Φωτ.: Δήμος Düzce

Την είδηση επιβεβαίωσε με ανάρτησή του το τουρκικό Τμήμα Ανασκαφών και Ερευνών

Τουρκικός δήμος υποστηρίζει πως σε ανασκαφές στην περιοχή βρέθηκε άθικτη προτομή του Μεγάλου Αλεξάνδρου και παραδόθηκε σε τοπικό μουσείο.

Σε δήλωσή του ο δήμος Ντούζτσε, που βρίσκεται κοντά στην Προύσα, αναφέρθηκε στην κεφαλή του Μεγάλου Αλεξάνδρου λέγοντας ότι ανακαλύφθηκαν νέα ευρήματα στις ανασκαφές, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν με την άδεια της Γενικής Διεύθυνσης Πολιτιστικής Κληρονομιάς και Μουσείων στην αρχαία πόλη Prusiasad Hypium («Προῦσα πρὸς τῷ Ὑππίῳ ποταμῷ») στην περιοχή Κονουράλπ. Στην εν λόγω δήλωση αναφέρεται ακόμα ότι η κεφαλή του Μεγάλου Αλεξάνδρου παραδόθηκε στο Μουσείο Κονουράλπ.

«Οι αρχαιολόγοι, οι οποίοι συνειδητοποίησαν ότι επρόκειτο για ένα εύρημα, πραγματοποίησαν λεπτομερώς τις ανασκαφές και αποκάλυψαν μια κεφαλή - πορτραίτο που δεν είχε καταστρέφει», τονίζεται και προστίθεται πως το κομμάτι εξετάστηκε από ειδικούς. «Σε αποτέλεσμα της διαβούλευσης με ειδικούς της ιστορίας και υπαλλήλους του Τμήματος Ανασκαφών και Ερευνών, διαπιστώθηκε ότι η κεφαλή ανήκε στον Μέγα Αλέξανδρο, βασιλιά της Μακεδονίας», είπαν.

Ανάλογη και η δήλωση του μουσείου, όπου αναφέρεται επίσης ότι κατά την ανασκαφή αποκαλύφθηκε μια «κεφαλή του Μεγάλου Αλέξανδρου» διαστάσεων 23 εκατοστών (από το κεφάλι μέχρι το λαιμό) που χρονολογείται από τον 2ο αιώνα μ.Χ.. Επίσης κατά την περιγραφή του ευρήματος επισημαίνεται πως τα μάτια κοιτάζουν προς τα πάνω, υπάρχουν σημάδια από τρύπες στις κόρες των ματιών και το στόμα είναι ελαφρά ανοιχτό, που δεν αποκαλύπτει πολλά από τα δόντια. Κάνει λόγο ακόμα για μακριά σγουρά μαλλιά μέχρι το λαιμό μοιρασμένα και στις δύο πλευρές της κεφαλής και με χωρίστρα στη μέση του μετώπου.

Η είδηση επιβεβαιώθηκε και από τα μέσα στα κοινωνικής δικτύωσης του Τμήματος Ανασκαφών και Ερευνών.

Πηγή: lifo

Ο Ηρακλήςαποδείχθηκε πιο ικανός από όσο θα περίμενε ο βασιλιάς της Τίρυνθας Ευρυσθέας. Κατάφερε έντεκα ήδη άθλους, οι οποίοι φάνταζαν αδύνατοι, ίσως τελικά η θέα Ήρα, να μην ήταν τόσο ισχυρή, ή ο Δίας και η «αμήτωρ» κόρη του Αθηνά, υπερκέρασαν με την βοήθεια τους στον Ηρακλή το μένος της Ήρας..

Σε κάθε περίπτωση, ο Ευρυσθέας, μετά από πολύ σκέψη επινόησε μία τελευταία αποστολή για τον Ηρακλή. Έναν σημειολογικό άθλο, μία αποστολή που ήταν αδύνατο να στεφθεί με επιτυχία, καθώς σηματοδοτούσε τον αντίθετο πόλο της ζωής, τον θάνατο, την κάθοδο δηλαδή στο βασίλειο του Άδη.

Η κάθοδος στον Άδησηματοδοτούσε ένα δρόμο δίχως επιστροφή. Εδώ η ισχύς και ο λόγος του Διός δεν είχε καμιά σημασία, το βασίλειο του Άδη, ήταν το αντίθετο όριο της ζωής, ρυθμισμένο από τότε που η βασιλεία του κόσμου μοιράστηκε στους τρείς γιούς του έκπτωτου Κρόνου, του Δία, του Ποσειδώνα, και του Άδη.

Και εάν τα δύο πρώτα βασίλεια των Αιθέρων, της Γης, και των υδάτων τα οποία ρύθμιζαν ο Δίας, και ο Ποσειδώνας ήταν αλληλοεξαρτώμενα ως πηγές και συντηρητές της ζωής, το τρίτο το βασίλειο του Άδη, ήταν το χθόνιο βασίλειο του θανάτου, της σήψης, και της εκμηδένισης, και της ανακύκλωσης της ζωής, ήταν αυτόνομα και αυτθύπαρκτο. Αυτή η τελευταία ιδιότητα της ανακλώσης, και του κρυμμένου φυτικού πλούτου έδωσε στον Άδη και το προσωνύμιο Πλούτωνας.

Ο τελευταίος και δωδέκατος άθλος λοιπόν θα ήταν η κάθοδος στον Άδη, και η απαγωγή του τρομερού Κέρβερου. Κανείς δεν είχε κατέβει έως τώρα στον Άδη και να επιστρέψει πίσω στον κόσμο των ζωντανών. Ο Κέρβερος ο τρικέφαλος φύλακας, σκύλος του Άδη, έστεκε άχρονος φρουρός των πυλών του κάτω κόσμου. Τα τρία του κεφάλια συμβόλιζαν ακριβώς το τέλος του χρόνου για την έμβιο ζωή.

Εδώ το παρελθόν, και το μέλλον απλά δεν υπήρχαν κυριαρχούσε μόνο το σκιώδες και γκρίζο παρόν, ένα παρόν δίχως πριν και μετά, αιώνιο και αμετάκλητο. Όταν κάποιος νεκρός έφτανε στον Άδη, ο Κέρβερος κουνούσε την ουρά του χαιρετώντας τον, εάν όμως κάποιος από αυτούς που είχαν διαβεί περάσει την Πύλη τολμούσε να επιχειρήσει να επιστρέψει στον κόσμο των ζωντανών, τον κατασπάραζε.

Εδώ τα πάντα λειτουργούν αντίστροφα. Στον πάνω κόσμο ότι μπαίνει βγαίνει, εδώ δεν ίσχυε αυτό. Και όχι μόνο αυτό, συνήθως στον πάνω κόσμο, πιο δύσκολα μπαίνεις κάπου, και εύκολα βγαίνεις, εδώ γινόταν τον αντίστροφο, εύκολα μπαίνεις ποτέ δεν βγαίνεις. Αυτός ήταν ο νόμος των Θεών και δεν μπορούσε να αλλάξει διότι θα διασαλευόταν η κοσμική τάξη.

- Καλά τα κατάφερες Ηρακλή, αναπάντεχα καλά πρέπει να το αναγνωρίσω, του είπε χαιρέκακα ο Ευρυσθέας. Υπάρχει λοιπόν μία τελευταία αποστολή για εσένα, αν την φέρεις και αυτή εις πέρας είσαι ελεύθερος από εμένα.

- Δεν ικανοποιήθηκες ακόμα Ευρυσθέα, τι άλλο σκαρφίστηκες πάλι;, τον ρώτησε γεμάτος οργή, ο Ηρακλής. Θα ήθελε να τον συντρίψει στα χέρια του, αλλά έπρεπε να καθαρθεί από τα λάθη και τα πάθη του έπρεπε να υπομείνει και τον τελευταίο αυτό άθλο. Αυτή ήταν η επιταγή των Θεών.

- Τον έφαγες τον γάιδαρο, Ηρακλή, στην ουρά θα κολλήσεις του είπε χαμογελώντας χαιρέκακα ο Ευρυσθέας. Θέλω να μου φέρεις αλυσοδεμένο τον σκύλο φύλακα του Άδη τον Κέρβερο.

- Τι μου ζητάς Ευρυσθέα είπε ο χλωμός πλέον Ηρακλής; Αυτό είναι αδύνατο, κανείς δεν μπορεί να περάσει τα σύνορα του Άδη, χωρίς να μείνει για πάντα εγκλωβισμένος εκεί, δεν μπορεί να μου ζητάς κάτι τέτοιο, να μπω στο κρύο βασίλειο των νεκρών να πάρω τον Κέρβερο και να στον φέρω εδώ, κανείς δεν το έχει κάνει έως τώρα και ούτε πρόκειται να ξαναγίνει στο μέλλον.

- Είσαι γιός του παντοδύναμου Διός Ηρακλή, αυτή είναι η τελευταία μου επιθυμία και δεν αλλάζει. Θα την βρεις την λύση, πάντα την βρίσκεις…

Ο Ηρακλής έχασε την γη κάτω από τα πόδια του. Τι και εάν ήταν γιός του Διός, στο βασίλειο του Άδη ο πατέρας του δεν είχε καμιά αρμοδιότητα και ισχύ. Χρειαζόταν μία άλλη βοήθεια, μία βοήθεια, εκ των έσω. Δεν χρειαζόταν να το σκεφθεί και πολύ. Η μόνη δυνατή βοήθεια θα ερχόταν από την βασίλισσα του κάτω κόσμου την Περσεφόνη, και την μητέρα της Δήμητρα.

Ακόμα και ο ισχυρότερος άντρας χρειάζεται την αρωγή και το μυαλό μιας γυναίκας. Αν έχεις στο πλάι σου δύο, ακόμα καλύτερα, άτρωτος.

Και οι δύο ήταν χολωμένες με τον Άδη λόγω της απαγωγής της κόρης Περσεφόνης, συνεπώς ίσως τον βοηθούσαν, κινώντας κάποια νήματα που θα τον βοηθούσαν στο δύσκολο αυτό εγχείρημα.

Για να λάβει την βοήθεια της Δήμητρας της κόρης, έπρεπε όμως να μυηθεί στα Ελευσίνια Μυστήρια, γι'αυτό και αποφάσισε να επισκεφτεί την Αθήνα, και την Ελευσίνα . Υπήρχε όμως δύο σημαντικό προβλήματα για τη μύηση του. Πρώτον τα Μυστήρια δεν ήταν ανοιχτά σε όσους είχαν βάψει τα χέρια τους με αίμα και ο Ηρακλής είχε κυριολεκτικά λουστεί στο αίμα, και δεύτερον, υπήρχε και το πρόβλημα της υπηκοότητάς του καθώς μόνο Αθηναίοι πολίτες είχαν δικαίωμα συμμετοχής στα Ελευσίνια Μυστήρια.

Η λύση και στα δύο προβλήματα δόθηκε από τις ίδια την Δήμητρα. Μετά από παρέμβαση της, ο Αθηναίος Πύλιος υιοθέτησε τον Ηρακλή και τον έκανε πολίτη των Αθηνών, και στην συνέχεια η Δήμητρα ίδρυσε τα Μικρά Μυστήρια ως χάρη στον Ηρακλή ώστε να καθαρθεί και καθαγιαστεί από τις πρότερες μιαρές πράξεις και το αίμα.

Εφόσον, λύθηκε και αυτό το πρόβλημα, ο Ηρακλής, ξεκίνησε

για το ταξίδι χωρίς επιστροφή, στην δική του περίπτωση, ήλπιζε να υπάρξει επιστροφή. μπήκε από την είσοδο που ήταν στο ακρωτήριο Ταίναρο, στη Λακωνική. Στο ακρωτήρι βρισκόταν ένας ναός του Ποσειδώνα και κάτω από αυτόν μια σπηλιά. Σ’ αυτή τη σπηλιά κατέβηκε ο Ηρακλής, και έφτασε στη θάλασσα κάτω από τη γη.

Στην παραλία τον περίμενε ο Χάρος, ο οποίος με το μικρό του πλοιάριο περνούσε τις Ψυχές αντίπερα στο βασίλειο των νεκρών. Όταν είδε τον Ηρακλή και άκουσε πως θέλει να τον πάει απέναντι, αρνήθηκε. Που ακούστηκε να κατεβαίνουν βόλτα οι ζωντανοί στο Άδη. Που να ήξερε ο Χάρος και την πραγματική αποστολή του Ηρακλή; Θα έχανε την δουλειά του. Εξάλλου ως γνωστόν κάθε νεκρός έπρεπε να δώσει ένα οβολό στον Χάρο ως αντίτιμο για την βαρκάδα στην χώρα του τίποτα, στο βασίλειο του Άδη. Αυτοί ήταν οι κανόνες.

Ο Ηρακλής χαμογέλασε, σήκωσε το ρόπαλο του ακουμπώντας το στον ώμο και κοίταξε απειλητικά, τον Χάροντα. Η ρώμη και ο οξύθυμος χαρακτήρας του Ηρακλή ήταν γνωστός ακόμα και στον κάτω κόσμο, δεν ήταν να παίζεις με αυτό τον τύπο, καλύτερα να άφηνε τον Αδη να επωμιστεί το πρόβλημα, αυτός ένας βαρκάρης ήταν, καταδικασμένος και αυτός να κάνει αιώνια την ίδια διαδρομή, δεν άξιζε να χάσει την ησυχία του, για ένα οβολό.

- Πολύ καλά Ηρακλή, θα σε περάσω απέναντι αν αυτή είναι η βούληση των θεών, αν και αυτό είναι ανήκουστο, του είπε αναγκαστικά και με φόβο ο Χάρος.

Όταν ο Ηρακλής έφτασε στον Άδη, τον είδαν οι ψυχές των νεκρών και σκόρπισαν τρομαγμένες. Εκεί στον κάτω κόσμο ο Ηρακλής είδε και την σκιά του Θησέα, σκιά πραγματική του εν ζωή εαυτού του. Μετά από αναζήτηση στον σκοτεινό και κρύο κόσμο των νεκρών ψυχών, έφτασε στον θρόνο του Άδη.

- Καλώς τον Ηρακλή, σπάνια έχουμε την τιμή να έχουμε τόσο διάσημους καλεσμένους στον κάτω κόσμο του είπε χαμογελώντας ο Άδης. Πόσο μάλλον κάποιον που βρίσκεται εν ζωή και κατέβηκε σε εμάς εθελοντικά. Υπάρχει ένα πρόβλημα όμως όπως ξέρεις, ότι κατεβαίνει εδώ δεν ξανα ανεβαίνει στον επάνω κόσμο. Συνεπώς τι δουλειά έχεις εδώ τρανέ γιέ του Διός; Και τι μπορώ να κάνω για εσένα;

- Δεν είναι δική μου επιλογή, ούτε έχω σκοπό να διαταράξω την κοσμική τάξη βασιλιά του κάτω κόσμου. Πιόνι και εγώ στις επιταγές των Θεών και της ανάγκης είμαι, για αυτό και μπροστά σου σήμερα βρίσκομαι. Χρειάζεται με βασιλική και Θεϊκή εντολή τον Κέρβερο πάνω στη γη να δει για λίγο ο Ευρυσθέας.

Ο Άδης είχε λάβει ραβασάκι τόσο από την Ήρα όσο και από την Αθηνά και τον Ερμή, πως θα έπρεπε κάνει μία εξαίρεση στην περίπτωση του Ηρακλή. Φοβόταν όμως μην η εξαίρεση γίνει κανόνας. Δεν ήθελε όμως και από την άλλη να εναντιωθεί στην θέληση τόσων θεών. Θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει αυτή την χάρη στο μέλλον. Με την Περσεφόνη εξάλλου είχε συνεχώς προβλήματα, το να κάνεις Θεϊκές συμμαχίες, σίγουρα θα τον ωφελούσε κάποια στιγμή στο μέλλον.

- Εντάξει Ηρακλή, του είπε ο Άδης, αν καταφέρεις να πιάσεις τον Κέρβερο με τα γυμνά σου χέρια, χωρίς να χρησιμοποιήσεις το ρόπαλο σου, μπορείς να τον πάρεις για λίγο στον πάνω κόσμο, αν και καθόλου δεν θα χαρεί για αυτό.

Ο Ηρακλής δέχτηκε και πήγε να συναντήσει τον Κέρβερο. Για να μην παραβεί τον όρο που του έβαλε ο Άδης, άφησε ρόπαλο του, έχοντας μόνο τη λεοντή του για ασπίδα, ενώ στα χέρια του πήρε μόνο μερικές μυτερές πέτρες.

Όταν τελικά βρήκε τον Κέρβερο στην πύλη του Αχέροντα, χρησιμοποίησε, όπως και στο λιοντάρι της Νεμέας, τα γυμνά του χέρια. Τύλιξε τα μπράτσα του γύρω στα σκυλίσια κεφάλια του και τον έπνιγε, ενώ ο Κέρβερος κατάφερνε φοβερές δαγκωματιές στον Ηρακλή. Παρόλα τα δαγκώματα του τρομερού θηρίου, στο τέλος ο Ηρακλής κατέβαλε τον Κέρβερο, τον έκανε κουτάβι, χώνοντας την φιδίσια ουρά του στα σκέλια, δηλώνοντας υποταγή. Αφού έτσι τον κατέβαλε ο Ηρακλής, τον έδεσε γερά και έφυγε για τον πάνω κόσμο.

Ο Άδης μην περιμένοντας αυτή την εξέλιξη, αθετώντας την υπόσχεση του, δεν άφηνε τον Ηρακλή να φύγει, κάνοντας αόρατες όλες τις πύλες εξόδου. Τότε ο Ηρακλής, στην απόγνωση του, πλήγωσε τον Άδη με ένα τόξο. Αυτός πληγωμένος και συνυπολογίζοντας τι διακυβεύεται, του έδωσε την άδεια να φύγει.

Η Θεά Αθηνά τον βοήθησε να περάσει το ποτάμι της Στυγός, και έτσι έφτασε στην έξοδο του Κάτω Κόσμου, που βρισκόταν στην Τροιζήνα, από όπου και ανέβηκε πάλι στη γη. Όταν ο Ηρακλής με το τρόπαιο του τον φοβερό Κέρβερο, βγήκαν στη γη, ο Κέρβερος, που δεν ήταν συνηθισμένος στο φως του ήλιου, θαμπώθηκε τόσο πολύ από τη λάμψη του που έβγαλε από το στόμα του χολή.

Όταν τέλος έφτασαν στις Μυκήνες και ο Ηρακλής έδειξε τον Κέρβερο στον Ευρυσθέα, αυτός από τον τρόμο του κρύφτηκε πάλι στο χάλκινο πιθάρι του. Αφού λοιπόν ο Ηρακλής παρουσίασε τον Κέρβεροστον Ευρυσθέα, εκτελώντας τον τελευταίο άθλο, τον γύρισε πάλι πίσω στον Άδη, ώστε να μην διαταραχτεί η κοσμική τάξη και αρμονία.

Δοκίμιο, Χλέτσος Βασίλης

Πηγή: xletsos-basilhs

Προτομή του Παπαφλέσσαστο φράγμα του Παμίσου, στη Μεσσηνία. [Credit: Messinialive.gr]

Μπροστά σ’ ένα απίστευτο εύρημα βρέθηκαν σήμερα το πρωί κάτοικοι της κοινότητας του Άρι.

Πιο συγκεκριμένα ύστερα από το άνοιγμα του φράγματος στον Πάμισο για την εκτόνωση των υδάτων από την κακοκαιρία αποκαλύφθηκε, ότι εκεί βρισκόταν κρυμμένη μια ορειχάλκινη προτομή του Παπαφλέσσα.

[Credit: Messinialive.gr]

[Credit: Messinialive.gr]

[Credit: Messinialive.gr]

Την προτομή εντόπισε αρχικά ο Αριστόδημος Τσορώνης, ο οποίος ειδοποίησε άμεσα τον πρόεδρο της Κοινότητας Άριος, Γρηγόρη Κωστόπουλο, ενώ στη συνέχεια ενημερώθηκε και ο αντιδήμαρχος Καλαμάτας, Γιώργος Φάβας, που με τη σειρά του ενημέρωσε την Ασφάλεια Καλαμάτας.

Αυτή την ώρα η προτομή φυλάσσεται στην αστυνομική διεύθυνση Μεσσηνίας και εικάζεται, ότι πρόκειται γι’ αυτή που είχε κλαπεί από το Μανιάκι τον Μάιο του 2022.

