Οι απόψεις διίστανται για το εάν οι Αρχαίοι Έλληνες πίστευαν στα ζώδια και στην αστρολογία.
Σε γενικές γραμμές συμφωνείται πως την αξιολογούσαν ως απαράδεκτη και μη εφαρμόσιμη.
Αυτό που δέχονταν ήταν η αστρονομία στην πρακτική και μετρήσιμη πλευρά της, στη βαθιά γνώση των ουρανίων φαινομένων, των τροχιών τους, αλλά και όλων των ιδιοτήτων των πλανητών και των αστέρων. Πολλά από όσα έκαναν οι Αρχαίοι Έλληνες μας φαίνονται σήμερα παράξενα, αλλά το ίδιο θα απορούσαν και αυτοί με εμάς ακι τις απόψεις, βλέποντας το σήμερα.
Ωστόσο υπάρχουν αρκετές ενδείξεις ή ακόμα και αποδείξεις, πως αυτό που σήμερα ονομάζουμε αστρολογία, ήταν παραδεκτή τουλάχιστον σε ορισμένους μυημένους κύκλους και, ίσως, σε κάποια Μυστήρια.
Πάντως, αν και ο Θεόφραστοςδιευκρινίζει πως «οι Στωικοί, και ειδικά ο Ποσειδώνιος, είναι υπεύθυνοι για την εισαγωγή της αστρολογίας στην Ελλάδα» από τους Χαλδαίους, είμαστε σε θέση να επισημάνουμε, πως η αστρολογία ήταν γνωστή μερικούς αιώνες νωρίτερα, αφού στους Ορφικούς Ύμνους διαβάζουμε ότι οι «αστερισμοί ορίζουν το πεπρωμένο, ρυθμίζουν τη μοίρα αλλά και τη ζωή των ανθρώπων».
Ο Ησίοδος, μάλιστα, πολύ πριν τους Στωικούς, συνιστούσε (εκείνη την εποχή) «οι γάμοι να γίνονται όταν ο πλανήτης Δίας βρίσκεται στο ζώδιο των Ιχθύων». Ο πατέρας της ιατρικής Ιπποκράτης και ο μεταγενέστερος μεγάλος γιατρός Γαληνός αναφέρουν τις επιρροές που δεχόμαστε από την κίνηση ορισμένων άστρων και πλανητών, οι οποίες συμβάλλουν στην υγεία των ανθρώπων.
Ο Δημόκριτος, που δεν ήταν γιατρός, έχει την ίδια γνώμη. Ο Πρόκλος, μάλιστα, μας παραδίδει πως ο ωροσκόπος του παγκοσμίου ωροσκοπίου είναι ο Καρκίνος! Οι αρχαίοι Έλληνες γνώριζαν αυτό που εμείς σήμερα λέμε «κάρμα» απλά το ονόμαζαν «αντιπεπονθός». Γνώριζαν και παρακολουθούσαν την πορεία της ψυχής. Ο Πλάτωνας δίνει πολύ χαρακτηριστικές περιγραφές του ταξιδιού της.
ΤΑ ΖΩΔΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΘΕΟΙ
Πριν δύο χιλιάδες χρόνια είχε αναγνωριστεί (από τον Πτολεμαίο 140 μ.Χ.) ότι το σημείο τομής του ουράνιου ισημερινού με την εκλειπτική, από το οποίο περνά ο Ήλιος κατά την ημέρα της εαρινής ισημερίας (σήμερα στις 21/03), συνέπιπτε με την αρχή του ζωδιακού κύκλου, τον Κριό. Στην εποχή μας, όμως, λόγω της μετάπτωσης των ισημεριών, όλα αυτά έχουν αλλάξει. Σήμερα την θέση του Κριού έχουν καταλάβει οι Ιχθείς, την θέση των Ιχθύων έχει πάρει ο Γανυμήδης (Υδροχόος) και γενικά τα ζώδια-αστερισμοί έχουν μετακινηθεί προς τα αριστερά ή αλλιώς προς τα πίσω.
