Ο Ρωμαίος Αυτοκράτορας Φλάβιος Θεοδόσιοςγεννήθηκε στην επαρχία της Γαλικίας στη Βορειοδυτική Ισπανία.
Ο πατέρας του, Φλάβιος Θεοδόσιος και αυτός, ήτανε στρατηγός του αυτοκράτορα Γρατιανού στο δυτικό τμήμα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Ο Θεοδόσιοςήτανε «ένας απαίδευτος» στρατιωτικός, αλλά ευφυής, ο οποίος είχε έφεση στη μελέτη της Ιστορίας. Όταν ο πατέρας του έπεσε σε δυσμένεια και εξαιτίας των δολοπλοκιών των εχθρών του στην Αυλή του Γρατιανού, εκείνος καταδικάστηκε σε θάνατο και εκτελέστηκε, τότε ο Θεοδόσιος αποσύρθηκε στα κτήματά του στην Ισπανία, όπου το 376 μ.Χ. παντρεύτηκε την Ισπανίδα Αιλία Φλάκιλλα με την οποία απέκτησε δύο γιους, τον Αρκάδιο και τον Ονώριο, και μια κόρη, την Πουλχερία.
Μετά την καταστροφική ήττα των Ρωμαίων από τους Βησιγότθους κοντά στην Αδριανούπολη το 378 μ.Χ. και τον θάνατο του Αυτοκράτορα Ουάλεντου του ανατολικού τμήματος της Αυτοκρατορίας, ο Γρατιανός κάλεσε το Θεοδόσιο ν’ αναλάβει την εκστρατεία εναντίον των Σαρματών. Σε αυτή την εκστρατεία, ο Θεοδόσιος απέδειξε τις μεγάλες στρατηγικές του ικανότητες. Ανταμείβοντάς τον ο Γρατιανός, τον Ιανουάριο του 379 μ.Χ., τον ανακήρυξε συναυτοκράτορά του στο τμήμα της Ανατολής. Ο Θεοδόσιος εγκαταστάθηκε έκτοτε στη Θεσσαλονίκη.
Το σοβαρότερο όμως πρόβλημα με το οποίο ήλθε αντιμέτωπος ο Θεοδόσιος ήτανε ο έντονος ανταγωνισμός ανάμεσα στους οπαδούς των διαφόρων χριστιανικών αιρέσεων. Ο Θεοδόσιος ανατράφηκε σε χριστιανικό περιβάλλον, αλλά βαπτίστηκε χριστιανός στα 34 του χρόνια, ύστερα από μια σοβαρή ασθένεια το 380 μ.Χ..
Για να δώσει τέλος στις διενέξεις, το μήνα Φεβρουάριο του 380 μ.Χ. εξέδωσε διάταγμα, σε συμφωνία με τον Γρατιανό, ένα διάταγμα που αναγνώριζε ως επίσημη θρησκεία του κράτους τον χριστιανισμό, σύμφωνο με τις αποφάσεις της A´ Οικουμενικής Συνόδου της Νίκαιας στη Βιθυνία το 325 μ.Χ. και επίσης συνεκάλεσε στην Κωνσταντινούπολη το 381 μ.Χ. τη B´ Οικουμενική Σύνοδο για να επικυρώσει τις αποφάσεις της Νίκαιας και τότε έδωσε στο Σύμβολο της Πίστεως την τελική μορφή.
Όταν ο Θεοδόσιος ήτανε απασχολημένος στην Ανατολή, τότε στη Δύση ο αυτοκράτορας Γρατιανός δολοφονήθηκε στη Λυών το 383 μ.Χ.. Διάδοχός του ήτανε ο ετεροθαλής αδελφός του Ουαλεντινιανός B’, αλλά ο στρατός στη Βρετανία ανακήρυξε αυτοκράτορα τον Μάξιμο, έναν Ισπανό, ο οποίος το 387 μ.Χ. εισέβαλε στην Ιταλία. Ο Ουαλεντινιανός B´ έφυγε από την Ιταλία και βρήκε καταφύγιο στη Θεσσαλονίκη ζητώντας βοήθεια από τον Θεοδόσιο.
Ο Θεοδόσιος δεν μπορούσε να του αρνηθεί δεδομένου ότι, μετά τον θάνατο της Αιλίας Φλάκιλλας το 386 μ.Χ., ο Θεοδόσιος είχε παντρευτεί την αδελφή του Ουαλεντινιανού, τη Γάλλα. Έπειτα ο Θεοδόσιος έστειλε τον Ουαλεντινιανό στην Ιταλία με μία μοίρα του στόλου του, άνοιξη πια του 388 μ.Χ. ως επικεφαλής μιας μεγάλης στρατιάς, εκείνος κίνησε εναντίον του Μάξιμου, ενώ στο μεταξύ είχε εισβάλει στα Βαλκάνια.
Πρώτα νίκησε τον Μάξιμο και αποκατέστησε τον Ουαλεντινιανό B´ δίνοντάς του σύμβουλο, τον έμπιστό του Φράγκο στρατηγό Αρβογάστη, αλλά ο Θεοδόσιος δεν επέστρεψε αμέσως στην Κωνσταντινούπολη και παρέμεινε έως το 391 μ.Χ. στο Μεδιόλανο (Μιλάνο), εκεί όπου ανέπτυξε στενή φιλία με τον επίσκοπο της πόλης, τον Αμβρόσιο.
