Μία από τις δεσπόζουσες προσωπικότητες της Προσωκρατικής περιόδου της Ελληνικής φιλοσοφίας, είναι ο Αναξίμανδροςαπό την Μίλητο της Ιωνίας (611 π.Χ.-547 π.Χ.).

Ο Μιλήσιος σοφός θεωρείται ως μαθητής του μεγάλου σοφού Θαλού (Ευσεβίου, Ευαγγελική Προπαρασκευή, 10,14,11,1), ενώ κύρια ασχολία του υπήρξε ο προσδιορισμός της αρχής του κόσμου. Το ενδιαφέρον του επίσης εστιάστηκε και στην αστρονομία, καθώς κατασκεύασε όργανα (γνώμονες) προς διάγνωσιν τροπών τε ηλίου και χρόνων και ωρών και ησιμερίας (Ευσεβίου, Ευαγγελική Προπαρασκευή, 10,14,12).

Επιπλέον, τοποθετούσε την Γη στο κέντρο του σύμπαντος, με την Σελήνη παράλληλα να φωτίζεται από τον Ήλιο, τον οποίον θεωρούσε ως καθαρώτατον πύρ. Παραδίδεται επίσης ότι υπολόγισε την περίμετρο της γης και της θαλάσσης, ενώ κατασκεύασε και σφαίρα (Δ., Λαερτίου, Βίοι, 2,1-2), περί της οποίας ο φυσικός Δ. Μακρυγιάννης υποστηρίζει ότι ενδεχομένως να επρόκειτο για μία ουράνια σφαίρα που απεικόνιζε τις θέσεις των αστερισμών (Δ., Μακρυγιάννη, 2000, σ.179).

Πέραν όμως των επιστημονικών του ενδιαφερόντων, ο Αναξίμανδρος είχε αναπτύξει και έντονη πολιτική δράση, καθώς όπως μας παραδίδει ο Αιλιανός ηγήθηκε του αποικισμού της Απολλωνίας από την Μίλητο (Αιλιανού, Ποικίλη Ιστορία, 3,17,9-10), γεγονός που καταδεικνύει ότι υπήρξε μία πολυσχιδής προσωπικότητα που συνδύασε την επιστημονική σκέψη με την πολιτική δράση.

2. Η διδασκαλία για το άπειρον

Η κοσμολογία του Αναξιμάνδρουβασίζεται σε αυτήν του διδασκάλου του Θαλού, ο οποίος προσδιόριζε ως μοναδική αρχή του κόσμου το ύδωρ. Ο όρος αρχή μάλιστα, υποστηρίζεται ότι πρωτίστως εισήχθη από τον Αναξίμανδρο (Κ., Δ., Γεωργούλη, Ιστορία, σ. 46).

Ο Αναξίμανδρος κινήθηκε στο ίδιο πλαίσιο με τον διδάσκαλό του Θαλή, αναζητών την μοναδική αιτία της προελεύσεως του σύμπαντος.

Παραταύτα καινοτόμησε εν σχέσει προς τον δάσκαλό του, μη αποδίδοντας την αρχή του κόσμου ούτε στο ύδωρ, ούτε σε κάποιο άλλο στοιχείο, αλλά στο άπειρον, εκ του οποίου προέρχονται όλοι οι κόσμοι.

Το άπειρον, συμφώνως προς τον Αναξίμανδρο, αποτελεί τον παράγοντα από τον οποίο προέρχονται και στον οποίο καταλήγουν τα όντα μετά τον θάνατό τους, συμφώνως προς την δύναμη της ανάγκης.

Ουσιαστικά δηλαδή, το άπειρον λειτουργεί σαν ένα αρχικό υπόστρωμα από το οποίο προέρχεται η γένεση, η μεταβολή και ο θάνατος των όντων.

Ο Σιμπλίκιος μάλιστα, αναζητώντας τα αίτια της θεωρήσεως του απείρου ως αρχής των όντων, επισημαίνει ότι ο Αναξίμανδρος αφού παρετήρησε τις αλληλομετατροπές που υφίστανται τα τέσσερα στοιχεία (πύρ, αήρ, ύδωρ, γη), θεώρησε αναγκαία την ύπαρξη ενός αναλλοίωτου αρχικού υποκειμένου που δεν σχετίζεται με αυτά (Σιμπλικίου, Εις Φυσικά, 24,13 κ.ε. Αναξ. Α΄ 9). Επομένως το άπειρον δεν θα πρέπει να θεωρηθεί ως η υλική αρχή του κόσμου, αλλά ως μία αρχή που έχει όλα εκείνα τα γνωρίσματα του ακαθορίστου.

Έτσι διαπιστώνεται υπό του Αναξιμάνδρου ότι το ακαθόριστο εκδηλώνεται, πλην όμως δεν μπορεί να μιλήσει περί αυτής της εκδηλώσεως, εξ’ αιτίας του γεγονότος ότι ως άπειρον δεν μετρείται, έτσι ώστε η ακαθόριστη αρχή δεν περιέχεται εντός του γνωστικού πλαισίου (Ν., Γ., Πολίτου, 2004, σ. 99).

Τα κυριώτερα χαρακτηριστικά του αναξιμάνδρειου απείρου όπως μας τα μεταφέρει ο Αριστοτέλης (Αριστοτέλους Φυσικής Ακροάσεως, 203 b, 6-14) είναι τα εξής:

1) Δεν διαθέτει αρχή.

2) Επειδή ακριβώς αποτελεί αρχή, είναι αγέννητο και άφθαρτο, εν αντιθέσει κάθε γενόμενον, το οποίο κατ΄ανάγκην υπόκειται στην φθορά.

3) Περιέχει τα πάντα και συνάμα κυβερνά τα πάντα.

4) Αποκαλείται θείον, καθώς είναι αθάνατον και ανώλεθρον.

Από τα χαρακτηριστικά αυτά του απείρου διαπιστώνουμε ότι εφόσον δεν ταυτίζεται με κάποιο από τα τέσσερα στοιχεία (πύρ, αήρ, ύδωρ, γη), στην ουσία αναφέρεται σε μία κατάσταση που προϋπήρχε του αισθητού μας σύμπαντος.

Το γεγονός ωστόσο ότι ο Αναξίμανδρος δεν προσδιόρισε την πραγματική φύση του απείρου απετέλεσε αφορμή για να επικριθεί από τον δοξογράφο Αέτιο (1ος αι. π.Χ.), καθώς δεν το ταυτίζει με κάποιο εκ των τεσσάρων στοιχείων (Αετίου, De Plac., Ι, 3, 3 και Αναξιμάνδρου, A 14).

Προφανώς ο Αέτιος θεώρησε ότι εφόσον οι εκπρόσωποι της ιωνικής διανοήσεως συνέδεσαν την αρχή του κόσμου με ένα απτό στοιχείο (ο Θαλής το ύδωρ και ο Αναξιμένης τον αέρα), αντιστοιχως θα έπρεπε και ο Αναξίμανδρος να συμβολίσει το άπειρον με ένα στοιχείο από τον φυσικό κόσμο.

Ακόμη μάλιστα και ο Αριστοτέλης επισημαίνει ότι ο Μιλήσιος σοφός δεν διευκρινίζει τον τρόπο δια του οποίου δημιουργήθηκαν τα αντίθετα από το άπειρον (Αριστοτέλους, Φυσικής Ακροάσεως, 187a,
20).

Ωστόσο, στόχος της διδασκαλίας του Αναξιμάνδρου ήταν να καταδείξει ότι η αρχή του κόσμου είναι απρόσιτη στις ανθρώπινες αισθήσεις, τονίζοντας τοιουτοτρόπως τα υπερβατικά του χαρακτηριστικά.

Αναφορικά με τον χαρακτηρισμό του απείρου ως θείου, είναι πολύ ενδιαφέρουσα η πληροφορία που μεταφέρει ο Σιμπλίκιος, συμφώνως προς την οποία ονομάζουν θείον το αίτιο ως αρχή κι ως αγέννητο και άφθαρτο.

Ως τέτοιο θεωρούσε ο Αναξίμανδρος το μεταξύ πυρός και αέρον άπειρον. Και δεν ήταν άτοπο εφόσον το αποκαλούσε θείον, αλλά μάλλον αυτό ήταν αναγκαίο. Με αυτόν τον τρόπο απεδείκνυε ότι ο θεός ευρίσκεται υπεράνω αυτού, καθώς θείον είναι αυτό που μετέχει του θεού (Σιμπλικίου, Ει Φύς. 465,13-17).

Προφανώς ο Αναξίμανδρος δεν ταυτίζει το άπειρον ως Θεό, όπως ευρέως έχει υποστηριχθεί, αλλά αντιθέτως ως μετέχον του θείου, το οποίο ίσταται υπεράνω αυτού. Κατά συνέπεια, το άπειρον αποτελεί την ενδιάμεση κατάσταση μεταξύ του Θεού και του κόσμου.

3. Το άπειρον και η κοσμική δικαιοσύνη

Μία ενδιαφέρουσα παράμετρος της διδασκαλίας του Αναξιμάνδρου περί του απείρου, είναι το ζήτημα της κοσμικής δικαιοσύνης.

Συγκεκριμένως ο Αναξίμανδρος, συμφώνως προς όσα μας μεταφέρει ο Σιμπλίκιος, υπεστήριζε ότι εξ’ εκείνων δε από τα οποία υπάρχει εις τα όντα η γένεσις, σε αυτά γίνεται και η φθορά τους, συμφώνως προς το χρέος (κατά το χρεών).

Διότι τα όντα δικάζονται (διδόναι δίκην) και αποδίδουν το ένα στο άλλο αποζημίωση, συμφώνως προς την προσταγή του νόμου (κατά την του χρόνου τάξιν) (Σιμπλικίου, Εις Φυς. 24,18-20).

Στην προκειμένη περίπτωση είναι σαφές ότι τα όντα όταν λάβουν την ύπαρξή τους από το άπειρον, είναι υποχρεωμένα να καταβάλλουν ένα τίμημα, το οποίο ισοδυναμεί με την καταστροφή τους.

Το άπειρον όμως, δεν διέπεται από τους νόμους της παγκοσμίου αιτιοκρατίας, καθώς παραμένει αμετάβλητο, προκειμένου να χορηγεί στα όντα την υπόστασή τους (Κ. Νιάρχου, 2008, σ. 83).

Το γεγονός ωστόσο ότι ο Αναξίμανδρος τοποθετεί στην θέση του κριτή των όντων τον χρόνο, καταδεικνύει ότι είχε αντιληφθεί πως η φθορά των όντων που ευρίσκονται στον κόσμο και κατ’ επέκτασιν στον χρόνο, είναι αναγκαία παράμετρος της φύσεώς τους. Κατά μία άποψη μάλιστα, τα όντα λόγω ακριβώς του πεπερασμένου της υπάρξεώς τους, έχουν μία φυσική τάση προς την αδικία, γεγονός δικαιολογεί και την καταδίκη τους από τον μέγα δικαστή του παντός, τον χρόνο (Κ., Γεωργούλη, 2000, σ. 49).

Είναι προφανές εξ’ αυτών ότι ο Αναξίμανδρος έχει εντάξει στο κοσμολογικό σύστημα την έννοια της εσωτερικής ισορροπίας του Σύμπαντος, καθώς η απόδοση της δικαιοσύνης στα όντα ουσιαστικώς εγγυάται ότι υπάρχει ένας υπερβατικός παράγων, ο οποίος εγγυάται την κοσμική ισορροπία.

Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι ο Αναξίμανδρος έχει επισημάνει μία θεμελιώδη ιδιότητα του κοσμικού συστήματος, η οποία είναι γνωστή στην σύγχρονη φυσική, χάρη στον δεύτερο νόμο της θερμοδυναμικής.

Συμφώνως προς αυτόν τον νόμο η συνολική ποσότητα χάους ή αταξίας που υπάρχει στο Σύμπαν, διαρκώς αυξάνεται. Η οποιαδήποτε δραστηριότητα λαμβάνει χώρα στον κόσμο, από την κίνηση ενός αυτοκινήτου, μέχρι και τον θάνατο ενός αστέρος, συντελεί στην αύξηση της συνολικής συμπαντικής αταξίας. Όπως λοιπόν όλα τα όντα υπακούουν στον αδήριτο νόμο της φθοράς, κατά τον ίδιο τρόπο και το Σύμπαν θα πρέπει κάποια στιγμή να πάψει να υπάρχει (M. Kaku,. 2005, σ.372-373).

Ο Αναξίμανδρος επομένως, εθεώρησε το άπειρον εκτός από δημιουργικό αίτιο του κόσμου, ως τον υπερβατικό παράγοντα που συντελεί στην συμπαντική αρμονία.
Επίλογος

Η παραπάνω μελέτη κατέδειξε, ότι στην σκέψη του Αναξιμάνδρου το Σύμπαν δημιουργείται από μία ακαθόριστη αρχή που ονομάζεται άπειρον. Παρά το γεγονός ότι το άπειρον χαρακτηρίζεται ως θείον, εντούτοις δεν είναι θεός, καθώς το υπέρτατο ον ίσταται υπεράνω αυτού.

Στο άπειρον όμως δεν οφείλεται μόνο η δημιουργία των όντων, αλλά και η φθορά που υφίστανται, η οποία αποτελεί το τίμημα που καταβάλλουν για την ύπαρξή τους. Η μορφή αυτή κοσμικής δικαιοσύνης που εισηγείται ο Αναξίμανδρος, εγγυάται στην πραγματικότητα την εσωτερική ισορροπία του Σύμπαντος.

Η διδασκαλία του Αναξιμάνδρου επομένως, δεν αναφέρεται μόνο στην δημιουργία και φθορά του κόσμου, αλλά και στην εσωτερική αρμονία εκ της οποίας διέπεται.

Του Κωνσταντίνου Καλαχάνη, Διδάκτωρ Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το κείμενο αναρτήθηκε για πρώτη φορά στο Αντίφωνο, Εικόνα © Αρχαία Ελληνικά

Αν παρατηρήσει κανείς εμάς τους νεοέλληνες θα εντοπίσει μια πολύ ιδιαίτερη πτυχή στην ψυχοσύνθεσή μας, δύο οπτικές για τους εαυτούς μας, τόσο αντίθετες, που θα μπορούσε να μας χαρακτηρίσει κανείς, έως και διπολικούς. Μιλώ φυσικά για την εθνική μας υπερηφάνεια η οποία συνδυάζεται στην καθημερινότητά μας με τη μεμψιμοιρία και το αίσθημα της παρακμής που μας χαρακτηρίζει. Από τη μία είμαστε <<οι απόγονοι των σπουδαίων αρχαίων προγόνων μας και από την άλλη, την ίδια στιγμή, είμαστε οι κακομοίρηδες που ζούμε σε μια χώρα τριτοκοσμική, δίχως καμία προοπτική για το μέλλον.

Για να εξηγήσουμε αυτό το άξιο απορίας φαινόμενο, θα πρέπει να μελετήσουμε τη σχέση που έχουμε αναπτύξει στη συνείδηση μας, αφενός με την αρχαιότητα κι αφετέρου με την Ευρώπη.

Από τη δημιουργία του το ελληνικό κράτος προσπάθησε να ταυτιστεί με το ένδοξο αρχαιοελληνικό παρελθόν, προκειμένου να αποκτήσει ένα ιδεολογικό έρεισμα για την ύπαρξη του έναντι των ευρωπαϊκών δυνάμεων, των οποίων την στήριξη επιζητούσε. Πάνω σε αυτή τη ρητορική της συνέχειας της αρχαίας ελληνικής παράδοσης (παραβλέποντας για πολύ καιρό την αντίστοιχη Βυζαντινή), γαλουχήθηκε η συνείδηση του έθνους μας.

Ο Νεοέλληνας, μεγάλωσε και εκπαιδεύτηκε να αγαπά την κλασική αρχαιότητα με τρόπο προγονολατρικό, χωρίς να ενδιαφέρεται να τη γνωρίσει πραγματικά και σε βάθος. Έμαθε να την επικαλείται όταν οι ξένοι του υποδείκνυαν τα στρεβλά στοιχεία του χαρακτήρα του, υπενθμίζοντας τους πως αυτός κατάγεται από σπουδαίους ανθρώπους κι ότι εκείνοι θα πρέπει να τον σέβονται. Έτσι, η αρχαιότητα, για την οποία στην καθημερινότητα του αδιαφορεί, έγινε το μέσο για να ξορκίζει κάθε αρνητική κριτική κι επικρίση, το μέσο για να αισθάνεται ισάξιος με τους υπόλοιπους ευρωπαίους.

Αυτή μας όμως η σχέση με το ιστορικό μας παρελθόν οδήγησε αναπόφευκτα και στη σύγκριση, στη σύγκριση του τότε με το τώρα. Ο τρόπος με τον οποίο ο Νεοέλληνας εξύψωσε την αρχαιότητα στη σφαίρα του ιδανικού προκειμένου να μπορεί να την επικαλείται στα δύσκολα, έκανε τη σύγκριση αυτή αναπάντεχη. Υπό τη σκιά των αρχαίων του προγόνων έμοιαζαν ξαφνικά όλα τα κατορθώματα του αμελητέα. <<Ποια η αξία η δική μας μπροστά σε αυτή του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη που αποτέλεσαν τα θεμέλια της δυτικής σκέψης>> διερωτήθηκε, και η απάντηση που έδωσε στον εαυτό του τον καταρράκωσε.

Ύστερα κοίταξε προς την Ευρώπη. Όχι τους Βαλκάνιους γείτονές του, αλλά τους πιο ισχύρους, Γερμανία, Γαλλία, Αγγλία κτλ. Κι αυτή η σύγκριση υπήρξε αποκαρδιωτική. Η μικρή Ελλαδίτσα απέναντι στα μεγαθήρια. Μπορεί όταν μας κουνάνε το δάχτυλο οι Ευρωπαίοι να επικαλούμαστε την προ αμνημονεύτων χρόνων σπουδαιότητά μας, εντούτοις μέσα μας ξέρουμε πως, όλους εκείνους τους αιώνες που εμείς υπήρξαμε υπόδουλοι, εκείνοι προοδεύσανε χωρίς εμάς. Στρέφοντας, λοιπόν, τα μάτια μας στην <<φωτισμένη Ευρώπη>> είναι λογικό ακόλουθο να φαντάζει η χώρα μας υπανάπτυκτη, τριτοκοσμική.

Παρατηρούμε επομένως, πως οι Νεοέλληνες αναπτύσουμε μιαν λανθασμένη εθνική υπερηφάνεια, στην προσπάθεια μας να καταπολεμήσουμε το αίσθημα κατωτερότητας που αισθανόμαστε όταν συγκρινόμαστε τόσο με τους αρχαίους προγόνους μας, όσο και με τους Ευρωπαίους. Είναι αυτή μας η αντίληψη που μας κάνει να είμαστε περήφανοι και μίζεροι την ίδια στιγμή.

Η λύση στο πρόβλημα αυτό είναι απλή. Μία βασική αρχή των Μαθηματικών ορίζει πως δεν μπορούμε να συγκρίνουμε ανόμοια πράγματα. Θα πρέπει λοιπόν, προκειμένου να αντιληφθούμε την πρόοδο που έχουμε σημειώσει ως έθνος και ως κράτος να κοιτάξουμε το σύγχρονο παρελθόν μας, αυτό που ξεκίνησε το 1830.

Εάν εξετάσουμε τα πράγματα σε αυτό το χρονικό πλαίσιο θα δούμε πως δεν έχουμε λόγο να είμαστε τόσο απαισιόδοξοι. Σαφώς έχουμε γνωρίσει πολλές συμφορές και κακοτοπιές, όμως σε λιγότερο από διακόσια χρόνια καταφέραμε να πολλαπλασιάσουμε τα εδάφη μας, τον πληθυσμό μας, να οργανώσουμε δομές και θεσμούς από το μηδέν και να φτάσουμε σήμερα να είμαστε, έστω και θεωρητικά, μια ανεπτυγμένη χώρα.

Σαφώς υπάρχουν πολλά που πρέπει ακόμη να γίνουν, σαφώς δεν είμαστε κάποια παγκόσμια υπερδύναμη ή μήτρα του σύγχρονου πολιτισμού,όμως παρόλ’αυτά τα τελευταία διακόσια περίπου χρόνια που υπάρχουμε ως ανεξάρτητο κράτος στο χάρτη, έχουμε σημειώσει αξιόλογη πρόοδο· γι αυτό μπορούμε να ατενίζουμε το μέλλον, ακόμη και σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς, με λίγη περισσότερη αισιοδοξία.

Θανάσης Κοτσιβός

Ο Δαίδαλος είναι ο μεγαλύτερος εφευρέτης στην αρχαία Ελλάδα, ένας πραγματικός πολυτεχνίτης και καλλιτέχνης ταυτόχρονα, όπως υποδηλώνει το όνομα Δαίδαλος που προέρχεται από το αρχαίο ελληνικό ρήμα δαιδάλω = εργάζομαι με τέχνη.

Ο Λαβύρινθος στη μινωική Κρήτη, ο μίτος της Αριάδνης, η ξύλινη αγελάδα της Πασιφάης, το χοροστάσι της Αριάδνης, το ακρόπρωρο των πλοίων της εποχής εκείνης και το πέταγμα με φτερά από κερί ήταν όλα σύμφωνα με τη μυθολογία εφευρέσεις και επινοήσεις του Δαίδαλου.

Η καταγωγή του Δαίδαλου

Για τον Δαίδαλο σώζονται αρκετοί μύθοι και αυτοί καταγράφηκαν για πρώτη φορά από τους Αθηναίους μυθογράφους τον 6ο π.Χ. αιώνα επί Πεισίστρατου. Το μεγαλύτερο μέρος των μύθων για τη ζωή του Δαίδαλου εκτυλίσσεται στην Κρήτη, συνεπώς οι μύθοι που αφορούν τον Δαίδαλο πρέπει να είναι κρητικής καταγωγής.

Ο μύθος του Δαίδαλου μας παραδίδει ότι γεννήθηκε στην Αθήνα και ήταν απόγονος του Ερεχθέα (=μυθικός επώνυμος ήρωας και βασιλιάς των Αθηνών, ιδρυτής των Παναθηναίων αγώνων). Από σπουδαία γενιά ήταν και η μητέρα του η Αλκίππη (ή Φρασιμήδη ή Ιφηνόη), που κρατούσε από τον Κέκροπα, τον μυθικό ιδρυτή της πόλης των Αθηνών.

Σύμφωνα με μία άλλη εκδοχή ο Δαίδαλος κατάγεται από τον θεό Ήφαιστο και απ’ αυτόν κληρονόμησε την ικανότητα να μπορεί να κατασκευάζει σχεδόν τα πάντα.

Ο αρχιτέκτονας και γλύπτης Δαίδαλος

Ο Δαίδαλος σύντομα εξελίχθηκε στον πιο σπουδαίο αρχιτέκτονα και γλύπτη της Αθήνας. Λεγόταν μάλιστα ότι τα αγάλματα που έβγαιναν από το εργαστήριο του Δαίδαλου έμοιαζαν με ζωντανά. Τόσο ζωντανά, που όταν ο Ηρακλής αντίκρισε το άγαλμα ενός άντρα σε θέση μάχης, νόμισε ότι κάποιος του επιτίθεται και ενστικτωδώς αντέδρασε καταστρέφοντας το με το ρόπαλο του. Όταν κατάλαβε ότι είχε καταστρέψει ένα περίτεχνο άγαλμα, που μάλιστα παρίστανε τον ίδιο, αισθάνθηκε μεγάλη ντροπή και ζήτησε συγνώμη από τον Δαίδαλο.

Ο Δαίδαλος ήταν ο πρώτος που έδωσε ελεύθερη κίνηση στα μέλη του αγάλματος, απελευθερώνοντας έτσι τα χέρια από το σώμα και ξεχωρίζοντας τα πόδια μεταξύ τους. Επιπλέον έδωσε περισσότερη εκφραστικότητα στο πρόσωπο προσθέτοντας τα χαρακτηριστικά του ματιού (βολβός, κόρη, ίριδα).

Πως ο Δαίδαλος έφτασε στην Κρήτη

Στο εργαστήριο του Δαίδαλου μαθήτευε ο γιος της αδερφής του Πέρδικας ή Πολυκάστης, ο Τάλως ή Κάλως (είναι διαφορετικός από τον γίγαντα Τάλω, τον φύλακα της Κρήτης). Φαίνεται πως το ταλέντο είχε μοιραστεί απλόχερα στην οικογένεια και ο Τάλως αναδεικνυόταν σε εξαιρετικά ιδιοφυή τεχνίτη.

Οι φήμες στην Αθήνα έδιναν και έπαιρναν ότι ο ανιψιός θα καταφέρει να ξεπεράσει το θείο του. Ο Δαίδαλος τυφλώθηκε από ζήλια και έβγαλε τον Τάλω από τη μέση γκρεμίζοντάς τον από την Ακρόπολη. Το έγκλημα δεν άργησε να αποκαλυφθεί και ο Δαίδαλος εκδιώχθηκε από την Αθήνα.

Η αδερφή του Δαίδαλου αυτοκτόνησε από τον καημό της που έχασε τον μονάκριβο γιο της Τάλω και ο Δαίδαλος τελικά κατέληξε στην Κρήτη.

Στην Κρήτη ο Δαίδαλος έγινε αμέσως δεκτός γιατί η φήμη του ως εξαιρετικός τεχνίτης είχε προηγηθεί και μάλιστα γίνεται έμπιστος του Μίνωα, του μυθικού βασιλιά της Κνωσού. Ο Μίνωας ανέθετε στο Δαίδαλο όλα τα τεχνικά έργα στο ανάκτορο και έτσι ο μύθος θέλει το Δαίδαλο να είναι ο εφευρέτης σχεδόν σε όλες τις τεχνολογικές καινοτομίες της εποχής.

Στην Κρήτη ο Δαίδαλος γνώρισε την Ναυκράτη, που δούλευε στην υπηρεσία του Μίνωα και μαζί της αποκτά τον Ίκαρο.

Τα έργα του Δαίδαλου στην Κρήτη

Το χοροστάσι της Αριάδνης

Ο Δαίδαλος είναι αυτός που έφτιαξε την πρώτη «πίστα» χορού στην ιστορία για την πριγκίπισσα Αριάδνη, το χοροστάσι της Αριάδνης, που ακόμα και οι θεοί το θαύμασαν.

Τα Δαιδάλια

Μία άλλη εφεύρεση του Δαίδαλου θεωρείται το ακρόπρωρο του πλοίου. Γι’ αυτό και τα ακρόπρωρα ονομάζονταν και δαιδάλια στην αρχαία Ελλάδα.

Η ξύλινη αγελάδα της Πασιφάης

Ο Μίνωας για να αποδείξει ότι είναι ο πιο ικανός από τα αδέρφια του και να κερδίσει το θρόνο του βασιλιά της Κνωσσού, είχε ζητήσει από το θείο του Ποσειδώνα (το θεό της θάλασσας) να του στείλει ένα σημάδι.

Ο Ποσειδώνας έστειλε έναν πανέμορφο ταύρο που ο Μίνωας όφειλε να θυσιάσει προς τιμή του Ποσειδώνα. Ο Μίνωας όμως δεν ήθελε να σκοτώσει ένα τόσο ξεχωριστό ζώο και με πονηριά θυσίασε άλλο ταύρο στη θέση του. Ο Ποσειδώνας εξοργίστηκε και τιμώρησε το Μίνωα για την ασέβεια του με ένα ασυνήθιστο τρόπο: έκανε τη σύζυγο του Μίνωα, βασίλισσα Πασιφάη, να ερωτευτεί τον ταύρο.

Η Πασιφάη μπαίνει στην ξύλινη αγελάδα

Η Πασιφάη τρελή από έρωτα για τον ταύρο ζήτησε από το Δαίδαλο να της βρει τον τρόπο για να συνευρεθεί ερωτικά μαζί του χωρίς να κινδυνεύσει η ζωή της.

Ο Δαίδαλος λοιπόν έφτιαξε μια ξύλινη αγελάδα, κούφια στο εσωτερικό της, την έντυσε με το δέρμα μιας αληθινής αγελάδας και την άφησε σε ένα λιβάδι με τη βασίλισσα μέσα της.

Ο ταύρος ξεγελάστηκε, πλησίασε την αγελάδα, ζευγάρωσε μαζί της και από την αφύσικη αυτή ένωση γεννήθηκε ο Μινώταυρος, ένα τέρας που από τη μέση και πάνω ήταν ταύρος και ο άλλος μισός άνθρωπος.