Πηγή: Κ. Γαζούλης, ErtNews, iefimerida

Μεγάλο μέρος του κοίλου του αρχαίου θεάτρου αποκαλύφθηκε στην Αρχαία Θουρία, στο φετινό ανασκαφικό πρόγραμμα, ύστερα από δύο μήνες κοπιώδους εργασίας τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, υπό τη διεύθυνση της δρος Ξένης Αραπογιάννη.

Σύμφωνα με την ενημέρωση από την κ. Αραπογιάννη, διευθύντρια των ανασκαφών της Αρχαίας Θουρίας, “το θέαμα είναι συγκλονιστικό, δεδομένου ότι παρέχεται πλέον ολοκληρωμένη η εικόνα ενός μεγάλου αρχαίου θεάτρου, καθώς και το μέγεθος της καταστροφής που υπέστη το μνημείο κατά τους μεταγενέστερους χρόνους. Επίσης, αποκαλύφθηκε σε όλο του το μήκος και το ύψος, το νότιο ανάλημμα του θεάτρου που εντυπωσιάζει με την εξαιρετική τοιχοδομία του”.

Η κ. Αραπογιάννη εκφράζει τις ευχαριστίες της σε όλους τους συνεργάτες της, επιστημονικό και εργατοτεχνικό προσωπικό, καθώς και στους χορηγούς των ανασκαφών: κυρίως το “Ίδρυμα Γ. και Β. Καρέλια”, το “Ίδρυμα Καπετάν Βασίλη και Κάρμεν Κωνσταντακόπουλου” και τον Δήμο Καλαμάτας για την οικονομική βοήθεια στο πλαίσιο της συναφθείσας προγραμματικής σύμβασης.

Ευχαριστίες εκφράζονται, επίσης, προς την Εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρεία υπό την αιγίδα της οποίας γίνονται οι ανασκαφές της Θουρίας, καθώς και το υπουργείο Πολιτισμού και την Εφορεία Αρχαιοτήτων Μεσσηνίας για τη συνεργασία τους.

Πηγή: Ελευθερία Online

Φωτογραφία αρχείου: Petros Giannakouris /AP

Γράφει η Ελένη Μπορμπόλη

Πώς οι αρχαιολόγοι συνέδεσαν τον τάφο της νεαρής γυναίκας στο Ισραήλ, με την εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου με τη βοήθεια ενός σπάνιου καθρέφτη.

Μια μεγάλη ανακάλυψη έκανε ομάδα αρχαιολόγων στο Ισραήλ, βόρεια της Ιερουσαλήμ, καθώς εντόπισαν έναν εντυπωσιακό τάφο που ανήκε σε μια Ελληνίδα γυναίκα, η οποία θεωρείται πως ήταν εταίρα υψηλά ιστάμενου προσώπου κατά την ελληνιστική περίοδο.

Όπως αναφέρει σχετικό ρεπορτάζ της βρετανικής εφημερίδας «Daily Mail», «2.300 χρόνια μετά το θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, βρέθηκε ένας τάφος όπου περιέχονται οι στάχτες μιας νεαρής γυναίκας. Ανακαλύφθηκε επίσης ένας σπάνιος καθρέφτης σε κουτί, που μοιάζει σαν να φτιάχτηκε χθες».

Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, η γυναίκα αυτή ήταν εταίρα, μια «συνοδός πολυτελείας» από την αρχαία Ελλάδα, η οποία προσέφερε στους εκλεκτούς πελάτης της «όχι μόνο σεξουαλικές υπηρεσίες, αλλά και συντροφιά, καθώς και πνευματική διέγερση». Σε αντίθεση με πολλές γυναίκες της εποχής, οι εταίρες διέθεταν ευρεία μόρφωση και συμμετείχαν σε συζητήσεις καλλιεργημένη μωβ ανθρώπων, αλλά και σε συγκεντρώσεις όπου τυπικά δε λάμβαναν μέρος γυναίκες, όπως ήταν τα συμπόσια.

Εάν η υπόθεση των επιστημόνων από το πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ είναι σωστή, τότε πρόκειται για τον πρώτο τάφο εταίρας που έχει βρεθεί μέχρι σήμερα. Παράλληλα, ο τάφος αυτός αποτελεί και την πιο πρώιμη απόδειξη αποτέφρωσης στο Ισραήλ κατά την ελληνιστική περίοδο.

Οι ίδιοι πιστεύουν ότι μελλοντικά τεστ θα μπορούσαν να αποκαλύψουν με ακρίβεια ποιο στράτευμα συνόδευε η γυναίκα, αν και τόσο ο τάφος, όσο και τα λείψανα χρονολογούνται περί τα τέλη του 4ου ή τις αρχές του 3ου αιώνα π.Χ.

Λαμβάνοντας υπόψη τη χρονολογία και την ελληνική καταγωγή της γυναίκας, οι αρχαιολόγοι πιθανολογούν πως ίσως ταξίδευε με το στρατό του Μεγάλου Αλεξάνδρου, κατά τη διάρκεια της τεράστιας εκστρατείας του.

Ο καθρέφτης που έλυσε το μυστήριο

Όπως αναφέρει ο δρ. Stiebel, εκ των συγγραφέων της μελέτης, η ανακάλυψη αυτού του τάφου αρχικά γέννησε πολλές απορίες.

«Αυτό που μας έκανε την μεγαλύτερη εντύπωση ήταν: τι γυρεύει ο τάφος μιας γυναίκας από την Ελλάδα στον αυτοκινητόδρομο που οδηγεί προς την Ιερουσαλήμ; [...] Τα αρχαιολογικά ευρήματα της ελληνιστικής περιόδου στην Ιερουσαλήμ είναι πολύ σπάνια», εξήγησε ο ίδιος.

Πέρα από τις στάχτες της γυναίκας, οι επιστήμονες βρήκα έναν σπάνιο καθρέφτη σε μορφή κουτιού, ο οποίος «ήταν ζωτικής σημασίας για να ξεδιπλωθεί το μυστήριο».

«Πρόκειται για τον δεύτερο καθρέφτη τέτοιου τύπου που έχουμε ανακαλύψει μέχρι στιγμής στο Ισραήλ. Συνολικά, μόνο 63 καθρέφτες αυτού του τύπου είναι γνωστοί. Πρόκειται για ένα αντικείμενο στο οποίο ελάχιστοι άνθρωποι θα είχαν πρόσβαση», είπε η Liat Oz, επικεφαλής των αρχαιολογικών ανασκαφών.

Όπως επισήμανε η ίδια, τέτοιοι καθρέφτες συνδέονται συνήθως με Ελληνίδες γυναίκες κατά την ελληνιστική εποχή, που τους λάμβαναν ως προίκα λίγο πριν τον γάμο τους -ή ως δώρο από τον πελάτη τους εάν ήταν εταίρες. Συχνά είχαν σκαλιστές διακοσμήσεις που αναπαριστούσαν εξιδανικευμένες φιγούρες γυναικών ή κάποιας θεάς, όπως η θεά του έρωτα, η Αφροδίτη.

Έτσι, οι αρχαιολόγοι γρήγορα κατάλαβαν ότι πιθανότατα η γυναίκα ήταν Ελληνίδα. Όμως, η απόσταση του τάφου από τα στρατόπεδα που υπήρχαν εκείνη την περίοδο στην χώρα και η εγγύτητά του με τον δρόμο, οδήγησε τους ερευνητές στο συμπέρασμα ότι δεν επρόκειτο για κάποια σύζυγο, αλλά για μια εταίρα. Πράγματι, οι Ελληνίδες σύζυγοι κατά την ελληνιστική περίοδο, σπάνια εγκατέλειπαν τον τόπο κατοικία τους για να ακολουθήσουν τον σύζυγό τους στην εκστρατεία του.

Όπως αναγράφεται στη μελέτη: «Το πιθανότερο είναι πως πρόκειται για τον τάφο μιας γυναίκας ελληνικής καταγωγής, η οποία συντρόφευε κάποιο υψηλά ιστάμενο μέλος του ελληνικού στρατού ή της κυβέρνησης, κατά τη διάρκεια των εκστρατειών του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ή πιθανώς κατά τη διάρκεια των πολέμων των Διαδόχων του».

Is this Alexander the Great's escort? Tomb of a courtesan who may have seduced the Macedonian king is discovered after 2,300 years https://t.co/NkFlE88SMCpic.twitter.com/cGa3P5t8ae

— Daily Mail U.K. (@DailyMailUK) October 5, 2023

Πηγή: ieidiseis

Στον χάρτη «ΑRGONAVTICA», χάρτης του Ταξιδιού των Αργοναυτών (1624), του Abraham Ortelius , καταγράφονται όλες οι αρχαίες ελληνικές πόλεις που ιδρύθηκαν κατα την Αργοναυτική εκστρατεία.

Την εποχή του αποικισμού δηλαδή του Ευξείνου Πόντου από τους Έλληνες. Ανάμεσα σε αυτές τις ελληνικές πόλεις των παράλιων του Ευξείνου Πόντου (αλλα και διάφορα άλλα θαυμαστά που περιγράφει ο χάρτης!) συναντάμε και την πόλη Βισαλτία.

Αν και αυτό μας προκαλεί αρχικά έκπληξη, ωστόσο δεν πρέπει να το θεωρούμε περίεργο, καθώς η αφορμή της Αργοναυτικής Εκστρατείας, το Χρυσόμαλλο Δέρας δηλαδή, προέρχεται και έχει άμεση σχέση με την περιοχή της Βισαλτίας!

Ας δούμε τι περιγράφει εν συντομία ο μύθος: Ο βασιλιάς Βισάλτης είχε μια πολύ όμορφη κόρη την Θεοφανώ, την οποία διεκδικούσαν πολλοί μνηστήρες. Ο πατέρας της για ν’ απαλλάξει την κόρη του από το πλήθος των μνηστήρων που την πολιορκούσαν την μετέφερε σ’ ένα άγνωστο νησί.

Οι μνηστήρες όμως μαγεμένοι από την ομορφιά της δεν αποθαρρύνθηκαν, επέμειναν και ανακάλυψαν το καταφύγιό της. Και μια μέρα έφτασαν στο νησί, τους κατοίκους του οποίου ο Ποσειδώνας είχε μεταμορφώσει σε ζώα και άρχισαν να τα σκοτώνουν.

Τότε ο θεός της θάλασσας μεταμόρφωσε τους αντίζηλούς του σε λύκους και, αφού ο ίδιος μεταμορφώθηκε σε κριό και μεταμόρφωσε και την Θεοφανώ σε αμνάδα, και ενώθηκε μαζί της.

Έτσι από την ένωση του Ποσειδώνα με την Θεοφανώ γεννήθηκε το Χρυσόμαλλο Κριάρι από τον οποίο προέρχεται το Χρυσόμαλλο Δέρας.

Πηγή: visaltis

Ειδώλια που χρονολογούνται γύρω στο 5700 π.Χ., και πιστεύεται ότι αναπαριστούν μια οικογένεια (ζευγάρι και ένα παιδί) ανακαλύφθηκαν πρόσφατα στη Σμύρνη όπως ανακοίνωσαν επιστήμονες που είναι υπεύθυνοι για το εύρημα.

Ο Özlem Çevik, αρχαιολόγος στο Πανεπιστήμιο Trakya στη βορειοδυτική Τουρκία, ο οποίος ηγείται της ομάδας ανασκαφής, είπε στο Anadolu ότι συνεχίζουν τις ανασκαφές στο Τύμβο Ulucak στην περιοχή Kemalpasa της Σμύρνης, η οποία έχει ιστορία περίπου 8.500 ετών.

Λέγοντας ότι συνάντησαν σημαντικά ευρήματα στις φετινές ανασκαφές, εξήγησε ότι:

«Συνήθως, συναντάμε γυναικείες φιγούρες με μεγάλους γοφούς που κρατούν το στήθος τους. Ωστόσο, οι φετινές ανασκαφές έχουν δώσει ενδιαφέροντα στοιχεία. Πιστεύουμε ότι δύο από αυτά τα ειδώλια είναι ζευγάρι και είναι ντυμένα με παρόμοια ρούχα. Φορούν καπέλα και έχουν μυτερές μύτες», εξήγησε ο Çevik.

«Τα ειδώλια βρέθηκαν σε σημείο που πιστεύαμε ότι ήταν αποθηκευτικός χώρος, και χρονολογούνται γύρω στο 5700 π.Χ.. Φαίνεται να είναι μια γυναίκα και ένας άνδρας, με τη γυναίκα να κρατά ένα μωρό στην αγκαλιά της».

Και πρόσθεσε: «Τα καλύμματα κεφαλής που θυμίζουν καπέλο είναι αρκετά διαφορετικά από τα ειδώλια που βρέθηκαν στο Ulucak μέχρι τώρα, και δεν έχουν γνωστά αντίστοιχα στην Ανατολία αλλά βρίσκονται συχνά στα Βαλκάνια».

Ο Çevik είπε ότι τα ειδώλια είναι κατασκευασμένα από ψημένο πηλό και πήλινα υλικά και η έρευνά τους επιβεβαίωσε την χρονολόγησή τους πριν από 7.700 χρόνια.

Οι συστηματικές ανασκαφές στον τύμβο Ulucak, ο οποίος ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά από τον Βρετανό ερευνητή David French το 1960, ξεκίνησαν το 1995 υπό την καθοδήγηση του καθηγητή Dr Altan Çilingiroğlu, με την κοινή συμμετοχή του τμήματος Πρωτοϊστορίας και Προ-Ασίας του Πανεπιστημίου Ege και του Αρχαιολογικού Μουσείου της Σμύρνης.

Πηγή: skai ,Daily News, ArkeoNews

AP Photo Alastair Grant

Σύγχρονες και καινοτόμες τεχνικές σάρωσης αποδεικνύουν ότι η ζωγραφική των γλυπτών ήταν ενδεχομένως τόσο περίπλοκη όσο και η γλυπτική τους

Μολονότι τα γλυπτά του Παρθενώνα θαυμάζονται εδώ και αιώνες εξαιτίας της εκθαμβωτικής λευκής τους λάμψης, είναι γνωστό εδώ και πολύ καιρό ότι τα γλυπτά ήταν αρχικά ζωγραφισμένα με έντονα χρώματα, προτού τα “καθαρίσουν” οι καιρικές συνθήκες χιλιετιών, οι βομβαρδισμοί με κανόνια, αλλά και ο τραχύς χειρισμός και ο υπερβολικά ενθουσιώδης καθαρισμός τους. Ωστόσο, οι αποδείξεις πως τα μάρμαρα αυτά είχαν έντονα χρώματα ήταν σχεδόν άπιαστες. Ο πρώην επιμελητής τους στο Βρετανικό Μουσείο είχε μάλιστα ομολογήσει ότι, μετά από χρόνια “μάταιου κυνηγιού” για ίχνη χρωστικής ουσίας, μερικές φορές αμφέβαλλε για το αν τελικά ήταν ζωγραφισμένα.

Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Antiquity, τώρα, μια νέα εξέταση των γλυπτών που φυλάσσονται στο Βρετανικό Μουσείο, με τη χρήση καινοτόμων τεχνικών σάρωσης, αποκάλυψε ισχυρές ενδείξεις για έναν “πλούτο σωζόμενων χρωμάτων”. Αυτό που υποδηλώνει, σύμφωνα με τους ερευνητές, είναι ότι η ζωγραφική των μαρμάρων ήταν “ένα πιο περίπλοκο εγχείρημα από ό,τι είχε ποτέ φανταστεί κανείς” – ενδεχομένως τόσο περίπλοκο και λεπτό όσο και η γλυπτική τους. Οι ερευνητές βρήκαν στοιχεία που υποδηλώνουν ότι ορισμένα από τα γλυπτά είχαν έντονα μοτίβα με σχέδια που περιλάμβαναν ανθρώπινες φιγούρες και μοτίβα από φύλλα φοίνικα, ζωγραφισμένα έτσι ώστε να ταιριάζουν με τις υποκείμενες πτυχές και την υφή του μαρμάρινου υφάσματος από κάτω. Αντί να έχουν ξεπλυθεί από όλα τα ίχνη χρωστικής, λένε, τα γλυπτά του Παρθενώνα μπορεί να είναι “τα καλύτερα διατηρημένα παραδείγματα σωζόμενης πολυχρωμίας της Αθήνας των μέσων του 5ου αιώνα π.Χ.”.

AP PHOTO Petros Giannakouris

“Σε γενικές γραμμές, στον επιστημονικό τομέα, βρίσκουμε πολύ, πολύ, πολύ μικρά ίχνη [χρωστικής], οπότε αυτό είναι που συνήθως περιμένουμε”, δήλωσε ο δρ Giovanni Verri, επιστήμονας συντήρησης στο Art Institute of Chicago, ο οποίος ηγήθηκε της έρευνας με μια ομάδα συντηρητών, ιστορικών κλωστοϋφαντουργίας και αρχαιολόγων από το Βρετανικό Μουσείο και το Kings College του Λονδίνου. “Και έτσι ήταν μια θαυμάσια αποκάλυψη να διαπιστώσουμε ότι υπήρχαν περισσότερα από όσα συνήθως βρίσκονταν. Επειδή τίποτα δεν ήταν πραγματικά ορατό με γυμνό μάτι. Ούτε καν ένα ίχνος του. Υπό αυτή την έννοια, ξεπέρασε τις προσδοκίες”.

Αιγυπτιακό μπλε σε πολλά γλυπτά

Η μελέτη χρησιμοποίησε μια τεχνική που ονομάζεται φωταύγεια που προκαλείται από το ορατό φως, μια μη επεμβατική διαδικασία απεικόνισης που αναπτύχθηκε από τον Verri, για να ανιχνεύσει μικροσκοπικά ίχνη ενός χρώματος που ονομάζεται αιγυπτιακό μπλε, μια ανθρωπογενής χρωστική ουσία που αποτελείται από ασβέστιο, χαλκό και πυρίτιο και χρησιμοποιήθηκε ευρέως στην αρχαιότητα. Αν και αόρατο με γυμνό μάτι, λάμπει με έντονο λευκό χρώμα όταν υποβάλλεται στην τεχνική σάρωσης. Ο Verri και η ομάδα του εντόπισαν ίχνη αιγυπτιακού μπλε σε 11 γλυπτά και σε μια φιγούρα της ζωφόρου, που χρησιμοποιήθηκε με διάφορους τρόπους: άλλοτε για να ξεχωρίσει τη ζώνη της θεάς Ίριδας, στα φιδίσια πόδια μιας άλλης μορφής, του Κέκροπα, και για να τονίσει την κορυφή των κυμάτων από τα οποία ο Ήλιος, ο θεός του ήλιου, ανεβαίνει στο άρμα του.

Το πιο εντυπωσιακό είναι ότι ο Verri και η ομάδα του εντόπισαν αξιοσημείωτες λεπτομέρειες από το άγαλμα της Διώνης, η οποία απεικονίζεται ξαπλωμένη σε υφασμάτινα πετρώματα με την κόρη της Αφροδίτη. Εξετάζοντας την κατανομή του αιγυπτιακού μπλε στο μοτίβο του ενδύματος της Διώνης, εντόπισαν την εικόνα ενός ζευγαριού ανθρώπινων ποδιών που τρέχουν, μαζί με άλλες εικόνες που πιστεύουν ότι μπορεί να δείχνουν ένα χέρι και ένα πόδι, μέρος “ενός υφαντού εικονιστικού σχεδίου με ανθρώπινες μορφές που εμφανίζονται και εξαφανίζονται ανάμεσα στις πτυχές του ενδύματος”. Εντόπισαν επίσης το μοτίβο μιας φοινικιάς – ή ενός φύλλου φοίνικα – ένα κοινό σύγχρονο μοτίβο.

Προηγουμένως είχε υποτεθεί ότι οι μορφές του Παρθενώνα είχαν ζωγραφιστεί φορώντας ενδύματα με πιο υποτονικά χρώματα, δήλωσε ο Verri, ίσως για να αναδειχθεί η πολυπλοκότητα της γλυπτικής. Στην πραγματικότητα, η πολυχρωμία μπορεί να ήταν εξίσου περίτεχνη. “Η τεχνική πολυπλοκότητα της συγχώνευσης ενός τόσο πολύπλοκου, παραστατικού, διακοσμητικού στοιχείου σε ήδη εξαιρετικά πολύπλοκα υφάσματα … [στα οποία] οι μορφές εμφανίζονται και εξαφανίζονται μέσα στις πτυχές, ήταν κάπως απροσδόκητη”, είπε.