Τα ζώδια με τα σημερινά και αρχαία ονόματα είναι τα εξής:
ΚΡΙΟΣ ή ΑΡΝΕΙΟΣ, σημερινή ονομασία ΚΡΙΟΣ
Αναφέρεται στο αθάνατο χρυσόμαλλο κριάρι που μετέφερε τον Φρίξο και την Έλλη. Επίσης, στην Αιγυπτιακή Μυθολογία, το Κριάρι είναι σύμβολο του Άμμωνος-Ρα, καθώς απεικονίζεται με κέρατα ή ακόμα και κεφάλι κριαριού. Ο Άμμων-Ρα, όπως γνωρίζουμε πολύ καλά ταυτίζεται, ήδη από τον 6ο π.Χ. αιώνα με τον Δία ως Ζευς Άμμων. Αλλά και ο Πίνδαρος στους Πυθιονίκες του, ταυτίζει τον Δία με τον Κριό, καθώς είχε μεταμορφωθεί σε κριάρι (το χρυσόμαλλο) προκειμένου να ξεγελάσει τους Γίγαντες. Λέγεται ότι αντιπροσωπεύεται ή κυριαρχείται από την θεά Αθηνά.
ΣΙΔΩΝΙΟΣ ΤΑΥΡΟΣ, σημερινή ονομασία ΤΑΥΡΟΣ:
Είναι ο ταύρος, στον οποίο μεταμφιέστηκε ο Δίας προκειμένου να ξεγελάσει την, αφάνταστης ομορφιάς, Ευρώπη, κόρη του Φοίνικα και της Τηλεφάσας, από την Σιδώνα της Φοινίκης. Όταν εκείνη τον καβάλησε, ο Δίας πέταξε στην θάλασσα και ταξίδεψε έως την Κρήτη. Μαζί της, έκανε τρία παιδιά. Τον Ραδάμανθυ, τον Σαρπηδόνα και τον Μίνωα. Λέγεται ότι αντιπροσωπεύεται ή κυριαρχείται από την θεά Αφροδίτη.
ΔΙΟΣΚΟΥΡΟΙ σημερινή ονομασία ΔΙΔΥΜΟΙ:
Διόσκουροι (Διός κούροι) είναι τα δίδυμα παιδιά του Δία και της Λήδας: οι φημισμένοι Λάκωνες Κάστωρ και Πολυδεύκης. Το σύμβολο ΙΙ με το οποίο παριστάνεται το ζώδιο-αστερισμός τους, αποτελεί το έμβλημα που έφεραν οι Σπαρτιάτες στις μάχες. Με τους Διδύμους σχετίζονται οι Στήλες του Ηρακλή, αλλά και το «ποιούν» και το «πάσχον» (γιν-γιανγκ). Επίσης, συμβολίζουν τον θάνατο και την ζωή, καθώς ο Κάστορας ήταν θνητός και ο Πολυδεύκης αθάνατος. Λέγεται ότι αντιπροσωπεύεται ή κυριαρχείται από τον θεό Απόλλωνα, ή τον θεό Ερμή.
O ΚΑΡΚΙΝΟΣ σημερινή ονομασία ΚΑΡΚΙΝΟΣ:
Ο Καρκίνος υπάρχει στον γνωστό μύθο της Λερναίας Ύδρας. Ο Ηρακλής ενώ προσπαθούσε να κόψει τα κεφάλια του τέρατος, εμφανίστηκε ένας κάβουρας (καρκίνος), σταλμένος από την Ήρα, με σκοπό να τον βλάψει. Ο Ηρακλής τελικά κατάφερε και τον σκότωσε. Από τον Πλάτωνα θεωρείται ως η πύλη των ψυχών που εισέρχονται στην Γη. Λέγεται ότι αντιπροσωπεύεται ή κυριαρχείται από τον θεό Ερμή, ή την θεά Άρτεμις.
