Εικόνα © Αρχαία Ελληνικά
Ο μεγάλος Φιλόσοφος Πρόκλος στο έργο του «Εις τας Πολιτείας Πλάτωνος Υπόμνημα, Β’ [συνέχεια], 174. 15 – 29» μας αναφέρει με ξεκάθαρο τρόπο την θεώρηση των Ελλήνων σχετικά με την θέση που έδιναν οι Έλληνες στους Γονείς τους και πως αυτούς τους τιμούσαν!
Οι γονείς μας είναι για εμάς αντίστοιχοι των ηγεμονικών θεών, όντας και αυτοί επικεφαλής της γένεσης και απεικόνιση των γενεσιουργών θεών, δημιούργησαν τα οχήματα και ακόμα απέδωσαν τα εξωτερικά πράγματα κατάλληλα προς τις περιοδικές κινήσεις των ψυχών.…..οι θεοί άλλωστε είναι πατέρες μας και οι πατέρες μας είναι για εμάς θεοί.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι αδελφοί των πατέρων μας ονομάστηκαν θείοι, βάσει του ότι οι πατέρες κατέχουν ως προς αυτούς τάξη θεών. ………..οι πατέρες είναι απεικονίσεις των θεών, οπότε είναι όμοια και τα δικά μας έργα που φανερώνουν ευσέβεια και προς τους δύο – καὶ γὰρ οἱ γονεῖς ἀνάλογον ἡμῶν ἄρχουσι θεοῖς, προεστῶτες καὶ αὐτοὶ τῆς γενέσεως καὶ τοὺς γενεσιουργοὺς ἐνεικονιζόμενοι θεούς, οἳ κατιοῦσιν ἡμῖν καὶ ὀχήματα ἐδημιούργησαν καὶ τὰ ἐκτὸς ἀπέδοσαν πρέποντα ταῖς περιόδοις τῶν ψυχῶν· διὸ τῆς αὐτῆς ἠξίωσεν μοίρας ἑκάτερα τά τε τῶν θεῶν καὶ τὰ τῶν γονέων, εὐσέβειάν τε καὶ δυσσέβειαν τὴν αὐτὴν ἀμφοτέροις ἀποδέδωκεν· ἐπεὶ καὶ οἱ θεοὶ πατέρες ἡμῶν καὶ οἱ πατέρες θεοὶ πρὸς ἡμᾶς. διὸ καὶ οἱ τῶν πατέρων ἀδελφοὶ θεῖοι προσηγορεύθησαν, ὡς τῶν πατέρων θεῶν πρὸς τοὺς ἀφ᾽ ἑαυτῶν τάξιν εἰληχότων· ἀπὸ γὰρ τῶν θεῶν ἡμᾶς οἱ πατέρες ὑπεδέξαντο προϊόντας······πατράσιν οἱ θεοὶ πα······ [ἀ]γάλματα θεῶν εἰσιν οἱ [πατέρες θνητὰ κ]αὶ ὅμοια τὰ εἰς ἀμφοτέρους [ὅσια καὶ] ἀνόσια ἔργα παρ᾽ ἡμῶν)· …..
Μάλιστα ο Πρόκλος στο έργο του «Εις τα Χρυσά έπη Πυθαγόρα υπόμνημα, 4» μας αναφέρει πως ο λόγος για τον οποίο ο Πυθαγόρας παραγγέλλει να τιμώνται οι γονείς είναι η ομοιότητα τους με τον δημιουργό και το γεγονός ότι ο Θεός είναι γνωστός ως «Πατέρας». Αυτή η τιμή παίρνει τη μορφή της φροντίδας για την καλή τους κατάσταση και της αποφυγής οποιουδήποτε αδικήματος προς αυτούς στα όσα λέμε και στα όσα κάνουμε. Στην προσφορά προς αυτούς πνευματικής και σωματικής υποστήριξης. Και ότι πρέπει να επιδεικνύουμε υπακοή προς αυτούς αμέσως μετά την υπακοή προς τον θεό. Μια ασέβεια απέναντι στους γονείς είναι βιασμός της φύσης και της γονικής τάξης και καταπάτηση των κανονισμών του νόμου και της δικαιοσύνης, και επισύρει την οργή της θεϊκής τάξης. Ο Πλάτων αποτρέπει την κακομεταχείριση των γονιών όταν δεν έχει καλή αιτία, αλλά ακόμα και όταν έχει καλή αιτία.
Επίσης, ο Πλάτων στους «Νόμους, 717.b.7 – 718.a.3», σχετικά με τους γονείς μας, μας αναφέρει ότι ο άνθρωπος :
Αθηναίος : “… […]… Πρέπει να θεωρεί ότι όλα όσα απέκτησε και διαθέτει τα χρωστά σε εκείνους που τον γέννησαν και τον μεγάλωσαν, ώστε να τα χρησιμοποιεί πρόθυμα για την εξυπηρέτηση τους. Πρέπει να τους βοηθά με την περιουσία του, με τη σωματική του δύναμη και με όλη τη δύναμη της ψυχής του. Έτσι ξεπληρώνει τις φροντίδες και τους κόπους που κατέβαλαν για αυτόν, το δάνειο δηλαδή που του έδωσαν όταν ήταν νέος, το οποίο έχουν μεγάλη ανάγκη στα γεράματά τους. Σε όλη του τη ζωή ο άνθρωπος οφείλει να μιλά με σεβασμό στους γονείς του, γιατί τα άστοχα και επιπόλαια λόγια τιμωρούνται αυστηρά.
Όλες οι πράξεις μας παρακολουθούνται από την Νέμεσις, την άγγελο της Δίκης.
Αν οι γονείς οργιστούν, ο νέος πρέπει να υποχωρεί και να τους αφήνει να ξεσπάσουν με λόγια ή με έργα, χωρίς να τους κρατά κακία. Πρέπει να αντιλαμβάνεται ότι είναι φυσικό να θυμώνει ένας πατέρας όταν πιστεύει ότι το παιδί του τον αδικεί. Κι όταν τελευτήσουν [πεθάνουν] οι γονείς μας, πρέπει να τους κάνουμε την κάλλιστη και σωφρονέστατη ταφή αλλά χωρίς να υστερούμε σε όσα έφτιαχναν οι πρόγονοί μας για τους δικούς τους γονείς. Κάθε χρόνο οφείλουμε να τιμάμε την μνήμη τους και τους προσφέρουμε το μερίδιο που τους ανήκει από τα αγαθά που διαθέτουμε.
χρεῶν πάντων πρε σβύτατα, νομίζειν δέ, ἃ κέκτηται καὶ ἔχει, πάντα εἶναι τῶν γεννησάντων καὶ θρεψαμένων πρὸς τὸ παρέχειν αὐτὰ εἰς ὑπηρεσίαν ἐκείνοις κατὰ δύναμιν πᾶσαν, ἀρχόμενον ἀπὸ τῆς οὐσίας, δεύτερα τὰ τοῦ σώματος, τρίτα τὰ τῆς ψυχῆς, ἀποτίνοντα δανείσματα ἐπιμελείας τε καὶ ὑπερπονούντων ὠδῖνας παλαιὰς ἐπὶ νέοις δανεισθείσας, ἀποδιδόντα δὲ παλαιοῖς ἐν τῷ γήρᾳ σφόδρα κεχρημένοις. παρὰ δὲ πάντα τὸν βίον ἔχειν τε καὶ ἐσχηκέναι χρὴ πρὸς αὑτοῦ γονέας εὐφημίαν διαφερόντως, διότι κούφων καὶ πτηνῶν λόγων βαρυτάτη ζημία—πᾶσι γὰρ ἐπίσκοπος τοῖς περὶ τὰ τοιαῦτα ἐτάχθη Δίκης Νέμεσις ἄγγελος—θυμουμένοις τε οὖν ὑπείκειν δεῖ καὶ ἀποπιμπλᾶσι τὸν θυμόν, ἐάντ᾽ ἐν λόγοις ἐάντ᾽ ἐν ἔργοις δρῶσιν τὸ τοιοῦτον, συγγιγνώσκοντα, ὡς εἰκότως μάλιστα πατὴρ ὑεῖ δοξάζων ἀδικεῖσθαι θυμοῖτ᾽ ἂν διαφερόντως. τελευτησάντων δὲ γονέων ταφὴ μὲν ἡ σωφρονεστάτη καλλίστη, μήτε ὑπεραίροντα τῶν εἰθισμένων ὄγκων μήτ᾽ ἐλλείποντα ὧν οἱ προπάτορες τοὺς ἑαυτῶν γεννητὰς ἐτίθεσαν, τάς τε αὖ κατ᾽ ἐνιαυτὸν τῶν ἤδη τέλος ἐχόντων ὡσαύτως ἐπιμελείας τὰς κόσμον φερούσας ἀποδιδόναι· τῷ δὲ μὴ παραλείπειν μνήμην ἐνδελεχῆ παρεχόμενον, τούτῳ μάλιστ᾽ ἀεὶ πρεσβεύειν, δαπάνης τε τῆς διδομένης ὑπὸ τύχης τὸ μέτριον τοῖς κεκμηκόσιν νέμοντα”.
Συγγραφέας κειμένου: Κεφάλας Ευστάθιος