τις μεθόδους κατασκευής εντυπωσιακών μνημείων.
Σε αυτό το πλαίσιο, το κανάλι Hybrid Librarian του YouTube παρουσιάζει δέκα αρχαιολογικά μνημεία από όλο τον κόσμο τα οποία είναι «τυλιγμένα στο μυστήριο».Και το πρώτο της λίστας είναι Ελληνικό:
Τύμβος Καστά (Ελλάδα): Ο μακεδονικός τάφος στην Αμφίπολη βρέθηκε στο επίκεντρο των ελληνικών και ξένων ΜΜΕ λόγω του συσχετισμού του με τον Μέγα Αλέξανδρο και τον κύκλο του. Η ταυτότητα του/ της ενοίκου του αποτελεί μεγάλο ερωτηματικό. Αν και η θεωρία ότι ο ίδιος ο Μακεδόνας στρατηλάτης είχε θαφτεί εκεί έχει μάλλον εγκαταλειφθεί, δεν ισχύει το ίδιο για αυτήν που «θέλει» τον νεκρό να είναι ο αδελφικός φίλος του, Ηφαιστίωνας.
Πούμα Πούνκου (Βολιβία):Ένας εντυπωσιακός ναός γεμάτος μυστήρια κοντά στη γενικότερα «αινιγματική» αρχαία πολιτεία του Τιαουανάκο. Το μεγαλιθικό αυτό μνημείο είναι φτιαγμένο από πελώριες πέτρες κομμένες με απίστευτη λεπτομέρεια, υποδεικνύοντας πολύ εξελιγμένες γνώσεις μαθηματικών και γεωμετρίας, καθώς και εξαιρετικά ικανούς μηχανικούς. Ωστόσο, αυτοί στους οποίους αποδίδεται η κατασκευή του θεωρείται ότι δεν είχαν καν γνώση του τροχού ή σύστημα γραφής. Ακόμη, στις πέτρες υπάρχουν άρτια ανοιγμένες τρύπες των οποίων ο σκοπός παραμένει άγνωστος. Η ηλικία του είναι πρακτικά άγνωστη (οι απόψεις ποικίλλουν, από 1.500 έτη μέχρι – σύμφωνα με κάποιες πιο «τολμηρές» προσεγγίσεις- 17.000).
Μασούντα Νο Ιουαφούνε (Ιαπωνία):Στην Ασούκα της Ιαπωνίας υπάρχουν ασυνήθιστα μνημεία σε γρανίτη, η τεχνοτροπία των οποίων δεν ταιριάζει με το όλο στυλ των βουδιστικών ναών που υπάρχουν στην περιοχή. Κανείς δεν ξέρει ποιος τα κατασκεύασε ή πότε. Το Μασούντα Νο Ιουαφούνε («Το Πέτρινο Πλοίο της Μασούντα») είναι το μεγαλύτερο, και είναι εντελώς άγνωστο το πώς κατασκευάστηκε ή τι σκοπούς εξυπηρετούσε.
Κύκλος του Γκόσεκ (Γερμανία):Αινιγματικοί σχηματισμοί που βρέθηκαν το 1991 κοντά στο μικρό χωριό του Γκόσεκ στη Γερμανία. Αρχαιολόγοι πραγματοποίησαν έρευνες το 2002 και βρήκαν τα απομεινάρια ενός πολύ αρχαίου κτιριακού συγκροτήματος που αναστηλώθηκε. Η διάταξη των πυλών του υποδεικνύει πιθανή χρήση του ως ηλιακού ή σεληνιακού ημερολογίου. Θεωρείται ότι κατασκευάστηκε κατά το 4.900 π.Χ. από έναν πανάρχαιο και μυστηριώδη ευρωπαϊκό πολιτισμό, πριν τον Μινωικό Πολιτισμό και τις Πυραμίδες. Κοντά βρέθηκε και ένας αινιγματικός δίσκος, που φέρει μια από τις πιο ρεαλιστικές αρχαίες απεικονίσεις του σύμπαντος.
Κατευθυντήριοι Λίθοι της Τζώρτζια (ΗΠΑ):Το «αμερικανικό Στόουνχετζ», αν και σύγχρονο, αποτελεί μεγάλο αίνιγμα. Κατασκευάστηκε, σύμφωνα με επεξηγηματική πλάκα, το 1980, και οι πληροφορίες για το ποιος είναι πίσω από αυτό είναι ελάχιστες. Υποτίθεται ότι την κατασκευή του ζήτησε κάποιος «R.C Christian», που εκπροσωπούσε μια ανώνυμη οργάνωση. Φέρει πάνω του, γραμμένες σε οκτώ σύγχρονες γλώσσες, 10 εντολές για μια «Εποχή της Λογικής», οι οποίες φαντάζουν ως οδηγίες για ένα κόσμο που αναγεννιέται μετά από μια κατάρρευση/ καταστροφή- και μία εξ αυτών κάνει ιδιαίτερη εντύπωση, καθώς λέει ότι ο ανθρώπινος πληθυσμός πρέπει να παραμένει κάτω από τα 500 εκατομμύρια (μία άλλη κάνει λόγο για μια κοινή γλώσσα). Φέρει πάνω του επίσης μια επιγραφή στα αρχαία Ελληνικά (Οἴτε οί λίθοι την ὀδών δεικνύντων οἰῶνοι σωφροσύνης), καθώς και μετάφρασή της σε Βαβυλωνιακή Σφηνοειδή, Σανσκριτικά και αιγυπτιακά ιερογλυφικά. Κάποιοι θεωρούν πως κατασκευάστηκε από τους Ροδόσταυρους.
