Ένας γέρο-πλάτανος, με έναν τεράστιο κορμό, δεσπόζει στο νησί της Κω, πολύ κοντά στο κάστρο της Νεραντζιάς και στην αρχαία αγορά του νησιού.
Ο θρύλος λέει, ότι το επιβλητικό δέντρο είναι απόγονος του πλάτανου, στη σκιά του οποίου, ο μεγάλος Ιπποκράτης δίδασκε τους μαθητές του τα μυστικά της ιατρικής.
Τώρα, πάνω από 2500 χρόνια μετά τα υπαίθρια μαθήματα του πατέρα της σύγχρονης ιατρικής, ειδικοί στις ΗΠΑ, σε μία κίνηση τεράστιας συμβολικής αξίας, επέλεξαν έναν κλώνο του απογόνου του Πλάτανου του Ιπποκράτη, για να παραγάγουν το πρότυπο DNA barcode του συγκεκριμένου είδους δέντρου - του πλάτανου του ανατολικού ή Platanus orientalis.
Πρόκειται για τους ερευνητές του πρότζεκτ DNA Barcode of Life, μίας πρωτοβουλίας που έχει στόχο να δημιουργήσει μία τεράστια βάση δεδομένων, με barcodes (γραμμωτούς κώδικες) DNA από κάθε είδος στη Γη. Την ταυτοποίηση πραγματοποίησαν τα Εργαστήρια Αναλυτικής Βιολογίας του Smithsonian.
Οι κλώνοι του Πλάτανου του Ιπποκράτη σε όλο τον κόσμο
Το δείγμα που χρησιμοποιήθηκε προέρχεται από τον κλώνο του πλάτανου της Κω που βρίσκονταν στην Εθνική Βιβλιοθήκη Ιατρικής, στην Ουάσιγκτον, και ο οποίος δημιουργήθηκε από μόσχευμα που είχε δωρίσει η Ελλάδα, το 1961, στο Εθνικό Ίδρυμα Υγείας των ΗΠΑ. Ο συγκεκριμένος κλώνος φυτεύτηκε, όταν άνοιξε το κτήριο της Βιβλιοθήκης.
Πλάκα στον κλώνο του Πλάτανου του Ιπποκράτη, Ουάσιγκτον, από όπου πάρθηκε το DNA
Μοσχεύματα από τον πλάτανο της Κω, το δέντρο-απόγονο του Πλάτανου του Ιπποκράτη, ηλικίας 500 ετών, έχουν δοθεί ως δώρα και σε άλλα κορυφαία ιατρικά ιδρύματα, σε ολόκληρο τον κόσμο.
Σημειώνεται, ότι ο πλάτανος της Ουάσιγκτον πέθανε φέτος, ωστόσο οι ερευνητές είχαν προλάβει να συλλέξουν το απαιτούμενο για την ολοκλήρωση της αρχειοθέτησης δείγμα DNA, αλλά και μοσχεύματα, για να φυτέψουν έναν νέο κλώνο του, στην ίδια θέση, στις 25 Απριλίου. Στη σχετική τελετή, μάλιστα, παρών ήταν και ο πρέσβης της Ελλάδας στις ΗΠΑ, Χρίστος Παναγόπουλος.
Το DNA του αρχαίου δέντρου ως υπόδειγμα ολόκληρου του είδους του
Τα barcodes είναι κομμάτια DNA που είναι μοναδικά σε κάθε είδος και χρησιμεύουν ως το γενετικό τους αποτύπωμα. Περισσότερα από 200 χιλιάδες έχουν συλλεχθεί, μέχρι σήμερα, στα πλαίσια του DNA Barcode of Life. Ο Πλάτανος του Ιπποκράτη, γίνεται, τώρα, ένα από αυτά, ως υπόδειγμα ολόκληρου του είδους Platanus orientalis.
Είναι βέβαιο ότι οι υπεύθυνοι του πρότζεκτ, δε θα μπορούσαν να βρουν πιο ταιριαστό εκπρόσωπο του συγκεκριμένου είδους δέντρων. Ο Ιπποκράτης είναι ο τιτάνας, στους ώμους του οποίου στηρίζεται η σύγχρονη δυτική ιατρική. Ειδικότερα, πιστώνεται με την προώθηση της συστηματικής μελέτης της κλινικής ιατρικής, συνοψίζοντας την ιατρική γνώση.
Ο κορμός του πλατάνου-απόγονου του δέντρου του Ιπποκράτη, μοιάζει σαν σπηλιά
Ανάμεσα σε άλλα, ήταν εμπνευστής της ιδέας ότι οι άνθρωποι με την ίδια ασθένεια, εμφανίζουν παρόμοια συμπτώματα, τα οποία παράγουν παρόμοια αποτελέσματα. Το έργο του ήταν το πρώτο που συνέκρινε περιπτώσεις, σε μία οργανωμένη μελέτη, και παραμένει η βάση της θεωρίας της σύγχρονης ιατρικής διάγνωσης.
“Είμαι βέβαιος ότι ο Ιπποκράτης θα ήταν γοητευμένος από το πρότζεκτ, και πιστεύω ότι θα ήταν ενθουσιασμένος για τον τρόπο με τον οποίο η σύγκριση του DNA και άλλες σύγχρονες μέθοδοι χρησιμοποιούνται για να καταλαβαίνουμε καλύτερα, και να θεραπεύουμε ανθρώπινες ασθένειες”, δήλωσε, στο BBC, ο Δρ David Lipman, από την Εθνική Βιβλιοθήκη Ιατρικής των ΗΠΑ.
Συμβολική κίνηση, αλλά και ουσιαστική
“Έχοντας τα barcodes, μπορούμε να ανατρέχουμε σε αυτά και να βρίσκουμε τον οργανισμό από τον οποίο προήλθαν. Έτσι, θα μπορούμε να συμβουλευόμαστε το πρωτότυπο (αυτό από τον Πλάτανο του Ιπποκράτη), ακόμα και εκατοντάδες χρόνια από σήμερα”, είπε η Δρ Amy Driskell, διευθύντρια των εργαστηρίων που έκαναν την ταυτοποίηση, για τη σημασία της είδησης.
Ιπποκράτης, ο πατέρας της ιατρικής - Πίνακας από τον Πήτερ Ένγκελς
“Η ανακάλυψη των αιτιών μίας ασθένειας γίνεται μέσω της μελέτης του DNA. Και το DNA δουλεύει με τον ίδιο τρόπο, είτε προέρχεται από ένα φυτό, είτε από έναν μικρό οργανισμό, είτε από έναν άνθρωπο, είτε από ένα άλλο ζώο”, πρόσθεσε o Δρ Κωνσταντίνος Στρατάκης, επιστημονικός διευθυντής του Εθνικού Ινστιτούτου Υγείας Παίδων και Ανάπτυξης του Ανθρώπου των ΗΠΑ.
Ο Ιπποκράτης και ο Πλάτανός του, συνεχίζουν να εμπνέουν και να συμβάλλουν στην πρόοδο της Ιατρικής Επιστήμης, πάνω από 25 αιώνες μετά που ο πρώτος ξεδίπλωνε τις πρωτοποριακές του ιδέες, στη σκιά του δεύτερου. Πλέον, μετά την παγκόσμια αναγνώριση του πατέρα της ιατρικής, έρχεται η σειρά του Πλάτανου του Ιπποκράτη, να πάρει μία θέση ως υπόδειγμα του είδους του.