Ένα πρόσωπο,ο Μίδας, έχει θεοποιηθεί στην πόλη της Γιαζιλικάγια της Τουρκίας. Αρκετοί άνθρωποι θεωρούν πως η διάσημη επιγραφή αφιερωμένη σε αυτόν τον άνθρωπο, αναφερόταν στον βασιλιά φημιζόμενο για το «χρυσό του άγγιγμα» αλλά αυτό συμβαίνει διότι η θεότητα συνδεδεμένη με το Μνημείο του Μίδα, είναι συνήθως γνωστή με διαφορετικό όνομα.
Ποιος ήταν ο Μίδας?
Η Γιαζιλικάγια(γνωστή επιπλέον σαν η Γιαζιλικάγια των Φρύγων ή η πόλη του Μίδα), είναι ένα χωριό ευρισκόμενο στην τούρκικη βορειοδυτική επαρχία του Εσκισεχίρ. Το συγκεκριμένο χωριό, είναι γνωστό για τα αρχαιολογικά του ερείπια από την περίοδο των Φρύγων, συγκεκριμένα μια βραχώδη επιγραφή αναφερόμενη σε έναν Μίδα. Έτσι, μερικοί απευθύνονται σε αυτά τα αρχαιολογικά λείψανα, σαν το Μνημείο του Μίδα ή η πόλη του Μίδα και πιστευόταν κάποτε, πως αποτελούσαν την τοποθεσία του τάφου του θρυλικού σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, βασιλιά Μίδα.
Επιγραφή στο αλφάβητο των Φρύγων. Η φωτογραφία αποτελεί μέρος του τάφου του Μίδα στην πόλη του Μίδα, Τουρκία.
Η ακριβής μετάφραση της Γιαζιλικάγια, είναι «χαραγμένος βράχος», η οποία αποτελεί αναφορά στην φημισμένη της πέτρινη επιγραφή. Σύμφωνα με τις αρχαιολογικές αποδείξεις, αυτή η τοποθεσία αποικήθηκε πρώτα γύρω στον 8ο αιώνα π.Χ., από μια ομάδα ανθρώπων που ονομάζονταν Φρύγες. Κατά τον Ηρόδοτο, εκείνοι δεν ήταν γηγενείς κάτοικοι της Ανατόλια, αλλά αποτελούσαν Θρακιώτες Φρύγους που είχαν διασχίσει τον Ελλήσποντο για να την αποικήσουν. Ο ισχυρισμός του Ηρόδοτου, έχει επιβεβαιωθεί από σύγχρονους ιστορικούς που έχουν καθιερώσει ότι η γλώσσα των Φρύγων συνδέεται με εκείνες της νότιας Βαλκανικής Χερσονήσου.
Ατελής επιγραφή, η πόλη του Μίδα, Γιαζιλικάγια, Τουρκία
Οι Φρύγες θέσπισαν την πρωτεύουσά τους στο Γόρδιον. Η Γιαζιλικάγια από την άλλη, μετατράπηκε σε ένα σημαντικό θρησκευτικό κέντρο. Αυτή η ερμηνεία της πόλης, υποστηρίζεται από έναν τεράστιο αριθμό μνημειωδών κτηρίων. Το πιο γνωστό ανάμεσά τους, είναι το αποκαλούμενο Μνημείο του Μίδα που απέκτησε το όνομά του από την παρουσία της λέξης σε μια επιγραφή που βρισκόταν στο πάνω μέρος αριστερά της πρόσοψης. Οι περισσότεροι άνθρωποι, θα γνώριζαν τον βασιλιά Μίδα, τον πιο φημισμένο ηγέτη της Φρυγίας, λόγω της ιστορίας εν ονόματι «το άγγιγμα του Μίδα». Στον συγκεκριμένο πασίγνωστο μύθο, ο βασιλιάς είχε την δυνατότητα να μετατρέπει σε χρυσό ό,τι άγγιζε.
