Η εκκλησία του Ιουστινιανού... στάθηκε όρθια.
Αρχαιολόγοι της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λάρισας έστησαν τη μοναδική παλαιοχριστιανική εκκλησία που βρέθηκε στα παράλια της Θεσσαλίας (εξαιρούνται οι αρχαιότητες της Νέας Αγχιάλου), στο Κάστρο της Βελίκας Λάρισας, και χρονολογείται στον 6ο μ.Χ. αιώνα, στους χώρους του Διαχρονικού Μουσείου Λάρισας.
Η έκθεση με τίτλο «Κάστρο Βελίκας. Ένας οχυρωμένος οικισμός του Ιουστινιανού» θα μείνει ανοιχτή για το κοινό μέχρι τις 10 Μαΐου και παρουσιάζει την εκκλησία σε φυσικό μέγεθος με τα αυθεντικά μέλη.
Οι επισκέπτες έχουν την αίσθηση ότι μεταφέρονται μέσα στην εκκλησία, ενώ βλέπουν τα ιερά σκεύη, ανάμεσά τους και το σπάνιο δισκοπότηρο, εύρημα μοναδικό για τα ελληνικά χρονικά, το οποίο είχε αποκαλύψει το «Εθνος» τον Ιούλιο του 2014.
Πρόκειται για μια κύλικα με ψηλό πόδι, ύψους 10 εκατοστών, που δεν φέρει διάκοσμο ή κάποια επιγραφή και οι αρχαιολόγοι υποθέτουν ότι ήταν το άγιο ποτήρι της εκκλησίας. «Για πρώτη φορά εκτίθενται τα σημαντικότατα ευρήματα της ανασκαφής στο Κάστρο Βελίκας. Στην έκθεση κυριαρχεί η εκκλησία του κάστρου, το πιο σημαντικό από τα ανασκαμμένα κτίρια, που ερευνήθηκε σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, μαζί με τα γλυπτά και τα ιερά του σκεύη» λέει στο «Εθνος» η προϊσταμένη της ΕΦΑ Λάρισας, Σταυρούλα Σδρόλια.
Η έκθεση περιλαμβάνει επίσης πλήθος από πιθάρια και αντικείμενα καθημερινής χρήσης, καθώς παρουσιάζονται οι αποθήκες του οικισμού και η οικία του διοικητή που βρέθηκε στη νότια πλευρά του Κάστρου Βελίκας.
Η εκκλησία του Κάστρου είναι μια τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική του 6ου αιώνα μ.Χ. και οι ανασκαφές έφεραν στο φως κίονες, τμήματα μαρμάρινων κιονίσκων από την Αγία Τράπεζα, θραύσματα από θωράκια, ιερά σκεύη και νομίσματα για τη χρονολόγησή της με ασφάλεια.
Πιθάρια από τον οικισμό του Κάστρου Βελίκας και Αγιο Δισκοπότηρο που έχει συντηρηθεί και παρουσιάζεται στην έκθεση στο Διαχρονικό Μουσείο
Ιδρύθηκε την εποχή του αυτοκράτορα Ιουστινιανού (527-565 μ.Χ.) και η κόγχη της βρέθηκε να εφάπτεται στο τείχος. Πιθανόν ύστερα από μεγάλη καταστροφή οι κάτοικοι τη μετέφεραν εκεί ίσως για να δείξουν την ιερότητα του τείχους -σαν να τους έσωσε από κάτι. Το Κάστρο της Βελίκας αποτελεί τη βυζαντινή οχύρωση της Ιουστινιάνειας περιόδου. Χτίστηκε στη θέση της Ακρόπολης της αρχαίας Μελιβοίας, της πόλης του ομηρικού βασιλιά Φιλοκτήτη.
Οι ανασκαφές που έγιναν από την κ. Σδρόλια και τον καθηγητή Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Γιάννη Βαραλή αποκάλυψαν έναν μεγάλο αριθμό από εμπορικά αγγεία, που συνεχίζουν για πάνω από 1.000 χρόνια να κυκλοφορούν στις ίδιες εμπορικές διαδρομές του Αιγαίου και της Μαύρης Θάλασσας μεταφέροντας την αγροτική παραγωγή, μέταλλα, κεραμικά και άλλα προϊόντα.
Ξεχωρίζουν επίσης τα μεταλλικά εργαλεία για τις εργασίες στο σπίτι και στην ύπαιθρο, οι εμπορικοί αμφορείς με την ποικιλία των σχημάτων, και το τοπικό εργαστήριο παραγωγής ανάγλυφων σκευών, που συντελούν στην κατανόηση πολλών πτυχών της ζωής σε έναν οχυρό οικισμό της εποχής.
«Το Κάστρο της Βελίκας είχε την τύχη να διασωθεί μέχρι σήμερα χωρίς μεταγενέστερες επεμβάσεις και να μπορεί να μας αποκαλύψει πολλά μυστικά για τη ζωή των ανθρώπων της εποχής» μας λέει η κ. Σδρόλια.
ΜΑΡΙΑ ΡΙΤΖΑΛΕΟΥ, ethnos.gr