Ο μύθος θέλει την θεά Αθηνά να ήρθε σε μεγάλη διαμάχη με τον θεό της θάλασσας, Ποσειδώνα για το ποιος θα πάρει υπό την προστασία του την πόλη της Αθήνας.
Οι δύο θεοί στάθηκαν μπροστά στον τότε βασιλιά της πόλης, τον Κέκροπα και με δικαστές τους υπόλοιπους θεούς, ξεκίνησαν την αναμέτρηση. Ο Ποσειδώναςυποσχέθηκε να γίνει η πόλη θαλασσοκράτορας, χτυπώντας με την τρίαινά του το έδαφος και σχηματίζοντας στο έδαφος μία μικρή λίμνη με νερό, την «Ερεχθηίδα θάλασσα». Η Αθηνά, από την άλλη, φύτεψε στο βράχο της Ακρόπολης μία ελιά, που ξεπετάχτηκε γεμάτη καρπούς.
Ο Κέκροπαςπριν αποφασίσει έστρεψε ολόγυρα το κεφάλι του και το βλέμμα έπεφτε πάνω σε θάλασσα. Δέντρο, όμως, σαν εκείνο της Αθηνάς δεν είχε αντικρίσει ξανά, γι’ αυτό και αποφάσισε να περάσει η πόλη στην προστασία της θεάς, παίρνοντας και το όνομά της. Ο Ποσειδώναςθύμωσε και λέγεται ότι καταράστηκε την πόλη να μην έχει ποτέ νερό.
Αυτά λέει ο μύθος. Και η πραγματικότητα έρχεται -κατά κάποιον τρόπο- να τον επιβεβαιώσει, αφού η πόλη των Αθηνών στα χρόνια της ιστορίας της αντιμετώπιζε προβλήματα λειψυδρίας. Και μετά τη δεκαετία του 1920, οπότε και ο πληθυσμός της αυξανόταν με ταχύτατους ρυθμούς, μεγάλωνε και το πρόβλημα. Και μέρος της λύσης του προβλήματος της λειψυδρίας (ή αν θέλετε το σπάσιμο της «κατάρας» του Ποσειδώνα) είναι και η λίμνη Υλίκη.
Η φυσική λίμνη της Βοιωτίας, από το 1959 άρχισε να λειτουργεί ως σύνδεση παροχής νερού στην τεχνητή Λίμνη του Μαραθώνα. Μάλιστα, η παροχέτευση των νερών της Υλίκης στη Λίμνη του Μαραθώνα γίνεται με αυλάκι και σήραγγα και στη συνέχεια με άντληση (Μουρίκι-Βίλιζα).
Η λίμνη βρίσκεται βόρεια της Θήβας, με όχθες απόκρημνες, στους πρόποδες των δυτικών προεκτάσεων του Πτώου Όρους και των ανατολικών του Μεσσαπίου. Ονομάζεται και Λικέρι, ενώ έχει έκταση κατά μέσο όρο 19,1 τ.χλμ..
Επίσης, υπάρχει και ομώνυμος οικισμός, η Υλίκη. Στην αρχαιότητα τονιζόταν στη λήγουσα, δηλαδή Υλική και πήρε το όνομά της από την πόλη Ύλη, που ήταν κτισμένη στις όχθες της. Τα νερά της χύνονταν στη γειτονική λίμνη Τρεφία ή Ουγγρία, την Παραλίμνη των νεότερων χρόνων. Πολύ κοντά στην Υλική υπήρχε μεγάλος ναός του θεού Απόλλωνα, που είχε την προσωνυμία «Πτώος» από το ομώνυμο γειτονικό βουνό.