Απεικονιζόμενη, η κόρη του Μίδα μετατρέπεται σε χρυσό
Και για του λόγου το αληθές, ο Μίδας στην επιγραφή αναφέρεται στο επίθετο της Κυβέλης, μια Θεά των Φρύγων θεωρούμενη σαν την Μητέρα των Θεών. Επιπροσθέτως, το κτίσμα που θεωρούνταν αρχικά σαν τον τάφο του βασιλιά, αποτελούσε στην πραγματικότητα ένα ιερό για την συγκεκριμένη Θεά. Το μνημείο, χρονολογείται πίσω στον 8ο αιώνα π.Χ., και είναι παλιότερο από την υπόλοιπη τοποθεσία. Το ιερό, έχει μια κόγχη μέσα στην οποία ένα άγαλμα της Κυβέλης, μπορούσε να τοποθετηθεί κατά τη διάρκεια των θρησκευτικών τελετουργιών.
Η Κυβέλη στον θρόνο της με ένα λιοντάρι, το κέρατο της Αμάλθειας και την κορώνα της πόλης
Ένα ακόμη ενδιαφέρον χαρακτηριστικό της Γιαζιλικάγια, είναι η χτισμένη από βράχους νεκρόπολη, που βρίσκεται στα νότια του μνημείου του Μίδα. Σε εκείνη την περιοχή, μερικοί φρυγικοί τάφοι μπορούν να βρεθούν. Επιπλέον, η αρχαία τοποθεσία, κατείχε και μια ακρόπολη. Λόγω του ότι βρίσκεται στην κορυφή μιας υψηλής περιοχής, κάποιος θα μπορούσε να βιώσει το μαγευτικό πανόραμα ολόκληρου του αρχαιολογικού τοπίου.
Η Πόλη του Μίδα, αποκτά το διάσημο όνομα της
Γύρω στον 4ο αιώνα π.Χ., η τοποθεσία εγκαταλείφθηκε ξαφνικά. Η πόλη της Γιαζιλικάγια, βρισκόταν κατά προσέγγιση χαμένη στα δυτικά, μέχρι που ξαναανακαλύφθηκε στη διάρκεια του 19ου αιώνα. Το 1800, ένας συνταγματάρχης William Martin Leake, βρέθηκε τυχαία στη συγκεκριμένη περιοχή κατά τη διάρκεια μιας στρατιωτικής αποστολής που τον μετέφερε από την Κωνσταντινούπολη, στην Αίγυπτο. Ήταν όμως στο δεύτερο μισό του αιώνα όμως, όταν η Γιαζιλικάγια έγινε γνωστή σαν την Πόλη του Μίδα. Ο William M. Ramsay, Σκωτσέζος αρχαιολόγος, της προσέδωσε πρώτος αυτόν τον τίτλο.
Ένας βραχώδης σχηματισμός, στην κορυφή των ερειπίων της Πόλης του Μίδα, χωριό Γιαζιλικάγια, Εσκισεχίρ, Τουρκία
Οι πρώτες, συστηματικές, αρχαιολογικές εκσκαφές στην Γιαζιλικάγια, πραγματοποιήθηκαν το 1936 υπό την καθοδήγηση του Γαλλικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου, στην Κωνσταντινούπολη. Η πρώτη φάση της αρχαιολογικής εργασίας, συνεχίστηκε μέχρι το 1939, όταν ξέσπασε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος. Αρκετές σημαντικές ανακαλύψεις, συμπεριλαμβανομένου ανάγλυφα βράχων και δεξαμενές νερού, πραγματοποιήθηκαν εκείνη την περίοδο.
Αρχαιολογικές εκσκαφές στην Γιαζιλικάγια, επανεκκινήθηκαν μετά το τέλος του πολέμου, το 1948. Αυτή η περίοδός τους, διήρκησε μέχρι το 1951 και είναι αξιοσημείωτη για την ανακάλυψη της νεκρόπολης. Οι αρχαιολογικές εργασίες, συνεχίστηκαν και κατά την περίοδο των δεκαετιών του 1970 και του 1990. Πιο πρόσφατα, στη διάρκεια του 21ου αιώνα, η πεδιάδα που περικυκλώνει το τοπίο, εξερευνήθηκε, που οδήγησε στην ανακάλυψη περαιτέρω μνημείων από την Φρυγική εποχή. Στη σημερινή εποχή, η Γιαζιλικάγια έχει μετατραπεί σε μια τουριστική περιοχή.
Επιμέλεια και Μετάφραση: Νίκος Μπουχώρης