Έμεινε στην ιστορία ως η υπέρτατη πολιτική πράξη υπέρ της δικαιοσύνης
Εμίλ Ζολά... Ο σημαντικότερος εκπρόσωπος της λογοτεχνικής σχολής του νατουραλισμού και κορυφαίος παράγοντας της ανάπτυξης του θεατρικού νατουραλισμού. Υποψήφιος για Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1901 και το 1902 και άσκησε τεράστια κοινωνική επιρροή με το έργο και τις παρεμβάσεις του.
Ο ρόλος του είναι αναμφίβολα καταλυτικός στην πολιτική φιλελευθεροποίηση της Γαλλίας και στην απαλλαγή του στρατιωτικού αξιωματικού Άλφρεντ Ντρέιφους-ο οποίος κατηγορήθηκε και καταδικάστηκε άδικα για κατασκοπεία-. Αυτό συνοψίζεται στη διάσημη ανοιχτή επιστολή του με τίτλο "Κατηγορώ".
Αυτή του η αντίδραση προκαλεί στη Γαλλία μεγάλο σάλο, με αποτέλεσμα να κατηγορηθεί και να καταδικαστεί με μεγάλο χρηματικό πρόστιμο και με ένα χρόνο φυλάκιση. Τελικά, γλιτώνει τη φυλακή δραπετεύοντας στην Αγγλία.
Τί γράφει όμως, ο Εμίλ Ζολά στο περίφημο "Κατηγορώ"που έμεινε στην ιστορία ως υπέρτατη πολιτική πράξη υπέρ της δικαιοσύνης;
Ο Ζολά κατηγόρησε το στρατό ότι συγκάλυψε τη λανθασμένη καταδίκη του εβραικής καταγωγής Γάλλου λοχαγού του πυροβολικού, Άλφρεντ Ντρέιφους, σε ισόβια κάθειρξη και αθώωσε τον Εστερχάζι με εντολή του Υπουργείου Στρατιωτικών.
Ο Ζολά κατηγορήθηκε για συκοφαντία.
Η υπόθεση οδηγήθηκε στο εφετείο παρά τις αντιδράσεις του Υπουργείου Στρατιωτικών. Δεν ήταν λίγες οι αναταραχές που ακολούθησαν ανάμεσα στους υποστηρικτές και τους πολέμιους του Ντρέιφους που οδήγησαν στην πτώση της κυβέρνησης. Τελικά, το 1906, ο Ντρέιφους καταφέρνει να σβήσει εντελώς τις αμφιβολίες για την αθωότητα του μετά από συνεχείς δικαστικές διαμάχες.
Το "Κατηγορώ"του Εμίλ Ζολά έχει μείνει στην ιστορία ως μία ανιδιοτελής πράξη συνοδευόμενη από ένα γενναίο κείμενο που την κρατάει ζωντανή...
"Εάν οι άνθρωποι μπορούν να νιώσουν έστω και λίγη αγάπη μεταξύ τους, τότε μπορούν να είναι πολύ ευτυχισμένοι. είναι κάποια από τα λόγια του που δεν πρέπει να ξεχάσουμε...
Ακολουθεί το περίφημο "Κατηγορώ"του Εμίλ Ζολά...
"Κατηγορώ τον αντισυνταγματάρχη Πατύ ντε Κλαμ, γιατί υπήρξε ο σατανικός δράστης της δικαστικής πλάνης... Κατηγορώ τον στρατηγό Μερσιέ γιατί, το λιγότερο από πνευματική ανεπάρκεια, έγινε συνένοχος του μεγαλύτερου ανομήματος του αιώνα...Κατηγορώ τον στρατηγό Μπιγιό, γιατί είχε στα χέρια του αναμφισβήτητες αποδείξεις της αθωότητας του Ντρέιφους και τις έπνιξε... Κατηγορώ τον στρατηγό ντε Μπουαντέφρ και τον στρατηγό Γκονζ, γιατί υπήρξαν συνένοχοι του ίδιου εγκλήματος...Κατηγορώ τον στρατηγό ντε Πελλιέ και τον ταγματάρχη Ραβαρί, γιατί έκαμαν μια εγκληματική προανάκριση, με την πιο τερατώδη μεροληψία...Κατηγορώ τους τρεις γραφολόγους Μπελόμ, Βαρινιάρ και Γουάρ, γιατί συντάξανε ψεύτικες εκθέσεις απατεώνων...Κατηγορώ το υπουργείο Στρατιωτικών και το Επιτελείο, γιατί έκαμαν στις εφημερίδες ιδιαίτερα στην «Αστραπή» και στην «Ηχώ των Παρισίων», μια βδελυρή και απαράδεκτη εκστρατεία για να παραπλανήσουν τη κοινή γνώμη...Κατηγορώ, τέλος, το πρώτο Στρατοδικείο γιατί παραβίασε το δίκαιο..."