Ο λαβύρινθος του Δαίδαλου

Ο Δαίδαλος κλήθηκε μετά τη γέννηση του Μινώταυρου να βρει ένα τρόπο να κρύψει την ντροπή του Μίνωα για αυτή του την βαριά τιμωρία, δηλαδή να φτιάξει κάτι όπου θα φυλάκιζε τον Μινώταυρο.

Ο Δαίδαλος κατασκεύασε τον λαβύρινθο, ένα κτίριο που αποτελείται από στενούς διαδρόμους και πολύπλοκες στροφές, που μπέρδευε τόσο πολύ όποιον έμπαινε μέσα ώστε δεν μπορούσε να βρει την έξοδο.

Πού βρίσκεται ο λαβύρινθος δεν έχουμε ιδέα, αν και πολλοί τον ταυτίζουν με το ίδιο το ανάκτορο της Κνωσού. Είναι γεγονός ότι το ανάκτορο της Κνωσού αποτελείται από πάρα πολλούς δωμάτια που συνδέονται μεταξύ τους με στενούς διαδρόμους. Εξάλλου, σύμφωνα με το μύθο, και η Κνωσός κτίστηκε από τον αρχιτέκτονα Δαίδαλο.

Ο Μίτος της Αριάδνης

Κάθε 9 χρόνια οι Αθηναίοι έστελναν 7 νέους και 7 νέες στην Κρήτη σαν φόρο αίματος για την άδικη δολοφονία του Ανδρόγεω, γιου του Μίνωα. Οι νέοι και οι νέες ρίχνονταν στον Λαβύρινθο για να τους καταβροχθίσει ο Μινώταυρος.

Κάποια χρονιά ένας από τους 7 νέους ήταν ο γιος του βασιλιά της Αθήνας, ο Θησέας. Ρωμαλέος νέος και ωραίος ερωτεύεται με την κόρη του Μίνωα, την Αριάδνη, που για κανένα λόγο δεν θα άφηνε τον αγαπημένο της να γίνει τροφή του Μινώταυρου. Για μια ακόμη φορά ζητήθηκε η βοήθεια του Δαίδαλου, που έδωσε στην Αριάδνη ένα κουβάρι δυνατή κλωστή, το γνωστό μίτο της Αριάδνης.

Ο Θησέας σκοτώνει το Μινώταυρο

Ο Θησέας ακολουθώντας τις οδηγίες του Δαίδαλου έδεσε την άκρη του μίτου στην είσοδο του λαβύρινθου, και προχώρησε ξετυλίγοντας το κουβάρι μέχρι που βρήκε το Μινώταυρο. Αφού τον σκότωσε, ακολούθησε το νήμα και βρήκε το δρόμο προς την έξοδο.

Ο Μίνωας φυλακίζει τον Δαίδαλο

Ο Δαίδαλος δεν είχε κακή πρόθεση όταν βοηθούσε την Πασιφάη και την Αριάδνη, αλλά το αποτέλεσμα ήταν να έρθει σε ρήξη με το Μίνωα. Είναι λογικό ότι ο βασιλιάς δεν ήθελε ούτε η γυναίκα του να βρει τρόπο να ζευγαρώσει με τον ταύρο, ούτε ο Θησέας να μπορέσει να βγει από τον λαβύρινθο.

Η οργή του ήταν μεγάλη με αποτέλεσμα ο πατέρας Δαίδαλος και ο γιός Ίκαρος να φυλακιστούν στον άδειο πια Λαβύρινθο, που ας μη ξεχνάμε, ήταν έργο του ίδιου του Δαίδαλου.

Ο Δαίδαλος με το γιό του Ίκαρο δραπετεύουν από την Κρήτη για να γλιτώσουν την οργή του Βασιλιά Μίνωα. Ο Ίκαρος ενθουσιασμένος με τα κέρινα φτερά του πετά κοντά στον Ήλιο, το κερί λιώνει και ο Ίκαρος πνίγεται στη θάλασσα.

Μετά το θάνατο του γιού του, ο Δαίδαλος καταφέρνει μόνος του πια να φτάσει στην Κάμικο ή Κύμη της Σικελίας, στο βασίλειο του Κώκαλου.

Ο Μίνωας όμως δεν σταμάτησε να τον καταδιώκει. Ήξερε πως ο σοφός Δαίδαλος θα έβρισκε τον τρόπο να καλύψει τα ίχνη του, γι’ αυτό έπρεπε να σοφιστεί άλλο τρόπο να τον ξετρυπώσει από την κρυψώνα του. Διέδωσε λοιπόν σε όλους τους βασιλιάδες του τότε γνωστού κόσμου,ότι όποιος από τους υπηκόους τους κατάφερνε να λύσει ένα γρίφο θα κέρδιζε μεγάλη αμοιβή. Ο Μίνωας πίστευε πως μονάχα ο Δαίδαλος θα μπορούσε να λύσει τον πολύ δύσκολο γρίφο: να καταφέρει να περάσει μία κλωστή μέσα από το κέλυφος ενός σαλιγκαριού.

Ο βασιλιάς Κώκαλος που στην αυλή του φιλοξενούσε τον Δαίδαλο είχε καταλάβει φυσικά τις ικανότητες του μυθικού πολυτεχνίτη και του ζήτησε να βρει τη λύση στο γρίφο. Έλπιζε ότι αν ο Δαίδαλος έλυνε τον γρίφο, αυτό θα πρόσθετε κύρος στο βασίλειο του και ίσως την εύνοια του Μίνωα.

Ο Δαίδαλος αφού τρύπησε το κάτω μέρος του σαλιγκαριού το άλειψε με μέλι και έδεσε την κλωστή σε ένα μυρμήγκι, που θέλοντας να φτάσει στο μέλι πέρασε μέσα από τις σπείρες του άδειου κελύφους τραβώντας μαζί του την κλωστή.

Τη λύση του γρίφου με πολλή χαρά ανακοίνωσε ο Κώκαλος στον Μίνωα, χωρίς να υποψιάζεται ότι παραδίδει έτσι στο Μίνωα τον Δαίδαλο, τον υπ’ αριθμό ένα καταζητούμενο στην μινωική Κρήτη.

Ο Μίνωας φτάνει στη Σικελία και δολοφονείται

Ο Μίνωας κατάλαβε αμέσως ότι ο Δαίδαλος βρισκόταν στη Σικελία και κατέπλευσε ο ίδιος προσωπικά να τον ζητήσει πίσω από τον Κώκαλο.

Ο Κώκαλος από τη μια δεν ήθελε να αντιταχθεί στον δυνατό βασιλιά της Κρήτης, αλλά από την άλλη δεν ήθελε να χάσει το Δαίδαλο από την υπηρεσία του. Ετσι ενώ υποσχέθηκε να παραδώσει τον Δαίδαλο στο Μίνωα, κατέστρωσε σχέδιο δολοφονίας. Ο σπουδαίος βασιλιάς της Κρήτης βρήκε άδοξο θάνατο μέσα στο καυτό νερό του μπάνιου του. Η δολοφονία έγινε με τρόπο που να μοιάζει με ατύχημα, εξασφαλίζοντας την ατιμωρησία του ύπουλου Κώκαλου.

Μπορεί όλο το παραπάνω να είναι ένας μύθος, ωστόσο πίσω του κρύβεται η ιστορική αλήθεια της δημιουργίας αποικιών από τους Μινωίτες Κρητικούς στη Σικελία, όπως η Μινώα στον Ακράγαντα, η Υρία στη Μεσαπία και η Έγγυος στο εσωτερικό του νησιού.

Το έργο του Δαίδαλου στη Σικελία

Κάτω από την προστασία του Κώκαλου ο περιζήτητος Δαίδαλος έμεινε στη Σικελία και μάλιστα σε αυτόν αποδίδονται κάποια πολύ σημαντικά έργα.

Για να ευχαριστήσει τον βασιλιά Κώκαλο ο Δαίδαλος κατασκεύασε έναν πύργο όπου φυλάσσονταν οι θησαυροί του βασιλιά.

Άλλο έργο του Δαίδαλου είναι η ακρόπολη στην Κάμικο, σημερινή Caltabellotta. Η ακρόπολη βρισκόταν στην κορυφή ψηλού βράχου και για να φτάσει κάποιος εκεί, έπρεπε να ανέβει ένα στενό φιδογυριστό δρόμο. Στην κορυφή του στενού δρόμου ήταν η είσοδος της ακρόπολης και μια μικρή φρουρά μπορούσε να αποκρούσει οποιονδήποτε εχθρό.

Μία τεχνητή λίμνη στην πόλη Μέγαρα της Σικελίας, που συνδεόταν με τη θάλασσα μέσα από έναν ποταμό, αποδίδεται επίσης στον Δαίδαλο.

Στον Σελινούντα, όπως μας λέει ο μύθος, υπήρχε μια σπηλιά με μεγάλη θερμότητα στο εσωτερικό της. Ο Δαίδαλος εκμεταλλεύτηκε τη φυσική θερμότητα για να ζεστάνει το νερό μιας πηγής και έφτιαξε ιαματικά λουτρά.

Το τέλος του Δαίδαλου

Ο Δαίδαλος φαίνεται πως έζησε μέχρι τα βαθιά του γεράματα με μία φήμη που ολοένα αυξανόταν για τα τεχνικά αριστουργήματα που κατασκεύαζε. Κατά πόσο η δόξα που γνώρισε ο Δαίδαλος κατάφερε ποτέ να επισκιάσει τον καημό του για το χαμό του γιού του Ικαρου δεν γνωρίζουμε.

Για το πού πέθανε ο Δαίδαλος ο μύθος δεν είναι σαφής. Επικρατέστερη αναφορά γίνεται για την Αίγυπτο, συγκεκριμένα ένα νησάκι στο Νείλο, όπου ο Δαίδαλος τιμώνταν σαν θεός.

Εικόνα © Αρχαία Ελληνικά

Στην Ελλάδα τον σκότωσαν και θα τον ξανασκότωναν.

Στο εξωτερικό τον τιμούν.

Μια ενδιαφέρουσα ομιλία με θέμα τη σωκρατική διαλεκτική μέθοδο και τους τρόπους που μπορεί η τελευταία να αποτελέσει μέθοδο διδασκαλίας και μάθησης στα Αυστραλιανά σχολεία, παρουσίασε την Τετάρτη, 5 Απριλίου, στο Ολύμπικ Χωλ της Ελληνικής Ορθόδοξης Κοινότητας Νότιας Αυστραλίας, η ελληνικής καταγωγής καθηγήτρια Φιλολογίας και Φιλοσοφικής Χρυσούλα Μελισσινάκη.

Η ομογενής καθηγήτρια, μετά από έρευνα που διεξήγε αλλά και παρακινούμενη από την «νόσο των Ελλήνων» για ανάδειξη της αλήθειας, παρουσίασε σειρά στοιχείων που συνέλεξε η ίδια και αφορούν τα οφέλη που μπορεί να επιφέρει η εφαρμογή της σωκρατικής μεθόδου στην διδασκαλία των μαθητών κάθε ηλικίας, ενώ εξέτασε και τα αποτελέσματα που προκύπτουν από τη μαιευτική μέθοδο που εμπνεύστηκε και χρησιμοποίησε ο Έλληνας φιλόσοφος στην αρχαία Αθήνα.

Ο μεγάλος δάσκαλος δεν προσπαθούσε να «παγιδεύσει» τους νέους σε «δογματικές» διδαχές. Συνομιλούσε μαζί τους. Δεν παρίστανε τον «μεγαλο-καθηγητή» και παντογνώστη. «Ἓν οἶδα ὃτι οὐδὲν οἶδα», έλεγε και ξαναέλεγε. Με την βοήθεια του διαλόγου και της διαλεκτικής αναζήτησης έβαζε τους νέους σε σκέψεις. Ο προβληματισμός τους ωθούσε στο να καταλήξουν από μόνοι τους στην λύση του κάθε προβλήματος. Γίνονταν δημιουργικοί, προσεγγίζοντας όσο το δυνατόν περισσότερο την αλήθεια. Η μέθοδος αυτή ονομάστηκε μαιευτική, διότι όπως η μαία βοηθάει την μητέρα να γεννήσει το βρέφος, ομοίως και ο δάσκαλος, μέσω ερωταποκρίσεων, βοηθάει τον μαθητή του να εξάγει από μόνος του σωστά συμπεράσματα, προσεγγίζοντας κατά αυτόν τον τρόπο την αλήθεια.

Σύμφωνα με τον Σωκράτη, μάθηση είναι να επαναφέρουμε στην συνείδησή μας ξεχασμένες γνώσεις που ως όντα έχουμε αποβάλει στην λήθη από την εποχή της γέννησής μας. Γνώσεις σε σχέση με τον πραγματικό κόσμο και όχι τον ψευδεπίφραφο της παραβολής του σπηλαίου.

Σύμφωνα με ιστορικές μελέτες, ο Σωκράτης, στους πλατωνικούς διαλόγους δεν αποφαίνεται ο ίδιος εκ των προτέρων, δεν παραθέτει ο ίδιος εξαρχής κάποια θεωρία ή άποψη. Αντίθετα, όλη η διανοητική προσπάθεια της συζήτησης στρέφεται στο να εξαχθεί η σωκρατική άποψη από τον συνομιλητή.

«Ο άνθρωπος τίποτε νέο δεν μαθαίνει, παρά μόνο αποκτά συνείδηση των όσων ήδη γνωρίζει» επεσήμανε η κ. Μελισσινάκη, η οποία, έχοντας ως επίκεντρο αυτή την αρχή, τόνισε ότι η μάθηση μπορεί και σήμερα να βασιστεί πάνω στην χρήση του διαλόγου μέσα από τον οποίο γεννιούνται ιδέες και απόψεις.

Σύμφωνα με την καθηγήτρια, το πρόγραμμα διδασκαλίας της Νότιας Αυστραλίας ακολουθεί κατευθυντήριες γραμμές που τονίζουν την σημασία ανταλλαγής απόψεων μεταξύ των συνομιλητών, προκειμένου να αναπτυχθεί περαιτέρω κατανόηση και αποδοχή ομοιοτήτων και διαφορών μεταξύ όλων των απόψεων.

«Ως εκπαιδευτικοί, οφείλουμε να ακούμε τις απαντήσεις και να ρωτάμε μετέπειτα διερευνητικές ερωτήσεις, κρατώντας ταυτόχρονα μια σύντομη γραπτή αναφορά των βασικών σημείων που συζητήθηκαν.

Έτσι, αφήνουμε τους μαθητές να καλύψουν τομείς της γνώσης μόνοι τους μέσα από διερευνητικές ερωτήσεις που οι ίδιοι μπορεί να θέσουν» κατέληξε η καθηγήτρια.

Εν ολίγοις, οι μαθητές να καταλήγουν στην αλήθεια μόνοι τους μέσω δημιουργικής σκέψης.

Ούτε να διανοηθεί κάποιος να το προτείνει αυτό στα ελλαδικά σχολεία, όπου η μόρφωση αφορά στην εκπαίδευση δούλων με ενίσχυση στην παπαγαλία των θεωριών της Νέας Εποχής, οι οποίες ενισχύονται πλέον και με σεμινάρια για τρανσέξουαλ και γκέι.

Εικόνα © Αρχαία Ελληνικά

Βρετανοί επιστήμονες ανέπτυξαν μια τεχνική που καταγράφει και αρχειοθετεί τις μυρωδιές που αναδίδουν τα πολυκαιρισμένα βιβλία, θεωρώντας ότι και αυτές πρέπει να αντιμετωπίζονται ως σημαντικό τμήμα της πολιτιστικής κληρονομιάς.

Ο λεγόμενος «Τροχός Οσμών Ιστορικών Βιβλίων», που δημιούργησαν ερευνητές του University College του Λονδίνου (UCL), συνδυάζει δύο στοιχεία για κάθε παλαιό βιβλίο: μια χημική ανάλυση των οργανικών πτητικών ουσιών που προσδίδουν στο βιβλίο τη χαρακτηριστική οσμή του, καθώς και μια περιγραφή της μυρωδιάς που κάνουν οι επισκέπτες όταν το μυρίζουν.

Όπως αναφέρει το ΑΠΕ, οι ερευνητές, με επικεφαλής τη Σεσίλια Μπέμπριτζ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Heritage Science», δήλωσαν ότι «από κοινού επιστήμονες και ιστορικοί πρέπει να αρχίσουν να ταυτοποιούν, να αναλύουν και να αρχειοθετούν τις μυρωδιές που έχουν πολιτιστική σημασία, όπως το άρωμα των παλαιών βιβλίων στις ιστορικές βιβλιοθήκες. Ο ρόλος των οσμών στον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε την πολιτιστική κληρονομιά, δεν έχει συστηματικά εξερευνηθεί μέχρι σήμερα».

Όπως έδειξαν τα πειράματα, οι επισκέπτες συνήθως περιγράφουν τις οσμές της βιλιοθήκης ως «ξύλινες» (100% των επισκεπτών), «καπνιστές» (86%) και «γήινες» (71%). 'Αλλοι χαρακτηρισμοί της οσμής είναι ότι θυμίζει σοκολάτα, καφέ ή βανίλια, ενώ σε μερικούς θυμίζει ψάρια, ξύδι ή βρωμερές κάλτσες.

Η ένταση των οσμών συνήθως θεωρείται «έντονη» ή «πολύ έντονη». Πάνω από το 70% θεωρούν τις οσμές ευχάριστες, το 14% ελαφρώς ευχάριστες και το 14% ουδέτερες.

tvxs.gr

Λατρεύτηκαν και δοξάστηκαν ως μεσσίες, σωτήρες, θεάνθρωποι… Σταυρώθηκαν και αναστήθηκαν πολύ πριν την έλευση του Χριστού. Είναι οι αρχαίοι θεοί της ανθρωπότητας και σας τους παρουσιάζουμε

Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΕΙΝΑΙ ΠΡΟΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ

Ένα από τα κυρίαρχα δόγματα του Χριστιανισμού είναι εκείνο της «Ανάστασης του Ιησού». Από τους πιστούς θεωρείται ως η μεγαλύτερη απόδειξη για την θεϊκή φύση του Χριστού.

Η ιστορική αλήθεια, όμως, είναι εντελώς διαφορετική. Από τα αρχαία κείμενα πληροφορούμαστε, ότι στο σύνολο τους οι αρχαίες θρησκείες πίστευαν σε θεούς που είχαν πεθάνει και στη συνέχεια αναστηθεί.

Ο Ορφέας Βάκχος εσταυρωμένος - Μουσείο Βερολίνου

Ο Πλούταρχος, αναφέρει:

«Οι Φρύγες, επίσης, που πίστευαν ότι ο θεός κοιμάται τον χειμώνα, ενώ το καλοκαίρι είναι ξυπνητός, έκαναν βακχικές τελετές προς τιμήν του, τον χειμώνα τους κατευνασμούς και το καλοκαίρι τις ανεγέρσεις. Οι Παφλαγόνες, τέλος, ισχυρίζονται ότι τον χειμώνα είναι ο θεός δεμένος και φυλακισμένος, ενώ την άνοιξη κινείται και ελευθερώνεται»
(Πλούταρχος, Ηθικά, «Περί Ίσιδος και Οσίριδος», 378E).

«Η ίδια η εποχή υποβάλλει τη σκέψη πως η κατήφεια οφείλεται στην εξαφάνιση των καρπών, τους οποίους οι παλιοί δεν θεωρούσαν βέβαια θεούς, αλλά δώρα των θεών αναγκαία και μεγάλα για να μη ζούμε σαν τα άγρια θηρία. Την εποχή, λοιπόν, που έβλεπαν από τη μια τους καρπούς να εξαφανίζονται εντελώς από τα δέντρα και να λείπουν, ενώ, από την άλλη, οι ίδιοι τους φύτευαν με πολλή δυσκολία και μεγάλα προβλήματα ξύνοντας τη γη με τα χέρια και με τα χέρια καλύπτοντάς τους πάλι, βάζοντας τους εκεί, χωρίς να ξέρουν, αν θα εμφανιστούν ξανά, έκαναν πράγματα παρόμοια με εκείνα που κάνουν όσοι θάβουν τους νεκρούς και τους πενθούν. Έπειτα, όπως εμείς λέμε γι’ αυτόν που αγοράζει τα βιβλία του Πλάτωνα ότι αγοράζει Πλάτωνα και όποιον παρουσιάζει τα ποιήματα του Μενάνδρου ότι παίζει Μένανδρο, έτσι κι εκείνοι δεν δίσταζαν να ονομάσουν τα δώρα και τα έργα των θεών με τα ονόματα των θεών, τιμώντας τα, επειδή τους ήταν αναγκαία, και λατρεύοντάς τα.
Οι επόμενοι όμως, απαίδευτοι και αμαθείς, τα παραλάμβαναν, κατ’ αντιστροφή απέδιδαν τα παθήματα των καρπών στους θεούς και δεν αποκαλούσαν μόνον, αλλά και πίστευαν, την εμφάνιση και την εξαφάνιση των αναγκαίων καρπών ως γέννηση και θάνατο των θεών, γεμίζοντας έτσι το μυαλό τους με άτοπες, αυθαίρετες και συγκεχυμένες δοξασίες, μολονότι έβλεπαν καθαρά το άτοπο και τον παραλογισμό. Ο Ξενοφάνης, λοιπόν, ο Κολοφώνιος έθεσε ως αρχή στους Αιγυπτίους, αν τους θεωρούν θεούς, να μην τους θρηνούν και, αν πάλι τους θρηνούν, να μην τους πιστεύουν για θεούς… αλλά ότι είναι γελοίο να τους θρηνούν και συνάμα να προσεύχονται στους καρπούς (σαν σε θεούς) να ξαναφανούν πάλι και να ωριμάσουν για χάρη τους, ώστε να τους καταναλώσουν πάλι και να τους θρηνούν. (71) Τα πράγματα όμως δεν είναι έτσι, αλλά θρηνούν τους καρπούς και προσεύχονται στους θεούς, που τους γεννούν και τους δωρίζουν, να δημιουργήσουν πάλι άλλους καινούριους και να τους κάνουν να φυτρώσουν στη θέση εκείνων που χάθηκαν. Για τούτο πολύ σωστά λένε οι φιλόσοφοι πως όσοι δεν ασκούνται να καταλάβουν σωστά τις λέξεις, χρησιμοποιούν λανθασμένα τα πράγματα»
(Πλούταρχος, Ηθικά, «Περί Ίσιδος και Οσίριδος», 379A έως C).

Ο Μανίλιος μας πληροφορεί, ότι τα άστρα που θεωρούνταν και θεοί, όταν έδυαν και χάνονταν για μεγάλο χρονικό διάστημα έκαναν τους απλούς ανθρώπους να πιστεύουν, ότι ο θεός (άστρο) ήταν νεκρός. Κατά την επιτολή του άστρου, έλεγαν, ότι ο θεός με τον οποίον ταυτιζόταν είχε αναστηθεί ή είχε γεννηθεί :

«Οι άνθρωποι κοίταζαν την εξωτερική εμφάνιση της δημιουργίας δίχως να την καταλαβαίνουν. με κατάπληξη έβλεπαν το καινούργιο φως του σύμπαντος. Μερικές φορές θρηνούσαν επειδή πίστευαν πως το είχαν χάσει. ύστερα πάλι χαίρονταν επειδή τα άστρα έμοιαζαν να ξαναγεννιούνται [ακολουθεί αβέβαιο κείμενο]»
(Μανίλιος, «Αστρονομικόν», 1.25-112).

Σήμερα ξέρουμε, ότι στις 24 Ιουλίου κατά την επιτολή του Σείριου στην Αθήνα γιορταζόταν η γέννηση της θεάς Αθηνάς και το άστρο αυτό ευθυγραμμιζόταν με τον σηκό του Παρθενώνα της Ακρόπολης των Αθηνών.

Επίσης, τόσο οι Αιγύπτιοι όσο και οι Έλληνες, πίστευαν, ότι ο Όσιρις – Διόνυσος είχε πεθάνει και στην συνέχεια αναστηθεί:

«Συν τοις άλλοις, οι μύθοι για τους Τιτάνες και τα λεγόμενα Νυκτέλια έχουν αντιστοιχίες με το διαμελισμό του Οσίριδος, την ανάσταση και την αναγέννηση του. Το ίδιο και τα περί της ταφής, γιατί όπως οι Αιγύπτιοι, σύμφωνα με όσα ήδη έχουν λεχθεί, δείχνουν σε πολλά σημεία φέρετρα του Οσίριδος, έτσι και οι κάτοικοι των Δελφών πιστεύουν ότι τα λείψανα του Διονύσου απόκεινται στην πόλη τους…»
(Πλούταρχος, Ηθικά, «Περί Ίσιδος και Οσίριδος», 364F).

«Η σωστή φροντίδα για όλα τα πράγματα είναι μία και μοναδική: να προσφέρεις στο καθένα τις οικείες τροφές και κινήσεις. Οικείες όμως και συγγενείς κινήσεις για το θεϊκό στοιχείο που υπάρχει μέσα μας είναι οι σκέψεις και οι περιφορές του σύμπαντος. Αυτές πρέπει να ακολουθούμε όλοι. Και τους δικούς μας κύκλους, που διαστρεβλώθηκαν κατά την γέννηση μας, πρέπει να τους επαναφέρουμε στην ορθή τροχιά μαθαίνοντας την αρμονία και την ομαλή περιφορά του σύμπαντος. Έτσι θα εξομοιώσουμε τη νόηση μας με το αντικείμενο της – ομοιότητα σύμφωνη με την πρωταρχική της φύση. Και με την εξομοίωση αυτή θα κατακτήσουμε την προδιαγεγραμμένη άριστη ζωή, έχοντας εκπληρώσει τον σκοπό που έθεσαν και θα συνεχίσουν να θέτουν πάντα στους ανθρώπους οι θεοί»
(Πλάτων, «Τίμαιος», 90c).

Γιατί οι αρχαίοι Ελληνες ανάσταιναν τους θεούς τους
Στην αρχαία Ελλάδα, γράφει ο Μ. Τιβέριος, όπως και σε πολλές θρησκείες του αρχαίου κόσμου, απαντώνται παραδόσεις σύμφωνα με τις οποίες θεοί γνώρισαν τον θάνατο και στη συνέχεια την ανάσταση. Ο Διόνυσος είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα θεού που πέθαινε και ανασταινόταν κάθε χρόνο
Ο Απρίλης είναι ο μήνας στη διάρκεια του οποίου έχουμε την πιο μεγάλη γιορτή των ορθοδόξων Χριστιανών, που είναι τα Πάθη και η Ανάσταση του Κυρίου. Ιδιαίτερα για τους Ελληνες η γιορτή αυτή αποκτά πρόσθετη σημασία, αφού αρκετές φορές η Ανάσταση του Θεανθρώπουσυσχετίστηκε με την ανάσταση της ίδιας της φυλής, ενώ συγχρόνως τους θύμιζε και πανάρχαια θρησκευτικά και λατρευτικά δρώμενα που η αρχή τους χάνεται στο βάθος των αιώνων, σε χρόνους πολύ πριν από τον ερχομό του Σωτήρα.
Σε πολλές θρησκείες του αρχαίου κόσμου και στην αρχαία Ελλάδα απαντώνται παραδόσεις σύμφωνα με τις οποίες θεοί γνώρισαν τον θάνατο και στη συνέχεια την ανάσταση, όπως π.χ. ο φοινικικός Αδωνιςή ο ελληνικός Διόνυσος. Επειδή μάλιστα συχνά οι τεθνεώτες και αναστάντες αυτοί θεοί συμβαίνει να είναι θεοί της γονιμότητας, πολλοί έχουν υποστηρίξει ότι η ιδέα αυτή του θανάτου και της ανάστασης εκ νεκρών είναι παρμένη από την ετήσια εναλλαγή των εποχών, όπου το νέκρωμα της φύσης κατά τη διάρκεια του παγερού χειμώνα το διαδέχεται το ξαναζωντάνεμά της κατά τη διάρκεια της ζωοδότρας άνοιξης. Επομένως με τα πάθη αυτά των θεών συμβολίζονται οι λειτουργίες της ίδιας της φύσης και, όπως είναι γνωστό, η πίστη συχνά εκφράζεται με συμβολισμούς.
Γύρω από τον ετήσιο αυτό αγώνα ανάμεσα στην ακαρπία και την ευφορία της γης υφάνθηκε και ο ιστός αρκετών αρχαίων μυστηριακών τελετών, γι’ αυτό ακριβώς και η συνήθης εποχή διεξαγωγής τους ήταν το τέλος του καλοκαιριού ή η αρχή του φθινοπώρου, με τα πρώτα πρωτοβρόχια. Τα μυστήρια, που γνώρισαν ιδιαίτερη άνθηση κατά τους χρόνους της ύστερης αρχαιότητας, υπόσχονταν στους μυημένους σ’ αυτά μόνιμη σωτηρία και μια ευτυχισμένη μετά θάνατον ζωή. Ετσι, σε δημόσιες αλλά κυρίως σε απόκρυφες τελετουργίες, οι πιστοί σκηνοθετούσαν τις διάφορες φάσεις αυτού του αγώνα, αναπαριστώντας τις ποικίλες περιπέτειες του πάσχοντος θεού τους.