ΛΕΩΝ ή ΒΑΣΙΛΙΣΚΟΣ σημερινή ονομασία ΛΕΩΝ:
Αποτελεί τον πρώτο άθλο του Ηρακλή, ο οποίος λόγω της φιλοδοξίας του, δεν σκότωσε το λιοντάρι της Νεμέας με τα όπλα του, αλλά με τα χέρια. Εικάζεται ότι στο μεταίχμιο του Λέοντα και της Παρθένου κατασκευάστηκε η αιγυπτιακή Σφίγγα –γι’ αυτό και είναι μισή άνθρωπος και μισή λιοντάρι! Συνδέεται με τον θεό Απόλλωνα, ενώ πολύ εύκολα μπορεί να συσχετιστεί με όλους τους αρχαίους θεούς ή ακόμα και (στις μέρες μας) τους αγίους που έχουν σκοτώσει κάποιο δράκο ή τεράστιο ερπετό, όπως ο Ίντρα, ο Μίθρας, ο άγιος Γεώργιος κλπ. Λέγεται ότι αντιπροσωπεύεται ή κυριαρχείται από τον θεό Δία, ή τον θεό Απόλλωνα.
ΔΙΚΗ σημερινή ονομασία ΠΑΡΘΕΝΟΣ:
Η Δίκη (Αστραία) είναι κόρη του Δία και της Θέμιδος (ή κατά πάσα πιθανότητα του Αστραίου και της Ηούς). Ήταν εκείνη που έδινε κάθε φορά τον κεραυνό στον Δία και φρόντιζε να βρίσκει τον στόχο του. Πρώτα ζούσε στην Γη με τους θνητούς. Όταν οι άνθρωποι δεν τηρούσαν πια το δίκαιο και άρχισαν στάσεις και πολέμους, η Δίκη δεν παρέμεινε μαζί τους. Ανέβηκε στον Ουρανό, Γι’ αυτό και από πολλούς ταυτίζεται με την Νέμεση. Από την Δίκη φαίνεται πως ξεκίνησε η εποχή της μητριαρχίας. Με την νίκη της Αμαζόνας Υψιπύλης από τον Ηρακλή, ο τελευταίος έλαβε την σκυτάλη για την δημιουργία του πατριαρχικού συστήματος. Είτε για την βοήθεια που προσέφερε στον Δία, είτε για το χάσιμο της εξουσίας του γυναικείου φύλου πάνω στο αντρικό, ο Δίας καταστέρισε την Δίκη. Λέγεται ότι αντιπροσωπεύεται ή κυριαρχείται από την θεά Δήμητρα.
ΧΗΛΑΙ ΣΚΟΡΠΙΟΥ σημερινή ονομασία ΖΥΓΟΣ:
Οι Χηλές (δαγκάνες) Σκορπιού είναι η συνέχεια του Ζωδίου-αστερισμού του Σκορπιού. Κατά τα ρωμαϊκά χρόνια ονομάστηκε Ζυγός. Λέγεται ότι αντιπροσωπεύεται ή κυριαρχείται από τον θεό Ήφαιστο, ή την θεά Ήρα.
ΣΚΟΡΠΙΟΣ σημερινή ονομασία ΣΚΟΡΠΙΟΣ:
Μία από τις πολλές εκδοχές του ίδιου μύθου, αναφέρει ότι τον Σκορπιό δημιούργησε η θεά Άρτεμις προκειμένου να τσιμπήσει τον όμορφο Ωρίωνα, διότι σε κάποιο κυνήγι μαζί της προσπάθησε να την βιάσει. Λέγεται ότι αντιπροσωπεύεται ή κυριαρχείται από τον θεός Άρης.
ΟΦΙΟΥΧΟΣ:
Λέγεται ότι είναι ο Ασκληπιός, ο οποίος ασκούσε την ιατρική τέχνη τόσο καλά, ώστε ανάσταινε ακόμα και νεκρούς. Επειδή, λοιπόν, διατάραζε την τάξη, ο Δίας οργισμένος τον κεραυνοβόλησε. Μετά, για χάρη του Απόλλωνα τον ανέβασε στα άστρα. Αν και καταλαμβάνει μεγάλη επιφάνεια (948 τετραγωνικές μοίρες) και στο νότιο τμήμα του διασχίζεται από την εκλειπτική δεν συμπεριλαμβάνεται μεταξύ των ζωδίων του δυτικού ωροσκοπίου. Δεν είναι γνωστό για ποιο λόγο δεν συμπεριλήφθηκε (ενδεχομένως από τον Πτολεμαίο Κλαύδιο). Λέγεται ότι αντιπροσωπεύεται ή κυριαρχείται από τον θεό Διόνυσο.
ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ ή ΚΡΟΤΟΝ σημερινή ονομασία ΤΟΞΟΤΗΣ:
Κατά μία εκδοχή πρόκειται για τον Κένταυρο Χείρωνα. Άλλοι όμως λένε ότι πρόκειται για τον Κρότωνα, γιο της Εύφημης, της τροφού των Μουσών, ο οποίος εφηύρε το τόξο. Λέγεται ότι αντιπροσωπεύεται ή κυριαρχείται από την θεά Άρτεμις, ή τον θεό Δία.
ΠΑΝ σημερινή ονομασία ΑΙΓΟΚΕΡΩΣ:
Είναι ο τραγόμορφος γιος του Αιγίπανα. Όταν ο Δίας εκστράτευσε εναντίων των Τιτάνων, ο Πάνας τους τρόμαξε τόσο ξαφνικά που άρχισαν να τρέχουν πανικόβλητοι. Από το όνομα «Παν» δημιουργήθηκε η λέξη «πανικός» κι ύστερα από αυτό, ο Δίας τον τίμησε με καταστερισμό. Σύμφωνα με τον Πλάτωνα, θεωρείται ως η πύλη για την έξοδο των ψυχών. Συχνά συγχέεται με την Αμάλθεια, δηλαδή την κατσίκα με το κέρατο της αφθονίας. Λέγεται ότι αντιπροσωπεύεται ή κυριαρχείται από την θεά Εστία.
ΓΑΝΥΜΗΔΗΣ σημερινή ονομασία ΥΔΡΟΧΟΟΣ:
Ο Γανυμήδης είναι ο οινοχόος των θεών. Ήταν τόσο ωραίος, που ο θεός τον απήγαγε και τον έφερε στον Όλυμπο. Εκεί, οι θεοί τον έκριναν άξιο να τους σερβίρει κρασί. Έτυχε αθανασίας που, τότε, ήταν άγνωστη στους ανθρώπους. Από την κανάτα που κρατάει δεν χύνεται νερό (υδροχόος) αλλά κρασί και πολλοί θεωρούν ότι είναι το νέκταρ που πίνουν οι θεοί. Κατ’ αυτόν τον τρόπο διανέμει το Διονυσιακό κρασί σε κάθε συνδαιτυμόνα που είναι μία άλλου είδους Θεία Κοινωνία. Λέγεται ότι αντιπροσωπεύεται ή κυριαρχείται από την θεά Ήρα, ή τον θεό Ήφαιστο.
ΙΧΘΥΕΣ σημερινή ονομασία ΙΧΘΥΕΣ:
Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, οι δύο Ιχθύες είναι η θεά Αφροδίτη και ο γιος της ο Έρωτας, οι οποίοι τρομοκρατημένοι από τους Γίγαντες και ειδικά τον Τυφώνα, εγκατέλειψαν προσωρινά (όπως και οι άλλοι θεοί) τον Όλυμπο, μέχρι να ανασκουμπωθούν, και κατέφυγαν στην Αίγυπτο, όπου εκεί μεταμορφώθηκαν σε ψάρια. Για να τιμήσουν τους δύο αυτούς ιχθύες, τους τοποθέτησαν στον ουρανό με έναν σύνδεσμο αναμεταξύ τους (τους λεγόμενους «λινούς») για να δείξουν την συγγένειά τους (μάνα και γιος). Άλλη εκδοχή θέλει τους δύο ιχθύες να είναι τα δύο δελφίνια που συνόδευαν πάντα τον θεό Ποσειδώνα. Λέγεται ότι αντιπροσωπεύεται ή κυριαρχείται από τον θεό Ποσειδώνα.