Τα έχουμε ξαναπεί, τίποτα δεν είναι τόσο νέο όσο νομίζουμε...
Ένα ηλεκτρικό αυτοκίνητοβουίζει κατά μήκος του δρόμου στο κέντρο της πόλης. Οι πεζοί και οι φίλοι σταματούν να κοιτάξουν τους πλούσιους ιδιοκτήτες του. Το αυτοκίνητο κοστίζει περίπου 7 φορές περισσότερο από ένα κανονικό Ford. Η φήμη και ο σχεδιασμός του έχουν συμβάλει στη δημιουργία μιας μεγάλης λίστας αναμονής λόγω της ζήτησής του.
Η σκηνή θα μπορούσε να εκτυλίσσεται στη Silicon Valley το 2013. Αλλά, όχι! Για μια σύντομη περίοδο, στις αρχές του 20ου αιώνα, στις ΗΠΑ, το ηλεκτρικό αυτοκίνητο ήταν από τα πιο "must"της υψηλής κοινωνίας, όπως και από άτομα της κοινωνικής ζωής και επιχειρηματίες.
Ο Oliver O. Fritchle μπροστά από το όχημά του
Τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα μπορεί να φαίνονται σαν τα οχήματα του μέλλοντος, αλλά είναι στην πραγματικότητα σύμβολο της οικονομικής κατάστασης του παρελθόντος.
Η άνοδος των πρώτων ηλεκτρικών αυτοκινήτων
Στα πρώτα χρόνια της εποχής της αυτοκινητοβιομηχανίας -από το 1896 έως το 1930 περίπου- υπήρχαν στις ΗΠΑ 1.800 διαφορετικοί κατασκευαστές αυτοκινήτων. Ενώ στην Ευρώπη εργάζονταν πάνω σε οχήματα με μπαταρίες από τη δεκαετία του 1830, το πρώτο επιτυχημένο ηλεκτρικό αυτοκίνητο στις ΗΠΑ έκανε το ντεμπούτο του το 1890, χάρη σε έναν χημικό από την Αϊόβα. Το εξαθέσιο όχημά του ήταν βασικά ένα ηλεκτροκίνητο βαγόνι που έπιανε την τελική ταχύτητα των... -"φοβερών"- 6,2 μέτρων/δευτερόλεπτο!
Το πάρκινγκ του Fritchle γεμάτο με νέα ηλεκτρικά αυτοκίνητα έτοιμα προς πώληση, Ντένβερ, Κολοράντο
Μέχρι το 1900, τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα ήταν τόσο δημοφιλή που η Νέα Υόρκη διέθετε στόλο ηλεκτρικών ταξί και τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα αντιπροσώπευαν το 1/3 όλων των οχημάτων στο δρόμο. Τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα άρεσαν στον κόσμο επειδή ξεπερνούσαν εκείνα που κινούνταν με βενζίνη. Τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα δεν μύριζαν, δεν έκαναν θόρυβο ή δεν είχαν κραδασμούς. Ήταν ευκολότερο να λειτουργούν, δεν είχαν χειροκίνητη μανιβέλα για να ξεκινήσουν και δεν είχαν δύσκολο σύστημα γραναζιών όπως τα αυτοκίνητα βενζίνης.
Τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα έγιναν εξαιρετικά δημοφιλή στις πόλεις, ειδικά στις γυναίκες της ανώτερης τάξης που αντιπαθούσαν τους θορύβους και τις δύσοσμες ιδιότητες των βενζινοκίνητων αυτοκινήτων.
Διαφήμιση για ηλεκτρικό αυτοκίνητο του Fritchle
Όπως και σήμερα, μια από τις προκλήσεις για τους πρώτους ιδιοκτήτες ηλεκτρικών αυτοκινήτων ήταν πού θα μπορούσαν να τα φορτίζουν. Μέχρι το 1910, οι ιδιοκτήτες τέτοιο αυτοκινήτων μπορούσαν να εγκαταστήσουν τους δικούς τους σταθμούς φόρτισης στο σπίτι τους και εμφανίστηκαν πολλά καταστήματα επισκευής τέτοιων αυτοκινήτων, κάτι που επέτρεψε τη φόρτιση των ηλεκτρικών αυτοκινήτων ακόμη και τη νύχτα.
Ένας από τους πιο εκκεντρικούς και ενδιαφέροντες κατασκευαστές πρώιμων ηλεκτρικών αυτοκινήτων ήταν ο Oliver P. Fritchle, ένας χημικός και ηλεκτρολόγος μηχανικός που ξεκίνησε ως επισκευαστής αυτοκινήτων, μέχρι που συνειδητοποίησε ότι θα μπορούσε να κατασκευάσει ένα καλύτερο ηλεκτρικό αυτοκίνητο μόνος του. Ο Fritchle πούλησε το πρώτο του όχημα το 1906 και ίδρυσε το εργοστάσιο παραγωγής του στο Ντένβερ του Κολοράντο το 1908.