Ο θάνατος και η ανάσταση

Η «επίκλησις» του Διονύσου

Ο Διόνυσος, χωρίς αμφιβολία, ήταν κι αυτός ένας θεός της βλάστησης και σαν τέτοιος ήταν ένας πάσχων θεός, που πέθαινε και ανασταινόταν κάθε χρόνο. Ωστόσο τα επεισόδια που σχετίζονται με τον θάνατό του, ο οποίος προκαλούσε τον μαρασμό της φύσης, μπορούμε να πούμε ότι δεν αποτελούσαν σημαντικό μέρος της όλης διήγησης. Εκτός από αναφορές στον βίαιο θάνατό του και τον διαμελισμό του υπήρχαν και παραδόσεις που έκαναν λόγο και για μια ομαλή κατάβασή του στον Αδη, προκειμένου να φέρει στον πάνω κόσμο, στον κόσμο των ζωντανών, τη μάνα του τη Σεμέλη.

[στη φωτό αριστερά, το θείον Βρέφος Διόνυσος με φωτοστέφανο]

Η κάθοδός του αυτή έγινε από την Αλκυονία λίμνη στη Λέρνα της Αργολίδας, για την οποία υπήρχε παράδοση ότι ήταν απύθμενη. Ετσι κανένας στην αρχαιότητα, ούτε και ο ίδιος ο αυτοκράτορας Νέρων, δεν είχε μπορέσει να μετρήσει το βάθος της. Στους Δελφούς, μέσα στο άδυτο του ναού του Απόλλωνος, «παρά το χρηστήριον», έδειχναν τον τάφο του θεού. Ο Διονύσιος ο Αλικαρνασσεύς, που έζησε προς τα τέλη του 1ου αι. π.Χ., μιλά για θρήνους κατά τη διάρκεια «των διονυσιακών παθών». Αλλά για τις τελετουργίες τις σχετικές με τον θάνατό του, όπως άλλωστε και γι’ αυτές που σχετίζονται με την ανάστασή του, ξέρουμε λιγοστά πράγματα. Κύρια αιτία ήταν η ευσέβεια των αρχαίων συγγραφέων που δεν ήθελαν να κοινοποιήσουν τίποτε «περί ων ου θέμις τοις αμυήτοις ιστορείν».

Ενα χαρακτηριστικό στοιχείο των τελετουργιών που συνδέονται με την ανάσταση του θεού ήταν και το κάλεσμά του, η «επίκλησις», από τους πιστούς του, που τον καλούσαν, ακόμη και με μικρές σάλπιγγες, να ανέβει και να παρουσιαστεί σ’ αυτούς.
Στον κόσμο των Ιώνων η «επιφάνεια» του θεού γινόταν κατά τη διάρκεια των Ανθεστηρίων. Ενα σημαντικό δρώμενο της γιορτής αυτής, που είναι πολύ χαρακτηριστικό ότι γιορταζόταν και αυτή κατά τη διάρκεια της άνοιξης, ήταν ο ερχομός του θεού πάνω σ’ ένα τροχοφόρο πλοίο.
Το ότι ο Διόνυσος ερχόταν με ένα πλεούμενο πιθανόν να οφειλόταν στο ότι ο θεός είχε κατεβεί στον Κάτω Κόσμο μέσα από μια λίμνη, την Αλκυονία. Αλλά και ο Αριστοφάνης στους «Βατράχους» του βάζει τον Διόνυσο να κατεβαίνει στον Κάτω Κόσμο από μια περιοχή της Αθήνας, που την έλεγαν Λίμναι, και της οποίας το όνομα σαφώς υποδηλώνει και πάλι κάποια λίμνη ή έστω ένα βαλτότοπο.

Με τη θριαμβευτική επανεμφάνιση του θεού οι πιστοί του ξεσπούσαν σε ουρανομήκεις φωνές και χαρούμενα τραγούδια και ξεφάντωναν με χορούς και πανηγύρια. Και εκτός από πάσχοντες θεούς στην αρχαία μυθολογία υπάρχουν και ήρωες που είχαν κατορθώσει να νικήσουν τον θάνατο, όπως ο Ηρακλής, ο Ορφέας, ο Καπανέας κ.ά.
Μετά από τα παραπάνω μπορούμε να υποθέσουμε ότι το μέγα θαύμα της Ανάστασης του Χριστού, το σημαντικότερο ασφαλώς γεγονός της επίγειας ζωής Του, κατά το οποίο έχουμε τη νίκη της ζωής και την ήττα του θανάτου, έγινε πιο εύκολα κατανοητό από τους Ελληνες· και από τους υπόλοιπους ελληνίζοντες της όψιμης αρχαιότητας, που αποτελούσαν το πιο σημαντικό και συνάμα το πιο ζωντανό κομμάτι του τότε γνωστού και πολιτισμένου κόσμου. Γιατί ανάλογα συμβάντα διηγούνταν και για τους θεούς και ήρωες που είχαν στεριώσει και είχαν κυριαρχήσει στα μέρη τους πολύ πριν κάνει την εμφάνισή Του ο Ναζωραίος.
Μιχάλης Α. Τιβέριος, καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.

Τα «Αδώνεια»: Ο θάνατος και η Ανάσταση του θεού Άδωνη

Σύμφωνα με την παράδοση ο τάφος του βρισκόταν στην Βηθλεέμ σε μία υπόγεια σπηλιά στα θεμέλια του Ναού της Θεάς Αστάρτης. Πιθανολογείται ότι το σημείο βρίσκεται εκεί που σήμερα είναι χτισμένος ο Ναός της Γεννήσεως.

Τα Αδώνεια

Οι Κήποι του Αδώνιδος (Επιτάφιος)

Την ημέρα του «Αφανισμού» οι λατρευτές κυρίως γυναίκες με λυμμένα τα μαλλιά τους, ξυπόλητες και γυμνόστηθες, περιέφεραν με θρήνους και οδυρμούς τα ομοιώματα του Θεού και τους «Κήπους» στους δρόμους των πόλεων και κατόπιν τα οδηγούσαν στη θάλασσα (ή σε πηγές και ποτάμια σε άλλες πόλεις), τα έριχναν στα νερά και παρακαλούσαν να επιστρέψει ο Θεός από τον κάτω κόσμο.
Στα «Αδώνεια» προσφερόταν ως θυμίαμα μύρα, ενώ ψάλλονταν και ειδικά άσματα, τα λεγόμενα «Αδωνίδια», από τα οποία έχει διασωθεί ένα πολύ αξιόλογο δείγμα. Πρόκειται για τον «Επιτάφιον Αδώνιδος» του Βίωνος. Σε κάποια από τα ανά τόπους «Αδώνεια» γίνονταν και μυήσεις σε Μυστήρια του Θεού (Ο Λουκιανός διασώζει ότι οι μύστες θυσίαζαν πρόβατο και έπαιρναν μετάληψη).

Αμέτρητοι οι «θεοί» που… σταυρώθηκαν και αναστήθηκαν!

Πηγή: conspiracyfeeds.blogspot.gr

Όταν η υπεύθυνη του μικρού ιταλικού μουσείου κάλεσε τον επιθεωρητή Αλεξάντερ Χορν, της αστυνομίας του Μονάχου, τον ρώτησε αν ασχολείται με «παγωμένες» από καιρό υποθέσεις, επισημαίνοντας του ότι είχε μία τέτοια υπόθεση που ήθελε να διαλευκάνει.

Το άγνωστο θύμα, που ήταν γνωστό με το όνομα Οτσι, στην πραγματικότητα βρισκόταν στα ψυγεία του μουσείου για περίπου 25 χρόνια. Πολλοί τον αποκαλούσαν «ο άνθρωπος των πάγων». Πρόκειται για την πιο καλοσυντηρημένη μούμια του κόσμου, ένας άνθρωπος της Εποχής του Χαλκού που βρέθηκε εγκλωβισμένος σε έναν παγετώνα στα βόρεια σύνορα της Ιταλίας με την Αυστρία, μέχρι που η κλιματική αλλαγή τον απελευθέρωσε από τον παγωμένο τάφο του το 1991.

Το αίτιο θανάτου του παρέμενε άγνωστο επί δέκα χρόνια, μέχρι που μία ακτινογραφία αποκάλυψε ότι ο παγωμένος άνθρωπος είχε πέσει θύμα δολοφονικής επίθεσης και ένα τόξο είχε μείνει καρφωμένο στην πλάτη του ακριβώς κάτω από τον ώμο του. Σήμερα, όμως, εξοπλισμένος με νέες επιστημονικές γνώσεις ο Χορν κατάφερε να δημιουργήσει το πάζλ που εξιστορούσε τι είχε συμβεί εκείνο το πρωινό, το 3.300 π.Χ. στον Άνθρωπο του Οτσι.

Υπάρχουν ελάχιστες μούμιες στον κόσμο με την ηλικία του Ανθρώπου του Οτσι και καμία από αυτές δεν είναι τόσο καλοδιατηρημένη. Οι περισσότερες είχαν προετοιμαστεί τελετουργικά, το οποίο σήμαινε ότι τα εσωτερικά τους όργανα είχαν αφαιρεθεί, είχαν τοποθετηθεί χημικά ή είχαν εκτεθεί στις καταστρεπτικές κλιματικές συνθήκες της ερήμου. Ο παγετώνας, αντιθέτως, όχι μόνο πάγωσε τον Ανθρωπο του Οτσι τη στιγμή που είχε πεθάνει, αλλά η υψηλή υγρασία του πάγου είχε διατηρήσει σχεδόν ανέπαφα το δέρμα του και τα όργανά του. «Να σκεφτείτε ότι γνωρίζουμε το περιεχόμενο του στομαχιού ενός ατόμου που άφησε την τελευταία του πνοή πριν από πέντε χιλιάδες χρόνια. Σε πολλές περιπτώσεις είναι μία πληροφορία που μας λείπει ακόμα και σήμερα», τονίζει ο Χορν.

Το περιεχόμενο του στομαχιού του τελικά διαδραμάτισε κομβικής σημασίας ρόλο στον καθορισμό του τι επ’ ακριβώς συνέβη στον Άνθρωπο του Οτσι και στη συνέχεια φώτισε κάπως και το κίνητρο του εγκλήματος.

Ο Οτσι είχε τη φυσική εμφάνιση ενός ανθρώπου που περπατούσε πολύ αλλά δεν γύμναζε το πάνω μέρος του κορμιού του. Δεν είχε λίπος και διέθετε όλα του τα δόντια, ενώ ανάμεσα στα δύο μπροστινά του δόντια είχε ένα κενό.

Κάθε σύγχρονη εξιχνίαση φόνου χρησιμοποιεί μοντέρνες τεχνολογικές μεθόδους αλλά στην περίπτωση του Οτσι χρησιμοποιήθηκαν και σχεδόν εξωτικές ειδικότητες όπως η αρχαιοβοτανική και η παλαιομεταλλουργία. Από την εξέταση των κόκκων γύρης στον γαστρεντερικό του σωλήνα, οι επιστήμονες πιστεύουν ότι ο Οτσι πέθανε στο τέλος της άνοιξης ή στις πρώτες ημέρες του καλοκαιριού. Τις τελευταίες δύο ημέρες της ζωής του είχε καταναλώσει τρία γεύματα και είχε περπατήσει από την κοιλάδα μέχρι ψηλά στα βουνά όπου και βρέθηκε το πτώμα του. Το σώμα του είχε ίχνη ενός σοβαρού τραύματος, ένα βαθύ κόψιμο στο δεξί του χέρι, ανάμεσα στον αντίχειρα και στον δείκτη που έφτανε μέχρι το κόκαλο. Πιθανώς αυτό το τραύμα να περιόριζε τις κινήσεις του. Όπως φάνηκε, πρέπει να το έπαθε μία ή δύο ημέρες πριν από τον θάνατό του.

Από αυτό ο Χορν τεκμαίρει ότι ο Οτσι είχε κατέβει στο χωριό του και είχε μπλέξει σε κάποιον άσχημο καβγά. «Ήταν ένας αμυντικός τραυματισμός και αν το συνδυάσει κανείς με το γεγονός ότι στο σώμα του δεν βρέθηκαν άλλοι τραυματισμοί ή μεγάλοι μώλωπες, σημαίνει ότι κατά πάσα πιθανότητα ο Άνθρωπος του Οτσι ήταν ο νικητής της σύγκρουσης και πιθανόν να είχε σκοτώσει τον άνθρωπο που προσπάθησε να του επιτεθεί».

Στη συνέχεια έφυγε, έχοντας προμήθειες τροφίμων, αλλά και πολλά άλλα εργαλεία τα οποία μετέφερε σε ένα σακίδιο με ξύλινο πλαίσιο. Μαζί του είχε και πολλά όπλα όπως ένα μικρό ξιφίδιο, τμήματα ενός τόξου και μερικά βέλη.

Δεν βιαζόταν

Ο Χορν πιστεύει ότι ο Οτσι δεν βιαζόταν και ότι λίγη ώρα πριν από τον θάνατό του γευμάτισε και μάλιστα πρέπει να έφαγε βαριά. Υπάρχουν, μάλιστα στοιχεία που υποδεικνύουν ότι κάποιο από το φαγητό του ήταν μαγειρεμένο. «Οταν βιάζεσαι προκειμένου να αποφύγεις κάποιον που σε κυνηγάει να σε σκοτώσει δεν κάνεις τέτοια πράγματα», τονίζει ο Χορν.

Περίπου μισή ώρα αφού τελείωσε το φαγητό του, ο φονιάς του τον πλησίασε και του έριξε από πίσω ένα βέλος από απόσταση περίπου τριάντα μέτρων. Το βέλος πέρασε κάτω από τον ώμο του κόβοντάς του την αρτηρία και προκαλώντας τον γρήγορο θάνατό του. Από τη γωνία του βέλους φαίνεται ότι ο Άνθρωπος του Οτσι χτυπήθηκε από κάτω και από πίσω ή ότι τη στιγμή που χτυπήθηκε ήταν σκυμμένος.

«Στόχος του ανθρώπου που του επιτέθηκε ήταν να τον σκοτώσει και γι’ αυτό αποφάσισε να του ρίξει από μεγάλη απόσταση. Δεν αποκλείεται το συμβάν να είχε κάποια σχέση με αυτό που είχε προηγηθεί δύο ημέρες νωρίτερα. Τα ίδια πράγματα διαπιστώνονται και στις ημέρες μας, καθώς οι περισσότεροι φόνοι είναι προσωπικά ζητήματα και αποτελούν την κλιμάκωση κάποιου βίαιου επεισοδίου», τονίζει ο Χορν.

Αρχαιολογικό Μουσείο Πειραιά

Το Πειραϊκό Αρχαιολογικό Μουσείο λειτουργεί σε σύγχρονο κτίριο, στην οδό Χαρ. Τρικούπη 31, που θεμελιώθηκε το 1966 και εγκαινιάστηκε το 1981.Βρίσκεται στην καρδιά της εμπορικής πόλης, ενώ υπάρχει κτιριακή σύνδεση με το παλαιότερο Μουσείο (που χτίστηκε το 1935 και έχει χαρακτηριστεί ως διατηρητέο). Το τελευταίο έχει είσοδο από την οδό Φιλελλήνων και χρησιμοποιείται σήμερα ως αποθήκη των γλυπτών.

Η μεταφορά και έκθεση το Πειραϊκό Αρχαιολογικό Μουσείο των χάλκινων αγαλμάτων αρίστης τέχνης, που αποκαλύφθηκαν στον Πειραιά το 1959 και παρέμειναν μέχρι το 1983 στην Αθήνα για τεχνικούς λόγους («Κούρου» ή Απόλλωνος, Αθηνάς, Αρτέμιδος κ.α.) έχει προσδώσει σ΄ αυτό ιδιαίτερο καλλιτεχνικό ενδιαφέρον. Επίσης στο Μουσείο εκτίθενται ευρήματα, κατά κύριο λόγο γλυπτά, που προέρχονται από τον Πειραιά και την περιοχή της Αττικής παραλίας. Τα εκθέματα είναι αντιπροσωπευτικά της ιστορίας, της ακμής και της παρακμής της αρχαίας πόλης, καθώς και της σύνθεσης του πληθυσμού της.

Στον προθάλαμο του Μουσείου παρουσιάζεται σειρά αντικειμένων που συνδέονται με τη ζωή και τις κύριες λειτουργίες του λιμανιού (πολεμική και εμπορική). Εκτίθενται ευρήματα των ανασκαφών των τελευταίων χρόνων από την περιοχή της Αττικής παραλίας και τα νησιά του Αργοσαρωνικού που καλύπτουν χρονικά μια μεγάλη περίοδο από τα μυκηναϊκά (ειδώλια ιερού κορυφής των Κυθήρων, αναθήματα ιερού των Μεθάνων) ως τα Ελληνιστικά χρόνια, καθώς και πλούσια συλλογή γεωμετρικών και αρχαϊκών αγγείων.

Στις αίθουσες του πρώτου ορόφου εκτίθενται τα χάλκινα αγάλματα που αποκαλύφθηκαν το 1959 στον Πειραιά και αποτελούν τα σπουδαιότερα εκθέματα του Μουσείου: ο Αρχαϊκός «Κούρος» - Απόλλων (έργο του 6ου π.χ. αιώνα), η Αθηνά, έργο πιθανόν του γλύπτη Κηφισοδότου (4ου π.χ. αιώνα), τα δύο αγάλματα της Αρτέμιδος (4ου π.χ. αιώνα) και το χάλκινο -επίσης- τραγικό προσωπείο.

Παρουσιάζεται ακόμα, αναπαράσταση ενός τυπικού ιερού των κλασικών χρόνων, του ναΐσκου με το άγαλμα της Κυβέλης από το Μοσχάτο, που πλαισιώνεται από σειρά αναθηματικών ανάγλυφων από διάφορα ιερά του Πειραιά.

Αρχαιολογικό Μουσείο Βραυρώνας

Το Αρχαιολογικό Μουσείο Βραυρώνας βρίσκεται σε απόσταση μόλις 200μ. από τον αρχαιολογικό χώρο του Ιερού της Βραυρωνίας Αρτέμιδος, ενός από τα σημαντικότερα αρχαία ιερά της Αττικής.

Στη νέα μόνιμη έκθεση, προβάλλονται σύμφωνα με τις σύγχρονες μουσειολογικές και μουσειογραφικές μεθόδους τα πλούσια και ποικίλα ευρήματα από την ανασκαφή του ιερού της Βραυρώνας, καθώς και αρχαιότητες από την ευρύτερη περιοχή της Μεσογαίας. Στην έκθεση παρουσιάζονται η ιστορία της Βραυρώνας (προϊστορικοί οικισμοί και αρχαίος δήμος Φιλαϊδών), τα μνημεία του ιερού της Αρτέμιδας και της ευρύτερης περιοχής της Βραυρώνας, οι παραδόσεις που σχετίζονται με την ίδρυση του ιερού, η λατρεία και οι ιδιότητες της θεάς, καθώς και η ιστορία της Μεσογαίας μέσα από την παρουσίαση των ανασκαφικών ερευνών σε αντιπροσωπευτικούς δήμους της. Ο εκθεσιακός χώρος αναπτύσσεται σε ένα επίπεδο και περιλαμβάνει τον προθάλαμο, πέντε αίθουσες και ένα αίθριο.

Στο Μουσείο στεγάζονται επίσης, οι αποθήκες φύλαξης των αρχαιοτήτων και τα εργαστήρια συντήρησης μετάλλινων, κεραμικών και λίθινων ευρημάτων.

Η Βραυρώνα είναι σημαντικός αρχαιολογικός χώρος της Αττικής, γνωστή για τον ναό της Αρτέμιδος που έχει δώσει το όνομά του στον σύγχρονο δήμο της ανατολικής Αττικής, αλλά και στον παραθαλάσσιο γειτονικό οικισμό της Λούτσας (σημερινό όνομα Αρτέμιδα). Ήταν χτισμένη σε έναν κολπίσκο στις ακτές του Νότιου Ευβοϊκού κόλπου, κοντά στον σημερινό οικισμό της Λούτσας. Πρωτοκατοικήθηκε από την νεολιθική εποχή. Την εποχή του Θησέα (εποχή του χαλκού) η Βραυρώνα ήταν ένας από τους 20 δήμους που ενώθηκαν και αποτέλεσαν το μετέπειτα Αθηναϊκό κράτος. Σταδιακά η Βραυρώνα εξελίχθηκε σε τόπος λατρείας της Αρτέμιδας και χτίστηκε ναός αφιερωμένος σε αυτή.

Το Λουτρό των Αέρηδων

Το "Λουτρό των Αέρηδων"είναι το μόνο από τα δημόσια λουτρά της Αθήνας που σώζεται μέχρι σήμερα. Χρονολογείται στην πρώτη περίοδο της Τουρκοκρατίας (1430-1669)  και βρίσκεται κοντά στη Ρωμαϊκή Αγορά και το Ρολόι του Κυρρήστου. Λειτουργούσε μέχρι το 1965. Σήμερα ανήκει στο Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού.

Το 1984, το Λουτρό της οδού Κυρρήστου 8 παραχωρείται στο Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης, ενώ το 1990 ολοκληρώνεται η μελέτη αποκατάστασης του μνημείου και προσαρμογής του σε μουσείο με την ευθύνη της Διεύθυνσης Αναστήλωσης Νεώτερων και Σύγχρονων  Μνημείων του ΥΠ.ΠΟ.Α . Το 1998 ολοκληρώνεται η αποκατάσταση και το Λουτρό παραδίδεται στο Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης, που έχει την ευθύνη για τη νέα του χρήση ως μνημείου, με θέμα την καθαριότητα, τη φροντίδα και τον καλλωπισμό του σώματος σε διαχρονική θεώρηση.

Το Λουτρό των Αέρηδων ήταν ένα από τα "τρία ευχάριστα χαμάμια", σύμφωνα με τη μαρτυρία του Τούρκου περιηγητή Εβλιγιά Τσελεμπή, που επισκέπτεται την Αθήνα το 1667. Το χαμάμ του Αμπίντ Εφέντη, όπως ονομαζόταν τότε, είναι το μόνο που άντεξε στη λαίλαπα του χρόνου. Σήμερα το Λουτρό εκτείνεται μεταξύ των οδών Κυρρήστου και Λυσίου. Η κάτοψή του είναι δαιδαλώδης, αποτέλεσμα των μετατροπών και προσθηκών που είναι αναγνώσιμες κατά την κατασκευαστική ανάλυση του κτηρίου.

Το κτιριακό σύνολο συμπληρώνει η υπόγεια εστία, απ’ όπου ο ζεστός αέρας της καύσιμης ύλης διοχετευόταν στα υπόκαυστα, η κτιστή δεξαμενή του νερού και οι βοηθητικοί χώροι του Λουτρού. Στην ταράτσα υπάρχει κτίσμα από το οποίο εξασφαλίζεται πρόσβαση προς τον υπαίθριο χώρο πάνω από τις θόλους και προς την εστία. Οι κύριοι λουτρικοί χώροι στεγάζονται με ημικυλινδρικές καμάρες ή θόλους που φέρουν τις "φεγγίδες", μικρές οπές με γυαλί για το φωτισμό.

Μουσείο Κεραμεικού

Το Αρχαιολογικό Μουσείο του Κεραμεικού στεγάζει εκθέματα, σχεδόν αποκλειστικά ταφικού χαρακτήρα, που προέρχονται από τις ανασκαφές του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου στον αρχαιολογικό χώρο του Κεραμεικού, εκτάσεως 38.500 τ.μ.

Το μουσείο βρίσκεται μέσα στον ομώνυμο αρχαιολογικό χώρο και η πρόσβασή του γίνεται από στον πεζόδρομο της οδού Ερμού (Ερμού 148), πλησίον της οδού Πειραιώς. Πρόκειται για ένα λιτό ισόγειο τετράγωνο κτήριο, η πρόσοψη του οποίου πλαισιώνεται από στεγασμένη εξωτερική στοά, σχήματος Γ. Εσωτερικά υπάρχουν τέσσερις εκθεσιακοί χώροι που περιβάλλουν το στεγασμένο αίθριο, διαμορφωμένο με ελιές και δάφνες ως μικρός εσωτερικός κήπος.

Στον πρώτο χώρο και το αίθριο φιλοξενούνται τα έργα της γλυπτικής, που καλύπτουν όλες τις εποχές της αρχαιότητας, ενώ στις υπόλοιπες τρεις αίθουσες εκτίθεται κεραμική και άλλα ευρήματα που προέρχονται κυρίως, από την νεκρόπολη του Κεραμεικού.

Πίσω από τους εκθεσιακούς χώρους βρίσκονται αποθηκευτικοί χώροι και το εργαστήριο συντήρησης. Εκδοτήριο και πωλητήριο συναντά κανείς στην είσοδο του αρχαιολογικού χώρου στην οδό Ερμού.

Αρχαιολογικός χώρος και Μουσείο Ελευσίνας

Το ιερό της Ελευσίνας υπήρξε ένα από τα σπουδαιότερα λατρευτικά κέντρα του αρχαίου κόσμου, όπου από τη Μυκηναϊκή Εποχή έως το τέλος του 4ου αι. μ.Χ. λατρευόταν συνεχώς η θεά Δήμητρα, θεά της ανανέωσης της φύσης και της βλάστησης των σιτηρών, που δίδαξε στους Ελευσίνιους την καλλιέργεια της γης και τις ιερές τελετές, τα πάνσεπτα μυστήρια, για τα οποία αξίωσε απόλυτη μυστικότητα.

Η Ελευσίνα ιδρύθηκε περί το 2000 π.Χ. στις πλαγιές του ανατολικού λόφου μιας χαμηλής λοφοσειράς στη Ν.Δ. γωνία του Θριάσιου πεδίου, κοντά στον Ελευσινιακό κόλπο και αναπτύχθηκε κατά τη Μυκηναϊκή Εποχή σε ισχυρά οχυρωμένη πόλη. Την εποχή αυτή χτίστηκε το μυκηναϊκό μέγαρο, που ταυτίσθηκε με τον πρώτο ναό της Δήμητρας, Β.Α. του Τελεστηρίου των κλασικών χρόνων. Στα χρόνια του Σόλωνα (αρχές 6ου αι. π.Χ.) η Ελευσίνα προσαρτάται οριστικά στην Αθήνα και τα Ελευσίνια Μυστήρια καθιερώνονται ως αθηναϊκή εορτή. Την εποχή του Πεισίστρατου (550-510 π.Χ.) το ιερό και η πόλη, δυτικά του λόφου, περιβάλλονται από ισχυρό τείχος με πύργους.

Ο επισκέπτης, μετά την είσοδό του στον Αρχαιολογικό Χώρο της Ελευσίνας συναντά τη Ρωμαϊκή Αυλή, στην οποία υπάρχουν ο ναός της Προπυλαίας Αρτέμιδος, η Εσχάρα, η Ρωμαϊκή Κρήνη και οι δύο Θριαμβικές Αψίδες. Στη συνέχεια εισέρχεται στο Ιερό της Δήμητρας από τα Μεγάλα Προπύλαια, δίπλα από τα οποία βρίσκεται το Καλλίχορο Φρέαρ. Στη συνέχεια διέρχεται από τα Μικρά Προπύλαια, δίπλα από τα οποία υπάρχει το Πλουτώνειο. Τέλος εισέρχεται στο Τελεστήριο, τον κυρίως ναό της Δήμητρος.

thetoc.gr

Το GlobalXplorer θα μπορούσε να είναι ένα ευφάνταστο ιντερνετικό παιχνίδι περιπέτειας: οπλισμένοι μόνο με το ποντίκι του υπολογιστή τους, οι «παίκτες» αναζητούν τα ίχνη των αρχαιοκαπήλωνσε υψηλής ευκρίνειας φωτογραφίες. Σε μια άνυδρη πεδιάδα κοντά σε έναν αρχαίο ναό, το σύνολο από πρόχειρα, στρογγυλά βαθιά σκάμματα και οι γραμμές που άφησαν οι ρόδες φορτηγών στο χώμα αναμφίβολα μαρτυρούν ύποπτη δραστηριότητα. Κάπου αλλού, ένα απολύτως συμμετρικό σχήμα στο έδαφος ίσως είναι η θεμελίωση κάποιου αρχαίου κτίσματος που δεν έχει ακόμη έρθει στο φως. Τα εμπόδια είναι πολλά: τα σύννεφα μπορεί να θολώσουν την εικόνα ανά πάσα στιγμή, ενώ από ψηλά ένας θάμνος δεν μοιάζει πολύ διαφορετικός από μια λαθρανασκαφή.

