Μία πόλη μπορεί να αποτελέσει αγαπημένο προορισμό ή αφορμή για ταξίδι για πολλούς λόγους. Ο πολιτισμός και η ιστορία της, η γαστρονομία, η διασκέδαση ακόμη και οι επιλογές αγορών που προσφέρει αποτελούν κάποιους από αυτούς.

Ένας λόγος, ωστόσο, που δεν θα σκεφτόντουσαν οι περισσότεροι είναι η αρχιτεκτονική της. Η οποία, μάλιστα, αντανακλά και την γενικότερη «προσωπικότητά» της. Παρακάτω ακολουθούν δέκα πόλεις, που σύμφωνα με το Conde Nast Traveler, αποτελούν πραγματική έμπνευση από αρχιτεκτονικής πλευράς.

Αγία Πετρούπολη, Ρωσία - Ροκοκό

Η αρχιτεκτονική Ροκοκό έκανε την εμφάνισή της στις αρχές του 18ου αι. διαδεχόμενη το μπαρόκ στυλ. Από τα βασικά χαρακτηριστικά της συγκεκριμένης τεχνοτροπίας η επιβλητική διακόσμηση κτηρίων με λεπτές καμπύλες, αχνά χρώματα και κοσμικά στοιχεία σε ανοιχτές αποχρώσεις.

Το Ροκοκό αναπτύχθηκε σε αρκετές χώρες της Ευρώπης, ενώ χαρακτηριστικό δείγμα της συγκεκριμένης αρχιτεκτονικής αποτελεί το Παλάτι της Αικατερίνης, στην πόλη Πούσκιν, 30 χλμ. από την Αγία Πετρούπολη. Η θερινή κατοικία των ρώσων τσάρων δημιουργήθηκε επί Αικατερίνης Α και επεκτάθηκε από την κόρη της Ελισάβετ.

Ρώμη, Ιταλία - Μπαρόκ

Οι Ρωμαίοι από αρχαιοτάτων χρόνων είναι γνωστοί ως σπουδαίοι πρωτοπόροι, γι αυτό και δεν αποτελεί έκπληξη ότι στη Ρώμη συναντάται σχεδόν κάθε είδους αρχιτεκτονική –ρωμανική, γοτθική, αναγεννησιακή.

Σήμερα, ωστόσο, αυτό που σίγουρα την χαρακτηρίζει δεν είναι άλλο από τη μπαρόκ αρχιτεκτονική του 17 ου αι. με χαρακτηριστικά στοιχεία της τη μεγαλοπρέπεια, την πολυτέλεια αλλά και την αντίθεση μεταξύ του φωτός και των σκιών. Μία επίσκεψη στην Πλατεία του Αγίου Πέτρου και την περίφημη Φοντάνα ντι Τρέβι είναι αρκετή για να πάρετε μια γεύση.

Ντουμπάι, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα - Σύγχρονη

Αν το σύγχρονο design θα έπρεπε να έχει μία πόλη συνώνυμή του, τότε αυτή θα ήταν σίγουρα το Ντουμπάι. Σπίτι ενός από τα ψηλότερα κτήρια στον κόσμο (το Burj al Arab) αλλά και του μοναδικού τεχνητού αρχιπελάγους, έχει εμπνεύσει κορυφαίους αρχιτέκτονες στο είδος.

Η αείμνηστη και πολύ ταλαντούχα Zaha Hadid αλλά και ο Rem Koolhass (καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ), έχουν βάλει τη δική τους υπογραφή σε κάποια από τα φουτουριστικά κτήρια της πόλης.

Βουδαπέστη, Ουγγαρία - Αρτ Νουβό

Η Αρτ Νουβό αρχιτεκτονική έκανε την εμφάνισή της στην πρωτεύουσα της Ουγγαρίας στα τέλη του 19ου με αρχές του 20ου αιώνα και μέχρι σήμερα η πόλη παραμένει ένα από τα καλύτερα μέρη για να θαυμάσει κάποιος τη συγκεκριμένη αρχιτεκτονική.

Καμπύλες φόρμες και σχήματα εμπνευσμένα από την δομή της φύσης και κυρίως τις γραμμές των λουλουδιών και των φυτών γενικότερα, αλλά και χρήση σιδήρου και γυαλιού συναντώνται σε αρκετά κτήρια της Βουδαπέστης όπως το Παλάτι Greshan, το ξενοδοχείο Gellert, το Μουσείο Εφαρμοσμένων Τεχνών, ο Ζωολογικός και Βοτανικός κήπο.

Μαϊάμι, Φλόριντα - Αρτ Ντεκό

Η θρυλική περιοχή του Miami Beach διαθέτει τη μεγαλύτερη συλλογή κτηρίων αρχιτεκτονικής Αρτ Ντεκό σε ολόκληρο τον κόσμο. Προκειμένου να μετατραπεί, λοιπόν, σε ένα υπερσύγχρονο και πολυτελές τουριστικό θέρετρο κατά την διάρκεια των ‘20s και ‘30s, οι αρχιτέκτονες επέλεξαν τις συμμετρικές και γεωμετρικές γραμμές, τα φυτικά και ζωικά μοτίβα καθώς και τα παστέλ χρώματα που αντιπροσώπευαν το συγκεκριμένο κίνημα.

Αθήνα - Κλασική

Μια επίσκεψη στην Αθήνα και τα παγκοσμίου φήμης αρχαιολογικά μνημεία της, είναι αρκετή ώστε ο επισκέπτης της να πραγματοποιήσει ένα ταξίδι στην Αρχαία Ελλάδα. Με την λιθοδομή εδώ να χρονολογείται από το 400 π.Χ., οι αρχαίοι ναοί στην πόλη συνεχίζουν την πορεία τους στο πέρασμα των αιώνων με πιο χαρακτηριστικούς τον ένα και μοναδικό Παρθενώνα, ένα έργο των σπουδαίων αρχιτεκτόνων Ικτίνου και Καλλικράτη, το Ναό του Ηφαίστου και εκείνον του Ολυμπίου Διός.

Οξφόρδη, Μεγάλη Βρετανία - Γοτθική

Στα κύρια χαρακτηριστικά της γοτθικής αρχιτεκτονικής συγκαταλέγονται οι κάθετες γραμμές, τα ογκώδη κτήρια, τα περίτεχνα διακοσμητικά και η έμφαση που δίνεται σε κάθε λεπτομέρεια, ενώ στα βασικά σύμβολά της οι κυκλικές αψίδες, οι εντυπωσιακοί κίονες, οι επιβλητικοί θόλοι και τα μεγάλα παράθυρα.

Από τους πιο χαρακτηριστικούς εκπροσώπους της συγκεκριμένης αρχιτεκτονικής η Οξφόρδη, τα εντυπωσιακά γοτθικά κτήρια τη οποίας ενέπνευσαν τον Άγγλο ποιητή Μάθιου Άρνολντ να τη χαρακτηρίσει ως την πόλη με τους ονειρεμένους πύργους.

Τελ Αβίβ, Ισραήλ - Μπάουχαους

Προσιτά και λειτουργικά κτήρια με καμπύλες γραμμές και χρώματα προσαρμοσμένα στη Μεσόγειο. Η «Λευκή Πόλη» του Τελ Αβίβ, ανακηρυγμένη από την UNESCO ως Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, διαθέτει περίπου 4.000 κτήρια διεθνούς στυλ,τα οποία χτίστηκαν ως επί το πλείστον τις δεκαετίες ‘30 και ‘40.

Προκειμένου να εξυπηρετηθεί η εισροή Εβραίων μεταναστών από την Ευρώπη οι αρχιτέκτονες δημιούργησαν κτήρια που απαντάνε στα βασικά χαρακτηριστικά της Μπάουχαους αρχιτεκτονικής όπως η απλότητα και η χρηστικότητα, οι γεωμετρικές φόρμες και το χρώμα.

Κωνσταντινούπολη, Τουρκία - Βυζαντινή/ Οθωμανική

Ένα ιστορικό σταυροδρόμι πολιτισμού και αρχιτεκτονικής, η Κωνσταντινούπολη προσφέρει εικόνες με εμφανείς επιρροές από τις δύο κορυφαίες αυτοκρατορίες που την κατέκτησαν. Το πιο λαμπρό παράδειγμα που συνδυάζει βυζαντινή και οθωμανική αρχιτεκτονική ο εντυπωσιακός και μεγαλοπρεπής ναός της Αγίας Σοφίας με το βυζαντινό τρούλο, τα χρωματιστά ψηφιδωτά, τους οθωμανικούς μιναρέδες και την ισλαμική καλλιγραφία.

Φλωρεντία, Ιταλία - Αναγεννησιακή

Σχεδόν όλα τα κτήρια στη Φλωρεντία θυμίζουν στον επισκέπτη της ότι βρίσκεται στη γενέτειρα του κινήματος της Αναγεννησιακής αρχιτεκτονικής στο τέλος του 14ου αι. Οι διακοσμημένες μεν, αλλά συμμετρικές και γεωμετρικές δομές (κυρίως κολώνες και θόλοι) και η έμφαση στο ρεαλισμό και την ανθρώπινη μορφή άφησαν πίσω τους τις ακανόνιστες και αυστηρές γραμμές της Μεσαιωνικής περιόδου.

Ο καθεδρικός ναός στη Φλωρεντία αλλά και η Βασιλική της Santa Maria Novella στα πιο αντιπροσωπευτικά κτήρια αναγεννησιακής αρχιτεκτονικής.

newsbeast.gr

Το Σύμπλεγμα του Λαοκόοντος, το γλυπτό δηλαδή που απεικονίζει τον Λαοκόων με τους γιους του, ήρθε στο φως για πρώτη φορά το 1506 και έκτοτε αποτελεί ένα από τα πιο σεβαστά έργα της κλασικής γλυπτικής.

Το Ελληνικό γλυπτόαπό μάρμαρο, που απεικονίζει τρεις αρσενικές φιγούρες που δέχονται επίθεση και στραγγαλίζονται από φίδια, έχει εμπνεύσει τους πάντες από τον Τιτσιάνο και τον Μιχαήλ Άγγελο μέχρι τον Γουίλιαμ Μπλέικ και τον Ρίτσαρντ Ντίκον, με όλους αυτούς να προσπαθούν να αποδώσουν τη μορφή και τα συναισθήματά των εικονιζόμενων προσώπων.

Ο Νταβίντ Κουαγιόλα ποζάρει μπροστά στο έργο του

«Είναι πραγματικά το σύμβολο της τελειότητας και το σημείο αναφοράς που χρησιμοποιήθηκε σε ολόκληρο τον ακαδημαϊκό κόσμο» λέει ο Νταβίντ Κουαγιόλα, με έδρα το Λονδίνο.

Ο Κουαγιόλα είναι ένας ακόμη από αυτούς που επιδιώκει να αναδημιουργήσει την ομορφιά του Λαοκόοντα. Αντί όμως για καλέμι, προγραμματίζει ένα ρομπότ για να κάνει το έργο γι’ αυτόν.

Το «Σύμπλεγμα του Λαοκόοντος» με μια σύγχρονη ματιά, φτιαγμένο από ρομπότ

«Το να πειραματίζεσαι με την τεχνολογία δεν είναι κάτι εντελώς νέο στην τέχνη, είναι πάντα παρόν από την εποχή της Αναγέννησης» λέει ο Κουαγιόλα. «Θέλω τόσο πολύ να ασχοληθώ με ένα τόσο οικείο αντικείμενο και ταυτόχρονα, βλέπω αυτό το αντικείμενο μέσα από τα μάτια της μηχανής».

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Toolpaths simulations...

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Quayola (@quayola) στις 11 Οκτ, 2018 στις 7:54 πμ PDT

Ακολουθώντας έναν αλγόριθμο, ένας ρομποτικός βραχίονας, κατευθύνεται σε ένα μεγάλο κομμάτι κονιορτοποιημένου μαρμάρου μέχρι να δημιουργήσει ένα ελλιπές αλλά εντελώς μοναδικό αντίγραφο του πρωτοτύπου. Η διαδικασία και τα αποτελέσματά της είναι μια εξερεύνηση της συνεχιζόμενης αναζήτησης της ανθρωπότητας για την τελειότητα.

Η αρχή ενός έργου

«Διερευνώ τον χώρο ανάμεσα στο αρχικό κομμάτι μαρμάρου και τον Λαοκόοντα που μπορεί να κρύβεται μέσα του. Είναι σαν να σου δίνει άπειρες δυνατότητες και εσύ πρέπει να ακολουθήσεις την δική σου λογική για να φτάσεις στο αποτέλεσμα που επιδιώκεις».

Ακολουθώντας έναν αλγόριθμο, ένας ρομποτικός βραχίονας, κατευθύνεται σε ένα μεγάλο κομμάτι κονιορτοποιημένου μαρμάρου μέχρι να δημιουργήσει ένα έργο

Μάλιστα, επικαλείται το απόσπασμα του Μιχαήλ Άγγελου: «Κάθε κομμάτι πέτρας κρύβει ένα άγαλμα μέσα του και είναι δουλειά του γλύπτη να το ανακαλύψει».

Πηγή: iefimerida.gr

Αρχαιολόγοι ανακάλυψαν το αρχαιότερο μέχρι σήμερα «άθικτο» ναυάγιο, ένα αρχαίο Ελληνικό πλοίοπου κειτόταν εδώ και περισσότερα από 2.400 χρόνια στον βυθό της Μαύρης Θάλασσας.

Το πλοίο αυτό των 23 μέτρων ανακαλύφθηκε με το κατάρτι του, το πηδάλιό του και τους πάγκους για τους κωπηλάτες στη θέση τους λίγο περισσότερα από 1.600 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Σύμφωνα με τους ερευνητές, διατηρήθηκε στην κατάσταση αυτή χάρη στην έλλειψη οξυγόνου.

Το ναυάγιο βρίσκεται άθικτο στον βυθό περισσότερο από 2.400 χρόνια.

«Ένα πλοίο που επιβιώνει άθικτο από τον κλασικό κόσμο είναι κάτι που ποτέ δεν πίστεψα ότι θα ήταν δυνατό», λέει στη βρετανική εφημερίδα The Guardian ο καθηγητής Τζον Άνταμς, ο βασικός ερευνητής της ομάδας που έκανε την ανακάλυψη, της Black Sea Maritime Arcaeology Project (MAP, Θαλάσσιο Αρχαιολογικό Πρόγραμμα της Μαύρης Θάλασσας). «Θα αλλάξει τον τρόπο που κατανοούμε τη ναυπηγική και τα θαλάσσια ταξίδια στον αρχαίο κόσμο».

Το Βάζο Σειρήνων δείχνει ένα πλοίο με ιστό όμοιο με εκείνο που βρίσκεται τώρα στο βυθό της θάλασσας.

Το πλοίο πιστεύεται ότι ήταν εμπορικό, ενός τύπου που οι ερευνητές λένε πως είχαν δει προηγουμένως μόνο «σε αρχαία ελληνικά κεραμικά, όπως το Αγγείο των Σειρήνων (Siren Vase) που φυλάσσεται στο Βρετανικό Μουσείο.

Ο Οδυσσέας και οι σειρήνες σε ένα άλλο κομμάτι της Ελληνικής τέχνης

Σύμφωνα με τη βρετανική εφημερίδα, η ομάδα είπε ότι σκοπεύει να αφήσει το σκάφος εκεί όπου βρέθηκε, όμως πρόσθεσε πως ένα μικρό κομμάτι του χρονολογήθηκε με άνθρακα από το Πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον και πως τα αποτελέσματα «επιβεβαίωσαν ότι πρόκειται για το παλαιότερο ναυάγιο που είναι γνωστό στην ανθρωπότητα». Η ομάδα πρόσθεσε πως τα δεδομένα θα δημοσιοποιηθούν στο συνέδριο του MAP Μαύρης Θάλασσας αργότερα αυτή την εβδομάδα στο Λονδίνο.

Το μπρίκι «Μέντωρ» βυθίστηκε στον όρμο του Αγίου Νικολάου στα Ν.Α. Κύθηρα, το 1802, ενώ μετέφερε μέρος των αρχαιοτήτων που είχαν αφαιρεθεί από την ομάδα του Ελγιν

Νέα στοιχεία έρχονται στο φως, από το πλοίο «Μέντωρ» του λόρδου Ελγιν, που είχε ναυαγήσει στα Κύθηρα.

Το μπρίκι «Μέντωρ» βυθίστηκε στον όρμο του Αγίου Νικολάου στα Ν.Α. Κύθηρα, το 1802, ενώ μετέφερε μέρος των αρχαιοτήτων που είχαν αφαιρεθεί από την ομάδα του Λόρδου Έλγιν από τον Παρθενώνα, την Ακρόπολη και άλλα αρχαία μνημεία των Αθηνών. Η υποβρύχια ανασκαφική έρευνα συνεχίστηκε το διάστημα 7-23 Σεπτεμβρίου, από την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων και τη διεύθυνση του αρχαιολόγου Δρ. Δημήτρη Κουρκουμέλη.

Η έρευνα αυτή τη φορά επικεντρώθηκε στον χώρο της πρύμνης, ώστε να διαπιστωθεί κατά πόσο υπάρχουν ακόμα στοιχεία του πλοίου. Από την ανασκαφική τομή 2Χ2 μέτρα που ερευνήθηκε δεν εντοπίσθηκαν στοιχεία της πρύμνης του πλοίου, αλλά λίγα ευρήματα, κυρίως αντικείμενα που προφανώς ανήκαν στους επιβάτες, όπως γυάλινα φιαλίδια, κομβία ενδυμάτων, αλλά και μία χάλκινη λαβή ξύλινου συρταριού επίπλου, μολύβδινα βόλια, αλλά και τμήματα σχοινιών από τον εξαρτισμό του πλοίου και άλλα μικροαντικείμενα, αναφέρει ανακοίνωση του υπουργείου Πολιτισμού.

Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα χαρακτηρίζεται η δεύτερη ανασκαφική τομή κατά μήκος της καρένας του πλοίου. Η τομή αυτή και η εκ νέου διερεύνηση του καλά σωζόμενου σκαριού του πλοίου, έδωσαν σημαντικά και ενδιαφέροντα στοιχεία για τον τρόπο κατασκευής του πλοίου. Στη έρευνα συμμετείχε και η δρ. αρχαιολογίας Marine Jaouen της DRASSM του υπουργείου Πολιτισμού της Γαλλίας, η οποία ειδικεύεται στην ναυπηγική και ναυπήγηση των πλοίων αυτής της περιόδου.

