Τον δρόμο για την αναζήτηση αρχαίων πόλεων, τα ίχνη των οποίων έχουν χαθεί, ανοίγει πρωτοποριακή μέθοδοςπου ανέπτυξαν ένας ιστορικός και τρεις οικονομολόγοι, αξιοποιώντας αριθμητικά δεδομένα από πλάκες 4.000 ετών οι οποίες ανήκαν σε αρχαίους εμπόρους.
Όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα της Washington Post, η αρχαία πόλη Κανές, στο κεντρικό τμήμα της σημερινής Τουρκίας, αποτελούσε σημαντικό κέντρο εμπορίου στην Ανατολία πριν τέσσερις χιλιετίες. Αρχαιολόγοι έχουν ανακαλύψει αντικείμενα που προέρχονταν από αυτήν, περιλαμβανομένων άνω των 23.000 κειμένων σε σφηνοειδή γραφή, γραμμένων από Ασσύριους εμπόρους. Τα κείμενα αυτά έχουν κυρίως πρακτικό χαρακτήρα- επιστολές για δουλειές, έγγραφα για φορτία, λογιστικά αρχεία, συμβόλαια κλπ, σύμφωνα με το paper των Γκόικο Μπαριάμοβιτς, Τόμας Τσέινι, Κερέμ Α. Κοσάρ και Άλι Χορτάτσου. Ο Μπαριάμοβιτς είναι ειδικός στην ιστορία της Ασσυρίας, του άλλοτε πανίσχυρου βασιλείου κοντά στον Τίγρη, στο σημερινό Ιράκ. Οι συνεργάτες του είναι οικονομολόγοι από το Ινστιτούτο Πολιτικών Επιστημών του Παρισιού, το Πανεπιστήμιο της Βιρτζίνια και το Πανεπιστήμιο του Σικάγο.
Στα κείμενα αυτά αναφέρονται αρχαίες πόλεις και οικισμοί που σε άλλες περιπτώσεις έχουν βρεθεί και σε άλλες όχι- όπως η πόλη Ντουρχουμίτ. «Παραδοσιακά» η ανάλυση αυτών των κειμένων έχει ποιοτικό χαρακτήρα, δηλαδή την αναζήτηση πληροφοριών που μπορεί να βοηθούσαν στον εντοπισμό ενός αρχαιολογικού χώρου- περιγραφές της γύρω περιοχής, απόσταση από άλλες, γνωστές πόλεις κλπ. Ωστόσο, οι ερευνητές είχαν μια άλλη ιδέα: Την ανάλυση των ποσοτικών δεδομένων- όπως τις αναφορές στα φορτία που αποστέλλονταν από τη μια πόλη στην άλλη. Η ανάλυση χιλιάδων πλακών και των αναφορών που περιέχουν έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία μιας πολύ λεπτομερούς εικόνας του εμπορίου μεταξύ των πόλεων γύρω από την Κανές πριν 4.000 χρόνια. Ο Μπαριάμοβιτς έκανε ακριβώς αυτό, μεταφράζοντας και αναλύοντας 12.000 πήλινες πλάκες και εξάγοντας πληροφορίες από τα αρχεία των δρομολογίων των αρχαίων εμπόρων.
Αυτό που προέκυψε ήταν πρακτικά μια βάση δεδομένων με δεδομένα για εκατοντάδες εμπορικές συναλλαγές μεταξύ 26 αρχαίων πόλεων: 15 από αυτές είναι γνωστές και 11 έχουν χαθεί στις ομίχλες της ιστορίας. Ωστόσο, τα πράγματα γίνονται πολύ ενδιαφέροντα αν σκεφτεί κανείς πως στον αρχαίο κόσμο το εμπόριο ήταν σε πάρα πολύ μεγάλο βαθμό εξαρτημένο από τις γεωγραφικές αποστάσεις: Η μετακίνηση αγαθών από το ένα σημείο στο άλλο ήταν πολύ πιο δύσκολη τότε, καθώς τα αγαθά μεταφέρονταν με ζώα σε ανώμαλους δρόμους και ληστές καραδοκούσαν παντού. Οπότε οι πόλεις έκαναν πολύ περισσότερο εμπόριο με άλλες πόλεις που βρίσκονταν κοντά τους, παρά με πόλεις που ήταν μακριά- και αυτή είναι η κεντρική ιδέα της έρευνας.
Εάν πάρουμε μια αρχαία πόλη, όπως την Κανές, για την οποία ξέρουμε τη θέση της, και δύο χαμένες πόλεις, την Κουμπουρνάτ και τη Ντουρχουμίτ, είναι ιδιαίτερα χρήσιμο να ξέρουμε πως η Κανές είχε περισσότερες εμπορικές σχέσεις με την πρώτη σε σχέση με τη δεύτερη, καθώς οδηγούμαστε στο συμπέρασμα πως η Κουμπουρνάτ ήταν πιο κοντά στην Κανές. Ως εκ τούτου, μπορούν να δημιουργηθούν σχεδιαγράμματα όπου παρουσιάζονται οι ακτίνες εντός των οποίων θεωρείται πως βρίσκονταν οι χαμένες πόλεις, χάρη σε έναν αλγόριθμο ο οποίος λαμβάνει υπόψιν και άλλα στοιχεία γνωστών δεδομένων, όπως τις τιμές των αγαθών, τα πληθυσμιακά μεγέθη κλπ, υπολογίζοντας την απόσταση ανάμεσα σε δύο πόλεις – με βάση τις μεταξύ τους εμπορικές σχέσεις. Αν τώρα ληφθεί υπόψη ότι υπάρχουν 14 γνωστές πόλεις, τότε προκύπτουν 14 σετ κύκλων (με ακτίνα την απόσταση της κάθε χαμένης πόλης από την κάθε γνωστή πόλη), τα οποία υποδεικνύουν τις πιθανές θέσεις των πόλεων που δεν έχουν βρεθεί ακόμα- εκεί που τέμνονται οι κύκλοι.
Συγκρίνοντας τις εκτιμήσεις τους με άλλες εκτιμήσεις ιστορικών ανά τα χρόνια, διαπιστώθηκε ότι σε κάποιες περιπτώσεις συνέπιπταν, υποδεικνύοντας συμφωνία μεταξύ της ποιοτικής μελέτης και της ποσοτικής μελέτης -σε άλλες περιπτώσεις ωστόσο δεν ίσχυε αυτό. Οπότε, αυτό που έκαναν ως «επαλήθευση» ήταν να εφαρμόσουν τη μέθοδό τους για τον εντοπισμό πόλεων για τις οποίες οι θέσεις τους ήταν γνωστές. Στις δύο από τις τρεις πόλεις που δοκιμάστηκε, το μοντέλο βρήκε ακριβώς τη θέση- στην τρίτη όμως, έπεσε έξω. Ως εκ τούτου, οι ερευνητές θεωρούν ότι ο αλγόριθμος λειτουργεί καλύτερα για πόλεις που βρίσκονταν κοντά στο κέντρο του ασσυριακού δικτύου και λιγότερο για τις περιφερειακές. Σε κάθε περίπτωση, θεωρούν ότι η συγκεκριμένη προσέγγιση αποτελεί ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο το οποίο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί επικουρικά στις «παραδοσιακές» μεθόδους.
Πηγή: The Huffington Post