Η δουλειά απαιτεί υψηλά επίπεδα συγκέντρωσης και είναι αρκετά κοπιαστική, ιδιαίτερα για ένα μη εξασκημένο μάτι, όμως η ανταμοιβή είναι σημαντική, γιατί το «παιχνίδι» δεν εκτυλίσσεται σε κάποιο ψηφιακό σύμπαν αλλά στη Γη: Η πλατφόρμα που ίδρυσε πρόσφατα η «διαστημική αρχαιολόγος», αιγυπτιολόγος και ανθρωπολόγος Σάρα Πάρκακ, επιτρέπει στους χρήστες του Διαδικτύου να μελετήσουν πραγματικές δορυφορικές λήψεις συμβάλλοντας στη διάσωση της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Με ένα κλικ, εφιστούν την προσοχή των διαχειριστών του σάιτ σε ένα σημείο ενδιαφέροντος, ενώ η συνεισφορά τους βαθμολογείται ανάλογα με το πόσοι άλλοι χρήστες συμφωνούν μαζί τους.

Ήδη, οι πάνω από 30.000 επαγγελματίες και ερασιτέχνες «εξερευνητές» του GlobalXplorer έχουν ελέγξει σχεδόν 5,5 εκατ. πλακίδια (τα μικρά τμήματα των φωτογραφιών που εμφανίζονται διαδοχικά στην οθόνη). Οι εικόνες εμφανίζονται με τυχαία σειρά και δεν συνοδεύονται από συντεταγμένες, αφού κάτι τέτοιο θα μπορούσε να διευκολύνει το έργο των αρχαιοκαπήλων. Η πρώτη «αποστολή» έχει ως προορισμό το Περού και πληροφορίες σχετικά με τις αρχαιότητες της χώρας και τις απειλές που υφίστανται παρέχονται χάρη σε μια συνεργασία με το National Geographic και το τοπικό υπουργείο Πολιτισμού. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Σάρα Πάρκακ και της ομάδας της, λιγότερο από ένα εκατοστό του παγκόσμιου αρχαιολογικού πλούτου έχει εντοπιστεί ή εξερευνηθεί. Μέσω της πλατφόρμας, οι αρχαιολόγοι αποκτούν χιλιάδες ή και εκατομμύρια εθελοντές βοηθούς σε όλο τον κόσμο.

H Πάρκακ, που περνάει το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου της αναζητώντας κατάλοιπα αρχαίων πολιτισμών σε δορυφορικές εικόνες, έχει συμβάλει άμεσα ή έμμεσα στον εντοπισμό 17 πιθανών πυραμίδων, καθώς και πάνω από τριών χιλιάδων πιθανών ξεχασμένων οικισμών. Το 2016 απέσπασε το βραβείο ΤΕD και χρησιμοποίησε το χρηματικό έπαθλο (1 εκατ. δολάρια) για να δημιουργήσει το GlobalXplorer, φιλοδοξώντας να φέρει «την επανάσταση στον χώρο της σύγχρονης αρχαιολογίας». Μακροπρόθεσμα, ελπίζει στην ίδρυση ενός ερευνητικού ινστιτούτου αλλά και στην εκτόξευση ενός δορυφόρου που θα εξυπηρετεί αποκλειστικά τις ανάγκες των αρχαιολόγων.

kathimerini.gr

Ευτυχώς μερικοί από εμάς είχαν την τύχη να το διδαχθούν (1984-85) πριν το εξαφανίσουν για πάντα από τα Ελληνικά σχολεία.

Έχουμε το προνόμιο να ζούμε σε µια εποχή που οπωσδήποτε είναι η πιο σημαντική περίοδος όλης της ανθρώπινης ιστορίας. Τίποτε απ'ότι κατάφεραν να κάνουν οι άνθρωποι στο παρελθόν δεν μπορεί να συγκριθεί µε ότι κάνουν σήμερα.

Ταυτόχρονα, αυτή η περίοδος είναι και η πιο επικίνδυνη σε ολόκληρη την ιστορία. Για πρώτη φορά οι άνθρωποι έχουν τη δύναμη να αυτοκαταστραφούν και να δηλητηριάσουν τον πλανήτη όπου ζουν. Σκοπός αυτού του βιβλίου είναι να παρουσιάσει τις προσδοκίες και τους κινδύνους της εποχής µας.

θα δούμε πώς αποκτήσαμε τέτοια δύναμη και πώς μπορούμε να τη χρησιμοποιήσουµε, για να ωφεληθούμε κι όχι να καταστραφούμε…

Λ.Σταυριανός - Η Ιστορία Του Ανθρώπινου Γένους by Λόγιος Ερμής on Scribd

Το όνομα της Σαπφώς παραδίδεται σε χειρόγραφα με αρχικό Ψ-. Αυτό οδήγησε πολλούς να θεωρήσουν ότι στην αττική διάλεκτο το όνομα υπέστη την εξής συμφωνική ανομοίωση: Psappho > Sappho > Σαπφώ.

Αντιθέτως, σύμφωνα πάντα με αυτή την άποψη, η αιολική διατήρησε έναν πιο αρχαϊκό τύπο. Έτσι από την εποχή του Felix Solmsen (1901) γίνεται γενικά δεκτό ότι πρέπει να συνδέσουμε το όνομα με τη λέξη ψαφαρός (ξερός, τραχύς) με υποτιθέμενη αναφορά στο ξερό ή μαυριδερό δέρμα ή τα μαλλιά της Σαπφώς. Θα ήταν δηλαδή ένα είδος ψευδωνύμου.

Η πιθανότητα να πρόκειται για ψευδώνυμο είναι ισχυρή. Αλλά τι μπορεί να δήλωνε σε σχέση με μια ποιήτρια αριστοκρατικής καταγωγής όπως η Σαπφώ; Είναι προτιμότερο να συνδέσουμε το όνομα με μια άλλη λέξη, το επίθετο σαφής. Ο αρχαιότερος μαρτυρημένος τύπος αυτής της λέξης είναι το επίρρημα σάφα, μετά εμφανίζεται το σαφέως (> σαφῶς) και μέχρι τον 5ο αιώνα π.Χ. το επίθετο σαφής.[1] Η ρίζα μπορούσε να έχει και την συνδήλωση της τελετουργικής καθαρότητας και αγνότητας και να συνδέεται με τον θεϊκό κόσμο (πβ. σαφήνωρ: ερμηνευτής μάντης), οπότε το δίλημμα είναι αν το όνομα δήλωνε απλώς τη «σαφήνεια» (λ.χ. στο λόγο, την ποίηση της Σαπφώς) ή την τελετουργική αγνότητα («η καθαρή, η αγνή»). Τη δεύτερη εκδοχή ενισχύει ο περίφημος στίχος που της απευθύνει ο Αλκαίος, ἰόπλοκ’ ἄγνα μελλιχόμειδε Σάπφοι, όπου η λέξη ἄγνα (=αγνή) φαίνεται να αποτελεί ένα είδος ερμηνεύματος του ονόματος της Σαπφώς.

Η Σαπφώ ανήκε σε αριστοκρατική οικογένεια από αυτές που αναλάμβαναν ιερατικά καθήκοντα, ενώ γνωρίζουμε ότι ήταν αφοσιωμένη στη λατρεία της Αφροδίτης. Από τον στίχο του συμπολίτη της Αλκαίου φαίνεται καθαρά ότι και στη λεσβιακή αιολική το όνομα είχε αρκτικό Σ- και όχι Ψ-. Πώς προέκυψε το Ψ- που απαντά σε χειρόγραφα; Πιθανότατα το αρκτικό Σ- στην λεσβιακή να ακουγόταν ορισμένες φορές παχύ (sh/š), ιδιαίτερα σε κύρια ονόματα για λόγους εκφραστικότητας, και το γράμμα Ψ- να αποτελεί εδώ μια προσπάθεια απόδοσης της αυξημένης δασύτητας του φθόγγου.

Το άλλο «πρόβλημα» του ονόματος εξηγείται επίσης με όρους εκφραστικότητας: η κεντρική ακολουθία -πφ- (pph) προέκυψε από διπλασιασμό του -φ- και στη συνέχεια αποδάσυνση του πρώτου φ. Δηλαδή Saphpho (Σαφφω) > Sappho > Σαπφω. Μην ξεχνάμε ότι το φ είναι η δασυνόμενη μορφή του π και προφερόταν ph.  Για ανάλογους εκφραστικούς αναδιπλασιασμούς σε κύρια ονόματα βλ. λ.χ. Ξενοκκώ (πβ. Ξενόκριτος), Νικοττώ (πβ. Νικότιμος).

[Ως βάση των πληροφοριών μου στηρίχτηκα κυρίως στον E. L. Brown, “Sappho, the Numinous”, Illinois Classical Studies, 16, 59-63, αλλά η περίπλοκη θεώρησή του για την ανατολιακή καταγωγή του ονόματος δεν είναι διόλου πειστική]

[1] Η θεώρηση της λέξης σάφα και του ονόματος Σαπφώ ως χεττιτικών δανείων  (šuppa/šuppaya = σαφώς, šuppi = σαφής) και η σύνδεσή τους με το όνομα του Χετταίου βασιλιά Šuppi-luliuma κινείται στη σφαίρα της επιστημονικής φαντασίας.

Έξι μούμιες, ξύλινες σαρκοφάγοι σε ζωηρά χρώματα, χίλια ταφικά αγαλματίδια: αρχαιολόγοι έκαναν μεγάλες ανακαλύψεις ερευνώντας τάφο της φαραωνικής εποχής στη νότια Αίγυπτο, ανακοίνωσε σήμερα το υπουργείο Αρχαιοτήτων.

Ο τάφος κοντά στην πόλη Λούξορ, που είναι ένα πραγματικό υπαίθριο μουσείο, και στην Κοιλάδα των Βασιλέων, ανήκε κατά τα φαινόμενα στον Ουσερχάτ, έναν εισαγγελέα της 18ης δυναστείας (1550-1295 προ Χριστού), που φέρει τον τίτλο του «δικαστή της πόλης». Ωστόσο ο τάφος είχε χρησιμοποιηθεί εκ νέου μερικούς αιώνες αργότερα επί της 21ης δυναστείας, για να τοποθετηθούν εκεί και άλλες μούμιες.

«Ήταν έκπληξη που ανακαλύφθηκαν τόσα ευρήματα στο εσωτερικό (του τάφου): σκεύη από άργιλο που φέρουν το όνομα του ιδιοκτήτη του τάφου, σαρκοφάγοι και μούμιες, καθώς και περισσότερα από χίλια 'ουσέμπτι'», μικρά ταφικά αγαλματίδια που τοποθετούνταν μέσα στους τάφους, ανακοίνωσε ο υπουργός Αρχαιοτήτων Χάλεντ αλ-Ανάνι κατά τη διάρκεια επίσκεψης στον τάφο που οργανώθηκε για τους δημοσιογράφους. «Ήταν σημαντική ανακάλυψη, η οποία δεν έχει τελειώσει», πρόσθεσε.

«Υπάρχουν σχεδόν έξι μούμιες, αλλά και άλλα ευρήματα που δείχνουν ότι μπορεί μελλοντικά να έχουμε περισσότερα», δήλωσε η Νεβίν ελ-'Αρεφ, εκπρόσωπος του υπουργείου.

Η Αίγυπτος έδωσε πρόσφατα το πράσινο φως στην εκπόνηση διαφόρων αρχαιολογικών σχεδίων με την ελπίδα να δει νέες ανακαλύψεις στον τομέα αυτόν.

Η επιστήμη και η θρησκεία είναι δύο ασύμβατες έννοιες, αλλά στην προσπάθειά τους να αποκαλύψουν νέες λεπτομέρειες σχετικά με τον Ιησού και τους απογόνους του, ένας βιβλικός λόγιος και ένα γενετιστής συνεργάζονται στην έρευνα για το DNA του Ιησού.

Οι ειδικοί αξιοποιώντας την πιο σύγχρονη τεχνολογία επιχειρούν να αναλύσουν αντικείμενα από τοποθεσίες σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένης της Σινδόνης του Τορίνο, το Sudarium του Οβιέδο, και ένα σύνολο οστών που πρόσφατα ανακαλύφθηκε και πιστεύεται ότι ανήκει στον ξάδερφο του Ιησού, τον Ιωάννη τον Βαπτιστή.

Ελπίζουν πως η έρευνά τους θα τους οδηγήσει σε ένα δείγμα DNA που θα μπορούσε να ανήκει στον Ιησού ή σε ένα μέλος της οικογένειάς του, προκειμένου να εντοπίσουν τυχόν δεσμούς με ανθρώπους του σήμερα.

Σε ένα νέο ντοκιμαντέρ του History Channel, το οποίο προβλήθηκε την Κυριακή του Πάσχα, ο γενετιστής του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, Τζορτζ Μπάσμπι και ο μελετητής της Βίβλου, πάστορας Τζό Μπασίλ, ταξίδεψαν από την Ισπανία και την Ιταλία μέχρι το Ισραήλ και τη Μαύρη Θάλασσα για να αναζητήσουν το DNA του Ιησού.

Ανάμεσα στα εκθέματα, η ομάδα ερεύνησε αυτά που πιστεύεται πως είναι τα οστά του Ιωάννη του Βαπτιστή», τα οποία ανακαλύφθηκαν στη Βουλγαρία το 2010.

Τα ηλικίας 2.000 ετών οστά, που έδειξαν ομοιότητες με πληθυσμούς της Μέσης Ανατολής, θα μπορούσαν να είναι «εξαιρετικής σημασίας» καθώς πιστεύεται ότι μπορεί να είναι ενός ξαδέλφου του Ιησού, ή ενός μαθητή του. Σύμφωνα με τον Μπάσμπι, αυτό σημαίνει ότι οι δυο τους μπορεί να έχουν παρόμοιο DNA.

«Μπορούμε να συγκρίνουμε το DNA από ένα κειμήλιο με το DNA από άλλα κειμήλια» έγραψε σε άρθρο του για το The Conservation.

«Αν βρούμε και άλλα κειμήλια που μπορεί να ανήκουν στον Ιωάννη τον Βαπτιστή, ή έναν στενό συγγενή του Ιησού, τότε θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε τη γενετική για να τα συγκρίνουμε και να δούμε αν προέρχονται από τους ίδιους ή συναφή άτομα. Επίσης, έχουμε μια μεγάλη συλλογή από δείγματα DNA από ανθρώπους σε όλο τον κόσμο, τα οποία μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε για να κάνουμε μια εικασία σχετικά με τη γεωγραφική προέλευση των λειψάνων».

Οι ερευνητές ανέλυσαν επίσης τη Σινδόνη του Τορίνο, ένα αρχαίο ύφασμα που πολλοί πιστεύουν ότι με αυτό τυλίχθηκε ο Ιησούς όταν απομακρύνθηκε από το σταυρό, μαζί με αρχαία κείμενα, και το Sudarium του Οβιέδο, ένα κομμάτι υφάσματος με αίμα.

Ωστόσο, η απόσπαση ενός αγνώστου δείγματος DNA δε σημαίνει απαραιτήτως πως αυτό μπορεί να αποδοθεί σε ένα συγκεκριμένο άτομο, δεδομένου ότι απαιτείται ένα γνωστό δείγμα για να γίνει η σύγκριση.

Τα ευρήματα, όμως διατρέχουν και τον κίνδυνο της μόλυνσης – στην περίπτωση των οστών, για παράδειγμα, οι ερευνητές διαπίστωσαν πως το DNA ταιριάζει με το άτομο που έβγαλε το δείγμα.

Παρόλα αυτά, υπάρχουν τρόποι αυτά τα δείγματα να είναι χρήσιμα στην έρευνα για το DNA του Ιησού και της οικογένειάς του, εξηγεί ο ερευνητής.

Οι ερευνητές ελπίζουν πως αν βρουν ένα δείγμα του DNA του Ιησού, μπορούν στη συνέχεια να εντοπίσουν τυχόν απογόνους του αλλά και να μάθουν περισσότερα πράγματα για τον ίδιο τον Ιησού.

Πηγή: Daily Mail

Η «Πολιτεία», μετά τους «Νόμους, είναι το πληρέστερο έργο του Πλάτωνα.

Ο φιλόσοφος αναλαμβάνει την έρευνα περί δικαιοσύνης, εκθέτοντας τον τύπο της τέλειας πολιτείας και εκ παραλλήλου του τέλειου ανθρώπου ως προτύπου εκείνης, για να καταδείξει την ηθική ανάγκη τόσο του κράτους όσο και του ατόμου να διάγουν πάντα με γνώμονα τη δικαιοσύνη, αρετή εφικτή μόνο αν είναι καρπός ενός γενικού συστήματος εκπαίδευσης και μόρφωσης.

Η δικαιοσύνη είναι η ίδια η ύψιστη Ιδέα του αγαθού, η πηγή της απόλυτης ευδαιμονίας, που συμπίπτει με τον θεό, το απόλυτο ον, η αρχή της τελειότητας, όλης της γνώσης και ο δημιουργός του κόσμου. Σε αυτή την ιδανική πολιτεία αποκλείεται η ποίηση –από τη μυθολογία εμπνεόμενη– ως κακή επιρροή για τα παιδιά και τους νέους, διότι ο Πλάτωνας τη θεωρεί μίμηση, ψεύδος και όχι αλήθεια.

Ο φιλόσοφος εξαπολύει σφοδρή πολεμική εναντίον της επικής ποίησης των μεγάλων δασκάλων, Ομήρου και Ησιόδου, και θεωρεί ότι διαγράφουν το θρησκευτικό συναίσθημα και τις κοινωνικές αρχές των πολιτών με ψευδείς παραστάσεις για τη ζωή και το ήθος των θεών και των ηρώων, εξηγώντας ότι ο θεός είναι απλός και αληθινός στα έργα και στα λόγια, και δεν μεταμορφώνεται (σαν τον Δία και τους άλλους θεούς) για να εξαπατήσει τους ανθρώπους (368a-383c).

Η «Πολιτεία» αποτελείται από δέκα βιβλία και σε αυτά περιέχονται δύο μύθοι: στο βιβλίο Ζ’ ο Μύθος του Σπηλαίου και στο Ι’ περιγράφεται ο Μύθος του Ηρόςκαι μάλιστα έτσι τελειώνει και η «Πολιτεία». Είναι από τους πιο συναρπαστικούς και πολύ αναλυτικούς μύθους γεμάτος από πλούσιες παραστατικές εικόνες.

Αξίζει να διαβάσει κανείς αυτόν τον μύθο και ας είναι εκτεταμένος – παρά την προσπάθεια για μία κατά το δυνατόν συνοπτική παράθεσή του.Αναφέρεται στη μεταθανάτια κρίση των ψυχών. Στον καθορισμό και στην περιγραφή των αμοιβών του δικαίου μετά θάνατον η διαλεκτική παραχωρεί τον λόγο στον μύθο, όπως πολλές φορές καταφεύγει ο Πλάτωνας για τη συμπλήρωση των φιλοσοφικών του θεωριών.

Ως γνωστόν ο Πλάτωνας ήταν μυημένος στη φιλοσοφία των Πυθαγορείων και όσον αφορά τη μεταφυσική βάση του φιλοσοφικού δόγματός του, πίστευε στην αθανασία της ψυχής, αποδεικνύοντας ότι είναι το επακόλουθο μιας θεμελιώδους Θεωρίας (των Ιδεών) που φαίνεται να προσφέρει το λογικό νήμα για τη δομή του Σύμπαντος. Η ψυχή μετέχει σε πολλές διαδοχικές ζωές (μετεμψύχωση).

Κάθε εξέλιξη στη φύση είναι εν γένει κυκλική άρα η ίδια κυκλική πορεία ισχύει και στην περίπτωση του θανάτου και του ερχομού στη ζωή. Αυτό που ονομάζουν οι άνθρωποι «μάθηση» είναι στην πραγματικότητα ανάμνηση, που σημαίνει ότι η ψυχή είναι ανεξάρτητη από το σώμα και αθάνατος.

Η ώρα της κρίσεως – ποιοτική κατάταξη της ψυχής

Και η αφήγηση του Μύθου του Ηρός γίνεται πάλι διά στόματος Σωκράτη.

Ο Σωκράτης, αρχίζει, λέγοντας ότι δεν θα πει την ιστορία του Αλκίνου (ο Αλκίνοος είναι βασιλιάς των Φαιάκων από την Οδύσσεια, και ο μέγας ιδεολόγος κάνει εδώ μια παρονομασία, προφανώς ειρωνευόμενος) αλλά ενός ανδρός αλκίμου (γενναίου), του Ηρός, γιου του Αρμενίου, που σκοτώθηκε σε μάχη. Όταν ύστερα από δέκα ημέρες πήραν τα πτώματα των άλλων πολεμιστών που βρίσκονταν σε αποσύνθεση από το πεδίο της μάχης, το δικό του σώμα παρέμενε ανέπαφο.

Με την παρέλευση δώδεκα ημερών, αφού τον είχαν μεταφέρει στην πατρίδα του για να τον θάψουν, τη στιγμή που τον είχαν πάνω στη νεκρική πυρά ο ήρωας αναστήθηκε και διηγήθηκε αυτά που είχε δει η ψυχή του.Είπε λοιπόν ο Ηρ ότι, όταν βγήκε η ψυχή του από το σώμα πορεύτηκε μαζί με άλλες ψυχές σε έναν τόπο δαιμονικό (ευδαίμονα).

Εκεί υπήρχαν δύο χάσματα πάνω στη γη, το ένα δίπλα στο άλλο και άλλα δύο αντικριστά πάνω στον ουρανό. Ανάμεσά τους κάθονταν δικαστές, που εξέδιδαν την απόφασή τους, και πρόσταζαν τους δίκαιους να προχωρήσουν δεξιά και προς τα επάνω, μέσω της ουράνιας οδού, αφού πρώτα τους κρεμούσαν μια πινακίδα μπροστά με την απόφαση, και τους άδικους αριστερά και κάτω με την πινακίδα από πίσω τους να γράφει τα κακά που είχαν διαπράξει.

Όταν ήρθε η σειρά του Ηρός να δικαστεί, τον συμβούλευσαν να ακούει και να βλέπει προσεκτικά ό,τι συνέβαινε, για να γίνει κατόπιν αγγελιαφόρος στους ανθρώπους για τα συμβαίνοντα σε αυτόν τον τόπο.

Έβλεπε εκεί τις ψυχές μόλις τελείωνε η δίκη τους να προχωρούν προς τα δύο χάσματα, και άλλες ψυχές , από την άλλη, να ανέρχονται από τη γη ή να κατέρχονται από τον ουρανό. Όσες ανέβαιναν από τη γη ήταν κατασκονισμένες και βρώμικες, ενώ όσες κατέβαιναν από τον ουρανό ήταν ωραίες και καθαρές.

Όλες οι ψυχές φαίνονταν ότι είχαν διανύσει μεγάλη πορεία και προχωρούσαν μετά με ευχαρίστηση προς ένα λιβάδι για να κατασκηνώσουν εκεί σαν να ήταν σε πανηγύρι, αφού χαιρετιούνταν όσες γνωρίζονταν και όλες αντάλλασσαν πληροφορίες οι μεν με τις δε για τα χθόνια και τα ουράνια.

Όσες έρχονταν από τη γη έκλαιγαν και οδύρονταν για όσα είχαν υποστεί στην πορεία τους εκεί – μια πορεία που κρατάει χίλια χρόνια. Όσες έρχονταν από τον ουρανό διηγούνταν όλες τις μεγάλες απολαύσεις και το άφατο κάλλος που είχαν αντικρίσει.

Ο καθένας για τις αδικίες που είχε διαπράξει και όσους ανθρώπους είχε βλάψει, για καθεμία ξεχωριστά η ψυχή του τιμωρείτο δέκα φορές, η κάθε φορά είχε διάρκεια εκατό χρόνια, όσο η ανθρώπινη ζωή, για να πληρώσουν δεκαπλάσια ποινή το κάθε αδίκημά τους.

Επίσης με την ίδια αναλογία, δεκαπλάσιες ήταν και οι ανταμοιβές για όσες ψυχές είχαν φανεί δίκαιες και ενάρετες εν ζωή. Ακόμη μεγαλύτερες ήταν οι ποινές για όσους είχαν ασεβήσει προς τους θεούς ή τους γονείς καθώς και για ιδιόχειρο φόνο.

Ειδικά, τους χείριστους των ανθρώπων, όπως κάποιοι τύραννοι ή αυτοί που είχαν υποπέσει σε μεγάλα κακουργήματα, όταν προσπαθούσαν να ανέβουν ακουγόταν ένα μουγκρητό και άγριοι άνδρες με κόκκινη όψη τούς έριχναν ξανά από το στόμιο για να τους πετάξουν στα Τάρταρα.

Όπως είδαμε περιγράφεται με ζωντάνια μια πυθαγόρεια αντίληψη, η χιλιετής περίοδος των ψυχών, δικαίων και αδίκων, όταν εγκαταλείψουν το φθαρτό σώμα. Στον αέναο κύκλο της η ψυχή κάνει το ταξίδι είτε από τη γη είτε από τον ουρανό για να ενσαρκωθεί διασχίζοντας το αντίστοιχο χάσμα, με το δεξί πάντα να είναι το ευώνυμο επειδή εκεί βρίσκεται η Ανατολή και συνάμα η κατεύθυνση των φωτεινών αστέρων.

Στον τόπο της κρίσεως τους περιμένουν οι αυστηροί δικαστές, γνωρίζουμε τα ονόματά τους, είναι ο Μίνωας, ο Ραδάμανθυς και ο Αιακός, οι οποίοι αποφασίζουν με δικαιοσύνη για την τύχη τους.

Οι ψυχές που ανεβαίνουν από τη γη ξεχωρίζουν γιατί είναι γεμάτες ακαθαρσία και σκόνη, επειδή όσο είναι ενσαρκωμένες ασθενούν και χρέος τους επί της γης είναι η έρευνα και η μάθηση, και επιβάλλεται να εκτίσουν τις ποινές που τους έχουν υποβληθεί, να πληρώσουν για τα ανομήματά τους και τα κακουργήματά τους χίλια χρόνια.

Η εικόνα που μας δίνεται είναι όμοια με τη χριστιανική κόλαση με τους «κολάζοντες αγγέλους» της αποκαλύψεως. Οι ψυχές κατατάσσονται ποιοτικά, και ο ενάρετος βίος οφελεί την ψυχή και της δίνει το δικαίωμα επιστροφής στους αστέρες.

Θέαση του Σύμπαντος

Συνεχίζοντας ο Ηρ, λέει ότι ύστερα από επτά ημέρες παραμονής των ψυχών στο λιβάδι, την όγδοη σηκώθηκαν και ήταν υποχρεωμένες να βαδίσουν πάλι, και τέσσερεις ημέρες μετά έφθασαν σε έναν τόπο από όπου μπορούσαν να δουν ένα τεντωμένο ευθύ φως, σαν κίονας, που διαπερνούσε ουρανό και γη και έμοιαζε με την ίριδα, αλλά πολύ λαμπρότερο και καθαρότερο.

Εκεί, ύστερα από μιας ημέρας δρόμο, είδαν να είναι τεντωμένες από τον ουρανό οι άκρες των δεσμών που το συγκρατούν. Το φως αυτό ήταν ο σύνδεσμος του ουρανού που συγκρατούσε την ουράνια περιφορά. Από τις άκρες των δεσμών του ήταν σφιχτά στερεωμένο το αδράχτι της Ανάγκης. Το αδράχτι είχε άξονα και αγκίστρι που ήταν κατασκευασμένα από χάλυβα και το σφοντύλι από ανάμεικτα μέταλλα. Το αδράχτι γύριζε πάνω στο γόνατο της Ανάγκης.

Το σφοντύλι είναι περίπου σαν αυτό που ξέρουμε στη γη, αλλά φαντάσου το σαν ένα μεγάλο σφοντύλι, κοίλο, σκαμμένο εσωτερικά, ένα άλλο μικρότερο προσαρμοσμένο, κατόπιν ένα τρίτο, ένα τέταρτο και άλλα τέσσερα. Οκτώ στο σύνολο, το ένα καλά ταιριασμένο στο άλλο.

Ο κύκλος του μεγαλύτερου και εξωτερικού σφοντυλιού ήταν καταστόλιστος. Το αδράχτι ολόκληρο περιστρεφόταν προς την ίδια κατεύθυνση ενώ οι επτά εσωτερικοί κύκλοι έκαναν μια ήρεμη περιστροφή αντίθετη προς τη διεύθυνση του συνόλου.