«Η συμμετοχή της βοήθησε στο να γίνει κατανοητός ο τρόπος κατασκευής ενός πλοίου, το οποίο από τα αρχειακά στοιχεία που υπάρχουν φέρεται να έχει κατασκευαστεί στην Αμερική. Έτσι διαπιστώθηκε και μετρήθηκε ο ρυθμός τοποθέτησης των νομέων (στραβόξυλα) του πλοίου, ο τρόπος σύνδεσής τους στην τρόπιδα ή την ψευδοτρόπιδα, οι μεταξύ τους συνδέσεις, οι αποστάσεις μεταξύ και ο τρόπος σύνδεσης των νομέων με τις προεκτάσεις τους.

Ιδιαίτερα ενδιαφέρον φαίνεται ότι ήταν ο τρόπος προστασίας της τρόπιδας. Αν και, καθόσον γνωρίζουμε, τόσο από τις αναφορές όσο και ανασκαφικά, τα ύφαλα του πλοίου ήταν καλυμμένα με φύλλα χαλκού, φαίνεται ότι υπήρχε και κάλυψη της τρόπιδας με φύλλα μόλυβδου, ένα μέρος των οποίων αποκαλύφθηκε κατά τη φετινή έρευνα. Εντούτοις αρκετά ερωτήματα ως προς το κατασκευαστικό μέρος του πλοίου, εξακολουθούν να υφίστανται και χρήζουν περαιτέρω έρευνας και συγκρίσεων για να απαντηθούν στις μελλοντικές ανασκαφικές περιόδους», αναφέρει ακόμη η ανακοίνωση.

Στην έρευνα συμμετείχαν επίσης οι Δρ. Θεοτόκης Θεοδούλου, Χρύσα Φουσέκη, Ειρήνη Μάλλιου, Άρης Μιχαήλ, Σπύρος Μουρέας από την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων, Κωνσταντίνα Αρμενιάκου από το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο και οι Δρ. Αλέξανδρος Τούρτας, Δρ. Ελπίδα Καραδήμου, Δημήτρης Δημητρίου, Έλια Νικητοπούλου, Παναγιώτης Αθανασόπουλος, Μανώλης Τζεφρόνης και Μανουήλ Κουρκουμέλης.

Φωτογραφίες: ΥΠΠΟΑ/ΕΕΑ Αλέξης Τούρτας

Θέτοντάς το απλά, ο στωικισμόςμας βοηθά να αποκτήσουμε την καλύτερη εκδοχή ζωής που θα μπορούσαμε. Είναι σαν ένας αρχαίος οδηγός αυτοβοήθειας, ο οποίος έχει δοκιμαστεί ξανά και ξανά για γενιές ολόκληρες και σήμερα είναι πιο επίκαιρος από ποτέ. Η εξάσκηση του στωικισμού τείνει να παράγει όλα τα είδη θετικών επιδράσεων (π.χ. μειώνει τα αρνητικά συναισθήματα, αυξάνει τα θετικά, ενισχύει την απόδοση και την γενική ικανοποίηση).

Και είναι εύκολο να τον μάθουμε. Ο στωικισμός δεν απαιτεί ώρες διαλογισμού ή την εκμάθηση κάποιας νέας φιλοσοφικής γλώσσας. Δημιουργήθηκε με σκοπό να γίνεται κατανοητός και χρήσιμος. Προσφέρει απλές στρατηγικές για μεγαλύτερη ηρεμία και ευ ζην σε συνδυασμό με υπομονή. Ο στωικισμός είναι μια φιλοσοφική σχολή που ξεκίνησε από την αρχαία Ελλάδα και Ρώμη στις αρχές του 3ου αιώνα π.Χ. Ιδρύθηκε στην Αθήνα από τον Ζήνωνα τον Κιτιέα και κέντρο της ήταν η «Ποικίλη Στοά», εκεί που οι μαθητές του παρακολουθούσαν μαθήματα.

Σύμφωνα με τον στωικισμό, καθήκον του ανθρώπου είναι να θέσει τον εαυτό του σε αρμονία με το Σύμπαν, το οποίο, ως λογικό και αγαθό, τού μεταφέρει τις ιδιότητές του. Εκτός από το καθήκον, οι άνθρωποι της εποχής ήθελαν να καταλάβουν πώς μπορούσαν να ζήσουν ηθικά και ευτυχισμένα. Ο στωικισμός ήταν δημοφιλής επειδή δίδασκε διαισθητικές απαντήσεις (που κατά κάποιο τρόπο είχαν στο νου τους οι άνθρωποι) στα μεγάλα ερωτήματα της ζωής. Παρείχε λύσεις ακόμα και σε προβλήματα όπως το άγχος, το στρες και ο φόβος.

Ο στωικισμός όμως αντιμετώπιζε και μεγαλύτερα φιλοσοφικά ζητήματα της ανθρώπινης κατάστασης.

Ποιες είναι οι κύριες αρχές της Στωικής φιλοσοφίας;

«Μην σπαταλάς άλλο χρόνο επιχειρηματολογώντας για το πώς πρέπει να είναι ένας καλός άνθρωπος. Γίνε εσύ αυτός» – Μάρκος Αυρήλιος

Από αυτή τη φράση διαφαίνεται πόσο σημαντική ήταν για τους Στωικούς η ηθική, ο σωστός τρόπος να ζήσει κανείς.

«Το καλό ή κακό του κάθε ανθρώπου βρίσκεται στη δική του βούληση» – Eπίκτητος

Η αρετή είναι η πρωταρχική αρχή για την εξάσκηση του Στωικισμού. Πιο σημαντική από τον πλούτο, ακόμα και από την υγεία, ο άριστος χαρακτήρας είναι το ύψιστο αγαθό. Οι στωικοί μας λένε ότι έχουμε τον πλήρη έλεγχο του πώς αντιδράμε στα καθημερινά γεγονότα.

«Το πρόβλημα δεν το συνιστούν τα εξωτερικά πράγματα, αλλά η προσωπική μας αξιολόγηση. Που μπορούμε να σβήσουμε αμέσως τώρα» – Μάρκος Αυρήλιος

Με πολλούς τρόπους, οι σκέψεις μας καθορίζουν την εμπειρία της πραγματικότητας. «Αν δεν σας αρέσει κάτι, αλλάξτε το. Αν δεν μπορείτε να το αλλάξετε, αλλάξτε τη στάση σας» – Maya Angelou

“Κανένας άνθρωπος δεν έχει τη δύναμη να αλλάξει όλα όσα θέλει, αλλά είναι στη δική του ευχέρεια να μη θέλει όλα όσα δεν μπορεί να έχει και να θέσει σε καλή εφαρμογή όλα όσα έχει» – Σενέκας

Οι Στωικοί δεν υποστήριζαν πως δεν πρέπει να ζούμε με υλικά αγαθά. Αυτό που μας λένε είναι να προσπαθήσουμε συνειδητά να μην υποφέρουμε απ’ όσα μας λείπουν. Αντιθέτως, καθοδηγούν την επίγνωσή μας προς την ευγνωμοσύνη για όλα όσα έχουμε.

«Είσαι άτυχος αν δεν έχεις περάσει ποτέ καμία δυστυχία. Αν έχεις περάσει τη ζωή σου χωρίς κανένα εχθρό, τότε δεν ξέρει κανείς για τι είσαι ικανός, ούτε καν εσύ ο ίδιος» – Σενέκας

Οι Στωικοί είναι βέβαιοι ότι τα εμπόδια, οι αναποδιές και οι δυστυχίες θα έρθουν και τις χρησιμοποιούν ως ευκαιρίες για να τιμήσουν τις αρετές τους.

«Κράτα το θάνατο και την εξορία μπροστά στα μάτια σου, μαζί με όλα όσα μοιάζουν τρομακτικά – κάνοντας αυτό, δεν θα πάρεις τίποτα ως δεδομένο, ούτε θα έχεις υπερβολικές επιθυμίες» – Επίκτητος

Όταν θυμόμαστε ότι η ζωή μας δεν είναι αιώνια, τείνουμε να ξεκαθαρίζουμε το τι είναι πραγματικά σημαντικό. Το ζητούμενο είναι να βγούμε έξω και να ζήσουμε την κάθε μέρα. Να βεβαιωθούμε ότι έχουμε αδράξει τη μέρα (carpe diem), αφού δεν θα έχουμε για πάντα αυτή την ευκαιρία.

Πριν από τρία χρόνια οι περαστικοί της Πατριάρχου Ιωακείμ στο Κολωνάκι, την ώρα που περπατούσαν ή κοιτούσαν τις βιτρίνες των καταστημάτων, δεν παρατήρησαν ποτέ ένα ζευγάρι μάτια που τους κοιτούσε φευγαλέα μέσα από μια μεταλλική σχάρα, περίπου 3,5 μέτρα κάτω από την επιφάνεια του δρόμου.

Ο Κωνσταντίνος Κυρίμης εξερευνούσε ένα ακόμη καταφύγιο, από τα δεκάδες στο κέντρο της Αθήνας και τα εκατοντάδες της Αττικής, που βρίσκονται κυριολεκτικά κάτω από τα πόδια μας.

«Πολλές φορές πατάμε πάνω σε ένα κομμάτι της Ιστορίας και δεν το γνωρίζουμε», μας λέει από την άλλη άκρη της τηλεφωνικής γραμμής. Σε μια κανονική μέρα είναι ένας οικονομικός αναλυτής που πηγαίνει στη δουλειά του, αλλά το μικρόβιο της στρατιωτικής ιστορίας τον έχει μετατρέψει σε εξερευνητή των πολεμικών καταφυγίων της Αθήνας. Τα τελευταία έξι χρόνια έχει επισκεφθεί 80 καταφύγια, καθένα από τα οποία έχει τη δική του ιστορία να πει, άλλοτε προστασίας και άλλοτε βασανισμού αφού η χρήση τους άλλαξε πολλές φορές μέσα στα χρόνια. «Από το 1936 έως τα Δεκεμβριανά τα καταφύγια έγιναν από μέσο προστασίας του πληθυσμού, κέντρα βασανιστηρίων από τις κατοχικές δυνάμεις, προστάτευσαν ξανά τους κατοίκους του Πειραιά από τον συμμαχικό βομβαρδισμό του ’44 και στα Δεκεμβριανά έγιναν πεδίο συγκρούσεων και έκρυψαν άμαχους πολίτες», μας λέει.

Ο μεγαλύτερος όγκος των δημόσιων καταφυγίων έγινε επί Μεταξά κατά την προετοιμασία της χώρας για τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και ο αριθμός τους υπολογίζεται στα 400, σύμφωνα με τα απομνημονεύματα του στρατηγού Αλέξανδρου Παπάγου που μνημονεύει ο κ. Κυρίμης. Για να αυξηθεί ο αριθμός τους η κατασκευή των πολυκατοικιών συνδέθηκε με τη δημιουργία καταφυγίων στα θεμέλιά τους, από τα οποία ελάχιστα διατηρούνται μέχρι σήμερα. Η έλλειψη υλικών και πόρων της εποχής έκανε τους μηχανικούς εφευρετικούς, ενώ συχνή ήταν η αλλαγή χρήσεων σε άλλους χώρους. «Καταφύγια κοντά σε σιδηροδρομικούς σταθμούς επενδύθηκαν με σιδηροτροχιές αντί μπετόν, ενώ το ’36 άνοιξε και ο παλιός σταθμός του ηλεκτρικού, που πριν μεταφερθεί στην Ομόνοια λειτουργούσε δίπλα στο Δημαρχείο, ως καταφύγιο», σημειώνει ο Κωνσταντίνος Κυρίμης.

Ένα από τα μεγαλύτερα είναι του Λυκαβηττού που φτάνει τα 500 τ.μ., ενώ το καταφύγιο επί της Καραγεώργη Σερβίας, μας λέει, είναι περίπου 400 τ.μ. με 20 βοηθητικούς χώρους. Την περίοδο της Κατοχής οι Γερμανοί στρατιώτες έφτιαξαν καταφύγια στρατιωτικού τύπου στο κέντρο της πρωτεύουσας αλλά και σε παραθαλάσσιες περιοχές, υπό τον φόβο μιας συμμαχικής απόβασης. Είναι γνωστό το διαβόητο καταφύγιο της Κοραή 4 που λειτουργούσε ως χώρος ανακρίσεων και βασανιστηρίων και σήμερα έχει μετατραπεί σε επισκέψιμο χώρο μνήμης από την Εθνική Ασφαλιστική. Τη δεκαετία του ’50 κατασκευάστηκαν και άλλα καταφύγια, όχι τόσο ενισχυμένα όσο τα παλιά, για τον φόβο του Ψυχρού Πολέμου.

«Έχω μπει σε 80 καταφύγια», μας λέει ο κ. Κυρίμης και τα περισσότερα είναι σε κακή κατάσταση. «Δεν διαφαίνεται κάποια πρωτοβουλία για την αποκατάστασή τους, ενώ στο εξωτερικό πολλά έχουν μετατραπεί σε γκαλερί, εστιατόρια και είναι επισκέψιμα», σημειώνει. Σε ορισμένες περιπτώσεις το ιδιοκτησιακό τους καθεστώς είναι θολό.

Εκτός από εκείνα που ανήκουν ακόμα σε υπηρεσίες του στρατού ή του ναυτικού, υπάρχουν και άλλα, όπως καταφύγια στις πλαγιές βουνών, που δεν ανήκουν πουθενά και η ευθύνη για τον καθαρισμό τους ανήκει στην αστυνομία. Κανείς δεν φαίνεται να γνωρίζει καν τον ακριβή αριθμό τους και η τσιμεντένια αγκαλιά τους θρυμματίζεται όσο περνάει ο χρόνος.

​​«Η ιστορία κάτω από τα πόδια μας: τα καταφύγια της Αθήνας», 29.10, 7 μ.μ. Σεράφειο Κέντρο Πολιτισμού. Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων «Η Αθήνα ελεύθερη».

Πηγή: Σ. Ιωαννίδης, Καθημερινή

Ρομποτική, υπολογιστική, ατμοκίνηση, αεριοπροώθηση, αυτοκίνηση, αυτόματη πλοήγηση, αυτοματισμοί: Επιστήμες που γεννήθηκαν στην αρχαία Ελλάδα σε έκθεση στη Σιγκαπούρη.

Δύο σημαντικές εκθέσεις του Μουσείου Αρχαίας Ελληνικής Τεχνολογίας Κώστα Κοτσανά εγκαινιάστηκαν πρόσφατα στη Σιγκαπούρη και στη Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας.

Συγκεκριμένα, στο Μουσείο Επιστημών της Σιγκαπούρης, ένα από τα πιο σύγχρονα επιστημονικά και τεχνολογικά κέντρα στον κόσμο, η περιοδεύουσα έκθεση του Μουσείου Αρχαίας Ελληνικής Τεχνολογίας Κώστα Κοτσανά έχει τίτλο «Οι εφευρέσεις των αρχαίων Ελλήνων - οι απαρχές της σύγχρονης τεχνολογίας μας».

Η έκθεση, η οποία θα διαρκέσει έως τις 17 Μαρτίου 2019, καταλαμβάνει 2.000 τ.μ. και περιλαμβάνει 60 λειτουργικά εκθέματα - εφευρέσεις που αποτελούν παγκόσμιες καινοτομικές πρωτιές των αρχαίων Ελλήνων, μία ξεχωριστή διαδραστική ζώνη 24 επιπλέον εκθεμάτων, 24 βίντεο-οθόνες οπτικοακουστικού υλικού των εκθεμάτων και 500 τ.μ. σκηνογραφίας. Είναι χωρισμένη σε ενότητες όπως ρομποτική, υπολογιστική (computing), ατμοκίνηση, αεριοπροώθηση, αυτοκίνηση, αυτόματη πλοήγηση, αυτοματισμοί, προγραμματισμός, τηλεπικοινωνίες, κρυπτογράφηση, γεωδαισία, χαρτογράφηση, αστρονομία, μετρητικά όργανα, αυτόματα, αξιοποίηση υδραυλικής και αιολικής ενέργειας, εφαρμογές ιμαντοκίνησης, οδοντοκίνησης και αλυσοκίνησης κ.ά.

Σύμφωνα με το Μουσείο Κ. Κοτσανά, η έκθεση αποδεικνύει με απόλυτη εγκυρότητα και αξιοπιστία το γεγονός ότι πολλές επιστήμες και τεχνικές, που μοιάζουν σημερινές ή τουλάχιστον της νεωτερικής εποχής, γεννήθηκαν στην αρχαία Ελλάδα. Εκεί υπήρξε μία αλματώδης ανάπτυξη της τεχνολογίας και μία κορύφωση κατά τον 3ο και 2ο αιώνα π.Χ., μία σταδιακή υποβάθμιση και απώλεια αυτής της τεχνολογίας την εποχή των Ρωμαίων και μία σταδιακή επανάκτηση αυτής της τεχνολογίας μετά από 1.500 χρόνια. Επιπλέον, στον προθάλαμο της έκθεσης, σε δύο οθόνες, προβάλλονται ένα βίντεο σχετικά με την Ελλάδα και τον πολιτισμό της, καθώς και ένα δεύτερο με θέμα την Αρχαία Ολυμπία. Όπως μάλιστα αναφέρει το Μουσείο Κ. Κοτσανά, το Μουσείο Επιστημών της Σιγκαπούρης έχει οργανώσει μία τεράστια προβολή της έκθεσης, διαφημίζοντας ακόμη και τη χορηγία τουριστικών αεροπορικών εισιτηρίων για την Ελλάδα σε τυχερούς επισκέπτες της έκθεσης.

Τέλος, στην περίφημη Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας παρουσιάζεται η έκθεση «Αρχαία Ελλάδα - Αλεξάνδρεια - ο φάρος των Τεχνολογιών». Σύμφωνα με το Μουσείο Κοτσανά, οι εκθέσεις του πραγματοποιούνται πάντα χωρίς καμία επιχορήγηση από οποιονδήποτε δημόσιο ή ιδιωτικό φορέα και το κόστος τους καλύπτεται από τους εκάστοτε ξένους φορείς που τις φιλοξενούν (πανεπιστήμια, διεθνείς οργανισμοί, αρχαιολογικά και επιστημονικά μουσεία).

Πηγή: The Huffington Post, με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ

Μια σημαντική ανασκαφή για την παγκόσμια αρχαιολογία ολοκληρώθηκε πριν από λίγες ημέρες στην καρδιά του Αιγαίου Πελάγους.

