Μεταξύ του 579 και του 323 π.Χ. περίπου, κατά την περίοδο των Αχαιμενιδών Περσών, χτίστηκε στο νοτιοανατολικό Ιράν η Ακρόπολη του Μπαμ (στα Περσικά Arg-é Bam), ένα τεράστιο φρούριο από πηλό που θεωρείται το μεγαλύτερο κτήριο του είδους του.
Βρίσκεται δίπλα στην πόλη με το ίδιο όνομα στην επαρχία Kerman και κοντά στα σύνορα με το Πακιστάν, και αποτελείται από ένα μεγάλο φρούριο που περιέχει μια εσωτερική ακρόπολη -αν και σήμερα ολόκληρο το συγκρότημα ονομάζεται ακρόπολη.
Ο αρχικός πυρήνας των Αχαιμενιδών επεκτάθηκε από τους Παρθούς και τους Σασανίδες, οι οποίοι μεταξύ του 224 και του 637 μ.Χ. έχτισαν νέες οχυρώσεις και τείχη. Το 645 το κατέλαβαν οι Άραβες και από τον 10ο αιώνα και μετά, το όνομα Μπαμάρχισε να εμφανίζεται σε ισλαμικές πηγές, οι οποίες μιλούν για το απόρθητο φρούριο και τα πολυσύχναστα παζάρια του.
Το φρούριο παρέμεινε κατοικημένο, αδιάκοπα, μέχρι το 1900 όταν άρχισε η κατασκευή της νέας πόλης Μπαμ και οι κάτοικοί του μετακόμισαν σταδιακά στη νέα πόλη. Η ακρόπολη παρέμεινε ως στρατιωτική φρουρά μέχρι το 1932, όταν εγκαταλείφθηκε οριστικά.
Το συγκρότημα καταλαμβάνει έκταση 180.000 τετ. μέτρων, είναι περιτριγυρισμένη από τεράστιους και επιβλητικούς τοίχους ύψους μέχρι 7 μέτρα που σχηματίζουν περίμετρο 1.815 μέτρων. Πίσω από την επιβλητική είσοδο του φρουρίου, που πλαισιώνεται από πύργους, υπάρχουν περίπου 400 σπίτια και άλλα δημόσια κτήρια και αγορές που περιβάλλουν την κεντρική, ψηλότερη περιοχή, στην οποία στέκεται η αυτό καθ'αυτό Ακρόπολη, με τους στρατώνες και το Παλάτι των Τεσσάρων Εποχών.
Μεταξύ των πιο χαρακτηριστικών και διάσημων στοιχείων του μέρους είναι οι 67 πύργοι-παρατηρητήρια που κατανέμονται σε όλο το συγκρότημα, δύο εκ των οποίων βρίσκονται στην ακρόπολη. Όλα τα κτίρια είναι κατασκευασμένα με μια αρχαία τεχνική που χρησιμοποιεί στρώματα πηλού, πήλινα τούβλα που έχουν αποξηρανθεί στον ήλιο και θολωτές κατασκευές, δίνοντας στο συγκρότημα την εντύπωση ενός τεράστιου κάστρου από άμμο.
Το φρούριο, το οποίο έχει μόνο μια πύλη εισόδου, κατάφερε να επιβιώσει από μεγάλες πολιορκίες, καθώς διέθετε πηγάδια, υπόγεια κανάλια άρδευσης, κήπους και χωράφια για καλλιέργεια και κατοικίδια ζώα. Τα κτήρια είχαν επίσης ωρολόγια, κατασκευές διαφόρων μεγεθών που επέτρεπαν στον αέρα να μπει στο εσωτερικό, ακόμη και να φιλτραριστεί περνώντας μέσα από λίμνες, ώστε να κρυώνει και να φιλτράρεται από τη σκόνη.
Στις 26 Δεκεμβρίου του 2003, ένας σεισμός κατέστρεψε σχεδόν το 70% των κατασκευών στο Μπαμ. Ο σεισμός των 6,6 της κλίμακας Ρίχτερ, που είχε σαν αποτέλεσμα περισσότερους από 20.000 νεκρούς, ήταν ένας από τους χειρότερου που υπέστη το Ιράν. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι οι δομές της ακρόπολης που είχαν τροποποιηθεί και επεκταθεί με την πάροδο του χρόνου ήταν πιο κατεστραμμένες απ'ότι οι παλαιές δομές που δεν είχαν αναμορφωθεί ποτέ.
Τον επόμενο χρόνο ξεκίνησε η ανοικοδόμηση της ακρόπολης, εφαρμόζοντας αντισεισμικά πρότυπα κατασκευής και με τη συνεργασία πολλών χωρών, όπως η Ιαπωνία, η Ιταλία και η Γαλλία. Χάρη σ'αυτό, οι περισσότερες από τις δομές βλέπουμε σήμερα είναι σύγχρονες, αν και αναπαράγουν σχεδόν επακριβώς την παλιά ακρόπολη.
από: amusing planet, 3otiko