Ο τρόπος σμιλέματος των γλυπτών

Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν επίσης μια άλλη τεχνολογία σάρωσης για να εξετάσουν τον τρόπο με τον οποίο ήταν σμιλεμένα τα αγάλματα, ανακαλύπτοντας ότι οι γλύπτες χρησιμοποίησαν διαφορετικές τεχνικές για να αναπαραστήσουν τα διαφορετικά υφάσματα των ενδυμάτων των θεών και των θεών του Ολύμπου, με ευκρινή εργαλεία για το λινό και πιο ομαλή εργασία για το μαλλί, ενώ το δέρμα ήταν ιδιαίτερα γυαλισμένο.

Παρά τα νέα σχέδια χρωμάτων που έχουν αποκαλυφθεί, δήλωσε ο Giovanni Verri, η λεπτομερής κατανόηση του τρόπου με τον οποίο τα χρησιμοποιούσαν οι καλλιτέχνες παρέμενε βασανιστικά απρόσιτη. “Αυτό καθιστά, πιστεύω, σχεδόν αδύνατο να δώσουμε μια αίσθηση του πώς πραγματικά θα έμοιαζαν, επειδή δεν γνωρίζουμε αρκετά”, είπε. “Το να γνωρίζουμε τις χρωστικές ουσίες δεν είναι αρκετό” κατέληξε.

Πηγή: news247

Ο ναός έχει δύο κατασκευαστικές φάσεις, μία μετά τα μέσα του 13ου αιώνα και μία στις αρχές του 14ου, μέχρι την καταστροφή του, στις αρχές του 15ου.

Ανακαλύφθηκε ο πρώτος βυζαντινός ναός στην Ακρόπολη της Θεσσαλονίκης

Οι πηγές αναφέρουν ότι ιδίως στην ύστερη βυζαντινή περίοδο έπαιζε σημαντικό ρόλο ως η τελευταία γραμμή άμυνας της πόλης, ενώ εκεί διαβιούσαν και οι αριστοκράτες της. Ο ίδιος ο αρχιεπίσκοπος ιερουργούσε στους περίλαμπρους ναούς της, κάτι που επιβεβαιώνει τη σημασία της. Ωστόσο, η Ακρόπολη της Θεσσαλονίκης έχει δώσει ελάχιστα ανασκαφικά δεδομένα από τους τελευταίους βυζαντινούς αιώνες. Μέχρι πρόσφατα, που σε μία σωστική ανασκαφή ανακαλύφθηκε ένας άγνωστος στους μελετητές ναός, των λεγόμενων παλαιολόγειων χρόνων, ο οποίος ήρθε στο φως μαζί με το κοιμητήριο που αναπτυσσόταν γύρω του. Τα δύο κτίσματα δεν συμπληρώνουν απλώς την εικόνα μας για την Ακρόπολη· ειδικά ο ναός, έχει και κάτι που τον καθιστά μοναδικό.

«Η περιοχή ήταν μια μικρή πόλη πάνω από την πόλη, για την οποία όμως έχουμε περιορισμένες πληροφορίες», εξηγεί στην «Κ» η Κατερίνα Κούσουλα, δρ αρχαιολόγος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης και επιστημονική υπεύθυνη της ανασκαφής. «Επομένως, ένας ναός σε σχετικά καλή κατάσταση διατήρησης, είναι μεγάλο εύρημα. Οι πηγές μας λένε λίγα πράγματα για τη βυζαντινή Ακρόπολη, όπως ότι ήταν ισχυρή η παρουσία της άρχουσας τάξης και ότι εκεί υπήρχαν πολλοί ναοί και μονές, που δεν έχουν αποκαλυφθεί. Εχουν βρεθεί παλαιοχριστιανικά μνημεία, όπως μια μεγάλη βασιλική νότια από το Επταπύργιο. Ουσιαστικά λοιπόν, ο πρώτος βυζαντινός ναός που εντοπίζεται στην Ακρόπολη της Θεσσαλονίκης, είναι αυτός. Πρόκειται για ένα ακόμα παλαιολόγειο μνημείο της πόλης, που ως γνωστόν ήταν πολύ σημαντική, ειδικά στην εποχή των Παλαιολόγων».

Ο ναός έχει δύο κατασκευαστικές φάσεις: μία μετά τα μέσα του 13ου αιώνα και μία ακόμα, στις αρχές του 14ου, μέχρι την καταστροφή του, στις αρχές του 15ου. Οπως λέει η κ. Κούσουλα, που μαζί με τους αρχαιολόγους Αναστασία Λίνδα και Χαρίλαο Γουίδη παρουσίασαν τον Σεπτέμβριο τα ευρήματά τους στη Συνάντηση Ελλήνων Βυζαντινολόγων στην Κομοτηνή, το τμήμα που εντοπίστηκε είναι η κόγχη του ιερού (στην πρώτη, πεντάπλευρη φάση της και στη δεύτερη, που επαναδιαμορφώθηκε ως κυκλική), καθώς και ένα κομμάτι από το βόρειο διαμέρισμα, που πιθανότατα αποτελεί τμήμα του περιστώου. Αλλα μεγάλα μνημεία της Θεσσαλονίκης, από την ίδια περίοδο και με ανάλογη πολυτέλεια, είναι μεταξύ άλλων ο Αγιος Νικόλαος ο Ορφανός, το Καθολικό της Μονής Βλατάδων και εκείνο της Μονής Αγίου Παντελεήμονος. «Η Θεσσαλονίκη γνώριζε τότε τεράστια ανάπτυξη, καλλιτεχνικά και πολιτιστικά και έλαμπε μέσα στην αυτοκρατορία, λίγο πριν από την τελική της κατάρρευση, κάτι πολύ συνηθισμένο», σημειώνει η αρχαιολόγος αναφερόμενη στην περίοδο αμέσως μετά τη Λατινική κατάκτηση, την οποία χαρακτηρίζουν μεταξύ άλλων οι δυναστικές έριδες και οι εντός των τειχών βιαιότητες, μέχρι την τελική υποταγή της στους Οθωμανούς.

Η εικόνα της Θεοτόκου Πλατυτέρας, με επιστρώσεις χρυσού, ανασυστάθηκε από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης.

«Η πόλη γνώριζε τότε τεράστια ανάπτυξη, καλλιτεχνικά και πολιτιστικά λίγο πριν από την τελική της κατάρρευση», λέει η αρχαιολόγος Κατερίνα Κούσουλα.

Στα ευρήματα περιλαμβάνονται η κυβική Αγία Τράπεζα, ένα ένσταυρο χάλκινο σκεύος, νομίσματα και κεραμικά, ωστόσο ιδιαίτερη σημασία έχουν οι τοιχογραφίες της δεύτερης φάσης της κόγχης, όπως η παράσταση της Ακρας Ταπείνωσης του Χριστού, η παράσταση του Μελισμού, αλλά και η εικόνα της Θεοτόκου Πλατυτέρας, έργο υψηλής τέχνης από τις αρχές του 14ου αιώνα, το οποίο συνέθεσαν οι αρχαιολόγοι, οι συντηρητές και οι μηχανικοί της ΕΦΑ Πόλης Θεσσαλονίκης, από σπαράγματα, ορισμένα εκ των οποίων φέρουν χρυσή επίστρωση. «Μόνο κατά προσέγγιση μπορούμε να πούμε τι σχήμα και τι μέγεθος είχε ο ναός», λέει η Κατερίνα Κούσουλα, «όμως μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι ήταν μια πολυτελής κατασκευή. Το δείχνουν οι υψηλής ποιότητας τοιχογραφίες –κάποιες από τις οποίες έχουν φύλλα χρυσού στους φωτοστέφανους– καθώς και η ποιότητα των ευρημάτων από τις ταφές του νεκροταφείου».

Κοιμητήριο κοινότητας

Το νεκροταφείο, με τις 57 πυκνές ταφές του, που επίσης ιδρύθηκε μετά τα μέσα του 13ου αιώνα, έχει τη δική του σημασία. «Δείχνει ανθρώπους που είχαν κάποια οικονομική επιφάνεια», λέει η κ. Κούσουλα αναφερόμενη σε κοσμήματα και στοιχεία ένδυσης που εντοπίστηκαν, ενώ προσθέτει ότι η παρουσία ανδρών, γυναικών και παιδιών φανερώνει κοιμητήριο κοινότητας, όχι μονής. Αξιοσημείωτες είναι οι ταφές δύο ιδιαίτερα μεγαλόσωμων ανδρών και μιας εγκύου. «Το ανθρωπολογικό υλικό», καταλήγει, «θα εξεταστεί ξεχωριστά, ώστε να εξαχθούν ασφαλέστερα συμπεράσματα σχετικά με τους ανθρώπους που ήταν θαμμένοι στο συγκεκριμένο κοιμητήριο».

Πηγή: kathimerini

Ο χημικός Ξαβιέρ Λάντερερ συνέβαλε στη θεμελίωση της αρχαιολογικής συντήρησης στην Ελλάδα

Ηρθε από το Μόναχο το 1833, για να υπηρετήσει τον Οθωνα ως «φαρμακοποιός της βασιλικής αυλής». Εγινε ο πρώτος καθηγητής Χημείας και συνέβαλε στην οργάνωση του Πανεπιστημίου Αθηνών. Είχε πάθος για την Ελλάδα, ενώ συνδέθηκε και με την «υψηλή κοινωνία» της, καθώς μία κόρη του παντρεύτηκε τον Μιχαήλ Αβέρωφ. Φυσικά, ο χημικός Ξαβιέρ Λάντερερ (1809-1885) έχει και άλλους λόγους να μνημονεύεται: η ιστορία της επιστημονικής αρχαιολογικής συντήρησης στην Ελλάδα ξεκινάει με τη δική του δραστηριότητα.

Το έργο του παρουσιάστηκε χθες στη διεθνή επιστημονική ημερίδα «History of Cultural Heritage Conservation: From the First Scientific Laboratories to the World Conservation Centres», που διοργάνωσε στο Μουσείο της Ακρόπολης η Διεύθυνση Συντήρησης Αρχαίων και Νεωτέρων Μνημείων του υπουργείου Πολιτισμού, με τη συμμετοχή του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ημέρας Συντήρησης (15 Οκτωβρίου). Για τον Λάντερερ μίλησε η συντηρήτρια της ΔΣΑΝΜ, δρ Μαρία Δελή, η οποία σκιαγράφησε κατ’ αρχήν τα όρια της δράσης του: η ανακήρυξη της Ακρόπολης ως μνημείου το 1835 είχε μεν οδηγήσει σε αύξηση των ανασκαφών (κυρίως από τη νεοσύστατη Αρχαιολογική Υπηρεσία και την Εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρεία), ωστόσο ο Λάντερερ δεν είχε άλλο εργαστήριο ανάλυσης των αρχαιοτήτων πέρα από το ιδιωτικό του και εκείνο του βασιλικού φαρμακοποιείου.

Εστω κι έτσι, άρχισε να συνεργάζεται με τον Εφορο Αρχαιοτήτων Κυριακό Πιττάκη, ο οποίος παρείχε στον Λάντερερ αρχαιολογικό υλικό για τις μελέτες του, που δημοσιεύονταν στο έντυπο της Αρχαιολογικής Εταιρείας «Αρχαιολογική Εφημερίς». Πρόσφατες έρευνες αποκαλύπτουν κι άλλες ερευνητικές δραστηριότητές του, μία εκ των οποίων είναι η εξής: σε μελέτη του που δημοσιεύθηκε το 1842, έκανε λόγο για μια παράξενη ουσία, εντοπισμένη σε ένα αγγείο από την Κέα, που αρχικά θεώρησε ότι ήταν μελάνι· όταν όμως την υπέβαλε σε συγκεκριμένες αναλυτικές μεθόδους, διαπίστωσε ότι επρόκειτο για το γνωστό «κώνειο»· μελετώντας γραπτές πηγές, ο Λάντερερ επιβεβαίωσε την ύπαρξη ενός αρχαίου τελετουργικού στην Κέα, στο πλαίσιο του οποίου κάποιοι ηλικιωμένοι κατανάλωναν το κώνειο ως μέρος μιας πρακτικής εθελοντικής ευθανασίας.

Ο Λάντερερ μελέτησε ακόμα τις ταφικές τεχνικές αλλά και τις μεθόδους βαφής που χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι Αιγύπτιοι. Ιδιαίτερα επίσης τον ενδιέφερε η φθορά των μεταλλικών αντικειμένων και συγκεκριμένα η «πατίνα» τους, την οποία παρατηρούσε χωρίς να γνωρίζει ακόμα αν η παρουσία της οφειλόταν στη δράση των ανθρώπων ή του χρόνου. Πολύ σημαντική ωστόσο ήταν η δουλειά του στις Μυκήνες, ως βασικός συνεργάτης του Ερρίκου Σλήμαν στην ανάλυση των ευρημάτων. Με τις γνώσεις του επιβεβαίωσε τις διασυνδέσεις Μυκηναίων και Αιγυπτίων, καθώς εντόπισε την ίδια συγκολλητική ουσία σε κοσμήματα των μεν και νομίσματα των δε.

Μελέτησε και άλλες αρχαιότητες ο Λάντερερ. Λόγου χάριν, δείγματα από τον Παρθενώνα, την Ποικίλη Στοά και άλλα αρχαία μνημεία της Αθήνας, στα οποία εντόπισε την επίδραση της αιθάλης, θέλοντας να κατανοήσει τους μηχανισμούς της φθοράς και του αποχρωματισμού τους. Εστίασε στην τεχνική παραγωγής των γυάλινων ψηφίδων που χρησιμοποιούνταν σε μωσαϊκά της αρχαιότητας και τα οποία συνέκρινε με της Αγίας Σοφίας, της Μονής Δαφνίου, του Οσίου Λουκά. Σε μια δημοσίευσή του έδινε οδηγίες παρασκευής για το λεγόμενο «βασιλικόν ύδωρ» (ένα διάλυμα υδροχλωρικού και νιτρικού οξέος), το οποίο θεωρούσε ιδανικό για την απομάκρυνση ιζημάτων. Κάποιες αρχαιότητες τις μεταχειρίστηκε ενίοτε με τρόπο ακραίο για τα σημερινά δεδομένα. Οπως όμως σημείωσε η Μαρία Δελή, με βασικότερο εργαλείο τον ενθουσιασμό και τις γνώσεις του, «χάραξε τον δρόμο σε ένα αχαρτογράφητο πεδίο, υπό ιδιαίτερα δύσκολες συνθήκες και με πλήρη απουσία υποδομών, σε ένα κράτος που ακόμα διαμόρφωνε και πάσχιζε να εδραιώσει την εθνική του ταυτότητα».

Πηγή: kathimerini

Τα φύκια είναι πλούσια σε θρεπτικά συστατικά παρέχοντας ιώδιο, διάφορες βιταμίνες Β, καθώς και βιταμίνη C Σε πολλές ασιατικές χώρες τα φύκια αποτελούν βασικό συστατικό της καθημερινής διατροφής των ανθρώπων. Ωστόσο, στις παραδοσιακά ευρωπαϊκές κουζίνες δεν είναι τόσο δημοφιλή. Αυτό όμως δεν ίσχυε πάντα, σύμφωνα με νέα μελέτη.

Νέα αρχαιολογικά στοιχεία δείχνουν ότι οι αρχαίοι Ευρωπαίοι κατανάλωναν φύκια για χιλιάδες χρόνια. Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Γιόρκ στη Βρετανία, βρήκαν ίχνη φυκιών σε ανθρώπινες οδοντοστοιχίες στην Ισπανία και τη Λιθουανία, μεταξύ άλλων, από το 6.400 π.Χ. περίπου έως τον πρώιμο Μεσαίωνα. Η ανακάλυψη αυτή εξέπληξε τους επιστήμονες, καθώς η άνοδος της γεωργίας κατά τη νεολιθική περίοδο θεωρούνταν παραδοσιακά ότι είχε ως αποτέλεσμα να παραμεριστούν οι υδάτινοι πόροι. Τα φύκια θεωρούνταν τροφή έσχατης ανάγκης μέχρι τον 18ο αιώνα.

Η ομάδα πίσω από τη μελέτη αναφέρει ότι ενώ έχουν βρεθεί και στο παρελθόν ίχνη από φύκια σε αρχαιολογικές τοποθεσίες, δεν ήταν σαφές για ποιο λόγο χρησιμοποιούνταν. Η νέα έρευνα παρέχει αποδείξεις ότι τα φύκια καταναλώνονταν σε πολλές τοποθεσίες σε ολόκληρη την Ευρώπη.

«Αυτοί οι βιοδείκτες προήλθαν από το εσωτερικό της οδοντικής πέτρας. Και έτσι είναι ξεκάθαρο. Δεν θα μπορούσαν να μην τα μασήσουν», δήλωσε η Κάρεν Χάρντι, συν-συγγραφέας της εργασίας και καθηγήτρια προϊστορικής αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης.

Η Χάρντι και οι συνεργάτες της ανέλυσαν δείγματα οδοντικής πέτρας από τα λείψανα 74 ατόμων που βρέθηκαν σε 28 αρχαιολογικές τοποθεσίες σε όλη την Ευρώπη- από τη νότια Ισπανία έως τη βόρεια Σκωτία- που χρονολογούνται από το 6.400 π.Χ. περίπου έως τον 12ο αιώνα μ.Χ.

[Credit:Karen Hardy]

Συνολικά, βρέθηκε ότι 37 δείγματα από 33 από αυτά τα άτομα περιείχαν βιοδείκτες που επέτρεψαν στην ομάδα να διερευνήσει τι είχαν φάει αυτοί οι αρχαίοι άνθρωποι, με 26 δείγματα να περιέχουν χημικές ουσίες που υποδεικνύουν την κατανάλωση τροφών όπως φύκια και λιμνοφύκια. Ένα δείγμα υπέδειξε την κατανάλωση θαλάσσιου λάχανου, ένα φυτό που αναφέρει ο Πλίνιος ως φάρμακο των ναυτικών για το σκορβούτο. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η ομάδα μπόρεσε να προσδιορίσει ακόμη και το χρώμα των φυκιών που καταναλώθηκαν: για παράδειγμα, φαίνεται ότι σε μια τοποθεσία της μέσης και ύστερης νεολιθικής εποχής (3.200-2.800 π.Χ.) στο Όρκνεϊ, καταναλώνονταν κόκκινα φύκια.

Δεν είναι σαφές ακόμη πόσο σημαντικά ήταν τα φύκια στη διατροφή των αρχαίων Ευρωπαίων. Ωστόσο, οι ερευνητές εκτιμούν ότι πιθανώς τα συνέλεγαν τακτικά- όπως γίνεται σήμερα με τα μανιτάρια και τα οστρακοειδή- για να συμπληρώσουν άλλες πηγές τροφής. Σταδιακά όμως, εξαφανίστηκαν από το μενού, καταλήγοντας ως μια έσχατη πηγή τροφής και ως ζωοτροφή.

Η Χάρντι ελπίζει πως η έρευνα θα αλλάξει τις αντιλήψεις για την κατανάλωση φυκιών και να ενθαρρύνει τους ανθρώπους να τα δοκιμάσουν, προσθέτοντας ότι δεν είναι μόνο υγιεινά και νόστιμα, αλλά και άφθονα.

Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Nature Communications».

Πηγή: Ε. Τσιριγωτάκη, ErtNews

Το μυστήριο γύρω από έναν ιρακινό ναό 4.000 ετών φαίνεται πως έλυσαν οι αρχαιολόγοι καθώς βρήκαν ενδείξεις οΜέγας Αλέξανδροςλατρευόταν εκεί ως θεϊκή φιγούρα.

Οι επιστήμονες είχαν προβληματιστεί με την ανακάλυψη πιο πρόσφατων ελληνικών επιγραφών στον αρχαίο Σουμεριακό ναό στην Girsu, στη σύγχρονη πόλη Tello.

Αλλά τώρα οι αρχαιολόγοι του Βρετανικού Μουσείου πιστεύουν πιστεύουν ότι ο ναός του Μεγάλου Αλεξάνδρου ιδρύθηκε στην Girsu, πιθανώς από τον ίδιο τον Αλέξανδρο.