Επάνω στον καθένα από τους κύκλους ήταν καθισμένες και περιστρέφονταν Σειρήνες, μια πάνω σε κάθε κύκλο. Κάθε Σειρήνα έψαλλε με φωνή πάνω στον ίδιο τόνο και όλες μαζί σχημάτιζαν ένα αρμονικό ταίριασμα από νότες, μια συμφωνία.

Την κυκλική κίνηση των σφοντύλων παρακολουθούσαν καθισμένες πάνω σε θρόνους οι τρεις Μοίρες, η Λάχεσις, η Κλωθώ και η Άτροπος, φορούσαν λευκά φορέματα, είχαν στέμματα στο κεφάλι και συνόδευαν με το άσμα τους την αρμονία των Σειρήνων. Η Λάχεσις τραγουδούσε τα παρελθόντα, η Κλωθώ τα παρόντα και η Άτροπος τα μέλλοντα.

Εδώ ο Πλάτωνας ξεκινάει την αστρονομική περιγραφή του Σύμπαντος, τη μεγάλη θέαση. Η ανθρώπινη ψυχή και η ανθρώπινη πολιτεία πρέπει να προσαρμοσθούν στο εναρμόνιο σύστημα της πολιτείας του Σύμπαντος, όπως λέει και στον «Τίμαιο».

Οι ψυχές φθάνουν μετά τον λειμώνα στο υπέρλαμπρο φως με τις δέσμες από τις οποίες κρεμόταν το αδράχτι, δηλαδή ο άξονας περιστροφής των ουρανίων σωμάτων, της Ανάγκης με το στέρεο γόνατο, δηλαδή της απόλυτης αρχής, της πρωταρχικής αιτίας της συμπαντικής τάξεως (Ο ρόλος της Ανάγκης καταδεικνύεται και στο «Ανάγκα και θεοί πείθονται»).

Οι οκτώ κύκλοι εξηγούνται ως οι αστέρες: 1. Απλανείς, 2. Κρόνος, 3. Ζευς, 4. Άρης, 5. Ερμής, 6. Αφροδίτη, 7. Ήλιος και 8. Σελήνη. Τα σφοντύλια είναι οι πλανητικές τροχιές.

Η σφαίρα των απλανών έχει την ίδια πάντα κίνηση από Ανατολάς προς Δυσμάς και οι άλλες σφαίρες έχουν τις δικές τους κινήσεις, αλλάζοντας έτσι θέση στο ουράνιο διάστημα.

Η μουσική των Σειρηνών και των Μοιρών (Κλωθώ είναι ο ουρανός και η Άτροπος οι πλανήτες), που μοιράζουν τα μερίδια, ταυτίζεται με την πυθαγόρεια αντίληψη ότι η κίνηση όλων μαζί των πλανητών έδινε τους τόνους του επτάχορδου.

Είναι η αρμονία των ουρανίων σφαιρών, η παγκόσμια μουσική. Ήρθε η επιστήμη και απέδειξε ότι όντως υπάρχει παλμική κίνηση των ουρανίων σωμάτων.

Οι ψυχές επιλέγουν – Το νερό της λήθης

Φθάνοντας εκεί οι ψυχές, αφηγείται ο Ηρ, ήταν αναγκασμένες να διαλέξουν το είδος της ζωής που ήθελαν να ζήσουν κατά την επόμενη ενσάρκωσή τους. Ένας προφήτης έπειτα έπαιρνε από τα γόνατα της Λάχεσης πολλά παραδείγματα βίου, τα τοποθετούσε μπροστά στις ψυχές και ανεβαίνοντας σε ένα βήμα ψηλό έλεγε:

«Σας μιλεί η παρθένος Λάχεση, ψυχές εφήμερες, μέλλει να αρχίσετε άλλη περίοδο ζωής, σε σώμα θνητό. Δεν θα κληρωθείτε αλλά εσείς θα επιλέξετε την τύχη σας. Εκείνου που ο κλήρος θα βγει πρώτος, θα διαλέξει τον βίο που θα ακολουθήσει.

Η Αρετή δεν είναι κτήμα αδέσποτο, αναλόγως αν θα την εκτιμήσετε ή θα την περιφρονήσετε, θα είναι και το μερίδιό σας. Ο καθένας ευθύνεται για την επιλογή του, ο θεός δεν έχει καμία ευθύνη».

Έπειτα έβγαλε άπειρα παραδείγματα βίου, περισσότερα από τους παρόντες γιατί ήταν και όλων των ζώων και των ανθρώπων ανεξαιρέτως, και κάθε λογής, ανακατεμένα, τυραννίες, εξορίες, ζητιανιές, ομορφιά, δύναμη, αγωνιστικότητα, καταγωγή, πλούτος.

Ο καθένας έτσι έπρεπε ανάλογα με τη σειρά που προσδιόριζε ο κλήρος του, να επιλέξει ένα ορισμένο είδος ζωής. Σε αυτό το σημείο ο Σωκράτης παρεμβαίνοντας ο ίδιος επισημαίνει, εκτεταμένα, πόσο δύσκολο είναι αυτό, και πόσο σημαντική είναι η παιδεία σε έναν άνθρωπο στη διάρκεια της επίγειας ζωής του, αλλά και στη μέλλουσα ζωή του, ώστε να λάβει τις γνώσεις για να μπορεί να ξεχωρίσει τον καλό από τον κακό τρόπο ζωής, γιατί μόνο κατ’ αυτόν τον τρόπο γίνεται ευδαιμονέστερος και με πορεία προς τα επάνω.

Οι χωρίς υγιή φιλοσοφία ψυχές έσπευσαν να επιλέξουν βίους ένδοξους, χωρίς να υπολογίσουν πόση δυστυχία κρύβουν μέσα τους τα αξιώματα και τα μεγαλεία. Σε τέτοια λάθη έπεφταν περισσότερο οι ουρανοφερμένες ψυχές, που επειδή είχαν ζήσει σε μια κοινωνία συντεταγμένη και είχαν αποκτήσει την αρετή από συνήθεια και όχι από φιλοσοφική μόρφωση, δεν ήξεραν τα κακά της επίγειας ζωής. Όσες όμως ψυχές είχαν δοκιμαστεί σκληρά στην προηγούμενη ζωή τους, τώρα πρόσεχαν και δεν έκαναν την εκλογή τους με βιασύνη.

Ο Ηρός είδε μαζί με άλλες ψυχές (Ορφέα, Αγαμέμνονα, Αίαντα κ.ά.) και την ψυχή του Οδυσσέα, που είχε τον τελευταίο κλήρο, ο οποίος εξαιτίας της ανάμνησης των δεινών του επί της γης, επέλεξε την ήσυχη ζωή ενός απλού ανθρώπου, που άλλοι την είχαν περιφρονήσει ενώ εκείνος όταν την είδε αναφώνησε ότι και τον πρώτο κλήρο να είχε πάλι την ίδια εκλογή θα έκανε. Επίσης είδε πολλές ψυχές ανθρώπων να επιλέγουν ζωές ζώων και πολλών ζώων να επιλέγουν ζωές ανθρώπων.

Μετά την επιλογή της κάθε ψυχή πήγαινε μπροστά στη Λάχεση και εκείνη έδινε στην καθεμιά τον δαίμονα που η ψυχή είχε επιλέξει για να τη συνοδεύσει μαζί με τον βίο που είχε διαλέξει. Ο δαίμονας πήγαινε πρώτα την ψυχή στην Κλωθώ για να επικυρώσει αυτή την επιλογή της μοίρας τής κάθε ψυχής και μετά την πήγαινε στην Άτροπο, η οποία έκανε αμετάστροφη την επικύρωση της Κλωθώς.

Έπειτα όλες οι ψυχές, χωρίς να κοιτάζουν πίσω, περνούσαν κάτω από τον θρόνο της Ανάγκης και έβγαιναν από την άλλη μεριά, προχωρούσαν προς το πεδίο της Λήθης, γυμνό από δέντρα, όπου επικρατούσε φοβερός και αποπνικτικός καύσωνας.

Όταν έφθασε το βράδυ, οι ψυχές κατασκήνωσαν όλες κοντά στον Αμέλητα ποταμό, που δεν μπορούσε το νερό του να το κρατήσει κανένα αγγείο. Κάθε ψυχή ήταν αναγκασμένη να πιεί με μέτρο το νερό, αλλά οι άφρονες που δεν κατάφερναν να συγκρατηθούν και έπιναν περισσότερο από ότι έπρεπε, λησμονούσαν τα πάντα.

Αφού κοιμήθηκαν, και ήρθαν τα μεσάνυχτα, ακούσθηκε δυνατή βροντή και έγινε σεισμός, και ξαφνικά εκσφενδονίσθηκαν άλλος από εδώ άλλος από εκεί, σαν διάττοντες αστέρες, όπου έμελλε να αρχίσει η νέα τους γένεση. Τον ΄Ηρα μόνο δεν τον άφησαν να πιει νερό από τον Αμέλητα ποταμό. Το πώς ξαναγύρισε στο σώμα του δεν το ήξερε. Ξαφνικά, ανοίγοντας τα μάτια του, απλώς ήταν πρωί και είδε τον εαυτό του ξαπλωμένο πάνω στην πυρά.

Της ψυχής της προσφέρονται όλες οι ευκαιρίες των επιλογών της για την επόμενη ενσάρκωσή της. Οι ψυχές που έχουν προηγούμενη εμπειρία και αυτές που έχουν αποκτήσει φιλοσοφική παιδεία επιλέγουν προσεκτικά. Σε αντίθεση οι αγνές ψυχές του ουρανού, όντας ακατέργαστες, κατέβαιναν χωρίς ανάμνηση για ενσάρκωση και βάπτιση με τη ζωή, με τον μεγαλύτερο κίνδυνο να κάνουν μια λαθεμένη επιλογή.

Ο προφήτης τους λέει: «Δεν θα σας εκλέξει ο δαίμονάς σας, αλλά εσείς θα τον εκλέξετε». Είναι αυτός ο δαίμονας-προστάτης που πίστευαν στην αρχαιότητα ότι βρισκόταν με τον άνθρωπο μαζί από τη γέννηση ως τον θάνατό του, είναι το θεϊκό στοιχείο της ψυχής (όπως το δαιμόνιο του Σωκράτη).

Είναι ο «φύλακας άγγελος» της χριστιανικής αντίληψης. Η Αρετή είναι ελεύθερη, συνεχίζει, δεν μπορεί να μπει στην κλήρωση. Την κατακτά όποιος είναι άξιος γι’ αυτήν. «Αιτία ελομένου• θεός αναίτιος», γράφει κατά λέξη ο Πλάτωνας, δηλαδή αυτός που διαλέγει έχει την ευθύνη, ο θεός δεν έχει καμία συμμετοχή.

Ο Πλάτωνας επιπλέον μας δείχνει ότι πιστεύει στη μετεμψύχωση αφού και τα παραδείγματα τρόπου ζωής είναι και ζώων και επιπλέον παρουσιάζει ψυχές που θέλουν να γίνουν ζώα και τανάπαλιν. Το ζωικό βασίλειο αντιμετωπίζεται το ίδιο με το ανθρώπινο.

Στο τέλος οι ψυχές θα περάσουν την τελευταία δοκιμασία πηγαίνοντας στο πεδίο της Λήθης, όπου θα σβήσουν οι αναμνήσεις της ψυχής, αλλά πρέπει να πιουν νερό από τον Αμέλητα ποταμό με μέτρο ώστε οι εκπαιδευμένες στη φιλοσοφία να μη λησμονήσουν τα πάντα.

Συνάγεται το συμπέρασμα ότι η ψυχή διανύοντας τροχούς γεννήσεων κατά τον Πλάτωνα κατατάσσεται σε επίπεδα, ερχόμενη από το Σύμπαν και επιστρέφοντας εξαγνισμένη και τελειοποιημένη σε αυτό.

Ο εσχατολογικός αυτός μύθος, μαζί με τους άλλους του Πλάτωνα, που όλοι εμπλέκονται και έχουν συνοχή, υποκρύπτει ένα μεγάλο φιλοσοφικό σύστημα αξιών, δίνοντας ένα διαφορετικό νόημα ζωής, αλλάζοντας το νοητικό πεδίο, με γνώμονα διάκρισης την παιδεία και πάντα την απόκτηση της Αρετής με βάση τη δικαιοσύνη, και απώτερο σκοπό την αφύπνιση της ψυχής και τον φωτισμό της.

Ιδανικά κείμενα που προσφέρουν το ερέθισμα για έναν εσωτερικό και βαθύ διαλογισμό.

Πριν από ένα χρόνο, περίπου, κυκλοφόρησε το βιβλίο που συνέγραψα μαζί με τον κ. Φώτη Καρυανό, Μάχη του Μαραθώνα η Ανατροπή, από τις εκδόσεις «Μένανδρος». Σε αυτό περιέχονται πολλά και άγνωστα στοιχεία για την περίφημη μάχη, στα οποία βασίστηκε η πρωτότυπη και ρεαλιστική θεώρησή μας για την τακτική της.

του Κ. Λαγού, ιστορικός

Στις παρουσιάσεις και ομιλίες που έχουν γίνει μέχρι τώρα για το βιβλίο (Αθήνα, Παλαιά Βουλή: Μάρτιος 2016. Σπάρτη, Σπάρταθλον: Σεπτέμβριος 2016. Μαραθώνας Αρχαιολογικό Μουσείο: Μάρτιος 2017) στις ερωτήσεις που έχουμε δεχτεί από το κοινό δεν λείπουν και εκείνες που αφορούν τον «Εχετλαίο» ή «Έχετλο».Πρόκειται πράγματι για ένα από τα αξιοπερίεργα της μάχης του Μαραθώνα που ακόμη και σήμερα εξάπτει τη φαντασία ειδικών και μη. Η γενική πεποίθηση είναι ότι ήταν κάποια υπερφυσική μορφή που εμφανίστηκε στη διάρκεια της μάχης, βοήθησε τους Έλληνες σκοτώνοντας πολλούς Πέρσες, και εξαφανίστηκε στο τέλος της. Μάλιστα, έχουν δημοσιευθεί και διάφορες ευφάνταστες θεωρίες ότι επρόκειτο για κάποιον «χρονοταξιδιώτη», ο οποίος έφθασε στον Μαραθώνα από το μακρινό μέλλον και πολέμησε τους Πέρσες μ’ ένα όπλο προηγμένης τεχνολογίας!

Μια προσεκτική μελέτη των αρχαίων αναφορών που έχουμε για τον Εχετλ(αί)ο μπορούν να ξεκαθαρίσουν εάν ήταν άνθρωπος, υπερφυσικό ον ή «χρονοταξιδιώτης». Θα πρέπει να επισημάνουμε ότι ο Ηρόδοτος, ο οποίος κατέγραψε τα περισσότερα στοιχεία για τη μάχη του Μαραθώνα, δεν αναφέρει το παραμικρό για τον Εχετλ(αί)ο, αλλά ούτε και κάποιος άλλος συγγραφέας της κλασικής εποχής. Ό, τι γνωρίζουμε γι’ αυτόν προέρχονται από τον αρχαίο περιηγητή Παυσανία που έζησε τον 2ο αιώνα μ.Χ.: «Έχετλος» (1.15.3): «αυτός με το άροτρο» και «Εχετλαίος» (1.32.4-5): «αυτός με τη λαβή του αρότρου». Πιο αναλυτικά, ο Παυσανίας επισημαίνει ότι: «Συνέβη, καθώς λέγουν, να παρουσιασθεί στη μάχη (του Μαραθώνα) άνδρας κατά τη μορφή και την ενδυμασία χωρικός, αυτός σκότωσε με ένα άροτρο πολλούς από τους βαρβάρους και εξαφανίστηκε μετά τη μάχη.

Στους Αθηναίους που ρώτησαν το θεό (τον Απόλλωνα στους Δελφούς) τίποτα άλλο δεν εχρησμοδότησε σε αυτούς παρά να τιμούν σαν ήρωα τον Εχετλαίον». Ο Παυσανίας έζησε έξι αιώνες μετά τη μάχη, αλλά η μαρτυρία του για τον Εχετλ(αί)ο είναι αξιόπιστη αφού επισημαίνει πως η μορφή του απεικονίστηκε στην τοιχογραφία της μάχης στην Ποικίλη Στοά, στην Αγορά της αρχαίας Αθήνας. Το έργο αυτό, που έδειχνε τις κυριότερες φάσεις της μάχης, φιλοτεχνήθηκε περίπου το 460 π.Χ., δηλαδή μόλις 30 χρόνια μετά τη μάχη του Μαραθώνα. Θα πρέπει να απεικόνιζε με ρεαλισμό τα συμβάνατα της μάχης, καθώς την εποχή που εκτέθηκε για πρώτη φορά σε δημόσια θέα ζούσαν ακόμη πολλοί βετεράνοι της μάχης που θα εντόπιζαν τυχόν ανακρίβειες στην απόδοση των συμβάντων. Στα χρόνια όμως που ακολούθησαν, άρχισαν να υπεισέρχονται στο ιστορικό αφήγημα της μάχης πολλά φανταστικά και υπερβολικά στοιχεία. Παρά ταύτα, ο Εχετλ(αί)ος να πολεμά στην πρώτη γραμμή στον Μαραθώνα και να σκοτώνει Πέρσες με το άροτρό του αποτελεί ένα πραγματικό συμβάν της μάχης.

Λεπτομέρεια αντίγραφου της τοιχογραφίας της μάχης του Μαραθώνα στην Ποικίλη Στοά του 1895, όπου απεικονίζεται ο Εχετλ(αί)ος

Στην τοιχογραφία της μάχης στην Ποικίλη Στοά απεικονίστηκαν τόσο πρωταγωνιστές της μάχης, όπως ο Καλλίμαχος, ο Μιλτιάδης και ο Κυνέγειρος, όσο και υπερφυσικές μορφές όπως θεοί και ημίθεοι, για παράδειγμα, η Αθηνά, ο Ηρακλής, ο Θησέας κ.ά. Σε ποια λοιπόν από τις δύο κατηγορίες ανήκε ο Εχετλ(αί)ος; Καμία από τις αρχαίες φιλολογικές πηγές που διέσωσαν λεπτομέρειες της τοιχογραφίας, δεν καταγράφει την ενεργό δράση υπέρ των Αθηναίων κάποιου από τους εικονιζόμενους θεούς ή ημίθεους. Φαίνεται ότι οι μορφές αυτές είχαν τοποθετηθεί στο υψηλότερο επίπεδο του έργου, απ’ όπου παρακολουθούσαν την εξέλιξη της μάχης, δίχως να συμμετέχουν ενεργά σ’ αυτή. Όμως, ο Παυσανίας αναφέρει τον Εχετλ(αί)ο να πολεμά μαζί με άλλους ήρωες της μάχης, όπως ο Μιλτιάδης, ο Καλλίμαχος και ο Κυνέγειρος, κάτι που συνιστά σοβαρή ένδειξη ότι επρόκειτο για Μαραθωνομάχο. Σύμφωνα με τον Παυσανία, οι Αθηναίοι δεν γνώριζαν την ταυτότητα του Εχετλ(αί)ου και έτσι ρώτησαν το Μαντείο των Δελφών.

Εάν ο Εχετλ(αί)ος ήταν μια μεταφυσική/υπερφυσική οντότητα, οι Αθηναίοι προκειμένου να λάβουν τη βοήθειά του, θα έπρεπε όχι μόνο να τον επικαλεστούν αλλά να κάνουν θυσία σ’ αυτόν πριν από τη μάχη, αφού οι θεοί και οι ημίθεοι των αρχαίων Ελλήνων -αντίθετα με τους θνητούς- ήθελαν από πριν ανταλλάγματα, προκειμένου να δείξουν την εύνοιά τους σ’ ένα στρατό που ετοιμαζόταν να πολεμήσει. Έτσι, για παράδειγμα, ο Φειδιππίδης ανέφερε στους Αθηναίους ότι όταν συνάντησε τον Πάνα στη διάρκεια της αποστολής του στη Σπάρτη, αυτός ζήτησε από τους Αθηναίους πρώτα να τον τιμήσουν προκειμένου να τούς βοηθήσει στην επικείμενη σύγκρουσή τους με τους Πέρσες. Η καταγραφή του Παυσανία πως οι Αθηναίοι ούτε καν γνώριζαν ποιο ήταν το όνομα του αγρότη-μαχητή, που διακρίθηκε πολεμώντας σκληρά στην πρώτη γραμμή, αποκλείει την περίπτωση να ήταν κάποιος θεός ή ημίθεος που τούς βοήθησε στη μάχη. Επίσης, το γεγονός ότι οι Αθηναίοι τιμούσαν τον Εχετλ(αί)ο ως «ήρωα», δεν σημαίνει απαραιτήτως ότι τον θεωρούσαν μεταφυσική οντότητα, αφού, την τιμή αυτή απέδιδαν σε όλους γενικά τους πεσόντες Μαραθωνομάχους.

Τα στοιχεία λοιπόν που καταγράφει ο Παυσανίας για τον Εχετλ(αί)ο συνάδουν με τη δράση ενός γενναίου μαχητή, που ήταν όμως άνθρωπος! Ακόμη και το όπλο του δεν έχει κάτι το μυστηριώδες. Στην Αθήνα, όπως και στις άλλες αρχαίες ελληνικές πόλεις, οι περισσότεροι άνδρες που ανήκαν στην κατώτερη κοινωνική τάξη δεν είχαν την οικονομική δυνατότητα να αγοράσουν τον ακριβό εξοπλισμό του οπλίτη (ασπίδα, πανοπλία, κράνος κτλ) και στις μάχες πολεμούσαν με τόξο, δόρυ ή σφενδόνα, ενώ οι πτωχοί γεωργοί με τα εργαλεία τους. Επρόκειτο για ελαφρά οπλισμένους άνδρες, σε αντιδιαστολή με τους βαριά οπλισμένους που ήταν οι οπλίτες.

Υπήρχαν ακόμη και άνδρες που δεν έφεραν κανένα όπλο στη μάχη, και είτε πετούσαν πέτρες στον αντίπαλο (λιθοβόλοι) είτε πολεμούσαν με τα όπλα σκοτωμένων εχθρών ή συμπολεμιστών τους. Έτσι στην αρχαία Ελλάδα οι οπλίτες αποτελούσαν ένα μικρό μόνο ποσοστό των μάχιμων και όπως κατέδειξε η έρευνα για το βιβλίο μας, στη μάχη του Μαραθώνα εκτός από Αθηναίους οπλίτες πολέμησαν και χιλιάδες ελαφρά οπλισμένοι συμπολίτες τους. Ο Εχετλ(αί)ος ήταν λοιπόν πιθανότατα ένας από τους πτωχούς χωρικούς της Αττικής, που, μην έχοντας κάποιο όπλο, είχε μετατρέψει το άροτρό του ή τη λαβή του σ’ ένα αυτοσχέδιο, αλλά πολύ αποτελεσματικό και φονικό όπλο. Ο συγκεκριμένος μαχητής, δηλαδή, δεν θα διέφερε και πολύ από τους χωρικούς που πολέμησαν το 1941 στη μάχη της Κρήτης, κατά των πάνοπλων γερμανών αλεξιπτωτιστών με τα γεωργικά εργαλεία τους.

Ο Εχετλ(αί)ος θα πρέπει να διακρίθηκε ιδιαίτερα για την ανδρεία του, σκοτώνοντας πολλούς Πέρσες και εμψυχώνοντας τους συμπολεμιστές του στην πρώτη γραμμή. Η δράση του τούς έκανε τέτοια εντύπωση που μετά τη μάχη μιλούσαν συχνά γι’ αυτόν. Έτσι τιμήθηκε από τον αθηναϊκό δήμο με την απεικόνιση της μορφής του στην τοιχογραφία της μάχης στην Ποικίλη Στοά, στο κατεξοχήν έργο που απαθανάτισε τα συμβάντα της μάχης. Το γεγονός ότι ο Εχετλ(αί)ος δεν ανευρέθηκε μετά τη μάχη -ζωντανός ή νεκρός- επίσης δεν θα πρέπει να μάς προβληματίζει ιδιαίτερα: από την αρχαιότητα μέχρι και τις μέρες μας στις απώλειες μιας μάχης εκτός από τους νεκρούς, τραυματίες και αιχμαλώτους, υπάρχουν και οι «αγνοούμενοι» στρατιώτες, των οποίων η τύχη ήταν αδύνατο να διακριβωθεί.

Συνήθως πρόκειται για άνδρες που στη διάρκεια της μάχης τα σώματά τους δέχτηκαν συντριπτικά χτυπήματα από τον αντίπαλο, με αποτέλεσμα να παραμορφωθούν τα χαρακτηριστικά τους ή ακόμη και να διαμελιστούν και έτσι να μην καταστεί δυνατή η ταυτοποίησή τους μετά τη μάχη. Ο Εχετλ(αί)ος μάλλον είναι η πρώτη καταγεγραμμένη περίπτωση «αγνοούμενου» στρατιώτη  σε μια ιστορική μάχη, και του ταιριάζει απόλυτα ο τίτλος του «Αγνώστου Στρατιώτη» του Μαραθώνα, αφού ακόμη και το πραγματικό του όνομα μας είναι άγνωστο. Γνωρίζουμε ότι οι μορφές στην τοιχογραφία της μάχης του Μαραθώνα στην Ποικίλη Στοά δεν είχαν αναγραμμένα τα ονόματά τους. Οι θεατές τούς αναγνώριζαν από τη θέση τους στη μάχη και τη στάση που είχαν απεικονιστεί. Έτσι η μορφή του Μιλτιάδη έδειχνε στους Έλληνες την περσική παράταξη και τούς παρακινούσε να επιτεθούν.

Ο Καλλίμαχος πολεμούσε στην πρώτη γραμμή μπροστά από τους άλλους΄Έλληνες, ενώ ο Κυνέγειρος είχε αρπάξει με το χέρι του την πρύμνη ενός περσικού πλοίου. Κάπου κοντά στον Καλλίμαχο θα πρέπει να απεικονίστηκε και ο μυστηριώδης γεωργός με το άροτρο να σκοτώνει Πέρσες. Πολλά χρόνια μετά τη δημιουργία του έργου, όταν πια εξέλιπε η γενιά των Μαραθωνομάχων, και η ιστορία και το πραγματικό όνομα του Εχετλ(αί)ου είχε ξεχαστεί, ίσως οι θεατές να εξελάμβαναν τη μορφή του ως ενός ελαφρά οπλισμένου άνδρα, σε αντιδιαστολή με τις μορφές του Καλλίμαχου, του Μιλτιάδη και του Κυνέγειρου, που είχαν επίσης απεικονιστεί στην τοιχογραφία της μάχης να πολεμούν, αλλά ως οπλίτες. Μπορεί να υπέθεταν λοιπόν ότι η μορφή του Εχετλ(αί)ου αντιπροσώπευε στο έργο όλους γενικά τους ελαφρά οπλισμένους Αθηναίους που είχαν ενεργό συμμετοχή στη μάχη του Μαραθώνα. Μάλλον, όμως, δεν θα πρέπει να ήταν στην πρόθεση του καλλιτέχνη, όταν απαθανάτιζε τη μορφή του Εχετλ(αί)ου, να της προσδώσει κάποιον ευρύτερο συμβολισμό, παρά να τιμήσει έναν από τους ηρωικότερους μαχητές στο πεδίο του Μαραθώνα το 490 π.Χ.

Στοιχεία έχουν αντληθεί από: Κ. Λαγός και Φ. Καρυανός, Μάχη του Μαραθώνα, Η Ανατροπή, Εκδόσεις Μένανδρος.

Πηγή: Militaire

Τα μαθηματικά, αν και σ’ ολόκληρο το βάθος τους είναι σε ελάχιστους προσιτά, διατηρούν μια μοναδική θέση στην ιεραρχία όλων των δημιουργημάτων του πνεύματος και αποτελούν μια συμπαντικού επιπέδου γλώσσα.

Τι είναι τα μαθηματικά .Τα μαθηματικά είναι:

1    Mία επιστήμηαυστηρότατου τύπου όπως η λογική αλλά ευρύτερη και περιεκτικότερη

2  Μια γνήσια τέχνηπλάι στη γλυπτική, την μουσική την αρχιτεκτονική γιατί πρώτα πρώτα χρειάζονται έμπνευση

3 Μια μεταφυσικήανωτάτου επιπέδου όπως προτείνει ο Πλάτων και ο Λάιμπνιτς.