Το πιο αποτρόπαιο εν ψυχρώ έγκλημα της αρχαιότητας
Ανάμεσα στις ενέργειες που είχε κάνει ο Θεοδόσιος υπήρχανε Νόμοι που καταδίκαζαν και την ομοφυλοφιλία. Βάσει αυτού, ο Βουθέριχος, ο επικεφαλής της Αυτοκρατορικής Φρουράς της Θεσσαλονίκης, ο ίδιος έκλεισε στη φυλακή το δημοφιλή ηνίοχο της πόλης. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την οργή του λαού που κατακρεούργησε τον Βουθέριχο. Όταν διαδόθηκε η είδηση ο Θεοδόσιος, ο οποίος βρισκότανε την εποχή εκείνη στο Μιλάνο, ο Θεοδόσιος ο ίδιος έδωσε την εντολή στον στρατό να πάρει την κατάσταση στα χέρια του.
Τότε ο στρατός που περίμενε το λαό να συγκεντρωθεί στον Ιππόδρομο, οι στρατιωτικοί έκλεισαν τις πόρτες και εκεί έσφαξαν 7.000 άτομα! Η πράξη του επιτιμήθηκε από τον επίσκοπο Αμβρόσιο ο οποίος ζήτησε από τον αυτοκράτορα να μετανοήσει δημοσίως για το αμάρτημά του αρνούμενος να του προσφέρει την Αγία Μετάληψη. Ο Θεοδόσιος ζήτησε συγγνώμη και συγχωρέθηκαν οι αμαρτίες του!
Νέα κρίση συντάραξε το δυτικό τμήμα της αυτοκρατορίας, όταν ο Αρβογάστης πρόδωσε την εμπιστοσύνη που του είχε δείξει ο Θεοδόσιος και σκότωσε τον αυτοκράτορα Ουαλεντινιανό, ανακηρύσσοντας αυτοκράτορα το δάσκαλο της ρητορικής, τον Ευγένιο, ο οποίος υποστηριζόταν από την ειδωλολατρική πτέρυγα της Συγκλήτου.
Ο Θεοδόσιος αποφάσισε να μην συγκυβερνήσει με άλλον, εκτός από τους δύο γιους του. Πρώτα αναγόρευσε Αύγουστο του δυτικού τμήματος της Αυτοκρατορίας τον επτάχρονο γιο του Ονώριο και παραχώρησε πολλές εξουσίες στον Αρκάδιο στην Κωνσταντινούπολη, όταν ο Θεοδόσιος εκστράτευσε εναντίον του σφετεριστή Ευγένιου και του στρατηγού Νικομάχου Φλαβιανού, τον οποίο υποστήριζε εν ονόματι των Ρωμαίων ειδωλολατρών. Ο Θεοδόσιος νίκησε το Νικόμαχο και τον Ευγένιο, δηλαδή τους σκότωσε, καθώς και τον Αρβογάστη, κι έτσι παρέμεινε μόνος αυτοκράτορας σε Ανατολή και Δύση.
Το Φεβρουάριο 391 μ.Χ. ο Θεοδόσιος εξέδωσε διάταγμα που απαγόρευε τις θυσίες και τις συνάξεις σε ναούς ειδωλολατρικών θρησκειών. Ο Θεοδόσιος ήτανε αποφασισμένος να πατάξει κάθε είδους παγανισμό. Άλλωστε, ο Θεοδόσιος εν αντιθέσει με τον Κωνσταντίνο, ο Θεοδόσιος ήτανε ο πρώτος Ρωμαίος Αυτοκράτορας ο οποίος δεν έφερε τον τίτλο του Pontifex Maximus, δηλαδή του Μεγάλου Αρχιερέα των πολλών θρησκειών των Ρωμαίων. Έναν χρόνο αργότερα ο Θεοδόσιος εξέδωσε ένα ακόμη αυστηρότερο διάταγμα που απαγόρευε πλήρως όλες τις παγανιστικές λατρείες και το 393 μ.Χ. ήταν αυτός που απαγόρευσε τους ειδωλολατρικούς Ολυμπιακούς Αγώνες!
Η βαναυσότητα, η τυραννία, η αρπακτικότητα, η επίδειξη αυλικής χλιδής και αυτοκρατορικής μεγαλοπρέπειας, η διαφθορά και ο σπάταλος όσο τρυφηλός βίος είναι τα χαρακτηριστικά της πολιτικής και της συμπεριφοράς του Θεοδοσίου. Η σφαγή της Θεσσαλονίκης θεωρείται το πιο αποτρόπαιο εν ψυχρώ έγκλημα μονάρχη στην αρχαιότητα. Πραγματική θηριωδία!
Όμως, το μεγαλύτερο και μιαρότερο έγκλημα του Θεοδοσίου, ένα έγκλημα με διαχρονικές τραγικές πολιτιστικές επιπτώσεις ήτανε η συστηματική και μανική σχεδόν καταστροφή των Ελληνικών μνημείων, των καλλιτεχνημάτων του ελληνικού πολιτισμού και των πολύτιμων θησαυρών της Ελληνικής αρχαιότητας. Ο Θεοδόσιος καταργεί το διάταγμα περί ανεξιθρησκίας και εκείνος εξαπολύει ολομέτωπη επίθεση κατά της αρχαίας θρησκείας με κατεδαφίσεις, λεηλασίες και εμπρησμούς αρχαίων Ελληνικών ναών, ιερών κτισμάτων που εξολοθρεύτηκαν με την ενθουσιώδη συμμετοχή της Εκκλησίας!
Για όλες αυτές τις τρομερές υπηρεσίες που ο ίδιος προσέφερε στο Χριστιανισμό, ο Θεοδόσιοςεννοείται ότι ονομάστηκε Μέγας.