Αιτία η ανακάλυψη ενός ασημένιου νομίσματος που κόπηκε γύρω στο 330 π.Χ. από τα στρατεύματα του Αλεξάνδρου και υποδηλώνει ότι ο κατακτητής μπορεί να επισκέφτηκε το ναό, αφού νίκησε τους Πέρσες.

Η Girsu ήταν μια πόλη των Σουμερίων, ενός από τους πρώτους γνωστούς πολιτισμούς στην ιστορική περιοχή της νότιας Μεσοποταμίας.

Αφού ξεκίνησαν οι ανασκαφές τον 19ο αιώνα, οι αρχαιολόγοι υποψιάζονταν ότι υπήρχε ελληνική «κατασκευή» στην αρχαία Girsu, αλλά η μόνη απόδειξη ήταν μια μυστηριώδης πλάκα, η οποία έγραφε στα ελληνικά και στα αραμαϊκά: «Adad-nadin-aḫḫe» που σημαίνει «δωρητής των δύο αδελφών».

Αυτό που προβλημάτιζε στους ερευνητές ήταν ότι ο ναός είχε εγκαταλειφθεί το 1750 π.Χ., περισσότερα από 1.000 χρόνια πριν καν γεννηθεί ο Μέγας Αλέξανδρος.

Ο αρχαιολόγος του Βρετανικού Μουσείου Dr Sebastien Rey πιστεύει τώρα ότι οι Έλληνες είχαν ιδρύσει τον δικό τους ναό στον αρχαίο χώρο, ενδεχομένως για να τιμήσουν τη θεότητα του Αλέξανδρου.

«Είναι πραγματικά συγκλονιστικό. Οι ανακαλύψεις μας τοποθετούν τον μετέπειτα ναό την περίοδο που ο Μέγας Αλέξανδρος ζούσε», είπε ο Δρ Ρέι.

«Βρήκαμε αρχαίες προσφορές, τα είδη των προσφορών που έκαναν οι αρχαίοι Έλληνες μετά από μια μάχη, όπως πχ φιγούρες αλόγων, στρατιωτών και ιππέων» δήλωσε.

Οι προσφορές περιλάμβαναν ιππείς από τερακότα που έμοιαζαν πολύ με την προσωπική φρουρά του νεαρού στρατηλάτη. Όλα αυτά υποδηλώνουν ότι ο χώρος χρησιμοποιήθηκε ως τόπος λατρείας από τις άνδρες και την συνοδεία του Μέγα Αλεξάνδρου.

Οι ερευνητές ισχυρίζονται ότι αυτά τα ευρήματα σημαίνουν ότι όποιος έκανε τις προσφορές στον ναό ή ήταν πολύ κοντά στον Αλέξανδρο ή ακόμα και ότι έγιναν από τον ίδιο τον κατακτητή.

«Υπάρχει μια πιθανότητα, δεν θα μάθουμε ποτέ με βεβαιότητα, ότι μπορεί ο Μέγας Αλέξανδρος να είχε έρθει εδώ, όταν επέστρεφε στη Βαβυλώνα, λίγο πριν πεθάνει και να έχτισε το ναό του», είπε ο Δρ Ρέι στην Telegraph.

Με ακρίβεια υπολογίζει τις φάσεις της Σελήνης, προβλέπει Ηλιακές και σεληνιακές εκλείψεις και μέσω μιας εφαρμογής επιβεβαιώνονται όλες οι πληροφορίες στην επίσημη ιστοσελίδα της ΝΑSΑ. Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρωνείναι ο πρώτος αναλογικός υπολογιστής εκπληκτικής τεχνολογίας στην παγκόσμια Ιστορία, που κατασκευάστηκε πριν από 2200 χρόνια και πραγματοποιούσε τον ακριβή υπολογισμό της θέσης του Ηλίου, της Σελήνης και των πλανητών στον ουρανό.

Για τον πολύπλοκο αυτό μηχανισμό, και τις νέες αποκαλύψεις για τις λειτουργίες του, ενημερώθηκαν οι μηχανικοί της Θεσσαλονίκης σε εκδήλωσε που πραγματοποίησε το ΤΕΕ/ΤΚΜ σε συνεργασία με το Κέντρο Διεπιστημονικής Έρευνας και Προβολής του Μηχανισμού των Αντικυθήρων «Ιωάννης Σειραδάκης» του ΑΠΘ και την EΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Περιβάλλοντος & Πολιτισμού, Παράρτημα Θεσσαλονίκης.

«Συνάδελφοι από το εξωτερικό υποστήριζαν ότι ο μηχανισμός δεν ήταν επιστημονικό όργανο, αλλά εκπαιδευτικό εργαλείο για τις τότε αστρονομικές σχολές. Εμείς ως ομάδα υποστηρίζαμε ακριβώς το αντίθετο και με τη βοήθεια του Θεού αποδείξαμε ότι είχαμε δίκιο», επισημαίνει με ενθουσιασμό ο ομότιμος Καθηγητής του Τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών του ΑΠΘ, Διευθυντής του Κέντρου Διεπιστημονικής Έρευνας και Προβολής του Μηχανισμού των Αντικυθήρων «Ιωάννης Σειραδάκης» του ΑΠΘ, κάτοχος της Έδρας του Ευρωπαϊκού Ερευνητικού Χώρου στην Ψηφιοποίηση της Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Τεχνολογικού Πανεπιστήμιου Κύπρου και μέλος της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Επιστημών και Τεχνών, Κυριάκος Ευσταθίου.

Όπως ο ίδιος εξηγεί, «φτιάξαμε ένα καινούριο μοντέλο το οποίο δεν διαφέρει σε τίποτα από το παλιό, παρά μόνο στην μπροστινή όψη όπου βρίσκονται οι ημερομηνίες και οι ζωδιακοί αστερισμοί στην οποία αποτυπώσαμε τη σημερινή πραγματικότητα για να μπορούμε να το ελέγχουμε. Παράλληλα δημιουργήσαμε σε υπολογιστή, σε εικονική πραγματικότητα την κίνηση του μηχανισμού. Αυτό μας έδωσε την ευκαιρία να μπορούμε να κάνουμε προβλέψεις εκατοντάδες χρόνια μπροστά και πίσω. Αποδείχτηκε ότι προβλέπει με τεράστια ακρίβεια. Μόλις κάνουμε μια πρόβλεψη που να είναι εντυπωσιακή όπως μια έκλειψη ηλίου. Τότε στην εφαρμογή υπάρχει ένα ερωτηματικό, όταν το πετάμε συνδέεται κατευθείαν ο υπολογιστής με την ιστοσελίδα της ΝΑΣΑ, στην οποία επιβεβαιώνεται το γεγονός».

Στις εξωτερικές πλάκες και στο εσωτερικό του μηχανισμού, διευκρινίζει ο κ Ευσταθίου, έφερε αστρονομικές, γεωγραφικές και τεχνολογικές επιγραφές. Χάρη στις καινοτόμες τεχνικές διερεύνησης που χρησιμοποιήθηκαν, διαβάστηκαν κείμενα χαμένα για πάνω από 2000 χρόνια! Όλες οι επιγραφές είναι γραμμένες με ελληνικούς χαρακτήρες. Η πολυπλοκότητα του Μηχανισμού των Αντικυθήρων είναι πολύ μεγαλύτερη από αυτήν όλων των συσκευών που κατασκεύασε ο άνθρωπος κατά την επόμενη χιλιετία.

Σχετικά με τις υποβρύχιες έρευνες που πραγματοποιήθηκαν και την Ομάδα Εναλίων Αποτυπώσεων, μίλησε ο ομότιμος Καθηγητής του Τμήματος Αγρονόμων & Τοπογράφων Μηχανικών του ΑΠΘ, Πρόεδρος EΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Περιβάλλοντος & Πολιτισμού, Παράρτημα Θεσσαλονίκης, Αντιπρόεδρος του Κέντρου Διεπιστημονικής Έρευνας και Προβολής του Μηχανισμού των Αντικυθήρων «Ιωάννης Σειραδάκης» του ΑΠΘ, Κωνσταντίνος Τοκμακίδης. Συγκεκριμένα υπογράμμισε πως, «ο μηχανισμός έχει χαρακτηριστεί ένα ορόσημο στην τεχνολογία από τον σύλλογο Μηχανολόγων της Αμερικής, που έχει πάνω από 250.000 άτομα ως μέλη. Πραγματικά ανακαλύπτουμε ολοένα και καινούργιες τεχνικές και διαδικασίες που μπορείς να αποκαλύψεις μέσω του μηχανισμού, όπως είναι να βρεις το Πάσχα, πότε πέφτει και να βρεις τις εκλείψεις ηλίου ή σελήνης με πολύ μεγάλη ακρίβεια».

Ο αρχαιολόγος, μεταδιδακτορικός ερευνητής, μέλος του Επιστημονικού Συμβουλίου του Κέντρου Διεπιστημονικής Έρευνας και Προβολής του Μηχανισμού των Αντικυθήρων «Ιωάννης Σειραδάκης» του ΑΠΘ, Αλέξανδρος Τούρτας ανέπτυξε στην ομιλία του το αρχαιολογικό πλαίσιο εύρεσης του Μηχανισμού των Αντικυθήρων. Το 1900, όπως είπε, 123 χρόνια πριν, μια ομάδα σφουγγαράδων από τη Σύμη πέρασε λίγες ημέρες στο νησί των Αντικυθήρων και ανακάλυψε πως τον βυθό υπήρχαν χάλκινα αγάλματα, αυτό αποτέλεσε την αρχή για να γίνουν έρευνες και να έρθουν στην επιφάνεια κάποια μέρη του Μηχανισμού των Αντικυθήρων.

Πηγή: newsbeast.gr

Αποτυπώνει το όραμα του Φιλίππου για την Ελλάδα και τον κόσμο - Είναι τρεις φορές μεγαλύτερο από τον Παρθενώνα - Το τιτάνιο έργο της αναστήλωσής του και οι ένδοξες στιγμές στην ιστορική πρωτεύουσα των Μακεδόνων

Μία σειρά εντυπωσιακών φωτογραφιών από το αναστηλωμένο ανάκτορο του Φιλίππου Β’ στις Αιγές έρχονται στο φως της δημοσιότητας λίγο πριν τα εγκαίνια του αρχαιολογικού χώρου από τον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη.

Μετά από 16 χρόνια εργασιών αναστήλωσης, συντήρησης, στερέωσης, αποκατάστασης, ανασκαφής και τεκμηρίωσης του τεράστιου τεχνικού έργου, το μεγαλύτερο οικοδόμημα που έχει δει η κλασική αρχαιότητα, αυτό που ο καθηγητής Βόλφραμ Χέφνερ (Wolfram Hoepfner) είχε χαρακτηρίσει «Παρθενώνα της Μακεδονίας» και στο οποίο μέσα, χωράει τρεις φορές ο Παρθενώνας, παραπέμπει ξανά στην αρχική του εικόνα.

Δείτε τις εντυπωσιακές φωτογραφίες από το αναστηλωμένο ανάκτορο:

Επίκεντρο του μεγάλου οικοδομικού προγράμματος, με το οποίο ο Φιλίππος Β΄ (359-336 π.Χ.) εκσυγχρόνισε και αναβάθμισε τις Αιγές, τη βασιλική μητρόπολη των Μακεδόνων, είναι το ανάκτορο, το «βασίλειον» των Αιγών –με την αρχαία ονομασία του- με έκταση περ. 15.000 τ.μ. Πρόκειται για το μεγαλύτερο οικοδόμημα της κλασικής Ελλάδας.

Κτίριο λιτό και λειτουργικό και συγχρόνως μνημειακό και επιβλητικό, το αρχετυπικό οικοδόμημα χαρακτηρίζεται από την πολυτέλεια των υλικών, την εφευρετικότητα και την τελειότητα της εκτέλεσης, τα απροσδόκητα επιτεύγματα της τεχνολογίας και, συγχρόνως, από τη γεωμετρική καθαρότητα της φόρμας που διαμορφώνει ένα σύνολο απαράμιλλης ηρεμίας, κομψότητας και αρμονίας, όπου όλα υποτάσσονται στη γοητεία του μέτρου.

Με το μνημειώδες πρόπυλο, που παραπέμπει σε ιερό, τις εντυπωσιακές διώροφες στοές της πρόσοψης που ανοίγονται στην πόλη και προσκαλούν τους πολίτες να κάνουν χρήση του χώρου τους, το μέγα περιστύλιο, γύρω από το οποίο οργανώνονται οι χώροι των συμποσίων, την θόλο που σύμφωνα με τις επιγραφές ήταν ιερό του Πατρώου Ηρακλή, τη βιβλιοθήκη/αρχείο και το μικρότερο δυτικό περιστύλιο που εξυπηρετούσε βοηθητικές χρήσεις (παλαίστρα κλπ.) το «βασίλειον» καθίδρυμα των Αιγών στέγαζε όλες εκείνες τις δομές που ήταν απαραίτητες για την άσκηση της πολυεπίπεδης δημόσιας εξουσίας.

Με 16 δωρικούς κίονες σε κάθε πλευρά του, το μέγα περιστύλιο των Αιγών, που εικονοποιεί την έννοια του τετραγώνου, είναι το πρώτο του είδους του. Έχοντας έκταση 4.000 τ.μ., χωρούσε τουλάχιστον 8.000 άτομα και μπορούσε να λειτουργήσει ως τόπος συνάθροισης των Μακεδόνων. Ο τόπος συνάθροισης των πολιτών παίρνει εικόνα αυλής και η λέξη «αυλή» γίνεται συνώνυμη με την έννοια της βασιλείας.

Το πιο λαμπρό οικοδόμημα της Μακεδονίας, ανοίγει τις πύλες του στον κόσμο για να θυμίσει κάποιες από τις ένδοξες στιγμές του:

- Την ανέγερσή του στα μέσα του 4ου π.Χ. αιώνα από τον Φίλιππο Β’ με σκοπό να ορίσει την εικόνα του νέου κόσμου… «Εγώ ο ηγεμόνας και ο κόσμος μου συνυπάρχουμε σε αυτό το κτίριο, το ανάκτορο των Αιγών», είχε πει χαρακτηριστικά, δικαιολογώντας την ιδέα που τον οδήγησε στη δημιουργία της πόλης και του ανακτόρου.

- Εκεί οργάνωσε και μεταρρύθμισε το βασίλειο των Μακεδόνων και προετοίμασε το έδαφος γι'αυτό που συνέβη στη συνέχεια με τον γιο του Αλέξανδρο, που δημιούργησε την οικουμένη.

- Εκεί ανακηρύχθηκε ο Μέγας Αλέξανδρος βασιλιάς το 336 π.Χ., μετά τη δολοφονία του πατέρα του. Οι ίδιες κολώνες που βλέπει σήμερα ο επισκέπτης, είναι αυτές που «άκουσαν» τους Μακεδόνες να χτυπούν θριαμβικά με τα δόρατα τις ασπίδες τους, καθώς φώναζαν ρυθμικά το όνομά του.

- Με αφετηρία το ίδιο σημείο, μόλις δύο χρόνια αργότερα, έγινε το ξεκίνημα της εκστρατείας του Μεγάλου Αλεξάνδρουγια τα βάθη της Ανατολής, όπου μαζί με τους δεκάδες χιλιάδες οπλίτες και ιππείς, κουβάλησαν μαζί τους στην άκρη του κόσμου την εικόνα της κλασικής Ελλάδας, της Μακεδονίας, των Αιγών.

Περιήγηση με drone στο εντυπωσιακό ανάκτορο των Αιγών

Σε βίντεο που δημοσιεύθηκε προ τεσσάρων ετών στον επίσημο λογαριασμό στο Youtube του ΕΣΠΑ στην Ελλάδα, η διευθύντρια της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ημαθίας κυρία Αγγελική Κοτταρίδη μιλούσε για το κτήριο που θεωρείται εφάμιλλης σημαντικότητας με τον Παρθενώνα και των προσπαθειών που γίνονταν για την αναστήλωσή του. «Το ανάκτορο είναι τρεις φορές μεγαλύτερο από τον Παρθενώνα σε εμβαδόν (περίπου 12.000 τ.μ.) και αποτελεί έργο σπουδαίου αρχιτέκτονα του 4ου αιώνα π.Χ., χωρίς να αποκλείεται να είναι του Πυθέου. Λειτουργούσε ως διοικητικό κέντρο και αποτέλεσε πρότυπο για τα ανάκτορα της Ελληνιστικής επικράτειας», λέει στην κάμερα.

Δείτε βίντεο με την περιήγηση στον χώρο κατά την διάρκεια των αναστηλώσεων:

Το Ανάκτορο «είναι ίσης αξίας με τον Παρθενώνα. Δεν ήταν το σπίτι του βασιλιά, είναι το Μέγαρο Μαξίμου, είναι το κέντρο της διοίκησης, που δεν απευθύνεται στα μέλη της κυβέρνησης μόνο, αλλά σε όλους τους πολίτες των Αιγών. Το περιστύλιο είναι ο τόπος συνάθροισης των πολιτών, χωράει περίπου 4.000 άτομα και οι Αιγές δεν είχαν παραπάνω άνδρες. Συγκεντρώνει όλες τις δραστηριότητες που είχε η πολιτική αγορά. Αυτό είναι το Ανάκτορο των Αιγών και είναι η ιδέα της ‘πεφωτισμένης δεσποτείας’, πώς εφαρμόζεται σε μία νέα τάξη πραγμάτων που ο Φίλιππος και η πεφωτισμένη ομάδα που τον στηρίζει θέλει να ξεκινήσει και να επιβάλλει και το καταφέρνει» υπογραμμίζει η κ. Κοτταρίδη.

«Αυτό το Ανάκτορο όταν θα το έχουμε, θα ξαναγράψουμε την ιστορία της αρχαίας αρχιτεκτονικής. Αυτό το μνημείο μας έχει μάθει πάρα πολλά. Είναι πραγματικά κορυφαίο. Είναι ένα θαύμα τεχνικής και αυτό το διαπιστώνουμε σε όλα τα επίπεδα» συνεχίζει η κ. Κοτταρίδη. «Ο αρχιτέκτονας του μνημείου, τονίζει, εμπνέεται τόσο από τις θεωρίες των Πυθαγορείων όσο και από τις θεωρίες του Πλάτωνα, τα πάντα ανταποκρίνονται στον λόγο της ‘χρυσής τομής’, ενώ στην κάτοψη ενσωματώνει όλη τη θεωρία του Πλάτωνα για την ψυχή του κόσμου», λέει.

«Αυτό είναι μία συγκλονιστική ιστορία. Σημαίνει ότι μιλάμε για ένα εξαιρετικά μορφωμένο κύκλο ανθρώπων, δηλαδή μας βοηθάει να αναθεωρήσουμε τις ιδέες που είχαμε από τα βιβλία του σχολείου και κυρίως από τους λίβελους του Δημοσθένη για τον Φίλιππο και το περιβάλλον του, μας δείχνει τη στενή σχέση της Μακεδονίας με τους πλατωνικούς του βασιλείου και κυρίως μας δείχνει πώς αυτοί σκέφτηκαν και εφάρμοσαν την ιδέα της ‘πεφωτισμένης δεσποτείας’ στην αρχιτεκτονική. Αυτό λοιπόν το κτήριο το έχουμε στην Ελλάδα και ευτυχώς σώθηκε ένα μεγάλο κομμάτι των δαπέδων, σώθηκαν οι τοιχοβάτες σε πολλά σημεία, άρα μπορούμε με ακρίβεια και απόλυτη βεβαιότητα να το αναπαραστήσουμε σε ποσοστό 90 τοις εκατό» αναφέρει.

Περιγράφοντας την πορεία των έργων, η κ. Κοτταρίδη τονίζει ότι αποχωμάτωση για την αποκάλυψη του μνημείου δεν έγινε ποτέ. «Έγινε συστηματικότατη ανασκαφή με κάναβο, λες και σκάβαμε προϊστορικά. Είχαμε, λοιπόν, εκπληκτικά ευρήματα, γιατί πολλά κομμάτια ήταν πεσμένα ή αποτεθειμένα στα μπάζα. Αντίστοιχη δουλειά, με το ‘βελόνι’, έχει η Ακρόπολη, γιατί κι εκεί είχαν να κεντήσουν και να βρουν θραυσματάκια. Όλο αυτό το έργο είναι μια εποποιία» δηλώνει η κ. Κοτταρίδη, σημειώνοντας πως τον επόμενο χρόνο θα κυκλοφορήσει μία ειδική έκδοση που θα παρουσιάζει όλα αυτά τα αρχιτεκτονικά μέλη και τη θέση τους στο χώρο.

