Ο Αριστοτέληςαντιμετώπιζε τα χρήματα σαν μέσον, για την επίτευξη στόχων – θεωρώντας πως οτιδήποτε αγοράζει κανείς, θα πρέπει να έχει μεγαλύτερη αξία από το ποσόν που ξοδεύει, αφού διαφορετικά δεν θα το επιζητούσε.

Δηλαδή, το προϊόν που αγοράζουμε, μας «υπόσχεται» ένα συναίσθημα, το οποίο ουσιαστικά εκτιμούμε περισσότερο από το ίδιο το προϊόν. Επειδή δε στην ανώτατη βαθμίδα της ιεραρχίας των αξιών ευρίσκεται η ευτυχία, η οποία «ορίζεται» ευρύτερα ως η επιτυχία της ζωής συνολικά, η «εκπλήρωση» καλύτερα, όλα όσα επιδιώκουμε αποσκοπούν στην υψηλότερη δυνατή ποιότητα της ζωής μας.

Κατ’ αυτόν τον τρόπο, ο Αριστοτέλης προσδίδει στα χρήματα εκείνη τη λειτουργία, η οποία επιτρέπει την απόκτηση των μέσων που καθιστούν δυνατή την επίτευξη μίας ποιοτικά καλής ζωής - η οποία αποτελεί προϋπόθεση της ευτυχίας.

Ο ίδιος όμως φιλόσοφος αναφέρεται σε ένα άλλο σενάριο, σύμφωνα με το οποίο, όταν (εάν) η ποιότητα της ζωής πάψει να αποτελεί το μέτρο της ευτυχίας, τότε δεν υπάρχουν πλέον όρια στην επιθυμία απόκτησης χρημάτων.

Η αιτία είναι το ότι, οι «αριθμοί» είναι εκ φύσεως «ατελείωτοι» οπότε, αναγόμενοι στην ανώτατη βαθμίδα της ιεραρχίας των αξιών, «μεταλλασσόμενοι» δηλαδή από «μέσον» σε αυτοσκοπό, δεν επιτρέπουν ποτέ την «εκπλήρωση» του στόχου.

Έτσι λοιπόν, το άτομο παρασύρεται από τη δίνη του «μαξιμαλισμού», αφού τα χρήματα δεν είναι ποτέ αρκετά. Όσα και αν έχεις δηλαδή, μπορεί πάντοτε να αποκτήσεις περισσότερα – κάτι που δεν συμβαίνει φυσικά σε άλλους τομείς της ζωής, όπως για παράδειγμα στην υγεία, η οποία θεωρείται ως μια βασική προϋπόθεση της ευτυχίας.

Άρα ο μεγαλύτερος εχθρός της ευτυχίας είναι η απληστία.

Η Διοτίμα από τη Μαντινεία, συνήθως μνημονεύεται ως ιέρεια, και μας είναι γνωστή από το Πλατωνικό Συμπόσιο.

Σύμφωνα με μιαν άποψη, πρόκειται για πρόσωπο επινοημένο από το Πλάτωνα. Η Διοτίμαοδηγεί, ως πραγματική ιεροφάντης, τον ανίδεο ακόμη Σωκράτη στη φιλοσοφική και βαθύτερη (μυστική) έννοια της ερωτικής λειτουργίας, ακολουθώντας την πορεία της θρησκευτικής μύησης και φανερώνοντας σ’ αυτόν σχεδόν τελετουργικά τη «θεωρία της ιδέας».

Έτσι η πλατωνική άποψη για την ψυχική ταυτότητα του Έρωτα διατυπώνεται με τόνο μυστηριακό, προφητικό, ποιητικό.

ΣΩΚΡΑΤΗΣ:

«Το λόγο για τον έρωτα, που κάποτε άκουσα από μια γυναίκα από τη Μαντίνεια, από τη Διοτίμα, που και σ’ αυτά ήτανε σοφή και σ’ άλλα πολλά και στους Αθηναίους κάποτε, που έκαναν θυσίες για ν’ αποτρέψουν την πανώλη, έφερε δέκα χρόνια αναβολή της αρρώστιας – κι αυτή δα είναι που δίδαξε και σ’ εμένα τον έρωτα-το λόγο λοιπόν, που έλεγε εκείνη, θα δοκιμάσω μόνος μου, όπως μπορώ, να σας τον ειπώ ολόκληρο… Μου φαίνεται λοιπόν, πως το πιο εύκολο είναι να τα διηγηθώ με τον τρόπο, που τότε η ξένη εκείνη γυναίκα, ερωτώντας με, μου τα έλεγε.

Γιατί κι εγώ σχεδόν κάτι τέτοια έλεγα σ’ αυτήν, σαν αυτά, που τώρα λέγει σε μένα ο Αγάθων, πως ο Έρωτας είναι μεγάλος θεός και πως είναι από τα όμορφα. Κι εκείνη με αντίκρουσε με τα ίδια επιχειρήματα, σαν αυτά, που εγώ τώρα αντικρούω αυτόν, πως ούτε όμορφος είναι κατά τα λεγόμενά μου, ούτε καλός. Και εγώ είπα «πως το λες αυτό Διοτίμα; Άσχημος λοιπόν είναι ο Έρως και κακός;» Και εκείνη είπε «δεν έχεις καλό λόγο να ειπείς; Η νομίζεις, πως ό,τι δεν είναι όμορφο είναι ανάγκη να είναι άσχημο;». Και βέβαια», είπα εγώ. «Και στ’ αλήθεια, ό,τι δεν είναι σοφό είναι άμαθο;» Η δεν έχεις καταλάβει, πως υπάρχει κάτι ανάμεσα στη σοφία και στην αμάθεια;» . «Τι είναι αυτό;».

«Το να’χεις ορθή γνώμη χωρίς να μπορείς να δώσεις λόγο, δεν γνωρίζεις, είπε εκείνη, πως μήτε γνώση είναι (γιατί άλογο πράγμα πως θα ήταν γνώση;) μήτε αμάθεια; Είναι δα σχεδόν κάτι τέτοιο η ορθή γνώμη, ανάμεσα στη γνώση και στην αμάθεια». «Αληθινά λέγεις», είπα εγώ. – «Μη θέλεις λοιπόν σώνει και καλά, ό,τι δεν είναι όμορφο να είναι άσχημο, μήτε ότι δεν είναι καλό να είναι κακό. Έτσι λοιπόν και για τον Έρωτα, αφού μόνος σου ομολογείς πως δεν είναι καλός μήτε όμορφος, να μη νομίζεις, πως πρέπει για αυτό να είναι άσχημος και κακός, αλλά κάτι ανάμεσα σ’ αυτά, είπε εκείνη. «Και όμως, είπα εγώ, δέχονται όλοι πως είναι μεγάλος θεός».

«Εννοείς, είπε, όλους τους ανίδεους ή και εκείνους, που έχουν γνώση;». «Όλους μαζί, βέβαια». Και εκείνη τότε γέλασε «και πως, είπε, Σωκράτη, δέχονται όλοι, ότι είναι μεγάλος θεός, αυτοί που λένε, πως ούτε θεός δεν είναι;». «Ποιοι είναι αυτοί;» είπα εγώ. «Ένας βέβαια, είπε, εσύ και μία εγώ». Κι εγώ είπα «πως το εννοείς αυτό;» Κι εκείνη είπε «πολύ απλά». Πες μου λοιπόν, όλοι οι θεοί δεν δέχεσαι, πως είναι ευτυχισμένοι και όμορφοι; Η θα τολμούσες να ειπείς, πως κάποιος από τους θεούς δεν είναι όμορφος και ευτυχισμένος;». «Εγώ όχι, μα τον Δία», είπα. «Και ευτυχισμένους δα δεν εννοείς όσους έχουν τα καλά και τα όμορφα;». «Βέβαια». «Έχεις όμως ομολογήσει, πως ο Έρως επειδή δεν έχει τα καλά και τα όμορφα επιθυμεί ακριβώς αυτά που δεν έχει». «Το ομολόγησα βέβαια».

«Και πως λοιπόν θα ήτανε θεός εκείνος, που του λείπουν τα όμορφα και τα καλά;». «Με κανέναν τρόπο, καθώς φαίνεται». «Βλέπεις λοιπόν, είπε, πως και συ τον Έρωτα δεν τον πιστεύεις για θεό;». «Τι λοιπόν, είπα, να είναι ο Έρως; θνητός;». «Κάθε άλλο». «Αλλά τι τότε;». «Σαν τα προηγούμενα παραδείγματα, είναι, είπε, κάτι ανάμεσα στο θνητό και στο αθάνατο». «Δηλαδή τι, Διοτίμα;». «Μεγάλος δαίμονας, Σωκράτη». Γιατί κάθε δαιμονικό είναι ανάμεσα στο θνητό και το αθάνατο»……

Επειδή λοιπόν είναι του Πόρου και της Πενίας γιος ο Έρως, βρίσκεται σ’ αυτήν εδώ την κατάσταση. Και πρώτα-πρώτα είναι πάντα φτωχός και κάθε άλλο παρά απαλός και όμορφος, όπως νομίζουν οι πολλοί, αλλά σκληρός και ακατάστατος και ανυπόδετος και άστεγος, πλαγιάζει πάντα χάμω και χωρίς στρώμα, κοιμάται στο ύπαιθρο, στις θύρες και στους δρόμους, έχοντας της μητέρας του τη φύση, πάντα με τη φτώχεια σύντροφος.

Και κατά τον πατέρα του πάλι είναι επίβουλος στους όμορφους και στους καλούς, όντας ανδρείος και φιλοκίνδυνος και ολόσφιχτος, κυνηγός δυνατός, πάντα πλέκοντας κάποια σχέδια, κι επιθυμητής της φρόνησης και είναι άξιος να την εύρει, φιλοσοφώντας σε όλη του τη ζωή, δυνατός γοητευτής και φαρμακευτής…Και πάλιν είναι ανάμεσα στη σοφία και στην αμάθεια.

Γιατί το πράγμα είναι τούτο: από τους θεούς κανένας δεν φιλοσοφεί, μήτε έχει τον πόθο να γίνει σοφός γιατί είναι. Μήτε κανείς άλλος, αν είναι σοφός δεν φιλοσοφεί.

Μήτε πάλιν οι ανόητοι φιλοσοφούν, μήτε θέλουν να γενούν σοφοί γιατί αυτό δα είναι η αμάθεια, μη όντας μήτε όμορφος και καλός μήτε φρόνιμος , να νομίζεις, πως σου είναι αυτό αρκετό. Δεν ποθεί λοιπόν εκείνος που δεν πιστεύει, πως του λείπει τίποτα, αυτό που δεν θα πίστευε, πως του λείπει.

Ποιοι λοιπόν είπα εγώ (δηλ. ο Σωκράτης), Διοτίμα, είναι εκείνοι που φιλοσοφούν, αφού δεν είναι μήτε οι σοφοί μήτε οι ανόητοι; Φανερό δα, είπε, είναι τούτο και σε ένα παιδί, πως εκείνοι που βρίσκονται ανάμεσα σ’ αυτούς τους δύο, κι απ’ αυτούς δα είναι και ο Έρως.

Γιατί η σοφία είναι ένα από τα πιο όμορφα πράγματα, κι ο Έρως είναι Έρως για το όμορφο, ώστε είναι ανάγκη ο Έρως να είναι φιλόσοφος…

Πλάτων

Συμπόσιον

Μετάφραση Ι. Ν. Θεοδωρακόπουλου

Στην Ελληνική μυθολογία οι Φαίακες (Φαίηκες στην ιωνική διάλεκτο, π.χ. στον Όμηρο, Φαίαξ ή Φαίηξ στον ενικό αριθμό) ήταν ένας λαός γνωστός ιδιαίτερα από τον Όμηρο για τη ναυτοσύνη του («ναυσικλυτοί»).

Οι Φαίακεςήταν οι αγαπημένοι των θεών και φίλοι των ανθρώπων. Αναφέρεται ότι αρχικώς κατοικούσαν στην απομακρυσμένη Υπέρεια, στα πέρατα του κόσμου.

Ως συγγενείς των θεών, αποκαλούνταν «αγχίθεοι», όπως οι Κύκλωπες και οι Γίγαντες.

Μια εποχή που βασιλιάς τους ήταν ο Ναυσίθοος, οι Φαίακες εκδιώχθηκαν από την Υπέρεια από τους Κύκλωπες και μετοίκησαν σε ένα νησί, τη Σχερία, που αποκλήθηκε από αυτούς και «Νήσος των Φαιάκων», ενώ από τους περισσότερους ταυτίζεται με τη σημερινή Κέρκυρα (κάποιοι πάντως έχουν υποστηρίξει ότι ήταν η Ίσκια της Ιταλίας ή η Κρήτη).

Εκεί έχτισαν πόλη και ναούς με βασιλιά τους τον Αλκίνοο, τον γιο του Ναυσιθόου. Οι Φαίακες διακρίνονταν για τη φιλοξενία τους, όπως την περιγράφει ο Όμηρος μετά τη διάσωση του Οδυσσέα από τη Ναυσικά στη «Νήσο των Φαιάκων».

Ο βασιλιάς τους εμφανίζεται να κυβερνά ως πρόεδρος ενός συμβουλίου αποτελούμενου από 12 άλλους άρχοντες, ως ίσος προς εκείνους και όχι ως μέλος μιας ανώτερης τάξεως.

Οι Φαίακες ήταν ειρηνικός λαός που αποστρεφόταν τον πόλεμο, εργατικοί και εύθυμοι, αγαπούσαν το καλό φαγητό, τα λουτρά, τον έρωτα, τα τραγούδια και τον χορό.

«Η εντολή αυτών είναι να παραπέμπωσιν ακινδύνως εις την πατρίδα των πάντας τους προς αυτούς πλέοντας», πράγμα το οποίο κατόρθωναν με τα θαυμαστά πλοία τους.

Τα πλοία αυτά δεν είχαν κουπιά, ούτε πηδάλιο και διέτρεχαν τη θάλασσα σαν να ήταν φτερωτά (Οδύσσεια, η 34-35), προικισμένα με αυτό το χαρακτηριστικό από τον θεό Ποσειδώνα, ενώ είχαν νου και μυαλό ανθρώπινο:

«Γιατί δεν έχουν τα γοργά καράβια των Φαιάκων

σαν τ' άλλα τα πλεούμενα τιμόνια ή κυβερνήτες,

μον' βρίσκουν έτσι μόνα τους τη σκέψη των ανθρώπων

και ξέρουν όλων τα χωριά, τα καρπερά χωράφια,

και γοργοτάξιδα περνούν της θάλασσας τα πλάτια,

κρυμμένα μες στην καταχνιά και στην πυκνή θολούρα

κι ούτε φοβούνται να χαθούν, μήτε κακό να πάθουν.»

Ο Αναξίμανδρος υπήρξε μαθητής και διάδοχος του Θαλή στη διεύθυνση της Σχολής της Μιλήτου.

Σχολή Μιλήτου:Φιλοσοφική σχολή στη μικρασιατική Μίλητο κατά την αρχαιότητα. Η σχολή ιδρύ­θηκε γύρω στο 600 π.Χ. και θεωρείται το πρώ­το πανεπιστήμιο του κόσμου. Μοναδικός καθηγη­τής της ήταν ο Θαλής (βλ. λ. Θαλής ο Μιλήσιος), ο οποίος δίδασκε μερικές δεκάδες φοιτητών. Από τον Αριστοτέλη έχουμε μερικές πλη­ροφορίες για το έργο της σχολής, τις οποίες έγραψε περίπου 250 χρόνια μετά τον θάνατο του Θαλή.

Ο Αριστοτέλης, ωστόσο, ασχολείται μόνο με τις φιλοσοφικές θεωρίες της Σχολής, ενώ μόνο από μεταγενέστερους συγγραφείς σώθηκαν μερικές πληροφορίες που μας βοηθούν να σχηματί­σουμε κάποια εικόνα για το έργο της.

Ο Θαλής είχε επιδοθεί στην απόδειξη γεωμετρικών προ­τάσεων, η αλήθεια των οποίων είχε διαπιστωθεί εμπει­ρικά. Αναφέρονται μερικές αποδείξεις θεωρημάτων περί ομοιότητας καθώς και η κατασκευή κάποιου απλού οργάνου, με τη βοήθεια του οποίου μπορούσε να υπολογιστεί από την παραλία η απόσταση ενός πλοίου που πλησίαζε.

Λέγεται πως για τη μέτρηση της απόστασης αυτής είχε αποδείξει το θεώρημα πως «αν δύο τρίγωνα έχουν μία πλευρά ίση και τις προσκείμενες γωνίες ίσες, είναι ίσα». Δεν υπάρχουν πληροφορίες αν ο Θαλής είχε ασχοληθεί με τη θεωρία των αριθμών. Ωστόσο, είναι γνωστές οι αστρονομικές του ενασχολήσεις και οι μετεωρολο­γικές του έρευνες. Θεωρείται ο πρώτος μετεωρολόγος του κόσμου και ο πρώτος φυσικός, αφού αυ­τός ανακάλυψε τον μαγνητισμό και τον ηλεκτρισμό.

Έχει παραμείνει μνημειώδης η πρόβλεψή του, πολλούς μήνες νωρίτερα, της έκλειψης του Ηλίου της 28ης Μαΐου του 585 π.Χ.)Αντάξιος μαθητής του και διάδοχός του στη διεύθυνση της σχολής υπήρξε ο Αναξίμανδρος (βλ. λ.). Ήταν ο πρώτος που επινόησε την κατασκευή των ηλιακών ρολογιών, τα οποία έστη­σε στη Λακεδαίμονα, όπως μας πληροφορεί ο Διο­γένης ο Λαέρτιος.

«Ανακάλυψε πρώτος τον γνώ­μονα και έστησε στη Λακεδαίμονα τις συσκευές που δείχνουν με τη σκιά τις τροχιές και τις ισημερίες», όπως αναφέρει και ο Φαβωρίνος στην πραγματεία του που φέρει τον τίτλο Παντοδαπή Ιστορία. Κατα­σκεύασε επίσης ηλιακά ρολόγια.

Ο Αναξίμανδροςείχε κληθεί στη Σπάρτη, που ήταν εκείνη την εποχή μια πολύ ισχυρή δύναμη, για να εγκαταστήσει στη Λακεδαίμονα αστεροσκοπεία και ηλιακά ρολόγια, που είχαν ως όργανα παρατηρήσεων τους γνώ­μονες. Ο Κικέρων, μάλιστα, μας δίνει την πληροφορία ότι το αστεροσκοπείο στη Λακεδαίμονα είχε στηθεί από τον Αναξίμανδρο στην κορυφή του Ταΰγετου.

Ο Αναξίμανδρος στις έρευνές του φαί­νεται πως είχε υπερβεί και τον δάσκαλό του. Στην αστρονομία, είναι ο πρώτος που σκέφτηκε να χρησιμοποιήσει τη γεωμετρία για τον υπολογισμό των αποστάσεων και των μεγεθών του Ηλίου και της Σελήνης, προκαλώντας τον θαυμασμό των συγχρόνων και των μεταγενεστέρων του για το εκπλη­κτικό για την εποχή του εγχείρημα. Κατάπληξη προ­ξενεί στους συγχρόνους η θεωρία του Αναξίμαν­δρου ότι το παν ήταν κάποτε διάπυρο και ενιαίο και από αυτό προήλθαν οι άλλοι κόσμοι.

Η σημερινή επιστήμη δεν είναι σε θέση να προσθέσει τίποτα περισσότερο στη θεωρία αυτή. Ο Αναξίμανδρος είχε γράψει πολλές πραγματείες σχεδόν για όλους τους κλάδους των θετικών επιστημών, οι οποίες δυστυχώς χάθηκαν. Για το περιεχόμενο αυτών των πραγματειών έχουμε ελάχιστες πληροφορίες, από συγγραφείς που έζησαν τουλάχιστον πεντακόσια χρόνια μετά τον θάνατο του Μιλήσιου φιλοσόφου. Ανάμεσα σε αυτούς συγκαταλέγονται ο Αέτιος, ο Πλούταρχος, ο Ιππόλυτος, ο Θέων ο Σμυρναίος και άλλοι.

Κατά τον Ιππόλυτο, ο Αναξίμανδρος πρέσβευε πως η Γη βρίσκεται στη μέση του κόσμου, αλλά δεν στηρίζεται πουθενά και αιωρείται λόγω της έλξης των ουράνιων σωμάτων που βρίσκονται γύρω της. Ο Θέων ο Σμυρναίος μας δίνει την πληροφορία ότι, κατά τον Αναξίμανδρο, η Γη είναι μετέωρη και κινείται «περί το του κόσμου μέσον».

Περίπου εκατό χρόνια πριν από τους πυθαγόρειους φιλοσόφους Ικέτα και Εκφάντη, στους οποίους ο Κοπέρνικος αναγνωρίζει σε μια επιστολή του προς τον πάπα πως είχαν διατυπώσει τη θεωρία του ηλιοκεντρικού συστήματος, ο Αναξίμανδρος είχε πρώτος διατυπώσει τη θεωρία αυτή. Ο σπόρος που είχε σπείρει ο Θαλής αναπτύχθηκε απίστευτα με τον Αναξίμανδρο. Είναι ο πρώτος που κατασκεύασε γεωγραφικό χάρτη της τότε οικουμένης, και ο πρώτος που έγραψε πραγματεία φυσικής ιστορίας.

Ο Θεμίστιος το τονίζει αυτό: «Ο Α­ναξίμανδρος τόλμησε πρώτος από όσους Έλληνες γνωρίζουμε να γράψει βιβλίο περί φύσης». Ο Διο­γένης ο Λαέρτιος και ο Λατίνος συγγραφέας Πλί­νιος μας παρέχουν την πληροφορία ότι ο Ανα­ξίμανδρος είχε κατασκευάσει σφαίρα. Πρόκειται για την κατασκευή του πρώτου πλανητάριου του κόσμου, όπου ήταν σημειωμένες οι κινήσεις του Ηλίου και των πλανητών.