Και επιπλέον, η ιστορία μας διδάσκει πως κάθε φιλοσοφίααναπτύσσεται σε αντιστοιχία με κάποιο τύπο μαθηματικών.Όπως δεν υπάρχει γενικά τέχνη, αλλά συγκεκριμένες τέχνες, ή πιο συγκεκριμένα, όπως δεν υπάρχει γενικά αρχιτεκτονική αλλά ρυθμοί της αρχιτεκτονικής έτσι δεν υπάρχουν γενικά μαθηματικά αλλάμαθηματικά πολιτισμών.Διαπιστώνουμε έναν αρχαίο και έναν δυτικό τύπο μαθηματικής σκέψης και κατά προέκταση, αριθμό. Η εσωτερική δομή της ευκλείδειας γεωμετρίας είναι κάτι τελείως διαφορετικό από τη δομή της καρτεσιανής. Η ανάλυση που κάνει ο Αρχιμήδης είναι διαφορετική από εκείνη τού Γκάους. Και όχι μόνο στη μορφολογία αλλά και στο βάθος. Ο αριθμός λοιπόν, δεν παραπέμπει γενικά στον άνθρωπο αλλά στονκαθορισμένο άνθρωποενός καθορισμένου πολιτισμού.Καθώς στο παιδί αφυπνίζεται το εγώ του , γίνεται ανώτερος άνθρωπος, μέλος ενός συγκεκριμένου πολιτισμού, ένα εσωτερικό βίωμα σημαδεύει την αρχή της κατανόησης τόσο των αριθμών όσο και της γλώσσας. Το ύφοςτων μαθηματικών εξαρτάται από τον πολιτισμό στον οποίο έχουν τις ρίζες τους, άρα από τους ανθρώπους που τα έχουν σκεφθεί. Επομένως δεν υπάρχει μια μαθηματική επιστήμη αλλά πολλών ειδών μαθηματικά. Είναι παραπλανητική η εικόνα μιας προοδευτικήςανέλιξης των μαθηματικών. Στην πραγματικότητα υπάρχουν πολλές χωριστές , ανεξάρτητες εξελίξεις. Μια επανειλημμένη γέννηση νέων μορφών, μια διαδικασία άνθισης, ωρίμανσης, μαρασμού και θανάτου, με ορισμένη διάρκεια.

Η συγγένεια των μαθηματικών με τις μεγάλες τέχνες είναι αναμφισβήτητη. Η μορφολογική αίσθηση του γλύπτη, του ζωγράφου ,του αρχιτέκτονα , του μουσουργού είναι στην ουσία μαθηματική. Είναι ο Πυθαγόραςο πρώτος που το κατανόησε. Τα μαθηματικά στις ανώτερες στιγμές τους είναι οραματικάκαι αφαιρετικά. Το βασίλειο των αριθμών γίνεται ομοίωματης μορφής του κόσμου. Στέκεται πλάι στο βασίλειο των ήχων των γραμμών και των χρωμάτων. Ο μαθηματικός που δεν είναι και λίγο ποιητήςδεν είναι τέλειος μαθηματικός. Τα μαθηματικά είναι επίσης μια τέχνη. Έχουν τις τεχνοτροπίες τους. Δεν είναι αμετάβλητα, όπως νομίζουν οι περισσότεροι, αλλά αλλάζουν από εποχή σε εποχή. Οι ναοί δωρικού ρυθμού αλλά και οι βυζαντινοί όπως και οι γοτθικοί είναι μαθηματικά που έχουν γίνει πέτρα. Κάθε μεγάλη τέχνη είναι ένας αριθμητικός τρόπος χάραξης ορίων.

Και ο αριθμός; Ο αριθμός, όπως και η λέξη, θέτει πλαίσια και λειτουργεί περιοριστικά πάνω στις εντυπώσεις που σχηματίζουμε από τον κόσμο. Υπάρχει μια απόσταση μεταξύ του αριθμού που συλλαμβάνει ο νους και του αριθμού με τον οποίο εργάζεται ο μαθηματικός, δηλαδή το προφορικό ή το γραπτό σημείο. Πάντως, πρέπει να πούμε πως στο βάθος υπάρχει κάτι το ασύλληπτο , το άφατο, το μυστηριώδες στην έννοια του αριθμού..

Η προέλευση των αριθμών μοιάζει με την προέλευση των ονομάτων. Ο πρωτόγονος άνθρωπος κόβει και δεσμεύει την πραγματικότητα δίνοντας ονόματαστα πράγματα.Επίσης, η δομήτων μαθηματικών είναι ίδια με τη δομή τηςγραμματικής. Δεν είναι λοιπόν παράξενο που όλες οι προτάσεις, πλην των επιφωνηματικών μπορούν να γίνουν μαθηματικές προτάσεις. Αν λοιπόν, η ανθρώπινη συνείδηση αριθμεί και ονοματοδοτεί τα πράγματα, τότε Φύσηείναι τα απαριθμήσιμαενώ Ιστορίαόσα δεν έχουν σχέση με τα μαθηματικά. Από δω πηγάζει και η έκπληξη του πατέρα της  επιστήμης ,του Γαλιλαίου, ότι η φύση είναι scritta in lingua matematica. Οι ακριβείς επιστήμες φθάνουν ακριβώς εκεί που υπάρχει η δυνατότητα εφαρμογής των μαθηματικών.Ο Πυθαγόραςήταν ο πρώτος, ο οποίος ακολουθώντας μια μεγαλειώδη θρησκευτική διαίσθηση, κατανόησε ότι στον αριθμό υπάρχει η ουσία κάθε πραγματικότηταςπου είναι προϊόν του γίγνεσθαι, που έχει γνωσθεί και που έχει περιχαραχθεί.Επίσης πάλι ο Πυθαγόρας ήταν που πρώτος συνέλαβε επιστημονικά τον αρχαίο αριθμό ως βασική αρχή μιας κοσμικής τάξηςπραγμάτων, ως μέτροκαι ως μέγεθος.

Το αρχαίο πνεύμα δημιούργησε τα μαθηματικά του σχεδόν από το μηδέν μέσα από φαινομενικές αλλαγές και βελτιώσεις των προϋπαρχόντων αιγυπτιακών και βαβυλωνιακών μαθηματικών. Το ίδιο συνέβη, πολύ αργότερα, και με τα δυτικά μαθηματικά που έπρεπε να εκμηδενίσουν τα Ευκλείδεια και οτιδήποτε ήταν ξένο προς το χαρακτήρα τους. Τα πρώτα έγιναν από τον Πυθαγόρα, τα δεύτερα από τον Καρτέσιο. Αυτές οι πράξεις είναι ταυτόσημες.Όταν το 540 πχ ο Πυθαγόρας διατύπωσε την αρχή ότι: η ουσία όλων των πραγμάτων είναι ο αριθμός, δεν έγινε ένα μόνο βήμα στην εξέλιξη των μαθηματικών αλλά γεννήθηκαν εντελώς νέα μαθηματικά, διαφορετικά από εκείνα της Αιγύπτου και της Βαβυλώνας. Τα αρχαία μαθηματικά ολοκληρώθηκαν τον 2^οαιώνα πΧενώ είχαν αναγγελθεί αιώνες πριν. Τις αναγγελίες αυτές τις βρίσκουμε μέσα σε μεταφυσικούς προβληματισμούς και σε τάσεις της τέχνης. Βλέπουμε λοιπόν, η ιδέα της ευκλείδειας γεωμετρίας να πραγματώνεται αιώνες πριν την διατύπωσή της. Αυτό γίνεται στην αρχαία διακοσμητική.

Ποιο, τέλος πάντων, είναι εκείνο το χαρακτηριστικόπου διακρίνει τα αρχαία μαθηματικά από τα μαθηματικά των άλλων πολιτισμών; Νομίζω ότι όλο αυτό περικλείεται στη φράση: ο αριθμός συνιστά την ουσία όλων των αισθητών πραγμάτων. Έτσι ορίζεται ο αριθμός ως μέτρο. Αυτή είναι η αίσθηση των αρχαίων για τον κόσμο τους . Η αίσθηση μιας ψυχής προσηλωμένης στο εδώ και τώρα. Ακόμη μετρώ σημαίνει συγκρίνω. Μετρώ κάτι κοντινό και σωματικό. Για να κατανοήσουμε καλύτερα το νόημα που έδιναν οι αρχαίοι στον αριθμό ας επιστρατεύσουμε την τέχνη. Ποια είναι η πεμπτουσία του αρχαίου έργου τέχνης; μα φυσικά ένας ολόγυμνος ανδριάντας. Τι αποδίδεται μ ‘ αυτό; Η ύπαρξη όπως είναι, σωματική,με όλες τις αναλογίες της. Σ’ αυτό αναγνωρίζουμε την Πυθαγόρεια έννοια της αρμονίας. Σε κανέναν άλλο πολιτισμό δεν αποθεώθηκαν οι σχέσεις μηκών όπως στον αρχαίο κόσμο. Αυτό το βλέπουμε και στη μουσική. Φτιαγμένη από αρμονικές σχέσεις αριθμών, αλλά μονοφωνική.  Ένα έργο σωματικό με μεμονωμένο ήχο.

Εδώ ας κάνουμε μια αναφορά στη χρυσή τομή. Η χρυσή τομήή αλλιώς ο αριθμός φείναι η σχέση δυο μηκών με λόγο περίπου 1,618. Οι τρόποι που προκύπτει αυτός ο αριθμός είναι πολλοί. Ας αναφέρουμε μόνο τους μέσους ανάλογους, την πεντάλφα, το ιερό σύμβολο των Πυθαγορείων, τους αριθμού Fibonacciκ.ά. Είναι μια αναλογία που τη συναντάμε πρώτα πρώτα στη Φύση , π.χ. στο τρόπο που βγαίνουν τα φύλλα, στις διακλαδώσεις των βρόγχων των πνευμόνων, στους έλικες που σχηματίζουν κάποια κελύφη και πολλά άλλα. Αυτή την αναλογία την τηρούσαν σε πολλά οικοδομήματα οι αρχαίοι αλλά δεν έχουμε στοιχεία αν ήταν εν γνώσει τους ή απλώς διαισθητικά την εφάρμοζαν. Πάντως ο κανόνας αυτός τηρήθηκε και κατά την εποχή του Μπαρόκμε ιερή συνέπεια και αποδόθηκε στην αρχαία σοφία.Εδώ πρέπει να σημειώσω, πως ποτέ κανείς άλλος πολιτισμός δεν θαύμασε και δεν δόξασε τόσο πολύ ένα προγενέστερό του, όσο ο δυτικός πολιτισμός τον αρχαίο.

Για τον Πυθαγόρα, ο αριθμός ήταν ένα οπτικό σύμβολο και όχι μια αφηρημένη σχέση. Ολόκληρη η αρχαιότητα αντιλαμβάνεται τους αριθμούς ως μονάδες μέτρησης, ως μεγέθη, γραμμές, επιφάνειες. Όλα τα αρχαία μαθηματικά είναι σε τελική ανάλυση στερεομετρία. Ο Ευκλείδης όταν μιλάει για ένα τρίγωνο αναφέρεται σε μια επιφάνεια ενός σώματος, ποτέ δεν σκέφτεται ένα σύστημα τριών τεμνομένων ευθειών ή, ακόμη χειρότερα , τρία σημεία στο χώρο. Ο αρχαίος αριθμός δεν αναφέρεται σε σχέσεις στο χώρο αλλά σε ενότητες απτές, χωριστές για το ανθρώπινο μάτι. Έτσι η αρχαιότητα γνωρίζει μόνο φυσικούς αριθμούς που είναι θετικοί και ακέραιοι. Δεν γνωρίζει το μηδέν. Η ιδέα των αρρήτων αριθμών δηλαδή των δεκαδικών με άπειρα μη επαναλαμβανόμενα ψηφία παραμένει ασύλληπτη για το ελληνικό πνεύμα. Ο Ευκλείδης λέει, ότι τα ασύμμετρα μέρη μιας ευθείας δεν συμπεριφέρονται σαν αριθμοί. Πολύ δε περισσότερο, ο υπερβατικός αριθμός δεν είναι καν  μέγεθος διότι ένας τέτοιος αριθμός πχ το πδεν μπορεί να παρασταθεί γεωμετρικά. Ο άρρητος, λοιπόν, αριθμός παρ’ ότι  δεν είναι χάος, αλλά ένα κλειστό μέγεθος, παίρνει τον χαρακτήρα ενός άλλου είδους αριθμού που είναι έξω από την αίσθηση του κόσμου για τους αρχαίους, είναι κάτι μυστηριώδες και ο μαθηματικός βρίσκεται προ της πύλης της κολάσεως, στην αποκάλυψη ενός τρομερού μυστικού της ίδιας της ύπαρξης. Εδώ έχει τις καταβολές του ο μύθος που μας μιλά για το θάνατο από ναυάγιο του πρώτου αποκαλύψαντα το μυστικό. Επειδή το άρρητοκαι μη εικονιζόμενο πρέπει να παραμείνει πάντα εν κρυπτώ και παραβύστω.Αυτό το συναίσθημα είναι έκδηλο στον Τίμαιο του Πάτωνα. Με τη μετατροπή της ασυνεχούς σειράς των αριθμών σε ένα συνεχές δεν αμφισβητείται μόνο η έννοια του αριθμού αλλά και η έννοια του ίδιου του αρχαίου κόσμου. Το όλο πρόβλημα ,γλαφυρά μας το αναπαριστά μια αρχαία τραγωδία , στην οποία ένας θρυλικός βασιλεύς της Κρήτης, θρηνεί διότι το κενοτάφιο που προορίζεται για τον γιό του είναι πολύ μικρό. Ζητά, λοιπόν να διπλασιασθείο όγκοςτου διατηρώντας όμως, το κυβικό σχήματα του. Το πρόβλημα αυτό  έγινε διάσημο, όταν οι κάτοικοι της Δήλου ρωτούν το Μαντείο των Δελφών τι να πράξουν για να σταματήσουν το λοιμό που μάστιζε το νησί τους. Κατά το Μαντείο , λοιπόν, έπρεπε να διπλασιάσουν τον όγκο του κυβικού βωμού του Απόλλωνα. Το πρόβλημα , όμως, το Δήλιονπρόβλημα, όπως έμεινε στην ιστορία, δεν έχει γεωμετρική λύση.

Για τους αρχαίους οι αριθμοί έχουν μεταμαθηματικόνόημα.

Ο 1είναι η αρχήόχι μόνο όλων των πραγματικών αριθμών αλλά και κάθε μεγέθους, κάθε μέτρου, κάθε υλικότητας . Στους Πυθαγορείους, δε, ήταν σύμβολο της μήτρας, της πηγής της ζωής.

Το 2ήταν η αρσενικήαρχή και το σύμβολό του ο φαλλός.

Το ιερό 3δήλωνε την πράξη της ένωσης, του άνδρα και της γυναίκας, την τεκνοποιία και το σύμβολό του ήταν η συνένωση των δυο πρώτων αριθμών. Καταλαβαίνετε , λοιπόν, γιατί η ανακάλυψη του αρρήτου είναι ένα ανοσιούργημα, η διασάλευσητης τεκνοποιητικής τάξης που έχουν θέσει οι ίδιοι οι θεοί.

Είναι έκδηλος ο τρόμος των Ελλήνων εμπρός στην διασάλευση της κοσμικής τάξης όπως, τουλάχιστον, τον προσλαμβάνουμε από τις αρχαίες τραγωδίες. Δεν  είναι ,άραγε, ο ήρωας αυτός που προκαλεί, ακουσίως ή εκουσίως, την παραβίαση της τάξης των Θεών ;

Έτσι στα αρχαία μαθηματικά δεν μπορούν να υπάρξουν ούτε καν οι αρνητικοίαριθμοί πόσο μάλλον τομηδένσαν αριθμός. Το (-2)*(-3)=+6 ούτε μπορεί να παρασταθεί ούτε είναι ιδέα μεγέθους. 

Ο Πλάτων, ο Αρχύτας , ο Εύδοξος μιλούν για αριθμούς επιφανειώνκαι σωμάτωναυτό που εμείς έχουμε ως δεύτερη και τρίτη δύναμη. Όπως καταλαβαίνετε, ανώτερες δυνάμεις είναι ανύπαρκτες. Φανταστείτε κλασματικές ή ακόμη χειρότερα μιγαδικές. Όλα αυτά είναι παράλογα. Ούτε μπορούσε να γεννηθεί η ιδέα του μηδενός μιας και κάτι τέτοιο δεν μπορεί να σχεδιασθεί.

Για να επιστρέψουμε πάλι στη γλυπτική. Η επεξεργασμένη πέτρα είναι κάτι μόνο αν έχει σαφή όρια και αρμονική μορφή, δηλαδή αναλογίες σύμφωνες με τα φυσικά απτά αντικείμενα. Ειδάλλως είναι χάος, κάτι που δεν υπάρχει, τίποτε. Η πέτρα μορφούμενη από την σμίλη του καλλιτέχνη μετατρέπεται από χάος σε κόσμο. Αυτή είναι και η Θεολογία των αρχαίων. Αυτό όταν το μεταφέρουμε σε μεγάλη κλίμακα έχουμε από τη μια το Χάοςκαι από την άλλη τον κόσμο, δηλαδή , όλα τα απτά πράγματα σε αρμονική τάξη. ; Και η απόσταση μεταξύ των σωμάτων; Δεν είναι τίποτε, είναι το μη όν. Έκτασηγια τον αρχαίο σημαίνει σωματικότητα. Είναι κάτι που υπάρχει και μπορούμε να το μετρήσουμε, ενώ για μας, τον δυτικό άνθρωπο, έκταση είναι ο χώρος. Στην Καντιανήφιλοσοφία αλλά και στη Φυσική φιλοσοφία του Νεύτωνα, ο χώρος, το κενό είναι πιο σημαντικό από τα πράγματα. Αυτά εμβαπτίζονται στον χώρο και παίρνουν τις ιδιότητές του. Ίσως και γι αυτό η γλώσσα μας είναι φτωχή σ΄ αυτόν τον τομέα. Δεν έχει ούτε ουσιαστικά ούτε επίθετα που να αποδίδουν κάτι τέτοιο. Για το πόσο απεχθές ήταν για τους αρχαίους το κενό, θα αναφέρουμε τη ρήση του Αριστοτέλη: η φύση δεν αγαπά το κενό. Ο κόσμος οφείλει να είναι γεμάτος από σώματα απτά. Αυτό που εμείς αντιλαμβανόμαστε σαν κενό άπειρο διάστημα, για τους αρχαίους είναι γεμάτο από ύλη. Ακόμη και ο έναστρος ουρανός από τη μια έχει όριο, είναι πεπερασμένος και από την άλλη καταλαμβάνεται από μια πιο λεπτή ύλη, την Πεμπτουσίαπου την συναντάμε αργότερα και ως αιθέρα.

Για να μπορέσουμε να καταλάβουμε τη βαθύτερη έννοια της αρχαίας μεταφυσικής πρέπει να ανατρέξουμε στο άπειρο του Αναξίμανδρου.Είναι αυτό που δεν έχει κανέναν αριθμό, κανένα μετρημένο μέγεθος και όριο δηλαδή, καμία ουσία, το άμετρο, η μη μορφή όπως ένα άγαλμα που δεν αναδύθηκε από την πέτρα. Είναι η αρχή, το απεριόριστο, το άμορφο, που μόνο μέσω των ορίων γίνεται κάτι, γίνεται κόσμος. Είναι η σωματικότητα καθ΄ αυτήν κάτι που ο δυτικός άνθρωπος, μέσω του Καντ, το συνέλαβε σαν χώρο.

Στην αρχαιότητα δεν εμφανίστηκε καμία ιδέα ενός απείρου σύμπαντος, κάτι που είχε διατυπωθεί αιώνες πριν από την Βαβυλωνιακή αστρονομία. Ακόμη και ο Αρχιμήδης, ίσως ο μεγαλύτερος μαθηματικός της αρχαιότητας, πάντως ο πιο εικονοκλάστης, προσπαθεί να φανταστεί το σύμπαν και μάλιστα να το μετρήσει. Ανακαλύπτει τρόπους γραφής των αριθμών για να μπορέσει να χειρισθεί μεγάλους αριθμούς. (Οι αρχαίοι , ως γνωστόν, έφθαναν την αρίθμησή ρους μέχρι τις μυριάδες μυριάδων, δηλαδή , με το δικό μας σύστημα αρίθμησης , στο 10⁸ -100 εκατομμύρια. Ο Αρχιμήδηςεπινοεί νέο σύστημα αρίθμησης που φθάνει μέχρι έναν αριθμό με 160 εκατομμύρια μηδενικά.) Το σύμπαν του, όμως, δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια στερεομετρική μεγάλη, πλην πεπερασμένη, σφαίρα έκτασης 10¹⁰ σταδίων, κάτι περισσότερο από 70 ημέρες φωτός. Αν το ηλιακό μας σύστημα, μέχρι τον Πλούτωνα, έχει διάμετρο 1 cm, τότε το σύμπαν του Αρχιμήδη φθάνει τα 3m

Ο Ζήνων ο Ελεάτης, στις αρχές του 5^ουαιώνα, διατύπωσε κάποιους συλλογισμούς που έμελλε να παίξουν πολύ ουσιαστικό ρόλο στη μαθηματική σκέψη των Ελλήνων. Ο σκοπός των συλλογισμών αυτών ήταν να αποδειχθεί το αδύνατο ή της κίνησης ή της πολλαπλότητας. Ο γνωστότερος ήταν ο αγώνας του Αχιλλέα και της χελώνας.

Ο Αχιλλέαςδεν μπορεί ποτέ να φθάσει και να ξεπεράσει την χελώνα που προπορεύεται. Διότι πρέπει πρώτα να διατρέξει το διάστημα που τον χωρίζει από την τωρινή της θέση, έπειτα το διάστημα που διέτρεξε η χελώνα κατά την πρώτη φάση της κίνησης, κατόπιν το διάστημα που διατρέχει κατά τη δεύτερη φάση και ούτω καθ’ εξής επ’ άπειρον.

Το ίδιο συμβαίνει και με ένα βέλοςπου εκτοξεύεται ενάντια σ’ έναν στόχο. Το βέλος , λοιπόν, πρέπει πρώτα να διατρέξει το μισό της απόστασης, μετά το μισό του μισού , μετά το μισό του προηγουμένου  και ούτω καθ’ εξής. Κάτι τέτοιο θα χρειαζόταν άπειρο χρόνο γιατί και τα διαστήματα που προκύπτουν είναι άπειρα. Τα προβλήματα αυτά ανάγονται στη δυνατότητα υπολογισμού της φθίνουσας ακολουθίαςμε άπειρους όρους : 

Οι αρχαίοι δεν ασχολήθηκαν με την επίλυση αυτού του προβλήματος. Ήταν τελείως έξω από τη συλλογιστική τους. Παρότι ήταν προφανές πως το βέλος θα φθάσει σε πεπερασμένο χρόνο το στόχο του κι ο Αχιλλέας θα προφτάσει και θα ξεπεράσει τη χελώνα, έπρεπε  να έρθει ο 17ος αιώνας ώστε οι μαθηματικοί να δώσουν ένα τελείως διαφορετικό νόημα στους αριθμούς για να μπορέσουν τελικά να αποδείξουν ότι μια φθίνουσα ακολουθία απείρων όρων μπορεί να έχει πεπερασμένοαποτέλεσμα. Είναι ο κλάδος των μαθηματικών που ονομάζεται απειροστικός λογισμός. Η αδυναμία τους, λοιπόν, να χειρισθούν τέτοιες μαθηματικές παραστάσεις τους εγκλώβισε και δεν τους επέτρεψε να ασχοληθούν με θέματα κίνησης. Δυστυχώς η συμβολή τους στην κινητική είναι ελάχιστη.

Τον τρίτο αιώνα πχ στην Αλεξάνδρεια, σ΄ ένα κύκλο αστρονόμων ,ο Αρίσταρχος ο Σάμιος, σχεδιάζει τοηλιοκεντρικό σύστημα. Το σύστημα , όμως αυτό έγινε δεκτό με αδιαφορία απ΄ τον αρχαίο κόσμο και ξέπεσε στη λήθη.Μερικοί σοφοί μόνο,το υποστήριξαν. Πιο γνωστός ο Σέλευκος.Η σύλληψη αυτή είχε να αντιμετωπίσει δυο διλήμματα.

1) Ή η  γη ή ο ήλιος είναι κέντρο του σύμπαντος ;

2) Ή υπάρχει μια πεπερασμένη ουράνια σφαίρα ή το αχανές διάστημα;

Στο πρώτο δίλημμα , όποια και αν είναι η απάντηση δεν ξεφεύγουμε από την αρχαία αίσθηση του κόσμου. Εκείνο που θα ήταν πράγματι μπουνιά στο στομάχι θα ήταν η δεύτερη παραδοχή στο δεύτερο δίλημμα. Ένααχανές διάστημαπέρα από την σφαίρα των απλανών δεν συμβιβάζεται με το αρχαίο πνεύμα. Πάντως ο ίδιος ο Αρίσταρχος στα όψιμα έργα του δεν ασχολείται πλέον με το ηλιοκεντρικό σύστημα και κάνει υπολογισμούς πάνω στο γεωκεντρικό. Η σύλληψή του πέφτει σε νάρκη μέχρι τον 16^οαιώνα.

Και ας περάσουμε σε έναν άλλον διάσημο αρχαίο μαθηματικό τον Διόφαντο.  Ο Διόφαντος έζησε γύρω στα 250 μΧ., δηλαδή τον 3^οαιώνα ενός νέου πολιτισμού που ξεκίνησε από την αυτοκρατορική Ρώμη και φτάνει μέσω του Βυζαντίου και του Ισλάμ στην Οθωμανική αυτοκρατορία. Ο Διόφαντος ήταν ο πρώτος πουαπελευθέρωσετον αριθμό από την δέσμευσή του από τον κόσμο των αισθήσεων.

Έτσι ξεκινά η άλγεβρα. Μπορεί , βέβαια, να μη τη δημιούργησε ο ίδιος αλλά έσπειρε τις πρώτες βασικές ιδέες . Δεν πρόκειται για έναν εμπλουτισμό των αρχαίων μαθηματικών αλλά για υπέρβαση. Τα μαθηματικά του βρίσκονται μακριά από την αίσθηση του αρχαίου κόσμου, από την Ευκλείδεια Γεωμετρία, από την γλυπτική του γυμνού αγάλματος. Η ιδέα του αριθμού ως μεγέθους δεν διευρύνεται τώρα αλλά σταδιακά διαλύεται. Κανένας Έλληνας δεν θα μπορούσε να πει τι είναι ένας απροσδιόριστοςαριθμός α και τι ένας αφηρημένοςαριθμός 3. Και τα δυο δεν είναι ούτε μεγέθη ούτε τμήματα ευθείας. Είναι αυτό που λέμε εμείς, υπολογισμός με γράμματα, που εμφανίζεται στα σύγχρονα μαθηματικά το 1591 από τον Βιέτα.Την εποχή του έχουμε από τη μια το σβήσιμο του αρχαίου κόσμου της αττικής αγαλματοποιίας και από την άλλη την ανάδυση των θολωτών οικοδομημάτων, των ψηφιδωτών και ανάγλυφων σαρκοφάγων παλαιοχριστιανικού συριακού ρυθμού.Τότε που ο Διοκλητιανός μετατρέπει την αυτοκρατορία σε χαλιφάτο, που κτίζεται το Πάνθεον, το παλαιότερο τέμενος.