Η ανασκαφή που έγινε από ερευνητική ομάδα, με επικεφαλής αρχαιολόγους από το Πανεπιστήμιο του Cambridge, την Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων και το Ινστιτούτο Κύπρου αφορούσε το μικρό νησάκι του Δασκαλιού, στο δυτικότερο ακρωτήρι της νήσου Κέρου μια, άγνωστη στο ευρύ κοινό, μικρή νησίδα δίπλα ακριβώς από το ακατοίκητο αυτό πλέον νησί των Κυκλάδων και διεξήχθη κατόπιν άδειας του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.

Στο χαμήλωμα της αυλαίας της ανασκαφικής περιόδου μίλησαν στο ραδιοφωνικό σταθμό του ΑΠΕ- ΜΠΕ, "Πρακτορείο 104,9 FM", ο διακεκριμένος αρχαιολόγος, ερευνητής και παλαιογλωσσολόγος Λόρδος Κόλιν Ρένφριου (Colin Renfrew) και ο δρ. Μάικλ Μπόιντ (Michael Boyd), αρχαιολόγος του Πανεπιστημίου της Cambridge, οι οποίοι αναφέρθηκαν στα ευρήματα εκεί όπου βρίσκονταν ο προϊστορικός οικισμός του Δασκαλιού τις νέες ανακαλύψεις και τα πρώτα συμπεράσματα που μπορούν να εξαχθούν από τα όσα ανευθέρηκαν σε αυτή τη μορφολογικά σε σχήμα πυραμίδας νησίδα.

Για τον Λόρδο Renfrew, που στα 81 του χρόνια θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους αρχαιολόγους της προϊστορικής εποχής όλων των εποχών, η Κέρος δεν είναι ένα νέο πεδίο, αφού ξεκίνησε να ερευνά τους θησαυρούς της από τη δεκαετία του '60, νεαρός επιστήμονας τότε. Μια έρευνα που κορυφώθηκε μέσα στο 2018, αποκαλύπτοντας νέα ευρήματα που αναμένεται να μελετηθούν στα επόμενα χρόνια. Ευρήματα που σύμφωνα με τον Βρετανό καθηγητή αποδεικνύουν πως η περιοχή του Κάβου στα δυτικά της Κέρου, όπως και το μικρό νησί του Δασκαλιού ήταν ένα ναυτικό ιερό, "ένα ναυτικό ιερό, το οποίο αποκαλύπτεται πως ήταν το αρχαιότερο ναυτικό ιερό στον κόσμο".

Οι φετινές ανασκαφές εστίασαν λοιπόν στη μια ευρύτερη περιοχή και αφορούσαν πιο ειδικά οικισμούς όπως αυτός του Δασκαλιού, που εκτιμάται πως 4500 χρόνια π.Χ, ήταν ενωμένος με το την περιοχή του Κάβου στην Κέρο, με δίοδο πάνω από το νερό, ενώ φαίνεται πως επιβεβαιώνουν την Κέρο ως επίκεντρο μιας ευρύτερης περιοχής των Κυκλάδων.

Αποθέσεις που μεταφέρθηκαν από διαφορετικά νησιά των Κυκλάδων στον Κάβο της Κέρου, σπασμένα ειδώλια, γλυπτά από κυκλαδικό μάρμαρο, τμήματα από σπασμένα μαρμάρινα βέλη, σπασμένα δοχεία αγγειοπλαστικής αποτελούσαν μέρος των ευρημάτων στη περιοχή. Τα ευρήματα αυτά μεταφέρονταν εκεί ήδη σπασμένα στην αρχαιότητα, για λόγους που είχαν σχέση με θρησκευτική λατρεία, ως προσφορές στον Κάβο γεωγραφικά το καλύτερο φυσικό λιμάνι του νησιού, με θέα στο βόρειο, το νότιο και το δυτικό Αιγαίο.

Οι φετινές ανασκαφές όμως απέδειξαν κάτι που οι αρχαιολόγοι κρίνουν επίσης ως σημαντικό, την ύπαρξη δικτύου και διαδικασιών μεταφοράς στο Αιγαίο τεσσεράμισι χιλιετίες προ Χριστού. "Το πιο σημαντικό όμως στοιχείο για εμάς ήταν πως τα κτίρια που βρισκόταν πάνω στο Δασκαλιό, ήταν κατασκευασμένα από καλής ποιότητας μάρμαρο και είχαν τοιχοποιία με στοιχεία μαρμάρινα. Όλο αυτό το μάρμαρο χρειαζόταν να εισαχθεί από τη Νάξο (...) έφεραν τόνους και τόνους μαρμάρου από τη Νάξο στο Δασκαλιό, ώστε να κατασκευάσουν τις δομές που βρίσκουμε εκεί"τόνισε ο Λόρδος Renfrew. Οι αρχαιολόγοι έμειναν δε ιδιαίτερα εντυπωσιασμένοι και από τις κατασκευές εκείνης της εποχής στο Δσκαλιό "με εντυπωσιακές σκάλες", σκάλες που πρόσφατα αποκαλύφθηκαν από την αρχαιολογική σκαπάνη.

Καταγραφή με τη χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας

Σημαντική παράμετρος της ανασκαφικής προσπάθειας είναι και αυτή της χρήσης της πλέον σύγχρονης τεχνολογίας. "Αντί για τα κλασικά σχέδια που γίνονται με το χέρι χρησιμοποιούμε μια τεχνική που ονομάζεται ψηφιακή φωτογραμμετρία (σ.σ digital photogrammetry), τεχνική που μας επιτρέπει να δημιουργούμε τρισδιάστατα μοντέλα από καθετί που κάνουμε"εξηγεί επί του θέματος ο Dr. Michael Boyd, αρχαιολόγος του Πανεπιστημίου Cambridge, ενώ τονίζει πως με τις νέες τεχνικές η ανασκαφή αποκτά πλήρη ψηφιακή απεικόνιση.

"Με αυτό τον τρόπο όταν θα θέλουμε να ξαναδούμε την ανασκαφή, να δούμε τις λεπτομέρειες, θα μπορούμε να δούμε σχεδόν τα πάντα, αφού σε διαστήματα μιας ώρας ή δύο γίνεται καταγραφή μέσα σε μια τρισδιάστατη (3D) πραγματικότητα"αναφέρει ο κ.Boyd. Κάθε λεπτομέρεια μεταφέρθηκε στον ψηφιακό κόσμο μέσω iPad. "Τα χρησιμοποιούμε για να καταγράφουμε τα πάντα ψηφιακά και έτσι δεν χρειάζεται να χρησιμοποιούμε χαρτί"συμπληρώνει, κάτι που εκτιμά πως είναι ένα τεράστιο βήμα προς τα μπροστά καθώς στο παρελθόν δεδομένα μιας ανασκαφής μπορεί να βρισκόταν σε πολλαπλές ανεξάρτητες βάσεις δεδομένων, "ενώ τώρα όταν θα θέλουμε να μελετήσουμε κάποια πτυχή της ανασκαφής βλέπουμε πρακτικά τα πάντα και για κάθε πτυχή της ανασκαφής", όπως εξηγεί ο Βρετανός αρχαιολόγος.

Στο επόμενο διάστημα οι επιστήμονες αναμένεται να ξεκινήσουν τη μελέτη των ευρημάτων που εκτιμάται πως θα διαρκέσει περίπου δύο χρόνια με την έκδοση των αποτελεσμάτων να ακολουθεί. Το πλήρες κείμενο της συνέντευξης των δύο επιστημόνων στο "Πρακτορείο 104,9 FM"και τον Σωτήρη Κυριακίδη ακολουθεί:

Λόρδος Colin Renfrew , καθηγητής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου του Κέμπριτζ (Professor Emeritus of Archaeology and former Director of the McDonald Institute for Archaeological Research at the University of Cambridge)

ΕΡ. Κύριε καθηγητά είναι λίγα αυτά που γνωρίζουμε οι Έλληνες για την Κέρο οπότε θα θέλαμε να μας "ξεναγήσετε"στο μικρό αυτό νησί 4500 χρόνια π.Χ. Να γυρίσουμε το ρολόι πίσω στον χρόνο με τη βοήθεια σας...

Αυτό είναι κάτι που μπορώ να κάνω. Από τις ανασκαφές μας είναι ξεκάθαρο πως η Κέρος, και ιδιαίτερα η περιοχή του Κάβου στα δυτικά της Κέρου όπως και το μικρό νησί του Δασκαλιού ήταν ένα ναυτικό Ιερό, όπως θα μπορούσαμε να το αποκαλέσουμε, περίπου στο 4500 π.χ, ένα ναυτικό Ιερό το οποίο αποκαλύπτεται πως ήταν το αρχαιότερο ναυτικό Ιερό στον κόσμο. Είναι κάτι ιδιαίτερο σημαντικό...

ΕΡ. Τι από όσα έχουν αποκαλυφθεί στις ανασκαφικές σας περιόδους μέχρι σήμερα θα χαρακτηρίζατε ως πιο συναρπαστικό;

Οι πιο συναρπαστικές ανακαλύψεις βρέθηκαν στο πεδίο ανασκαφών της περιοχής του Κάβου, όπου ανακαλύψαμε εκατοντάδες τμήματα, θραύσματα, από σπασμένα ειδώλια και γλυπτά από κυκλαδικό μάρμαρο, όπως εκείνα που το κοινό γνωρίζει μέσα από τα μουσεία του πλανήτη, με τα διπλωμένα χέρια, αλλά αυτά που βρήκαμε ήταν σπασμένα, στον ειδικό χώρο απόθεσης που βρήκαμε στον Κάβο, σπασμένα μάλιστα εξ επί τούτου και στη συνέχεια θαμμένα σκοπίμως μαζί με τμήματα από σπασμένα μαρμάρινα βέλη, σπασμένα δοχεία αγγειοπλαστικής και άλλα παρόμοια, συγγενή ευρήματα. Είναι λοιπόν ξεκάθαρο πως αυτές οι αποθέσεις μεταφέρθηκαν από διαφορετικά νησιά των Κυκλάδων και έχει η απόθεση τους στον Κάβο, στο νησί της Κέρου. Φέτος λοιπόν, οι ανασκαφές αφορούσαν τις σχετικούς οικισμούς, όπως στο Δασκαλιό που πιστεύουμε πως ήταν ενωμένο με τον Κάβο στην Κέρο με κάποιο δρόμο πάνω από το νερό κατά την εποχή στην οποία αναφερόμαστε (σ.σ 4500 π.χ).

ΕΡ. Ποιος είναι ο λόγος που για την επιστημονική κοινότητα αυτά τα οποία μας περιγράφετε είναι σημαντικά; Αλλάζει η αντίληψη που είχατε οι επιστήμονες, αρχαιολόγοι για τα μεταφορικά μέσα, τις μεταφορές μέσων ή αγαθών γενικότερα, σε εκείνη την περίοδο;

Είναι σίγουρα σημαντικό που ανακαλύπτονται τα ευρήματα υλικών που μεταφέρθηκαν από άλλα νησιά, η αλήθεια είναι όμως πως γνωρίζαμε πως οι θαλάσσιες μεταφορές ήταν εφικτές εκείνη την περίοδο, λόγω της μεταφοράς του οψιδιανού, του μαύρου οργανικού γυαλιού που χρησιμοποιείτο για την κατασκευή καρφιών κ.ο.κ, από το νησί της Μήλου που ξεκίνησε πολύ νωρίτερα. Το πιο σημαντικό όμως στοιχείο για εμάς ήταν πως για τα κτίρια που βρισκόταν πάνω στο Δασκαλιό, κτίρια που ήταν κατασκευασμένα από καλής ποιότητας μάρμαρο και είχαν τοιχοποιία με στοιχεία μαρμάρινα, όλο το μάρμαρο χρειαζόταν να εισαχθεί από τη Νάξο. Έτσι λοιπόν σε ό,τι αφορά την εισαγωγή, το πιο εντυπωσιακό ήταν πως έφεραν τόνους και τόνους από μάρμαρο από τη Νάξο στο Δασκαλιό ώστε να κατασκευάσουν τις δομές που βρίσκουμε εκεί.

ΕΡ. Συνεπώς το πλέον συναρπαστικό στοιχείο, με βάση τα όσα μας λέτε, είναι πως η όλη κατασκευή ήταν σύνθετη. Ήταν άρα ένα σημείο με σημαντικό ρόλο; Και ήταν οι κατασκευές τόσο εξελιγμένες και σε άλλα στοιχεία τους όπως οι υποδομές που είχαν σχέση με τη χρήση του νερού;

Ναι, αυτό είναι κάτι που μπορούμε να πούμε, ενώ εδώ θα πρέπει να τονίσω πως είμαστε ευγνώμονες προς την ελληνική Εφορεία Αρχαιοτήτων. Ευγνώμονες για τη συνεργασία και ως προς τις υπηρεσίες που μας έδωσαν την άδεια για τις ανασκαφές. Θέλω να ευχαριστήσω και τους συναδέρφους μου, όχι μόνο τον Dr. Boyd αλλά και την κα. Ειρήνη Λεγάκη από το μουσείο της Νάξου, την κα. Evi Margaritis από το "The Cyprus Institute" (σ.σ Ινστιτούτο Κύπρου) και την Δρ. Ιωάννα Μουτάφη που είχε την επίβλεψη των εργασιών του ανασκαφικού πεδίου στο Δασκαλιό. Σίγουρα λοιπόν είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακό πως, υποθέτουμε για θρησκευτικούς λόγους, όλα αυτά τα ευρήματα μεταφέρονταν ήδη σπασμένα για λόγους που είχαν σχέση με θρησκευτική λατρεία, ως προσφορές στον Κάβο ενώ οι εντυπωσιακές κατασκευές χτίζονταν στο Δασκαλιό με εντυπωσιακές σκάλες, ένα από στοιχεία που μας εντυπωσιάζει περισσότερο.

Dr. Michael Boyd, University of Cambridge, Archaeology

ΕΡ. Κύριε Boyd, αν ταξιδεύαμε τώρα στον χρόνο, στα 4.500 χρόνια π.χ και πλησιάζαμε από τη θάλασσα το σημείο όπου είναι σε εξέλιξη οι ανασκαφικές έρευνες, τι είναι αυτό που θα βλέπαμε;

Αν πλησιάζαμε, θα ήμασταν σε ένα μικρό σκάφος, κάπου, 15 με 20 άτομα, θα ταξιδεύαμε και θα βλέπαμε το τριγωνικού σχήματος νησάκι του Δασκαλιού. Αυτό όμως που ανακαλύψαμε είναι πως, αντίθετα με τη σημερινή εικόνα, που είναι αυτή ενός βραχώδους νησιού, θα βλέπαμε πως στο παρελθόν ολόκληρο το νησί ήταν καλυμμένο από κατασκευές. Είχαν κατασκευάσει μια σειρά από τοίχους, τοιχία που που είχαν κατασκευαστεί από βράχους, βράχοι που είχαν χρησιμοποιηθεί για να ετοιμαστούν επίπεδες επιφάνειες πάνω στης οποίες υπήρχαν τα κτίρια. Κτίρια που είχαν κατασκευαστεί από πολύ καλής ποιότητας ναξιώτικο μάρμαρο. Θα βλέπαμε λοιπόν, καθώς θα πλησιάζαμε την τοποθεσία, μια σειρά από επίπεδα καλυμμένα από κτίρια, κτίρια που έφταναν μέχρι τις κορυφές του λόφου. Αυτό πρέπει να δημιουργούσε τότε πολύ έντονη εικόνα. Πιστεύουμε πως όλο το σημείο που βλέπουμε σήμερα ήταν καλυμμένο από κατασκευές, ενώ στην περιοχή εκτιμούμε πως είχε δοθεί μια σχεδόν αστική εικόνα.

ΕΡ. Καθώς λοιπόν αποκαλύπτετε αυτή την εικόνα, υποθέτει κάποιος πως όλα τα ευρήματα πρέπει να καταγράφονται. Ποια είναι η τεχνολογία που χρησιμοποιείται για αυτή την καταγραφή;

Πράγματι χρησιμοποιούμε πολλά στοιχεία νέας τεχνολογίας σε αυτές της ανασκαφές. Κατά πρώτον, αντί για τα κλασικά σχέδια που γίνονται με το χέρι, χρησιμοποιούμε μια τεχνική που ονομάζεται ψηφιακή φωτογραμμετρία (σ.σ digital photogrammetry) που είναι μια τεχνική που μας επιτρέπει να δημιουργούμε τρισδιάστατα μοντέλα από καθετί που κάνουμε. Αυτό είναι κάτι που εκτελείτο πολύ τακτικά κατά τη διάρκεια της ανασκαφής, πολλές φορές την ημέρα σε κάθε περιοχή όπου κάναμε ανασκαφές και έτσι ώστε στο μέλλον να υπάρχουν χιλιάδες από αυτά τα μοντέλα σε τρεις διαστάσεις. Με αυτό τον τρόπο, όταν θα θέλουμε να ξαναδούμε τις ανασκαφή, να δούμε τις λεπτομέρειες, θα μπορούμε να δούμε σχεδόν τα πάντα αφού σε διαστήματα μιας ώρας ή δύο γίνεται καταγραφή μέσα σε μια τρισδιάστατη (3D) πραγματικότητα.

H άλλη πτυχή του συστήματος ανασκαφής είναι πως χρησιμοποιούμε συστήματα που έχουν σαν βάση τους ταμπλέτες iPad. Τα χρησιμοποιούμε για να καταγράφουμε τα πάντα ψηφιακά και έτσι δεν χρειάζεται να χρησιμοποιούμε χαρτί. Τα χρησιμοποιούμαι και για να καταγράψουμε όλα τα ευρήματα, τις μελέτες των ευρημάτων, αλλά και όλα τα περιβαλλοντικά δεδομένα έτσι ώστε όλα να αποθηκεύονται μέσα σε μια μοναδική βάση δεδομένων. Αυτό είναι ένα τεράστιο βήμα προς τα μπροστά καθώς στο παρελθόν όλα τα δεδομένα μας θα ήταν σε ξεχωριστές βάσεις δεδομένων, ίσως και σε χαρτί πολλές φορές πέρα από τις ψηφιακές μορφές, ενώ τώρα όταν θα θέλουμε να μελετήσουμε κάποια πτυχή της ανασκαφής βλέπουμε πρακτικά τα πάντα και για κάθε πτυχή της ανασκαφής, αφού όλα τα δεδομένα είναι σε ένα μέρος.