Από τον Αναξίμανδρο επίσης γράφτηκε το πρώτο βιβλίο γεωμετρίας του κόσμου καθώς και το πρώτο βιβλίο γεωγραφίας. Από τον Πλούταρχο επίσης γνωρίζουμε τη βιολο­γική θεωρία του Αναξίμανδρου για την προέλευση του ανθρώπου από τα ψάρια, η οποία ενέπνευσε τον Δαρβίνο και τους μεταγενέστερους βιολόγους.

Τρί­τος και τελευταίος, όπως φαίνεται, διευθυντής της σχολής ήταν ο Αναξιμένης (βλ. λ.), που επο­νομαζόταν Φυσικός, γιατί εξακολούθησε με ζήλο τις έρευνες του δασκάλου του, Αναξίμανδρου, επά­νω στα φυσικά φαινόμενα. Ελάχιστες πληροφορίες έχουν περισωθεί για το έργο του Αναξιμένη, αλλά από αυτές που υπάρχουν, φαίνεται ότι είχε βαδίσει ακριβώς πάνω στα χνάρια που είχε χαράξει ο μεγάλος του δάσκαλος των φυσικών επιστημών.

«Η Μασσαλία δεν έπαψε ποτέ να δείχνει και να έχει το Ελληνικό χρωμόσωμα, μια πραγματικότητα, απτή σε όλο τον Νότο της Γαλλίας.

Εκτός από τις ομογενειακές οργανώσεις υπάρχουν και πολλοί Φιλέλληνες που τρέφουν μια άδολη αγάπη για την Ελλάδα την οποία θεωρούν κοιτίδα του Δυτικού πολιτισμού αλλά και ως μια μακρινή πατρίδα».

Στην προηγούμενη μελέτη μας κλείσαμε το ταξίδι μας στην Αφρικήμε την χώρα της Αιγύπτου. Το ταξίδι όμως των Ελλήνων φυσικά δεν σταματά εκεί αλλά πολύ περισσότερο δεν σταματάει ποτέ…

Έτσι κι εμείς συνεχίζοντας την περιήγησή μας στην περιοχή της Μεσογείου θα κάνουμε έναν σταθμό στην Μασσαλία, την ελληνική πόλη της Γαλλίας, η οποία ακόμη και σήμερα θεωρείται ένα από τα μεγαλύτερα κέντρα του απόδημου Ελληνισμού.

Να σημειωθεί μάλιστα πως οι Έλληνες ονόμασαν «Γαλάτες» τους κατοίκους της συγκεκριμένης περιοχής, επειδή ήταν άσπροι σαν το γάλα. Από τους Γαλάτες προέκυψαν οι σημερινοί Γάλλοι.

Οι περισσότερες αρχαίες ελληνικές πόλεις της Γαλλίας χτίστηκαν το 3000π.Χ. περίπου εξελίξει της εκστρατείας του Ηρακλή προς την Αμερική. Αλλά και τα μεταγενέστερα χρόνια ιδρύθηκε αξιόλογος αριθμός αποικιών, για τις οποίες μάλιστα υπάρχουν και περισσότερα στοιχεία λόγω της συντομότερης χρονικής αποστάσεως.

Στην Μασσαλία συγκεκριμένα οι Έλληνες εγκαταστάθηκαν πριν από πολλά χρόνια, όταν οι Φωκαείς της Μ. Ασίας (αποικία Ελλήνων στην Φώκαια της Μ.Ασίας γύρω στο 800π.Χ.) μην μπορώντας να αντιμετωπίσουν τα πυρά των Περσών, καθώς Αθήνα και Σπάρτη αρνούνταν να στείλουν βοήθεια, κατέφυγαν στην τότε Γαλατία και ίδρυσαν την Μασσαλία.

Ο Ηρόδοτος αναφέρει χαρακτηριστικά (Α 63):

«Οἱ δὲ Φωκαεὶς οὓτοι, ναυτιλίηση μακρήσι πρῶτοι τῶν Ἑλλήνων ἐχρήσαντο, καὶ τὴν τε Ἀδρίην, καὶ τὴν Τυρσήνη καὶ τὴν Ἰβηρίαν καὶ τὸν Ταρτησσὸν οὓτοι εἰσὶ οἱ καταδέξαντες».

(Οι Φωκείς πρώτοι από τους Έλληνες χρησιμοποίησαν την ναυτιλία για μακρινά ταξίδια και έφτασαν ως τις ακτές της Αδριατικής και της Τυρρηνικής θάλασσας και ως την Ιβηρική χερσόνησο)!

Αναφορές απαντούν ακόμη στον Αριστοτέλη, τον Πλούταρχο, τον Πέραμο, τον Ιουστίνο, κ.α.

Παρ’ ότι οι Γαλάτες αντιστάθηκαν αρχικά, μη γνωρίζοντας πως οι Έλληνες δεν είχαν φτάσει με εχθρικές-κατακτητικές διαθέσεις, τελικά οι δεύτεροι κατάφεραν όχι μόνο να εγκατασταθούν στην εν λόγω περιοχή αλλά και να την οδηγήσουν στην ύψιστη ακμή της.

Έτσι οι Έλληνες κάτοικοι της Μασσαλίας ίδρυσαν και άλλες αποικίες, μεταξύ των οποίων η Νίκαια (Νice), η Ολιβία, η Αντίπολις, η Αθηνόπολη, το Ταυρέντιον, η Θηλίνη, η Ολβία (Κάννες), η Ροδανουσία, η Κιθαριστής, που έλαβε το όνομά της από την αγάπη των Μασσαλών (όπως άλλωστε και όλων των Ελλήνων) για την μουσική, και άλλες πολλές.

Σε όσες αποικίες ίδρυσαν έδωσαν ονόματα ελληνικά, ώστε να τους θυμίζουν τον τόπο που γεννήθηκαν.

Έτσι, η Κρέουσα ονομάστηκε από τον βασιλιά της Θήβας, Κρέοντα, όνομα που σημαίνει βασιλιάς. Η Νίκαια εξαιτίας της νίκης τους επί των Λυγίων. Η Όλβια, οι σημερινές Κάννες, ονομάστηκε έτσι χάριν της μεγάλης ακμής που γνώριζε. (όλβιος = ευτυχισμένος).

Η Ηράκλεια από τον Ηρακλή φυσικά. Το Ταυρέντιον, τέλος, σύμφωνα με τον Στράβωνα, ονομάστηκε έτσι λόγω της γεωλογικής μορφής του λιμανιού, η οποία μοιάζει με κεφάλι ταύρου.

Παράλληλα οι Φωκαείς διατηρούσαν σε κάθε τους αποικία τα ιωνικά πρότυπα, όπως για παράδειγμα στο νομοθετικό σύστημα. Υπήρχε δηλαδή η Βουλή των 600 Τιμούχων που συγκυβερνούσε με το Εκτελεστικό Σώμα (15 Εκτελεστές).

Στην Μασσαλία ξεχώρισε η μορφή του Ευθυμένη και του Πυθέα, ο πρώτος εκ των οποίων ταξίδεψε ως την Λιβύη και ο δεύτερος στο ταξίδι του προς τις βορειοδυτικές ακτές της Ευρώπης, που διήρκεσε 50 χρόνια, έφτασε ως την Γροιλανδία και τον Βόρειο Πόλο και απέδειξε ότι η Βρετανία είναι νήσος.

Μετά από χρόνια βέβαια σημειώθηκαν νέα κύματα Ελλήνων μεταναστών στην περιοχή της Μασσαλίας, αρχικά κατά την Οθωμανική κυριαρχία, τον 17ο αιώνα, περίοδος, όπου φτάνει η εν λόγω πόλη στην μέγιστη ακμή της, λόγω των γνώσεων των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης που είχαν καταφύγει εκεί και έπειτα, το 1922, πολλοί από τους πρόσφυγες της Μ. Ασίας βρήκαν καταφύγιο στην Μασσαλία.

Οι Έλληνες φυσικά εξακολουθούν να ζουν μέχρι σήμερα στην Μασσαλία διατρανώνοντας με κάθε ευκαιρία την καταγωγή τους…

Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι πρόσφατα φίλαθλοι της τοπικής ομάδας (Marseille) ύψωσαν στο γήπεδο ένα τεράστιο coreo με την ελληνική σημαία στο κέντρο της οποίας απεικονιζόταν ένας αρχαίος Έλληνας και ένα πανό που έγραφε:

«Εμείς δεν αρνούμαστε την καταγωγή μας».

Φυσικά το Ελληνικό κράτος τηρεί σιγήν ιχθύος γι αυτούς τους Έλληνες την στιγμή που θα μπορούσε να τους «εκμεταλλευτεί» προς το καλό της χώρας μας αλλά και του Ελληνισμού εν γένει.

Όπως και να έχει οι Έλληνες είναι εκεί, δηλώνουν παρόντες και διατηρούν τον Ελληνισμό όρθιο τιμώντας τα ήθη τα έθιμα και την ιστορία μας.

Οι Γίγαντεςγεννήθηκαν από το σώμα της Γης όταν έσταξε πάνω του αίμα από την πληγή του Ουρανού μετά τον ακρωτηριασμό του από τον Κρόνο. Με τον ίδιο τρόπο γεννήθηκαν και οι Ερινύες και οι Μέλιες Νύμφες.

Οι Γίγαντες ήταν όντα τρομακτικά και υπερφυσικά. Είχαν μορφή ανθρώπου μα ήταν τρομεροί στην όψη, πελώριοι στο ανάστημα και ακαταμάχητοι στη δύναμη. Το σώμα τους ήταν φολιδωτό και κατέληγε σε ουρά σαύρας.

Είχαν πυκνά μαλλιά και μακριά γένια. Στα τριχωτά χέρια τους κρατούσαν μακριά και λαμπερά ακόντια. Μολονότι είχαν θεϊκή καταγωγή ήταν θνητοί ή τουλάχιστον για να σκοτωθούν έπρεπε να χτυπηθούν ταυτόχρονα από ένα θεό και ένα θνητό.

Άλλες παραδόσεις έλεγαν ότι κάποιοι από τους Γίγαντες ήταν αθάνατοι όσο πατούσαν στο έδαφος όπου είχαν γεννηθεί. Επικρατέστερο μέρος για τη γέννησή τους είναι η Παλλήνη της Χαλκιδικής, μια περιοχή εξαιρετικά άγρια.

Οι Γίγαντες ήταν πολύ περισσότεροι από τους Τιτάνες, τους Κύκλωπες και τους Εκατόγχειρες. Υπολογίζονται γύρω στους εκατό. Κατοικούσαν στις δυτικές ακτές του Ωκεανού όπου συχνά τους επισκέπτονταν οι θεοί και έπαιρναν μέρος στα συμπόσιά τους.

Αυτό γινόταν στις γιορτές όταν οι Γίγαντες πρόσφεραν εκατόμβες. Ακόμα και στο δρόμο, όταν τους συναντούσαν οι θεοί, πήγαιναν μαζί τους. Η δύναμη των Γιγάντων ήταν αφάνταστη. Μπορούσαν να ξεκολλούν με ευκολία βράχους ολόκληρους και να τους εκσφενδονίζουν μακριά.

Η Γη ήταν οργισμένη από την τύχη που είχαν οι Τιτάνες μετά το τέλος της Τιτανομαχίας. Μολονότι είχε βοηθήσει τον εγγονό της με κάθε τρόπο για να επικρατήσει, δεν άντεχε να βλέπει τους γιους και τις κόρες της φυλακισμένους στα Τάρταρα.

Έτσι, όταν είδε την τεράστια δύναμη που είχαν οι Γίγαντες, τους ξεσήκωσε σε πόλεμο εναντίον των Ολυμπίων. Ο Δίας και τα αδέρφια του έπρεπε να περάσουν άλλη μια δοκιμασία. Ξέσπασε μια τρομερή μάχη που έμεινε γνωστή με το όνομα Γιγαντομαχία.

Η επίθεση των Γιγάντων μάλιστα έγινε χωρίς καμιά προειδοποίηση. Ξαφνικά οι θεοί του Ολύμπου δέχτηκαν βροχή από βράχους, αναμμένους δαυλούς και ολόκληρα φλεγόμενα δέντρα.

Οι Γίγαντες ξερίζωναν τα βουνά και τα τοποθετούσαν το ένα πάνω στο άλλο για να σκαρφαλώσουν στην ψηλότερη κορυφή του Ολύμπου, εκεί όπου ήταν χτισμένα τα θεϊκά παλάτια. Η Γη και ο Ουρανός αναστατώθηκαν. Έγινε σωστή κοσμοχαλασιά: στεριές βούλιαζαν και ποτάμια άλλαζαν πορείες. Οι οροσειρές τραντάζονταν συθέμελα και σαν φύλλα δέντρων έτρεμαν ο Όλυμπος, η Όσσα, το Πήλιο, η Πίνδος, το Παγγαίο και ο Άθως.

Οι θεοί του Ολύμπου ζώστηκαν τα άρματα και ετοιμάστηκαν για πόλεμο. Αρχηγός στο θεϊκό στρατόπεδο ήταν ο Δίας, οπλισμένος όχι μόνο με την αστραπή και τον κεραυνό, όπως στην Τιτανομαχία, αλλά και με την αιγίδα, το δέρμα κατσίκας που είχε πάνω το κεφάλι της Γοργόνας. Η τρομερή μορφή της έσπερνε τον πανικό ή απολίθωνε όποιον την αντίκριζε.

Πλάι του πιστή σύμμαχος η κόρη του η Αθηνά, η θεά των μαχών, που μόλις είχε γεννηθεί πάνοπλη από το τεράστιο κεφάλι του. Φορώντας την πανοπλία της και με το γοργώνειο στο στήθος πολέμησε καλύτερα και από άντρας. Γι' αυτό ο Ζευς (Δίας) ονομάστηκε γιγαντοφόνης και γιγαντολέτωρ και η Αθηνά προσονομάστηκε γιγαντολέτειρα, δηλαδή αυτοί που σκότωσαν τους Γίγαντες.

Παραστάτες του Δία ήταν η Νίκη και η φοβερή μάνα της η Στύγα. Πρωτοπαλίκαρά του ήταν ο Ποσειδώνας, ο Απόλλωνας και ο Ήφαιστος ,που σε κάποια στιγμή που είδε κουρασμένο τον Ήλιο τον πήρε πάνω στο δικό του άρμα. Μα και οι θεές πρόσφεραν με κάθε τρόπο τη βοήθειά τους, η Ήρα, η Αφροδίτη, η Άρτεμη, η Εκάτη και οι Μοίρες. Μόνο η Δήμητρα δε συμμετείχε στον αγώνα αυτόν γιατί είχε ιδιαίτερη συγγένεια με τη Γη, προστάτευε τους καρπούς που φύτρωναν στο ιερό της χώμα.

Καθένας θεός και καθεμιά θεά σκότωσαν έναν ή περισσότερους από τους Γίγαντες που οι πιο γνωστοί ήταν ο Πορφυρίωνας, ο Αλκυονέας, ο Εγκέλαδος, ο Εφιάλτης, ο Εύρυτος, ο Κλυτίας, ο Πολυβώτης, ο Πάλλας, ο Ιππόλυτος, ο Γρατίωνας, ο Άγριος και ο Θέωνας.

Ο πόλεμος κρατούσε πολύ καιρό μα με κανέναν τρόπο οι Ολύμπιοι δεν μπορούσαν να νικήσουν. Τότε η Αθηνά έμαθε τον πανάρχαιο χρησμό που έλεγε πως οι Γίγαντες θα χαθούν μόνο αν κάποιοι θνητοί πολεμήσουν στο πλάι των αθανάτων. Μόλις το άκουσε ο Δίας έστειλε την Αθηνά να φωνάξει δυο θνητούς γιους του, τον Ηρακλή τον οποίο είχε αποκτήσει με την Αλκμήνη και τον Διόνυσο που τον γέννησε με τη Σεμέλη.Η Γη αμέσως άρχισε να ψάχνει ένα μαγικό βοτάνι που θα έκανε ατρόμητους τους Γίγαντες από τα βέλη των θνητών.

Ο Δίας για να την καθυστερήσει απαγόρευσε στον Ήλιο, τη Σελήνη και την Αυγή να ανατείλουν. Έτσι, επικράτησε για πολλές μέρες σκοτάδι μέχρι που ο Δίας βρήκε πρώτος το μαγικό βοτάνι και το κατέστρεψε. Έτσι η πορεία προς τη νίκη ξεκίνησε.

Σε λίγο κατέφθασε ο Ηρακλής που υπήρξε ο πολυτιμότερος σύμμαχος της Αθηνάς σ' αυτόν τον αγώνα και με τα βέλη του σκότωσε πάρα πολλούς Γίγαντες. Μάλιστα, επειδή ήταν γιος του Δία, μπορούσε όταν κουραζόταν από την πολύωρη μάχη, ν' ανεβαίνει στο άρμα του θεϊκού πατέρα του.

Ο Διόνυσος ήρθε με τη συνοδεία του, τους Σάτυρους και τους Κορύβαντες, καβάλα πάνω σε γαϊδούρια που με τους κρότους και τα γκαρίσματά τους πολλές φορές τρόμαζαν τους Γίγαντες. Ένα άλλο όπλο του Διόνυσου ήταν και ο θύρσος, το σύμβολό του, ένα μακρύ ραβδί στολισμένο με κισσό.

Οι δυο γιοι του Δία για τη γενναιότητα και το θάρρος που έδειξαν στη Γιγαντομαχία ανταμείφθηκαν και έγιναν αθάνατοι.

Οι αρχαίοι μυθογράφοι ασχολήθηκαν με τη Γιγαντομαχία και μέσα από τα έργα τους μας περιγράφουν πολλές σημαντικές σκηνές της.Ο Ηρακλής χτύπησε πρώτα με το τόξο του τον Αλκυονέα. Αυτός ήταν ο μεγαλύτερος από τους Γίγαντες και σύμφωνα με μια παράδοση, ο αρχηγός τους.

Ο Αλκυονέας έπεσε κάτω με τρομερό κρότο. Αλλά τη στιγμή που ο ήρωας πανηγύριζε για την επιτυχία του, τον είδε να σηκώνεται πάλι υψώνοντας απειλητικά το τεράστιο κορμί του.Ήταν μάλιστα έτοιμος να εκτοξεύσει στον Ηρακλή έναν τεράστιο βράχο που βρισκόταν δίπλα του.

Ευτυχώς η Αθηνά κατάφερε να τον εμποδίσει. Μετά εξήγησε στον Ηρακλή που ακόμη δεν μπορούσε να πιστέψει στα μάτια του, ότι ο Αλκυονέας ήταν αθάνατος όσο πατούσε στο χώμα που τον γέννησε. Τότε ο ήρωας φορτώθηκε στις στιβαρές πλάτες του το Γίγαντα, τον μετέφερε έξω από το πεδίο της Φλέγρας όπου είχε γεννηθεί και τον εξόντωσε τελειωτικά με τα βέλη του. Οι κόρες του, οι Αλκυονίδες, απελπισμένες από το θάνατο του πατέρα τους, ρίχτηκαν στη θάλασσα και μεταμορφώθηκαν σε πουλιά (τις αλκυόνες).

Ο Πορφυρίωνας που φιλοδοξούσε να εξουσιάσει τη Δήλο και τους Δελφούς και η Γη του είχε υποσχεθεί να τον ζευγαρώσει με την Ήβη, την κόρη της Ήρας, παρακολουθούσε την εξόντωση του αδερφού του και όρμησε να εκδικηθεί τον Ηρακλή.

Και σίγουρα ο τρομερός Γίγαντας θα καταπλάκωνε μ' ένα βουνό τον ήρωα. Ευτυχώς όμως ο Δίας μηχανεύτηκε ένα κόλπο την τελευταία στιγμή. Διέταξε την Αφροδίτη να κυριέψει το Γίγαντα με ερωτικό πάθος για την Ήρα που βρισκόταν εκεί κοντά. Η Αφροδίτη έστειλε το γιο της τον Έρωτα εναντίον του Πορφυρίωνα και ξαφνικά αυτός αδιαφορώντας για τον Ηρακλή άρχισε να κυνηγάει την Ήρα για να σμίξει μαζί της. Τη στιγμή ακριβώς που είχε συλλάβει τη θεϊκή βασίλισσα και είχε σκίσει τα μεγαλόπρεπα πέπλα της, ο Ηρακλής βρήκε την ευκαιρία να τον εξοντώσει με το βέλος του.

Ανάλογο ρόλο έπαιξε και η ίδια η Αφροδίτη στη διάρκεια της Γιγαντομαχίας. Σε μια δύσκολη στιγμή που δεκαπέντε Γίγαντες είχαν περικυκλώσει απειλητικά τον Ηρακλή, αυτή μετέφερε με τη θεϊκή δύναμή της τον ήρωα σ' ένα σπήλαιο. Κατόπιν, έδειξε το καταπληκτικό της σώμα στους Γίγαντες. Αυτοί μονομιάς κυριεύτηκαν από ερωτικό πάθος και άρχισαν να τρέχουν πίσω από τη θεά. Η Αφροδίτη τους οδήγησε έτσι στη σπηλιά όπου είχε κρύψει τον Ηρακλή.

Επειδή οι Γίγαντες δε χωρούσαν να περάσουν όλοι μαζί την είσοδο της σπηλιάς, έμπαιναν μέσα ένας ένας. Ο Ηρακλής με μεγάλη ευκολία κατάφερε να τους εξοντώσει και τους δεκαπέντε. Η Αθηνά, πολεμική θεά, δεν κατέφυγε σε τέτοια γυναικεία κόλπα. χρησιμοποιώντας το δόρυ και το ακόντιό της πολέμησε αντρίκεια. Στην αρχή πάλευε πολλές ώρες με τον Πάλλαντα. Ο Γίγαντας ήταν τρομερά δυνατός, όμως η Αθηνά χρησιμοποιώντας πολεμικά κόλπα και έξυπνη στρατηγική κατάφερε να τον εξοντώσει. Στη συνέχεια τον έγδαρε και από το δέρμα του κατασκεύασε τη δική της αιγίδα, που την έκανε ατρόμητη.