«Έχουμε καταγράψει πάνω από 4.000 αρχιτεκτονικά μέλη. Κομμάτια του περιστυλίου, επιστύλια, χαρακτηριστικά στοιχεία του Ανακτόρου. Μαζεύουμε τα θραύσματά του, τα οποία συναρμόζονται στο κομμάτι που θα αναπλαστεί στο μουσείο και μας οδηγούν σε καταπληκτικές νέες ανακαλύψεις, οι οποίες έχουν πραγματικά χέρια, πόδια και κεφάλι και δεν είναι πυροτεχνήματα και ευφυολογήματα ή ιστορίζοντα θεωρήματα με λήψη του ζητουμένου, γιατί ξεκινάμε από τις πέτρες και οι πέτρες είναι ειλικρινείς, δεν μπορείς να κάνεις ό,τι θέλεις. Έχεις δεδομένα αυστηρά και βαριά» συνεχίζει.

Φωτογραφίες: Eurokinissi

Αν και δεν ήταν συνηθισμένο σε ορισμένα μέρη, το χιόνι εμφανίστηκε στην αρχαία Ελλάδα. Τι πίστευαν όμως οι αρχαίοι Έλληνες για αυτόν τον τύπο καιρού; Credit: Midjourney για το GreekReporter

Σε πολλά μέρη του κόσμου, ο χειμώνας είναι η εποχή που φέρνει χιόνι. Αν και αυτός ο τύπος καιρού είναι λιγότερο κοινός στην Ελλάδα από ότι στη βόρεια Ευρώπη, εμφανίζεται, κυρίως στα βουνά. Οι αρχαίοι Έλληνεςσίγουρα δεν ήταν ξένοι με το χιόνι.

Ο Όμηρος το χρησιμοποίησε ως βάση για πολλές μεταφορές και παρομοιώσεις στα επικά του ποιήματα. Τι σκέφτηκαν λοιπόν οι Έλληνες για αυτό; Όπως συμβαίνει, υπάρχουν διάφοροι μύθοι που σχετίζονται με το χιόνι, όπως η προέλευση και οι αιτίες του. Για το θέμα υπάρχουν και σχόλια αρχαίων Ελλήνων επιστημόνων.

Άραγε στους αρχαίους Έλληνες άρεσε το χιόνι;

Οι αναφορές του Ομήρου στο χιόνι στα επικά του ποιήματα αποκαλύπτουν πώς το έβλεπαν γενικά οι Έλληνες. Στην Οδύσσεια, υπάρχει μια περιγραφή για τα Ηλύσια Πεδία, η οποία είναι ένα μέρος για την μεταθανάτια ζωή στην Ελληνική μυθολογία που προορίζεται για όσους έχουν την έγκριση των θεών. Ήταν γραφτό να είναι ένα είδος παραδείσου. Ο Όμηρος το περιγράφει ως «όπου η ζωή είναι πιο εύκολη για τους άνδρες. Δεν υπάρχει χιόνι, ούτε δυνατή καταιγίδα, ούτε βροχή».

Σύμφωνα με αυτό, φαίνεται ότι το χιόνι θεωρήθηκε ως βάρος στη ζωή και όχι ως κάτι που έπρεπε να απολαύσει κανείς. Θεωρήθηκε ως μια ταλαιπωρία για την καθημερινή ζωή όπως η καταιγίδα ή η βροχή. Το αν τα σχόλια του Ομήρου αντικατοπτρίζουν τις απόψεις των περισσότερων Ελλήνων που ζούσαν εκείνη την εποχή, δεν μπορούμε να πούμε.

Ωστόσο, είναι σαφές ότι όποιος συμμετέχει σε μια στρατιωτική εκστρατεία θα σκεφτόταν άσχημα για το χιόνι. Διάφορες αρχαίες μαρτυρίες για στρατεύματα που βαδίζουν μέσα από χιονισμένο έδαφος υπογραμμίζουν τους κινδύνους που εγκυμονεί. Οι στρατιώτες και τα ζώα τους συχνά κολλούσαν σε αυτό και πέθαιναν από το κρύο.

Το χιόνι στην Ελληνική μυθολογία

Η Ελληνική μυθολογία περιλαμβάνει πολλές ιστορίες που εστιάζουν στο πώς δημιουργήθηκε το χιόνι ή ποιος είναι ο ρόλος του στον κόσμο. Μια απλή πεποίθηση ήταν ότι προκλήθηκε από τον Δία. Στην Ιλιάδα, ο Όμηρος αναφέρεται στον Δία που φέρνει χιόνι στην ανθρωπότητα με τα βέλη του. Ως εκ τούτου, φαίνεται ότι τα βέλη του πιστεύεται ότι είναι υπεύθυνα για ορισμένα καιρικά φαινόμενα, συμπεριλαμβανομένης και της χιονόπτωσης.

Ένας διαφορετικός μύθος αποδίδει το χιόνι σε μια νύμφη (είδος κατώτερης θεότητας) που ονομάζεται Chione. Αυτό το όνομα προέρχεται απευθείας από την αρχαία Ελληνική λέξη για το «χιόνι». Ήταν η κόρη του Βορέα, του θεού του βόρειου ανέμου. Φαίνεται ότι υπάρχουν λίγοι, έως καθόλου, σωζόμενοι μύθοι για αυτή τη νύμφη που φέρνει το χιόνι, αλλά το όνομά της υποδηλώνει έντονα ότι αυτό πίστευαν οι Έλληνες.

Ωστόσο, δεν ήταν ο μοναδικός χαρακτήρας στην ελληνική μυθολογία με αυτό το όνομα. Μια άλλη Chione ήταν η σύζυγος του Βορέα. Δεδομένου του ονόματος και, πάλι, της σύνδεσης με τον θεό του βόρειου ανέμου, μπορεί κάλλιστα οι Έλληνες να την έβλεπαν ότι είχε σχέση με το χιόνι κατά κάποιο τρόπο.

Σίγουρα, οι Έλληνες συνέδεσαν επίσης έντονα τον ίδιο τον Βορέα με τον χιονισμένο καιρό. Ως θεός του βόρειου ανέμου, λέγεται ότι φυσούσε τον κρύο αέρα προς την Ελλάδα από τα βόρεια — από τη Θράκη ιδιαίτερα.

Ο πρώτος ποιητής Πίνδαρος περιγράφει τον Βορέα ως «με ζοφερή και παγωμένη ανάσα». Επομένως, είναι πολύ πιθανό κάποιοι Έλληνες να θεώρησαν τον Βορέα ως άμεσα υπεύθυνο για το χιόνι.

Μια τρίτη γυναίκα που ονομαζόταν Chione ήταν η κόρη της Καλλιρόης, μιας από τις Ωκεανίδες -μια ομάδα νυμφών- και του Nilus, του θεού του ποταμού Νείλου στην Αίγυπτο. Λέγεται ότι ο Δίας τη μετέφερε στα σύννεφα και χιόνι έπεσε από πάνω της στην έρημο.

Ο Χιονισμένος Όλυμπος, το μυθολογικό σπίτι του Ελληνικού Πάνθεον. Πίστωση: Alina Zienowicz / wikimedia commons CC BY-SA 3.0

Επιστημονικές και φιλοσοφικές απόψεις

Οι Έλληνες δεν έγραψαν μόνο για το χιόνι στη μυθολογία τους. Κατά καιρούς το συζήτησαν και αρχαίοι Έλληνες επιστήμονες και φιλόσοφοι.

Ένας φιλόσοφος που είχε μια ενδιαφέρουσα οπτική του χιονιού ήταν ο Αναξαγόρας. Έζησε τον πέμπτο αιώνα π.Χ. Ο Αναξαγόρας ισχυρίστηκε ότι παρόλο που το χιόνι μας φαινόταν λευκό, ήταν στην πραγματικότητα σκοτάδι. Το σκεπτικό του ήταν ότι το χιόνι είναι απλώς παγωμένο νερό και το νερό, σύμφωνα με τον Αναξαγόρα, είναι σκοτεινό.

Η λέξη που χρησιμοποίησε για να περιγράψει το αληθινό χρώμα του χιονιού, «μέλαινα», συνήθως μεταφράζεται ως «μαύρο» σε παραθέματα της δήλωσής του. Ωστόσο, στην πραγματικότητα, γενικά σημαίνει πραγματικά «σκοτεινό». Μερικές φορές χρησιμοποιήθηκε για να περιγράψει το χρώμα του κρασιού ή/και το σκούρο χρώμα του ωκεανού. Ίσως ο Αναξαγόρας είχε στο μυαλό του το σκούρο χρώμα της θάλασσας.

Ενώ ο ισχυρισμός ότι το χιόνι είναι πραγματικά σκοτεινό μας φαίνεται παράξενος, ο Αναξαγόρας πίστευε ότι οι αισθήσεις μας, όπως η όραση, δεν αντιλαμβάνονται πραγματικά την πραγματικότητα όπως είναι. Αντίθετα, μπορούμε να διακρίνουμε τι πρέπει πραγματικά να είναι πραγματικό μέσω της λογικής — ακόμα κι αν έρχεται σε αντίθεση με την άμεση παρατήρηση.

Παρά την ασυνήθιστη αντίληψή του σε σχέση με το χρώμα του χιονιού, αυτή η δήλωση μας λέει κάτι σημαντικό. Τουλάχιστον ήδη από τον πέμπτο αιώνα π.Χ., οι Έλληνες κατάλαβαν ότι το χιόνι προερχόταν από το νερό.

Μια άλλη ενδιαφέρουσα άποψη προέρχεται από τον Σενέκα τον νεότερο, έναν φιλόσοφο του πρώτου αιώνα μ.Χ. Αν και ήταν Ρωμαίος, οι απόψεις του παρουσιάζουν ενδιαφέρον επειδή ήταν στωικός φιλόσοφος.

Αυτή ήταν μια μορφή φιλοσοφίας που ιδρύθηκε από τον Ζήνωνα από το Κίτιο στην Αθήνα τον τρίτο αιώνα π.Χ. Δήλωσε ότι το χιόνι περιέχει περισσότερο αέρα από νερό. Η σύγχρονη επιστήμη έχει δείξει ότι αυτό είναι απολύτως αλήθεια. Στην πραγματικότητα, το χιόνι αποτελείται από περίπου ενενήντα τοις εκατό αέρα.

Η Νάξος βρισκόταν στην ανατολική ακτή της Σικελίας, δίπλα στο όρος Αίτνα.

Το 735 π.Χ. ένας στολίσκος πλοίων έφτασε στην ανατολική ακτή της Σικελίας. Το πλήρωμα καταγόταν από την Ελληνική πόλη της Χαλκίδας, περίπου 600 μίλια ανατολικά. Όταν πάτησαν το πόδι τους στο έδαφος της Σικελίας, οι Έλληνεςερεύνησαν τη γύρω περιοχή: ένα μικρό ακρωτήρι εκτεινόταν από την ακτή, ενώ μια φυσικά προστατευμένη ακτογραμμή εκτεινόταν στον αμέσως βορρά. Στα δυτικά η Αίτνα βρισκόταν υπέρτατη.

Εκεί εγκαταστάθηκαν οι Χαλκιδείς και δημιούργησαν τον πρώτο Ελληνικό οικισμό στη Σικελία. Ονομάστηκε Naxus.

Η Νάξος ήταν η πρώτη από τις πολλές Ελληνικές αποικίες στη Σικελία. Μέσα σε δέκα χρόνια από την ίδρυσή της, έξι ακόμη Ελληνικοί οικισμοί είχαν δημιουργηθεί στο νησί. Μέσα σε εκατό χρόνια αυτός ο αριθμός πλησίασε τις είκοσι. Στις αρχές του 5ου αιώνα π.Χ., οι Ελληνικές πόλεις ήταν διάσπαρτες στις ανατολικές και νότιες ακτές της Σικελίας. Ωστόσο, δεν ήταν πλέον όλες μικροί, απομονωμένοι οικισμοί. Μέχρι τότε πολλοί είχαν γίνει εξέχουσες πολιτικές οντότητες στο νησί, που κυβερνώνταν από ισχυρούς τυράννους.

Ιπποκράτης

Το 491 π.Χ., μεγάλο μέρος της ανατολικής Σικελίας βρισκόταν στα χέρια ενός τέτοιου άνδρα. Το όνομά του ήταν Ιπποκράτης, ο ηγεμόνας μιας σχετικά μικρής Ελληνικής πόλης που λεγόταν Γέλα (Ιταλική γλώσσα: Gela). Παρά το μικρό της μέγεθος, υπό την ηγεσία του Ιπποκράτη η Γέλα έγινε ο πυρήνας του ισχυρότερου βασιλείου της Σικελίας.

Κατάκτηση μετά από κατάκτηση, νίκη μετά από νίκη, από το 491 π.Χ. Ο Ιπποκράτης και ο στρατός του έμοιαζαν ασταμάτητοι. Ωστόσο, καμία ταχεία επέκταση δεν συνεχίζεται για πάντα και αργότερα το ίδιο έτος ο Ιπποκράτης σκοτώθηκε ενώ πολιορκούσε τα Μέγαρα Υβλαία, μια από τις τελευταίες πόλεις στην ανατολική ακτογραμμή που παρέμεινε να αντιστέκεται στη δύναμή του. Η εποχή του Ιπποκράτη είχε τελειώσει, αλλά σύντομα πήρε τη θέση του ένας άλλος φιλόδοξος τύραννος.

Η αυτοκρατορία του Ιπποκράτη το 491 π.Χ. Εκτεινόταν από το Zancle στα βορειοανατολικά έως τον ποταμό Himeras στα νότια. Πίστωση εικόνας: History Hit

Γέλων

Προερχόμενος από ευγενές υπόβαθρο, ο Γέλων ήταν ανώτερος αξιωματικός ιππικού στον στρατό του Ιπποκράτη. Ήταν πολύ σεβαστός μεταξύ των στρατιωτών και ο Γέλων το χρησιμοποίησε αυτό προς όφελός του, ανέλαβε τον έλεγχο και ονομάστηκε διάδοχος του Ιπποκράτη. Στόχος του ήταν να συνεχίσει την επέκταση που είχε ξεκινήσει ο προκάτοχός του. Τα πράγματα όμως, αρχικά, δεν πήγαν σύμφωνα με το σχέδιο.

Λίγο καιρό μετά την κατάκτηση της εξουσίας, ο Γέλων έχασε τον έλεγχο του Ζάνκλε, του Ελληνικού προμαχώνα στα βορειοανατολικά, από τον αντίπαλο τύραννο Αναξίλα που βρισκόταν στα στενά στο Ρήγιο. Ήταν ένα χτύπημα για τον Γέλον. Ποτέ ξανά δεν θα έλεγχε εκείνο το ζωτικό μέρος του νησιού, την πύλη προς τη νότια Ιταλία.

Ξεπερνώντας τον Ιπποκράτη

Στη διάρκεια της ζωής του ο Ιπποκράτης είχε κατακτήσει σχεδόν όλη την ανατολική ακτή της Σικελίας. Ωστόσο, δύο Ελληνικές πόλεις του είχαν διαφύγει: τα Μέγαρα Υβλαία και οι Συρακούσες. Και οι δύο πόλεις θα έπαιζαν εξέχοντες ρόλους σε οποιαδήποτε βιογραφία του Ιπποκράτη: είχε χάσει τη ζωή του έξω από τα τείχη της πρώτης και εναντίον της δεύτερης είχε κερδίσει ίσως τη μεγαλύτερη νίκη του το 492 π.Χ., στη μάχη του ποταμού Ήλωρου.

Ωστόσο, δεν είχε καταλάβει τις Συρακούσες στον απόηχο αυτής της αποφασιστικής μάχης και η πόλη παρέμεινε ελεύθερη από τον έλεγχο του Ιπποκράτη.

Μέχρι το 483 π.Χ. ο Γέλων είχε εκπληρώσει τις μεγάλες φιλοδοξίες του Ιπποκράτη. Όχι μόνο είχε εισβάλει και κατέστειλε με επιτυχία τα Μέγαρα Υβλαία, αλλά είχε επίσης υποτάξει τις Συρακούσες. Η υποταγή των Συρακουσών ήταν ιδιαίτερα κομβική. Αναγνωρίζοντας τις δυνατότητές του για δύναμη και ευημερία, ο Γέλων τοποθέτησε την αυλή του εκεί, ερημώνοντας τις γειτονικές πόλεις και μεταφέροντάς τες στην προβλεπόμενη μητρόπολη του. Η Γέλα δεν ήταν πλέον το επίκεντρο της αυτοκρατορίας του Γέλωνα. Αυτός ο ρόλος ήταν τώρα στις Συρακούσες.

Η συμμαχία

Η αναδημιουργία των Συρακουσών ήταν ένα κομμάτι σε ένα πολύ μεγαλύτερο παζλ για τον Γέλων. Γύρω στο 490 π.Χ., όταν ο Γέλων προσπαθούσε να εγκαθιδρύσει το καθεστώς του, συμμάχησε με έναν άλλο ισχυρό τύραννο στο νησί: τον Θήρωνα, τον άρχοντα του Ακράγα. Ενώνοντας τις επικράτειές τους σε μια συμμαχία, το νεοσύστατο μπλοκ Συρακουσών-Ακράγκας ήλεγχε σημαντικό τμήμα της ανατολικής και νότιας πλευράς του νησιού.

Αλλά δεν ήταν η μόνη μεγάλη δύναμη στη Σικελία. Στα δυτικά, εκτεινόμενη κατά μήκος της βόρειας ακτής της Σικελίας, η βορειοαφρικανική πόλη Καρχηδόνα είχε σημαντική επιρροή.

Καρχηδόνα στη Σικελία

Αρχικά ιδρύθηκε από Φοίνικες αποίκους γύρω στο 814 π.Χ., η πόλη της Καρχηδόνας έγινε σύντομα το κέντρο μιας μεγάλης αυτοκρατορίας. Η Ισπανία, η Σαρδηνία, η Νουμιδία, οι Βαλεαρίδες Νήσοι και η Λιβύη ήταν όλα τα μέρη όπου εγκαταστάθηκαν οι Καρχηδόνιοι. Ωστόσο, μια κερδοφόρα χώρα τράβηξε τα βλέμματα περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη: η Σικελία, το στολίδι της Μεσογείου.

Τον 8ο αιώνα π.Χ., αυτοί οι «Punic» (Πουνικοί, συνήθως γνωστοί ως Καρχηδόνιοι, ήταν ένας Σημιτικός λαός που μετανάστευσε από τη Φοινίκη στη Δυτική Μεσόγειο κατά την Πρώιμη Εποχή του Σιδήρου) άποικοι είχαν ιδρύσει τη Motya στο ακραίο δυτικό άκρο της Σικελίας – την πρώτη τους αποικία. Ακολούθησαν και άλλοι οικισμοί και πολύ γρήγορα η πουνική επιρροή είχε αποκτήσει ισχυρή βάση στις βόρειες και δυτικές ακτές της Σικελίας, μέσα στις οποίες περιλαμβάνονταν μερικοί αξιόλογοι Ελληνικοί και Σικελιώτικοι οικισμοί – ο Σελίνος, η Σεγκέστα και ο Έρυξ, για παράδειγμα. Μέχρι το 483 π.Χ., η Καρχηδονιακή επιρροή εξαπλώθηκε σε όλο το μήκος αυτών των δύο ακτών, από το Σελίνο στα δυτικά έως το Ρήγιο στη νότια Ιταλία.

Ως εκ τούτου, μεγάλο μέρος της Σικελίας χωρίστηκε μεταξύ δύο μπλοκ εξουσίας το 483 π.Χ.: ο Γέλων και ο Θήρων στα ανατολικά και νότια, η Καρχηδόνα και οι σύμμαχοί της στα βόρεια και στα δυτικά. Πριν από αυτό το διάστημα οι σχέσεις μεταξύ τους ήταν εγκάρδιες, αν και είχαν συμβεί περιστασιακά εδαφικά επεισόδια. Το 580 π.Χ., για παράδειγμα, Έλληνες άποικοι είχαν προσπαθήσει με θάρρος να ιδρύσουν έναν οικισμό στο δυτικό άκρο της Σικελίας, κοντά στο Λιλυβαίο. Οι Καρχηδόνιοι όμως νίκησαν γρήγορα την εκστρατεία.