ΕΡ. Μπορούμε συνεπώς να υποθέσουμε πως μια τέτοια διαδικασία θα επιταχύνει ενδεχομένως και την πρόσβαση ημών, των απλών πολιτών, στα ευρήματα και τα συμπεράσματα τους όταν αυτά θα γίνουν διαθέσιμα. Ποιος όμως θα ήταν ο ενδεχόμενος "τίτλος"που θα δίνατε αυτή τι ητιγμή για όσα έχετε βρει μέσα από αυτό το ταξίδι σε έναν κόσμο του 4500 π.χ αν σας το ζητούσε κάποιος;

Το σημαντικό στοιχείο που όλα τα διαφορετικά ευρήματα μας δίνουν, είναι η ιδέα, το κόνσεπτ των δικτύων που διατρέχουν το Αιγαίο Πέλαγος. Κάθε τμήμα των ευρημάτων μας, μας δείχνει πώς τα άτομα έφταναν στο Δασκαλιό και πώς έφευγαν μέσα από δίκτυα που διέτρεχαν το Αιγαίο Πέλαγος. Θα σκεφτόμουν λοιπόν (σ.σ αν καλείτο να δώσει ένα τίτλο στα αποτελέσματα) ως τίτλο κάποιον που θα είχε να κάνει με τα δίκτυα. Ο καθηγητής Renfrew από την άλλη προτιμά να μιλά για την "Συνομοσπονδία της Κέρου"που είναι ένας τρόπος για να μιλήσει κανείς για το το ότι η Κέρος φαίνεται τρόπον τινά να είναι στο κέντρο της έννοιας μιας "κοινότητας"στις Κυκλάδες της εποχής.

ΕΡ. Τι φέρνει το τέλος αυτής της ανασκαφικής περιόδου και ποια είναι τα σχέδια για τα επόμενα στάδια;

Θα ξεκινήσουμε άμεσα την περίοδο της μελέτης των ευρημάτων, που εκτιμώ πως θα διαρκέσει περίπου δύο χρόνια και μετά θα προχωρήσουμε άμεσα στην έκδοση των αποτελεσμάτων.

Πηγή: The TOC, με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ

Περισσότερο από κάθε άλλη φορά οι επιστήμονες εξεπλάγησαν από την εξυπνάδα των κορακιών, καθώς με νέα πειράματα -που δικαιώνουν πλήρως τον Αίσωπο για την ευφυΐα που τους απέδιδε στους μύθους του- απέδειξαν ότι τα πανέξυπνα πουλιά μπορούν να φτιάχνουν σύνθετα εργαλεία, τελείως μόνα τους και χωρίς καμία προηγούμενη εκπαίδευση από τους ανθρώπους.

Προηγούμενες μελέτες είχαν δείξει ότι τα κοράκια είναι σε θέση να χρησιμοποιήσουν αυτοσχέδια εργαλεία τόσο στη φύση όσο και στην αιχμαλωσία. Όμως είναι η πρώτη φορά που διαπιστώνεται ότι είναι ικανά να συνδυάσουν περισσότερα από ένα αντικείμενα για να φτιάξουν κάτι πιο πολύπλοκο και χρήσιμο.

Επιστήμονες από το γερμανικό Ινστιτούτο Ορνιθολογίας Μαξ Πλανκ και το βρετανικό Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης διαπίστωσαν ότι τα κοράκια της Νέας Καληδονίας είναι ικανά να συνδυάζουν δύο ή περισσότερα κοντά μη λειτουργικά τμήματα για να φτιάξουν κάτι ενιαίο και πιο μακρύ, που πλέον λειτουργεί ως εργαλείο αναζήτησης τροφής.

Αυτή η συνδυαστική ικανότητα έχει παρατηρηθεί έως τώρα μόνο στους ανθρώπους και στους στενότερους συγγενείς μας, τους μεγάλους πιθήκους. Οι ανθρωπολόγοι θεωρούν τη δημιουργία τέτοιων πιο πολύπλοκων εργαλείων από αντικείμενα της φύσης ως καθοριστικό βήμα για την ανάπτυξη του εγκεφάλου.

Τα παιδιά αρχίζουν να χρησιμοποιούν εργαλεία στην ηλικία περίπου των 18 μηνών, αλλά χρειάζονται αρκετά χρόνια, έως τα πέντε χρόνια τους τουλάχιστον, προτού μάθουν να συνδυάζουν αντικείμενα για να φτιάξουν ένα νέο εργαλείο, καθώς πρέπει πρώτα να αναπτύξουν ικανότητες όπως η πρόβλεψη των ιδιοτήτων και ο σχεδιασμός για το μέλλον - κάτι που τα κοράκια έχουν.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τη Γερμανίδα ορνιθολόγο, Αουγκούστε φον Μπάγιερν, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό "Scientific Reports", δήλωσαν ότι «το νέο εύρημα είναι αξιοσημείωτο, επειδή τα κοράκια δεν έλαβαν καμία βοήθεια ή εκπαίδευση,αλλά το σκέφτηκαν μόνα τους».

Οι επιστήμονες μόνο υποθέσεις μπορούν να κάνουν για το τι γίνεται μέσα στο κεφάλι των κορακιών και μέσω ποιών νοητικών μηχανισμών καταφέρνουν να λύνουν τέτοια προβλήματα, όπως όχι απλώς η χρήση ενός αντικειμένου (π.χ. ενός μικρού κλαδιού ως εργαλείου για σκάλισμα), αλλά η δημιουργία νέων εργαλείων. Πιθανώς κάνουν ένα είδος νοητικών προσομοιώσεων, που τους επιτρέπουν να φαντάζονται τη λύση σε ένα πρόβλημα.

Τα νέα πειράματα έδειξαν ότι, όπως και στους ανθρώπους, η δημιουργικότητα δεν είναι η ίδια σε όλα τα κοράκια. Από τα οκτώ πουλιά που υποβλήθηκαν σε τεστ, σε πρώτη φάση όλα κατάλαβαν ότι μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν μακριά σε μήκος ραβδιά, που βρίσκονταν σκορπισμένα μπροστά τους, προκειμένου να φθάσουν στην τροφή τους μέσα από ένα στενό άνοιγμα κουτιού.

Όταν, στο επόμενο στάδιο, τα διάσπαρτα ραβδιά ήσαν κοντά σε μήκος (αλλά μπορούσαν να συνδυασθούν, καθώς το ένα ήταν δυνατό να εφαρμοσθεί μέσα στο άλλο που ήταν κούφιο), τα μισά κοράκια, δηλαδή τέσσερα από αυτά, κατάλαβαν τι έπρεπε να κάνουν και έτσι δημιούργησαν πάλι μία μακριά ράβδο με την οποία έφθασαν το φαγητό τους.

Τελικά, οι επιστήμονες έκαναν τα πράγματα ακόμη πιο δύσκολα για τα πουλιά, παρουσιάζοντας στα κοράκια πολύ κοντά τμήματα ενός ραβδιού, τα οποία πάλι μπορούσαν να συνδυασθούν, αλλά θα έπρεπε ο συνδυασμός να περιλαμβάνει περισσότερα από δύο μέρη για να σχηματισθεί ένα αρκετά μακρύ ραβδί, ώστε η τροφή να μπορεί να πιαστεί. Ένα κοράκι με την ονομασία «Μάνγκο» πέρασε και αυτή την τελική δοκιμασία, συνδυάζοντας ακόμη και τέσσερα κομμάτια, προσαρτώντας το ένα μέσα στο άλλο και φτιάχνοντας έτσι ένα μακρύ εργαλείο!

Τα αρχαιολογικά και παλαιοανθρωπολογικά ευρήματα δείχνουν ότι τα πρώτα συνδυαστικά εργαλεία (όχι απλώς μια μεμονωμένη μυτερή πέτρα, αλλά ένας συνδυασμός περισσότερων αντικειμένων) πιθανώς δημιουργήθηκαν πριν από 300.000 περίπου χρόνια, στη διάρκεια της Μέσης Παλαιολιθικής περιόδου. Η δημιουργία τους αποτελεί ένδειξη ότι οι πρόγονοί μας είχαν πλέον κάνει προόδους στη νόηση και στη γλώσσα.

Πηγή: Καθημερινή, Εικόνα - Αρχαία Ελληνικά

«Από της δημοσιεύσεως της παρούσης απαγορεύομεν την λειτουργίαν εν τη περιφερεία ημών δίσκων γραμμοφώνων με περιεχόμενον ονειδιστικόν ή σατυρικόν εις βάρος αρχηγών ή άλλων προσωπικοτήτων ή των στρατευμάτων των φιλικών χωρών του Αξονος. Η απαγόρευσις είνε γενική και αφορά τας οικίας, καταστήματα και δημόσια κέντρα κ.λπ.».

Η ανακοίνωση της αστυνομικής διεύθυνσης στις 2 Ιουνίου του 1941 ήταν σαφής. Προειδοποιούσε, μάλιστα, πως μετά την παρέλευση της προθεσμίας, όποιος είχε στην κατοχή του τέτοιο υλικό θα συλλαμβάνεται «και θα παραπέμπεται εις την επιτροπήν ασφαλείας προς εκτοπισμόν».

Από τις πρώτες κιόλας ημέρες της κήρυξης του πολέμου από τους Ιταλούς, η «Πολεμική επιθεώρηση» στο θέατρο «Μοντιάλ» και ο θίασος αποτελούμενος από τους Σοφία Βέμπο, Αννα και Μαρία Καλουτά, Μάνο Φιλιππίδη, Γεωργία Βασιλειάδου, Ρένα Βλαχοπούλου κ.ά., ξεσήκωναν το κοινό. Από εκείνη τη σκηνή ο Μίμης Τραϊφόρος, κομπέρ της παράστασης, ανήγγειλε στους θεατές την κατάληψη της Κορυτσάς, του Αργυροκάστρου, των Αγίων Σαράντα όσο η ορχήστρα των Σουγιούλ - Παπαδόπουλου έπαιζε τον εθνικό ύμνο και το πλήθος αγκαλιαζόταν με ενθουσιασμό.

Ξεθάρρευαν τα θέατρα και ανέβαζαν το ένα μετά το άλλο πολεμικές επιθεωρήσεις, εξυμνώντας τον πατριωτισμό των Ελλήνων στην εθνική περιπέτεια. Στο «Αλάμπρα» παιζόταν το «Τσαρούχι» των Ασημακόπουλου -Σπυρόπουλου - Παπαδούκα, στο «Αλίκη» του Μουσούρη το «Μπράβο Κολονέλο» των Ευαγγελίδη - Σακελλάριου, στο «Κεντρικόν» η Κατερίνα Ανδρεάδη παρουσίαζε τις «Πολεμικές καντρίλιες» των Γιαλαμά - Οικονομίδη - Θίσβιου, το «Βρετάνια» έπαιζε το «Κορόιδο Μουσολίνι,» ενώ στο «Μοντιάλ» ανέβηκε και δεύτερη επιθεώρηση με τίτλο «Μπέλλα Γκρέτσια».

Φυλλάδια που δίνονταν στους θεατές, τους ενημέρωναν τι θα πράξουν σε περίπτωση αεροπορικού συναγερμού πηγαίνοντας στο καταφύγιο.

Τα τραγούδια που ακούγονταν σε αυτές τις παραστάσεις εμψυχώνοντας τους θεατές είναι κυρίως στίχοι οι οποίοι αναφέρονται στον πόλεμο, τον εχθρό και στηρίζονται σε αγαπημένες μελωδίες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το «Παιδιά της Ελλάδος παιδιά» που δημιουργήθηκε στα παρασκήνια όταν η Σοφία Βέμπο ζήτησε από τον Τραϊφόρο να της γράψει ένα πολεμικό τραγούδι πάνω στη μουσική της αγαπημένης της «Ζεχρά» του Σουγιούλ. Ανάλογο και το «Βάζει ο Ντούτσε τη στολή του». Μια παρωδία του Γιώργου Θίσβιου πάνω στο βουκολικό τραγούδι «Πλέκει η Βάσω τα προικιά της» του Θεόφραστου Σακελλαρίδη. Ο Θίσβιος της έγραψε σε δικούς της μάλιστα στίχους το «Στον πόλεμο βγαίνει ο Ιταλός» από το «Στ’ Λάρισα βγαίν’ ο Αυγερινός» του Απόστολου Μοσχούτη.

Αλλά δεν ξεσήκωνε μόνο η Βέμπο το κοινό. Δημοφιλείς ήταν επίσης η Δανάη Στρατηγοπούλου, η Κούλα Νικολαΐδου, η Ρένα Βλαχοπούλου, ο Νίκος Γούναρης και πολλοί ακόμη καλλιτέχνες, ενώ οι θίασοι «δραματικοί και μουσικοί, προσαρμόζονται στο κλίμα των ημερών». «Η λύση των πολεμικών επιθεωρήσεων, που ανανεώνουν διαρκώς τα νούμερά τους ανάλογα με τις εξελίξεις και δημιουργούν ευφορία στην πλατεία, είναι η πλέον κατάλληλη την περίοδο αυτή», σημειώνει η Κωνστάντζα Γεωργακάκη στο λεύκωμα «1894-2014 - Η εφήμερη γοητεία της Επιθεώρησης» (Τράπεζα Πειραιώς, εκδ. Polaris).

Το κοινό παρά τις απαγορεύσεις τρέχει στα θέατρα, οι καλλιτέχνες σε νοσοκομεία και τραυματίες, ιταλικές όπερες διασκευάζονται για να γελοιοποιηθεί ο εχθρός, η λογοκρισία προσπαθεί να εμποδίσει ότι υποψιάζεται και το κοινό αποκρυπτογραφεί.

Ρεμπέτικα και νεο-δημοτικά

Ωστόσο, δεν ήταν μόνο το ελαφρύ τραγούδι και οι επιθεωρήσεις της εποχής που συνδέθηκαν με τον πόλεμο του ’40. «Εκτός από τα ελαφρά τραγούδια που διαδόθηκαν από τις πολεμικές επιθεωρήσεις, τη δισκογραφία και το ραδιόφωνο, την ίδια περίοδο (πριν από το κλείσιμο του εργοστασίου της Ριζούπολης από τους Γερμανούς) αλλά και από το καλοκαίρι του 1946 (όταν επαναλειτούργησε) ηχογραφήθηκαν και πολλά νεο-δημοτικά και ρεμπέτικα τραγούδια με θέμα τον πόλεμο και την αντίσταση», σημειώνει ο Λάμπρος Λιάβας στο «Ελληνικό τραγούδι από το 1821 έως τη δεκαετία του 1950» (Εμπορική Τράπεζα της Ελλάδος Α.Ε., εκδ. Καπόν).

Τα ρεμπέτικα μπορεί να διώκονταν, δεν μπορούσαν να δισκογραφηθούν, επηρέαζαν όμως άλλα κοινωνικά στρώματα με τον άμεσο λόγο τους και τις παραλλαγές παλαιότερων επιτυχιών στις οποίες προσαρμόστηκαν επίκαιροι στίχοι. «Το 70% περίπου των ρεμπέτικων για τον ελληνοϊταλικό πόλεμο είναι εμψυχωτικά – πατριωτικά και μόνο το 30% περίπου είναι σατιρικά», έχει σημειώσει σε άρθρα του αλλά και σε εκπομπές του ο Πάνος Σαββόπουλος.

«Ψηλά στης Πίνδου τα βουνά» έγραψε ο Δ. Γκόγκος το 1940, «Πέντε Ελληνες στον Αδη» ο Γιάννης Παπαϊωάννου σε στίχους του Κώστα Μάνεση με αφορμή ένα περιστατικό στο αλβανικό μέτωπο το 1941, ενώ η «Βαρβάρα» του Παναγιώτη Τούντα έγινε «Ακου Ντούτσε μου τα νέα» τραγουδισμένη από τον Στελλάκη Περπινιάδη. Ο «Αντώνης ο βαρκάρης» μετατράπηκε σε «Μπενίτο» από τον Μάρκο Βαμβακάρη, το «Σιγά καλέ την άμαξα» του Βασίλη Τσιτσάνη σε «Ψηλά στ’ αλβανικά βουνά». Ο Απόστολος Χατζηχρήστος έγραψε «Στης Αλβανίας τα βουνά μερόνυχτα γυρνάω», ενώ ο Στέλιος Κερομύτης το 1941 το «Θα πάρω το ντουφέκι μου» που τραγούδησε η Νταίζη Σταυροπούλου και ο ίδιος έκανε φωνητικά με τον Μανώλη Χιώτη: «Θ’ αφήσω πια την πένα μου, θα πιάσω τη σκανδάλη/να δείξω την αντρεία μου/καθώς και τόσοι άλλοι».

Ο Βαμβακάρης τραγουδά σε στίχους του Γιώργου Φωτίδα το 1940 «Μουσολίνι άλλαξε γνώμη» πάνω στο χασάπικο «Γρουσούζης», ενώ στον «Αγύμναστο» σε στίχους πάλι του Φωτίδα περιγράφονται οι δυσκολίες του Μάρκου όταν επιστρατεύθηκε 35άρης.

Ένα αληθινό περιστατικό περιγράφουν επίσης ο Μπαγιαντέρας και ο Στέλιος Χρυσίνης στο «Του Κυριάκου το γαϊδούρι» που σφάχτηκε στην πείνα του 1942. Τα δύσκολα χρόνια της Κατοχής τα περιγράφει στο «Χαϊδάρι» ο Βαμβακάρης, ενώ ο Μιχάλης Γενίτσαρης καταγράφει άλλες αλήθειες στον «Σαλταδόρο» του κι ακόμη περισσότερες στο τραγούδι για τους μαυραγορίτες.

Πηγή: Καθημερινή

Κανείς ποτέ δεν γνωρίζει αν η εποχή στην οποία ζει είναι Χρυσήή όχι.Θα την ονομάσουν Χρυσή ή όχι οι μεταγενέστεροι. Εν μέσω διαφωνιών. Όπως με τους 7 Σοφούςκαι τα 7 Θαύματα.

Δεν ξέρω αν έχουμε Σοφούς σήμερα, πάντως θαύματα δεν έχουμε!Είναι εκπληκτικό πόσο οι σκέψεις των αρχαίων προγόνων μας ταιριάζουν στην σημερινή Ελλάδα. Αλλά και σε άλλους λαούς όπου οι δικοί τους ”Σοφοί” χρησιμοποιούν αρχαία ελληνικά ρητά. Όπως κάνουν οι Γάλλοι για παράδειγμα, που τους ακούω συχνά. Έτσι κι’αλλιώς όλοι οι λαοί του κόσμου έχουν λίγο ως πολύ τις ίδιες παροιμίες.

Οι δικοί μας Σοφοί ήταν του 7ου και 6ου αιώνα π.Χ. κα ονομάστηκαν 5 ή 6 αιώνες αργότερα. Κυρίως από τους Αλεξανδρινούς όπου είχαν καταφύγει πολλοί Αθηναίοι διανοητές. Έπρεπε φαίνεται να κατασταλάξει πρώτα η επιλογή, να συμφωνήσουν όλοι, τουλάχιστον οι περισσότεροι. Γι′ αυτό άλλωστε, από καιρό σε καιρό, βγάζουν ένα Σοφό από τη λίστα και βάζουν κάποιον άλλον! (Όχι βέβαια για πολιτικούς λόγους, όπως θα γινόταν σήμερα…).

Και πώς γίνεται κανείς σοφός;Επισήμως Σοφός; Μ′ αυτά που έγραψε; Όχι αναγκαστικά. Ο Σόλων ναι, αν και δεν ήταν από τους ”μόνιμους” στη λίστα. Ο Σωκράτης, ο Πλάτωνας, ο Αριστοτέλης ανήκουν στους Σοφούς; Όχι βέβαια. Αν είσαι ήδη ενάρετος, για να γίνεις σοφός αρκεί να έχεις πει μερικές σοφίες! Αλλά σύντομες, όπως το ”γνώθι σ′ αυτόν” (που αποδίδεται και στον Χίλωνα (ή Χείλωνα) τον Λακεδαιμόνιο και στον Θαλή τον Μιλήσιο και στον Σόλωνα! Ιδού ένα ακόμα πιο σύντομο, το ”μηδέν άγαν” (που αποδίδεται και στον Χίλωνα και στον Θαλή). Θα ‘λεγε κανείς πως τα αποφθέγματα αυτά είναι σοφίες και γιατί είναι σύντομα! Με δυο λέξεις. Άλλο αν σε αναστατώνουν για μέρες και δεν σ’ αφήνουν να κοιμηθείς.

Οι Σοφοί δεν πρέπει να είναι λοιπόν μόνο ενάρετοι αλλά και βραχύλογοι,όπως ελέγετο.Ο Χίλων ο Λακεδαιμόνιος το έλεγε πιο πατριωτικά: ”το λακωνίζειν εστί φιλοσοφείν”. Βέβαια μερικά σοφά γνωμικά βρέθηκαν γραμμένα πάνω σε ναούς, όπως το ”μηδέν άγαν” και το ”γνώθι σ′ αυτόν” που βρέθηκαν στον Πρόναο του Απόλλωνα, στους Δελφούς. Αλλά κανείς δεν ξέρει ποιος τα έγραψε και ποιος ακριβώς τα είπε. Βέβαια το να μαθαίνεις στη νεολαία ”μηδέν άγαν” (να μην κάνει υπερβολές!) θα βοηθήσει να έχουμε λιγότερες σπασμένες βιτρίνες. Οι κουκουλοφόροι θα πρέπει να μυηθούν στα αρχαία ελληνικά. Αν ο Θαλής δεν είπε το ”μηδέν άγαν” είπε τουλάχιστο το ″μέτρω χρω”:πρέπει να βάλετε κάποιο μέτρο, παιδιά!

Ανάμεσα στου 7 Σοφούς βάζουν συχνά και τον Ανάχαρση,Σκύθη πρίγκιπα ελληνικής καταγωγής - εκ μητρός- και ελληνολάτρη. Ήρθε στην Αθήνα για ένα μακρό διάστημα, φιλοξενούμενος του Σόλωνα. Ο οποίος και τον πολιτογράφησε Αθηναίο. Ο λόγος που τον βάζουν στη λίστα των Σοφών είναι γιατί ήταν ίσως ο σοφότερος όλων! Ο λόγος που το βγάζουν; Από σκέτο ρατσισμό! Εμοί μεν όνειδος η πατρίς, συ δε τη πατρίδι, είπε σε κάποιον που τον ειρωνεύτηκε για την σκυθική του καταγωγή (”για μένα είναι ντροπή η πατρίδα μου ενώ εσύ είσαι ντροπή για τη δικιά σου”|)!

Δεν μάσαγε τα λόγια του ο Ανάχαρσις κι′ έλεγε πικρές αλήθειες. Όχι μασημένες και προφανείς παραινέσεις. Ο Σόλων τον πήγε στην Εκκλησία του Δήμου. Όταν έληξαν οι λόγοι και οι ψηφοφορίες, πώς σου φάνηκε, τον ρώτησε ο Σόλων. ”Αυτό που μου κάνει εντύπωση στους Έλληνες - είπε ο Ανάχαρσις - είναι ότι δίνουν αγώνα οι ικανότεροι για να πείσουν τους παρευρισκόμενους αλλά τελικά τις αποφάσεις τις παίρνουν οι χειρότεροι!” Δεν ήταν καλός ο νόμος που ψήφισαν; Τον ρωτάει ο Σόλων. ”Ο νόμος είναι σαν τον ιστό της αράχνης -απάντησε ο Ανάχαρσις- οι μικρές μύγες πιάνονται, ενώ οι μεγάλες σχίζουν το δίχτυ και διαφεύγουν”!.

Για μένα τα γνωμικά τα πιο ουσιαστικά είναι τα πιο ποιητικά. Όπως ”το ωραιότερο από όλα είναι ο κόσμος, γιατί είναι έργο θεϊκό” που είπε ο Θαλής (κάλλιστον κόσμος, ποίημα γαρ θεού). Εξάλλου ”κόσμος” σημαίνει κόσμημα.Πολύ εύκολα το ξεχνάμε. Ιδιαίτερα σήμερα που όλοι θέλουν να γίνουν πρωθυπουργοί.Αλλά κουβέντα για το κλίμα!

Ένα άλλο από τα υπερβατικά του Θαλή:”Σε τίποτα δεν διαφέρει ο θάνατος από τη ζωή” (ουδέν τον θάνατον διαφέρει του ζειν). Μου φαίνεται πως ο Θαλής ο Μιλήσιος ήταν ο σοφότερος απ′ όλους. ”Ευτυχισμένος, μας λέει, είναι ο υγιής στο σώμα, εφευρετικός στο μυαλό και εραστής της μάθησης (ευδαίμων, ο το μεν σώμα υγιής, την δε ψυχήν εύπορος, την δε φύσιν ευπαίδευτος).

Ευδαίμων ήταν σίγουρα ο ίδιος ο Θαλής, που ήταν εφευρετικότατος. ο Κροίσος τον είχε πάρει μαζί του σε μια εκστρατεία του εναντίον του Πέρση βασιλιά Κύρου Β‘, το 550 π.Χ.. Αλλά όταν βρέθηκε μπροστά σ’ ένα άγριο ποτάμι απλησίαστο, είπε ας γυρίσουμε πίσω. ”Ένα λεπτό”, του λέει ο Θαλής, Έβαλε τους στρατιώτες να ανοίξουν μια δεύτερη κοίτη στο ποτάμι, το νερό ησύχασε και ο στρατός πέρασε ″αβρόχοις ποσίν”.Από τότε έμεινε αυτή η φράση που συνεχίζουμε να τη λέμε ακόμα και σήμερα: “Xωρίς να βρέξουν τα πόδια τους!”*

Είναι πάντα πολλοί οι Έλληνες που ανιχνεύουν τις ”καταβολές της φυλής. Της Χρυσής εποχής… Από μεράκι. Δεν έχει το ίδιο μεράκι ο ευρύτερος πληθυσμός, αν κρίνουμε από τον όγκο των λαϊκών εκδόσεων και προγραμμάτων του τηλεμπορίου. Και όταν οι καημένοι οι δάσκαλοι ρωτούν ποιος είπε ”γελά δ′ ο μωρός καν τι μη γελοίον ει” (γελάει ο βλαξ ακόμα και σε ότι δεν είναι γελοίο). Ο μαθητής απαντά: ο Παττακός!Όχι παιδί μου, το είπε ο Πιττακός ο Μυτιληναίος. Ξέρεις τι θα πει;Ναι, λέει ο μαθητής: Γελάει το μωρό, κάνε το να μη γελάει! (Ειπώθηκε σ′ ένα Γυμνάσιο της Θεσσαλονίκης). Ο δάσκαλος θυμάται και την άλλη φράση του Πιττακού ″Βαρύ πράγμα η αμορφωσιά” (Βαρύ απαιδευσία), απογοητεύεται και δεν διακινδυνεύει να πάει σε πιο βαθειά νερά. ”Τα πιο ασφαλή πλοία, είναι τα αραγμένα!” όπως είπε κι′ ο Ανάχαρσις, όταν τον ρωτήσανε ποια είναι τα πιο ασφαλή…

Ροβήρος Μανθούλης - Σκηνοθέτης, huffingtonpost

«Όταν σου μάθουν κάτι επίμονα από τη νηπιακή ηλικίακαι μέσα στην αταβιστική χαραγή και σφυρηλάτηση για δεκάδες γενεές, τότε η δομή αυτή γίνεται θεμελιώδης στην υφή της ύπαρξης και της ουσίας σου.

Η κατατύπωση τούτη στη σκέψη, στο χαρακτήρα, στην κοσμοθεωρία σου, γίνεται κάτι σαν κληρονομικός κώδικας.

Δεν ξεριζώνεται με τίποτα. Για να το κατορθώσεις, πρέπει να γδάρεις το ίδιο το μυαλό σου. Όπως ο εκδορέας γδέρνει το δέρμα του ζώου.

Θα χρειαστεί, δηλαδή, να ανασκάψεις ολόκληρη την ιστορία και τον πολιτισμό.

Γιατί υπάρχει ο έρωτας στη φύση και στη ζωή μας;

Ο έρωτας υπάρχει, για να διαιωνίζεται η συνέχεια των ειδών. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η φύση έχτισε ετούτη τη συναρπαστική λειτουργία. Τη φύση ποσώς την ενδιαφέρει, αν υπάρχουμε εμείς σα μονάδες, σαν ατομικότητες.

Αν υπάρχεις εσύ κι εγώ, και περπατάς και χαίρεσαι – αν υπάρχει μια λεμονιά στον κάμπο και στα όρη λειώνει το χιόνι για να ποτίζουνται οι τρυφεροί της κλώνοι – αν υπάρχει απάνω στο δέντρο το μήλο και το ρόδι, η φύση αδιαφορεί ολοτελώς.

Δε φροντίζει για σένα, τίμιε αναγνώστη, η φύση περισσότερο, απ’ όσο φροντίζει για σένα μια πέτρα που την πατάς μπροστά σου, ή τη βλέπεις χτισμένη στον τοίχο.

Τη φύση ένα την ενδιαφέρει, η διαιώνιση των ειδών. Να ζήσει το κάθε είδος όσο γίνεται πιο πολύ χρόνο. Δύο, πέντε, δέκα εκατομμύρια χρόνια.

Κι όταν θα εξαφανισθεί το κάθε είδος, αφού συντελεσθεί ο χρόνος που του ορίστηκε να ζήσει, η φύση θα το ταφιάσει και θα το κλάψει χωρίς δάκρυα και, γόους. Και ταυτόχρονα θα μεριμνήσει να το αντικαταστήσει με το καινούριο είδος.

Βρες μου μια θρησκεία, που ο ιδρυτής της να μην εστερέωσε το οικοδόμημα της απάνου στην θεμέλια πέτρα της πίστης για μια ζωή μετά θάνατο, κι εγώ θα σου δείξω πως η θρησκεία αυτή δεν έχει οπαδό ούτε τον ίδιο τον ιδρυτή της.

Δε μιλώ για το Βούδα. Γιατί η νιρβάνα είναι εγκατάλειψη, δεν είναι περηφάνια.

Με τους θεούς και τις θρησκείες ευρήκαν το δρόμο τους, κι εμπήκαν στο δρόμο τους όλα τα λερωμένα και τ’ άπλυτα της ιστορίας.

Ιερατείο, συναγωγή, κατήχηση. (Δε λέω την ωραία λέξη εκκλησία, γιατί είναι ελληνική και δηλώνει τον αγνό και ρωμαλέο δήμο). Το αφιόνι, η παράκρουση, ο φανατισμός. Το θεολογικό μίσος, το odium theologicum. Και από κοντά η δυσειδής μορφή και η δυσώδης σάρκα όλων αυτών των λειτουργημάτων. Το κηφηναριό δηλαδή και η παρασίτιση. Οι ομφαλοσκόποι, οι θεόπτες, οι δαιμονόβλαβοι και οι δαιμονοκρουσμένοι. Kαι ψηλά ψηλά, εκεί πια είναι και δεν είναι. Εκεί θα ιδείς τα ινστιτούτα της αμάθειας, και τις λαμπρές ακαδημίες του σκότους».

Απόσπασμα από το βιβλίο «Γκέμμα» του Δημήτρη Λιαντίνη

Απ'την αρχή έχουμε τα δύο κύρια πρόσωπα, Οδυσσέα και Αχιλλέα, σε πρώτη φάση να μην θέλουν να πολεμήσουν. Ο Οδυσσέας έσπερνε αλάτι στην Ιθάκη και παρίστανε τον τρελό, ο δε Αχιλλέας είχε κόντρα με τον Αγαμέμνονα. Ο Αγαμέμνων από την άλλη είναι ένας βασιλιάς που περιμένει κάποιος να του δώσει την νίκη. Εδώ έχουμε ένα ζήτημα, την δίκη του Παλαμήδη, ο οποίος ήταν δεξί χέρι του Αγαμέμνονος και δικάστηκε από τον Οδυσσέα για προδοσία. Βαριά κατηγορία!

Εδώ έχουμε τον Οδυσσέα να ζηλεύει; Τον Παλαμήδη και στα μάτια του Αγαμέμνονα να τον κατηγορεί; Από την άλλη ο Αγαμέμνων ίσως να καταδίκασε τον Παλαμήδη σε θάνατο, γιατί πίστεψε ότι πλέον μόνον ο Οδυσσέας θα του δώσει την νίκη, με κάποιο τρόπο, και ίσως απογοητευμένος από την όλη κατάσταση, την αποτυχημένη νοοτροπία με σύμβουλο τον Παλαμήδη και τυφλωμένος για την νίκη γίνεται το κακό… Αλλάζοντας ρότα, εμπιστευόμενος τον Οδυσσέα πλέον από εκεί και πέρα…

Ο Οδυσσέας κάνει κάτι που δεν θα έκανε ποτέ ο Παλαμήδης: Ξεγελά τους Τρώες. Ενώ ο Παλαμήδης στην απολογία του δείχνει ότι είναι ευφυές μυαλό, τεράστιος, αλλά όχι πονηρός. Αντίθετα ο Οδυσσέας είναι πολεμισταράς, αλλά μηχανεύεται πολλά! Μπορεί να μην είχαν άγχος εκείνη την εποχή, αλλά είχαν άλλα προβλήματα να λύσουν, και προφανώς όπου υπάρχει καπνός υπάρχει και φωτιά.

Ο πατέρας του Παλαμήδη εκδικήθηκε για τον θάνατο του γιου του. Ο Τελαμώνιος αυτοκτονεί στην Τροία, γιατί ενώ ήταν ο καλύτερος πολεμιστής, μετά τον Αχιλλέα, δεν του αποδόθηκαν τα όπλα του νεκρού πολεμιστή. Ο αδελφός του, όταν έρχεται στην Σαλαμίνα τον δικάζει ο πατέρας του και τον εξορίζει εκτός πατρίδος. Ο Αχιλλέας βέβαια πεθαίνει, αλλά περνά ιστορικά στην σφαίρα των ηρώων. Ο Αγαμέμνων γυρίζει πίσω και η γυναίκα του βάζει τον εραστή να τον σκοτώσει!

Άρα παρ’ όλο που ο Αγαμέμνων είχε προβλέψει πως θα φτάσει το μήνυμα αμέσως από την Τροία στην Ελλάδα, δεν προέβλεψε τα χρόνια που χρειάστηκαν.

Η δε Τροία έπεσε με τον Δούρειο Ίππο, αφού κι ο Πάρις ήρθε και έκλεψε... στη Σπάρτη χωρίς ανδρεία. Και έτσι η τελική νίκη κρίθηκε και πληρώθηκε με το ίδιο νόμισμα.

Ο δε Παλαμήδης περνά στην ιστορία με τον θάνατο και την απολογία του σαν ο δικαιότερος πιστός στην αρετή στα ελληνικά αγαθά.

Ο Οδυσσέας πάλι έφτασε πίσω μετά από πολλές περιπέτειες, χάνοντας όλους τους συντρόφους του, τιμωρημένος από τούς θεούς, αλλά πληρώνοντας τα πάθη του στο ταξίδι του, στον γυρισμό. Έχοντας πλέον στο μυαλό του μία και μοναδική ελπίδα, τίποτε άλλο. Αναγεννημένος με όλα αυτά τα γεγονότα φτάνει στον οίκο του, αντιμετωπίζοντας τα ίδια του τα πάθη, μετενσαρκωμένα με την μορφή των μνηστήρων, τα οποία όμως έχοντας την σοφία της θεάς Αθηνάς, ξέρει πώς θα τα τελειώσει, ζώντας επί τέλους...

Ίσως έτσι, κατά την ταπεινή μου γνώμη, όλα ήρθαν σε μία ισορροπία, για όλους και για όλα. Έτσι είπε και ο Κολοκοτρώνης: Εάν είχαμε ενότητα, όπως είχαμε στην αρχή της επανάστασης, θα είχαμε φτάσει μέχρι την Κωνσταντινούπολη!

Όλοι πλήρωσαν τα πάθη τους. Δεν αδικήθηκε κανείς. Όλοι πήραν την θέση τους ανάλογα με αυτό που τους άξιζε. Όσον αναφορά την «Ιλιάδα», μία απόλυτη δικαιοσύνη!

Ίσως αυτά είδαν οι μετέπειτα Έλληνες και μεγαλούργησαν. Από αυτά προφανώς διδάχτηκαν και έκαναν την μεγάλη ανατροπή με τον Αλέξανδρο!

Εικόνα © Αρχαία Ελληνικά

Ένα ποίημα του Έλληνα ποιητή Κωνσταντίνου Καβάφη κοσμεί ένα κτίριο της πόλης Λέιντεν της Νότιας Ολλανδίας.

Το απόσπασμα είναι από την συλλογή «Κρυμμένα» και έχει γραφτεί στα Ελληνικά, γεμίζοντας τον τοίχο ενός κτιρίου.

Δεν είναι βέβαια η πρώτη φορά που έργο Έλληνα ποιητή κοσμεί κτίριο εκτός Ελλάδας, αποδεικνύοντας πως πολλοί σημαντικοί Έλληνες της σύγχρονης εποχής έχουν ξεπεράσει τα σύνορα της χώρας μας, αποτελώντας πηγή έμπνευση για χιλιάδες καλλιτέχνες ανά τον κόσμο.

Το ποίημα:

KΡΥΜΜΕΝΑ

Aπ’ όσα έκαμα κι απ’ όσα είπα
να μη ζητήσουνε να βρουν ποιος ήμουν.
Εμπόδιο στέκονταν και μεταμόρφωνε
τες πράξεις και τον τρόπο της ζωής μου.
Εμπόδιο στέκονταν και σταματούσε με
πολλές φορές που πήγαινα να  πω.
Οι πιο απαρατήρητές μου πράξεις
και τα γραψίματά μου τα πιο σκεπασμένα —
από εκεί μονάχα θα με νιώσουν.
Αλλά ίσως δεν αξίζει να καταβληθεί
τόση φροντίς και τόσος κόπος να με μάθουν.
Κατόπι — στην τελειοτέρα κοινωνία —
κανένας άλλος καμωμένος σαν εμένα
βέβαια θα φανεί κ’ ελεύθερα θα κάμει.

(Από τα Κρυμμένα Ποιήματα 1877;-1923, Ίκαρος 1993)

Στα βόρεια παράλια του Ευξείνου Πόντου, υπάρχει η ιστορική όσο και στρατηγική χερσόνησος της Κριμαίας. Οι αρχαίοι Έλληνες την ονόμαζαν Ταυρική Χερσόνησο ή Χερσόνησο των Ταύρων και την χώρα Ταυρίδα.

Αυτή η σημαντική γεωπολιτική της θέση, την οποία είχαν από πολύ ενωρίς εκτιμήσει οι αρχαίοι Έλληνες, κατέστησε την χερσόνησο κέντρο αποικιακής δραστηριότητος όλων των Ελλήνων. Σ’ αυτήν ιδρύθηκαν πολλές ελληνικές πόλεις: Η Συμφερόπολις (Ζολοτόι), το Νυμφαίον (Κεκουβάτσκ) και η Ερμώνασσα (Τμουταρακάν και της Μετρίγκα / Ματρίγα, στα Ν. του κόλπου του Ταμάν). Στην Αζοφική Θάλασσα (Μαιώτιδα Λίμνη) ιδρύθηκε η Ταναΐς (στο Ροστώφ), η Τυριτάκη, το Μυρμήκιον, η Κερκίνη, η Φαναγορεία (αποικία Τηίων), οι Κήποι, η Γοργιππία, κ.ά.

Προσφάτως, λοιπόν, εντοπίσθηκαν τα ίχνη της αρχαίας ελληνικής Ερμώνασσας ή Ερμώνειας, που ήταν πόλη, λιμάνι και νησί - αποικία περίπου του 6ου αι. π.Χ., εκεί που οι Έλληνες αργότερα δημιούργησαν το Βασίλειο του Βοσπόρου, στην σημερινή περιοχή του Κρασνοντάρ. Η Ερμώνασσα ήταν μία από τις σημαντικότερες ελληνικές αποικίες στην χερσόνησο του Ταμάν. Η χερσόνησος αυτή Κοροκονδάμας / Κοροκονδάμης (νυν «του Ταμάν»), στην περιοχή που οι αρχαίοι Έλληνες γεωγράφοι έλεγαν (Ασιατική) Σαρματία - ευρίσκεται στην Α. παραλία στην ασιατική πλευρά του Κιμμερείου Βοσπόρου, προς Ν. της Φαναγορείας. Στα Β. ορίζεται από την Μαιώτιδα (Θάλασσα του Αζώφ), Ν. από την Μαύρη Θάλασσα, και Δ. από τα Στενά του Κερτς! Μια σημαντικότατη θέση, λοιπόν, αφού ελέγχει το πέρασμα από την Μαύρη Θάλασσα προς την Μαιώτιδα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το εμπόριο. Ταμάν και Κριμαία είχαν τις βορειότερες ελληνικές αποικίες, απ’ αυτές που είχαν διάρκεια.

Η Ερμώνασσα ήταν η μοναδική αιολική αποικία της Β. Μαύρης Θάλασσας! Κτίσμα Μυτιληναίων και Μιλησίων μαζί. Μάλιστα, οι πρωτοικιστές της Μυτιληνιοί της έδωσαν το όνομα, της γυναικός του επί κεφαλής τους, Σημάνδρου του Μυτιληναίου. Για να την ξεχωρίσουν από την ομώνυμή της πόλη του Νοτίου Πόντου, οι ιστορικοί την είπαν Ερμώνασσα του Βοσπόρου, σε αντιδιαστολή με την νότια Ερμώνασσα του Πόντου. Στην πόλη με την ωραία αρχιτεκτονική λατρευόταν η θεά της γεωργίας Δήμητρα.

Και ήταν λογικό, αφού η πόλη είναι κτισμένη εν μέσω εύφορης γης, που επέτρεψε την τεράστια ανάπτυξη της γεωργίας. Η πόλη είχε μακροχρόνια παράδοση στην οινοπαραγωγή. Δύο οινοποιεία (του 3ου αι. μ.Χ.) ανασκάφηκαν στα περίχωρά της. Την λατρεία της Δήμητρος την γνωρίζαμε από γραπτές πηγές, αλλά ευρέθησαν και κατάλοιπα ναού της, που ήταν, ίσως, τμήμα συμπλέγματος ιερών, υπέρ του θεού Απόλλωνος (επιγραφή με τ’ όνομά του). Βάσει πολλών επιγραφών αποδεικνύεται πως στην ευρύτερη περιοχή ήταν καθιερωμένες οι λατρείες του Ιατρού Απόλλωνος και του Δελφινίου Απόλλωνος.

Η λατρεία του Απόλλωνος και της αδελφής του, Αρτέμιδος, ήταν τεράστια στην περιοχή αυτή. Στην Ερμώνασσα λατρευόταν επίσης και η κόρη της, Δήμητρος, Περσεφόνη. Τον 3ο αι. π.Χ. συγκατοίκησαν σε αυτήν και Ίωνες εκ της Φαναγορείας. Τότε έγινε η σύνδεση όλων των ιωνικών πόλεων του Κιμμερείου Βοσπόρου, με κέντρο το ιερόν της Αφροδίτης στο Παντικάπαιον. Η Ερμώνασσα του Βοσπόρου έζησε μια μεγάλη οικονομική ανάπτυξη. Ανέπτυξε εμπορική δραστηριότητα, τόσο με την ενδοχώρα (της Ρωσίας), όσο και με περιοχές του Αιγαίου και της ευρύτερης Μεσογείου. Ευρήματα (6ου-5ου αι. π.Χ.), όπως πλήθος κορινθιακής κεραμικής, αμφορείς κρασιού από την Χίο, πιστοποιούν του παραπάνω λόγου το αληθές.

Οι επαφές και οι εμπορικές σχέσεις της Ερμώνασσας με τις Κυκλάδες και το Β. Αιγαίο ισχυροποιούνται από τον 5ο αι. π.Χ. Η πόλη και το λιμάνι της Ερμωνάσσης συνέχιζαν να ακμάζουν έως και τα βυζαντινά χρόνια. Μάλιστα το γυναικείο όνομα Ερμώνασσα εξακολουθούμε να το βρίσκουμε στο Βυζάντιο. Αναφέρεται με αυτό μια διάσημη μιμάς-ορχηστρίς της βυζαντινής εποχής. Η ακμή της πόλεως σταματά όταν ήλθαν οι Ούννοι και οι Γότθοι!

Οι αρχαίοι Έλληνεςτην είπαν Ταυρική χερσόνησο, γιατί, σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, την όργωσε ο Ηρακλής με ένα γιγάντιο ταύρο. Και εκεί, στο ιερό της Αρτέμιδας, εξόρισαν οι Μυκηναίοι την πριγκίπισσα τους, την Ιφιγένεια, για να τη σώσουν από το πατρικό μαχαίρι, που την έβαλε ανθρωποθυσία στο βωμό για να ξεκινήσουν τα καράβια των Αχαιών έναν ακόμα μυθικό εποικισμό, αυτόν της Μικρασιατικής χερσονήσου, αυτόν που τον είπαν Τρωικό Πόλεμο. Μάρτιος 2014: Η Ουκρανία είναι πλέον στα πρόθυρα γενικευμένης εμφύλιας σύρραξης, στη χερσόνησο της Κριμαίας οι αντίπαλοι στόλοι Ουκρανών και Ρώσων ελλιμενίζονται ετοιμοπόλεμοι μέσα σε αρχαία ελληνικά λιμάνια, ενώ τα βλέμματα όλων στον πλανήτη είναι στραμμένα στα στενά του Κερτς, αυτά που είχαν αποικίσει και οχυρώσει στρατηγικά οι Μιλήσιοι ήδη από τον 6ο π.Χ. αιώνα.

Οι σχέσεις των αρχαίων Ελλήνων τόσο με την περιοχή της Μαύρης Θάλασσας, αλλά και της Κριμαίας ειδικότερα, ήταν εξαιρετικά στενές και παραγωγικές και συνεχίστηκαν αδιάκοπα και συστηματικά μέσω των αιώνων: αρχαιοελληνικοί αποικισμοί, βυζαντινή αυτοκρατορία, τουρκοκρατία, Ελληνική Επανάσταση, 20ός αιώνας. Οι μύθοι της αρχαιότητας είναι εύλογοι και μας αποκαλύπτουν με λεπτομέρειες την πορεία των Ελλήνων προς τον ελκυστικό βορρά.

Οι Αργοναύτες με τη βοήθεια της θεάς Αθηνάς κατάφεραν να περάσουν από τις Συμπληγάδες, και για τους ποντοπόρους Έλληνες ανοίχτηκε ένας νέος κόσμος προς τους αχανείς ορίζοντες της Ρωσίας και της Βλαχίας: πλούσιοι σιτοβολώνες και άφθονα βοσκοτόπια, αλιεία αλλά και πολύτιμες πρώτες ύλες, γούνες και καστόρια, ξυλεία και μέταλλα. Δεν ήταν όμως, μόνο τα αγαθά. Όπως αναφέρει η ιστορικός Μαριάννα Κορομηλά, αυτές οι απέραντες στέπες αποτελούν τον «μοιραίο διάδρομο», τον μοναδικό δρόμο που οδηγεί από την κεντρική Ασία στη Ευρώπη. Και στη μέση η χερσόνησος της Κριμαίας να κρέμεται από μια στενή λωρίδα γης από την Ουκρανία, με εξαιρετικά πλεονεκτική γεωγραφικά θέση, βρίσκεται στο σημείο όπου διασταυρώνονταν οι παραδοσιακοί θαλάσσιοι οδοί του Εύξεινου Πόντου και η μεταφορά των πολύτιμων αγαθών.

Και οι αρχαίοι Έλληνες όχι μόνο έφτασαν ως εκεί και «έζωσαν» περιμετρικά τη σπουδαία αυτή χερσόνησο με παραθαλάσσιες αποικίες ήδη από τον 6ο π.Χ. αιώνα μερικές από τις οποίες εξελίχθηκαν σε σπουδαία κέντρα της αρχαιότητας, αλλά συνομίλησαν με τους γηγενείς και τους γειτονικούς λαούς και άφησαν ορατά τα ίχνη τους μέχρι και σήμερα: πλούσια αρχαιολογικά κατάλοιπα, πλήθος από τοπωνύμια, μύθοι, θρύλοι και παραδόσεις μαρτυρούν την μακραίωνη ελληνική παρουσία στην περιοχή.

Εκεί, στα νοτιοδυτικά της Κριμαίας, οι Έλληνες ίδρυσαν ήδη από τον 5ο αι. π.Χ. το μοναδικό λιμάνι που θα μπορούσε να ελέγχει τους πλόες που συνέδεαν τις βορινές με τις νότιες ακτές του Εύξεινου Πόντου: τη δωρική αποικία Χερσόνησο, στα όρια της σημερινής Σεβαστούπολης. Στην πόλη προσαρτήθηκαν και οι δύο ιωνικές αποικίες που βρίσκονταν βορειότερα, η Κερκινίτις και ο Καλός Λιμήν, με αποτέλεσμα στα τέλη του 4ου π.Χ. αιώνα η Χερσόνησος να ελέγχει όχι μόνο τα δυτικά παράλια της Κριμαίας, αλλά να αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα ελληνιστικά κράτη στα βόρεια της Μαύρης Θάλασσας.

Στα εκτεταμένα παραθαλάσσια αρχαιολογικά κατάλοιπα της πόλης, δεσπόζει και το μοναδικό αρχαιοελληνικό θέατρο που έχει ανακαλυφθεί σε ελληνική αποικία της Μαύρης Θάλασσας, πάνω στο οποίο οικοδομήθηκε μεταγενέστερη σταυρόσχημη βυζαντινή εκκλησία. Η εξαιρετική γεωγραφική σημασία της πόλης, έχει θέσει τη σημερινή διάδοχό της, τη Σεβαστοπόλ, υπό ειδικό καθεστώς μετά της κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, καθώς αποτελεί  τη βάση τόσο για τον ουκρανικό όσο και για τον ρωσικό στόλο της Μαύρης Θάλασσας. Τα αντίπαλα, πλέον, πλοία ελλιμενίζονται υπό το βλέμμα της θηλυκής Ταυρικής θεότητας, της Αθηνάς Παρθένου αλλά και του Ηρακλή, κύριων θεοτήτων στο πάνθεον της αρχαίας Χερσονήσου.

Στα ανατολικά παράλια της Κριμαίας, στα στενά που σχηματίζονται ανάμεσα στη χερσόνησο και την απόληξη του Καυκάσου, σε αυτά τα στενά με την τεράστια στρατηγική και οικολογική σημασία καθώς αποτελούν και ένα από τα μεγαλύτερα περάσματα μεταναστευτικών ψαριών εκεί, που πριν από λίγες ημέρες, στις αρχές Μαρτίου 2014 ο ρωσικός στόλος βούλιαξε ένα πλοίο για να εμποδίσει την έξοδο του Ουκρανικού ναυτικού, στα στενά του Κερτς Κιμμέριου Βοσπόρου, στα στενά που οδηγούν στη θάλασσα του Αζόφ ή τη Μαιώτιδα λίμνη των αρχαίων Ελλήνων, οι αρχαίοι Έλληνες αντιλαμβανόμενοι τη σπουδαιότητά τους ίδρυσαν ένα πλήθος από ιωνικές αποικίες, με προεξάρχουσα το Παντικάπαιον, το σημερινό Κερτς.

Το Παντικάπαιον, που ιδρύθηκε από Μιλήσιους τον 6ο π.Χ. αι. δεν σταμάτησε ποτέ, από την ίδρυσή του μέχρι και σήμερα, να αποτελεί μια πόλη κλειδί για την περιοχή. Κύριος προστάτης της πόλης ήταν ο Απόλλων Ιατρός, στον οποίο ήταν αφιερωμένος και ο κεντρικός ναός της πόλης. Στην απέναντι από το Παντικάπαιον ακτή μια ακόμα ιωνική αποικία, η Φαναγορεία, ολοκλήρωνε τον έλεγχο των στενών. Κάτω η καστροπολιτεία της Θεοδοσίας, ο γενοβέζικος Κάφφας (Φεοντόσιγια). Αλλά οι Μιλήσιοι έμποροι δεν περιορίστηκαν εκεί. Προχώρησαν ως το πιο απομακρυσμένο και σημαντικό σημείο της Μαιώτιδος λίμνης, της μητέρας του Πόντου (Αζοφική θάλασσα), στις εκβολές του πλωτού ποταμού Δον και ίδρυσαν την αποικία Τάναϊ αλλά και μια σειρά από μικρά παράλια εμπορεία, για να ελέγξουν τη διακίνηση των πολύτιμων προϊόντων της περιοχής και της ενδοχώρας.

Εκεί, στα αρχαία βοσκοτόπια και στις προστατεμένες παραθαλάσσιες πόλεις της Κριμαίας, στη χώρα των Ταύρων και των Σκύθων με τους ανθρωποφάγους λαούς και τα άγρια τελετουργικά, έφτασε ο Ορέστης με τον σύντροφο του Πυλάδη, κυνηγημένος από τις Ερινύες μετά τον φόνο της μητέρας του Κλυταιμνήστρας και του εραστή της. Εκεί συνάντησε ως ιέρεια της θεάς Αρτέμιδος την αδελφή του Ιφιγένεια, που η θεά είχε σώσει από τον βωμό της θυσίας στην Αυλίδα, βάζοντας στη θέση της ένα ελάφι. Με μεγάλο κίνδυνο και κατατρεγμένος από τον μυθικό βασιλιά της Ταυρίδας Θόα, ο Ορέστης κατάφερε να πάρει την αδελφή του μαζί με το ξόανο της θεάς, να τους φέρει στην Αττική και να ιδρύσει στη Βραυρώνα ιδιαίτερη λατρεία για την Αρτέμιδα Ταυροπόλο. Οι Έλληνες είχαν νικήσει τα υπεράνθρωπα εμπόδια που συνάντησαν στις άγνωστες αυτές θάλασσες.

Τα αγαθά των αποικιών ταξίδευαν πίσω στις  ελληνικές μητροπόλεις. Δίπλα στην Κριμαία, κοντά στους Γεωργιανούς χαλκουργούς και σιδηρουργούς, μαθήτευσε ο Προμηθέας. Και στο σημείο αυτό τιμωρήθηκε από τον Δία σύμφωνα με τον μύθο, δεμένος σε έναν πάσαλο στον Καύκασο με τον αετό να του τρώει καθημερινά το συκώτι, μέχρι που πέρασε από την περιοχή ο Ηρακλής, σκότωσε με το τόξο του τον σαρκοβόρο αετό και απελευθέρωσε τον Προμηθέα.

Ο αρχέγονος πυρφόρος Προμηθέας λειτουργεί σαν σημείο προσανατολισμού για τα μέταλλα αλλά και το ανατολικό άκρο στις αποικίες των αρχαίων Ελλήνω. Από το πανοραμικό σημείο της τιμωρίας του ο βασανισμένος θεός θα αντίκριζε, άραγε, το αυτάρεσκο ναυτικό των Ρώσων να περιπολεί περήφανο μπρος τους εξεγερμένους Ουκρανούς, περιμένοντας το καθοριστικό δημοψήφισμα της επόμενης Κυριακής; Λίγο ψηλότερα από τη Κριμαία, στη σημερινή Ουκρανία και στις  όχθες των πλωτών ποταμών Δνείπερου και Μπαγκ ίδρυσαν οι Μιλήσιοι μια ακόμα αποικία, την Ολβία.

Το όνομά της καθαρά ελληνικό, από τη λέξη όλβος, που σημαίνει πλούτος, ευτυχία, χαρά και εκφράζει την ευδαιμονία των πολιτών της. Ο κόλπος που καταλήγουν τα δύο πλωτά ποτάμια, και τα εμπορεύματά τους, είναι εξαιρετικά πλούσιος σε χλωρίδα, πανίδα και φυσικές αλυκές, αλλά και εξαιρετικής γεωγραφικής σημασίας. Στη νησίδα Μπεζεράν στην είσοδο του κόλπου, την Βορυσθενίτιδα, είχαν εγκατασταθεί Χιώτες και Ροδίτες έμποροι πριν ακόμα την ίδρυση της αποικίας. Βορυσθένη ονόμασαν και τον Δνείπερο,  όπου ήδη από τον 5ο π.Χ. αι. ο Ηρόδοτος χαρακτήρισε ως «τον πιο ωφέλιμο από όλους τους ποταμούς, μετά τον Νείλο». Και διέπλευσαν τον Δνείπερο για να βγουν στη Βαλτική, για να βρουν το κεχριμπάρι που τόσο αγαπούσαν οι Μυκηναίοι. Σύμφωνα με τον μύθο, αυτόν τον ίδιο δρόμο ακολουθούσε ο Απόλλωνας κάθε χρόνο για να περάσει τους ψυχρούς χειμερινούς μήνες στη μυθική Υπερβορεία, μια ιδανική πολιτεία, όπου ο ήλιος έλαμπε συνεχώς και οι σοφοί κάτοικοί της ζούσαν απρόσβλητοι από το κρύο και τις ασθένειες.

Οι Υπερβόρειοι έστελναν κάθε χρόνο τους πρώτους καρπούς τους και άλλες προσφορές ως δώρα στο μαντείο του Απόλλωνα στη Δήλο, με τη συνοδεία δύο νεαρών παρθένων και πέντε ανδρών. Οι αποικίες υπήρξαν γενναιόδωρες προς τις μητροπόλεις της αρχαίας Ελλάδας. Στην επιστροφή του προς την Ελλάδα φέτος την άνοιξη ο Απόλλωνας έκπληκτος θα συναντούσε αναταραχές και έναν λαό να έχει βγει στους δρόμους. Διαδηλωτές, οπλισμένοι πολίτες, νεκροί, συγκρούσεις και αντεκδικήσεις για το τσαρικό ή το σταλινικό καθεστώς. Και τα διεθνή ΜΜΕ παρόντα, να αναλύουν τις σύγχρονες σφαίρες επιρροής.

Αρχαία ελληνική αποικία στη Ουκρανία, στην ανατολική όχθη του Δνείστερου (αρχ. Τύρας), κοντά στην Οδησσό. Σύμφωνα με το Στράβωνα, η πόλη βρισκόταν σε απόσταση 140 σταδίων από την ακτή. Aναφέρεται ως Νικόνιον, Νικόνεον ή Νικωνία. Η κατεστημένη αντίληψη θέλει το Νικώνιον αποικία της Μιλήτου. Στη νεότερη βιβλιογραφία η Ίστρος. Το Νικώνιον είχε ιδρυθεί στo δεύτερο μισό του 6ου αι. π.Χ., σε άμεση σχέση με τη σημαντικότερη πόλη Τύρας, στο δυτικό άκρο του κόλπου όπου εκβάλλει ο Δνείστερος. Ήταν οι μοναδικές ελληνικές πόλεις στην περιοχή. Οι κάτοικοι της περιοχής αποκαλούνταν Τυρίται. Το Νικώνιον έχει ταυτιστεί με τον αρχαιολογικό χώρο κοντά στο χωριό Roksolanskoye gorodischche, στην περιοχή Οβινιαπόλ, που βρίσκεται στην αριστερή όχθη, πολύ κοντά στο μυχό του κόλπου όπου εξέβαλλε ο Τύρας.

Ή πόλη ιδρύθηκε σε έδαφος όπου δεν υπήρχε προηγούμενη κατοίκηση. Η πόλη έλεγχε έναν από τους σημαντικούς εμπορικούς άξονες της περιοχής: μέσω του Δνείστερου ποταμού μεταφέρονταν δούλοι, μέταλλα, γουναρικά και δέρματα, τα οποία αποκτούσαν οι έμποροι από τον Τύρα και το Νικώνιον και τα μεταπωλούσαν.

Στα μέσα περίπου του 5ου αι. π.Χ., η πόλη βρισκόταν υπό τον έλεγχο του Σκύθη βασιλιά Σκύλη, όπως συνάγεται από νομίσματα της εποχής. Αργότερα εντάχθηκε στην Α΄ Αθηναϊκή Συμμαχία, αναφέρεται στους καταλόγους των εισφορών της συμμαχίας για το έτος 425/424 π.Χ. Tον 4ο αι. π.Χ. η πόλη διατηρούσε την ανεξαρτησία της. Αρκετά από τα πολίσματα που περιβάλλουν το Νικώνιον, όπως το Nadlimanskoe III και IV, ή το Nikolaevska, είναι κτήσεις προσαρτημένες στην πόλη από την Αρχαϊκή έως την Ύστερη Κλασική περίοδο. To 331 π.Χ., το Νικώνιον καταστράφηκε από το Ζωπυρίωνα, το στρατηγό του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Στις αρχές του 3ου αι. π.Χ., επανιδρύθηκε από τον Τύρα, με την ενεργό συμμετοχή και υποστήριξη της Ίστρου, όπως μαρτυρούν οι νομισματικές πηγές. Αναφέρεται από τον Αρριανό το 2ο αιώνα ως «χωρίον». Η πόλη εγκαταλείφθηκε τον 3ο αιώνα για άγνωστη αιτία. Η πόλη ήταν τειχισμένη: Το τείχος, όπως έχει ανασκαφεί και ερευνηθεί στο βορειοδυτικό τμήμα του πλατώματος, χρονολογείται στην περίοδο 475-450 π.Χ. Τα σπίτια ήταν υπόσκαφα, στον χαρακτηριστικό τύπο της περιοχής: τα μεγαλύτερα αποτελούνταν από δύο δωμάτια, συνήθως όμως έχουμε να κάνουμε με μονόχωρες οικίες.

Το εμβαδόν τους κυμαινόταν από 11 έως 40 τ.μ. Ένα οικοδόμημα αποτελούμενο από δύο δωμάτια έχει χαρακτηριστεί ως χώρος λατρείας. Το πάνθεον της πόλης: λατρεύονταν η Δήμητρα και η Κόρη, ο Διόνυσος, η Αφροδίτη, η Κυβέλη, η Άρτεμη, ο Δίας και οι Ήρωες. Η λατρεία του Δία ήταν η σημαντικότερη: αρκετά ακιδογραφήματα του 5ου και του 4ου αι. π.Χ. αναφέρουν το θεό. Μία φορά ο Δίας αναφέρεται ως βασιλεύς: τη λατρεία αυτή τη βρίσκουμε και στην Ολβία. Ευρήματα ειδωλίων περιλαμβάνουν τύπους της Αφροδίτης, της Άρτεμης, ένθρονες θεότητες, σατύρους και γυναικείες κεφαλές. Την αρχαϊκή και πρώιμη κλασική πόλη διαδέχεται η κλασική πόλη, που καταστράφηκε στο 331 π.Χ. από το Ζωπυρίωνα. Η θέση εγκαταλείπεται, στις αρχές του 3ου αι. π.Χ., έπειτα από μια καταστροφή, και οι κάτοικοι καταφεύγουν στην ισχυρή γειτονική πόλη, τον Τύρα.

Όμως, με τη βοήθεια του Αυτοκλή, γιου του Οινιάδος, και ενός Τυρίτη, οι κάτοικοι επέστρεψαν και επανίδρυσαν με επιτυχία την πόλη. Τα αρχαιολογικά κατάλοιπα μαρτυρούν αδιάσπαστη συνέχεια και ευημερία της πόλης από τα μέσα του 5ου έως τον ύστερο 4ο αι. π.Χ. Στα ανατολικά του αρχαιολογικού χώρου ανασκάφηκε το 1972 το νεκροταφείο του Ύστερης Κλασικής και Πρώιμης Ελληνιστικής περιόδου. Το νεκροταφείο του οικισμού της Ρωμαϊκής περιόδου βρίσκεται πλησίον. Περιλαμβάνει και ταφές σκυθικού τύπου. Στις αρχές του 1ου αι. μ.Χ. η πόλη τειχίζεται εκ νέου και διατηρείται ως ένα μέτριου μεγέθους πόλισμα έως τον 3ο αιώνα, οπότε και εγκαταλείπεται. Η ρωμαϊκή πόλη ακμάζει: τα ευρήματα περιλαμβάνουν νομίσματα, αμφορείς και ερυθροβαφήκεραμική.

Η νομισματοκοπία του Νικωνίου είναι επαρκώς γνωστή. Η πόλη έκοψε χάλκινο νόμισμα το δεύτερο τέταρτο του 5ου αι. π.Χ., με μια γλαύκα στον εμπροσθότυπο και την επιγραφή ΣΚ, ΣΚΥ ή ΣΚΥΛ. Τον οπισθότυπο κοσμούσε τετράκτινος τροχός, δελφίνι ή αιχμή βέλους. Οι νομισματικοί αυτοί τύποι μιμούνται τους τύπους της Ολβίας και της Ίστρου, ενώ αποτελούν μαρτυρία για το γεγονός ότι ο Σκύθης βασιλιάς Σκύλης είχε επιβάλει την κυριαρχία του στην πόλη επί ένα διάστημα. Την ίδια εποχή συναντά στην πόλη και πληθώρα επείσακτων νομισμάτων από την Ίστρο, που αποδεικνύει τους ισχυρούς δεσμούς μεταξύ των δύο πόλεων. Την Ελληνιστική περίοδο στην περιοχή κυκλοφορούν και μακεδονικά νομίσματα.

Η Διοσκουριάς (Διοσκωρίας ή Διοσκουρίς) σχετίζεται με την πόλη Σοχούμ της Αμπχαζίας της Γεωργίας. Στα περίχωρα της σύγχρονης πόλης βρέθηκε ελληνικός οικισμός που πιστοποιείται από την ανεύρεση μιας ελληνικής επιτύμβιας στήλης και καύσεων νεκρών της Κλασικής και Ελληνιστικής περιόδου. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι η Διοσκουριάς ταυτίζεται με το Σοχούμ, άλλοι ότι βρίσκεται στο λιμάνι του και άλλοι ότι έχει καταβυθιστεί. Βρισκόταν στις εκβολές του ποταμού Ανθέμου, βόρεια της Κολχίδας, βορειοδυτικά του ποταμού Φάσιδος. Στην Aρχαιότητα, θεωρoύνταν ένα από τα ανατολικότερα σημεία του Εύξεινου Πόντου. Η πόλη συνδέεται με τους Αργοναύτες, αφού φαίνεται ότι πήρε την ονομασία της από τους Διόσκουρους, που έλαβαν μέρος στην Αργοναυτική Εκστρατεία. Ενδέχεται να υπήρχε τοπική λατρεία των θεών. Έχει επίσης προταθεί, χωρίς πειστικά τεκμήρια, ότι οι γλωσσικές ρίζες της ονομασίας βρίσκονται σε ανάλογη τοπική λέξη, που δεν ήταν ελληνική. Η Διοσκουριάς ιδρύθηκε από τους Μιλήσιους (περίπου 540 π.Χ.) και υπήρξε σημαντικός εμπορικός κόμβος έως τον 3ο αιώνα μ.Χ. Κατά τη Ρωμαϊκή και Βυζαντινή περίοδο, φαίνεται ότι ταυτίζεται με τη ΣεβαστούποληΗ Διοσκουριάς ήταν αρχαία ελληνική αποικία, αλλά πιθανόν στην ίδια θέση υπήρχε ελληνικός εμπορικός σταθμός πολύ νωρίτερα. Την μεγαλύτερη ανάπτυξή της παρουσιάζει η πόλη τον 3ο αι. π.Χ., οπότε και παρατηρείται σύγκρουση μεταξύ γηγενών και του ελληνικού πληθυσμού. Στις αρχές του 1ου αι. π.Χ., ήταν μέρος του Βασιλείου του Πόντου και ο Μιθριδάτης Στ΄ τη χρησιμοποίησε για καταφύγιο στην προσπάθειά του να ξεφύγει από τους Ρωμαίους (66-65 π.Χ.), δεδομένου ότι η Διοσκουριάς είχε ταχθεί στο πλευρό του Μιθριδάτη κατά τον πόλεμο. Αυτός είναι και ο λόγος που απόκτησε την αυτονομία της, η οποία εκφράστηκε κυρίως στην κοπή ίδιων νομισμάτων. Με την πτώση του Μιθριδατικού Βασιλείου, οι Ρωμαίοι παραχώρησαν τη Διοσκουριάδα και την ευρύτερη περιοχή της Κολχίδας σε ντόπιους ηγεμόνες.

Οι βασιλείς Πολέμων Α΄ και Πολέμων Β΄, καθώς και η βασίλισσα Πυθοδωρίς, φαίνεται ότι είχαν υπό την κατοχή τους την περιοχή περίπου έως το 79 μ.Χ. Στις αρχές του 2ου αιώνα μ.Χ., βρισκόταν στην κυριαρχία των Ρωμαίων, οπότε και η πόλη μετονομαστηκε σε Σεβαστόπολη προς τιμήν του αυτοκράτορα Οκταβιανού. Πιθανόν ο έλεγχος του Ρωμαίου κυβερνήτη της Καππαδοκίας, του Αππιανού, να εκτεινόταν έως τη Διοσκουριάδα, η οποία είχε τείχος με τάφρο, τουλάχιστον την εποχή του αυτοκράτορα Αδριανού(117-138). Η εξουσία της Ρώμης εκτεινόταν και στις γύρω ημιάγριες και ημιαυτόνομες φυλές.

Η Διοσκουριάς ήταν ιδρυμένη στη γη της κολχικής φυλής των Σανίγων, οι βασιλείς των οποίων αντλούσαν την εξουσία τους από το Ρωμαίο αυτοκράτορα. Η πόλη υπήρχε και τη Βυζαντινή περίοδο.Ανασκαφές σε οικισμούς γύρω από το Σοχούμ έφεραν στο φως μεγάλο αριθμό κεραμικών, χρηστικών αντικειμένων, γεωργικών εργαλείων και όπλων. Ορισμένα είχαν κατασκευαστεί σε τοπικά εργαστήρια. Πολλοί αμφορείς φέρουν στις λαβές τους τη σφραγίδα ΔΙΟΣ-ΚΟΥ, μια συντομογραφία του «Διοσκουριάς» (μέσα 3ου αι. π.Χ.). Οι αμφορείς έχουν εμφανείς επιρροές από τη Σινώπη και την Ηράκλεια και θεωρείται ότι η παραγωγή τους ήταν αποτέλεσμα της ελληνικής επιρροής στην οικονομία και την τέχνη του ανατολικού Εύξεινου Πόντου. Κάποια άλλα από τα αρχαιολογικά ευρήματα ήταν εισαγόμενα προϊόντα από την Αθήνα, τη Θάσο (5ος-4ος αι. π.Χ.) και τη Χίο. Τα ελληνικά αντικείμενα καθώς και νομισματικά ευρήματα υποδηλώνουν την ύπαρξη στενών σχέσεων μεταξύ της πόλης και του ελλαδικού χώρου.

Οι περιοχές του Αιγαίου επί αιώνες προμηθεύονταν από τον Εύξεινο Πόντο τρόφιμα και σκλάβους καθώς και ορισμένα ανατολίτικα προϊόντα που έρχονταν με καραβάνια από την Ασία στον Εύξεινο Πόντο. Ο δρόμος του Καυκάσου από την ενδοχώρα τελείωνε στις πόλεις Φάσις και Διοσκουριάς. Παράλληλα, όμως, ήταν και ένα σημαντικό εμπορικό κέντρο για τις γειτονικές φυλές του Καυκάσου. Ενδεικτικό της σημασίας της πόλης ως εμπορικού κέντρου για πολλές εθνότητες ήταν οι εβδομήντα κατ’ άλλους τριακόσιες ή εκατόν τριάντα διαφορετικές γλώσσες που ακούγονταν στην αγορά της.

Μέσα σε ένα βιβλίο που χρονολογείται από τον 11ο αιώνα, και περιείχε ύμνους θρησκευτικού περιεχομένου, βρισκόταν ένας θησαυρός γνώσης 1.400 ετών, τον οποίο κανείς δεν μπορούσε να διαβάσει.

Σαν κάποιοι να κωδικοποίησαν, για άγνωστους λόγους, τη διδασκαλία του Γαληνού από την Πέργαμο, ο οποίος ήταν Έλληνας φιλόσοφος και ο μεγαλύτερος γιατρός της αρχαιότητας μετά τον Ιπποκράτη.

Οι θρησκευτικοί ύμνοι ήταν προπέτασμα καπνού, αλλά παράλληλα και η αφορμή να βρεθεί το κωδικοποιημένο κείμενο, το οποίο μπορεί να διαβαστεί μόνο με ακτίνες Χ!

Ο Γαληνός γεννήθηκε στη διάρκεια της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας κατά τον 2ο αιώνα, και μέσα από τα γραπτά του θεωρήθηκε ένα από τα μεγαλύτερα ιατρικά μυαλά της αρχαιότητας.

Δεν υπάρχει, σχεδόν, ιατρικός κλάδος που να μην απασχόλησε τον Γαληνό. Οι εμπεριστατωμένες μελέτες του αναφέρονται στην ανατομία, τη φυσιολογία, τη χειρουργική, την οφθαλμολογία, τη μαιευτική, την παθολογία, τη θεραπευτική, την υγιεινή, την οδοντιατρική και τη φαρμακολογία.

Η περγαμηνή που αποτελεί το βιβλίο, εξετάστηκε από επιστήμονες στο Εργαστήριο Εθνικού Επιταχυντή του Τμήματος Ενέργειας στο Πανεπιστήμιου του Στάνφορντ, στην Καλιφόρνια, και διαπιστώθηκε ότι η διδασκαλία του Γαληνού ήταν μεταφρασμένη και γραμμένη με το χέρι, αιώνες μετά τον θάνατο του.

Πιθανολογείται ότι γράφτηκε στην αρχαία Συρία κατά τον 6ο αιώνα από κάποιον στο μοναστήρι της Αγίας Αικατερίνης στην Αίγυπτο.

Στη συνέχεια, περίπου 500 χρόνια αργότερα, το κείμενο σκεπάστηκε με θρησκευτικούς ψαλμούς, ενδεχομένως για οικονομικούς λόγους, καθώς η περγαμηνή δεν ήταν φτηνή, και όχι επειδή υπήρχε κάποιος λόγος να κρυφτεί το έργο του Γαληνού.

Για σχεδόν μια δεκαετία, οι επιστήμονες και οι μελετητές έχουν χρησιμοποιήσει πολυφασματική απεικόνιση για να αποκαλύψουν τα σκεπασμένα ίχνη του αρχαίου κειμένου.

Χάρη σε μια επιστημονική ομάδα στο Stanford Synchrotron Radiation Lightsource, έγινε στις αρχές Μαρτίου 2018, η αποκρυπτογράφηση του.

Οι ερευνητές χρησιμοποιούν ακτίνες Χ υψηλής ενέργειας που παράγονται από έναν επιταχυντή κυκλικών σωματιδίων για να εντοπίσουν απειροελάχιστα υπολείμματα μελανιού που έχουν μείνει στην περγαμηνή από τις αρχικές επιγραφές.

Το στοιχείο αυτό έδωσε στους ερευνητές τη δυνατότητα για μια σπάνια ματιά σε μερικά από τα θεμέλια της ιατρικής γνώσης, που υπήρχαν πριν, σχεδόν, 2.000 χρόνια.

Η προσπάθεια απεικόνισης του κειμένου, η οποία διαρκεί 10 ώρες για να αναλύσει καθεμία από τις 26 σελίδες που επιλέχθηκαν από το βιβλίο, έχει ήδη αποκαλύψει τμήματα του κειμένου που δεν έχει δει κανείς για χίλια χρόνια.

Μετά την ολοκλήρωση της και τη μελέτη που θα ακολουθήσει, θα ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο στην κατανόηση ενός από τους πρώτους οραματιστές της ιατρικής επιστήμης.

Πηγή: Science Alert / Επιμέλεια Snoopit24

Το Αρχαίο θέατρο των Συρακουσώνήταν ένα από τα μεγαλύτερα Ελληνικά θέατρα της αρχαιότητας. Συγκεκριμένα ήταν το τρίτο σε μέγεθος μετά από της Μιλήτου και της Μεγαλόπολης.

Κτίσθηκε τον 5ο αιώνα π.Χ., επί βασιλείας Ιέρωνος του Α΄, (478 - 466 π.Χ.), από τον Έλληνα αρχιτέκτονα Δημοκόπο τον Μύριλλο, με λάξευση της νότιας πλευράς του Τεμενίτη λόφου που βρίσκεται βόρεια του μυχού του λιμένα των Συρακουσών. Σημειώνεται ότι στη θέση του υπήρχε από το 550 π.Χ. παλαιότερο πρόχειρο θέατρο που αντικαταστάθηκε από το νέο αυτό του Δημοκόπου.

Η αρχική λάξευση του βράχου είχε τραπεζοειδές σχήμα. Στο τέλος του 4ου αιώνα π.Χ. επί άρχοντος Τιμολέοντος διασκευάστηκε και απέκτησε το τελικό ημικυκλικό σχήμα, όπως διασώζεται σήμερα.

Η διάμετρός του είναι 150 μ. επί του οποίου και ξεχωρίζουν 59 καλώς διατηρημένες σειρές εδωλίων από τις οποίες οι 11 χαμηλότερες καλύπτονταν παλαιότερα από μάρμαρο. Το όλο κοίλο του θεάτρου χωρίζονταν σε εννέα κερκίδες, που κάθε μία έφερε ιδιαίτερη ονομασία. Πέντε ονομασίες εξ αυτών έχουν διασωθεί, χαραγμένες σε βράχο, που είναι: Ζευς, Ηρακλής, Ιέρων Β΄, Φιλιστίς, και Νηρίς.

Στη δυτική πλευρά του λόφου του Φιλοπάππου υπάρχει μια λαξευτή στο βράχο κατασκευή, πιθανών τριώροφη στην αρχαιότητα, με τρία υπόσκαφα δωμάτια στο βράχο.

Κατά γενική ομολογία είναι άγνωστη η χρήση των δωματίων αυτών στους αρχαιολόγους.

Όμως συμφώνα με τους αρχαίους περιηγητές (Παυσανίας) και την λαϊκή παράδοση θέλουν τον Σωκράτη να είχε κρατηθεί εκεί δεσμώτης πριν την εκτέλεση του.

Κατά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο και την εισβολή των γερμανών η κατασκευή καλύφθηκε με μπετόν και χρησιμοποιήθηκε ως κρύπτη για τις αρχαιότητες της ακρόπολης και του εθνικού αρχαιολογικού μουσείου.

Σήμερα, αν και κλειδωμένη με τρεις βαριές σιδερένιες πόρτες, μπορεί να την επισκεφτεί κάποιος ανεβαίνοντας δυτικά προς το λόφο του Φιλοπάππου από θησείο.

Στα νεοτέρα χρόνια σε αυτό το σημείο λατρευόταν οι καλοκυράδες νύμφες, από κοπέλες που έψελναν στίχους από τους ορφικούς ύμνους προσπαθώντας να ανακαλύψουν το όνομα του μελλοντικού συζύγου τους.

Επίσης, πολλές πληροφορίες μας έρχονται και από τον λαογράφο Νικόλαο Πολίτη που αναφέρει »πάντα σύμφωνα με τους θρύλους της εποχής» τη φυλακή του Σωκράτηως τόπο κατοικίας των ξωτικών, νεράιδων και των δαιμόνων.

(κάντε κλικ στις εικόνες για μεγέθυνση)

Πηγές: Ν. Πολίτης – Παραδόσεις, city-of-athens, omadaorfeas, diadrastika

Τι περιείχε ο κυκεώνας, το κοκτέιλ που έπιναν οι προχωρημένοι πρόγονοί μας;

Σύμφωνα με το μύθο, η ομορφιά της Περσεφόνης θάμπωσε τον πανίσχυρο θεό του σκότους Πλούτωνα. Η γη άνοιξε και την κατάπιε. Αναζητώντας την, η Δήμητρα κατέφυγε στην Ελευσίνα.

Ο μύθος της Περσεφόνης

Οι Ελευσίνιοι έδωσαν στην Θεά Δήμητρα να πιει κυκεώνα, ένα ποτό φτιαγμένο από κριθάρι, νερό και δυόσμο. Η θεά όμως απαρηγόρητη έστρεψε το θυμό της στη γη εμποδίζοντας να βλαστήσει οποιοσδήποτε καρπός. Η πόλη απειλήθηκε με λιμό και τότε ο Δίας διέταξε τον Ερμή να φέρει πίσω την Περσεφόνη. Εντέλει αποφασίστηκε η κόρη να ζει έξι μήνες με τη μητέρα της και τους υπόλοιπους στον Αδη. Η Δήμητρα επέτρεψε στη γη της Ελευσίνας να ξανακαρπίσει κι έτσι θεσμοθετήθηκαν τα Ελευσίνια Μυστήρια.

Οι τρεις συγγραφείς Γουόσον, Χόφμαν και Ρακ καταγράφουν την εμπειρία τους ψάχνοντας να βρουν τις ουσίες που βοηθούσαν τους μύστες να φθάσουν στο σημείο βίωσης των Μυστηρίων. Ολα άρχισαν την… καρπερή δεκαετία του ’70. Ο Γκ. Γουόσον (οικονομολόγος αλλά και φανατικός μυκητολόγος) είχε την τρελή ιδέα να ψάξει τι έτρωγαν και τι έπιναν οι μύστες στα Ελευσίνια Μυστήρια.

Γι” αυτό κατέφυγε στον φίλο του χημικό Αλμπερτ Χόφμαν. Στόχος ήταν να καταλάβει αν μπορούσαν οι αρχαίοι Ελληνες ν” απομονώσουν μια ουσία από φυτά που υπήρχαν τότε στο Θριάσιο Πεδίο. Η προσοχή είχε στραφεί σ” ένα παράσιτο της σίκαλης και πιο συγκεκριμένα στην «ερυσιβώδη όλυρα» ή «εργότιο της σίκαλης».

Επειδή, όμως, δεν είχαν στοιχεία για το αν η σίκαλη ήταν γνωστή στην αρχαία Ελλάδα, αναζητούσαν το παράσιτο ως συστατικό στο σιτάρι ή στο κριθάρι. Η έρευνα απέδειξε ότι το παράσιτο υπήρχε και σε άλλα δημητριακά. Με δεδομένο ότι ο κυκεώνας περιείχε κριθάρι, ξεκίνησαν τα πειράματα.

Τότε εμφανίζεται στο προσκήνιο ο Καρλ Ρακ, καθηγητής κλασικών σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Βοστώνης. Ειδικευμένος στις εκστατικές τελετές των αρχαίων Ελλήνων, εθεωρείτο θιασώτης της χρήσης ουσιών -που βάφτισε ο ίδιος «ενθεογενείς»- οι οποίες οδηγούσαν σε κατάσταση έμπνευσης και καταληψίας.

Η συνεργασία των τριών επιστημόνων οδήγησε στο βιβλίο «Ο δρόμος για την Ελευσίνα: Αποκαλύπτοντας το μυστικό των Μυστηρίων» που εκδόθηκε το 1978 στις ΗΠΑ. Αρχικά κυνηγήθηκε στην Αμερική και χρειάστηκε να περάσουν χρόνια για να επανεκδοθεί, με τελευταία την τρίτη έκδοση του 2008. Παρά τις αμφιβολίες που μπορεί να εγείρει η θεωρία των επιστημόνων σχετικά με τις ουσίες που έπαιρναν οι μύστες στα Ελευσίνια Μυστήρια, τα ερωτήματα παραμένουν: Ποια ήταν τελικά τα συστατικά του κυκεώνα; Ο Ομηρικός Ύμνος στη Δήμητρα δίνει τη «σωστή» συνταγή;

«Τα βιβλία, πέρα από την εμπειρία του Χόφμαν να παρασκευάσει και να πιει κυκεώνα, αγγίζουν κι άλλα θέματα», επισημαίνει ο υπεύθυνος του μικρού εκδοτικού οίκου «Κυκεών tales» Ηλίας Μοναχολιάς.

Και συνεχίζει: «Γιατί τέτοιες ουσίες χρησιμοποιούνταν στα Ελευσίνια Μυστήρια και γιατί εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται και σήμερα από ινδιάνικες φυλές κατά τη διάρκεια θρησκευτικών τελετών; Και γιατί μια τέτοια χρήση απορρίπτεται στη χριστιανική λειτουργία; Η απάντηση είναι ότι ο χριστιανισμός λατρεύει μια θεϊκή δύναμη ενθρονισμένη στον Παράδεισο, δηλαδή μια δύναμη που υπάρχει έξω από το άτομο. Αντίθετα, στην Ελευσίνα, το ζητούμενο ήταν μια σπάνια οραματική εμπειρία που μετέτρεπε τα άτομα σε μύστες».

Ο Καρλ Ρακ, ο μόνος επιζών σήμερα, συνέχισε τις έρευνες μόνος του, στον ίδιο δρόμο. Το 2006 εκδόθηκε στις ΗΠΑ το βιβλίο του «Τα μυστικά της Αρχαίας Ελευσίνας: Τα ιερά μανιτάρια της θεάς».

Πρόσφατα επισκέφθηκε τα απομεινάρια του Τελεστηρίου στην Ελευσίνα και παραδέχτηκε ότι δεν χρειάζεται να «πίνει» κάτι για να νιώθει καλά εκεί…

Ο κυκεώνας ήταν ένα μείγμα κριθαριού με νερό και διάφορα αρωματικά φυτά όπως φλισκούνι, μέντα, θυμάρι. Πολλές φορές ο κυκεώνας ήταν κριθάλευρο με νερό, κρασί ή γάλα. Σε αυτό πρόσθεταν μέλι, τριμμένο τυρί, αλάτι ή χόρτα. Σε κάποιες περιπτώσεις, κυρίως στις χαμηλές κοινωνικές τάξεις μπορούσε να αντικαταστήσει το φαγητό.

Η Ιλιάδα τον περιγράφει ως αποτελούμενο από κριθάρι, νερό, βότανα, και τριμμένο τυρί αιγών (XI, 638-641). Στην Οδύσσεια, η Κίρκη προσθέτει κάποιο μέλι και χύνει το μαγικό φίλτρο της σε αυτόν. Θεωρείται ότι είχε χωνευτικές ιδιότητες. Ο Ερμής το συστήνει, στην Ειρήνη του Αριστοφάνη (V. 712), στον ήρωα που έφαγε πάρα πολλά ξηρά φρούτα και καρύδια.

Οι αριστοκράτες τον απέφευγαν ως ποτό των αγροτών. Ο Θεόφραστος απεικονίζει στους χαρακτήρες του (IV, 2-3) έναν αγρότη του οποίου η αναπνοή θυμαριού ενοχλεί τους γείτονές του στην Εκκλησία. Σε μία προσπάθεια να απαντηθεί το ερώτημα του πώς τόσοι πολλοί άνθρωποι στη διάρκεια δύο χιλιετιών, είχαν οράματα χρησιμοποιώντας τον Κυκεώνα κατά τη διάρκεια της τελετής των Ελευσίνιων Μυστηρίων, εικάζεται ότι το κριθάρι που χρησιμοποιούνταν ήταν μολυσμένο από τον παρασιτικό μύκητα Ερυσίβη, οι ψυχοενεργές ιδιότητες του μύκητα προκάλεσαν την έντονη εμπειρία που περιέγραφαν οι συμμετέχοντες στα Ελευσίνια

ΚΥΚΕΩΝΑΣ ΚΙΡΚΗΣ

Μισό ποτήρι σιμιγδάλι, κάπου 2 ποτήρια κρασί, καμιά 250ρια γραμμάρια μαλακό ανάλατο λευκό τυρί (οποιουδήποτε τύπου πλην μυζήθρας) και μέλι. Οι αναλογίες δεν είναι δεσμευτικές.

Η παρασκευή είναι απλούστατη. Απλά βάζεις το σιμιγδάλι με το κρασί και το ζεσταίνεις. Διαλύεις μέσα το τυρί και βάζεις τόσο μέλι για όσο γλυκό θες να το κάνεις. Το φέρνεις αργά σε βράση, το κατεβάζεις από τη φωτιά και το ανακατεύεις μέχρι να δέσει. Αν το θες πιο αραιό, ώστε να πίνεται βάζεις έξτρα κρασί. Γίνεται με οποιοδήποτε κρασί, γλυκό ή μη, καλή είναι η μαυροδάφνη ή το αραιωμένο κονιάκ. Πάει και κανέλα.

Με κάτι τέτοιο είχε ταΐσει η Κίρκη τους άνδρες του Οδυσσέα για να τους κάμει γουρούνια.

Σέρρες, Ιούνιος του 1818. Κάτοικοι της περιοχής βλέπουν ένα φλεγόμενο αντικείμενο να πέφτει στο έδαφος. Σπεύδουν στο σημείο και αντικρίζουν μια μεγάλη σκουρόχρωμη πέτρα που ακόμα «καπνίζει».

Το εύρημά τους θα φθάσει στα χέρια του Οθωμανού διοικητή της πόλης κι από εκεί θα καταλήξει στη συλλογή του Αυστριακού Ρίχτερ φον Σέρερ, ο οποίος το 1944 θα το δωρίσει στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας της Βιέννης. Αυτή είναι η ιστορία του Seres, του μοναδικού μετεωρίτη που έχει ανακτηθεί μέχρι σήμερα επί ελληνικού εδάφους, ο οποίος πρώτη φορά θα «ταξιδέψει» στην Ελλάδα και θα εκτεθεί στο Μουσείο Ηρακλειδών της Αθήνας.

Δεν ήταν εύκολο να πειστεί το αυστριακό μουσείο να... αποχωριστεί, έστω και για λίγο, το πολύτιμο έκθεμά του, από την πλούσια συλλογή του που μετράει σχεδόν 8.000 θραύσματα αστεροειδών. Αυτό επετεύχθη χάρη στην πρωτοβουλία του γεωλόγου Ιωάννη Μπαζιώτη, επίκουρου καθηγητή του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, του πρώτου Έλληνα που τον περυσινό χειμώνα συμμετείχε στην αποστολή ANSMEΤ της NASA για αναζήτηση μετεωριτών στην Ανταρκτική.

Γι’ αυτό και η έκθεση έχει δύο σκέλη, όπως μαρτυρά το όνομά της – «200 χρόνια και 80 ημέρες. Από τον Seres στην Ανταρκτική»: από τη μια ο μετεωρίτης κι από την άλλη φωτογραφίες από την παραμονή του Έλληνα επιστήμονα σε ένα από τα πιο αφιλόξενα σημεία του πλανήτη.

Τι πρέπει να γνωρίζουμε, λοιπόν, για τον Seres; «Ανήκει στην πιο κοινή κατηγορία μετεωριτών, αυτή των χονδριτών – περίπου 52.000 τέτοιοι έχουν βρεθεί σε όλο τον κόσμο», εξηγεί ο κ. Μπαζιώτης. «Δυστυχώς δεν υπάρχει καμιά καταγραφή, μολονότι το συνολικό βάρος υλικού που συλλέχθηκε έφθασε τα περίπου δέκα κιλά κι αυτό σημαίνει ότι προκάλεσε έντονη λάμψη, ορατή ακόμα και τη μέρα». Γιατί είναι σημαντικοί οι μετεωρίτες και δη ο Seres; «Είναι τα πιο πολύτιμα “ίχνη” του Διαστήματος.

Μελετώντας τα ορυκτά που βρίσκονται στο εσωτερικό τους μαθαίνουμε πολλά για τη δημιουργία και την εξέλιξη του ηλιακού μας συστήματος. Ειδικά για τον Seres, το στοιχείο που τον διαφοροποιεί είναι η μοναδικότητά του. Αν και υπάρχουν πληροφορίες για πτώση μετεωριτών και σε άλλες περιοχές της χώρας, όπως η Λάρισα και ο Βόλος, άλλο δείγμα δεν έχει βρεθεί», συμπληρώνει.

Η έκθεση πραγματοποιείται με την αρωγή του Ελληνικού Διαστημικού Οργανισμού και του Δήμου Φυλής. Είναι σημαντικό που το κοινό στη χώρα μας θα μπορεί να τον δει από κοντά αλλά είναι λάθος να μιλάμε για επαναπατρισμό, όπως ξεκαθαρίζουν οι υπεύθυνοι του Μουσείου Ηρακλειδών. Τέτοιο ενδεχόμενο δεν υπάρχει. Ο Seresθα εκτεθεί από τις 7 έως τις 11 Νοεμβρίου. Μετά θα επιστρέψει στη Βιέννη. Οι υπόλοιπες δράσεις της έκθεσης θα διαρκέσουν μέχρι τα τέλη του μήνα.

Πηγή: Καθημερινή