Η πελώρια λίθινη κεφαλή στη Γουατεμάλα: Το 1987 ο Dr. Ραφαέλ Παντίγια Λάρα έλαβε φωτογραφία ενός πολύ ασυνήθιστου μνημείου στη ζούγκλα της Γουατεμάλας. Είχε τραβηχτεί τη δεκαετία του 1950 και έδειχνε ένα πελώριο πέτρινο κεφάλι, δημιουργώντας υποψίες για ένα αντίστοιχα πελώριο σώμα θαμμένο από κάτω. Το πρόσωπο είχε Καυκάσια χαρακτηριστικά, κάτι που προκαλεί πολλά ερωτήματα καθώς δεν συνάδουν με τα χαρακτηριστικά των αρχαίων πληθυσμών της Αμερικής. Ωστόσο, όταν έφτασε στο σημείο διαπίστωσε πως είχε καταστραφεί δέκα χρόνια πριν από αντάρτες.
Γκόμπεκλι Τεπέ (Τουρκία):Αρχαιολογικός χώρος στην Τουρκία, κοντά στα σύνορα με τη Συρία, με προϊστορικούς ναούς της νεολιθικής εποχής, που χρονολογούνται γύρω στο 11.500 π.Χ. Το μέγεθός τους προκαλεί τρομερή εντύπωση, ειδικά αν ληφθεί υπόψιν ότι οι τοπικοί πληθυσμοί εκείνης της περιόδου καλά καλά δεν είχαν μεταλλικά εργαλεία ή αγγειοπλαστική. Φέρουν πάνω τους ασυνήθιστες απεικονίσεις ανθρώπων και ζώων, μοναδικές στον κόσμο.
Μονόλιθος Sayhuite (Περού):Αρχαιολογικός χώρος όπου θεωρείται πως οι Ίνκα λάτρευαν το νερό. Το σημαντικότερο μνημείο του είναι ένας μονόλιθος που φέρει πάνω του άνω των 200 γεωμετρικών σχημάτων και ζωόμορφων γλυπτών (ερπετά, βάτραχοι, αιλουροειδή). Οι σκοποί του μνημείου είναι άγνωστοι, αν και θεωρείται ότι ίσως να ήταν μοντέλο για δοκιμές των ιδιοτήτων του νερού για σχετικά έργα. Κοντά υπάρχουν όγκοι ανδεσίτη που θεωρείται ότι δεν μπορούσαν να σκαλιστούν με τα εργαλεία των Ίνκα, δημιουργώντας ερωτηματικά για το ποιος δημιούργησε το μνημείο και πότε.
Τεοτιουακάν (Μεξικό):Αρχαία Μεσοαμερικανικής/ προκολομβιανής πόλη 48 χλμ βορειοανατολικά από τη σημερινή Πόλη του Μεξικού. Η διάσημη «Πυραμίδα του Ήλιου» ονομάστηκε έτσι από τους Αζτέκους, που έφτασαν στην πόλη αιώνες μετά την εγκατάλειψή της (στο ίδιο πλαίσιο, Τεουτιακάν σημαίνει «Πόλη των Θεών») . Αν και πρόκειται για μια από τις μεγαλύτερες αρχαίες πόλεις της Κεντρικής Αμερικής/ Μεσοαμερικανικής περιοχής, η ιστορία της είναι άγνωστη, όπως και η προέλευση των κατοίκων/ δημιουργών της (κάποιοι θεωρούν ότι ήταν Τολτέκοι, αλλά αμφισβητείται). Θεωρείται πως άκμασε κατά το 450 μ.Χ., με πληθυσμό που μπορεί να άγγιξε και τις 200.000. Η πτώση φέρεται να ήρθε μάλλον απότομα τον 7ο ή 8ο μ.Χ αιώνα, και μπορεί να οφείλεται σε επανάσταση στο εσωτερικό, που μπορεί να συνδέεται με κλιματικές αλλαγές. Τα μνημεία της κρύβουν διάφορα μυστικά/ αινίγματα, όπως ένα τούνελ κάτω από πυραμίδα που ήταν γεμάτο με υδράργυρο.
Ναός Παντμαναμπχασουάμι (Ινδία):Βρίσκεται στην Κεράλα και είναι ο πλουσιότερος ινδουϊστικός ναός και το μέρος λατρείας με τη μεγαλύτερη χλιδή (από άποψης χρυσού και πολύτιμων λίθων) σε όλη την καταγεγραμμένη ιστορία. Πέραν του πλούτου, περιέχει μυστηριώδη χαρακτηριστικά, όπως η γιγαντιαία «6η Πόρτα», που εμποδίζει την είσοδο στον μόνο χώρο του ναού που λέγεται ότι ελάχιστοι έχουν εισέλθει. Τα γλυπτά ερπετών που την «φρουρούν» απειλούν όποιον τολμήσει να το κάνει. Θεωρείται ότι μέσα υπάρχουν μικρότερες, κρυφές αίθουσες, που κρύβουν αμύθητους θησαυρούς.