Ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα της ζωής είναι η αίσθηση της ελευθερίαςκαι μαζί μ’ αυτήν, η αίσθηση της σκλαβιάς. Τελικά, ο σκοπός μας είναι να βιώσουμε την ελευθερία αλλά για να την κατανοήσουμε θα πρέπει προηγουμένως να έχουμε καταλάβει τι είναι η σκλαβιά. Τι σημαίνει να είναι κάποιος ελεύθερος και τι να είναι υποδουλωμένος; Το να είσαι υποδουλωμένος σημαίνει να είσαι περιορισμένος στην Χ ή στην Ψ επιλογή, έχοντας χάσει την δυνατότητα να διαλέξεις από ένα άπειρο σύνολο επιλογών.
Ποιο είναι το πεδίο της υποδούλωσης;
Η υποδούλωση εντοπίζεται μέσα στα δικά μας όρια, στις δικές μας απόψεις και στις κατά συνθήκη αντιδράσεις μας. Τα όρια κι οι πεποιθήσεις δεν είναι τίποτα άλλο παρά ιδέες κι αντιλήψεις στις οποίες έχουμε παραδοθεί και τις οποίες έχουμε αποδεχθεί ως αληθινές. Κι όταν αυτές είναι άκαμπτες και κρυσταλλωμένες σαν το τσιμέντο, δε μπορούμε να δούμε πέρα από αυτές. Γίνονται οι τοίχοι της φυλακής που αναμφίβολα δημιουργούμε εμείς οι ίδιοι γύρω μας.
Ελευθερία είναι η δύναμη του να σκεφτόμαστε ή να δρούμε χωρίς περιορισμούς, η ικανότητα της εφαρμογής μιας επιλογής.
Παγιδευόμαστε σε σκέψεις όπως παγιδεύονται οι μύγες στον ιστό της αράχνης. Είμαστε ταυτόχρονα κι η αράχνη κι η μύγα, περιπλέκοντας τον εαυτό μας στον δικό μας ιστό. Όλη μας η ζωή αλλά κι οι ζωές των άλλων στοιβάζονται μέσα μας σαν αποτυπώματα ή τμήματα ενέργειας, τα οποία πυροδοτούνται από κάποιες λέξεις ή καταστάσεις που αντιμετωπίζουμε, καθώς κι από κοινωνικές σχέσεις. Έχουμε εθιστεί να ερμηνεύουμε τις εμπειρίες μας με δεδομένο τρόπο κι αυτό καθορίζει το πως αντιδρούμε σ’ αυτές. Οπότε κάθε είδους υποδούλωση που βιώνουμε είναι στην πραγματικότητα η φυλακή που δημιουργείται από τον δικό μας εθισμό.
Οι περισσότεροι άνθρωποι ζουν όλη τους την ζωή υποδουλωμένοι. Είναι ένα ‘πακέτο’ που αποτελείται από νεύρα και καθ’ έξην αντιδράσεις, το οποίο συνεχώς πυροδοτείται από άλλους ανθρώπους κι από συνθήκες που οδηγούν σε εντελώς αναμενόμενα αποτελέσματα. Για να απελευθερωθούμε από τα δεσμά μας, θα πρέπει να αφήσουμε κατά μέρος τις καθ’ έξην αντιδράσεις μας. Να υπερβούμε τα όρια μας και να βιώσουμε αυτό που δεν έχει όρια.
Τι είναι η ελευθερία; Η ελευθερία προέρχεται από την εμπειρική γνώση της αληθινής φύσης, η οποία είναι ελεύθερη. Μπορεί να προέλθει επίσης με το να ανακαλύψουμε ότι η αληθινή ουσία είναι το ευχάριστο πεδίο της απεριόριστης συνειδητότητας που διέπει καθετί που έχει δημιουργηθεί. Για να βιώσουμε την αληθινή μας ουσία θα πρέπει απλά να ‘είμαστε’. Τότε είμαστε ελεύθεροι. Σε αυτό το στάδιο ελευθερίας κατανοούμε ότι η ζωή είναι η ουσιώδης συνύπαρξη όλων των αντιθετικών ζευγών.
Μπορούμε να βιώσουμε χαρά ή μπορεί να βιώσουμε πόνο και να υποφέρουμε, χωρίς όμως να προσκολληθούμε στην χαρά ή να κουλουριαστούμε από τον φόβο μας μήπως πονέσουμε. Όταν ελευθερωνόμαστε χάνουμε τον φόβο μας για τον θάνατο επειδή η πεποίθηση μας για τη θνητότητα είναι απλά ένα ξόρκι που έχουμε κάνει στον εαυτό μας.
Πίσω από τη μάσκα της θνητότητας βρίσκεται το πεδίο της αθανασίας. Ο αληθινός μας εαυτός είναι αθάνατος κι είναι πέρα από τη γέννηση και τον θάνατο. Ο αληθινός μας εαυτός δεν είναι το εγώ μας, που είναι περιορισμένο στο χρόνο, αλλά το πνεύμα μας που είναι άχρονο. Όταν το αντιληφθούμε αυτό, μπορούμε να αναγνωρίσουμε το πνεύμα μας και να ελευθερωθούμε από κάθε περιορισμό, συμπεριλαμβανομένου και του περιορισμού που νιώθουμε ότι είμαστε προσωπικότητες, παγιδευμένες σε ένα σώμα για το υπόλοιπο διάστημα της ζωής μας. Θα είμαστε η πηγή του σώματος και της νόησης ταυτόχρονα και δεν θα μας αγγίζει αυτός ο κόσμος των μεταβολών επειδή θα γνωρίζουμε ότι είμαστε η αμετάβλητη ουσία της αγνής συνειδητότητας.