70 χρόνια αργότερα οι Καρχηδόνιοι κατέστρεψαν μια άλλη εκστρατεία, με επικεφαλής έναν βασιλικό Σπαρτιάτη που ονομαζόταν Δώριος (ο αδελφός του φημισμένου Λεωνίδα ), η οποία είχε επίσης στόχο να δημιουργήσει έναν οικισμό στη δυτική Σικελία εντός της σφαίρας των Punic. Και τα δύο αυτά περιστατικά μπορεί να έχουν θρόισμα πατριωτικών φτερών και από τις δύο πλευρές, αλλά ο πόλεμος πλήρους κλίμακας δεν φαινόταν ποτέ πιθανός. Αλλά μέχρι το 483 π.Χ., πλησίαζε γρήγορα.

Η Ελληνική επιγραφή που βρήκαν οι αρχαιολόγοι και συνδέεται με τον Χριστό και τον Αρμαγεδδώνα. Πηγή: Tzachi Lang and Einat Ambar-Armon, Israel Antiquities Authority

Αρχαιολόγοι που πραγματοποιούν ανασκαφές στο χωριό et-Taiyiba, που βρίσκεται στην κοιλάδα του Megiddo (γνωστή και ως κοιλάδα Jezreel) στο Ισραήλ ανακάλυψαν μια επιγραφή που αναφέρει: «Χριστός, γεννημένος από τη Μαρία».

Η πέτρινη επιγραφή είναι χαραγμένη στα Ελληνικά και βρέθηκε στην είσοδο ενός κτιρίου που χρονολογείται στα τέλη του 5ου αιώνα μ.Χ. κατά τη βυζαντινή ή την πρώιμη ισλαμική περίοδο.

Οι ανασκαφές στο κτίριο έχουν οδηγήσει στην ανακάλυψη δύο δωματίων με ψηφιδωτά δάπεδα διακοσμημένα με γεωμετρικά σχέδια. Η Leah Di-Segni, ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Αρχαιολογίας του Εβραϊκού Πανεπιστημίου της Ιερουσαλήμ, είπε ότι η επιγραφή είναι αφιερωμένη στον Ιησού, τον Υιό της Μαρίας, η οποία αναφέρει: «Ο Χριστός γεννήθηκε από τη Μαρία. Το έργο αυτό από τον θεοσεβούμενο και ευσεβέστατο επίσκοπο [Θεοδό]σιο και τον άθλιο Θ[ωμά] κτίστηκε από τα θεμέλια. Όποιος εισέρχεται να προσευχηθεί γι’ αυτούς».

Εικόνα από τις ανασκαφές στο χωριό et-Taiyiba στο Ισραήλ όπου βρέθηκε η επιγραφή. Πηγή: Tzachi Lang and Einat Ambar-Armon, Israel Antiquities Authority

Πώς σχετίζεται με τον Αρμαγεδδώνα

Σύμφωνα με τη Χριστιανική εσχατολογία, η κοιλάδα θεωρείται η τοποθεσία για την τελική μάχη μεταξύ των δυνάμεων του καλού και του κακού, που συνήθως αναφέρεται ως Αρμαγεδδών. Ο όρος «Αρμαγεδδών» προέρχεται από τις εβραϊκές λέξεις «Har Megiddo», που σημαίνουν «Όρος Megiddo».

Ο Θεοδόσιος, που αναφέρεται στο κείμενο ως ιδρυτής του κτιρίου, ήταν ένας από τους πρώτους χριστιανούς επισκόπους στην περιοχή. Είχε θρησκευτική εξουσία στην πόλη Μπέιτ Σεάν που χρησίμευε ως πρωτεύουσα της Βυζαντινής επαρχίας «Παλαιστίνη Δευτέρα».

Σύμφωνα με τους ερευνητές, η επιγραφή έχει σκοπό να παρέχει προστασία από το κακό μάτι και έχει βρεθεί και σε άλλες τοποθεσίες από όλο τον βυζαντινό κόσμο. Ο Walid Atrash από την Ισραηλινή Αρχή Αρχαιοτήτων (IAA) είπε: «Αυτή είναι η πρώτη απόδειξη της ύπαρξης της βυζαντινής εκκλησίας στο χωριό et-Taiyiba και προσθέτει σε άλλα ευρήματα που πιστοποιούν τις δραστηριότητες των χριστιανών που ζούσαν στην περιοχή».

Πηγή: enikos

Οι δύο όψεις του μεταλλίου που είχε μεγάλη αξία. (Φωτό: Μουσείο Veliko Tarnovo)

Ένα μετάλλιο της Ρωμαϊκής εποχής, που «κόπηκε» στην Πέργαμο, βρέθηκε εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά. Έχει χαραγμένα αρχαία ελληνικά γράμματα και η αξία του είναι πολύ μεγάλη, ωστόσο δεν μπορούσε να χρησιμοποιηθεί στις καθημερινές συναλλαγές.

Πρόκειται για ένα από τα πιο πολύτιμα ευρήματα στους στους ρωμαϊκούς τάφους που ανακαλύφθηκαν κοντά στο χωριό Nova Varbovka του δήμου Strazhitsa, στην περιοχή Veliko Turnovo, στην Βουλγαρία. Η ανακάλυψη έγινε στα τέλη του 2023. Οι αρχαιολόγοι αποφάνθηκαν ότι ήταν ένα μετάλλιο του Ρωμαίου αυτοκράτορα Καρακάλλα (198 έως 217 μ.Χ.).

Γιατί «κόπηκε» το μετάλλιο

Τα πολύτιμα ευρήματα των ρωμαϊκών αυτών τάφων παρουσιάστηκαν πρόσφατα από το Περιφερειακό Μουσείο Ιστορίας του Veliko Turnovo. Το μετάλλιο του Καρακάλλα, κατασκευασμένο από χαλκό, «χτυπήθηκε» στην πόλη της Περγάμου, στη Μικρά Ασία. Στη μία πλευρά του απεικονίζεται μια σκηνή από την επίσκεψη του αυτοκράτορα το 214 στην Πέργαμο. Ο Καρακάλλας τότε πήγε στην περιοχή και ζήτησε θεραπεία από τον θεό της ιατρικής Ασκληπιό.

Το μουσείο ανακοίνωσε ότι το μετάλλιο έχει υψηλή οικονομική αξία, αλλά λόγω του μεγέθους του, δεν χρησιμοποιήθηκε στο καθημερινό εμπόριο. Οι επιγραφές είναι στα αρχαία ελληνικά. Οι ρωμαϊκοί τάφοι βρέθηκαν τυχαία το φθινόπωρο από έναν οδηγό τρακτέρ, ο οποίος, ενώ όργωνε ένα χωράφι, κοντά στο χωριό Nova Varbovka, χτύπησε μια ασβεστολιθική πλάκα. Τα ταφικά αντικείμενα – κοσμήματα, νομίσματα και αγγεία – που βρέθηκαν χρονολογούνται στο πρώτο μισό του 3ου αιώνα μ.Χ.

Άλλα αντικείμενα που βρέθηκαν στους τάφους στην Βουλγαρία.

Άλλα αντικείμενα που βρέθηκαν στους τάφους στην Βουλγαρία (Φωτό: Μουσείο Veliko Tarnovo). Οι αρχαιολόγοι Kalin Chakarov και Nedko Elenski, μαζί με την ειδικό του μουσείου Michaela Tomanova, πήγαν στην περιοχή και άρχισαν να εργάζονται στο χωράφι, τον Δεκέμβριο του 2023. Οι τοίχοι των τάφων είναι καλυμμένοι με λεπτό πορσελάνινο γύψο και ένας από αυτούς έχει σχήμα ασυνήθιστου τούβλινου μαξιλαριού στο δάπεδο. Ένας τελετουργικός κεραμικός αμφορέας γεμάτος με κρασί βρέθηκε πάνω από έναν από τους τάφους.

Οι τάφοι όπου βρέθηκε το μετάλλιο

Σε έναν τάφο ενταφιάστηκαν δύο ενήλικες: ένας άνδρας ηλικίας 50-60 ετών και μια γυναίκα ηλικίας 45-49 ετών. Τα λείψανα ενός παιδιού ηλικίας ενός ή δύο ετών ανακαλύφθηκαν στον άλλο τάφο. Τα φύλα και οι ηλικίες των ενταφιασμένων προσδιορίστηκαν από τη Nadezhda Atanassova από το Εθνικό Ινστιτούτο Πειραματικής Μορφολογίας, Παθολογίας και Ανθρωπολογίας της Βουλγαρικής Ακαδημίας Επιστημών.

Στον τάφο του άνδρα και της γυναίκας βρέθηκαν εκλεκτά χρυσά γυναικεία σκουλαρίκια, ένα επίχρυσο μενταγιόν με χάντρα και μια επάργυρη περόνη από διάφορα είδη μετάλλων. Επίσης, στο στήθος του άνδρα υπήρχε ένα ασημένιο νόμισμα (δηνάριο) που είχε κοπεί στην πόλη της Λαοδικείας. Πιστεύεται ότι οι νεκροί ήταν πλούσιοι γαιοκτήμονες με ιδιοκτησίες στην περιοχή που διαχειριζόταν η αρχαία πόλη Nicopolis ad Istrum.

Στον τάφο του παιδιού βρέθηκαν δώρα, μεταξύ των οποίων ένα ζευγάρι μικρά χρυσά σκουλαρίκια, παιδικά κοσμήματα από γυάλινες χάντρες, ένας κεραμικός αμφορέας για κρασί και δύο γυάλινοι δακρυδόχοι, εκλεκτά αγγεία που χρησιμοποιούνταν για τη συλλογή των δακρύων των πενθούντων και αργότερα για την αποθήκευση αρωματικών ελαίων.

Πηγή: enikos.gr

Οι σφαίρες Klerksdorpείναι μικρά αντικείμενα, συχνά σφαιρικά σε σχήμα δίσκου, που έχουν συλλεχθεί από ανθρακωρύχους από κοιτάσματα πυροφυλλίτη ηλικίας 3 δισεκατομμυρίων ετών κοντά στο Ottosdal, στη Νότια Αφρική.

Μυστήριο τυλίγει τις περίεργες «σφαίρες του Klerksdorp», που χρονολογούνται πριν από 3 δισεκατομμύρια έτη και βρέθηκαν μέσα σε κοιτάσματα ορυκτού. Οι σφαίρες είναι αντικείμενο ακόμα και θεωριών συνωμοσίας, αφού περιβάλλονται από έναν θρύλο που θέλει να κινούνται μόνες τους.

Οι σφαίρες βρέθηκαν μέσα σε κοιτάσματα πυροφυλλίτη που εξορύσσονται στη Νότια Αφρική και είναι πολύ παράξενες. Μοιάζουν με μικροσκοπικές αρχαίες μπάλες κρίκετ. Έχουν γραμμές που μοιάζουν με ραφές γύρω από τη μέση τους, και είναι εύκολο να καταλάβει κανείς γιατί έγιναν αντικείμενο θεωριών συνωμοσίας που αφορούν εξωγήινους και αρχαίους, ξεχασμένους πολιτισμούς.

Το μυστήριο με τις σφαίρες

Σε άρθρα της δεκαετίας του 1980, εικάζεται ότι κατασκευάστηκαν από “έναν ανώτερο πολιτισμό, έναν πολιτισμό πριν από τον κατακλυσμό για τον οποίο δεν γνωρίζουμε σχεδόν τίποτα”. Ο έφορος του μουσείου που το είπε αυτό ισχυρίστηκε ότι οι σφαίρες περιστρέφονταν από μόνες τους, ενώ ήταν κλειδωμένες σε μια προθήκη και μάλιστα η κίνηση γίνεται “χωρίς κραδασμούς”.

Σε μια τέτοια υπόθεση ενεπλάκησαν διάφοροι αυτόκλητοι επιστήμονες. Είπαν ότι οι σφαίρες θα μπορούσαν να είναι μόνο κατασκευασμένες, παρά το γεγονός ότι βρέθηκαν σε βράχο ηλικίας 3 δισεκατομμυρίων ετών. Τους χαρακτήρισαν ψευδοεπιστήμονες. Και μετά εμφανίστηκαν άλλοι αυτόκλητοι ειδικοί και εξέφρασαν την άποψη ότι οι σφαίρες αποτελούν απόδειξη εξωγήινων. Τους αποκάλεσαν περισσότερο ψευδοεπιστήμονες από τους πρώτους.

Οι ισχυρισμοί για τις σφαίρες τράβηξαν την προσοχή του γεωλόγου Bruce Cairncross το 2006, ο οποίος έγραψε ότι είχε διασκεδάσει με ένα άρθρο που τις περιέγραφε ως “σφαίρες μυστηρίου” και με την επιλογή μιας εκπομπής να βάλει ένα μέντιουμ να εξετάσει τις πέτρες. Το μέντιουμ είπε ότι πρόκειται για τα απομεινάρια ενός αρχαίου διαστημόπλοιου.

Ο Cairncross έδωσε μια λογική εξήγηση για τις σφαίρες, οι οποίες βρέθηκαν σε έναν γεωλογικό σχηματισμό γνωστό ως Dominion Group. Ο σχηματισμός είναι είναι κροκαλοπαγής, με στρώματα ηφαιστειακής λάβας που αποτέθηκαν το ένα πάνω στο άλλο. Μετά από μεγάλη πίεση και θερμότητα, τα στρώματα του ηφαιστειακού πετρώματος έγιναν πυροφυλλίτης, και είναι αυτό το περίβλημα μέσα στο οποίο βρέθηκαν οι σφαίρες του Klerksdorp.

Η λογική εξήγηση για τις σφαίρες

Οι σφαίρες θεωρούνται ότι είναι προϊόν σύμπηξης: σφαιρικά, ελλειπτικά ή πλακωτά αντικείμενα, κατασκευασμένα από διαφορετικά ορυκτά σε σχέση με το πέτρωμα-ξενιστή, και είναι αρκετά συνηθισμένα, με χιλιάδες να έχουν βρεθεί σε όλο τον κόσμο. Βρίσκονται συχνά σε λεπτόκοκκα πετρώματα, όπως ο πυροφυλλίτης, που επιτρέπει την κίνηση του νερού.

“Σχηματίζονται με καθιζήσεις υδατικών διαλυμάτων και αποτελούνται από ορυκτά που κρυσταλλώνονται στο πέτρωμα-ξενιστή”, εξήγησε ο Cairncross.

Οι σφαίρες είναι μάλλον στρογγυλές ή ελαφρώς παρασφαιρικές, καθώς σχηματίζονται γύρω από έναν μικροσκοπικό κόκκο ορυκτού σε διάλυμα που περιέχει σίδηρο, ασβέστιο και άλλα στοιχεία.

“Επειδή το πέτρωμα-ξενιστής έχει ομοιόμορφη υφή σε όλο το μήκος του, η ανάπτυξη του της σύμπηξης λαμβάνει χώρα, χωρίς περιορισμούς προς όλες τις κατευθύνσεις, ως μια τρισδιάστατη σφαίρα 360 μοιρών”, γράφει ο Cairncross, προσθέτοντας ότι αν το υγρό κινείται ή το πέτρωμα που το περιβάλλει δεν έχει την ίδια σύσταση προς όλες τις κατευθύνσεις, τότε το σχήμα μπορεί να παραμορφωθεί.

Οι γραμμές κατά μήκος των σφαιρών οφείλονται σε αποτυπώματα από το πέτρωμα-ξενιστή, το οποίο δημιουργήθηκε σε στρώματα σε βάθος πολύ μεγάλου χρόνου, καθιστώντας ορατό το φαινόμενο των στρώσεων.

Εν τω μεταξύ, το μυστήριο του γιατί η σφαίρα υποτίθεται ότι περιστρέφεται “μόνη της” εξήγησε ο έφορος του Μουσείου Klerksdorp, από το οποίο οι σφαίρες πήραν το όνομά τους. “Πριν από μερικά χρόνια έβαλα τη σφαίρα στην αρχική της θέση (σε ένα γυάλινο ράφι) κατά τη διάρκεια της επίσκεψης ενός δημοσιογράφου ο οποίος προσπάθησε να δημιουργήσει κάποιου είδους αίσθηση” , εξήγησε ο κ. R Marx. “Είναι απολύτως φυσικό να κυλάει λίγο, καθώς είναι στρογγυλή και έχουμε πολλές δονήσεις της γης λόγω των δραστηριοτήτων εξόρυξης χρυσού”.

Πηγή: MSN

Οι απεικονίσεις της μέλισσας εμφανίζονται πολύ νωρίς στην ανάπτυξη της νομισματοκοπίας στην αρχαία Ελλάδα, με την Έφεσο, μια αρχαία πόλη στην Ιωνία (ακτή του Αιγαίου της Τουρκίας) να έχει ιδιαίτερη αξίωση στην παράδοση αφού υιοθέτησε το έντομο ως έμβλημα του πολίτη.

Οι απεικονίσεις της Μέλισσαςεμφανίζονται πολύ νωρίς στην ανάπτυξη της νομισματοκοπίας στην αρχαία Ελλάδα, με την Έφεσο, μια αρχαία πόλη της Ιωνίας (Αιγαίο ακτές της Μικράς Ασίας ), να έχει ιδιαίτερη αξίωση για την παράδοση αφού υιοθέτησε το έντομο ως έμβλημα του πολίτη. Οι μέλισσες απεικονίζονταν επίσης σε κοσμήματα και αγάλματα θεών στην αρχαία Ελλάδα.

Αιώνες πριν οι άνθρωποι δημιουργήσουν αγροτικές κοινωνίες, βασιζόμενοι στη γεωργία σε κατοικημένες κοινότητες, το μέλι που συλλέγεται από τις κυψέλες των άγριων μελισσών εκτιμούνταν ως πολύτιμη ουσία. Δεδομένου ότι η μέλισσα είναι εγγενής στα εδάφη που περιβάλλουν τη Μεσόγειο Θάλασσα, η εξημέρωση αυτού του επικονιαστή ήταν ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη πολλών οπωροφόρων καλλιεργειών στην περιοχή.

Ήταν τέτοια η αξία του μελιού ως εμπόρευμα που το Αιγυπτιακό ιερογλυφικό για τη «μέλισσα» άρχισε να χρησιμοποιείται ως σύμβολο για τον ηγεμόνα της Κάτω Αιγύπτου.

Στην αρχαία Ελλάδα, οι Μέλισσες και το μέλι ήταν ένα σημαντικό σύμβολο, συχνά συνδεδεμένο με τη γνώση, την υγεία και τη δύναμη. Τα έντομα θεωρούνταν ακόμη και υπηρέτες των θεών, με το μέλι να λατρεύεται για τις θεραπευτικές του ιδιότητες.

Η θεά των μελισσών στην αρχαία Ελλάδα ήταν η Θεά Μέλισσα. Σύμφωνα με την Ελληνική μυθολογία, μια νύμφη της είχε αποκαλύψει τη χρήση μελιού από τις ίδιες τις μέλισσες. Ήταν μια από τις νύμφες νοσοκόμες του Δία όταν γεννήθηκε σε μια σπηλιά που υποτίθεται ότι ήταν ιερή για τις μέλισσες. Υπάρχουν δύο εκδοχές του μύθου, η μία δηλώνει ότι οι Μέλισσες έθρεψαν τον Δία, και μια άλλη λέγοντας ότι ο Δίας τρέφονταν με το γάλα των κατσικιών και με μέλι από τις Μέλισσες.

Στην κλασική αρχαιότητα η Θεά Μέλισσα ταυτίστηκε ακόμη με την Αφροδίτη «Ανθεία» (μία από τις εξελίξεις της Μινωϊκής «Ορείας Μητρός»), Δήμητρα (κάποιες ιέρειες της οποίας μάλιστα, κατά τον νεοπλατωνικό Πορφύριο στο «Περί του εν Οδυσσεία των Νυμφών άντρου», λέγονταν «Μέλισσαι»)

Η μέλισσα στο νόμισμα της Εφέσου στην αρχαία Ελλάδα

Στην αρχαία Ελληνική πόλη της Εφέσου βρισκόταν ο διάσημος ναός της Αρτέμιδος και ο αρχιερέας του ναού ήταν γνωστός ως «βασιλική μέλισσα». Υπάρχουν σχεδόν χίλιοι διαφορετικοί γνωστοί τύποι νομισμάτων μελισσών και ελαφιού από την πόλη και εμφανίζονται συχνά αδημοσίευτοι νέοι τύποι. Ένα από τα παλαιότερα γνωστά παραδείγματα είναι ένας σπάνιος ημιστάτης ηλεκτρομίου, που χρονολογείται γύρω στο 550 π.Χ., ο οποίος πουλήθηκε για 25.000 δολάρια σε δημοπρασία στις ΗΠΑ το 2015.

