1) ΠΡΩΤΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΦΙΛΙΠΠΟΥ Ε’ ΠΡΟΣ ΑΜΦΙΠΟΛΗ(193/ 192 π.Χ.)
Μουσείον Αμφίπολης (Λ 92)
Βρέθηκε τυχαία κατά την διάρκεια άροσης στην Αμφίπολη και αποτελείται από πέντε τμήματα ,τέσσερα εκ των οποίων ενεπίγραφα.
Η μαρμάρινη πλίνθος από την οποίαν προέρχονται ανήκε πιθανόν σε ένα δημόσιο κτήριο της πόλης, μετετράπηκε δε μεταγενέστερα σε λεκάνη με αποτέλεσμα να χαθεί μεγάλο μέρος ενεπίγραφης πλάκας.
Η επιστολή του Φιλίππου Ε αναφέρεται στην άρση της απαλλαγής ωφειλών των πολιτών (είχαν απαλλαγεί κατά το 24ο έτος της βασιλείας του)και ο βασιλιάς τους ζητά να ανταποκριθούν στις φορολογικές τους υποχρεώσεις εκ νέου.
Το 24ο έτος της βασιλείας του Φιλίππου Ε’ είναι το 197 π.Χ. κατά το οποίον έλαβε τέλος ο Β’ Μακεδονικός πόλεμος με την ήττα του Φιλίππου από τους Ρωμαίους στις Κυνός Κεφαλές.Είναι λοιπόν πολύ πιθανόν αυτή η απαλλαγή από φόρους (επίσχεση) να ήταν μια προσπάθεια του βασιλιά να ανακουφίσει τους επιστρατευμένους και ταλαιπωρημένους Αμφιπολίτες με μέτρα φορολογικής ελάφρυνσης.
2) ΔΕΥΤΕΡΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΦΙΛΙΠΠΟΥ Ε’ ΠΡΟΣ ΑΜΦΙΠΟΛΗ (ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 218 π.Χ.).Μουσείον Αμφίπολης (Λ 99) .
Η επιγραφή βρέθηκε το 1970 στην περιοχή των Παλαιοχριστιανικών Βασιλικών της Αμφίπολης.
Η αναφορά στην αρχή στην Αγαθή Τύχη δεν είναι συνήθης εκείνη την εποχή σε βασιλικές επιστολές γι’αυτό και η παρούσα αποτελεί εξαίρεση.
Αναφέρεται στον Αδαίο ,επιστάτη της Αμφίπολης ο οποίος είναι ο εγγυητής της βασιλικής εντολής.
Το θέμα της επιστολής αφορά τους Αινίους κατοίκους της πόλης.
Οί Αίνιοι ήταν από την θρακική πόλη Αίνου και είχαν εγκατασταθεί στην Αμφίπολη ήδη πριν απο τα χρόνια του Φιλίππου στο πλαίσιο της Μακεδονικής πολιτικής που προέβλεπε την ενσωμάτωση στον πληθυσμό του βασιλείου,κατοίκων που αντιπολιτεύονταν στην Αθηναική κυριαρχία και είναι κάτι ανάλογο με τους «μετοίκους» των Αθηνών.
Οι Αίνιοι της Αμφίπολης ,στην συγκεκριμένη περίπτωση ,ζητούν από τον βασιλιά να τους επιτραπεί η αναγραφή των προνομίων τους στον ναό της Ταυροπόλου Αρτέμιδος,προκειμένου να επισημοποιήσουν έτσι την παραχώρησή τους.Τα προνόμια που τους είχε παραχωρήσει ο Φίλιππος δεν ήταν τα μόνα καθώς είχαν λάβει ανάλογα και στο παρελθόν από τον πατέρα του Φιλίππου,Αντίγονο Δώσωνα.
Η κακή κατάσταση της λίθου δεν μας επιτρέπει να γνωρίζουμε περί ποίων προνομίων πρόκειται.Ωστόσο από τις ελάχιστες λέξεις που σώζονται,φαίνεται πως πρόκειται για οικονομικής φύσεως παραχωρήσεις και ευκαιρίες εμπορικών συναλλαγών στο ιερό της Ταυροπόλου Αρτέμιδος.
Ο ναός της Αρτέμιδος Ταυροπόλου ίσως κατασκευάστηκε ύστερα από εντολή του Αλεξάνδρου ,ενώ είναι βέβαιο ότι απετέλεσε καταφύγιο για τα γυναικόπαιδα μετά την μάχη της Πύδνας.
Η ΑΡΧΑΙΟΤΕΡΗ ωστόσο ΕΠΙΓΡΑΦΙΚΗ ΜΑΡΤΥΡΙΑ ,για την λατρεία της θεάς στην πόλη,είναι η παρούσα επιστολή.Αποστολέας της βασιλικής επιστολής είναι με βάση το σχήμα των γραμμάτων ,ο Φίλιππος Ε’ και χρονολογείται το 218 π.Χ.Σε δεύτερο μέρος της λίθινης επιστολής ο Φίλιππος δικαιώνει πιθανότατα το αίτημα των Αινίων σχετικά με την αναγραφή των προνομίων τους στον ναό της Ταυροπόλου.
ΠΗΓΗ: Χ.Κουκούλη-Χρυσανθάκη «Επιστολές Φιλίππου Ε’ από την Αμφίπολη,Αρχαία Μακεδονία ΙΙ.(Β’ Διεθνές Συμπόσιον 1973)
Από το κείμενο μπορούμε να υποθέσουμε πως εφόσον η μία επιγραφή βρέθηκε στην περιοχή των Παλαιοχριστιανικών Βασιλικών της Αμφίπολης,είναι πιθανόν κάπου εκεί να ήταν και ο ναός της Ταυροπόλου Αρτέμιδος.
Μία ακόμα μαρτυρία για τον ναό της Ταυροπόλου Αρτέμιδος ,στην Αμφίπολη,βρέθηκε σε αναθηματική επιγραφή με το όνομα του βασιλέως Περσέως , χρονολογείται περίπου το 168 π.Χ. και βρέθηκε στην πρόσοψη ενός βάθρου στην Αμφίπολη.Συγκεκριμένα:
Πρόκειται για την πρόσοψη ενός βάθρου από την Αμφίπολη, που αποτελούσε τμήμα κάποιου αναθηματικού μνημείου προς την Άρτεμιν Ταυροπόλου όπου διαβάζεται εύκολα στην εικόνα που παρατίθεται!
Οι στ. 1- 4 αναφέρουν ότι ο βασιλιάς Περσέας έπραξε την ανάθεση από τα λάφυρα των εκστρατειών του στην Θράκη.
Στους στ. 5-9 αναφέρεται ότι ανέθεσε ο Δήμος των Αμφιπολιτών στην Άρτεμιν Ταυροπόλο, όταν ήταν άρχοντες της πόλης ο Τιμωνίδης.
Το γεγονός ότι ο Περσέας και ο δήμος της πόλης αναφέρονται χωριστά, καθώς επίσης και ότι το όνομα της θεάς αναφέρεται δύο φορές σε
διαφορετικά σημεία της επιγραφής μάς οδηγούν στο συμπέρασμα ότι πιθανότατα υπάρχουν δυο αναθέσεις ανεξάρτητες η μια από την άλλη.
Για την χρονολόγηση της πρώτης ανάθεσης (στ. 1-4), η αναφορά στο όνομα του βασιλιά και στις εκστρατείες του στην Θράκη δεν επιτρέπουν πολλά περιθώρια.
Όσον αφορά στην χρονολόγηση της δεύτερης ανάθεσης (στ. 5-9) υπάρχουν μελετητές οι οποίοι δεν την διαχωρίζουν χρονολογικά από την πρώτη επιγραφή όμως, πιθανότατα, τοποθετείται χρονικά λίγο μετά την ήττα του Περσέα στην Πύδνα το 168 π.Χ.
visaltis.net, ΕΛΕΝΗ ΤΣΙΛΙΒΗ (ΕΛΑΦΗΒΟΛΟΥ)