Αυτό που είναι περιορισμένο χρονικά έρχεται και φεύγει, ενώ αυτό που είναι άχρονο υπάρχει για πάντα.
Το χρονικά περιορισμένο είναι το γνωστό, ενώ το άχρονο είναι το πρωτόγνωρα άγνωστο. Στον εθισμό μας με το πρώτο έχουμε προβάλλει μια πραγματικότητα στην οποία επικρατεί η χωριστικότητα κι ο πόνος. Ζούμε μέσα σε μια επιλεγμένη ψευδαίσθηση όπου είμαστε υποδουλωμένοι και δέσμιοι των ίδιων μας των προβολών. Το παρελθόν και το μέλλον υπάρχουν μόνο στην φαντασία μας, ενώ η πραγματικότητα βρίσκεται στο τώρα. Τα μαρτύρια είναι στην φαντασία μας, ενώ η ελευθερία υπάρχει στην πραγματικότητα. Πίσω από όλα αυτά τα εμπόδια για την ελευθερία υπάρχει ένας κόσμος απαλλαγμένος από όλες τις προβολές που είναι ο κόσμος της απεριόριστης συνειδητότητας. Κι αυτός ο κόσμος υφίσταται στον αιώνιο χρόνο.
Δεν υπήρξε ποτέ κάποια στιγμή που η ζωή μας δεν ήταν αυτός ο χρόνος και δεν θα υπάρξει ποτέ κάποια στιγμή που η ζωή μας δεν θα ανήκει σε αυτόν τον χρόνο. Είναι αδύνατο να ασχοληθούμε με κάτι το οποίο δεν υπάρχει σε αυτόν τον αιώνιο χρόνο. Εάν αναμένουμε αυτή την αιώνια στιγμή, τότε θα αναμένουμε αυτό που είναι αιώνιο, άχρονο, ανεπηρέαστο από το πέρασμα των χρόνων και αυθεντικό.
Όταν ζούμε στο εδώ και τώρα, αντιλαμβανόμαστε ότι ο αληθινός μας εαυτός περιδιαβαίνει το άχρονο, την αιώνια στιγμή. Δεν επιθυμούμε πλέον να ζούμε στην ανάμνηση του παρελθόντος ή στις φαντασιώσεις για το μέλλον. Θέλουμε να ζήσουμε στο παρόν και να εξασκηθούμε στην δύναμη και στην ελευθερία των επιλογών μας. Ο σκοπός του να ζούμε στην ελευθερία είναι να απολαμβάνουμε τις επιλογές που κάνουμε σε κάθε στιγμή στο παρόν που φέρνει επιτυχία.
Κάποιοι άνθρωποι με ρώτησαν: «Ο κόσμος αυτός είναι κόσμος ελεύθερης βούλησης ή ντετερμινιστικός;» Ο κόσμος είναι ταυτόχρονα και ντετερμινιστικός και ελεύθερης βούλησης. Εάν το έχουμε αυτό υπόψη μας κι έχουμε απαλλαχθεί από διάφορους περιορισμούς, τότε έχουμε ελεύθερη βούληση και ζούμε ελεύθερα. Όταν το αγνοούμε αυτό και ζούμε με συνθήκες, τότε δεν έχουμε ελεύθερη βούληση κι ο κόσμος μας είναι ντετερμινιστικός.
Το παρόν είναι η στιγμή της επιλογής και της ερμηνείας. Οι τωρινές μας επιλογές δημιουργούν τις εξωτερικές καταστάσεις που βιώνουμε αυτήν τη στιγμή. Οι τωρινές μας ερμηνείες δημιουργούν τις εσωτερικές καταστάσεις που βιώνουμε στο παρόν. Και λόγω του ότι ο ‘εξωτερικός’ μας κόσμος είναι μια αντανάκλαση του ‘εσωτερικού’ μας κόσμου, οι επιλογές μας κι οι ερμηνείες αλληλεπιδρούν και διαιωνίζουν οι μεν τις δε. Δεν είμαστε ούτε το ένα ούτε το άλλο, είμαστε η πηγή και των δύο. Εάν κατανοήσουμε τις επιλογές μας και τις ερμηνείες που τους κάνουμε, τότε θα αρχίσουμε να βιώνουμε την ελευθερία των επιλογών.
Για αυτόν τον λόγο, το κλειδί της ελευθερίας είναι να γίνουμε η προσωποποίηση της ίδιας της σιωπηλής παρατήρησης που είναι πανταχού παρούσα και παρατηρεί τα πάντα. Η σιωπηλή παρατήρηση είναι η ίδια η συνειδητότητα. Η συνειδητότητα, έχοντας συνείδηση της φύσης της, είναι παρουσία, βαθιά σοφία κι ειρήνη. Όταν είμαστε ελεύθεροι είμαστε σε επικοινωνία με τον εσώτερο εαυτό μας κι όχι με την προβολή του εαυτού μας. Και μέσα σ’ αυτή την ελευθερία βρίσκεται η ικανότητα να δίνουμε αυθόρμητα την προσοχή μας στις επιλογές εκείνες που θα φέρουν χαρά σ’ εμάς αλλά και στους άλλους επίσης.
Deepak Chopra