Στον Διόφαντο ο αριθμόςδεν είναι πια μέτροόπως και στα ψηφιδωτά της Ραβέννας και της Κωνσταντινούπολης , ο άνθρωπος δεν είναι σώμα. Μπορεί ακόμη να μη γνωρίζει το μηδέν ούτε τους αρνητικούς αριθμούς, αλλά πόρρω απέχει και από τους Πυθαγορείους αριθμούς. Η στερεομετρική αίσθηση των αριθμών που έφθασε στη μέγιστη εκλέπτυνση και κομψότητα με τον Αρχιμήδη και που προϋποθέτει μια κοσμοπολίτικη ευφυΐα , έχει εξαφανισθεί. Παντού στο βυζαντινό-αραβικό κόσμο που αναδύεται, επικρατούσε ένα μουντό κλίμα, μια λαχτάρα και ένας μυστικισμός , όχι πια η αττική φωτεινότητα και η ελεύθερη διάθεση. Ο άνθρωπος ήταν ένα θνητό, επίγειο πλάσμα της υπαίθρου, όχι μιας μεγαλούπολης όπως ο Ευκλείδης και ο Αρχιμήδης. Μόνο στηΒαγδάτηστον 9^οαιώνα , στον ώριμο αραβικό πολιτισμό ολοκληρώθηκαν, με την πλήρη ανάπτυξη της άλγεβρας οι συλλήψεις του Διόφαντου. Της άλγεβρας , που το όνομά της το πήρε από το εγχειρίδιο Αλ- Γκαμπίρ του Πέρση μαθηματικού, αστρονόμου και γεωγράφου ,Αλ-Χοβαρίσμι ,που και αυτός πάλι έδωσε το όνομά του στον αλγόριθμο. Οι σκέψεις του αρχαίου ανθρώπου αρχίζουν και τελειώνουν με το μεμονωμένο σώμακαι τις επιφάνειες που το αποτελούν. Εμείς , ο δυτικός άνθρωπος, γνωρίζουμε μόνο το αφηρημένο χωρικό στοιχείο του σημείου που δενεποπτεύεταικαι δεν μετριέται. Απλώς υπάρχει σαν κέντρο σχέσεων. Η ευθείαγια τον Έλληνα είναι απλώς μια ακμή, για μας ένα απεριόριστο συνεχές σημείων. Ο Λάιμπνιτς ορίζει ως εξής την ευθεία και το σημείο. Η μεν ευθεία είναι το ακρότατο όριομιας περιφέρειας άπειρης ακτίνας ενώ το σημείο ακριβώς το αντίθετο. Για τον Έλληνα , όμως, ο κύκλοςείναι μια επιφάνεια και όλο το πρόβλημα είναι πως θα την φέρουμε σε μια σύμμετρη μορφή. Έτσι ο τετραγωνισμόςτου κύκλου έγινε το οριακό πρόβλημα των αρχαίων. Γι αυτούς ήταν το βαθύτερο από όλα τα προβλήματα της μορφής του κόσμου : καμπυλόγραμμες επιφάνειες να τις μετατρέψουν σε ορθογώνια και να τις καταστήσουν μετρήσιμες.  Χαρακτηριστικό δε είναι πως οι αρχαίοι έψαχναν τον αριθμό πμε γεωμετρικά μέσα ενώ εμείς με αλγεβρικά.

Ο αρχαίος άνθρωπος εκφράζεται καλλιτεχνικά με το να αποδίδει στο ανθρώπινο σώμα, στο χορό, στη πάλη, στο μάρμαρο, στον ορείχαλκο στάσεις όπου οι γραμμές και οι επιφάνειες έχουν μέτρο  και αναλογίες. Ενώ ο δυτικός καλλιτέχνης χάνεται μέσα στη περιοχή της ασώματηςμουσικής και οδηγείται με την αρμονία και την πολυφωνία σε μια υπερβατικότηταπέρα από κάθε δυνατότητα οπτικού προσδιορισμού..

Ως ένα βαθμό μπορούμε να πραγματευθούμε τη γεωμετρία ως άλγεβρα και την άλγεβρα ως γεωμετρία. Το πρώτο το κάνουμε εμείς , το δεύτερο οι αρχαίοι Έλληνες. Το απολλώνιομαθηματικό πνεύμα υπηρετεί το μάτι, τα σύγχρονα μαθηματικά υπερβαίνουν το μάτι. Από την θεμελιώδη αντίθεση μεταξύ αρχαίων και δυτικών αριθμών προκύπτει και μια βαθειά αντίθεση που αφορά τη σχέση των στοιχείων του καθενός απ΄ αυτούς τους αριθμητικούς κόσμους. Η σχέση μεταξύ μεγεθών λέγεται αναλογία, ενώ εκείνη μεταξύ σχέσεων εμπεριέχεται στη συνάρτηση. Έτσι , λοιπόν, βλέπουμε πόσο σημαντική είναι η τήρηση των αναλογιών στην κατασκευή των αγαλμάτων, νωπογραφιών και ανάγλυφων, πολύ δε περισσότερο όταν έχουμε σμικρύνσεις και μεγεθύνσεις. Κάτι τέτοιο , όμως δεν έχει κανένα νόημα για την μουσική. Εν αντιθέσει, στη θεωρία των συναρτήσεων η έννοια του μετασχηματισμού ομάδων έχει μεγάλη σημασία. Αυτή είναι η ουσία των variazioni στην ανώτερη σύνθεση της δυτικής μουσικής.

Τα αρχαία μαθηματικά ασχολούνται με τη συγκεκριμένηπερίπτωση, λύνουν με υπολογισμούς ορισμένοπρόβλημα, εκτελούν μια μοναδικήκατασκευή. Τα δυτικά μαθηματικά πραγματεύονται ολόκληρες κατηγορίες , ομάδες συναρτήσεων, πράξεων , εξισώσεων καμπύλων. Γενικά καλλιεργείται η ιδέα μιας γενικής μορφολογίας μαθηματικών πράξεων και αυτό ακριβώς θεωρείται το πραγματικό νόημα των μαθηματικών. Τα ερωτήματα που απασχολούν τους σύγχρονους μαθηματικούς , ανάλογα με τον τετραγωνισμότου κύκλου ή το Δήλιο πρόβλημα ,είναι η μελέτη των κριτηρίων σύγκλισης απείρων σειρών, αντιστροφή ελλειπτικών ολοκληρωμάτων σε περιοδικές συναρτήσεις κλπ. Δεν υπάρχει τίποτε λιγότερο δημοφιλές από τα σύγχρονα μαθηματικά εν αντιθέσει με τα προβλήματα που έθεσαν οι αρχαίοι και που γενεές επί γενεών ερασιτεχνών ασχολήθηκαν και ασχολούνται με αυτά. Όλα τα μεγάλα έργα της Δύσης, από εκείνα του Δάντη μέχρι του Πάρσιφαλ του Βάγκνερ, δεν είναι δημοφιλήενώ όλα τα αρχαία έργα , από εκείνα του Ομήρου μέχρι τον βωμό της Περγάμου, είναι δημοφιλή μέχρι δημοφιλέστατα.

Η ένδοξη ιστορία των Ελλήνων Καταδρομέωνχάνεται στα βάθη της αρχαίας μας ιστορίας. Οι Έλληνες ως κατ’ εξοχήν πολεμική φυλή ήσαν οι πρώτοι οι οποίοι αντιλήφθησαν την αναγκαιότητα των καταδρομικών επιχειρήσεων, που συνδυάζουν τον αιφνιδιασμό, την κεραυνοβόλο αντίδραση, το άμεσο χτύπημα κατά του εχθρού, και επιτυγχάνουν την πλήρη εξουδετέρωση του μέσα σε ελάχιστο χρόνο.

Ομηρική εποχή

Ήδη από τον Όμηρο και την Ιλιάδα έχουμε σαφή περιγραφή καταδρομικών επιχειρήσεων, αλλά και του εξοπλισμού των αρχαίων εκείνων επίλεκτων στρατιωτών. Συγκεκριμένα μαθαίνουμε για το επίλεκτο σώμα των Μυρμιδόνων, οι οποίοι επιχειρούσαν μέσα στα πλαίσια του πεζικού, ωστόσο η τακτική τους σε συνδυασμό με τον οπλισμό τους, τους χαρακτηρίζει αναμφίβολα ως καταδρομείς. Οι Μυρμιδόνες, συμμετείχαν μεν πολλές φορές σε μάχη εκ του συστάδην αλλά κύρια επιχειρησιακή τους ικανότητα ήταν ο αιφνιδιασμός των Τρώων και η τρομοκράτηση τους, με την ταχεία και ορμητική επίθεση. Ήσαν εξοπλισμένοι με ελαφρύ οπλισμό, μικρή ασπίδα, κοντό δόρυ και ένα ξιφίδιο. Διεξήγαγαν δολιοφθορές στο στρατόπεδο των Τρώων και θεωρούνταν μαζί με τον αρχηγό τους τον θρυλικό Αχιλλέα, ως οι πλέον εκλεκτοί του στρατού των Αχαιών.

Στην Ιλιάδα ακόμη περιγράφεται η πρώτη γνωστή στην παγκόσμια ιστορία καταδρομική επιχείρηση, η είσοδος των Αχαιών στην Τροία με τον Δούρειο Ίππο. Επίλεκτη ομάδα από Αχαιούς κρύβεται στο εσωτερικό του ξύλινου ίππου και μόλις νυκτώνει εξέρχεται αιφνιδιαστικά καταλαμβάνοντας την πόλη, κάνοντας πράξη το σύνθημα των Καταδρομών, «Ο τολμών νικά».

Λακεδαιμόνιοι Καταδρομείς

Αναμφισβήτητα η πόλη η οποία καλλιέργησε όσο καμία άλλη το καταδρομικό πνεύμα ήταν η αρχαία Σπάρτη, η πόλη με την πλέον σκληρή στρατιωτική αγωγή αλλά και πολεμική δόξα. Ο Σπαρτιάτης από πολύ μικρός εμβαπτιζόταν στην πολεμική τέχνη, στη σκληραγωγία, στην πειθαρχία και την λιτότητα. Από την ηλικία των επτά ετών ξεκινούσε η σωματική και η στρατιωτική εκπαίδευση των νέων της Σπάρτης. Σε ηλικία 18 ετών ο έφηβος νέος ονομαζόταν «είρην» δηλαδή ενήλικος άνδρας και πολίτης. Η σκληρή και επίπονη εκπαίδευση του συνεχιζόταν ως την ηλικία των 19 ετών, που υπηρετούσε ως «πρωτείρας» δηλαδή ως αρχηγός μια ίλης.

Το τελικό όμως και πλέον σκληρό τμήμα της εκπαίδευσης ήταν τα «κρυπτεία», δηλαδή η συμμετοχή σε ομάδες εξόντωσης επικίνδυνων ειλώτων για εκφοβισμό των υπολοίπων και αποτροπή εξέγερσης. Τα κρυπτεία ήσαν μια κατ’ εξοχήν εκπαίδευση επίλεκτων καταδρομέων, που περιελάμβανε ανταρτοπόλεμο, χειμερινή διαβίωση, ορεινό αγώνα, μακρινές πορείες, διαβίωση στην ύπαιθρο, νυκτερινές επιθέσεις, απόκρυψη, κάλυψη, αιφνιδιασμό, δοκιμασία στην έλλειψη ύπνου και τροφής, και συνολικά μάχη επιβίωσης υπό εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες. Οι νεαροί Σπαρτιάτες εντάσσονταν σε μυστικές ομάδες και οργάνωναν νυκτερινές περιπολίες στην ύπαιθρο.

Κατά την διάρκεια της ημέρας εκρύβοντο στα δάση, σε σπηλιές, ακόμη και σε ορύγματα του εδάφους. Ήσαν οπλισμένοι μόνο με ένα ξιφίδιο, και σκότωναν τους είλωτες που θεωρούνταν επικίνδυνοι για υποκίνηση εξέγερσης. Τα κρυπτεία δεν ήταν μόνο ένα μέσον για την ασφάλεια της σπαρτιατικής πολιτείας, αλλά και μια διαδικασία «μύησης» θα λέγαμε των νεαρών πολεμιστών στη φυσική εξόντωση του εχθρού. Αλλά και σε περιόδους ειρήνης οι νέοι των ομάδων αυτών ήσαν υπεύθυνοι για τη συλλογή πληροφοριών και τη μυστική παρακολούθηση των ειλώτων.

Ο στρατός των Λακεδαιμονίων, περιελάμβανε τους Προσκόπους, οι οποίοι ήταν τμήμα που ανελάμβανε τις πλέον δύσκολες και επικίνδυνες αποστολές. Για το λόγο αυτό χαρακτηρίζονται ως οι καταδρομείς των Λακεδαιμονίων. Το ρόλο των Προσκόπων είχαν αναλάβει οι Σκιρίτες (από την περιοχή της ορεινής Λακωνίας κοντά στην Αρκαδία που μέχρι σήμερα ονομάζεται Σκιρίτιδα). Στην διάρκεια μιας εκστρατευτικής πορείας προηγούνταν όλου του στρατού, έχοντας τον ρόλο του ανιχνευτή. Στην μάχη οι Σκιρίτες παρατάσσονταν δίπλα στους τριακοσίους του βασιλέως. Η δύναμη τους ήταν περίπου εξακόσιοι άνδρες οι οποίοι αναλάμβαναν τις πιο τολμηρές επιχειρήσεις, ενώ καταλάμβαναν και το δυσκολότερο σημείο στην παράταξη της μάχης. Επίσης υπήρχε ειδικό τμήμα ανιχνευτών εδάφους, ενσωματωμένο στο ιππικό με σκοπό την παρακολούθηση του εχθρού και την ενημέρωση του επιτελείου των στρατηγών.

Άλλο ένα επίλεκτο τμήμα των Λακεδαιμονίων ήταν οι ονομαστοί Έκδρομοι, τους οποίους θα παραλληλίζαμε με τους συγχρόνους ακροβολιστές. Εξέρχονταν της τάξεως της φάλαγγας, εξορμούσαν και καταδίωκαν τους πελταστές προκαλώντας τρόμο και σύγχυση στο αντίπαλο στράτευμα. Ο οπλισμός τους ήταν ελαφρύς, κράνος, ασπίδα και δόρυ. Ήσαν ευκίνητοι, ταχείς και ακούραστοι και κάλλιστα μπορούμε να τους αποδώσουμε τον χαρακτήρα των καταδρομέων. Το σώμα αυτό αντιμετώπισε με επιτυχία τους πελταστές του Ιφικράτους, ενώ είναι χαρακτηριστικό πως την τακτική των Εκδρόμων εφήρμοσε και ο στρατός των Αθηναίων. Αξίζει ακόμη να αναφέρουμε ότι στη μάχη των Θερμοπυλών περιγράφεται η πρώτη γνωστή στην παγκόσμιο ιστορία, αμφίβια καταδρομική επιχείρηση. Κατά την διάρκεια της νύκτας ο Λεωνίδας οργανώνει καταδρομική ενέργεια(όπως έμαθαν στα Κρυπτεία) με σκοπό την απαγωγή του Ξέρξη. Οι τολμηροί Σπαρτιάτες εκολύμβησαν υποθαλασσίως, εισήλθαν στο στρατόπεδο των Περσών, όπου διασκόρπισαν τον θάνατο. Ο Ξέρξης κατά τύχη εσώθη, καθώς δεν βρισκόταν στην σκηνή του

Πεζοναύτες

Οι Ειδικές Δυνάμεις των προγονών μας περιελάμβαναν και Πεζοναύτες, κάτι άλλωστε απαραίτητο για την θαλασσοκρατία των αρχαίων Ελλήνων. Η πρώτη γνωστή στην παγκόσμιο ιστορία επιχείρηση Πεζοναυτών, είναι η Αργοναυτική εκστρατεία, υπό τον Ιάσονα. Έλληνες Πεζοναύτες εκστρατεύουν και αποβιβάζονται στην μυθική Κολχίδα.

Αργότερα, από τον 8ο π.Χ. αιώνα κυρίως και μετά, τα πολεμικά πλοία επανδρώνονταν από οπλίτες- πεζοναύτες οι οποίοι αποβιβάζονταν σε εχθρικές πόλεις. Στην εκστρατεία του Δημοσθένους στην Αιτωλία το 426 πΧ συμμετέχουν 300 πεζοναύτες με 30 πλοία. Στην Σικελική εκστρατεία (415 π.Χ.) 700 Αθηναίοι Πεζοναύτες μετέχουν στις επιχειρήσεις και διακρίνονται σαφώς από τους υπολοίπους οπλίτες που πολεμούν στην αποκλειστικά στην ξηρά. Η επάνδρωση των τριηρών από πεζοναύτες γινόταν αρχικά σε εθελοντική βάση, από τολμηρούς άνδρες, ενώ σε περιπτώσεις εκτάκτου ανάγκης (411π Χ) επιστρατεύονταν «εκ του καταλόγου». Το ψήφισμα του Θεμιστοκλέους (480 π Χ) εισηγείται να επιλέγονται οι πεζοναύτες από άνδρες ηλικίας 20-30 ετών, γεγονός που δείχνει την μέγιστη επιχειρησιακή αξία που τους έδιδαν οι Έλληνες επιτελείς.

Ο Κίμων διέθεται σώμα εκλεκτών πεζοναυτών οι οποίοι συνέτριψαν τους Πέρσες στη μάχη των εκβολών του ποταμού Ευρυμέδοντος. Ο Κίμων αφού νίκησε τους Πέρσες σε ναυμαχία, ενήργησε εν συνεχεία δυναμική απόβαση δυνάμεων πεζοναυτών, κατετρόπωσε τους εχθρούς και εκυρίευσε το στρατόπεδο τους. Η Μικρά Ασία απηλευθερώθη χάρις τον Κίμωνα και τους Έλληνες πεζοναύτες, ενώ οι Πέρσες ταπεινωμένοι παραιτήθηκαν κάθε αξιώσεως επί των μικρασιατικών ελληνικών πόλεων.

Οι πελταστές

Το σώμα των πελταστών συνήθως χαρακτηρίζεται ως ελαφρύ πεζικό, απλώς διότι είχαν ελαφρύτερο οπλισμό έναντι των οπλιτών. Στην πραγματικότητα όμως ήταν τμήμα ειδικών επιχειρήσεων, ταχείς και ευέλικτοι σε κάθε τύπο εδάφους, ειδικά όμως σε δύσβατες περιοχές ήσαν πραγματικώς ανίκητοι, διότι διεξήγαγαν επιχειρήσεις ανορθοδόξου πολέμου. Οι Μακεδόνες και οι Θράκες αξιοποίησαν πρώτοι τους πελταστές, που πήραν την ονομασία τους από την ιδιότυπη ασπίδα που έφεραν, η οποία λεγόταν πέλτη, και έφερε έλλειψη στο δεξιό της πλευρό. Ήσαν εξοπλισμένοι με δόρατα και ξίφος, και μάχοντο σε πυκνή τάξη σε βάθος οκτώ ζυγών. Και οι νότιες ελληνικές πόλεις δημιούργησαν τμήματα πελταστών, που πολλές φορές δρούσαν σε συνεργασία με το ιππικό. Στη μάχη του Λεχαίου (390 π Χ) οι Αθηναίοι Πελταστές αποδεκάτισαν μια απομονωμένη μοίρα Λακεδαιμονίων.

Καταδρομείς του Μεγάλου Αλεξάνδρου

Ο στρατός που κατέκτησε ολόκληρη την Ασία, και διέδωσε το φώς του ελληνικού πολιτισμού ως τις εσχατιές της Γής, ο στρατός του Μ. Αλεξάνδρου, διέθετε αρίστους καταδρομείς οι οποίοι διακρίθηκαν για την τόλμη και το θάρρος τους σε όλες σχεδόν τις μάχες. Θα μπορούσαμε μαλιστα να τους χαρακτηρίσουμε ως τους πλέον άμεσους προγόνους των θρυλικών ΛΟΚ, αλλά και των σημερινών ορεινών καταδρομέων.

Το πλέον χαρακτηριστικό κατόρθωμα των Μακεδόνων καταδρομέων είναι η κεραυνοβόλος κατάληψη του «Σογδιανού Βράχου», με την οποία η χώρα της Σογδιανής πέρασε στην κυριαρχία του Αλεξάνδρου. Ο «Σογδιανός Βράχος» ήταν ένα απόρθητο φρούριο στην κορυφή ενός απόκρημνου βράχου, που άνηκε στον σατράπη της περιοχής, τον Οξυάρτη. Η τοποθεσία αυτή εμπόδιζε τα σχέδια του Αλεξάνδρου για επέκταση προς την Ινδία, και έπρεπε πάση θυσία να καταληφθεί. Όμως παρά τη σφοδρή επίθεση, το φρούριο δεν ήταν δυνατόν να προσβληθή λόγω του απόκρημνου και δύσβατου της περιοχής. Μαλιστα οι υπερασπιστές του «Σογδιανού Βράχου» έλεγαν πως οι Μακεδόνες πρέπει να βγάλουν φτερά και να πετάξουν ως εκεί πάνω.

Ο Αλέξανδρος κατάλαβε πως η κατάληψη του φρουρίου με συμβατικά μέσα είναι αδύνατη. Τότε οργάνωσε ένα τμήμα 300 επίλεκτων καταδρομέων, ειδικευμένων σε διεξαγωγή ορεινού αγώνα, και τους ανέθεσε αυτήν την παράτολμη αποστολή. Οι άνδρες αυτοί εξοπλισμένοι με ειδικά υποδήματα, καρφιά, πασσάλους, και σχοινιά, αναρριχούνται αθόρυβα κατά τη διάρκεια της νύκτας, από το πίσω μέρος του φρουρίου και υψώνουν τις σημαίες τους. Μόλις ο ήλιος χαράζει οι βάρβαροι τους αντικρίζουν γύρω τους και πανικοβάλλονται, δεν πιστεύουν στα μάτια τους, και έπειτα από μια σύντομη συμπλοκή παραδίδουν το φρούριο άνευ όρων.

pronews.gr

Ο Ασκληπιός και ο Διόνυσος

Λένε πως η μέθοδος αυτή πήρε το όνομά της όταν εφαρμόστηκε για να γεννηθεί ο Ρωμαίος Ιούλιος Καίσαρ. Ωστόσο είναι γνωστό πως στη Ρωμαϊκή αυτοκρατορία, οι Εβραίοι με καισαρική τομή έπαιρναν τα παιδιά από νεκρές μητέρες (post-mortem).

Είναι πολύ πιθανό όμως ο όρος «καισαρική τομή» να εκφράζει τη μέθοδο, προερχόμενος από το λατινικό ρήμα caedere, που σημαίνει τέμνω.

Τη χρήση της μεθόδου αυτής συναντάμε και στην ελληνική μυθολογία, αν και μετά το θάνατο της μητέρας.

Από την κοιλιά της μητέρας του, με τομή, γεννήθηκε ο θεός Ασκληπιός, γιος του Απόλλωνα και της Κορωνίδος. Η πριγκιποπούλα, ως τιμωρία για την απιστία της, αποτεφρώθηκε, ενώ ο Απόλλωνας διέσωσε το γιο του.

Αλλά και ο Διόνυσος, γιος του Δία και της θνητής Σεμέλης, που πέθανε βλέποντας τον Δία σε όλο του το μεγαλείο, αποσπάστηκε από το σώμα της νεκρής μητέρας του για να τοποθετηθεί μέσα στο μηρό του πατέρα του και να γεννηθεί στην ώρα του.

archaiologia.gr

Στην Ελληνική μυθολογία, ο Χρόνος ήταν μία ασώματη αρχέγονη θεότητα.

Παρότι ασώματος, εικονιζόταν και ως τέρας με σώμα φιδιού και τρία κεφάλια: ενός άνδρα, ενός ταύρου και ενός λιονταριού. Ο Χρόνος αυτός και ένα άλλο φίδι που τον συνόδευε και που λεγόταν  Ανάγκη, περιελίσσονταν γύρω από το κοσμικό αυγό. Στη συνέχεια  έσπασαν το αυγό αυτό και σχηματίστηκε το Σύμπαν.

Τι είναι όμως ο χρόνος και πώς τον βιώνουμε;  Και τέλος αν δεν υπήρχε ο άνθρωπος που τον όρισε, θα υπήρχε ο χρόνος;

Σ’  αυτά τα φιλοσοφικά ερωτήματα έχουμε την ιδεαλιστική και την υλιστική άποψη περί χρόνου.

Επίσης ο χρόνος εκτός από διαφορετική ερμηνεία, έχει και διαφορετική διάρκεια, σύμφωνα με τις διάφορες επιστήμες ή τις εκδοχές της ζωής μας. Επέλεξα όμως να σας πω δυο λόγια μόνο για τον χρόνο στη φυσική, για τον βιολογικό χρόνο, για τον χρόνο στην συνείδησή μας και φυσικά για τον φιλοσοφικό χρόνο. Και τα επέλεξα αυτά, διότι ο ίδιος ο Επίκουρος, ως υλιστής φιλόσοφος, λαμβάνει υπ’ όψιν του, στις μελέτες του, αυτούς τους χρόνους.

Ο χρόνος στην Φυσική

Ας δούμε πρώτα, πώς εκφράζεται ο χρόνος στην Φυσική Επιστήμη:

Ο χρόνος λοιπόν στην Φυσική επιστήμη, νοείται ως θεμελιώδης ποσότητα. Και όπως οι άλλες θεμελιώδεις ποσότητες, όπως ο χώρος και η μάζα, ο χρόνος καθορίζεται μέσω της μέτρησης. Συνεπώς είναι μέγεθος.

Τα δύο ταυτόσημα γεγονότα που συμβαίνουν στο ίδιο σημείο στον χώρο και διακρίνονται μεταξύ τους, είναι για την Φυσική ο χρόνος. Το διάστημα ανάμεσα σε δύο τέτοια γεγονότα, σχηματίζει τη βάση της μέτρησης του χρόνου.

Ακόμα η περιστροφή της γης γύρω από τον άξονά της, παρέχει τις μονάδες μέτρησης της ημέρας π.χ. ώρες , λεπτά, δευτερόλεπτα…  Και η τροχιά της γύρω από τον ήλιο, τις ημερολογιακές μονάδες.

Για την κλασσική μηχανική και κατά Νεύτωνα, υπάρχει ο απόλυτος χρόνος, που κυλάει ανεξάρτητα από οποιοδήποτε φαινόμενο συμβαίνει στην φύση και από οποιοδήποτε σύστημα αναφοράς. Οι μεταβολές μέσα στον χρόνο, δεν είναι αυτές οι ίδιες χρόνος.

Ο Αϊνστάιν, με την γνωστή θεωρία της σχετικότητας, μας εισήγαγε στον σχετικό χρόνο. Ο οποίος κυλά πιο αργά στα αντικείμενα που κινούνται με μεγάλη ταχύτητα.

Βλέπουμε σ’ αυτό το σημείο, ότι τόσο ο Νεύτων όσο και ο Αϊνστάιν, μας λένε ότι υπάρχει χρόνος στο χαώδες Σύμπαν, ανεξάρτητα αν τον ορίζει κάποιο φαινόμενο ή δεν τον ορίζει. Δηλαδή βλέπουμε, ότι και αυτοί δεν ξεφεύγουν από μία, Ιδεαλιστική(;) ή Στωική(;) προσέγγιση του χρόνου, χρησιμοποιώντας υλιστικά δεδομένα. Και για μεν τον Νεύτωνα ο χρόνος είναι απόλυτος, με την έννοια ότι δεν αλλάζουν τα διαστήματά του. Ο δε Αϊνστάιν, με την θεωρία της σχετικότητας, μας λέει ότι ένα έτος φωτός π.χ. είναι διαφορετικό από το δικό μας έτος.

Η σύγχρονη χρήση του χρόνου για επιστημονικούς σκοπούς, καθορίζεται με όρους συχνότητας μιας ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας.

Ο χρόνος στην Βιολογία

Ενδιαφέρον παρουσιάζει και ο βιολογικός μας χρόνος, ως προς το πως καλό θα είναι να βιώνουμε την καθημερινότητά μας.

Μαθαίνουμε ότι το άγχος συνδέεται άμεσα με την κορτιζόλη. Η κορτιζόλη παράγεται ακόμα και κατά την έντονη άσκηση, δρώντας όπως τα στεροειδή, επιταχύνοντας τις βιολογικές διαδικασίες. Αυξημένα επί μακρόν επίπεδα κορτιζόλης, μικραίνουν τη ζωή, καθώς σε συνθήκες στρες, οι μηχανισμοί προστασίας δεν προλαβαίνουν να δράσουν. Η συγγενής με την κορτιζόλη αδρεναλίνη, δρα με παρόμοιο τρόπο στο βιολογικό ρολόι των κυττάρων και δίνει έκρηξη δύναμης σε καταστάσεις ανάγκης, με αποτέλεσμα την πιο γρήγορη θνησιμότητα.

Αντιθέτως, οι ενδορφίνες του εγκεφάλου που μας προκαλούν ευχαρίστηση, φαίνεται να δρουν αντίστροφα με αυτά που είπαμε και βοηθούν τη μακροζωία. Δηλαδή ένας χαρούμενος άνθρωπος, ένας άνθρωπος που ρουφά την απόλαυση της ζωής, ζει και περισσότερο.

Η αλλαγή στο ρυθμό που έχει το καρδιοχτύπι για παράδειγμα και που δίνει αθροιστικά τη βιολογική ηλικία ενός αγχώδους ή ενός μη αγχώδους ανθρώπου, ενός καταπονημένου ή μη καταπονημένου οργανισμού, είναι αυτός ακριβώς ο δείκτης της μακροζωίας.