Ένα από τα ελάχιστα εναπομείναντα ηλεκτρικά αυτοκίνητα του Fritchle σε έκθεση στο History Colorado Center στο Ντένβερ του Κολοράντο
Ο Fritchle δημιούργησε μία από τις καλύτερες μπαταρίες αυτοκινήτων και ισχυρίστηκε ότι θα μπορούσε κανείς να ταξιδέψει ακόμη και 160 χλμ (100 μίλια) με μία μόνο φόρτιση. Προκάλεσε τους υπόλοιπους κατασκευαστές και ξεκίνησε ένα διαφημιστικό ταξίδι το 1908 από το Λίνκολν της Νεμπράσκα μέχρι τη Νέα Υόρκη, με το διθέσιο μοντέλο Fritchle Victoria που πωλήθηκε έναντι 2.000 δολαρίων.
Το ταξίδι του κράτησε 20 ημέρες και ο Fritchle έκανε το ταξίδι των 2.900 χλμ σε τραχιούς και ανύπαρκτους δρόμους, με ένα μόνο σκασμένο λάστιχο και φορτίζοντας το όχημά του τη νύχτα. Μετά το ταξίδι επέστρεψε θριαμβευτής στο Ντένβερ -αλλά με το τραίνο.
Ο Fritchle διαφήμιζε τα αυτοκίνητά του ως τα "Fritchle των 100 μιλίων"και υποσχέθηκε παράδοση εντός 10 ημερών μετά την παραγγελία. Στο Ντένβερ και την Αμερικανική Δύση, τα ψηλοτάβανα αυτοκίνητά του κυριαρχούσαν. Διασημότητες, όπως η κοσμική Molly Brown οδηγούσε στην πόλη με αυτοκίνητο του Fritchle. Τα αυτοκίνητα του Fritchle έκαναν τέτοια επιτυχία, που άνοιξε γραφείο πωλήσεων στην Fifth Avenue στη Νέα Υόρκη και τροφοδοτούσε τους πλούσιους της πόλης.
Η παρακμή
Η παραγωγή ηλεκτρικών αυτοκινήτων κορυφώθηκε το 1912. Ο Fritchle, για παράδειγμα, κατασκεύαζε περίπου 198 οχήματα ετησίως, μεταξύ του 1909 και του 1914. Και ενώ στις αρχές του αιώνα τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα αποτελούσαν μεγάλο μέρος της αγοράς, οι πρόοδος των βενζινοκίνητων οχημάτων έκανε τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα να ανήκουν σε ένα όλο και μικρότερο μερίδιο της αγοράς όσο περνούσε ο χρόνος.
Όταν ο Χένρι Φορντ κατασκεύασε μαζικά το βενζινοκίνητο Model T το 1908, τα ηλεκτρικά αυτοκίνητο δέχτηκαν σοβαρό πλήγμα. Μέχρι το 1912, ένα βενζινοκίνητο αυτοκίνητο κοστίζει μόνο 650 δολάρια ενώ το μέσο ηλεκτρικό πωλούνταν έναντι 1.750 δολαρίων. Το 1912, ο Charles Kettering εφηύρε τον πρώτο ηλεκτρικό starter. Αφαιρώντας αποτελεσματικά το στρόφαλο, η εφεύρεση του Kettering έκανε το βενζινοκίνητο αυτοκίνητο ακόμα πιο ελκυστικό στους οδηγούς.
Παρά το εντυπωσιακό ταξίδι του Fritchle στη χώρα με το ηλεκτρικό του αυτοκίνητο, οι περισσότεροι άνθρωποι στις αρχές του 20ού αιώνα δεν ήταν τόσο τολμηροί. Η ανάπτυξη των αυτοκινητοδρόμων στις ΗΠΑ όπως και η ανακάλυψη του πετρελαίου στο Τέξας, που μείωσε την τιμή της βενζίνης, έκανε το αυτοκίνητο, αλλά και τη συντήρησή του, πιο προσιτά στον μέσο καταναλωτή.
Μέχρι το 1935 τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα είχαν εξαφανιστεί από τους δρόμους.
Χρειάστηκαν να περάσουν δεκαετίες -και οι συνεχείς πετρελαϊκές κρίσεις της δεκαετίας του 1970- για να ενδιαφερθούν οι κατασκευαστές για τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Το 1976, το Κογκρέσο των ΗΠΑ ψήφισε τον νόμο περί έρευνας, ανάπτυξης και επίδειξης ηλεκτρικών και υβριδικών οχημάτων (Electric and Hybrid Vehicle Research, Development, and Demonstration Act) για την υποστήριξη της έρευνας και της ανάπτυξης ηλεκτρικών και υβριδικών οχημάτων. Αλλά ακόμη και εκείνα τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα της δεκαετίας του '70 υστερούσαν από τους προκατόχους τους. Πολλά έπιαναν ταχύτητα 20 μέτρα/δευτερόλεπτο και κάποια μπορούσαν να χρειάζονταν φόρτιση 64 με 95 χλμ λιγότερο από εκείνα του Fritchle.
Το Vanguard της Sebring το 1974
Σήμερα, με το ηλεκτρικό αυτοκίνητο να κάνει δυναμική εμφάνιση και πάλι, είναι εύκολο να ξεχνάμε ότι τα σημερινά αυτοκίνητα προέρχονται από τα πολυτελή σχέδια των αρχών του 20ού αιώνα.
Το Model S της Tesla
Πηγές: curbed.com, 3otiko