Ο Εγκέλαδος, όταν είδε το φριχτό τέλος του Πάλλαντα, το έβαλε στα πόδια. Η Αθηνά όμως τον αντιλήφθηκε και τον καταδίωξε. Επειδή δυσκολευόταν να τον φτάσει, άρπαξε τη Σικελία και την πέταξε κατά πάνω του. Το νησί βρήκε το στόχο του και καταπλάκωσε το Γίγαντα. Έτσι εξηγούνταν από τους αρχαίους οι εκρήξεις της Αίτνας, που δεν ήταν τίποτα άλλο από τα τινάγματα του Εγκέλαδου που ψυχομαχούσε.

Μια παρόμοια περιπέτεια με τον Εγκέλαδο είχε και ο Πολυβώτης. Αυτόν ανέλαβε να τον αντιμετωπίσει ο Ποσειδώνας. Η μάχη μέσα στη θάλασσα ήταν τρομερή. Τεράστια κύματα σηκώθηκαν και κόντευαν να φτάσουν τα παλάτια του Ουρανού, ψηλά στον Αιθέρα. Ο Ποσειδώνας όμως είχε το προνόμιο ότι βρισκόταν στο δικό του χώρο, μέσα στο υγρό του βασίλειο. Με το όπλο που του είχαν χαρίσει οι Κύκλωπες, την τρομερή τρίαινα, κατάφερε να τρυπήσει πολλές φορές το κορμί του Γίγαντα. Το αίμα του κυλούσε ασταμάτητα και κοκκίνισε ολόκληρη τη θάλασσα· μη μπορώντας να τα βγάλει πέρα τράπηκε σε φυγή.

Ο θαλασσοσείστης Ποσειδώνας όμως άρπαξε ένα κομμάτι από την Κω, το πέταξε με μεγάλη δύναμη στον Πολυβώτη και τον πλάκωσε. Το κομμάτι της Κω που καταπλάκωσε το Γίγαντα είναι το γνωστό νησάκι Νίσυρος.Στη Γιγαντομαχία έλαβε μέρος και ο Απόλλωνας, ο γιος του Δία από τη Λητώ. Πιο γνωστή είναι η μάχη που έδωσε με το Γίγαντα Εφιάλτη. Τα μαγικά του βέλη έπεφταν σαν βροχή πάνω στο τρομερό τέρας.

Στην αρχή ο Εφιάλτης έμοιαζε να μην καταλαβαίνει τίποτα. Ο Ηρακλής όμως που είχε μάθει από την Αθηνά όλα τα μυστικά για την εξόντωση των εχθρών, έτρεξε για να βοηθήσει. Ο Εφιάλτης ήταν ένας από τους Γίγαντες για τους οποίους υπήρχε χρησμός ότι θα εξοντωνόταν μόνο αν τους χτυπούσε παράλληλα ένας θνητός και ένας αθάνατος. Έτσι όταν ο Απόλλωνας τόξευσε το αριστερό μάτι του Γίγαντα, ο Ηρακλής σημάδεψε το δεξί.

Τότε ο Εφιάλτης, τυφλωμένος και με το αίμα να τρέχει σαν ποτάμι πάνω στα γένια του και το τεράστιο σώμα του, ξεψύχησε. Η Γη για να εκδικηθεί τον Ηρακλή άρχισε από τότε να στέλνει τη μορφή του Εφιάλτη στα όνειρα των θνητών.

Ο Διόνυσος μαζί με τους Σάτυρους έτρεψαν σε φυγή τον Εύρυτο. Ο γιος του Δία τον καταδίωξε και μ' ένα χτύπημα του θύρσου του κατάφερε να σκοτώσει το Γίγαντα. Αλλά η λύσσα του ήταν τόσο μεγάλη ώστε παρακάλεσε τον πατέρα του να τον μεταμορφώσει σε λιοντάρι. Ο Δίας άκουσε το γιο του και έτσι σε λίγο ο Διόνυσος με μορφή λιονταριού κατασπάραξε το νεκρό Εύρυτο.

Ο Πελώρεος που είδε το τέλος του αδερφού του βάλθηκε να εκδικηθεί το φονιά. Άρπαξε λοιπόν με μεγάλη ορμή το όρος Πήλιο και το εκτόξευσε ενάντια στον Διόνυσο, τους Σάτυρους και τους Κορύβαντες. Ευτυχώς που ο Άρης παρακολουθούσε τη σκηνή και έπιασε το βουνό στον αέρα. Έτσι γλίτωσε τον Διόνυσο και την παρέα του από βέβαιο θάνατο. Ο Ποσειδώνας στη συνέχεια κυνήγησε τον Πελώρεο και όταν τον είδε να πηδά μέσα στα νερά του Σπερχειού ποταμού για να γλιτώσει, τον χτύπησε με την τρίαινά του και τον σκότωσε.

Τον Ευρυμέδοντα, που σύμφωνα με μια παράδοση ήταν αυτός ο αρχηγός των Γιγάντων, τον σκότωσε ο ίδιος ο Δίας. Και να πώς έγινε η τρομερή πάλη μεταξύ τους: Ο Ευρυμέδοντας ήθελε να σκοτώσει ο ίδιος τον Δία έτσι ώστε σε περίπτωση νίκης των Γιγάντων, να γίνει αυτός ο κυρίαρχος του κόσμου. Έψαχνε λοιπόν μέσα στην αναταραχή τον αρχηγό των Ολυμπίων.

Σε κάποια στιγμή διέκρινε τον αστραποβόλο κεραυνό και όρμησε με λύσσα εναντίον του. Η Γη προσπάθησε με κάθε τρόπο να βοηθήσει το γιο της. Έτσι έκανε να φυτρώσουν από το σώμα του χιλιάδες δηλητηριώδη φίδια. Ο Ευρυμέδοντας άρχισε μ' όλη του τη δύναμη να χτυπά τον Δία, που όμως προστατευόταν από τη θεϊκή αιγίδα του. Σε κάποια στιγμή ο Δίας κατάφερε να βάλει το πρόσωπο της Γοργόνας μπροστά στα μάτια του Γίγαντα. Τότε αυτός κυριεύτηκε από τρόμο. Ο Δίας έριξε πάνω του τον κεραυνό και σε λίγο το κορμί του τυλίχτηκε στις φλόγες.

Κόρη του Ευρυμέδοντα ήταν η Περίβοια, που ζευγαρώθηκε με τον Ποσειδώνα και έφερε στον κόσμο τον Ναυσίθοο, πατέρα του Αλκίνοου, του βασιλιά των Φαιάκων.
Ο Ήφαιστος στη διάρκεια της Γιγαντομαχίας χρησιμοποιούσε ως όπλα του τα διάφορα υλικά που είχε μέσα στο θεϊκό εργαστήρι του. Επάνω στη φωτιά έλιωνε διάφορα μέταλλα, όπως ατσάλι, σίδερο, χαλκό και πυρακτωμένα τα εκτόξευε στους Γίγαντες.

Μ' αυτόν τον τρόπο κατάφερε να εξοντώσει έναν πολύ επικίνδυνο Γίγαντα, τον Μίμαντα. Τη στιγμή που αυτός χτυπιόταν με τον Δία και την Αθηνά και τους είχε φέρει σε δύσκολη θέση, ο Ήφαιστος του έριξε βλήματα πυρακτωμένου σιδήρου. Τότε ο Γίγαντας ένιωσε το κορμί του να ζεματάει, άρχισε να ουρλιάζει, έπεσε κάτω και κυλιόταν απελπισμένα στο έδαφος. Ο Δίας τότε βρήκε την ευκαιρία και τον πλάκωσε μ' ένα βουνό.

Από τότε είναι θαμμένος κάτω από το όρος Μίμαντας που βρίσκεται στις Ερυθρές απέναντι από τη Χίο. Ο φτερωτός Ερμής και σ' αυτόν τον πόλεμο χρησιμοποίησε την πονηριά του. Κατέβηκε στον Αδη και ζήτησε από το θείο του, τον μελαψό Πλούτωνα, την κυνέα, που τον έκανε αόρατο. Πέταξε αμέσως πάλι στη χώρα της συμπλοκής και φορώντας το μαγικό κράνος πλησίασε τον Ιππόλυτο.

Ο Γίγαντας άρχισε ξαφνικά να βλέπει τεράστιους βράχους να σηκώνονται μόνοι τους από τη γη και να πέφτουν επάνω του. Σε λίγο άρχισε να νιώθει τσιμπήματα, κλοτσιές, γροθιές σ' όλο του το κορμί μα δεν έβλεπε κανέναν να βρίσκεται κοντά του. Τότε νόμισε πως τρελάθηκε από την οχλαγοή και τους κρότους και τράπηκε μόνος του σε φυγή. Ο Ερμής τον κυνήγησε και κατάφερε με μεγάλη ευκολία να τον αποτελειώσει.

Αλλά και οι υπόλοιπες θεές που πήραν μέρος στη Γιγαντομαχία κατάφεραν να δώσουν ένα χέρι βοήθειας στους βασικούς πρωταγωνιστές. Έτσι, η Εκάτη κατάφερε ρίχνοντας αμέτρητους αναμμένους δαυλούς να εξοντώσει τον Κλυτία. Αυτός δεν προλάβαινε να αποφύγει τον έναν και αμέσως έφτανε ο άλλος δαυλός. Σε κάποια στιγμή που άφησε ελεύθερα τα χέρια του για να ξεκουραστούν, η Εκάτη του πέταξε μια βροχή αναμμένους δαυλούς.

Ο Γίγαντας τυλίχτηκε στις φλόγες χωρίς να προλάβει ν' αντιδράσει. Έτσι βρήκε φριχτό θάνατο. Επίσης, η Άρτεμη, η θεά του κυνηγιού, ρίχνοντας τα θεϊκά βέλη της σκότωσε τον Γρατίωνα. Τέλος, οι Μοίρες, οι κόρες του Δία, στάθηκαν στο πλευρό του εξοπλισμένες με τα χάλκινα ρόπαλά τους.

Αυτές σκότωσαν τον Άγριο και τον Θέοντα. Ο φοβερός Αδαμάστορας βλέποντας τον έναν πίσω από τον άλλο τους αδερφούς του να εξουδετερώνονται από τους Ολύμπιους, σε μια τελευταία προσπάθεια διαφυγής από τη μοίρα άρπαξε ολόκληρη την οροσειρά της Ροδόπης και την έριξε καταπάνω τους.

Ο Ήλιος που περνούσε εκείνη την ώρα με το άρμα του, την τελευταία στιγμή κατάφερε ν' αλλάξει την πορεία των βουνών και έσωσε τους θεούς. Τότε αυτοί είδαν πως δεν ήταν εύκολο να τα βγάλουν πέρα με τον αδάμαστο Αδαμάστορα, παρά μόνον εάν ένωναν όλοι μαζί τις δυνάμεις τους. Όρμησαν λοιπόν επάνω του ο Δίας, ο Άρης, ο Ερμής, ο Απόλλωνας, ο Ήφαιστος και μαζί ο Ηρακλής και ο Διόνυσος και μετά από πολλές ώρες πάλης κατάφεραν να τον εξοντώσουν.

Όλους τους υπόλοιπους Γίγαντες τους ξέκανε με τον κεραυνό του ο Δίας και με τα βέλη του ο Ηρακλής. Όταν πια τους εξόντωσαν όλους, οι θεοί κάθισαν να ξαποστάσουν χαρούμενοι για τη νίκη τους.

Αμέσως μετά άρχισαν να τακτοποιούν τα θεϊκά τους παλάτια που σχεδόν είχαν καταστραφεί ύστερα από τέτοια κοσμοχαλασιά. Μετά από χιλιάδες χρόνια οι άνθρωποι συνέχιζαν να βρίσκουν μέσα στη γη κόκαλα από σκοτωμένους Γίγαντες.

Έδειχναν βράχους που είχαν εκσφενδονίσει αυτοί ή οι θεοί, όπως ένα βράχο στη Λυκαονία, που έλεγαν πως τον είχε ρίξει ο Δίας· νησιά σαν τη Νίσυρο, τη Λήμνο και την Πορφυριώνη στην Προποντίδα· βουνά σαν τον Μίμαντα και ηφαίστεια σαν το Βεζούβιο και την Αίτνα που κρατούσαν στα σπλάχνα τους τους Γίγαντες. Άλλοι ιστορούν πως επίτηδες η Γη με στοργή είχε θάψει τους γιους της βαθιά κάτω από τα βουνά ή πως είχε μεταμορφώσει τους ίδιους σε βουνά.

Theseus Aegean

Το 321 π.Χ., σχεδόν δύο χρόνια μετά το θάνατο του Αλεξάνδρου, ο Αρριδαίος ολοκλήρωσε την κατασκευή της αρμάμαξας, που θα μετέφερε τη σορό του Αλεξάνδρου από τη Βαβυλώνα στο μαντείο του Άμμωνα, όπως ήταν η επιθυμία του.

Η σαρκοφάγος ήταν από σφυρήλατο χρυσό, τη γέμισαν με αρώματα, για να συντηρείται η μούμια, και τη σφράγισαν με εφαρμοστό χρυσό κάλυμμα. Πάνω της τοποθέτησαν μία πολύ ωραία και χρυσοποίκιλτη φοινικίδα (κόκκινη πολεμική σημαία) και δίπλα της τα όπλα του νεκρού. Η αρμάμαξα είχε θολωτή οροφή πλάτους 8 πήχεων (3,7μ) και μήκους 12 πήχεων (5,55μ) με λιθοκόλλητες ψηφίδες.

η βάση της καμάρας περιέτρεχε παραλληλόγραμμος θριγκός με ανάγλυφες προτομές τραγελάφων (φανταστικών ζώων), απ’ τις οποίους κρέμονταν χρυσοί κρίκοι διαμέτρου 2 παλαμών (περίπου 14,8 εκατοστών), όπου ήταν περασμένο πομπικό στέμμα στολισμένο μεγαλόπρεπα με όλων των ειδών τα χρώματα.

Στις άκρες υπήρχαν δικτυωτά κρόσσια με μεγάλα κουδούνια, για να φτάνει ο ήχος τους πολύ μακρυά. Στις 4 γωνίες της καμάρας στεκόταν από μία χρυσή τροπαιοφόρος Νίκη και η κιονοστοιχία, που στήριζε την καμάρα, ήταν χρυσή με ιωνικού ρυθμού κιονόκρανα.

Στο εσωτερικό του περιστυλίου ήταν προσαρμοσμένοι 4 ζῳοφόροι πίνακες ισομήκεις με τα πλευρά της καμάρας και κρεμόταν χρυσό δίχτυ από νήμα πάχους 1 δακτύλου (1,8 εκατοστών). Η πρώτη ζωφόρος παρίστανε τον Αλέξανδρο πάνω σε άρμα με ένα εξαιρετικό σκήπτρο στο χέρι.

Γύρω του ήταν μία ακολουθία πάνοπλων Μακεδόνων και μία άλλη μηλοφόρων Περσών και μπροστά τους υπήρχαν ένοπλοι στρατιώτες. Η δεύτερη ζωφόρος απεικόνιζε τους ελέφαντες της βασιλικής ακολουθίας με πολεμική εξάρτηση και αναβάτες μπροστά Ινδούς πίσω δε Μακεδόνες με τον συνήθη οπλισμό.

Η τρίτη ζωφόρος απεικόνιζε ίλες ιππέων σε σχηματισμό μάχης και η τέταρτη πλοία εξοπλισμένα για ναυμαχία. Δεξιά κι αριστερά από την είσοδο της καμάρας υπήρχαν χρυσοί λέοντες, που κοιτούσαν προς τους εισερχόμενους. Πάνω από την καμάρα και στο μέσο της υπήρχε μία μεγάλη φοινικίς με ένα μεγάλο χρυσό στεφάνι ελιάς, που όπως κυμάτιζε η φοινικίς έλαμπε έντονα σε μεγάλη απόσταση.

Η όλη υπερκατασκευή στηριζόταν σε δύο άξονες με δύο πολυτελείς τροχούς ο καθένας. Κάθε τροχός είχε επίχρυσες ακτίνες και πλαϊνά, ενώ το μέρος της στεφάνης που κυλούσε στο έδαφος ήταν σιδερένιο. Τα άκρα των αξόνων εξείχαν από τους τροχούς, ήταν επίχρυσα και κατέληγαν σε προτομές λεόντων, που κρατούσαν στα δόντια από μία κυνηγετική λόγχη.

Ένα ελατήριο στο μέσο του κάθε άξονα τον συνέδεε με την υπερκατασκευή μέσω ενός μηχανικού συστήματος απόσβεσης των κραδασμών από τις ανωμαλίες του δρομολογίου.

Η αρμάμαξα είχε 4 ρυμούς με 4 τετραπλούς ζυγούς, όπου ήταν ζευμένοι συνολικά 64 ημίονοι, διαλεγμένοι για το ανάστημα και τη δύναμή τους. Καθένας τους ήταν στεφανωμένος με επίχρυσο στεφάνι, εκατέρωθεν των σιαγόνων του κρεμόταν από ένα χρυσό κουδούνι και τον τράχηλό τους περιέβαλλε λιθοκόλλητο περιδέραιο. Εκτός από τη στρατιωτική συνοδεία, υπήρχε ένα πλήθος οδοποιών για την εξομάλυνση του δρομολογίου και τεχνιτών για τη συντήρηση και την επισκευή της αρμάμαξας. Η φήμη της προπορευόταν και πολλοί κάτοικοι από τις πόλεις, που πλησίαζε, έτρεχαν να θαυμάσουν τη λαμπρή και πανάκριβη κατασκευή.

Κατά τον Διόδωρο, όταν η πομπή έφτασε στα σύνορα της Συρίας με την Αίγυπτο, τη συνάντησε ο Πτολεμαίος επικεφαλής στρατιωτικής δύναμης και μετέφερε με τιμές την αρμάμαξα όχι στο μαντείο του Άμμωνα, αλλά στην Αλεξάνδρεια.

Εκεί έχτισε τέμενος αντάξιο του Αλεξάνδρου, τον ενταφίασε και διοργάνωσε θυσίες και αγώνες αρμόζοντες σε ήρωα. Κατά τον Κούρτιο, ο Πτολεμαίος μετέφερε τη μούμια του Αλεξάνδρου πρώτα στη Μέμφιδα και μετά στην Αλεξάνδρεια.

alexanderofmacedon.info

Η Αναζήτηση του Θεού στα Όνειρα - Από τα Ασκληπιεία ως τα Σύγχρονα Ψυχοθεραπευτικά Εργαστήρια

Η Αναβίωση του Ασκληπιού

Στη βάση του βράχου όπου ορθώνεται ο Παρθενώνας, βρίσκεται το Ασκληπιείο Αθηνών. Μπορεί κανείς να φτάσει ως εκεί εύκολα, ανεβαίνοντας ανατολικά από το θέατρο του Διονύσου ένα ανηφορικό μονοπάτι που οδηγεί από το λογείο του θεάτρου απευθείας στον ιερό χώρο του ναού. Παλαιότερα, το ίδιο μονοπάτι συνέχιζε κυκλικά γύρω από την βάση της Ακρόπολης.

Ο ασθενής, ο ικέτης, μπορούσε να προσεγγίσει τον ναό είτε από τα δυτικά, κάτω από το άγρυπνο βλέμμα της Αθηνάς, είτε από τα ανατολικά, όπως και σήμερα, περνώντας μέσα από τον χώρο της αναγέννησης και της έκστασης που διαφέντευε ο Διόνυσος.

Με τις εργασίες αναστήλωσης της αρχαιολογικής υπηρεσίας που έγιναν εκεί τα τελευταία χρόνια, ο σημερινός επισκέπτης μπορεί να δει θαλάμους εγκοίμησης πίσω από το άβατο, το ιερό του ναού, καθώς και μια τεράστια κυκλική πέτρα που αποτελούσε την βάση ενός βωμού για τον θεό. Μετά από αιώνες, ο Ασκληπιός φανερώνει ξανά το πρόσωπό του στην Αθήνα.

Η αναστήλωση του Ασκληπιείου Αθηνών στην εποχή μας αποκτά ιδιαίτερα συμβολικές προεκτάσεις. Σηματοδοτεί όχι μόνο μια χρονική συγκυρία κατά την οποία το ενδιαφέρον για την εγκοίμησηκαι την θεραπευτική χρήση του ονείρου αναβιώνει μέσα από ορισμένες προωθημένες τάσεις της σύγχρονης ψυχοθεραπείας, αλλά και την αναγνώριση από την ιατρική και θεραπευτική σκέψη της ανάγκης για την σημασία της αντιμετώπισης των ασθενειών μέσα σε ένα ευρύτερο πλαίσιο πνευματικότητας και αναζήτησης του νοήματος της ζωής.

Αν και δεν ήταν το πιο φημισμένο από τα 300 περίπου Ασκληπιεία – τα πρώτα θεραπευτικά συγκροτήματα ή νοσοκομεία της ανθρωπότητας- που λειτούργησαν για μια περίπου χιλιετία μέχρι τα μισά του 5ου μ.Χ. αιώνα στην Ελλάδα, στην Νότια Ιταλία, στα παράλια της Μικράς Ασίας και ευρύτερα στον μεσογειακό χώρο, είναι ένα θεραπευτικό συγκρότημα που χαρακτηριστικά η αρχιτεκτονική του λειτουργεί ως μια ιερή αλληγορία.

Αντανακλά την αντίληψη και την προσέγγιση της αρχαιοελληνικής σκέψης για την υγεία και την ασθένεια. Καταδεικνύει τον δρόμο για την ίαση, που λειτουργεί σαν ένας άξονας. Στα ανατολικά η ίαση περνά μέσα από τον θέατρο, τον χώρο του δράματος, του χορού, του εκστατικού πάθους και της αναγέννησης μέσα από τον θάνατο. Στα δυτικά, για να φτάσεις στην ίαση περνάς κάτω από την Αθηνά, από τον χώρο της λογικής, της σοφίας, της επιβεβαίωσης, της υπεροχής και της εκφρασμένης τελειότητας.

Η χωροθέτηση και η αρχιτεκτονική του λοιπόν συμπυκνώνουν την έννοια της ίασης μέσα από την αρχαιοελληνική θεώρηση και σκέψη. Η θεσμοθετημένη πρακτική που αντανακλούσε αυτή την θεώρηση είχε σαν κέντρο της την διαδικασία της εγκοίμησης, που δεν ήταν απλώς μια αναζήτηση για ένα θεραπευτικό όνειρο, αλλά μια πορεία κάθαρσης και εξαγνισμού ώστε ο ασθενής να έρθει σε επαφή με το Θείο.