Ο χρόνος στην Συνείδηση                                                           

Εξαιρετικό ενδιαφέρον έχει και ο χρόνος στην συνείδησή μας. Διότι όλα αυτά που σας είπα, σχετικά με τον Βιολογικό χρόνο, έχουν άμεση σχέση και με τον Συνειδησιακό χρόνο. Δηλαδή με τον χρόνο μας, που άλλοτε μας φαίνεται πως περνά πιο γρήγορα και άλλοτε πιο αργά. Π.χ. όταν χαίρεσαι, αισθάνεσαι πως περνάει ο χρόνος γρήγορα, ενώ όταν πονάς περνάει αργά.Όταν χαίρεσαι, ο χρόνος συστέλλεται, ενώ όταν πονάς, ο χρόνος διαστέλλεται.Δηλαδή ανάλογα με την ψυχική σου κατάσταση είναι και ο χρόνος.

Όλα αυτά συμβαίνουν επειδή εμπλέκεται η Αμυγδαλή, δηλαδή το συγκινησιακό κέντρο του Εγκεφάλου, που σε κατάσταση πόνου ή φόβου, επηρεάζει την έκκριση  διαφόρων ορμονών. Εκκρίνεται  η  αδρεναλίνη που κάνει την μνήμη μας να χαράζει ανεξίτηλα τα γεγονότα, με αποτέλεσμα ο χρόνος να μας φαίνεται πιο αργός. Απ’ αυτά συνάγεται ότι σε κατάσταση πόνου ή φόβου, η μνήμη, καταγράφει πιο πολλές μονάδες, με σκοπό την ανάπτυξη στρατηγικής ή ενστικτώδους αντίδρασης καθώς και έγκαιρης πρόβλεψης παρόμοιας κατάστασης στο μέλλον. Όλα αυτά, δίνουν την αίσθηση της διαστολής του χρόνου.

Το ακριβώς αντίθετο συμβαίνει όταν χαίρεσαι ή όταν ηδονίζεσαι. Για παράδειγμα, σου φαίνονται πως πέρασαν μερικά λεπτά, όταν έχεις κάνει ένα πολύωρο και καλό σεξ!

Ο χρόνος στην Φιλοσοφία                                                                 

Ας δούμε τώρα τι σημαίνει χρόνος στη Φιλοσοφία. Εδώ  τα πράγματα είναι πιο μπερδεμένα. Και τα μπερδεύουν οι θιασώτες του ολοκληρωτισμού εξετάζοντας τον χρόνο από την θέση της στιγμής.

Ας τους δούμε κι αυτούς εν συντομία, έτσι για την Ιστορία. Αλλά πριν τους δούμε ας διαβάσουμε μία ανοησία, που μοιάζει με γαργάρα, και που θέτει μερικά δήθεν ερωτήματα γι’ αυτούς τους φιλοσόφους που εξάγουν δήθεν ερωτηματικές απαντήσεις, δημιουργώντας ένα κομφούζιο για το θέμα του χρόνου.

«Είναι ορθό να βλέπουμε τον χρόνο να κυλά; Κι αν συμβαίνει κάτι τέτοιο, κυλά από το μέλλον στο παρελθόν με την ανθρωπότητα κολλημένη σαν βάρκα στη μέση του ποταμού; Ή μήπως κυλά από το παρελθόν προς το μέλλον, παρασύροντας τη βάρκα με τη ροή του; Δύσκολα ερωτήματα ή πολύ αφηρημένα για να απαντηθούν και να μας ωθήσουν να απορρίψουμε τη μεταφορική εικόνα του χρόνου ως ροή. Αν, ωστόσο επιθυμούμε να απορρίψουμε την εικόνα της ροής, πώς μπορούμε να συλλάβουμε το πέρασμά του; Τι είναι αυτό που διακρίνει το παρελθόν από το παρόν ή το μέλλον; Ή μήπως δεν υφίσταται αντικειμενική διάκριση και ο χρόνος είναι μια ενιαία οντότητα που αποκαλείται παρόν; Τι είναι αυτό που δίνει στο χρόνο την κατεύθυνσή του; Τι είναι εκείνο που συνηγορεί υπέρ της ασυμμετρίας μεταξύ παρελθόντος και παρόντος; Υφίσταται η άχρονη ύπαρξη ή μήπως η ύπαρξη γίνεται αντιληπτή μόνο μέσα στα όρια του χρόνου;»

Πολλά απ’ αυτά τα ανωτέρω εντός εισαγωγικών προβλήματα, τα βλέπουμε στα Φυσικά του Αριστοτέλη με παράδοξα ή με προβλήματα.

Ο Αριστοτέληςμας αναφέρει, ότι «ο χρόνος δεν μπορεί να υπάρχει, γιατί δεν υπάρχει κανένα από τα επί μέρους τμήματά του (π.χ. μας λέει ότι η τωρινή στιγμή, που δεν έχει διάρκεια, δεν μπορεί να υπολογιστεί ως τμήμα του χρόνου). Αν πάλι αναρωτηθούμε πότε παύει να υπάρχει η τωρινή στιγμή, όποια απάντηση και να δοθεί περιέχει αντίφαση: Όχι στο παρόν, γιατί όσο υπάρχει, υπάρχει. Ούτε στο μέλλον, στην επόμενη στιγμή, γιατί στο συνεχές δεν υπάρχει επόμενη στιγμή. Αλλά δεν μπορούμε να αντιληφθούμε την τωρινή στιγμή ότι υπάρχει διαρκώς, γιατί τότε, όσα συνέβησαν πριν από 10.000 π.χ. χρόνια θα υπάρχουν ταυτόχροναμε όσα συμβαίνουν στο παρόν. Πράγμα άτοπον». Για να μην πω άχρονον!

Για πάμε παρακάτω και να δούμε τι μας λέει ο Αυγουστίνος.

«Τι είναι, λοιπόν, ο χρόνος; Αν δε με ρωτά κανείς, γνωρίζω. Αν, όμως, θέλω να το εξηγήσω σε κάποιον που με ρωτά, δε γνωρίζω. Αλλά σε κάθε περίπτωση τολμώ να πω πως τούτο γνωρίζω.  Αν τίποτε δεν τελείωνε, δε θα υπήρχε παρελθόν. Αν τίποτε δεν πλησίαζε, δε θα υπήρχε μέλλον. Αν τίποτε δεν υπήρχε, δε θα υπήρχε και παρόν. Όμως, πώς είναι δυνατόν να υπάρχει το παρελθόν και το μέλλον, αφού το παρελθόν πέρασε και το μέλλον δεν έχει έρθει ακόμη; Από την άλλη, αν το παρόν ήταν πάντα παρόν και δεν κυλούσε, το παρελθόν δεν θα ήταν χρόνος αλλά αιωνιότητα. Αλλά, αν ήταν το παρόν μόνο χρόνος, γιατί κυλά στο παρελθόν, πώς μπορούμε να πούμε ότι υπάρχει; Υπάρχει, μόνον γιατί κάποια στιγμή θα πάψει να υπάρχει. Το  μόνο, λοιπόν, που μπορούμε να βεβαιώσουμε είναι ότι ο χρόνος οδηγεί στη μη-ύπαρξη»

Οι εν λόγω Ιδεαλιστές Φιλόσοφοι εξετάζουν τον χρόνο από την θέση της στιγμής, της ελάχιστης χρονικής μονάδας. Και είναι το ίδιο, σαν να εξετάζεις τις ιδιότητες ενός σύνθετου πράγματος, με τις ιδιότητες του άτμητου. Ε, «Αριστοτέλεια» λογικό είναι, να σου πουν, πως αυτό το άτμητο γεννήθηκε από το μη ον. Δηλαδή από το τίποτα! Διότι αν μπορούσαν να διακρίνουν, μέσα τους και μόνο, τον συνειδησιακό χρόνο οι διάφοροι ιδεαλιστές φιλόσοφοι, δεν θα προέβαιναν σε ακαταλαβίστικες εκδοχές

Αυτός όμως που συμφωνεί και ταυτίζεται με τον Επίκουρο, είναι ο Μαρξ, στο διδακτορικό του η «Διαφορά της Δημοκρίτειας και Επικούρειας Φυσικής Φιλοσοφίας».

Ο χρόνος κατά τον Επίκουρο

Ας δούμε όμως τώρα, τι μας λέει με σαφήνεια ο Επίκουρος, περιλαμβάνοντας και  συμφωνώντας με τις επιστημονικές υλιστικές προτάσεις που σας ανέφερα.

Ναι! Ο μεγάλος μας δάσκαλος, πριν από αιώνες κατόρθωσε με τον Κανόνα του, δηλαδή με την απλή λογική, να μας πει το αυτονόητο!

«Πρέπει», μας λέει,

«τώρα να δώσουμε ιδιαίτερη προσοχή στο ακόλουθο γεγονός. Δεν πρέπει να εξετάζουμε τον χρόνο όπως τα άλλα φαινόμενα, όσα διερευνούμε υποκειμενικά, ανάγοντάς τον στις εκ των προτέρων αντιλήψεις μας, αλλά λαμβάνοντας υπόψη μας το προφανές γεγονός που μας οδηγεί να βεβαιώσουμε ότι ο χρόνος έχει μακρά ή σύντομη διάρκεια, αποδίδοντάς του, αυτόν τον προσδιορισμό κατ’ αναλογίαν».

Σωστά! Πράγματι! Καλό θα είναι να εξετάζουμε τον χρόνο όχι όπως, για παράδειγμα τον Ήλιο, την Σελήνη, τους Σεισμούς κ.τ.λ.…. όπου είναι αποδεκτή οποιαδήποτε άποψη ερμηνεύει το φαινόμενο. Αλλά με αναλογία. Τι είναι όμως η αναλογία; Μα το είπαμε και πιο πάνω στον συνειδησιακό ή τον αντιληπτικό χρόνο! Ο Επίκουρος εδώ έλαβε υπ’ όψιν του το προφανές, που δεν είναι τίποτε άλλο, παρά ότι ο χρόνος διαστέλλεται όταν πονάμε, ενώ συστέλλεται όταν χαιρόμαστε.

Ακόμα προσθέτει ότι:

«Για να προσδιορίσουμε τον χρόνο, πρέπει να χρησιμοποιήσουμε όρους που είναι σε χρήση, και να μην τους αντικαταστήσουμε με άλλους υπό το πρόσχημα ότι είναι καλύτεροι. Και ούτε πρέπει να του αποδώσουμε ξένες ιδιότητες και να ισχυριστούμε ότι είναι ταυτόσημες με την ίδια του τη φύση (κάτι που πράγματι κάνουν κάποιοι), αλλά να αναλογιστούμε κυρίως με τι σχηματίζουμε αυτή την ιδιαίτερη ιδιότητα του χρόνου και πως τη μετράμε».

Σ’ αυτό εδώ το σημείο είναι και πάλι ευθύς και σαφής. Κι έτσι καταλαβαίνουμε ότι καλό θα είναι να μην ασχολούμαστε με τα παράδοξα του Αριστοτέλη ή με τις ανοησίες του Αυγουστίνου, γιατί έτσι μπερδευόμαστε περισσότερο και δεν μας οδηγούν σε μία ασφαλή θέση.

Επίσης μας λέει ότι

«Και, είναι αρκετός ένας απλός συλλογισμός, και δεν χρειάζεται να καταφύγουμε σε απόδειξη, για να πειστούμε, ότι η έννοια του χρόνου συνδέεται με τις μέρες και τις νύκτες και με τις υποδιαιρέσεις τους, καθώς επίσης με τις ψυχικές καταστάσεις, τα συναισθήματα, την απάθεια, την κίνηση και τη στάση. Σε όλα αυτά παρατηρούμε κοινό χαρακτηριστικό, που το ονομάζουμε χρόνο».

Μας εξηγεί λοιπόν και μας παραθέτει, ότι χρειάζεται όχι μόνο ένας απλός συλλογισμός για να καταλάβουμε την έννοια του Χρόνου αλλά και μία απλή παρατήρηση στο ον άνθρωπος ή στα υπόλοιπα όντα της φύσης, όπου υπάρχει μία αέναη γέννηση – ζωή και θάνατος. Και ότι καλό θα είναι να σκεφτούμε ποιος είναι ο χρόνος για εμάς; Δηλαδή είναι ο βιολογικός, ο αντιληπτικός, ο χρόνος σε σχέση με τα άλλα πλάσματα της φύσης;

Τι περιλαμβάνει αυτός ο χρόνος;  Δηλαδή περιλαμβάνει την έναρξη της ζωής μας; Την έναρξη κάποιου γεγονότος; Την γέννηση ενός προσφιλούς μας προσώπου; Και τέλος πως τον μετράμε. Άμα τα ορίσουμε αυτά, τότε θα έχουμε μία πλήρη αντίληψη του χρόνου.

Και εδώ καλό θα είναι να κάνουμε δύο διαπιστώσεις σ’ αυτά που μας λέει ο Επίκουρος. Όντως ο χρόνος (ο βιολογικός)  συνδέεται με τις μέρες, τις νύχτες και με τις υποδιαιρέσεις τους, αλλά συνδέεται και με τις ψυχικές καταστάσεις, τα συναισθήματα, το αν περνά η ώρα ή όχι, πράγματα που τα ξαναείπαμε στον αντιληπτικό χρόνο .

Και συνεχίζει ο Επίκουρος

«Πρέπει να προσθέσουμε σε αυτά που ελέχθησαν πιο πάνω, ότι οι κόσμοι, και κάθε περιορισμένο σύμπλεγμα ατόμων που είναι όμοιοι με τα πράγματα που βλέπουμε καθημερινά γύρο μας, έγιναν από το άπειρο. Επειδή όλα αυτά, τα μεγάλα όπως και τα μικρά, έχουν την προέλευση τους από καθορισμένες συστροφές. Και όλα τα πράγματα διαλύονται ξανά, άλλα πιο γρήγορα, άλλα πιο αργά, άλλα από κάποια αιτία, άλλα από κάποιες άλλες αιτίες.»

Που θέλει να μας πει ότι: Το άτομο (το άτμητο δηλ.) είναι αιώνιο, άχρονο και αθάνατο! Όταν όμως ενωθεί με άλλα άτομα, το καινούργιο στοιχείο που βγαίνει από την ένωση, έχει χρόνο. Δηλαδή ο χρόνος δεν σχετίζεται με την κίνηση των μεμονωμένων ατμήτων. Αλλά με την σύνθεση των ατμήτων και την κίνηση τους εντός της οποιασδήποτε σύνθεσης. Έτσι και αυτά  που έχουν ζωή και που αποτελούνται από τα άτμητα στοιχεία τα οποία με την ένωσή τους δίνουν ζωή, έχουν αρχή και τέλος. Το ίδιο ακριβώς  συμβαίνει και με αυτά τα πράγματα που η ένωση τους δεν δίνει ζωή. Π. χ οι πέτρες, το μέταλλο, το νερό κ.α. Άρα βγαίνει το προφανές συμπέρασμα ότι η κάθε ένωση των ατόμων έχει αρχή και τέλος. Τα άτομα αενάως ενώνονται από την κίνησή τους, φτιάχνουν συνθέσεις, και έπειτα διαλύονται οι συνθέσεις εξ’ ων συνετέθησαν! Ε αυτό ακριβώς είναι ο χρόνος. Και όσον αφορά την διάρκεια της ζωής των συνθέσεων, ποικίλει ανάλογα με την φύση και την θέση, της κάθε σύνθεσης. Δηλαδή άλλες συνθέσεις ζουν πιο πολύ, άλλες πιο λίγο.

Ο χρόνος κατά τον Λουκρήτιο

Ακριβώς τα ίδια μας λέει και Λουκρήτιος στο εκπληκτικό ποίημα του De Rerum Natura που είναι, ως επί το πλείστον, το χαμένο βιβλίο Περί Φύσεως του Επίκουρου.«Χρόνος» μας αναφέρει «δεν υπάρχει από μόνος του. Μόνο από τα ίδια πράγματα βγαίνει η αίσθηση για το τι έγινε στο παρελθόν, τι γίνεται τώρα και τι θ’ ακολουθήσει μετά. Ας το παραδεχτούμε λοιπόν ότι κανείς δεν μπόρεσε ν’ αντιληφθεί το χρόνο ξεκομμένο από την κίνηση ή την γαλήνια ακινησία των πραγμάτων».Διότι ο χρόνος δεν είναι ξεκομμένος από τα γεγονότα, από τις πράξεις , από την δραστηριότητα. Επίσης δεν μπορούμε να πούμε πως υπάρχει χρόνος σε κάτι που δεν έχει δημιουργηθεί. Υπάρχει όμως χρόνος σε συνθέσεις, είτε κινούνται, είτε μένουν ακίνητες όπως πιστευόταν για κάποια πράγματα εκείνη την εποχή, π.χ. ένας βράχος. Το ότι ακόμα και ο βράχος αλλοιώνεται, αυτό σημαίνει πως υπάρχει χρόνος και γι’ αυτόν.

«Τέλος,» μας λέει ο Λουκρήτιος ότι

«όταν κάποιοι λένε πως η «αρπαγή της κόρης του Τυνδάρεω» και η «ήττα των Τρώων στον πόλεμο» είναι γεγονότα, ας προσέξουμε να μην μας κάνουν να παραδεχτούμε ότι τα γεγονότα αυτά έχουν αυτόνομη υπόσταση. Τα χρόνια που πέρασαν έχουν πάρει ανεπιστρεπτί μαζί τους ανθρώπινες γενιές για τις οποίες, στ’ αλήθεια, τα γεγονότα εκείνα υπήρξαν συμπτώματα. Γιατί οποιοδήποτε συμβάν μπορούμε κάλλιστα να το χαρακτηρίσουμε σύμπτωμα – είτε της οικουμένης όλης είτε συγκεκριμένων τόπων. Και πάλι, αν δεν υπήρχε η ύλη των πραγμάτων, ο χώρος και το κενό όπου συμβαίνει το καθετί, ποτέ δεν θα έκαιγε μες στα Φρυγικά τα στήθη του Πάρη  η ερωτική φλόγα που του άναψε της Ελένης η ομορφιά, και πυροδότησε τον ξακουστό εκείνο κι άσπλαχνο πόλεμο. Μήτε ο Δούρειος Ίππος θα’ χε πυρπολήσει τα Πέργαμα, βγάζοντας νύχτα μες’ από τα σωθικά του τους Έλληνες κρυφά απ’ τους Τρώες. Μπορείς, λοιπόν, να το δεις καθαρά: τα γεγονότα σε καμιά περίπτωση δεν έχουν αυτόνομη υπόσταση όπως η ύλη, μήτε υπάρχουν με την έννοια που υπάρχει  και το κενό. Σωστότερο θα ήταν να τα ονομάσεις συμπτώματα της ύλης και του χώρου στον οποίο συμβαίνουν.»

Μπορεί να φανεί σε κάποιον Στωικό, ότι τα γεγονότα που μας παραθέτει ο Λουκρήτιος είναι ντετερμινιστικά, ότι υπάρχει αιτία και αιτιατό και ότι ο χρόνος μας οδηγεί κάπου. Αν όμως θελήσει κάποιος  να κοιτάξει καλά, θα δει πως αυτά τα συμπτώματα, που μας αναφέρει ο Λουκρήτιος, είναι οι περιστασιακές ιδιότητες. Αυτές! είναι θεμελιώδεις για την Επικούρεια Φιλοσοφία. Διότι, ούτε μόνιμες είναι, ούτε σταθερές, ούτε υπάρχουν για κάτι, και δεν εμφανίζονται πάντα. Έτσι εδώ, πέραν της αλληλουχίας των γεγονότων, μας παρουσιάζει και την τυχαιότητα στην οποία επέδρασε και επιδρά ο χρόνος. Και αυτό ακριβώς, δηλαδή η τυχαιότητα, είναι το σύμπτωμα. Η τυχαιότητα είναι η περιστασιακή ιδιότητα.

Και όταν λέμε αλληλουχία, εννοούμε πως ένα γεγονός δεν έγινε παρθενογεννημένο, αυτόνομο, αλλά έγινε σε σχέση με άλλα γεγονότα.

Και όταν λέμε τυχαιότητα, ο Λουκρήτιος μας το λέει ξεκάθαρα: Ότι οι άνθρωποι ή τα πράγματα δημιουργούν την διαφορά. Και κατ’ επέκταση την τυχαιότητα. Διότι αν κάτι έλειπε από το όλο σκηνικό, τα πράγματα ή τα γεγονότα θα ήταν διαφορετικά. Δηλαδή μας λέει ότι, αν δεν υπήρχε π.χ. η Ελένη ή αν δεν είχε συναντηθεί με τον Πάρη δεν θα γινόταν Τρωικός Πόλεμος.

Επίσης μας μιλά και για την υλιστική πλευρά του χρόνου. Και είχε δώσει σαφή την απάντηση στον Αυγουστίνο, που μας λέει ότι χρόνος υπάρχει στη μη ύπαρξη. Ακριβολογεί λοιπόν και μας λέει, ότι αν δεν υπήρχαν η παρέκκλιση των ατόμων που εξαιτίας τους προκαλούνται οι συνθέσεις και το κενό δεν θα υπήρχαν γεγονότα. Διότι, όπως είπαμε, τα γεγονότα συμβαίνουν με την σύνθεση των ατόμων. Άρα, αν δεν υπήρχε παρέκκλιση, δεν θα υπήρχε σύνθεση, δεν θα υπήρχε σύγκρουση, δεν θα υπήρχε γέννηση…. άρα δεν θα υπήρχε χρόνος.

Χρόνος και αντικειμενικότητα                                                                  

Γεννάται το ερώτημα, αν είναι ο χρόνος αντικειμενικός. Με την έννοια ότι περνά πάνω απ’ όλες τις συνθέσεις της φύσης. Η απάντηση είναι καταφατική! Η απάντηση είναι Ναι! Όμως ποιος όρισε τον χρόνο και ποιος τον μετρά; Μα, απ’ όσο ξέρουμε, ο άνθρωπος. Με αναγωγή λοιπόν στην σκέψη μας, αν πάψουμε να υπάρχουμε ως ανθρωπότητα, σίγουρα θα υπάρχει χρόνος. Όμως δεν θα υπάρχει κανείς να τον ορίσει. Εκτός αν υπάρχουν άλλα εξωγήινα σκεπτόμενα  όντα που θα τον ορίσουν. Υπάρχει λοιπόν χρόνος έξω από εμάς αλλά δεν υπάρχει αυτός που τον ορίζει. Οπότε είναι σαν να μην υπάρχει.

Εδώ έρχεται και συνηγορεί και ο Μητρόδωροςμε την 10^ηπροσφώνηση που μας λέει

«Μην ξεχνάς, παρόλο που είσαι θνητή φύση και παρόλο που σου δόθηκε περιορισμένος χρόνος για την ζωή, πως έφτασες- χάρη στη λογική κρίση για την ουσία της φύσης-στο άπειρο και στην αιωνιότητα και πως κατανόησες ό,τι υπάρχει, ό,τι υπήρξε και ό,τι θα υπάρξει». Που σημαίνει ότι, αν δεν σου διδόταν αυτός ο περιορισμένος χρόνος για την ζωή, δεν θα υπήρχε περίπτωση να κατανοήσεις την φύση, το άπειρο, την αιωνιότητα και ό,τι υπήρχε, ό,τι υπάρχει και ό,τι θα υπάρξει. Δηλαδή όταν είσαι τίποτα, δεν μπορείς να ορίσεις τίποτα. «Διότι τίποτα δεν γίνεται από το τίποτα».

Επίλογος

Καταλαβαίνω ότι σας κούρασα, ότι σας ζάλισα. Ήταν όμως ευκαιρία να μάθετε μία γενική άποψη για τον χρόνο. Ναι, μα τους 12 Ολύμπιους Θεούς, αυτή η κούραση σας, δεν ήταν εξαναγκαστική, όπως για παράδειγμα οι ατελείωτες ώρες μιας δουλειάς, αλλά εποικοδομητική και χαρούμενη κούραση, που προέρχεται από τον χρόνο  της δημιουργίας.

Ακόμα, καλό είναι ο χρόνος να μελετάται καθ’ ολοκληρία και όχι τμηματικά, διότι παραπέμπει  σε ατέρμονες και ανούσιες συζητήσεις αιτιοκρατικού χαρακτήρα.

Ο Επίκουρος, μέσα από τα λόγια του, μας αναφέρει, με την  αντίληψη  της  δικιάς του εποχής, όλες τις σύγχρονες επιστημονικές διαπιστώσεις σε όλους τους τομείς που ειπώθηκαν. Μπορεί οι σύγχρονοι Φυσικοί, Βιολόγοι, Φιλόσοφοι να μην είχαν διαβάσει Επίκουρο, όμως βλέπουμε πως συνέχεια επιβεβαιώνεται. Γι’ αυτό τον μελετάμε και γι’ αυτό καλό θα είναι να τον αναδεικνύουμε στην Επιστημονική κοινότητα και να τους λέμε πως και τα πιο σύγχρονα επιστημονικά όργανα επισφραγίζουν την Επικούρεια Φιλοσοφία.

Πολλοί γνωρίζουν τις μεταλλευτικές εγκαταστάσεις της Κοιλάδας της Σούριζας στη Λαυρεωτική. Πόσοι, όμως, από τους επισκέπτες της καταλαβαίνουν το ιστορικό παλίμψηστο του τοπίου που ξετυλίγεται μπροστά τους;

Μια ενδιαφέρουσα μελέτη, που πήρε πρόσφατα το «πράσινο φως» και τα εύσημα από τα μέλη του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (ΚΑΣ), υπόσχεται να λύσει με τον πιο ήπιο τρόπο αυτό το πρόβλημα. Στόχος της είναι να αποκωδικοποιήσει το δυσνόητο τοπίο, που μοιάζει με έναν μεγάλο λαβυρινθώδη ερειπιώνα, όπως ειπώθηκε χαρακτηριστικά στη συνεδρίαση, δίνοντας τη δυνατότητα σε μη εξοικειωμένους επισκέπτες να καταλάβουν βασικά σημεία της περιοχής. Ένας άλλος στόχος είναι η παροχή ενός «μίτου» περιήγησης, που να εξασφαλίζει ασφαλή είσοδο και έξοδο μέσα στον λαβύρινθο.

Πώς κατορθώνεται αυτό; Μέσα από τρεις διαδρομές διαφορετικού χρώματος, που θα καλύπτουν περίπου 180 στρέμματα, παρουσιάζοντας διαφορετικό βαθμό «δυσκολίας».

Η «πράσινη» διαδρομή αποτελεί τον βασικό άξονα της κυκλικής κίνησης, διάρκειας περίπου δυο ωρών. Η σήμανσή της θα γίνεται μέσα από ένα σχοινί, τον «μίτο», που χωρίς να έχει την έννοια της απαγόρευσης (η προσέγγιση στα αρχαία θα γίνεται κανονικά ) θα βοηθά στην παρακολούθηση της περιήγησης.

Η «μπλε» διαδρομή θα έχει πιο εύκολα χαρακτηριστικά και θα μπορεί να ακολουθείται από οχήματα, αμαξίδια, ποδήλατα και ΑμεΑ. Θα επισημαίνεται με πέτρες σε χρώμα μπλε κοβαλτίου, που έχει σχέση με τη μεταλλευτική δραστηριότητα.

Οι «κόκκινες» διαδρομές θα αποτελούν γεφυρώσεις των δύο προηγούμενων. Απευθύνεται σε πιο απαιτητικούς επισκέπτες, ενώ η σήμανση θα γίνεται με την επανάληψη ενός σημειακού στοιχείου σε χρώμα μίνιο , που κι αυτό έχει σχέση με τα μεταλλεία.

Και τι θα βλέπουν οι επισκέπτες; Τη διαχρονία της μεταλλευτικής δραστηριότητας του Λαυρίου, αναγνωρίζοντας τις αρχαίες μεταλλουργικές εγκαταστάσεις, με τις στοές, τα εργαστήρια, τα πλυντήρια, τους χώρους των εργασιών, αλλά και τους αρχαίους δρόμους, με τα οικιστικά σύνολα, τα νεκροταφεία κλπ. Θα ανακαλύψουν αρχαιολογικούς χώρους (όπως η περιοχή που έσκαψε και ανέδειξε ο αείμνηστος Βαγγέλης Κακαβογιάννης), φυσικά ανοίγματα, που ήταν οι πρώτες δίοδοι των αρχαίων προς το υπέδαφος και αρχαία λατομεία μαρμάρου και ασβεστολίθου, τα οποία στην ουσία είναι το αρνητικό αποτύπωμα του χτιστού χώρου που προέκυψε στην υπόλοιπη κοιλάδα.

Παράλληλα, θα αποκτήσουν καλύτερη εικόνα για την τεχνολογία της διαχείρισης του νερού, τόσο σε μεγάλη κλίμακα, όπως τα εντυπωσιακά υδραυλικά έργα, όσο και σε μικρότερη, όπως είναι η εφαρμογή ενός υδραυλικού κονιάματος μεγάλης αποτελεσματικότητας.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