Δραχμή Εφέσου 550 π.Χ. Πίστωση: CNG. CC BY-2.5/Wikimedia Commons/ CNG

Οι μέλισσες έχουν δύο ζεύγη φτερών, αλλά οι τυπικές αναπαραστάσεις του εντόμου στην αρχαιότητα έδειχναν γενικά μόνο ένα ζευγάρι με την πρώιμη εξαίρεση ενός ασημένιου οβολού της Εφέσου από περίπου το 550 π.Χ. Έδειχνε και τα τέσσερα φτερά. Στις αρχές της κλασικής εποχής (480-450 π.Χ.), οι μέλισσες που απεικονίζονταν σε ασημένιες δραχμές από την Έφεσο ήταν χαραγμένες με καμπύλα φτερά και σγουρές κεραίες, δίνοντας στο έντομο μια όψη σαν καρτούν.

Μέχρι τον τέταρτο αιώνα π.Χ. στην αρχαία Ελλάδα, οι Εφέσιοι κοπτήρες, έχοντας προχωρήσει στην τέχνη τους, χάραζαν πολύ πιο ρεαλιστικές μέλισσες, οι οποίες περιελάμβαναν λεπτομέρειες όπως το τσίμπημα, τα ενωμένα πόδια και την τεμαχισμένη κοιλιά.

Έφεσος, 370-360 π.Χ., αργυρό τετράδραχμο, μέλισσα. Πίστωση: ArchaiOptix. CC BY-4.0/Wikimedia Commons/ ArchaiOptix

Μερικά από τα νομίσματα, δημοφιλή στους συλλέκτες, φέρουν το συντομευμένο όνομα Έφεσος (E-Φ) στη μία όψη, και στην άλλη, δίπλα στο ελάφι, γράφεται το όνομα του τότε δικαστή.

Το 356 π.Χ. κάηκε ο ναός της Αρτέμιδος. Αρκετές πηγές από την εποχή ισχυρίζονται ότι αυτό ήταν το έργο του Ηρόστρατου, ο οποίος υποτίθεται ότι έβαλε φωτιά στα ξύλινα δοκάρια της οροφής, αναζητώντας τη φήμη με κάθε κόστος και προκαλώντας τον όρο «Ηρωστρατική φήμη». Κατά τους επόμενους αιώνες, η κατασκευή κατεδαφίστηκε και ξαναχτίστηκε επανειλημμένα, και στο βάθος, η πόλη συνέχισε να εκδίδει νομίσματα πολιτών που έφεραν τη Μέλισσα και το ελάφι μέχρι περίπου το 133 π.Χ.

Η Μέλισσα αρχίζει να εξαφανίζεται από τα νομίσματα της Εφέσου αφού η πόλη έγινε μέρος της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, μια κοινωνία στην οποία ο αυτοκράτορας εμφανίζεται στα νομίσματα, χωρίς να αφήνει χώρο για το έντομο.

Άλλες Ελληνικές πόλεις όπου εμφανίστηκε η Μέλισσα

Αρκετές άλλες πόλεις στην αρχαία Ελλάδα υιοθέτησαν την εικόνα της Μέλισσας για τα νομίσματά τους, υποδηλώνοντας πιθανώς οικονομικούς δεσμούς με την Έφεσο ή τη φιλοξενία μιας τοπικής λατρείας της Εφέσιας Αρτέμιδος. Η πλευρική γωνία της Μέλισσας, όπως φαίνεται στα Αιγυπτιακά ιερογλυφικά, φαίνεται πολύ σπάνια στα αρχαία νομίσματα, αλλά εμφανίζεται σε ένα πολύ μικρό ημιβόλο από άγνωστο νομισματοκοπείο του Ιονίου, μαζί με μια χελώνα στην πίσω όψη.

Τα έντομα εμφανίζονταν επίσης περιστασιακά ως διακοσμητικά σε αρχαία αντικείμενα που μοιάζουν με νομίσματα ή μάρκες, όπως ένας χρυσός δίσκος που δεν είχε ημερομηνία αλλά πουλήθηκε σε δημοπρασία στις ΗΠΑ το 2007. Μια θεωρία είναι ότι αυτά τα αντικείμενα δίσκου έχουν μαγικές δυνάμεις και θάφτηκαν μαζί με τους νεκρούς για να πληρώσουν τον Χάρων, τον βαρκάρη που μετέφερε τις ψυχές στη μετά θάνατον ζωή.

Δραχμή Εφέσου, 330 π.Χ. Credit: William S. Kimball & Company. CC BY 1.0/Public Domain/ Met Museum

Γύρω στο 202 π.Χ., η Έφεσος συνήψε συμμαχία με τη Φοινικική πόλη Αράδος (σημερινό Arwad, ένα μικρό νησί στα ανοικτά της συριακής ακτής νότια της Tartus). Η Αράδος σημάδεψε αργότερα αυτή τη συνεργασία με το σχέδιο της Μέλισσας και του ελαφιού για τη νομισματοκοπία της, και τα νομίσματα του Αράδου διακρίνονται από τη λέξη Αράδιο, που αναγράφεται στα Ελληνικά στη μία όψη. Θεωρείται ότι αυτή η συμμαχία κράτησε για κάποιο χρονικό διάστημα.

Μια σειρά από άλλες πόλεις στην αρχαία Ελλάδα υιοθέτησαν επίσης τη Μέλισσα, όπως ο Γεντίνος, μια μικρή πόλη στην περιοχή της Τρωάδας (βορειοδυτική Ανατολία), που χρησιμοποιούσε μέλισσα και φοίνικα στον μπρούντζο του τέταρτου αιώνα π.Χ.

Η Πραισός, μια αρχαία πόλη στο νησί της Κρήτης, έβαλε μια Μέλισσα με ένα τριαντάφυλλο στην πίσω πλευρά ενός σπάνιου ασημένιου ημίδραχμου γύρω στον τέταρτο έως τον τρίτο αιώνα π.Χ., και μια άλλη Κρητική πόλη, η Έλυρος, είχε την εικόνα μιας άτυπης λεπτομερούς μέλισσας — ιδιαίτερα οι φλέβες στα φτερά του — στην αργυρή δραχμή του γύρω στο 300 με 270 π.Χ. Η σχετικά άγνωστη πόλη της Ιουλίδας στο σημερινό νησί της Κέας τοποθέτησε επίσης μια μέλισσα στην πίσω όψη του χάλκινου νομίσματος του τρίτου αιώνα π.Χ.

Η κυψέλη είναι εκπληκτικά σπάνια στα αρχαία νομίσματα. Η πόλη Deultum στη Θράκη (τώρα Μπουργκάς στις ακτές της Μαύρης Θάλασσας της Βουλγαρίας) απεικόνιζε μια κυψέλη στη μία πλευρά των σπάνιων τοπικών χάλκινων νομισμάτων της, που εκδόθηκαν στα μέσα του τρίτου αιώνα.

Ένα κολοσσιαίο άγαλμα του ουρανοφόρου Έλληνα τιτάνα Άτλαντα, που ήταν θαμμένο για εκατοντάδες χρόνια ανάμεσα σε αρχαία ερείπια, ανακατασκευάστηκε για να διεκδικήσει τη θέση που του αξίζει στο Ναό του Διόςστο Αγκριτζέντο της Σικελίας, μετά από ένα 20χρονο έργο έρευνας και αποκατάστασης.

Το γιγάντιο άγαλμα του Ελληνικού Άτλαντα, ύψους οκτώ μέτρων (26 πόδια), που χρονολογείται από τον 5ο αιώνα π.Χ., ήταν ένα από τα σχεδόν 38 που διακοσμούσαν τον ναό του Δία, που πιστεύεται ότι είναι ο μεγαλύτερος Δωρικός ναός που χτίστηκε, παρόλο που δεν ολοκληρώθηκε ποτέ.

Ένα κολοσσιαίο άγαλμα του Άτλανταπου βρισκόταν θαμμένο για αιώνες ανάμεσα σε αρχαία ερείπια, ανακατασκευάστηκε για να πάρει τη θέση που του αξίζει ανάμεσα στους Ελληνικούς ναούς του Αγκριτζέντο στη Σικελία. Το άγαλμα οχτώ μέτρων, όπως μεταδίδει ο Guardian, αναστηλώθηκε και συναρμολογήθηκε κομμάτι-κομμάτι έπειτα από μία προσπάθεια 20 ετών από τους αρχαιολόγους. Ήταν ένα από τα σχεδόν 38 που κοσμούσαν το ναό του Δία, ο οποίος θεωρείται ο μεγαλύτερος Δωρικός ναός που χτίστηκε ποτέ, παρά το γεγονός ότι δεν ολοκληρώθηκε ποτέ.

«Ο Άτλας θα γίνει ένα από τα σημαντικότερα αξιοθέατα της Κοιλάδας των Ναών», δήλωσε ο Φραντσέσκο Πάολο Σκαρπινάτο, αξιολογητής της πολιτιστικής κληρονομιάς, σε κοινή δήλωση με τον κυβερνήτη της Σικελίας, Ρενάτο Σκιφάνι. «Μπορούμε επιτέλους να παρουσιάσουμε αυτό το επιβλητικό έργο στη διεθνή κοινότητα», είπε.

Το άγαλμα ανακατασκευάστηκε παίρνοντας μπλοκ από ψαμμίτη και στοιβάζοντας κάθε κομμάτι σε ράφια που ήταν προσαρτημένα σε μια μεταλλική κατασκευή. Τα αγάλματα στην περιοχή ανακαλύφθηκαν το 1812 από τον Charles R Cockerell, έναν νεαρό Βρετανό αρχιτέκτονα που επισκέφθηκε τον Ακράγαντα για να μελετήσει τα ερείπια της αρχαίας πόλης που ιδρύθηκε περίπου το 582 π.Χ.

Ο Charles R Cockerell, σύμφωνα με τον Guardian, ήταν ένας από τους πρώτους ανθρώπους που συνειδητοποίησαν ότι ένα τεράστιο κομμάτι ψαμμίτη κοντά στον παλιό ναό του Δία δεν αποτελούσε τμήμα του αετώματος του ιερού, αλλά αντίθετα το κεφάλι ενός αγάλματος του Άτλαντα που χρησίμευε ως τελαμών δηλαδή κίονας στήριξης.

Στην Ελληνική μυθολογία, ο Άτλας ήταν ένας Τιτάνας ή θεός, ο οποίος αναγκάστηκε να σηκώσει τον ουρανό στους ώμους του αφού νικήθηκε από τον Δία.

Αργότερα, ο Charles R Cockerell αναγνώρισε και άλλα κομμάτια των αγαλμάτων. Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, οι Άτλαντες βρίσκονταν στο εξωτερικό τμήμα του ναού του Δία να στηρίζουν το ναό και να βοηθούν να στηριχθεί ολόκληρο το θριγκό του ιερού, το οποίο δεν ολοκληρώθηκε ποτέ γιατί η πόλη κατακτήθηκε από τους Καρχηδόνιους.

Με την πάροδο του χρόνου ο ναός κατέρρευσε από σεισμούς και τον 18ο αιώνα τα υλικά του τα πήραν οι ντόπιοι για να χτίσουν κτήρια στην πόλη και στο Πόρτο Εμπεδοκλέ. Το 2004, το πάρκο της Κοιλάδας των Ναών ξεκίνησε μια εκτεταμένη ερευνητική εκστρατεία με επικεφαλής το Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο της Ρώμης και υπό την επίβλεψη του Heinz-Jürgen Beste. Η μελέτη αυτή, εκτός από την παροχή νέων γνώσεων για το μνημείο, οδήγησε στη σχολαστική καταγραφή 90 ακόμη θραυσμάτων που ανήκουν σε τουλάχιστον οκτώ διαφορετικούς Άτλαντες και στην απόφαση να συναρμολογηθεί ένας νέος Άτλαντας, κομμάτι-κομμάτι, και να τοποθετηθεί όρθιος μπροστά στο Ναό του Δία.

«Ο Άτλαντας αυτός είναι ένας από τους σημαντικότερους της Κοιλάδας των Ναών»

Ο Roberto Sciarratta, ο διευθυντής του πάρκου της Κοιλάδας των Ναών, δήλωσε: «Ο Άτλαντας αυτός είναι ένας από τους σημαντικότερους Άτλαντες της Κοιλάδας των Ναών. Η ιδέα ήταν να επανατοποθετήσουμε έναν από αυτούς τους Άτλαντες μπροστά από το ναό, ώστε να χρησιμεύσει ως φύλακας του οικοδομήματος που είναι αφιερωμένο στον πατέρα των θεών».

Η Κοιλάδα των Ναών είναι πλέον μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της Unesco και το μεγαλύτερο αρχαιολογικό πάρκο στον κόσμο, που καλύπτει 1.600 εκτάρια και περιλαμβάνει τα ερείπια επτά ναών, τείχη της πόλης, μια πύλη εισόδου, μια αγορά, ένα ρωμαϊκό φόρουμ, καθώς και νεκροπόλεις και ιερά.

Από τα σημαντικότερα δείγματα της αρχαίας Ελληνικής τέχνης

Η Valle dei Templi ή Κοιλάδα των Ναών αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα δείγματα της αρχαίας ελληνικής τέχνης και αρχιτεκτονικής της Magna Graecia ή Μεγάλη Ελλάδα και είναι ένα από τα κύρια αξιοθέατα της Σικελίας. Ο όρος “κοιλάδα” είναι λανθασμένος, καθώς η τοποθεσία βρίσκεται σε μια κορυφογραμμή έξω από την πόλη του Αγκριτζέντο.

Από το 1997, ολόκληρη η περιοχή έχει συμπεριληφθεί στον κατάλογο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO.

Το άγαλμα στέκει πάνω από τα απομεινάρια του ίδιου του ναού – μια πλατιά πέτρινη πλατφόρμα, γεμάτη από γκρεμισμένους κίονες και πέτρινους όγκους. «Οι εργασίες που πραγματοποιήσαμε στον Άτλαντα και στην περιοχή του Ολυμπιείου αποτελούν μέρος της αποστολής μας να προστατεύσουμε και να αναδείξουμε την Κοιλάδα των Ναών», δήλωσε ο Sciarratta.

Nella Valle dei Templi di #Agrigento l'anastilosi del telamone, un elemento architettonico (semicolonna) di otto metri di altezza del tempio di Zeus.
Meraviglia! Orgoglio!#Archeologia#ValledeiTemplipic.twitter.com/SV8VlaG4O6

— FabioRussello (@FabioRussello) February 29, 2024

Η ιστορία του Ακράγαντα

Ο Ακράγαντας ιδρύθηκε σε ένα οροπέδιο που βλέπει στη θάλασσα με δύο γειτονικούς ποταμούς και μια κορυφογραμμή που έχει τον ρόλο της φυσικής οχύρωσης. Οι αρχαίοι Έλληνες έποικοι ήρθαν από τη Γέλα (582 π.Χ.- 580 π.Χ.) και έδωσαν στον νέο οικισμό το όνομα “Ἀκράγας” από τον ομώνυμο γειτονικό ποταμό. Η πόλη εξελίχτηκε ταχύτητα και έγινε από τις κορυφαίες πόλεις της Μεγάλης Ελλάδας. Τον 6ο αιώνα π.Χ. έφτασε στην κορυφή της ακμής του όταν κυβέρνησαν οι τύραννοι Φάλαρις, για 16 χρόνια, και Θήρων ο Ακραγαντίνος, όταν δε ανατράπηκε ο γιος του Θήρωνος Θρασυδαίος του Ακράγαντα ανακηρύχτηκε δημοκρατία. Ο πληθυσμός της πόλης έφτασε εκείνη την εποχή στους 100.000 – 200.000 κατοίκους. Εδώ γεννήθηκε ο Εμπεδοκλής, σημαντικός προσωκρατικός φιλόσοφος.

Η πόλη παρέμεινε ουδέτερη στη σύγκρουση ανάμεσα στην Αρχαία Αθήνα και τις Συρακούσες αλλά τελικά καταστράφηκε από την Καρχηδόνα (406 π.Χ.). Ο Ακράγαντας δεν ανέκτησε ποτέ την περασμένη ισχύ του, πέρασε μονάχα μια περίοδο ακμής όταν κυβέρνησε ο Κορίνθιος στρατηγός Τιμολέων (4ος αιώνας π.Χ.), ο οποίος την επανίδρυσε με αποίκους από την Ελέα. Ο Φιντίας του Ακράγαντα έγινε τύραννος και ίδρυσε στο ακρωτήριο Εκνόμο μια νέα πόλη που της έδωσε το όνομα “Φιντιάδα” τη σημερινή Λικάτα (282 π.Χ.), ισοπέδωσε τη Γέλα και μετέφερε τους κατοίκους στη νέα πόλη (280 π.Χ.).

Όταν ξέσπασε ο Α΄ Καρχηδονιακός Πόλεμος η πόλη διεκδικήθηκε από τη Ρωμαϊκή Δημοκρατία και την Καρχηδόνα. Οι Ρωμαίοι πολιόρκησαν τον Ακράγαντα (262 π.Χ.) και τον κατέλαβαν αφού νίκησαν μια δύναμη Καρχηδονίων (261 π.Χ.), ύστερα δε πούλησαν ολόκληρο τον πληθυσμό της πόλης ως δούλους. Οι Καρχηδόνιοι ανακατέλαβαν προσωρινά την πόλη (255 π.Χ.), αλλά στην τελική ειρήνη που υπεγράφη ανάμεσα στις δύο πόλεις ο Ακράγαντας παραχωρήθηκε στη Ρώμη. Ο Ακράγαντας είχε σημαντικές απώλειες όταν ξέσπασε ο Β΄ Καρχηδονιακός Πόλεμος (218 π.Χ. – 201 π.Χ.) αφού τόσο η Ρώμη όσο και η Καρχηδόνα προσπαθούσαν να τον ελέγξουν. Οι Ρωμαίοι τον κατέλαβαν οριστικά (210 π.Χ.) τον μετονόμασαν σε “Agrigentum” και πέρασε μεγάλη περίοδο ευημερίας για πολλούς αιώνες. Όταν πέθανε ο Ιούλιος Καίσαρ (44 π.Χ.), οι κάτοικοι του έλαβαν τον τίτλο του Ρωμαίου πολίτη.

zougla

Ξέρεις πώς πήρε το όνομά της η πόλη των Αθηνών, σύμφωνα με τη μυθολογία; Όταν, λέει, βασιλιάς της Αθήνας ήταν ο μυθικός Κέκροπας, σφοδρή διαμάχη ξέσπασε ανάμεσα σε δύο αντίπαλους θεούς, την Αθηνά και τον Ποσειδώνα, για το ποιος θα κηρυσσόταν προστάτης της πόλης που ως τότε λεγόταν Ακτή ή Ακτικήαπό τον πρώτο της βασιλιά, τον Ακταίο.

Οι δυο τους, λοιπόν, συναντήθηκαν μια μέρα στον βράχο της Ακρόπολης για να μονομαχήσουν, παρουσία των υπόλοιπων θεών, και όταν ο Ποσειδώνας χτύπησε με δύναμη την τρίαινά του στο έδαφος κάνοντας νερό να αναβλύσει απρόσμενα στην κορυφή του λόφου, κατά πώς λέει ο μύθος, η θεά Αθηνά απάντησε χτυπώντας το πόδι τις στο ίδιο σημείο και κάνοντας μια ελιά να ξεπροβάλει απ’ το έδαφος, μια ελιά διαφορετική από τα άγρια ελαιόδεντρα τα οποία υπήρχαν ως τότε στην αττική γη. Ήταν ήμερη, είχε δηλαδή καρπούς και με αυτούς προίκιζε τον τόπο που πήρε έκτοτε το όνομα της θεάς.

Έτσι λέει η αρχαία Ελληνική παράδοση ότι γεννήθηκε στο Ερέχθειο η επονομαζόμενη Μορία Ελαία, ένα δέντρο που λειτουργούσε ως κέντρο ιερότητας και υπέρτατο σύμβολο για την πόλη.

