Ιστορία αιώνων «κρυμμένη» ανάμεσα στις γυμνές βουνοκορφές
Χτισμένη αμφιθεατρικά σε υψόμετρο 950 μέτρων στις νότιες πλαγιές του όρους Ασκιού, σαν αετοφωλιά, είναι η ορεινή κωμόπολη του νομού Κοζάνης η Σιάτιστα. Περιβάλλεται από γυμνές ξηρές κορυφές και με τους αιώνες της ιστορίας της προσκαλεί τον επισκέπτη να περιηγηθεί στα μονοπάτια της.
Η ετυμολογία του ονόματός και η εξέλιξή του αποτυπώνουν και την πορεία της στον χρόνο. Λεγόταν αρχικά «Καλύβια», την εποχή που ήταν οικισμός ποιμένων. Ακολουθεί το τούρκικο «Αρμούτ-Κιόι», που απαντάται στα τέλη του 16ου αιώνα κι αργότερα το «Φλωροχώρι» επωνυμία χαρακτηριστική του πλούτου που αποκόμισε από το εμπόριο ή και από το έθιμο να κρεμούν οι γυναίκες και τα κορίτσια φλουριά στο στήθος τους. Τέλος το 1745 άρχισε να λέγεται Σιάτιστα. Η ετυμολογία της ονομασίας της περνά από βλάχικες, λατινικές, σλαβικές, τουρκικές αλλά και γερμανικές λέξεις.
Η πόλη βρίσκεται σε απόσταση 28 χιλιομέτρων από την πόλη της Κοζάνης και πάνω από την κοιλάδα του Αλιάκμονα. Ο επισκέπτης θα φτάσει στη Σιάτιστα από δύο δρόμους, ο ένας περνάει μέσα από τη στενή κοιλάδα, που ονομάζεται Μπουγάζι (εθνική οδός Κοζάνης - Ιωαννίνων) και ο άλλος από τη βόρεια μεριά ανάμεσα από τα όρη Σβέρνιστσο και Βέλλια (επαρχιακή οδός Εράτυρας – Σιάτιστας – Νεάπολης).
Παλαιότερα ήταν χωρισμένη σε δύο συνοικίες, τη Γεράνεια και τη χώρα,που τις χώριζε η αντιπαλότητα. Αρχαιότερη θεωρείται η Γεράνεια όπου βρίσκεται και η παλαιότερη σωζόμενη εκκλησία, αυτή της Αγίας Παρασκευής.
Στα μέσα του 17ου αιώνα η Σιάτιστα γνώρισε μεγάλη οικονομική άνθιση που αποδίδεται κυρίως στο εμπόριο. Παράλληλα ήταν αξιόλογο βιοτεχνικό κέντρο και οι κάτοικοί της ασχολούνταν με την υφαντική, τη γουνοποιία, τη βαφική τέχνη και την αμπελοκαλλιέργεια. Η πνευματική και κοινωνική ανάπτυξη της πόλης φαίνεται στην εκπαιδευτική της εξέλιξη και την εξέχουσα θέση της. Είναι χαρακτηριστικό πως στην πόλη ιδρύθηκε ανώτερη σχολή πριν το 1700 ενώ μετά τα μέσα του 19ου αιώνα λειτουργούσαν δύο αλληλοδιδακτικά, ένα ελληνικό σχολείο, κι ένα παρθεναγωγείο με αξιόλογους δασκάλους.
Η οικονομική άνθιση και η ευημερία αποτυπώνεται στα αρχοντικά, φτιαγμένα από τα χέρια Ηπειρωτών και Μακεδόνων μαστόρων. Τριάντα σώζονται μέχρι και σήμερα.
Η πόλη αξίζει μια επίσκεψη κάθε εποχή του χρόνου, αλλά πολλοί επιλέγουν την περίοδο των γιορτών των Χριστουγέννων, τις Απόκριες και το Δεκαπενταύγουστο που στη Σιάτιστα αναβιώνουν πολλά έθιμα.
Δείτε τις φωτογραφίες:
