Τον 5ο αιώνα π.Χ. (500-400) η Αθήνα και η Σπάρτηήταν οι δύο ισχυρές πόλεις κράτη της Ελλάδας, και οι υπόλοιπες πόλεις ήταν σύμμαχοι ή του ενός ή του άλλου. Η Αθήνα και η Σπάρτη ήταν αγροτικές οικονομίες, και τα βασικά εξαγωγικά προϊόντα τους ήταν το λάδι και το κρασί.
Η ανάπτυξη της κεραμικής επέτρεπε την τοποθέτηση του λαδιού και του κρασιού σε αμφορείς, ώστε και να αποθηκεύονται και να εξάγονται, ώστε να εισάγονται προϊόντα από τις εύφορες περιοχές του Νείλου στην Αίγυπτο, της Μεσοποταμίας στην Μέση Ανατολή και της Καρχηδόνας (σημερινή Τυνησία).
Η Σπάρτη είχε στον έλεγχο της την Πελοπόννησο, ενώ η Αθήνα, με το κακό για καλλιέργειες έδαφος της, ήταν μία ναυτική δύναμη που έψαχνε για αποικίες με εύφορα εδάφη, ώστε να αυξήσει τις καλλιέργειες της και την παραγωγή της σε λάδι, κρασί και σιτηρά.
Όταν οι Πέρσες εισέβαλαν στην Ελλάδα, την περίοδο 500-480 π.Χ., οι δύο εχθροί, Αθηναίοι και Σπαρτιάτες, πολλές φορές συμμάχησαν εναντίον τους.
Μετά τους Περσικούς Πολέμους οι Αθηναίοι κυριάρχησαν στο εμπόριο του Αιγαίου, και έγιναν μία πανίσχυρη αυτοκρατορία, την οποία έβλεπαν με πολύ κακό μάτι και οι Σπαρτιάτες και οι Πέρσες. Οι Σπαρτιάτες επειδή θεωρούσαν ότι μία πολύ ισχυρή Αθήνα αργά ή γρήγορα θα στρέφονταν και εναντίον της Σπάρτης, ώστε να πάρει υπό τον έλεγχο της και τις καλλιέργειες της Πελοποννήσου. Οι Πέρσες επειδή η Αθήνα μπλόκαρε την έξοδο της Περσίας στο Αιγαίο Πέλαγος και είχε τον έλεγχο του Ανατολικού Αιγαίου.
Το αποτέλεσμα ήταν να ξεσπάσει ο Πελοποννησιακός Πόλεμος, στον οποίοι οι Σπαρτιάτες και οι Πέρσες συμμάχησαν και έβαλαν στην μέση την Αθηναϊκή Αυτοκρατορία (431-404 π.Χ.).
Κατά την διάρκεια του Πελοποννησιακού Πολέμου οι Αθηναίοι έκαναν την Σικελική εκστρατεία προσπαθώντας να πάρουν τις καλλιέργειες των Συρακουσών υπό τον έλεγχο τους, κάτι που οι Αθηναίοι θεωρούσαν ότι θα τους έδινε πλεονέκτημα στον πόλεμο με τους Σπαρτιάτες και τους Πέρσες. Οι Σπαρτιάτες και πάλι συμμάχησαν με τους Συρακούσιους, και πάλι έβαλαν στην μέση τους Αθηναίους, και η Σικελική εκστρατεία εξελίχθηκε σε ένα Βατερλό για τους Αθηναίους.
Οι Σπαρτιάτες νίκησαν τελικά τους Αθηναίους στον Πελοποννησιακό Πόλεμο. Κανένας όμως από τους δύο δεν κατάφερε να συνέλθει από τα τραύματα του πολέμου, κάτι που οδήγησε τελικά στην άνοδο της Μακεδονίας λίγα χρόνια αργότερα.
Ο Μέγας Αλέξανδρος κατάφερε να ενώσει όλους τους Έλληνες και να τους οδηγήσει νικηφόρα στην Περσία και την Αίγυπτο λίγες δεκαετίες μετά τον Πελοποννησιακό Πόλεμο (330-320 π.Χ.), και οι Έλληνες πήραν τον έλεγχο και του Νείλου και της Μεσοποταμίας (Τίγρης και Ευφράτης).