Όλα τα παραγωγικά λιόδεντρα στον βράχο της Ακρόπολης θεωρούνταν ότι προέκυψαν από εκείνη την πρώτη ελιά της θεάς Αθηνάς, με μπόλιασμα από τα ευλογημένα κλαδιά της. Από την ίδια αρχέγονη ελιά του Ερεχθείου λέγεται ότι ήρθαν στη ζωή και οι δώδεκα ελιές της Ακαδηµίας (οι οποίες αντιστοιχούσαν στις δώδεκα πύλες της), αλλά και ο ιερός ελαιώνας των Αθηνών στην εποχή του Πεισίστρατου, απ’ όπου επιβιώνει μέχρι σήμερα η ομώνυμη αιωνόβια ελιά στους Αγίους Αναργύρους (ελιά του Πεισίστρατου).

Στο βιβλίο της Ελιά, η βιογραφία ενός δέντρου η Τατιάνα Σταύρου αναφέρει σχετικά, ρωτώντας ρητορικά για τη σημασία εκείνου του μυθικού δέντρου που απαντάται και στους μεγάλους ιστορικούς των αρχαίων χρόνων: «Ήτο κότινος αρχικώς η ελαία του Ερεχθείου; Ήτο η πρώτη ήμερη ελιά, την οποία εμφύτευσε η Αθηνά υπέρ της πόλεως της; Ητο το δόρυ της που το έμπηξε στο έδαφος θυμωμένη με τον Ποσειδώνα και φύτρωσε θαλλούς; Ήτο η ίδια η Αθηνά, εμφανισθείσα υπό μορφή Ελαίας;». Σε κάθε περίπτωση, «η ελαία του Ερεχθείου εθεωρείτο ιερόν δένδρο και το λάδι της εχρησιμοποιείτο για την άσβεστη λυχνία της Αθηνάς». Γνωρίζουμε ότι οι Αθηναίοι πλησίαζαν με ευλάβεια την ελιά του Ερεχθείου, δένοντας στα κλαδιά της κορδελάκια ως αναθήματα.

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Jose Maria Querol Gellida (@elrostit)

Γνωρίζουμε, επίσης, ότι εκείνη η πρώτη ελιά-σύμβολο βρισκόταν πολύ κοντά στο Ερέχθειο, στο τέµενος της Πανδρόσου. Στο ίδιο σημείο σήμερα, δίπλα από τις Καρυάτιδες, ο επισκέπτης του μνημείου θα συναντήσει ένα λιόδεντρο, εμφανώς νεότερο και λεπτότερο στον κορμό απ’ το πάχος που θα πρόδιδε ένα δέντρο τόσων αιώνων. Εντούτοις, για τη ρομαντική γοητεία του πράγματος, θα ήταν βολικό να φανταστούμε ότι το σημερινό δέντρο αναγεννήθηκε από τις ίδιες ρίζες εκείνης της πρώτης ιερής ελιάς των Αθηνών.

Άλλωστε, ένα τέτοιο περιστατικό καταγράφει στα κείμενά του ο Ηρόδοτος. Το 480 π.Χ., στη δεύτερη εκστρατεία τους εναντίον της Αθήνας, οι Πέρσες δεν έδειξαν οίκτο και ανέβηκαν ως την Ακρόπολη, τυλίγοντας τους ναούς και τα ιερά των Αθηναίων στις φλόγες. Από την οργή του στρατού του Ξέρξη δεν γλίτωσε φυσικά το μεγάλο σύμβολο της πόλης, η μόρια ελιά της θεάς Αθηνάς, την οποία αντίκρισαν οι Αθηναίοι καρβουνιασμένη να αχνίζει. Λίγες ώρες αργότερα, ωστόσο, ανατράπηκε το βαθύ κλίμα απογοήτευσης, όταν ξεκίνησε το δέντρο να βλασταίνει.

Όπως μεταφέρει ο ιστορικός, η μόρια ελιά φύτρωσε την ίδια μέρα «σε ύψος δύο πήχεις», κάτι που ξεπερνούσε κάθε προσδοκία και πιστώθηκε βέβαια στην ιερατική δύναμη του δέντρου.

oneman.gr

Η θεά Αθηνά νικήτρια επί του πεδίου της μάχης, υψώνει την Ελληνική σημαία, προπορευόμενη ομάδας Ελλήνων επαναστατών.

Στην είσοδο ενός κτηρίου στην Τεργέστη της Ιταλίας υπάρχει μια μεγάλου μεγέθους τοιχογραφία με αλληγορική παράσταση της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, που φιλοτεχνήθηκε το 1881 από άγνωστο καλλιτέχνη.

Αναπαριστά τη θεά Αθηνά νικήτρια επί του πεδίου της μάχης, πιθανότατα στην Ακρόπολη, να υψώνει την Ελληνική σημαία, προπορευόμενη ομάδας οπλοφορούντων Ελλήνων επαναστατών.

Ένα θαυμάσιο έργο τέχνης ηλικίας 140 ετών, που διατηρείται σε άριστη κατάσταση και θυμίζει στους Έλληνες της διασποράς ότι από το 1821 έπαψαν να είναι διασκορπισμένοι ανά τον κόσμο σαν εθνότητα χωρίς πατρίδα, αλλά επιτέλους ανέκτησαν την εθνική τους μήτρα.

Η τοιχογραφία βρίσκεται στο κτήριο της οικίας της Ελληνικής οικογένειας Ομήρου, το οποίο σήμερα κατοικείται από Ιταλούς.

Ευχαριστούμε τη διευθύντρια του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού Ιταλίας κ. Αλίκη Κεφαλογιάννη για τη βοήθειά της στην ανάδειξη του θέματος.

Κείμενο, φωτογραφία: Γιώργος Ζαφειρόπουλος

Η Ελλάδα προετοιμάζεται για την τελετή αφής της Ολυμπιακής φλόγαςκαι τη λαμπαδηδρομία που θα ξεκινήσει επίσημα την αντίστροφη μέτρηση για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Παρισιού 2024.

Η τελετή αφής της Ολυμπιακής Φλόγας θα πραγματοποιηθεί στις 16 Απριλίου, με την Αρχιέρεια Μαρία Μίνα να χρησιμοποιεί τον παραδοσιακό κυρτό καθρέφτη για να ανάψει την Ολυμπιακή Φλόγα χρησιμοποιώντας τις ακτίνες του Ήλιου.

Στη συνέχεια, η Αρχιέρεια θα παραδώσει την Ολυμπιακή Φλόγα στον πρώτο δρομέα της Λαμπαδηδρομίας, τον κωπηλάτη Ολυμπιονίκη Στέφανο Δούσκο, στο αρχαίο στάδιο στην Ολυμπία, ξεκινώντας τη σκυταλοδρομία 11 ημερών στην Ελλάδα.

Η Ολυμπιακή Φλόγα θα παραδοθεί στους διοργανωτές των Αγώνων του Παρισιού στις 26 Απριλίου στην Αθήνα, θα διανυκτερεύσει στη Γαλλική Πρεσβεία και στη συνέχεια θα αναχωρήσει για τη Γαλλία με το πλοίο «Belem» την επόμενη μέρα.

Το πλοίο πρόκειται να φτάσει στο λιμάνι της Μασσαλίας στις 8 Μαΐου, όπου θα ξεκινήσει το γαλλικό τμήμα της Λαμπαδηδρομίας, που θα διαρκέσει 68 ημέρες μέχρι να κορυφωθεί με το άναμμα της Ολυμπιακής Φλόγας στην Τελετή Έναρξης των Αγώνων του Παρισιού 2024 στις 26 Ιουλίου.

Το πρόγραμμα της Ολυμπιακής Λαμπαδηδρομίας στην Ελλάδα

Από τις 16 έως τις 26 Απριλίου η Ολυμπιακή Φλόγα θα ταξιδέψει σε όλη την Ελλάδα. Το πρόγραμμα λαμπαδηδρομίας:

Την πρώτη μέρα, Τρίτη 16 Απριλίου, η λαμπαδηδρομία θα ξεκινήσει από την αρχαία Ολυμπία και θα συνεχίσει για τις πόλεις Αμαλιάδα, Ήλιδα, Ανδραβίδα, Γαστούνη, Πύργο, Ζαχάρω, Φιλιατρά και Πύλο.

Ξεκινώντας από την Πύλο τη δεύτερη μέρα, Τετάρτη 17 Απριλίου, η σκυταλοδρομία θα φτάσει στη Μεθώνη, τη Σπάρτη, την Τεγέα, την Τρίπολη, τις Μυκήνες, το Ναύπλιο, τη Νεμέα και τον Πειραιά.

Η Ολυμπιακή φλόγα θα επιστρέψει μέσα στη νύχτα στον Πειραιά.

Την τέταρτη μέρα, Παρασκευή 19 Απριλίου, η φλόγα θα πετάξει στα νησιά Σαντορίνη, Νάξο και Πάρο πριν επιστρέψει στην Αθήνα.

Το Σάββατο 20 Απριλίου η σκυταλοδρομία θα ξεκινήσει από την Ακρόπολη και θα συνεχίσει για Δελφούς, Λαμία και Βόλο.

Την έκτη μέρα, Κυριακή 21 Απριλίου, η Ολυμπιακή σκυταλοδρομία θα αναχωρήσει από τον Βόλο για τη Θεσσαλονίκη περνώντας από τις πόλεις Λάρισα, Τρίκαλα, Καλαμπάκα και Μετέωρα.

Από τη Θεσσαλονίκη την έβδομη μέρα, η σκυταλοδρομία θα μεταφέρει την Ολυμπιακή Φλόγα στους αρχαίους Φιλίππους, την Καβάλα, την Ξάνθη, την Κομιτηνή και την Αλεξανδρούπολη.

Την όγδοη ημέρα, Τρίτη 23 Απριλίου, η φλόγα θα ταξιδέψει στις πόλεις Ελευθερούπολη, Βέροια, Βεργίνα, Αιγές και Ιωάννινα.

Από τα Ιωάννινα η σκυταλοδρομία την ένατη μέρα της θα συνεχίσει προς το λιμάνι της Ηγουμενίτσας και από το νησί της Κέρκυρας.

Την Πέμπτη 25 Απριλίου θα ξεκινήσει από την Κέρκυρα και θα προχωρήσει σε Μεσολόγγι, Πάτρα και Κόρινθο.

Τελικά την ενδέκατη μέρα, Παρασκευή 26 Απριλίου, η σκυταλοδρομία θα φτάσει στο Παναθηναϊκό Στάδιο της Αθήνας αφού περάσει τα Μέγαρα, τον Μαραθώνα, το Λαύριο και το Σούνιο.

Στο Παναθηναϊκό Στάδιο θα πραγματοποιηθεί η τελετή παράδοσης παράδοσης στους διοργανωτές των Ολυμπιακών Αγώνων του Παρισιού.

Σύμφωνα με την αρχαία Ελληνική μυθολογία, υπάρχουν πέντε εποχές γνωστές ως «Οι Εποχές του Ανθρώπου», κατά τη διάρκεια των οποίων η ανθρωπότητα φτάνει στο αποκορύφωμά της και στη συνέχεια φτάνει στο τέλος της.

Ο Ησίοδος, ο αρχαίος Έλληνας ποιητής, είναι η πιο σημαντική πηγή πληροφοριών σχετικά με τις εποχές του ανθρώπου.

Στο ποίημά του με τίτλο «Έργα και μέρες», ο ποιητής, που θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους πρώιμους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς μαζί με τον Όμηρο, σκιαγραφεί τις πέντε περιόδους της ανθρώπινης ιστορίας.

Το «Έργα και Ημέρες» γράφτηκε γύρω στο 700 π.Χ. και λειτουργεί τόσο ως μαθήματα για τη ζωή ως αγρότης για την γεωργία όσο και ως μυθολογική πηγή τόσο για την ιστορία του Προμηθέα και της Πανδώρας όσο και για τον Μύθο των Πέντε Εποχών του Ανθρώπου.

Το ποίημα θεωρείται πλέον σημαντική πηγή πληροφοριών για τον αγροτικό τρόπο ζωής των Ελλήνων της εποχής, καθώς και για ορισμένες ηθικές αξίες που κατείχε η κοινωνία, καθώς ο Ησίοδος δίνει συμβουλές για μια καλή ζωή στο έργο.

Μαζί με τη συζήτησή του για τη γεωργία, ο Ησίοδος σκιαγραφεί επίσης τις πέντε ηλικίες της ανθρωπότητας. Οι πέντε περίοδοι –η Χρυσή, η Ασημένια, του Χαλκού, η Ηρωική και η Εποχή του Σιδήρου– περιγράφουν την εξέλιξη της ανθρωπότητας μέσα από το πρίσμα της Ελληνικής μυθολογίας.

Όλες οι ηλικίες, εκτός από μία, ονομάζονται από μέταλλα. Η αξία των μετάλλων μειώνεται με την πάροδο του χρόνου, αλλά αυξάνει σε σκληρότητα και αντοχή.

Οι πέντε εποχές του ανθρώπου και το τέλος της ανθρωπότητας σύμφωνα με την αρχαία Ελληνική μυθολογία

Η Χρυσή Εποχή, περιλαμβάνει την εποχή της κυριαρχίας του Κρόνου, του νεότερου Τιτάνα και πατέρα του Δία, πάνω από τον Όλυμπο. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η «χρυσή» φυλή του ανθρώπου, που δεν ήταν στην πραγματικότητα χρυσή αλλά ήταν εξαιρετικά ευγενής, δημιουργήθηκε από τους αθάνατους του Ολύμπου και τους επετράπη να ζήσουν ανάμεσα στους θεούς.

Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, τα ανθρώπινα όντα έζησαν σε πολύ μεγάλη ηλικία και δεν χρειάστηκε να κοπιάσουν για φαγητό και άνεση, καθώς τα πάντα τους παρείχαν οι θεοί. Όταν πέθαναν, ο Ησίοδος είπε ότι οι ψυχές των χρυσών ανθρώπων ζούσαν ως «φύλακες» της ανθρωπότητας, κάτι που επιβεβαιώνει ο Πλάτωνας στον «Κράτυλο», όπου περιγράφει αυτούς τους φύλακες ως προστάτες ή θνητούς.

Η Εποχή του Αργυρού γένουςαναφέρεται στην περίοδο μετά την πτώση του Κρόνου και την κυριαρχία του γιου του Δία πάνω στους θεούς. Είναι κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου που η ανθρωπότητα άρχισε να παρακμάζει από την κορυφή της στη Χρυσή Εποχή. Οι άνδρες, που έζησαν μέχρι την ηλικία των 100 κατά τη διάρκεια της περιόδου, σταμάτησαν να λατρεύουν τους Ολύμπιους θεούς και μάχονταν συνεχώς μεταξύ τους. Αηδιασμένος από τη συμπεριφορά τους, ο Δίας τελικά τους κατέστρεψε όλους.

Σύμφωνα με τον Ησίοδο, παρά το γεγονός ότι αυτοί οι άνδρες δεν ήταν τόσο ευγενείς όσο οι προκάτοχοί τους, οι ψυχές τους ζούσαν στον κάτω κόσμο ως «ευλογημένα πνεύματα».

Κατά την επόμενη περίοδο, την Εποχή του Χαλκού, οι άνθρωποι ήταν πολεμοχαρείς και στη συνέχεια έγιναν εξαιρετικά σκληροί. Αφού κατέστρεψε τους άνδρες από την Εποχή του Αργυρού γένους, ο Δίας έφτιαξε τους άντρες της Εποχής του Χαλκού από τέφρα.

Όλα τα αγαθά τους, συμπεριλαμβανομένων των εργαλείων, των όπλων, ακόμη και των σπιτιών, ήταν φτιαγμένα από μπρούντζο, και αυτοί οι άνδρες ήταν πάντα σε πόλεμο.

Αυτή η βία οδήγησε στην πτώση τους, καθώς αφανίστηκαν ο ένας μετά τον άλλον στη μάχη. Λέγεται ότι οι ψυχές τους κατοικούν στο «σκοτεινό σπίτι του Άδη». Ότι απέμεινε ξεβράστηκε στον κατακλυσμό του Δευκαλίωνα, όταν ο Δίας αποφάσισε να πλημμυρίσει τη Γη και επέλεξε τον Δευκαλίωνα και τη γυναίκα του την Πύρρα ως τους μοναδικούς δύο επιζώντες.

Το ζευγάρι συνέχισε να ξανακατοικεί τη Γη πετώντας τα «κόκαλα της μητέρας τους» πίσω τους, τα οποία σωστά υπέθεσαν ότι αναφέρονται σε πέτρες και τη μητέρα Γη. Οι βράχοι που πέταξε ο Δευκαλίων έγιναν άντρες, ενώ αυτοί που πέταξε η Πύρρα έγιναν γυναίκες.

Η επόμενη εποχή, η Ηρωική Εποχή, είναι η μόνη που δεν πήρε το όνομά της από ένα μέταλλο, και είναι η μοναχική περίοδος που περιγράφεται ως βελτιωμένη από αυτήν που προηγήθηκε.

Κατά τη διάρκεια αυτής της εποχής, οι πιο διάσημοι ήρωες της Ελληνικής μυθολογίας, όπως ο Ιάσονας, ο Περσέας, ο Οδυσσέας, ο Αχιλλέας, η Αντιγόνη και ο Θησέας, για να αναφέρουμε μερικούς. Η περίοδος εκτείνεται από την άφιξη των Ελλήνων στη Θεσσαλία μέχρι το τέλος του Τρωικού πολέμου.

Ο Ησίοδος ισχυρίζεται ότι αυτή η φυλή της ανθρωπότητας πήγε στο Ηλύσια πεδία, όπου πήγεναν μόνο οι ευγενείς και ήρωες, αφού πέθαναν.

Την εποχή του Σιδήρου και εποχή του Ησίοδου η ανθρωπότητα έπρεπε να αναλάβει μεγάλη εργασία για να επιβιώσει. Ζούσαν σε μια εποχή μεγάλης δυστυχίας κατά την οποία οι άνθρωποι είχαν ξεχάσει τους θεούς και τα κοινωνικά συμβόλαια, όπως η ιερή σχέση μεταξύ επισκέπτη και οικοδεσπότη, έχουν παραμεριστεί. Ο Ησίοδος σκιαγραφεί μια πολύ απαισιόδοξη εικόνα της σύγχρονης εποχής του, κατά την οποία δεν υπάρχει «καμία βοήθεια κατά του κακού».

Η περιγραφή της ιστορίας και της ανάπτυξης του ανθρώπινου γένους από τον Ησίοδο είχε μεγάλη επιρροή στην αρχαιότητα και ο Ρωμαίος ποιητής Οβίδιος, που έζησε από το 43 π.Χ. έως το 16 ή 17 μ.Χ., αργότερα ερμήνευσε εκ νέου τις Πέντε Εποχές του Ανθρώπου, και τις μείωσε σε τέσσερις.

Στο έργο του «Μεταμορφώσεις», το οποίο σκιαγραφεί μια σειρά από μύθους που περιλαμβάνουν μεταμόρφωση και εξέλιξη, ο Οβίδιος περιγράφει τέσσερις περιόδους της ανθρώπινης ιστορίας, αλλά δεν περιλαμβάνει την Ηρωική Εποχή, η οποία είναι παρούσα στο έργο του Ησίοδου.

Όπως και ο Ησίοδος, ο Οβίδιος θεωρεί τη Χρυσή εποχή την κορυφή της ανθρωπότητας, κατά την οποία η ειρήνη και η δικαιοσύνη ήταν ευρέως διαδεδομένες και οι άνθρωποι δεν πήγαιναν σε πόλεμο και φρόντιζαν μόνο για τη Γη.

Στην Εποχή του Αργυρού γένους, ο Δίας δημιούργησε εποχές και η ανθρωπότητα ανέπτυξε πιο περίπλοκη γεωργική γνώση και άρχισε να μαθαίνει για την τέχνη και την αρχιτεκτονική.

Όπως και στο έργο του Ησίοδου, οι άνδρες κατά την Εποχή του Χαλκούήταν πολεμοχαρείς και συνεχώς εμπλέκονταν σε μάχες μεταξύ τους. Σε αντίθεση με το προηγούμενο Ελληνικό έργο, ωστόσο, αυτά τα ανθρώπινα όντα εξακολουθούσαν να είναι αφιερωμένα στη λατρεία των θεών.

Στην Εποχή του Σιδήρου, κατά την οποία οι άνθρωποι έχουν κατακτήσει πολλές τέχνες και μεθόδους εξερεύνησης, τα ανθρώπινα όντα έχουν χάσει βασικές ηθικές αξίες όπως η ειλικρίνεια και η πίστη.