Ιερή Ιατρική

Αν και η σύγχρονη δυτική ιατρική επικεντρώνει τις -σαφώς υπολογίσιμες και αποτελεσματικές -δυνάμεις της στον στόχο της θεραπείας του ασθενή και την ανακούφισή του από παθολογικές καταστάσεις του οργανισμού του, βαρύνεται με το γεγονός ότι αγνοεί την συνειδητότητα του ασθενή και την περίπλοκη σχέση σώματος-νου, δίνοντας μεγαλύτερη σημασία στην αποκατάσταση του σώματος με χρήση μηχανημάτων και φαρμακευτικών σκευασμάτων.

Αυτή η στάση συνεχίζεται, παρά την ανάπτυξη και την εμφανή στροφή των πασχόντων σε εναλλακτικές θεραπείες και άλλα συστήματα ιατρικής, όπως η ομοιοπαθητική, η ινδική Αγιουβέρδα ή η κινέζικη ιατρική που αντανακλούν διαφορετικές προσεγγίσεις και βλέπουν περισσότερο τον άνθρωπο σαν ένα ενεργειακό όν και την ασθένεια σαν ένα μπλοκάρισμα ή αγκύλωση ροής της ενέργειας.

Η ολιστική ιατρική αναγνωρίζει καθαρά την σημασία της αντιμετώπισης των ασθενειών μέσα σε ένα ευρύτερο πλαίσιο σχέσεων και αλληλεπίδρασης της σωματικής, της συναισθηματικής, της νοητικής και ευρύτερα της ψυχικής ενέργειας.

Η έννοια λοιπόν της θεραπείας για την ολιστική ιατρική, όπως διαμορφώνεται σήμερα μέσα από την ζύμωση και τον διάλογο των διαφορετικών προσεγγίσεων, δυτικών και ανατολικών, δεν είναι τίποτα άλλο παρά η αποκατάσταση της ισορροπίας της ενεργειακής ροής του ανθρώπινου οργανισμού, που είναι συνώνυμη με την υγεία μεν, αλλά όχι και με την ευεξία.

Η παράδοση του Ασκληπιού διαμορφώνει μια τελείως διαφορετική αντίληψη. Η έννοια της ίασης για την αρχαιοελληνική σκέψη είναι κατά πολύ ευρύτερη από την σημερινή έννοια της θεραπείας. Πηγάζει από μια οπτική του κόσμου κατά την οποία το άτομο είχε πλήρη συναίσθηση ότι ήταν μέρος μιας κοσμικής τάξης που περικλείει τα πάντα. Ίαση σημαίνει προσωπική ολοκλήρωση, που απαιτεί την αποκατάσταση των δυσλειτουργιών, στην ψυχή και το σώμα.

Αυτό σημαίνει αποκατάσταση της σχέσης του ανθρώπου με την φύση, την κοινωνία και το θείο, την εύρεση μιας αίσθησης σκοπού και την εναρμόνιση της ύπαρξης του με την εσωτερική και την ευρύτερη κοσμική τάξη. Περιλαμβάνει την επαφή με αυτό που ο ψυχίατρος Roberto Assagioli, ο θεμελιωτής της Ψυχοσύνθεσης, ονομάζει «ανώτερο ψυχοπνευματικό» μέρος του ανθρώπου.

Η αποκατάσταση της υγείας έρχεται μέσα από μια καταφυγή σε μια υπερ-ατομική αντίληψη, μια προσπάθεια σύνδεσης με το κοσμικό γίγνεσθαι και το Όλον. Ίαση είναι η θεραπεία της ίδιας της ψυχής και η επανένωση της με την ηρακλείτεια αφανή αρμονία, η αναγνώριση της θεϊκής της φύσης και η προσπάθεια προσέγγισης της.

Γι΄ αυτό τα Ασκληπιεία είναι πρώτα απ΄ όλα ιεροί ναοί και ύστερα θεραπευτικά κέντρα. Πηγαίνοντας πέρα από την ολιστική ιατρική, της αντίληψης του ανθρώπου σαν ένα ενεργειακό πλέγμα, η παράδοση του Ασκληπιού είναι μια θρησκευτική, μια ιερή ιατρική. Πνευματικές ανησυχίες, συναισθήματα, ελπίδες, όνειρα και απογοητεύσεις είναι βασικά και όχι περιφερειακά στοιχεία για την ιερή ιατρική, γιατί όλες αυτές οι λειτουργίες είναι εκφράσεις της ψυχής. Συνεπώς, έχοντας σαν κεντρικό άξονα την ψυχή, η ιερή ιατρική είναι η κατεξοχήν Ψυχοθεραπεία.

Η Μεγάλη Πορεία

Το πλήθος των αρχαιολογικών, φιλολογικών και επιγραφικών τεκμηρίων μας επιτρέπει να έχουμε σήμερα μια πλήρη εικόνα της πορείας αναζήτησης του ικέτη-ασθενή προς την ίαση . Η διαδικασία διέφερε και ως προς τον σκοπό της αλλά και ως προς την πρακτική της από κέντρο σε κέντρο.

Εγκοίμηση δεν γινόταν μόνο στα πολυάριθμα Ασκληπιεία, αλλά και σε μαντεία ή άλλους ιερούς τόπους. Στο μαντείο του Τροφώνιου στην Λιβαδιά, αλλά και στο Αμφιαράειον του Ωρωπού, η εγκοίμηση γινόταν κυρίως για μαντικούς σκοπούς, όπως γινόταν και στην Αίγυπτο στους ναούς της Ίσιδος και του Σαράπιδος.

Στην Μικρά Ασία, ήταν οι ιερείς που υποβάλλονταν σε εγκοίμηση για λογαριασμό των πιστών στα Πλουτώνεια, ενώ κάποια άλλα Ασκληπιεία, όπως αυτό της Περγάμου, όπου μαθήτευσε και θεράπευε μελετώντας τα δικά του όνειρα και των ασθενών ο Γαληνός, αυτός ο μεγάλος Έλληνας φυσιολόγος, ανατόμος και ιατρός του 2ου μ.Χ αιώνα, και της Κω, όπου μαθήτευσε και αργότερα δίδαξε ο Ιπποκράτης, λειτουργούσαν παράλληλα και σαν σχολές ιατρικής, όπου πολλοί μαθήτευαν γύρω από τους μεγάλους θεραπευτές της εποχής.

Τα σημαντικότερα Ασκληπιεία εξελίχτηκαν σε μεγάλα κτιριακά συμπλέγματα που περιελάμβαναν γυμναστήρια, λουτρά, θέατρα και χώρους διαβίωσης για τους πολυάριθμους ασθενείς. Το θέατρο της Επιδαύρου, για παράδειγμα, ήταν μέρος του συγκροτήματος του τοπικού Ασκληπιείου που ήταν το μεγαλύτερο και το πιο ξακουστό στον αρχαίο κόσμο, μια και ο ίδιος ο Ασκληπιός, ακολουθώντας τις υποδείξεις του δασκάλου και μέντορά του στην τέχνη της θεραπευτικής, του κενταύρου Χείρωνα, έδωσε ο ίδιος οδηγίες για την χωροθέτηση και κατασκευή του.

Όπως αναφέρει ο Παυσανίας, με τις υποδείξεις του Ασκληπιού μεταφέρθηκε χώμα και τρίμματα ορυκτού από την περιοχή της Μαγνησίας- που ήταν πλούσιο σε μαγνητίτη- και στρώθηκε στην Επίδαυρο.

Σ΄ αυτό το χώμα φύτευαν τα βότανα που χρησιμοποιούσαν οι Ζάκορες, οι ιεροί θεραπευτές στις θεραπευτικές αγωγές τους. Επίσης οι κατσίκες και τα άλλα ζώα του ναού τρέφονταν από χόρτα φυτεμένα σ΄ αυτό το χώμα. Το γάλα απ΄ αυτές τις κατσίκες ήταν και η κύρια τροφή για τους περίφημους παρείες, τα λίγο μεγαλύτερα του ενός μέτρου ξανθόφιδα που, εκπαιδευμένα από τους Ζάκορες, κατά την διάρκεια της τελευταίας φάσης της εγκοίμησης όταν πλέον ο ασθενής κοιμόταν στο άβατο, έγλειφαν και καθάριζαν χρόνια αποστήματα και πληγές, κάθονταν στις κοιλιές των στείρων γυναικών κ.α.

Όταν ο ασθενής πλησίαζε στην Επίδαυρο, έβλεπε στον δρόμο του και στον χώρο μπροστά στον ναό εκατοντάδες επιγραφές. Ήταν η καταγραφή πολλών περιστατικών από ασθενείς που βρήκαν την ίαση από το χέρι του Ασκληπιού. Από μόνες τους αυτές οι πινακίδες ήταν μια ισχυρή υποβολή που τόνωνε την πίστη στην θεραπεία, μέσα από την συνάντηση με το θείο.

Γνώριζαν με αυτόν τον τρόπο ότι εδώ κατοικεί ο θαυματουργός Ασκληπιός και το μόνο που είχαν να κάνουν για να θεραπευτούν ήταν να παραδώσουν πλήρως και τελειωτικά την ασθένειά τους σε εκείνον και στους ιερείς- θεραπευτές εκπροσώπους του. Έπρεπε λοιπόν να εξαγνίσουν τον εαυτό τους και να προετοιμαστούν για την άφιξή του στα όνειρά τους.

Πριν φτάσει ο ασθενής στην τελευταία φάση της εγκοίμησης, τον ύπνο στον καθαγιασμένο χώρο μπροστά στο υποβλητικό χρυσελεφάντινο άγαλμα του θεού που βρισκόταν στο άβατο του Ασκληπιείου της Επιδαύρου, για δυο- τρεις ημέρες ακολουθούσε ένα τυπικό εξαγνιστικών τελετουργιών, που περιελάμβανε τα –πολύ σημαντικά- καθαρτήρια λουτρά, αυστηρή νηστεία ή συγκεκριμένους διαιτητικούς περιορισμούς ανάλογα με την περίπτωση, αποχή από ερωτική πράξη κ.α. Μέσα στο τυπικό συμπεριλαμβάνονταν η παρακολούθηση των διδασκόμενων στο θέατρο τραγωδιών και η προσφορά θυσιών.

Υπήρχε επίσης και η παροχή μιας πρωτοβάθμιας περίθαλψης πριν την εγκοίμηση, που ήταν η κορύφωση της πορείας για την ονειρική συνάντηση με τον Ασκληπιό. Αυτή η πρωτοβάθμια περίθαλψη ήταν αρκετά εκτεταμένη στο εύρος της, μια και περιελάμβανε χειρουργικές επεμβάσεις όπως διάνοιξη αποστημάτων, ανατάξεις σπασμένων μελών κλπ., αλλά σε καμιά περίπτωση δεν θεωρούνταν η αιτία για την ίαση των ασθενειών. Αυτή την δώριζε αποκλειστικά η «επιφάνεια» του Ασκληπιού μέσω του θεραπευτικού ονείρου.

Η Επίσκεψη του Θεού

Όταν οι ασθενείς είχαν ολοκληρώσει την προκαταρτική διαδικασία, ξάπλωναν στις στιβάδες (στρώματα) τους μέσα στο άβατο. Περίμεναν με αγωνία τον γεροντότερο ιερέα να μπει από την είσοδο της ανατολής και να φωνάξει τρεις φορές: « Ασκληπιέ θαυματουργέ, σε περιμένουμε». Ακολουθούσε ομαδική ψαλμωδία, με ύμνους προς τον πανθεραπευτή Ασκληπιό και επικλήσεις να τους επισκεφτεί την ώρα του ύπνου και να τους θεραπεύσει από τα πάθη τους.

Κατόπιν ο Ζάκορας άρχιζε να ψέλνει λόγια ακατανόητα και να χειρονομεί υψώνοντας τα χέρια προς το άγαλμα του θεού και κατεβάζοντας τα προς τους ασθενείς. Μόλις οι λύχνοι έσβηναν, έμεναν μόνο τα μάτια του θεού να λάμπουν από το επιβλητικό παράστημα του Ασκληπιού στο άκρο του άβατου που τραβούσε τα βλέμματα των γεμάτων πίστη και ελπίδα ασθενών. Καθώς ακούγονταν ο απόμακρος ήχος ενός αυλού και κάποιου κρουστού σε ένα όλο και πιο αργό, υπνωτιστικό ρυθμό βυθίζονταν αργά σε ένα βαθύ στάδιο χαλάρωσης.

Όλη αυτή η διαδικασία ήταν μια τελετουργική υποβολή, μια επαγωγή σε ομαδική ύπνωση, που δεν αργούσε να ρίξει σε ύπνο τους ασθενείς, κάποιοι από τους οποίους είχαν από πριν πιει συγκεκριμένα σκευάσματα που τους είχαν δοθεί.

Σε μια περίπου ώρα μετά το σβήσιμο των λύχνων, οι παραστάτες, το βοηθητικό προσωπικό του ναού, άνοιγαν αθόρυβα τις πόρτες και έμπαιναν μέσα οι ειδικευμένοι ιερείς- θεραπευτές. Έκαναν θεραπευτικές επεμβάσεις, όπως έμπλαστρα και εντριβές, ψαύσεις και επαναφορές στην θέση μυών και νεύρων, πλύσεις και καθαρισμούς πληγών κλπ. Μαζί τους έμπαιναν στην τεράστια αίθουσα οι παρείες, τα εκπαιδευμένα ιερά φίδια, που επικουρούσαν το θεραπευτικό έργο. Σέρνονταν ανάμεσα στις στιβάδες και πάνω στα σώματα των σε βαθύ ύπνο και ονειρευόμενων ασθενών.

Ο θεός Ασκληπιός εμφανίζονταν στα όνειρα σαν ένας γενειοφόρος άντρας που κρατούσε μια βακτηρία(μπαστούνι), ή σαν ένα αντρικό χέρι που άγγιζε το πάσχον μέρος. Συχνά ήταν τα θεραπευτικά όνειρα με φίδια. Επίσης καλοί οιωνοί θεραπείας ήταν η εμφάνιση ενός σκύλου, που θεωρούνταν σύντροφος του Ασκληπιού ή ενός πετεινού, επίσης σύμβολο του θεού.

Την άλλη μέρα, οι ασθενείς εξιστορούσαν τι είδαν στον ύπνο τους στους ιερείς, και ανάλογα με το όνειρο, τους δινόταν κάποια αγωγή για να ακολουθήσουν. Ήταν πολλές οι φορές όμως που ο ασθενής ξυπνούσε εντελώς θεραπευμένος και σε κάποιες περιπτώσεις, όπως γνωρίζουμε από τις επιγραφές, η θεραπεία έφτανε στα όρια μιας θαυματουργής ιάσεως από μακρόχρονη ασθένεια.

Τέλος, όλο το ιστορικό της ασθένειας, του ονείρου και της ίασης, καταγραφόταν στις πινακίδες και εκτίθεντο σε κοινή θέα. Επίσης συχνά η ίδια η ιαματική θεότης ζητούσε την προσφορά ενός αφιερώματος εκ μέρους του θεραπευμένου πλέον ικέτη, κάτι που δινόταν ασφαλώς με περίσσια γενναιοδωρία.

Το Πέρασμα στον Χριστιανισμό

Η λατρεία του Ασκληπιού απετέλεσε μία από τις μεγαλύτερες κατά την περίοδο της εξάπλωσης του χριστιανισμού, και ο ίδιος ο Ασκληπιός ήταν ένας από τους τελευταίους στην σειρά των ειδωλολατρικών θεών που έχασαν την γενική αποδοχή τους.

Αν και ο χριστιανισμός επιτέθηκε κατά μέτωπον στο θεσμό της εγκοίμησης, δεν κατάφεραν να βάλουν τέλος στην άσκηση της από τους απλούς ανθρώπους. Κατέφυγαν λοιπόν στην τροποποίηση του αρχιτεκτονικού περιβάλλοντος και του θεολογικού υποβάθρου της. Η ίδια όμως πρακτική της χρήσης του θεραπευτικού ονείρου υιοθετήθηκε τελικά αυτούσια και ενσωματώθηκε στον χριστιανισμό.

Ο Ασκληπιός αντικαταστάθηκε με χριστιανούς μάρτυρες και αγίους, όπως η Θέκλα, οι Κύρος και Ιωάννης, οι Κοσμάς και Δαμιανός, ο Θεράπων ή ο Αρτέμιος. Γύρω από τα θαυματουργά λείψανά τους, συχνά στον ίδιο χώρο όπου πριν λειτουργούσαν οι αρχαίοι ναοί και με παραπλήσιο τελετουργικό, η πρακτική της εγκοίμησης συνεχιζόταν. Η αναγραφή τώρα των θεραπειών καταγράφονταν σε αρχεία από τα κέντρα αυτά, σαν συλλογές θαυμάτων, που μας παρέχουν πλήθος πληροφοριών για την οργάνωση και την εξέλιξη της εγκοίμησης μέχρι τον 7ο αιώνα.

Την ίδια περίπου εποχή που το άγαλμα της Αθηνάς αφαιρέθηκε από τον Παρθενώνα, το Ασκληπιείο Αθηνών λεηλατήθηκε και λίγο αργότερα καταστράφηκε. Στην θέση ανεγέρθηκε μια εκκλησία αφιερωμένη στον θεραπευτή Άγιο Αντρέα. Η εγκοίμηση συνεχίστηκε στην εκκλησία αυτή, η οποία περιελάμβανε ένα επί πλέον κλίτος, ίσως σαν ένα πρόναο σαν αυτόν που υπήρχε στον προγενέστερο ναό.

Η ομοιότητα της χριστιανικής με την αρχαία εγκοίμηση ήταν τόση ώστε προκαλούσε πολλές φορές σύγχυση στους ασθενείς ως προς την ταυτότητα των προσώπων που τους θεράπευαν στα όνειρά τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν κάποιες περιπτώσεις που καταγράφονται στα αρχεία από τις συλλογές θαυμάτων του Κοσμά και Δαμιανού. Μία απ΄ αυτές αναφέρει ότι οι ειδωλολάτρες είχαν την συνήθεια να αναφέρονται στους Κοσμά και Δαμιανό ως Κάστορα και Πολυδεύκη. Μια φορά που κάποιος αρρώστησε βαριά και επισκέφτηκε την κλινική του Κοσμά και Δαμιανού. Επειδή καλούσε συνεχώς τον Κάστορα και Πολυδεύκη να τον γιατρέψουν, οι γιατροί τον απέφευγαν.

Όταν, υποφέροντας από τους πόνους, στρίμωξε τους γιατρούς, εκείνοι του εξήγησαν ότι τα μοναδικά ονόματα στα οποία άκουγαν ήταν Κοσμάς και Δαμιανός, η δύναμη των οποίων ερχόταν από τον Ιησού Χριστό. Αν εκείνος αποδεχόταν τον Χριστό, θα θεραπευόταν. Εκείνος δέχεται και βαφτίζεται Χριστιανός. Τίποτα απ΄ όλα αυτά δεν έγινε μέσα σε ένα όνειρο, όμως προετοιμάζουν την σκηνή για την επόμενη αφήγηση ενός θαύματος, όπου ένας ειδωλολάτρης, απελπισμένος από τον πόνο της ασθένειας του, ακολουθεί ένα χριστιανό φίλο του σε μια εκκλησία του Κοσμά και Δαμιανού.

Αφού περνά πολύ ώρα στον νάρθηκα της εκκλησίας, βλέπει ένα όνειρο στο οποίο « τρία παιδία τρώγωσι ψυχία άρτου εμβαπτισμένα σε οίνο». Ο ονειρευόμενος νιώθει μεγάλη επιθυμία να δοκιμάσει κι΄ αυτός, αλλά τα παιδιά αρνούνται να ικανοποιήσουν το αίτημα του, και τότε τον καταλαμβάνει φόβος ότι θα σκοτωθεί. Κατά την διάρκεια του ονείρου του, αποκτά επίσης την επίγνωση και συνειδητοποιεί ότι μπροστά του βλέπει το μυστικό της Θείας Ευχαριστίας.

Γνωρίζει επίσης ότι οι χριστιανοί σκοτώνουν του μη χριστιανούς που παραβιάζουν τα μυστήρια τους. Στο όνειρό του, εμφανίζονται δύο άτομα που στην αρχή νομίζει ότι είναι ο Κάστορας και Πολυδεύκης, όμως εκείνοι του λένε ότι είναι οι Κοσμάς και Δαμιανός και του δίνουν να φάει ψωμί. Ξυπνά βέβαιος για την απόφασή του να ασπαστεί τον χριστιανισμό.

Ο Ύπνος του Ασκληπιού

Αυτοί που θεωρούν την υιοθέτηση της πρακτικής της εγκοίμησης από την χριστιανισμό ως μια πολιτική προσπάθεια για την φυσιολογική πολιτισμική συνέχεια από το πέρασμα μιας θρησκείας σε μια άλλη, παραγνωρίζουν το γεγονός ότι η απομόνωση και η απογύμνωση μιας θεσμοθετημένης πρακτικής από το ευρύτερο πλαίσιο κοσμοθεώρησης και αντίληψης μέσα από το οποίο γεννήθηκε δεν μπορεί παρά να περιέχει και τους σπόρους της αποδυνάμωσης και καταστροφής της.

Έτσι, αφού πλέον η εγκοίμηση στο βυζάντιο, αντίθετα από την αρχαιοελληνική σκέψη, αφορά πρώτιστα το σώμα και μετά το πνεύμα και υπηρετεί περισσότερο την βραχυπρόθεσμη θεραπεία παρά την αποκατάσταση της επαφής του ανθρώπου με το θείο, δεν είναι καθόλου παράξενο που με το πέρασμα των χρόνων θεωρήθηκε σαν ένα είδος δεισιδαιμονίας, που βρισκόταν σε αντίθεση με την νέα αντίληψη της ιατρικής, που άρχισε από την εποχή που ο Ιπποκράτης αναζήτησε μια ορθολογιστική προσέγγιση στον χειρισμό της ασθένειας.

Αυτή η μεταβίβαση από το πέπλο του μύθου και του θείου στις ορθολογιστικές και επιστημονικές διεργασίες ήταν που γέννησε την σημερινή προσέγγιση της δυτικής ιατρικής.

Αν και ο πατέρας και ο παππούς του Ιπποκράτη ήταν αρχιερείς του Ασκληπιού και ο ίδιος μεγάλωσε μέσα στους θαλάμους εγκοίμησης του Ασκληπιείου της Κω, εκεί όπου ερμηνευόταν η σημασία των ονείρων και κοντά στις πηγές όπου γινόταν η κάθαρση των ασθενών, ο Ιπποκράτης αρνήθηκε να δεχτεί την θεϊκή παρέμβαση κατ΄ αρχάς ως αιτία της κάθε ασθένειας.

Σαφώς δεν ακύρωσε και ποτέ δεν αρνήθηκε τον Ασκληπιό, απλά τον τοποθέτησε σε μεγαλύτερη απόσταση από τον άνθρωπο και την Φύση, βλέποντας την υγεία και την ασθένεια σαν φυσικά φαινόμενα, που έπρεπε να κατανοηθούν και να αντιμετωπιστούν ως γεγονότα που συμβαίνουν μέσα στην σφαίρα της φύσης και του ανθρώπινου νου.

Ουροβόρος Όφις

Όπως τα όνειρα γεννιούνται από άτομα, έτσι οι μύθοι γεννιούνται από πολιτισμούς. Ο εξοστρακισμός του μύθου και η επικράτηση της επιστημονικής λογικής είναι το συλλογικό όνειρο της εποχής μας, που μας οδήγησε στο σημείο που βρίσκεται η ανθρωπότητα σήμερα. Και είναι ακριβώς σήμερα, που περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη εποχή στην ιστορία του ανθρώπινου πολιτισμού, καταλαβαίνουμε την ανάγκη να επαναπροσδιορίσουμε τις αξίες μας.

Έχουμε την άμεση ανάγκη, μπροστά στο αδιέξοδο και στο φάσμα της καταστροφής, να τοποθετήσουμε την ζωή μας σε ένα πλαίσιο που προσδίδει νόημα, χωρίς να απογυμνώνει τον άνθρωπο από την πνευματικότητά του. Έχουμε την ανάγκη να ανακαλύψουμε ένα καινούργιο μύθο, για να μπορέσουμε να ονειρευτούμε ξανά.

Δεν είναι τυχαίο λοιπόν που οι πιο προωθημένες τάσεις στην ψυχοθεραπεία και στην ιατρική σήμερα κατανοούν αυτή την ανάγκη επαναπροσδιορισμού μιας καινούργιας θεώρησης για το τι σημαίνει υγεία και ευημερία. Έτσι, το φίδι του Ασκληπιού μετουσιώνεται, κινείται μέσα στον χρόνο και εμφανίζεται ξανά στην εποχή μας σαν ένας ουροβόρος όφις, ένα φίδι που δαγκώνει την ουρά του, συμβολίζοντας την ολοκλήρωση, αλλά και την επιστροφή στην αρχική πηγή.

Ουσιαστικά δεν υπάρχει τίποτα καινούργιο στο να ανακαλύψουμε, αρκεί μόνο να θυμηθούμε την πηγή μας, να εμβαπτιστούμε ξανά στον αρχικό μύθο. Τον μύθο της προσωπικής ολοκλήρωσης και της επαφής μας με το Θείο, τον μύθο του πανθεραπευτή Ασκληπιού.

Πηγές:

1. Frantz Allison, «From Paganism to Christianity in the Temples of Athens», DOP, 1965.

2. Charles Stewart, «Dream Incubation and the End of Ancient Greek Religion», μετάφραση δημοσιευμένη στο περιοδικό ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ & ΤΕΧΝΕΣ, τ. 79.

3. Edward Tick, «Η Θεραπεία της Ψυχής μέσα από τα Όνειρα», εκδ. Ενάλιος, 2003.

4. C.A. Meier, «Ancient Incubation and Modern Psychotherapy», Northwestern University Press, 1967.

5. Σπύρος Μακρής, «Ο Ιερός Χάρτης της Ελλάδας», ΑΒΑΤΟΝ, τ. 52.

6. Άγγελος Βιαννίτης, «Dream Therapy», ΑΒΑΤΟΝ, τ. 48.

Μπορεί η επαφή των νεοελλήνων με την αρχαιοελληνική παράδοση και γλώσσα να είναι εξαιρετικά προβληματική, ωστόσο υπάρχουν λέξεις και εκφράσεις που πέρασαν αυτούσιες στην καθημερινότητά μας και ευτυχώς μας θυμίζουν το δοξασμένο παρελθόν.

Αιδώς Αργείοι: όταν θέλουμε να καταδείξουμε αισθήματα ντροπής αναφερόμενοι σε κάποιον άλλο.

Ειπώθηκε από τον Στέντορα (σε έντονο ύφος) προς τους Αργείους κατά τη διάρκεια του Τρωικού πολέμου, με σκοπό να τους ανυψώσει το ηθικό όταν ο Αχιλλέας αποχώρησε από τη μάχη. (Ομήρου Ιλιάδα – Ε 787)

Αντίπαλον δέος: όταν αναφερόμαστε σε ισχυρό αντίπαλο. (Θουκυδίδης – Γ 11)

Από μηχανής θεός: μη αναμενόμενη βοήθεια – λύση – συνδρομή σε κάποιο πρόβλημα ή δύσκολη κατάσταση. Προέρχεται από θεατρικό τέχνασμα στην αρχαία Ελλάδα που χρησιμοποιούσαν οι τραγικοί ποιητές όταν ήθελαν να δώσουν διέξοδο στη πλοκή του έργου και στο οποίο κατά τη διάρκεια της παράστασης εμφανιζόταν ένας Θεός επάνω σε εναέρια κατασκευή (γερανός).

Αρχή άνδρα δείκνυσι: όταν οι πράξεις – έργα χαρακτηρίζουν τον άνθρωπο στον οποίο αναφερόμαστε. (Βίας ο Πριηνεύς – Σοφοκλής.... Αντιγόνη 62)

Ασκός του Αιόλου: σε περιπτώσεις επικείμενων δεινών – καταστροφών. Ο Αίολος έδωσε έναν ασκό στον Οδυσσέα ο οποίος περιείχε ανέμους. Όταν λοιπόν οι σύντροφοι του Οδυσσέα άνοιξαν τον ασκό, απελευθερώθηκαν οι άνεμοι και παρέσυραν το πλοίο στο νησί των Λαιστρυγόνων. (Ομήρου Οδύσσεια Κ 1-56)

Αχίλλειος πτέρνα: αδύνατο σημείο. Η φράση προέρχεται από το μύθο του Αχιλλέα, σύμφωνα με τον οποίο, όταν τον βύθιζε στο αθάνατο νερό η μητέρα του, επειδή τον κρατούσε από τη φτέρνα, στο συγκεκριμένο σημείο του σώματός του παρέμεινε θνητός.

Βίος αβίωτος : ζωή ανυπόφορη. (Χίλων Ο Λακεδαιμόνιος)

Γαία πυρί μειχθήτω: σε περιπτώσεις καταστροφής, όταν θέλουμε να δώσουμε έμφαση.

Γη και ύδωρ: υποδηλώνει περιπτώσεις υποταγής , πλήρους υποχώρησης, παράδοσης άνευ όρων. Η φράση προέρχεται από τον Ηρόδοτο, σύμφωνα με τον οποίο οι Πέρσες απεσταλμένοι ζήτησαν από τους Σπαρτιάτες γη και ύδωρ σε ένδειξη υποταγής. (Ηροδότου Ιστορία V 17-18)

Γόρδιος δεσμός: αναφέρεται σε περιπτώσεις δύσκολων προβλημάτων (άλυτων). Η φράση λέγεται σε περιπτώσεις δύσκολων καταστάσεων, όπως αυτή που αντιμετώπισε ο Μέγας Αλέξανδρος, όταν προσπάθησε να λύσει ένα πολύπλοκο κόμπο, το «γόρδιο δεσμό» τον οποίον σύμφωνα με τον χρησμό όποιος τον έλυνε θα γινόταν κυρίαρχος της Ασίας. (Αρριαννού 11 3)

Δαμόκλειος σπάθη: απειλητικές καταστάσεις Η φράση προέρχεται από επεισόδιο που συνέβη μεταξύ του τυράννου των Συρακουσών Διονυσίου και του Δαμοκλή, ενός αυλικού κόλακα , όταν ο πρώτος θέλοντας να δείξει στο Δαμοκλή πόσο επικίνδυνο ήταν το αξίωμα του τυράννου τον έβαλε να καθίσει στο θρόνο, ενώ από πάνω του κρεμόταν ξίφος σε μια τρίχα αλόγου.

Διέβην τον Ρουβίκωνα: σε περιπτώσεις που λαμβάνεται μία παράτολμη απόφαση. Η φράση αποδίδεται στον Ιούλιο Καίσαρα ο οποίος όταν το 49 π.Χ. αποφάσισε να κηρύξει εμφύλιο πόλεμο στην Ιταλία, πέρασε με το στρατό του τον ποταμό Ρουβίκωνα κατευθυνόμενος προς την Ρώμη.

Δούρειος Ίππος: αναφέρεται σε περιπτώσεις δολιότητας, ή δώρων τα οποία υποκρύπτουν δόλο. Η φράση προέρχεται από τον Όμηρο και αναφέρεται κατά την περίοδο των Τρωικών πολέμων τότε που οι Έλληνες ενώ χάρισαν στους Τρώες ξύλινο άλογο μεγάλων διαστάσεων ως αφιέρωμα στους Θεούς, στο εσωτερικό του ήταν κρυμμένοι ο Οδυσσέας με τους συντρόφους του, οι οποίοι άνοιξαν τις πύλες της Τροίας στους υπόλοιπους Έλληνες (Ομήρου Οδύσσεια λ 529)

Δρακόντεια μέτρα: αναφέρεται σε περιπτώσεις λήψης αυστηρών – σκληρών μέτρων Η φράση προέρχεται από τον Δράκοντα (7ος αιώνας π.Χ) αρχαίο νομοθέτη των Αθηνών, ο οποίος ήταν γνωστός για τους αυστηρούς και σκληρούς νόμους που επέβαλε.

Eξ απαλών ονύχων: αναφέρεται στην νηπιακή ηλικία κυριολεκτικά, ή σε παλαιότερη χρονική περίοδο μεταφορικά. Η φράση χρησιμοποιείται για να προσδιορίσει τη νηπιακή ηλικία κατά την οποία ο άνθρωπος έχει μαλακά νύχια.

Έπεα πτερόεντα: αερολογίες, αβάσιμα επιχειρήματα. Ομηρική έκφραση βασισμένη στην αντίληψη ότι τα λόγια όταν εκστομίζονται τα παίρνει ο αέρας. (Ομήρου Ιλιάδα Α 201)

Επί ξυρού ακμής: στην κόψη του ξυραφιού, σε πολύ κρίσιμη κατάσταση, σε κρίσιμο σημείο. Ομηρική φράση η οποία ειπώθηκε από το Νέστορα στο Διομήδη στην προσπάθειά του να τον παροτρύνει για συμμετοχή στον πόλεμο εναντίον των Τρώων. (Ομήρου Ιλιάδα Κ 173)

Εκατόμβη: Θυσία με πολλά θύματα, μεγάλη απώλεια. Εκατόμβη στην αρχαία Ελλάδα ονόμαζαν την θυσία κατά την οποία γινόταν προσφορά από εκατό βόδια στους θεούς. (Ομήρου Ιλιάδα Α 65)

Ες αύριον τα σπουδαία: Αργότερα θα ασχοληθούμε με τα σοβαρά ζητήματα – θέματα, αναβολή. Τη φράση είπε ο Θηβαίος Αρχίας, όταν έλαβε το γράμμα που τον προειδοποιούσε ότι κινδυνεύει από τον Πελοπίδα. (Πλουτάρχου Πελοπ. 10)

Ή ταν ή επί τας: Ή θα την φέρεις νικητής (ασπίδα) ή θα σε φέρουν επάνω της νεκρό.................ή θα επιτύχουμε, ή θα αποτύχουμε. Τη φράση έλεγαν οι Σπαρτιάτισσες μητέρες στα παιδιά τους, όταν τους έδιναν την ασπίδα για τον πόλεμο. (Πλουτάρχου Λακεδαιμ. Αποφθ.16)

Ήξεις αφήξεις: Λέγεται όταν κάποιος αλλάζει συνεχώς γνώμη. Η φράση προέρχεται από το χρησμό του μαντείου των Δελφών « ήξεις αφήξεις ου θνήξεις εν πολέμω». Η θέση του κόμματος πριν ή μετά το αρνητικό μόριο ου, καθορίζει και τη σημασία του χρησμού.

Κέρβερος: Σκληρός, ανυποχώρητος. Προέρχεται από το ομώνυμο τέρας που φύλαγε τον Άδη και δεν επέτρεπε την είσοδο.

Κέρας Αμαλθείας: Παραπέμπει σε πλούτο – αφθονία υλικών αγαθών. Η φράση προέρχεται από περιστατικό όπου η Αμάλθεια έτρεφε το μικρό Δία με κέρατο κατσίκας γεμάτο γάλα και μέλι.

Και συ τέκνον Βρούτε: Φράση που απευθύνεται σε πρόσωπα που προδίδουν την εμπιστοσύνη μας.Την είπε ο Καίσαρας, όταν αναγνώρισε τον Βρούτο ανάμεσα στους δολοφόνους του.

Κόπρος του Αυγείου: Συγκεντρωμένες ατασθαλίες – καταστάσεις οι οποίες δύσκολα διορθώνονται. Η φράση προέρχεται από άθλο του Ηρακλή, κατά τον οποίο καθάρισε την κοπριά από τους στάβλους του Αυγείου.

Ιδού η Ρόδος ιδού και το πήδημα: Λέγεται για όσους υπερηφανεύονται και καυχώνται για ανεπιβεβαίωτα κατορθώματα και καλούνται να αποδείξουν ότι λένε την αλήθεια. Η φράση προέρχεται από Αισώπειο μύθο σύμφωνα με τον οποίο κάποιος ισχυριζόταν ότι κάποτε στη Ρόδο έκανε ένα πολύ μεγάλο άλμα και του ζήτησαν να το επαναλάβει λέγοντάς του την παραπάνω φράση. (Αισώπου Μύθοι «Ανήρ Κομπαστής»)

Mηδένα προ του τέλους μακάριζε: Μην βιάζεσαι να μακαρίσεις κάποιον πριν το τέλος. Με αυτή τη φράση σχολίασε ο Σόλωνας τους θησαυρούς του Κροίσου, όταν ο τελευταίος τους έδειξε με υπερηφάνεια. (Ηροδότου Ι 32 7)

Κύκνειο άσμα: Η τελευταία ενέργεια – πράξη – έργο κάποιου. Προέρχεται από το τελευταίο τραγούδι του κύκνου πριν το θάνατό του. (Πλάτωνος Φαίδων 84 Ε)

Ιστός της Πηνελόπης: Λέγεται για έργο που δεν τελειώνει. Η φράση είναι από τον Όμηρο όπου στην Οδύσσεια αναφέρεται στην Πηνελόπη η οποία ύφαινε ένα ύφασμα την ημέρα και το ξήλωνε τη νύχτα, θέλοντας να ξεγελάσει τους μνηστήρες μέχρι να γυρίσει ο Οδυσσέας από την Τροία. (Ομήρου Οδύσσεια τ 149)

Κουτί της Πανδώρας: Εμφάνιση πολλών δεινών ταυτόχρονα. Η φράση προέρχεται από τη μυθολογία, σύμφωνα με την οποία ο Δίας για να τιμωρήσει τους ανθρώπους έδωσε στην Πανδώρα ως δώρο ένα κιβώτιο γεμάτο με όλες τις συμφορές, με αποτέλεσμα μόλις το άνοιξε να βγουν όλα τα δεινά, εκτός από την ελπίδα.

Ο κύβος ερρίφθη: Η απόφαση έχει ληφθεί. Τη φάση είπε ο Καίσαρας όταν αποφάσισε να κηρύξει εμφύλιο πόλεμο. Οι λατινομαθείς ευρωπαίοι το λένε στα λατινικά alea jacta est.

Προκρούστειος Κλίνη: Προσαρμογή κάποιας κατάστασης βάσει συμφέροντος. Προέρχεται από τον μυθικό κακούργο Προκρούστη ο οποίος έδενε τα θύματά του σε κρεβάτι κι έπειτα τους έκοβε ή εξάρθρωνε τα πόδια, προκειμένου να τους φέρει σε ίσο μήκος με το κρεβάτι.

Μέμνησο των Αθηναίων: Μην ξεχνάς αυτόν που πρόκειται να εκδικηθείς.Τη φράση έλεγε καθημερινά ένας υπηρέτης στο Δαρείο (κατόπιν εντολής του) υπενθυμίζοντας ότι έπρεπε να τιμωρήσει τους Αθηναίους, διότι συμμετείχαν στην πυρπόληση των Σάρδεων. (Ηροδότου V 105)

Μερίς του λέοντος: Το μεγαλύτερο μερίδιο. (Αισώπου μύθοι «Λέων και αλώπηξ»)

Κομίζω γλαύκα εις Αθήνας: Όταν λέγονται ήδη γνωστά πράγματα. Η φράση λέγεται διότι στην Αθήνα η γλαύκα, η κουκουβάγια, ήταν γνωστή, σαν σύμβολο της Αθήνας και εικονιζόταν παντού, όπως στις στροφές των σπιτιών, στα νομίσματα κ.λ.π. (Αριστοφάνη, Όρνιθες, 301)

“Deorum lingua est lingua Graecorum”
(Η γλώσσα των θεών είναι η Ελληνική γλώσσα)

“Totum Graecorum est”
(Όλα είναι Ελληνικά) *['Ολα προέρχονται από τους Έλληνες]

“Nihil Graeciae humanum, nihil sanctum”
(Τίποτα δεν είναι πιο ανθρώπινο, πιο ιερό από την Ελλάδα)

Marcus Tullius Cicero (106 b.c. – 43 b.c.) [Λατίνος Κλασικός]

“‘Though Greece was conquered, she defeated the conqueror
and imported the arts in the uncivilized Latium””

(Παρ’ ότι η Ελλάς κατακτήθηκε, αυτή νίκησε τον κατακτητή
και εισήγαγε τις τέχνες στο απολίτιστο Λάτιο)

Quintus Horatius Flaccus (65 b.c. – 8 b.c.) [Ρωμαίος λυρικός ποιητής]

“What the mind and the heart is for a human being, Greece is for humanity”

(Ότι το μυαλό και η καρδιά είναι για το ανθρώπινο σώμα, είναι η Ελλάς για την ανθρωπότητα)

Johann Wolfgang von Goethe (1749-1832) [Γερμανός συγγραφεύς]

“Damned Greek, you found everything; philosophy, geometry,
physics, astronomy… you left nothing for us”

(Καταραμένε Έλληνα ανακάλυψες τα πάντα, φιλοσοφία, γεωμετρία,
φυσική, αστρονομία… δεν άφησες τίποτα για εμάς)

Johann Christoph Friedrich von Schiller (1759-1805) [Γερμανός ποιητής, φιλόσοφος και Ιστορικός]

“Greece was the real cradle of liberty in which the earliest republics were rocked. We are the pupils of the great men, in all the principles of science, of morals, and of good government”.

(Η Ελλάς υπήρξε το αληθινό λύκνο της ελευθερίας στο οποίο σφυριλατήθηκαν οι πρώτες πολιτείες. Εμείς είμαστε οι μαθητές [αυτών] των μεγάλων ανδρών, σε όλες τις αρχές της επιστήμης, της ηθικής και της καλής διακυβέρνησης)

William Cullen Bryant (1794-1878) [Αμερικανός ρομαντικός ποιητής]

"If in the library of your house you do not have the works of the ancient Greek writers, then you live in a house with no light”.

(Εάν στη βιβλιοθήκη του σπιτιού σου δεν έχεις τα έργα των αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων, τότε ζεις σε ένα σπίτι χωρίς φως)

George Bernard Shaw (1794-1878) [Ιρλανδός θεατρικός συγγραφεύς]

“If it is true that the violin is the most perfect of musical instruments,
then Greek is the violin of human thought”

(Εάν αληθεύει πως το βιολί είναι το τελειότερο των μουσικών οργάνων,
τότε Ελληνικό είναι το “βιολί” της ανθρώπινης σκέψης)

Helen Adams Keller (1880-1968) [Αμερικανίδα συγγραφευς, "ακτιβίστρια"και λέκτωρ]

“The only way for us to become great, or even inimitable if possible, is to imitate the Greeks”

(Ο μόνος τρόπος για εμάς να γίνουμε σπουδαίοι ή ακόμη και απαράμιλλοι, αν αυτό είναι δυνατό, είναι να μιμηθούμε τους Έλληνες)

Johann Joachim Winckelmann (1717-1768) [Γερμανός ιστορικός και αρχαιολόγος]

“We have to admit that the whole Islam, except the religion, was Greek.
Betrayal against the Greeks by the Islamic nations, equals betrayal against their own nature”

(Πρέπει να παραδεχτούμε πως όλο το Ισλάμ, εκτός της θρησκείας, ήταν Ελληνικό. Προδοσία ενάντια των Ελλήνων από τα Ισλαμικά έθνη, ισούται με προδοσία ενάντια στην ίδια τους τη φύση)

Ibn Khaldun (1332-1406) [Άραβας ιστορικός, λόγιος, θεολόγος και πολιτικός]

“Except the blind forces of nature, nothing moves in this world which is not Greek in its origin”

(Εκτός των τυφλών δυνάμεων της φύσεως, τίποτα δεν κινείται σε αυτόν τον κόσμο
που να μην είναι Ελληνικό στις καταβολές του)

Sir Henry James Sumner Maine (1822-1888) [Συγκριτικός νομολόγος και ιστορικός]

“In the Greeks alone we find the idea of that which we would like to be and produce… from the Greeks we take something more than earthly – almost godlike”.

(Στους Έλληνες και μόνο βρίσκουμε την ιδέα αυτού που θα θέλαμε να είμαστε και να παράγουμε… από τους Έλληνες παίρνουμε κάτι περισσότερο από γήινο – σχεδόν θεϊκό)

Wilhelm Von Humboldt (1767-1835) [Διπλωμάτης, φιλόσοφος και λόγιος]

“It is great to descent from Greece, the land that gave the light to the world”

(Είναι σπουδαίο να κατάγεσαι από την Ελλάδα, τη χώρα που έδωσε το φως στον κόσμο)

Victor Hugo (1802-1855) [Γάλλος ποιητής]

“We are children of the Greeks”

(Είμαστε παιδιά των Ελλήνων.)

Frederich II Βασιλιάς της Πρωσσίας (1712-1786)

ellinikoarxeio.com, defencenet.gr

Ο φόβος λοιπόν είναι κάποια λύπη ή ταραχή πού προκαλείται από την αίσθηση κάποιου κακού πού επαπειλείται, ενός κακού πού μπορεί να μάς καταστρέψει ή να μάς λύπηση.

Γιατί οι άνθρωποι δεν φοβούνται όλα τα κακά, όπως π.χ. αν θα γίνουμε άδικοι ή βραδείς στη σκέψη, αλλά όσα μπορούν να μάς φέρουν μεγάλη λύπη ή καταστροφή, και μάλιστα όταν αυτά δεν βρίσκονται μακριά, αλλά φαίνονται πολύ κοντά, ότι επίκεινται. Γιατί τα πολύ μακρινά δεν τα φοβούνται.

Γιατί όλοι γνωρίζουν ότι θα πεθάνουν, αλλά πιστεύουν ότι ο θάνατος δεν είναι κοντά, γι’ αυτό δεν τους νοιάζει.

Αν λοιπόν αυτός είναι ο φόβος, κατ’ ανάγκη φοβερά είναι όλα αυτά πού φαίνονται πώς έχουν μεγάλη δύναμη να μάς καταστρέψουν ή να μάς προξενήσουν βλάβες πού θα έχουν ως αποτέλεσμα μεγάλη λύπη.

Γι’ αυτό και οι ενδείξεις αυτών των δυστυχημάτων προξενούν φόβο. Γιατί φαίνεται κοντά αυτό πού φοβούμαστε. Γιατί αυτό ακριβώς είναι ο κίνδυνος, ο ερχομός του φοβερού. Και τέτοιες ενδείξεις είναι ή έχθρα και ή οργή ανθρώπων πού έχουν τη δύναμη να κάνουν κάποιο κακό.

Γιατί είναι φανερό ότι θέλουν να το κάνουν, ώστε βρίσκονται κοντά στο να το κάνουν. Τέτοια ένδειξης είναι και η αδικία πού έχει δύναμη, γιατί ο άδικος είναι άδικος γιατί προκρίνει την αδικία. Ένδειξης είναι και ή αρετή πού την έχουν προσβάλει, όταν αποκτά δύναμη.

Γιατί είναι φανερό ότι έχει την προαίρεση πάντοτε να κάνει κακό, όταν προσβάλλεται, αλλά μόνο τώρα έχει τη δύναμη να το πράξει. ’Ένδειξης είναι και ο φόβος αυτών πού μπορούν να κάνουν κάτι. Γιατί κι αυτός κατ’ ανάγκη είναι έτοιμος να μάς βλάψει.

Επειδή οι πολλοί είναι κακοί και επιδιώκουν το κέρδος και είναι δειλοί στους κινδύνους, είναι φοβερό να κρέμεσαι από την εξουσία τού άλλου, ώστε ένας πού έχει διαπράξει έγκλημα, έχει λόγους να φοβάται τούς συνενόχους του μήπως τον καταγγείλουν ή τον εγκαταλείπουν.

Και όσοι έχουν τη δύναμη να αδικούν εμπνέουν το φόβο σε αυτούς πού μπορούν να αδικούνται χωρίς εκδίκηση. Γιατί οι άνθρωποι ως επί το πλείστον αδικούν, όταν μπορούν. ’Επίφοβοι είναι και όσοι έχουν αδικηθεί ή νομίζουν ότι αδικούνται. Γιατί πάντα παραφυλάνε την ευκαιρία.

Φοβεροί είναι κι αυτοί πού έχουν αδικήσει, αν έχουν δύναμη, γιατί φοβούνται μήπως πάθουν τα ίδια, δεδομένου ότι αυτό, όπως είπαμε, προκαλεί φόβο. Κι όσοι διεκδικούν το ίδιο πράγμα και δεν είναι δυνατό ταυτόχρονα να το έχουν και οι δυο.

Γιατί αυτοί οι άνθρωποι βρίσκονται σε διαρκή πόλεμο μεταξύ τους. Και όσοι είναι επίφοβοι στους ισχυρότερους από μάς, είναι και σε μάς επίφοβοι. Γιατί μπορούν περισσότερο να βλάψουν εμάς, αφού μπορούν να βλάψουν τούς ισχυρότερους.

Φοβεροί είναι κι αυτοί τούς οποίους φοβούνται οι ισχυρότεροι μας, κι αυτό για τον ίδιο λόγο. Κι όσοι έχουν σκοτώσει τούς ισχυρότερους μας. Κι όσοι επιτίθενται εναντίον των ασθενέστερων τους. Γιατί αυτοί ή είναι ήδη επίφοβοι ή θα γίνουν όταν αυξηθεί ή δύναμη τους.

Και από εκείνους πού έχουν αδικηθεί, είτε εχθροί είναι είτε αντίπαλοι, επίφοβοι δεν είναι οι οξύθυμοι και οι ελευθερόστομοι, αλλά οι πράοι και οι είρωνες και οι πανούργοι. Γιατί είναι αβέβαιο αν θα εκδηλωθεί σύντομα ή εκδίκησης τους, ώστε ποτέ δεν γνωρίζει κανείς αν βρίσκεται μακριά από αυτήν.

Kι όλα τα φοβερά είναι φοβερότερα, αν τα σφάλματά μας δεν είναι δυνατό να τα επανορθώσουμε,αλλά ή είναι εντελώς αδύνατο αυτό το πράγμα ή δεν είναι στο χέρι μας, αλλά στο χέρι των αντιπάλων μας.

Επίσης και εκείνα πού δεν μπορεί κανείς να βοηθήσει ή δεν είναι εύκολο να τα βοηθήσει. Και γενικά, φοβερά είναι όσα γίνονται εις βάρος των άλλων ή μέλλουν να συμβούν και προκαλούν τον οίκτο. Τα φοβερά λοιπόν πράγματα και όσα γενικά φοβούνται οι άνθρωποι, σχεδόν αυτά είναι τα πιο σπουδαία.

Τώρα θα αναπτύξουμε σε ποια κατάσταση βρίσκονται οι άνθρωποι και φοβούνται.

Αν λοιπόν o φόβος προκύπτει από την προσδοκία ότι θα πάθουμε κάποια συμφορά, είναι φανερό ότι κανείς από εκείνους πού νομίζουν ότι δεν πρόκειται να πάθουν κανένα κακό, δεν φοβάται. Και δεν φοβούνται ούτε αυτά πού δεν νομίζουν ότι δεν πρόκειται να πάθουν, ούτε εκείνους από τούς οποίους δεν νομίζουν ότι θα τα πάθουν, ούτε τότε φοβούνται, όταν δεν νομίζουν ότι πρόκειται να πάθουν τίποτε.

Συνάγεται λοιπόν ότι κατ’ ανάγκη φοβούνται εκείνοι πού νομίζουν ότι κάτι θα πάθουν, και τα πρόσωπα από τα όποια φοβούνται ότι θα το πάθουν, και αυτά πού θα πάθουν, και το χρόνο πού θα το πάθουν.

Και δεν πιστεύουν ότι θα πάθουν τίποτε εκείνοι πού βρίσκονται σε μεγάλη ευτυχία η νομίζουν ότι βρίσκονται σε μεγάλη ευτυχία, για αυτό είναι και αυθάδεις και αλαζονικοί και θρασείς (και τέτοιους κάνει τούς ανθρώπους ο πλούτος, ή σωματική δύναμις, οι πολλοί φίλοι, ή κοινωνική επιρροή).

Επίσης δεν φοβούνται αυτοί πού νομίζουν ότι έχουν πάθει ήδη τα πάνδεινα και βλέπουν με ψυχρή αδιαφορία το μέλλον, σαν αυτούς πού είναι καταδικασμένοι στο θάνατο με από τυμπανισμό. ’Αλλά πρέπει να υπάρχει κάποια ελπίδα σωτηρίας από την αγωνία τού φόβου. Απόδειξης είναι το γεγονός ότι ο φόβος κάνει τούς ανθρώπους να σκέπτονται, γιατί βέβαια κανείς δεν σκέπτεται τα ανέλπιστα.

Ώστε πρέπει ο ρήτωρ να εμβάλλει στους ακροατές του τον φόβο ότι θα πάθουν κάτι, όταν νομίζει ότι είναι καλύτερο να φοβούνται, γιατί σαν άνθρωποι μπορούν να το πάθουν, όταν μάλιστα άλλοι ισχυρότεροι έπαθαν κακό. Και να τούς δείχνει ότι και οι όμοιοί τους υποφέρουν ή έχουν πάθει κακό και από ανθρώπους πού δεν τον περίμεναν και μάλιστα τότε πού δεν το πίστευαν.

Αφού λοιπόν αποσαφηνίσαμε τι είναι φόβος και ποια πράγματα είναι φοβερά και σε ποία "ψυχική κατάσταση βρίσκονται οι άνθρωποι πού φοβούνται, από όλα αυτά γίνεται φανερό και τι είναι το θάρρος και σε ποια πράγματα οι άνθρωποι είναι θαρραλέοι και σε ποια κατάσταση βρίσκονται και είναι θαρραλέοι.

Γιατί το θάρρος είναι αντίθετο στο φόβο και το θαρραλέο είναι αντίθετο στο φοβερό, έτσι πού ή ελπίδα για κάτι το σωτήριο συνοδεύεται από μια εντύπωση ότι βρίσκεται πολύ κοντά, κι ότι τα φοβερά ή δεν υπάρχουν ή βρίσκονται μακριά.

Θάρρος εμπνέουν και τα φοβερά όταν βρίσκονται μακριά, και τα θαρραλέα όταν βρίσκονται κοντά. Κι αν ή θεραπεία (ενός κάπου) είναι δυνατή, κι όταν προσφέρονται μεγάλες και πολλές βοήθειες ή όταν συντρέχουν και τα δυο μαζί.  

Και όταν δεν έχουμε αδικηθεί ή δεν έχουμε αδικήσει, κι όταν δεν υπάρχουν καθόλου αντίπαλοι μας ή δεν έχουν δύναμη ή έχουν δύναμη κι είναι φίλοι μας ή μάς έχουν ευεργετήσει ή έχουν ευεργετηθεί από μάς. Ή αν είναι πολλοί αυτοί πού έχουν τα ίδια με μάς συμφέροντα ή αν είναι ισχυροί ή και τα δυο μαζί.

Οι άνθρωποι είναι θαρραλέοι όταν βρίσκονται στην ακόλουθη κατάσταση. ’Αν πιστεύουμε ότι έχουμε κατορθώσει πολλά και δεν έχουμε πάθει τίποτε ή αν πολλές φορές έχουμε περιέλθει σε πολύ δύσκολη κατάσταση και διαφύγαμε τον κίνδυνο. Γιατί οι άνθρωποι με δυο τρόπους δεν προσβάλλονται από το φόβο ή γιατί δεν τον δοκίμασαν ή γιατί έχουν πάντα κάποια βοήθεια.

Το πράγμα μοιάζει με τούς κινδύνους της θάλασσας. Εκεί, όσοι δεν δοκίμασαν φουρτούνα, έχουν εμπιστοσύνη στο μέλλον, το i6lo κι όσοι έχουν βοήθεια, την αποτελεσματικότητα της οποίας έχουν δοκιμάσει ήδη.

Και όταν κάτι δεν προξενεί φόβο στους όμοιους μας ούτε στους κατωτέρους μας ούτε σε κείνους πού νομίζουμε πώς είμαστε καλύτεροί τους. Και νομίζουμε ότι είμαστε ανώτεροι από εκείνους τούς οποίους έχουμε νικήσει ή από τούς ίδιους ή από τούς ανωτέρους τους ή από τούς όμοιους με αυτούς.

Και αν νομίζουν ότι έχουν περισσότερα και σπουδαιότερα πλεονεκτήματα, και με την υπεροχή τους αυτή προκαλούν το φόβο. Αυτά είναι το πλήθος των χρημάτων, ή σωματική ρώμη, οι φίλοι, οι γαίες,οι πολεμικοί εξοπλισμοί ή οι πλήρεις ή οι μεγαλύτεροι. Και αν δεν έχουμε αδικήσει ή κανέναν ή όχι πολλούς ή όχι τέτοιους πού μάς εμπνέουν φόβο.

Και γενικά, αν τα πάμε καλά με τούς θεούς και ως προς τα άλλα και ως προς τούς οιωνούς και τούς χρησμούς. Γιατί ή οργή εμπνέει θάρρος και εκείνο πού προκαλεί την οργή δεν είναι το να αδικούμε αλλά το να αδικούμαστε, και γενικά πιστεύεται ότι ό θεός βοηθάει τούς αδικημένους.

Τέλος νοιώθουμε θάρρος, όταν επιχειρούμε κάτι και φανταζόμαστε ότι δεν θα πάθουμε τίποτε ή ότι δεν θα πάθουμε και θα τα καταφέρουμε ως το τέλος. ’Αρκετά λοιπόν γι’ αυτά πού εμπνέουν το φόβο και το θάρρος.
Αριστοτέλους - Ρητορική 1381~1385

thalamofilakas.blogspot.gr

Ανακάλυψαν οι Μινωίτες πρώτοι τη Βόρεια Θάλασσα;

Στη Γερμανία αναζωπυρώνεται η συζήτηση γύρω από τα θεαματικά ευρήματα του εθνολόγου Χανς Πέτερ Ντυρ στη θάλασσα του Βατ παρά την αρχική αμφισβήτηση.

Ποιος ανακάλυψε τη Βόρεια Θάλασσα; Ο Πυθέας ο Μασσαλιώτης τον 4ο αιώνα προ Χριστού. Δύσκολο πράγμα να ανατρέψει κανείς αυτή την παγιωμένη επιστημονική άποψη. Και όμως αυτό προσπαθεί εδώ και πολλά χρόνια ο Γερμανός εθνολόγος και ιστορικός του πολιτισμού Χανς Πέτερ Ντυρ.

Αναζητώντας στην αβαθή θάλασσα Βατκατά τη δεκαετία του 90 μαζί με φοιτητές του την καταποντισμένη μεσαιωνική πόλη Ρούνγκχολτ έκανε μια αναπάντεχη ανακάλυψη.

Μέσα σε ένα στρώμα τύρφης που χρονολογείται περί το 1300 π.Χ. εντόπισε μινωικά ευρήματα, θραύσματα αγγείων, θυμίαμα, κοπάλη, λάπις λάζουλι και μια σφραγίδα με επιγραφή σε γραμμική γραφή Α. Αν τα ευρήματα ερμηνεύονται σωστά, τότε όντως Μινωίτες από την Κρήτη ανακάλυψαν πρώτοι τη Βόρεια Θάλασσα.

Αμφισβήτηση και βεβαιότητα

Χανς Πέτερ Ντυρ, Το ταξίδι των Αργοναυτών, εκδόσεις Insel, 2011 Χανς Πέτερ Ντυρ, Το ταξίδι των Αργοναυτών, εκδόσεις Insel, 2011

Δύο βιβλία αφιέρωσε ο Ντυρ στο θέμα αυτό, το πρώτο κυκλοφόρησε το 2008 με τίτλο «Οι δακρυσμένες θεές» και το δεύτερο πέρυσι από τον σημαντικό οίκο Insel με τίτλο «Το ταξίδι των Αργοναυτών».

Η κατεστημένη επιστήμη αντιμετώπισε τις έρευνες του Ντυρ μάλλον με θυμηδία, έτεινε να τον βλέπει μάλλον σαν ιδιόρρυθμο τσαρλατάνο. Τα πράγματα σιγά-σιγά αλλάζουν. Τα μινωικά ευρήματατου ερασιτέχνη αρχαιολόγου θεωρούνται πια αδιαμφισβήτητα. Στα εργαστήρια του Ινστιτούτου Πυρηνικής Φυσικής του Πανεπιστημίου της Βόννης επιβεβαιώθηκε με τη μέθοδο της νετρονικής ενεργοποίησης η χρονολόγησή τους, αλλά και η καταγωγή τους. Παρόμοια θραύσματα απαντούν μόνο στην αρχαία Κομμό, λιμάνι της Φαιστού, στη νότια Κρήτη.

Η επιστήμη κινείται...στα λασπόνερα της Βατ ...στα λασπόνερα της Βατ

Μελετητές συγγενών επιστημών αρχίζουν τώρα να βλέπουν με άλλο μάτι τις υποτιθέμενες φαντασιοκοπίες του πείσμονα Χανς Πέτερ Ντυρ και η Süddeutsche Zeitung του Μονάχου τους έδωσε βήμα αυτή την εβδομάδα.

Ο επιφανής ελληνιστής της Ζυρίχης Βάλτερ Μπούρκερτ ζητά νέες ανασκαφές στη θάλασσα του Βατγια να στηριχθούν τα αρχικά ευρήματα του Ντυρ, ο αρχαιολόγος του Ερλάνγκεν Χάρτμουτ Ματέους θεωρεί πιθανότατη μια μινωική αποστολή στην Κορνουάλη και ακόμα πιο πέρα σε αναζήτηση κασσίτερου, καθώς οι εισαγωγές από την Ασία είχαν διακοπεί λόγω του πολέμου Χετταίων και Αιγυπτίων, ο αρχαιολόγος της Χαϊδελβέργης Πωλ Γιουλ θεωρεί τη σφραγίδα γνήσια και υποθέτει ότι η επιγραφή της αναφέρεται στην Ινώ, θεότητα των θαλασσών.

Κι έτσι η τυχαία ανακάλυψη μιας ομάδας φοιτητών και του καθηγητή τους στα λασπόνερα της Βατ αρχίζει να αποκρυσταλλώνεται και να ανατρέπει μια επιστημονική παραδοχή αλλά και την αυθόρμητη βεβαιότητα της απλής λογικής, που δύσκολα θα αποδεχόταν την παρουσία ηλιοκαμένων Μινωιτών πριν από 3.300 χρόνια στην ανεμοδαρμένη Βόρεια Θάλασσα.

Σπύρος Μοσκόβου (dw.de) defencenet.gr

Το υγρό πυρ ήταν ένα από τα ισχυρά όπλα των Βυζαντινών και ταυτόχρονα ένα από τα κρατικά μυστικά της αυτοκρατορίας.

Λίγοι γνώριζαν από ποιά υλικά κατασκευαζόταν και το μυστικό φυλασσόταν με κάθε τρόπο ώστε να μην πέσει στα χέρια των εχθρών της αυτοκρατορίας και να παραμείνει στο βυζαντινό οπλοστάσιο.

Για πρώτη φορά αναφέρεται η χρήση του “υγρού πυρ” κατά τον 7ο μ.Χ αιώνα εναντίον του αραβικού στόλου που πολιορκούσε την Κωνσταντινούπολη περί το 673. Μέχρι και την πτώση της πόλης (1453) βοήθησε αποτελεσματικά στην άμυνα της από εχθρικούς στόλους λόγω των τεράστιων ζημιών που προκαλούσε στα ξύλινα πλοία της εποχής αλλά και στον τρόμο που έσπερνε στα μάτια των εχθρικών στρατευμάτων.

Εφευρέτης φέρεται να είναι κάποιος αρχιτέκτονας Καλλίνικοςαπό την Ηλιούπολη της Συρία αλλά λόγω της μεγάλης μυστικότητας και αποτελεσματικότητας του ενεδήθει από τον απλό λαό με το πέπλο του μύθου και λεγόταν ότι την συνταγή για την κατασκευή του την έδωσε ένας άγγελος στον Μεγάλο Κωνσταντίνο. Τα υλικά που αποτελούσαν αυτή την εξαιρετικά καυστική ύλη ακόμη και στις μέρες μας παραμένουν σχετικά άγνωστα.

Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία όμως μπορούμε να πούμε πως το βασικό συστατικό του ήταν η νάφθα αναμεμειγμένη με κάποια άλλα στοιχεία όπως το πετρέλαιο, το λάδι, το θειάφι, το νίτρο, και η πίσσα. Σίγουρα όμως υπάρχουν και κάποια άλλα συστατικά που έμειναν μυστικά και μάλλον δεν θα ανακαλύψουμε ποτέ.

Για να καταλάβει κανείς το πόσο μυστική ήταν η διαδικασία παραγωγής του θα αναφέρω ότι απαγορευόταν να κατασκευαστεί οπουδήποτε και από οποιονδήποτε το υγρό πυρ και η κατασκευή του γινόταν μόνο σε επιλεγμένα σημεία κοντά στην Κωνσταντινούπολη, με βασικό αυτό στην περιοχή της Συληβρίας, και πάντα η διαδικασία παραγωγής του ήταν ανατεθειμένη σε αυτοκρατορικούς αξιωματούχους οι οποίοι έδιναν αναφορά απευθείας στον Αυτοκράτορα, χωρίς κάποια επέμβαση άλλων αξιωματούχων, και κρατούσαν επτασφράγιστο μυστικό τον τρόπο και τα υλικά της παραγωγής του “υγρού πυρ” με κίνδυνο της ίδιας τους της ζωής.

Ενδεικτικά να αναφέρω ότι όταν τον 10ο αιώνα οι Βούλγαροι κατέλαβαν την Συληβρία τότε επικράτησε πανικός στην Βασιλεύουσα μήπως και καταφέρουν (οι Βούλγαροι) να ανακαλύψουν τον τρόπο παραγωγής του υγρού πυρ και καταστρέψουν με αυτό τον Βυζαντινό στόλο. Ευτυχώς όμως ο εκεί αξιωματούχος του αυτοκράτορα που ήταν επιφορτισμένος με την φύλαξη του μυστικού, έκανε το καθήκον του, και παρά τα βασανιστήρια που υπέστη, πήρε το μυστικό στον τάφο του.

Τα πλεονεκτήματα που έδινε στον Βυζαντινό στόλο η χρήση του “υγρού πυρ” ήταν τεράστια λόγω των πραγματικά θαυμαστών ιδιοτήτων του. Το καταπληκτικό αυτό “υγρό” αναφλεγόταν αμέσως μόλις ερχόταν σε επαφή με το νερό και έκαιγε τόσο στην επιφάνεια του όσο και λίγο κάτω από αυτή.

Φανταστείτε τα πληρώματα των εχθρικών πλοίων να προσπαθούν να σβήσουν με νερό την φωτιά που προκλήθηκε από τον “υγρό πυρ” και αυτή να ανάβει περισσότερο! Πραγματικά καταπληκτικές οι ιδιότητες του λοιπόν.

Υπήρχαν πολλοί τρόποι για να εκτοξεύουν το“υγρού πυρ” ανάλογα με τις εκάστοτε ανάγκες και τον τρόπο άμυνας ή επίθεσης που επιβαλλόταν. Ο πιό απλός ήταν στο να γεμίζουν με αυτό ειδικά πήλινα δοχεία (έχουν βρεθεί σε ανασκαφές στην Κρήτη) και να εκτοξεύονται με τα χέρια (όπως οι σημερινές χειροβομβίδες) από τον Βυζαντινό στρατό στους εχθρούς, τόσο σε επίθεση όσο και σε άμυνα.

Υπήρχαν φυσικά κατασκευασμένες για αυτό το σκοπό και ειδικές μηχανές οι οποίες αναλάμβαναν την εκτόξευση μεγαλύτερης ποσότητας και σε μεγαλύτερη εμβέλεια. Οι μηχανές αυτές τοποθετούνταν στις επάλξεις των τειχών και εκτόξευαν μεγάλες ποσότητες από το υγρό πυρ στους επιτιθέμενους, αλλά συνήθως τοποθετούνταν στα ακρόπρωρα αλλά και την πρύμνη των πολεμικών πλοίων και από μεγάλη απόσταση εκτόξευαν και κατ έκαιγαν τα εχθρικά πλοία.

Γνωρίζουμε ότι η μηχανή που τοποθετούνταν στα πλοία είχε σχήμα κεφαλής λιονταριού ή άλλου επιθετικού ζώου όπου από το ανοιχτό στόμα του εκτοξευόταν το φονικό υγρό μέσα από έναν ειδικό σωλήνα – εκτοξευτή.

Η χρήση του τερματίζεται, σύμφωνα με τους περισσότερους ιστορικούς, κατά τον 10ο αιώνα με την απώθηση του Ρώσικου στόλου από τους Βυζαντινούς αλλά υπάρχουν ενδείξεις ότι χρησιμοποιήθηκε και το 1204 στην προσπάθεια ανάκτησης της Κωνσταντινούπολης από τους Λατίνους, αλλά και το 1453 στην προσπάθεια αντίστασης των Βυζαντινών κατά του Τούρκικου στρατού.

Το μυστικό πέρασε στους μουσουλμάνους αλλά και τους σταυροφόρους την περίοδο των “ιερών πολέμων” και χρησιμοποιήθηκε εξίσου και από τα δύο στρατόπεδα. Με το πέρας των αιώνων όμως και την ανακάλυψη νέων και φονικότερων όπλων το “υγρό πυρ” λησμονήθηκε από όλους και ξεχάστηκε πλήρως για να περάσει στην σφαίρα της ιστορίας που εν τέλει έγινε θρύλος.

Ιωάννης Καρυοφυλάκης, strangehellas

Η ανατίναξη της γέφυρας απετέλεσε την κορυφαία πράξη της Ελληνικής αντίστασης εναντίον των δυνάμεων του Άξονα 69 χρόνια πριν.

Τη νύχτα της 25ης Νοεμβρίου 1942μια φοβερή έκρηξη σε μια ήσυχη κοιλάδα της κεντρικής Ελλάδας έκοψε στη μέση την οδογέφυρα του Γοργοποτάμου, απ’ όπου περνούσε η σιδηροδρομική γραμμή που συνέδεε την Αθήνα με τον Βορρά.

Τα εκρηκτικά τοποθέτησαν και πυροδότησαν Βρετανοί σαμποτέρ αφού προηγουμένως η από κοινού δράση ανταρτών του ΕΛΑΣ και του ΕΔΕΣ εξουδετέρωσε την ιταλική φρουρά.

Η σιδηροδρομική γραμμή βγήκε εκτός λειτουργίας για αρκετές εβδομάδες, προκαλώντας έλλειψη καυσίμων και διακοπές ρεύματος στην Αθήνα.

Η κορυφαία αυτή πράξη της Ελληνικής αντίστασης έκανε φανερή την ευάλωτη θέση του Άξονα στην Ελλάδα, η οποία εξαρτάτο από μια λεπτή λωρίδα σιδηροδρόμου και αυτοκινητοδρόμου, που κατέβαινε σαν φίδι κατά μήκος της ανατολικής ακτής της χώρας.

Η επιχείρηση είχε σχεδιαστεί και καθοδηγηθεί από Βρετανούς στρατιωτικούς, μέλη του SOE (Special Operations Executive) – του Εκτελεστικού Ειδικών Επιχειρήσεων. Η αποστολή τους, που είχε την κωδική ονομασία Χάρλινγκ, ήταν να ανατινάξουν τη γέφυρα για να σταματήσει ο ανεφοδιασμός των δυνάμεων του Άξονα στη Βόρεια Αφρική. Κατόπιν, θα έφευγαν από την Ελλάδα.

Ωστόσο, η Βρετανική Στρατιωτική Αποστολή έμελλε να παραμείνει έως το τέλος του πολέμου και να παίξει έναν αμφισβητούμενο ρόλο στην πολιτική του αντιστασιακού κινήματος. Όσο για τους αντάρτες του ΕΛΑΣ και του ΕΔΕΣ, την επιτυχία στον Γοργοπόταμο θα ακολουθούσε η μεταξύ τους σύγκρουση.

Το σαμποτάζ σχεδίασαν και οργάνωσαν Βρετανοί στρατιωτικοί - Του Θανάση Kαλλιανιώτη

Η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου τη νύχτα της 25ης Νοεμβρίου 1942 δεν ήταν το μοναδικό στην Ελλάδα γεγονός όπου συνεργάστηκαν διάφορες μεταξύ τους παρατάξεις, ο ΕΔΕΣ και το ΕΑΜ εν προκειμένω, αφού τρεις μήνες αργότερα, στο οροπέδιο Φαρδύκαμπος της Σιάτιστας αντάρτες του αριστερού ΕΛΑΣ και συνάδελφοί τους εθνικιστές της ΥΒΕ/ΕΚΑ αιχμαλώτισαν ένα ολόκληρο τάγμα Ιταλών.

Χωρίς το πρώτο είναι απίθανο να υπήρχε το δεύτερο κι αμφότερες οι επιτυχίες διέθεταν κοινό παρονομαστή, έναν αμέσως επακολουθήσαντα ενδοελληνικό σπαραγμό.

Είναι φανερό πως η διαφοροποίηση ανάγεται στον «ανάδοχο»: στον Φαρδύκαμπο δεν υπήρχε κανείς, ενώ ο Γοργοπόταμοςσχεδιάστηκε, οργανώθηκε και κατά ένα μέρος εκτελέστηκε από Βρετανούς. Χωρίς την παρουσία τους όχι μόνον δεν θα λάβαινε χώρα η καταστροφή της γέφυρας, αλλά η μετέπειτα σημαντική ένοπλη αντίσταση εναντίον των τριών κατακτητών δύσκολα θα ξεπερνούσε στην ύπαιθρο το στάδιο των ασύνδετων ανταρτοομάδων, εκ των οποίων ελάχιστες θα ασχολούνταν με μαζικές επιθέσεις εναντίον των κατακτητών.

Ισχυρή ένδειξη των ειρημένων αποτελεί η ενιαύσια βαθιά παρανομία, διάβαζε διάλυση, από Γερμανούς και Βουλγάρους των ενόπλων ελληνικών σχηματισμών κατά τη φθινοπωρινή εξέγερση του 1941 στη Μακεδονία. Διττής, όχι όμως και ισομερούς, φύσεως ήταν η πτώση των Βρετανών στην Kεντρική Ελλάδα τέλη Σεπτεμβρίου του 1942, όπως φαίνεται από τους επικεφαλής τους.

Ο αρχηγός της Αποστολής, αντισυνταγματάρχης Μηχανικού Εντμουντ Μάγιερς, εξέφραζε το στρατιωτικό μέρος, σύμφωνα με το οποίο επειγόταν η διακοπή των γερμανικών ενισχύσεων από την Ευρώπη στη Βόρεια Αφρική μέσω των ελληνικών σιδηροδρόμων.

Εκτός από τις ειδικές του γνώσεις για την καταστροφή της γέφυρας, η ένστολη παρουσία του ήταν απαραίτητη για την έλξη σε ένα σώμα των κεχωρισμένων Ελλήνων ανταρτών.

Στον υποδιοικητή της Βρετανικής Αποστολής, έφεδρο ταγματάρχη Πυροβολικού Κρίστοφερ Γούντχαουζ, έναν πανέξυπνο, ελληνομαθή και ωκύποδα (προσόν άριστο για την περίσταση) νεαρό αφέθηκε το πολιτικό σκέλος της υποθέσεως.

Καθώς ο Κρις, όπως ήταν το παρωνύμιό του, επρόκειτο να παραμείνει στην Ελλάδα, ενώ ο αρχηγός του να επιστρέψει στο Κάιρο, φαίνεται πως το σαμποτάζ βάραινε ολιγότερο από την επιτόπια αναγνώριση του πεδίου και την εν καιρώ διαχείριση των ιδιαιτεροτήτων του.

Η παρουσία των Βρετανών ήταν αναγκαία, αφού περίσσευαν οι θολές αναγνώσεις για την κατάσταση στην Ελλάδα, τουλάχιστον λόγω της μυστικότητας και της απόστασης μεταξύ του χωριού και της πόλης. Έτσι, οι πληροφορίες που ξεκινούσαν από την ύπαιθρο έφθαναν με βραδύτητα στην Αθήνα όπου υπήρχε συμμαχικός πομπός ασυρμάτου για να μεταδοθούν στη Μέση Ανατολή.

Ήταν αδύνατον λοιπόν να εξακριβωθεί εξ αποστάσεως τι ίσχυε και τι όχι στον κόσμο των ελληνικών βουνών, παραδείγματος χάριν ο πραγματικός αριθμός των ανταρτών, το ποιόν, οι σκοποί ή οι αρχηγοί τους. Έτσι, γραφικοί κλέφτες διαφημίζονταν ως πραγματικοί αγωνιστές, ενώ κάτω από ηχηρά ψευδώνυμα κρύβονταν ποικίλων ειδών άνδρες.

Ελάχιστοι π. χ. γνώριζαν ότι ο «ταγματάρχης Πυροβολικού Άρης Βελουχιώτης» ήταν στην πραγματικότητα απόστρατος δεκανέας κι ασήμαντος έως τότε στο Πανελλήνιο δηλωσίας κομμουνιστής, ενώ οι περισσότεροι αγνοούσαν ότι ηνίοχος του ΕΑΜ, στις δέλτους του οποίου δρούσε ο ρηθείς, ήταν το ΚΚΕ. Κριτήριο για την επιλογή του τόπου προσεδάφισης αποτέλεσε η γεωγραφία.

Έτσι, παρ’ όλο που στον Όλυμπο δρούσαν ένοπλοι Έλληνες από την άνοιξη ήδη του 1942, προτιμήθηκε η Στερεά Ελλάδα, επειδή εκεί έστεκαν οι στόχοι, τρεις τεράστιες γέφυρες – τα Τέμπη δεν προσφέρονταν κι επιπροσθέτως βρίσκονταν πολύ μακριά από την Αθήνα.

Για την καταστροφή των γεφυρών χρειάζονταν δεκάδες αντάρτες, αλλά οι μόνοι βέβαιοι για τη συμμετοχή τους ήταν όσοι δρούσαν υπό τις διαταγές του απότακτου συνταγματάρχη Ναπολέοντος Ζέρβα, γνωστού στους συμμάχους, αφού ήδη είχε λάβει σημαντική οικονομική στήριξη για τη δημιουργία ανοιχτού αντάρτικου.

Στην τεράστια σωματική (και ψυχική) αντοχή του υποδιοικητή Κρις οφείλεται εν πολλοίς η εύρεση και σύνδεση του μακρινού ΕΔΕΣ με τους Βρετανούς δολιοφθορείς στην Γκιώνα.

Την πτώση των αλεξιπτωτιστών έμαθαν αμέσως οι Ιταλοί, γι’ αυτό και κίνησαν δυνάμεις εξεύρεσής τους. Καθώς οι συνδέσεις καθυστερούσαν, διαμορφώθηκε η αντίληψη ότι την αγνοούσε ο ΕΛΑΣ της περιοχής, παρ’ όλο που το γεγονός, εξέχον στην τοπική Ιστορία, διαδόθηκε προφανώς αστραπιαία. Με παρόμοια ταχύτητα εικάζεται πως είχε εξαπλωθεί και η φήμη ότι οι Βρετανοί αγόραζαν με λίρες σφάγια και τρόφιμα για την επιβίωσή τους χωρίς να τα κατάσχουν.

Ο ΕΔΕΣ και ο ΕΛΑΣ έδρασαν από κοινού

Η εμφάνιση του ΕΛΑΣ στη σκηνή συνέπεσε με την άφιξη των ανταρτών του Ναπολέοντος Ζέρβα στο πεδίο, με τους τελευταίους αποφασισμένους να λάβουν μέρος αμέσως στην ανατίναξη.

Ο ΕΔΕΣ θα έδρεπε τη δόξα του εγχειρήματος και αφειδή συμμαχική στήριξη σε περίπτωση αχειρίας του ΕΛΑΣ, κάτι όχι εντελώς απίθανο, αφού λόγω της αυστηρής πολιτικής δομής του τελευταίου ήταν φυσικό να αναμένεται έγκριση συμμετοχής από ανώτερα κλιμάκια. Καθώς όμως επρόκειτο για εγχείρημα στην περιοχή του ΕΛΑΣ, η απουσία του πιθανότατα θα κατέληγε στον λήθαργο, αν όχι τη διάλυση των μονάδων του, αφού κανένας από τους απλούς αντάρτες δεν θα την εκλάμβανε ως ορθή.

Τελικώς επιλέχτηκε ως στόχος η γέφυρα του Γοργοποτάμου και ύστερα από αναγνωρίσεις το τριμερές σχέδιο καταστροφής της είχε ως εξής:

α)τοποθέτηση και εμπύρευση εκρηκτικών στη βάση των μεταλλικών στηριγμάτων

β)απασχόληση ή εκμηδένιση της εκατέρωθεν ιταλικής φρουράς

γ)απαγόρευση άφιξης ενισχύσεων και διακοπή επικοινωνιών Για το πρώτο μέρος η τεχνογνωσία αρκούσε, αφού εκτός του Μάγιερς υπήρχαν και άλλοι Βρετανοί αξιωματικοί έμπειροι των εκρηκτικών.

Η εκτέλεση των υπολοίπων δύο μερών προϋπέθετε ορθή κατανομή όπλων, κυρίως αυτομάτων στεν, και πυρομαχικών, ιδίως χειροβομβίδων μιλς, αφού ο εχθρός είχε οχυρωθεί, σωστό διαμοιρασμό ανταρτών και αυστηρή τήρηση χρονοδιαγράμματος μέσα στη χειμωνιάτικη δυσχωρία, λογικές σχέσεις στις οποίες διακρίνονταν οι Βρετανοί, ιδιαίτερα ο Κρις. Η αρχηγία της επιχείρησης αφέθηκε στον (απότακτο) συνταγματάρχη Ζέρβα ως ανώτερο στον βαθμό από όλους τους παρευρισκομένους, γι’ αυτό αργότερα αυτόν επικήρυξαν οι Ιταλοί.

Την καταβολή του νοτίου βάθρου της γέφυρας όπου οι Ιταλοί ήταν πολυπληθέστεροι ανέλαβε ο βαθμοφόρος του ΕΔΕΣ Μιχαήλ Μυριδάκης, λόγω της έλλειψης αξιωματικών στον ΕΛΑΣ παρά εξαιτίας του εντυπωσιακού παραστήματός του.

Ο Άρης Βελουχιώτης δεν προσφέρθηκε ως υποψήφιος, πρώτον διότι ήταν πλασματικός «ταγματάρχης», κι έπειτα επειδή φοβόταν να μην αποκαλυφθούν τόσο ο πραγματικός στρατιωτικός βαθμός του όσο και το ονοματεπώνυμό του. Συμμετείχε όμως στο επιτελείο της επιχείρησης και ήταν χρήσιμος για να προσδίδει τόλμη στους άνδρες του, κάτι που ήδη το είχαν αποδείξει.

Αρτια λοιπόν οργανωμένη η επιχείρηση ήταν αφύσικο να μην επιτύχει. Όταν αντάρτες και Βρετανοί αποσύρθηκαν ευτυχείς από το πεδίο, ο Ζέρβας επέστρεψε στην περιοχή του Βάλτου από όπου είχε εξορμήσει.

Για τη συμμετοχή οι Βρετανοί προσφέρθηκαν να δώσουν παράσημα και χρήματα τόσο στον Ζέρβα όσο και στον Βελουχιώτη, αλλά ο τελευταίος ενώ αρνήθηκε το πρώτο, αποδέχτηκε το δεύτερο, ήτοι 250 χρυσές λίρες μετρητοίς τον Νοέμβριο κι άλλες τόσες έναν μήνα μετά.

Η οικονομική εξάρτηση του ΕΛΑΣ από τους Βρετανούς είχε αρχίσει. Ολίγες ημέρες αργότερα βαδίζοντας στα ίχνη του Κρις ο ΕΛΑΣ, ενισχυμένος με δύο νέους εξ Αθηνών καθοδηγητές, ανταπέδωσε την επίσκεψη των ανταρτών του ΕΔΕΣ με μια κύρια όμως διαφορά: ο Ζέρβας είχε προσέλθει αδελφικώς για την επιτυχία ενός κοινού σκοπού, ενώ η εισόρμηση του Άρη σκόπευε στην εξάρθρωση του ΕΔΕΣ.

Έπειτα από τη μεσίτευση του Κρις προς στιγμήν μόνον κατευνάστηκε η έμφυλη σύγκρουση. Η γέφυρα που είχε ενώσει τους αντάρτες είχε τελικώς καταστραφεί.

* Ο κ. Θανάσης Καλλιανιώτης είναι ιστορικός, δρ Ιστορίας ΑΠΘ. Αναδημοσίευση από την Καθημερινή της Κυριακής της 10/10/2010

Είναι το μοναδικό από τα Επτά Θαύματα του Κόσμου, για το οποίο η τοποθεσία εδώ και αιώνες παρέμενε αόριστη.

Τώρα, όμως, μία καθηγήτρια του Πανεπιστήμιου της Οξφόρδης, πιστεύει ότι έχει λύσει ένα από τα μεγαλύτερα αρχαιολογικά μυστήρια του κόσμου με τον εντοπισμό του ακριβές σημείου το οποίο οι Κρεμαστοί Κήποι της Βαβυλώναςκάποτε στόλιζαν.

Η Δρ Stephanie Dalley επικέντρωσε την αναζήτηση της εκατοντάδες μίλια βόρεια της περιοχής της αρχαίας πόλης της Βαβυλώνας, τώρα κοντά στο Hillah, στο κεντρικό Ιράκ, για να υποστηρίξει τη θεωρία της ότι το πλούσιο, υπερυψωμένο θαύμα ήταν στην πραγματικότητα χτισμένο κοντά στην πόλη της Νινευή, στα βόρεια της χώρας.

Συναρμολογώντας στοιχεία από αρχαία κείμενα, η Dalley αποκάλυψε ότι οι κήποι ήταν στην πραγματικότητα χτισμένοι όχι από τους Βαβυλώνιους και τον βασιλιάς τους τον Ναβουχοδονόσορ, όπως έχει θεωρηθεί, αλλά από τους γείτονες και εχθρούς τους, τους Ασσύριους υπό τον μονάρχη τους Sennacherib, πριν από περίπου 2700 χρόνια.

Η πρωτεύουσα του Σενναχειρείμ, η Νινευή, είναι τώρα κοντά στην Μοσούλη, μια περιοχή του Ιράκ που εξακολουθεί να πλήττει από θρησκευτική και εθνοφυλετική βία, και παρόλο που η Δρ Dalley ταξίδεψε στην περιοχή νωρίτερα το φθινόπωρο, η ομάδα της θεώρησε ότι είναι πολύ επικίνδυνο να επισκεφθεί το ακριβές σημείο.

Ωστόσο, με χρήση χαρτών, ήταν σε θέση να κατευθύνει ένα τοπικό τηλεοπτικό συνεργείο με ένοπλη συνοδεία στην περιοχή, δίπλα στα ερείπια του παλατιού του βασιλιά, για την εξερευνήσουν.

Τα πλάνα τους έδειξαν ένα τεράστιο ανάχωμα βρωμιάς και μπάζων, που κατηφόριζαν σε μια περιοχή πρασίνου με θέα σύγχρονες κατοικίες και την ύπαιθρο.

Η Δρ Dalley είπε:

"Αυτό είναι το κατάλληλο μέρος. Φαίνεται σαν μια καλή θέση για έναν κήπο.
«Περισσότερη έρευνα απαιτείται πλέον στην περιοχή, αλλά δυστυχώς δεν νομίζω ότι θα γίνει κάτι τέτοιο δυνατόν κατά την διάρκεια της ζωής μου.»

“Η θεωρία μου ότι οι κήποι ήταν στην Νινευή παραμένει ακλόνητη." Τα τραβηγμένα πλάνα είναι το αποκορύφωμα της 20ετής έρευνας από την Δρ Dalley.

Επειδή δεν βρέθηκε ποτέ καμία αρχαιολογική απόδειξη για τους κήπους, πολλοί έχουν απορρίψει την ύπαρξη τους στο παρελθόν και πλέον τους θεωρούν ως έναν μύθο.

Η έρευνά της, την οδήγησε στην διαπίστωση ότι οι κήποι χτίστηκαν πάνω σε μια σειρά από βεράντες, χτισμένες σαν ένα αμφιθέατρο, με μια λίμνη στο κάτω μέρος.

Το νερό μεταφερόταν στους κήπους και στις γύρω περιοχές, μέσω τεχνητού καναλιού των 60 μιλιών.

Αποδεικτικά στοιχεία της δομής των 90 μέτρων σε πλάτος και 18 μέτρων σε βάθος, παραμένουν στο τοπίο και μπορούν φανούν τώρα σε φωτογραφίες που ελήφθησαν από κατασκοπευτικούς δορυφόρους των ΗΠΑ αφού αναλύθηκαν από την Δρ Dalley.

Η βλάστηση απαιτούσε περίπου 300 τόνους νερού την ημέρα.

Μια επιγραφή που βρέθηκε από την Δρ Dalley περιγράφει πως επιτεύχθηκε το πότισμα της βλάστησης. Το νερό από τη λίμνη υψωνόταν πάνω στις ταράτσες από μία συσκευή που χρησιμοποιούσε τις ίδιες αρχές όπως και ο κοχλίας του Αρχιμήδη - περίπου τέσσερις αιώνες πριν θεωρήθηκε ότι είχε εφευρεθεί.

Η λίστα των θαυμάτων είχε συνταχθεί αρχικά, ως οδηγός για αξιοθέατα για τους αρχαίους Έλληνες ταξιδιώτες στην ανατολική Μεσόγειο γύρω από τον τρίτο αιώνα π.Χ.

Τα περισσότερα καταστράφηκαν από σεισμούς και μόνο η Πυραμίδα της Γκίζας επιβιώνει μέχρι σήμερα.

iefimerida.gr

Η ανακατασκευή του Ιερού Βράχου μέσα από γραφικά και ένα υψηλής αισθητικής βίντεο από την oμάδα Whiskytree

Πώς θα ένιωθες εάν έβλεπες ζωντανά την ανακατασκευή του Ιερού Βράχου σε ένα 3D βίντεο, μόλις 2,5 λεπτών;

Η εταιρία Πληροφορικής και Τρισδιάστατων Γραφικών Whiskytree.com, με έδρα την Καλιφόρνια που μετρά ήδη στο "βιογραφικό" της επιτυχίες, όπως η συμμετοχή στις ταινίες "The Hunger Games" και "Captain America: The First Avenger", αποφάσισε να μπει για λίγο στη θέση... του Ικτίνου και Καλλικράτη.

Στο βίντεο που διέρρευσε πριν λίγες ημέρες στο διαδίκτυο και παρουσιάστηκε στο 40ό Συνέδριο Νέων Τεχνολογιών Siggraph 2013, η ομάδα Whiskytree σε συνεργασία με την εταιρία VFX - η οποία κρύβεται πίσω από την υπερπαραγωγή και τα πλούσια οπτικά εφέ της ταινίας "Elysium" - χρησιμοποίησαν ένα σύνολο από 1,62 δισ. "ορατά τρίγωνα", για να καταλήξουν στο αισθητικό αποτέλεσμα που αυτή τη στιγμή έχετε την τύχη να παρακολουθήσετε στην οθόνη του υπολογιστή σας.

Και ιδού το αποτέλεσμα:

Το βίντεο στο vimeo έχει αποσπάσει τα θετικά σχόλια δεκάδων χρηστών που χαρακτηρίζουν τη δουλειά θαυματουργή.

Ένας εκ των δημιουργών μάλιστα, αναφέρει χαρακτηριστικά: Το project είχε αρχικό πλάνο ολοκλήρωσης τις έξι εβδομάδες, Ωστόσο, εμείς το τελειώσαμε σε μόλις πέντε. Δεκατέσσερις δημιουργοί δούλεψαν νυχθημερόν κατά τις πρώτες 3 εβδομάδες.

Τα Μαιμακτήρια ήταν γιορτή αφιερωμένη στον Μαιμάκτη Δία και τελούνταν στην Αθήνα τον μήνα Μαιμακτηριώνα, τον πέμπτο μήνα του αττικού ημερολογίου καιπήρε το όνομά του από το επίθετο του λατρευόμενου θεού.

Η γιορτή είχε εξιλαστικό χαρακτήρα κατά την οποία τελούνταν θυσίες προς τον ύπατο θεό του Ολυμπίου Δωδεκαθέου για ευμένεια προς την πόλη και ευημερία, για κατάπαυση των ανέμων, νεφοσυγκέντρωση και βροχές για αποδοτική σπορά.

Κατά τη διάρκεια της γιορτής διεξάγονταν χοροί, στους οποίους συμμετείχαν άνδρες μεταμφιεσμένοι σε Βάκχες, Νύμφες και Ώρες, και χόρευαν φορώντας πέπλα και βαριά ενδύματα στο θέατρο της Αθήνας για την αρχή του χειμώνα.

Στα Μαιμακτήριαπροσφέρονταν και ιδιαίτερη θυσία στον θεό Δία «Γεωργό» για καλή σπορά καθώς και «νηφάλιες» σπονδές (δίχως άκρατο οίνο), μελίσπονδα (σπονδές μελιού) και διάφορες παγκαρπίες.

Ο Μαιμάκτης Ζεύςσυμβολίζει την ταραχώδη δραστηριότητα των ουρανών την εποχή του έτους που ξεκινά η χειμερινή περίοδος. Το όνομά του ετυμολογείται από το ρήμα «μαιμάσσω», που σημαίνει «κινούμαι ορμητικά» αλλά και επίσης «ενθουσιάζω».

Μαιμακτήριαγιόρταζαν και οι Σπαρτιάτες.

Στους 25 αιώνες, που έχουν περάσει από την εποχή του Αλεξάνδρου, έχουν γραφεί γι’ αυτόν πολλά βιβλία κι έχουν εξετασθεί όλες οιπτυχές της ζωής και της δράσης του από κάθε πιθανή πλευρά.

Γεγονότα, πρόσωπα, στρατηγοί και απλοί στρατιώτες, ίντριγκες και φιλοδοξίες, ανατροπές και επιτεύγματα, δολιοφθορές και μύθοι που θα μας συναρπάσουν!

Η σειρά διασταυρώνει τα ιστορικά στοιχεία, τα αντιπαραθέτει και αποκαλύπτει όλες τις άγνωστες πτυχές της στρατιωτικής ιδιοφυΐας του Μεγάλου Αλεξάνδρου, του χαρακτήρα του ανθρώπου που ξεπέρασε τον εαυτό του και δημιούργησε την πρώτη μεγάλη αυτοκρατορία στην ιστορία.

Βασικός κορμός της παρουσίασης, είναι το έργο «Αλεξάνδρου Ανάβασις» του Αρριανού, που κατά γενική αποδοχή αποτελεί την αρτιότερη και αρτιότερη πηγή για την εκστρατεία του Αλεξάνδρου.

Μετά τη μάχη στο Γρανικό, η ελληνικές δυνάμεις υπό τον Αλέξανδρο, δημιουργούν ένα σταθερό στρατιωτικό & ψυχολογικό προγεφύρωμα που τους δίνει τη δυνατότητα να συνεχίσουν με διαφορετικό αέρα τις κινήσεις για την απελευθέρωση των ελληνικών πόλεων στη Μικρά Ασία.

Η ταχύτητα και η αποτελεσματικότητα της στρατιάς και οι ικανότητες του Αλεξάνδρου, τρομοκρατούσαν τους εχθρούς και πειθαρχούσαν τους φίλους.Οι Πέρσες διοικητές αντί να δυσκολέψουν τον Αλέξανδρο, το βάζουν στα πόδια και την κατάσταση παίρνει στα χέρια του ο ίδιος ο Αυτοκράτορας Δαρείος, που θα αντιμετωπίσει τον Αλέξανδρο στην Ισσό...

Μετά την κατάκτηση της Τύρου, ο δρόμος για την κατάληψη της Αιγύπτου ήταν ανοικτός, καθώς ο ανεφοδιασμός της στρατιάς θα μπορούσε να γίνεται απρόσκοπτα.

Στην Αίγυπτο έγινε δεκτός ως Απελευθερωτής από τον περσικό ζυγό, ενώ σημαντικό γεγονός, είναι και η ίδρυση της Αλεξάνδρειας. Μεγάλη αναφορά γίνεται στην επίσκεψη του μαντείου του Άμμωνος Διός στην όαση της Σίβα.

Η έκβαση του πολέμου όμως δεν είχε ακόμη κριθεί, καθώς ο Δαρείος θα αντιμετωπίσει τον Αλέξανδρο στα Γαυγάμηλα...

Ο τρόπος με τον οποίο επιχειρείται η πρώτη προσέγγιση στην ανάλυση του θέματος της ψυχής

Ένα από τα σημαντικότερα βιβλία του Αριστοτέλη, το οποίο εξακολουθεί να συγκεντρώνει στις σελίδες του το παγκόσμιο ενδιαφέρον είναι το «ΠΕΡΙ ΨΥΧΗΣ».

Ο Αριστοτέλης αναγνωρίζοντας τα τεράστια προβλήματα που υπάρχουν στην προσπάθεια της κατανόησης της ΑΟΡΑΤΗΣ και ΑΫΛΗΣ φύσης της ψυχής μας, ξεκινάει την πολύτιμη διατριβή του, επισημαίνοντας πριν από οτιδήποτε άλλο ακριβώς αυτά τα προβλήματα.

Αξίζει τον κόπο, να δούμε τον τρόπο με τον οποίο επιχειρείται αυτή η πρώτη προσέγγιση στην ανάλυση του θέματος της ψυχής και η τεράστια σημασία αυτής της τόσο ιδιαίτερης γνώσης.

[402a] Τῶν καλῶν καὶ τιμίων τὴν εἴδησιν ὑπολαμβάνοντες,

Θα εξετάσουμε τώρα, όλα τα θέματα που έχουν την μέγιστη αξία και σχετίζονται με την τελειότητα,

μᾶλλον δ'ἑτέραν ἑτέρας

θέματα, τα οποία υπερβαίνουν κάθε άλλη γνώση.

ἢ κατ'ἀκρίβειαν

Είναι αυτά που έχουν την μεγαλύτερη σημασία για τον άνθρωπο,

ἢ τῷ βελτιόνων τε καὶ θαυμασιωτέρων εἶναι,

ή αλλιώς αυτά που ανήκουν στα πιο αξιοθαύμαστα θέματα του κόσμου και στα πιο ανώτερα.

δι'ἀμφότερα ταῦτα τὴν περὶ τῆς ψυχῆς ἱστορίαν εὐλόγως ἂν ἐν πρώτοις τιθείημεν.

Αυτά τα θέματα αφορούν την εξέλιξη της ψυχής, από την αρχική της εμφάνιση μέχρι σήμερακαι είναι λογικό να θεωρούμε αυτό το θέμα από τα πρωτεύοντα που οφείλουμε να εξετάσουμε.

Άρα κατά τον Αριστοτέλη το πρώτο και σημαντικότερο θέμα με το οποίο θα πρέπει να ασχοληθεί ένας φιλόσοφος είναι χωρίς ίχνος αμφιβολίας,το θέμα της ψυχής.

δοκεῖ δὲ καὶ πρὸς ἀλήθειαν ἅπασαν ἡ γνῶσις αὐτῆς μεγάλα συμβάλλεσθαι,

Όπως φαίνεται, αυτή η γνώση του τρόπου λειτουργίας της ψυχής θα πρέπει να θεωρηθεί ότι συμβάλει κατεξοχήν στην αποκάλυψη της αλήθειας,

μάλιστα δὲ πρὸς τὴν φύσιν•

και μάλιστα της αλήθειας εκείνης, που αφορά στην λειτουργία του σύμπαντος.

ἔστι γὰρ οἷον ἀρχὴ τῶν ζῴων.

Θα μπορούσαμε να ξεκινήσουμε, εξετάζοντας τον τρόπο που δημιουργήθηκαν όλοι οι ζώντες οργανισμοί.

Με την λέξη «ζώων», αναφέρεται σε ολόκληρο τον έμβιο κόσμο. Φυτά, ζώα και ανθρώπους.

ἐπιζητοῦμεν δὲ θεωρῆσαι καὶ γνῶναι τήν τε φύσιν αὐτῆς καὶ τὴν οὐσίαν,

Το ζητούμενο για μας, πρέπει να είναι να καταφέρουμε αρχικά να κατανοήσουμε και να αποκτήσουμε σωστή γνώση, ως προς την φυσιολογία των ζώντων οργανισμών, αλλά και τον τρόπο λειτουργίας της ψυχής τους.

εἶθ'ὅσα συμβέβηκε περὶ αὐτήν•

Κατόπιν, να εξετάσουμε όλα τα θέματα που έχουν σχέση με αυτές τις λειτουργίες.

ὧν τὰ μὲν ἴδια πάθη τῆς ψυχῆς εἶναι δοκεῖ,

Έτσι, καταρχήν θα εξετάσουμε αυτά που θεωρούμε τα ιδιαίτερα πάθη της ψυχής,

τὰ δὲ δι'ἐκείνην καὶ τοῖς ζῴοις ὑπάρχειν.

και μάλιστα εκείνα τα πάθη, που είναι κοινά σε όλους τους ζώντες οργανισμούς.

πάντῃ δὲ πάντως ἐστὶ τῶν χαλεπωτάτων λαβεῖν τινα πίστιν περὶ αὐτῆς.

Όπως είναι σε όλους γνωστό, το να σχηματίσει κανείς μια σωστή αντίληψηόσον αφορά το θέμα της ψυχής, είναι από τα δυσκολότερα θέματα που υπάρχουν.

καὶ γάρ, ὄντος κοινοῦ τοῦ ζητήματος καὶ πολλοῖς ἑτέροις,

Βεβαίως, αυτό το θέμα της εξέτασης της ψυχής, είναι ένα κοινό θέματο οποίο συναντούμε συχνά στις διδασκαλίες πολλών άλλων φιλοσόφων,

λέγω δὲ τοῦ περὶ τὴν οὐσίαν καὶ τὸ τί ἐστι,

και αναφέρομαι βασικά στο πώς θα καταφέρουμε να βρούμε τις κατάλληλες λέξεις, για να αναλύσουμε της ουσίας της ψυχής,

τάχ'ἄν τῳ δόξειε μία τις εἶναι μέθοδος κατὰ πάντων περὶ ὧν βουλόμεθα γνῶναι τὴν οὐσίαν,

όπως επίσης και να εξετάσουμε το αν θα μπορούσε κανείς να υποστηρίξει την άποψηότι υπάρχει μία συγκεκριμένη μέθοδος, βάσει της οποίας θα μπορούσαμε να προσεγγίσουμε την έννοια της ψυχής, όπως συμβαίνει και με όλα τα θέματα για τα οποία ζητούμε να ανακαλύψουμε το βαθύτερο νόημά τους,

ὥσπερ καὶ τῶν κατὰ συμβεβηκὸς ἰδίων ἀπόδειξις,

όπως έχει αποδειχθεί μέχρι τώρα, με τον τρόπο που συνηθίζουμε να αποδεικνύουμε όλα τα ιδιαίτερα θέματα.

ὥστε ζητητέον ἂν εἴη τὴν μέθοδον ταύτην•

Έτσι λοιπόν, θα πρέπει να πούμε ότι αυτό που μας ζητείται είναι και στην περίπτωση αυτή, να ανακαλύψουμε την ενδεδειγμένη μέθοδο, που θα μας επιτρέψει να προσεγγίσουμε την έννοια της ψυχής.

εἰ δὲ μὴ ἔστι μία τις καὶ κοινὴ μέθοδος περὶ τὸ τί ἐστιν,

Εάν όμως θεωρήσουμε ότι δεν υπάρχει μία κοινή και μοναδική μέθοδος την οποία θα μπορούσαμε να ακολουθήσουμε,

ἔτι χαλεπώτερον γίνεται τὸ πραγματευθῆναι•

τότε η μελέτη μας θα καταλήξει να εξελιχθεί σε μια πολύ δυσκολότερη προσπάθεια.

δεήσει γὰρ λαβεῖν περὶ ἕκαστον τίς ὁ τρόπος,

Διότι, θα έπρεπε, ο κάθε ένας που λαμβάνει μέρος σε αυτήν την έρευνα, να χρησιμοποιήσει καταρχήν τον δικό του τρόπο που θα προσεγγίσει την έννοια της ψυχής,

ἐὰν δὲ φανερὸν ᾖ πότερον ἀπόδειξίς ἐστιν ἢ διαίρεσις ἢ καί τις ἄλλη μέθοδος,

και αν αυτός ο τρόπος αποδειχθεί ότι είναι σωστός, θα πρέπει να παρουσιαστεί η απόδειξη, διαφορετικά θα έπρεπε να εξεταστεί άλλη μέθοδος και να επιμεριστεί το αντικείμενο της έρευνας σε πολλές μεθόδους.

ἔτι πολλὰς ἀπορίας ἔχει καὶ πλάνας,

Έτσι όμως, θα δημιουργηθούν πολλές απορίες και πολλές λανθασμένες εντυπώσεις,

ἐκ τίνων δεῖ ζητεῖν•

και δεν θα γνωρίζει κανείς ποια από όλες αυτές τις απόψεις θα πρέπει να λάβει σοβαρά υπόψη του.

ἄλλαι γὰρ ἄλλων ἀρχαί,

Και βεβαίως ο κάθε ερευνητής, θα ξεκινάει από τις δικές του διαφορετικές θεωρίες.

καθάπερ ἀριθμῶν καὶ ἐπιπέδων.

Αυτές οι πολλές θεωρίες, θα μπορούσαν να συγκριθούν με την ύπαρξη πολλών αριθμών, όπως και με την ύπαρξη πολλών επιπέδων που σχηματίζουν το ίδιο σώμα.

Δηλαδή ο Αριστοτέλης υποστηρίζει, ότι ως απαραίτητη προϋπόθεση στο θέμα της έρευνας και της ανάλυσης της ουσίας της ψυχής, θα πρέπει αρχικά να γίνει αποδεκτή από όλους τους φιλοσόφους, μία κοινή μέθοδος προσέγγισης και εργασίας, διαφορετικά τα αποτελέσματα των ερευνών θα είναι άπειρα χωρίς να μπορέσουμε ποτέ να βγάλουμε άκρη.

πρῶτον δ'ἴσως ἀναγκαῖον διελεῖν ἐν τίνι τῶν γενῶν καὶ τί ἐστι,

Καταρχήν λοιπόν, ίσως θα ήταν σκόπιμο να εξετάσουμε διεξοδικά σε ποιο από τα γένη θα μπορούσε να ανήκει η έννοια και η ουσία της ψυχής.

λέγω δὲ πότερον τόδε τι καὶ οὐσία ἢ ποιὸν ἢ ποσόν,

Αναφέρομαι σε ποια από όλες τις κατηγορίες θα έπρεπε να κατατάξουμε την ουσία της ψυχής, είτε από άποψη ποιότητας είτε από άποψη ποσότητας,

ἢ καί τις ἄλλη τῶν διαιρεθεισῶν κατηγοριῶν,

είτε ακόμα και αν θα μπορούσαμε να την κατατάξουμε σε κάποια άλλη διαφορετική κατηγορία.

ἔτι δὲ πότερον τῶν ἐν δυνάμει ὄντων ἢ μᾶλλον ἐντελέχειά τις•

Επιπλέον, θα έπρεπε να εξετάσουμε αν η ψυχή ανήκει στα εν δυνάμει όντα ή στα εντελεχεία όντα.

διαφέρει γὰρ οὔ τι [402b] μικρόν.

Διότι αυτές οι δύο κατηγορίες κάθε άλλο, παρά μικρή διαφορά έχουν μεταξύ τους...

Ομηρικός Ύμνος Εστίας

“Εστιη η πάντων εν δώμασιν υψηλοισιν

Αθανάτων τε θεών χαμαί ερχομένων τα’ανθρώπων

Έδρην αίδιον έχαλχες πρεσβηίδα τιμήν

Καλόν έχουσα γέρας και τιμήν. Ου γαρ ατερ σου

Ειλαπίναι θνητοισιν ιν’ ου πρώτη πυμάτη τε

Εστίη αρχόμενος σπένδει μελιηδέα οίνον.

Και συ μοι Αργειφόντα Διός και Μαιάδος θιέ

Άγγελε των μακάρων χρυσόρραπι δώτορ εάων,

ναίετε δώματα καλά, φίλα φρεσίν αλλήλοισιν

Ίλαος ως επάρηγε συν αιδοίη τε φίλη τεΕστίη.

Ειδότες έργματα καλά νόω θ’έσπεσθε και ήβη.

Χαίρε Κρόνου θύγατερ, συ τε και χρυσόρραπις Ερμής.

Αυτάρ εγών υμέων τε και άλλης μνήσομ’ αοιδής.”

-------------------------------------

"Εστία, που στα ψηλά δώματα όλων των αθανάτων

Θεών και των ανθρώπων που βαδίζουνε χάμου στη γη,

Αθάνατη έδρα σούλαχε αξίωμα πρεσβυτικό,

Ωραίο βραβείο νάχεις και τιμή.γιατί δίχως εσένα οι θνητοί

Δεν κάνουνε συμπόσια, όπου κανείς με πρώτη και τελευταία

την Εστία, να μην αρχίζει την σπονδή με οίνο μελίγευστο.

Και σύ εμένα γιέ του Δία και της Μαιάδος Αργειφόντη

Αγγελιοφόρε των μακαρίων, χρυσόραβδε δοτήρα αγαθών

Όντας ελεήμων βοήθησε μαζί με τη σεμνή και αγαπημένη Εστία,

γιατί και οι δύο εσείς στων γήινων ανθρώπων

Μένετε τα ωραία δώματα με φιλική ανάμεσα σας διάθεση,

Και τα έργα τους γνωρίζοντας τους ανταμοίβετε με νου και ήβη.

Χαίρε του Κρόνου θυγατέρα εσύ και ο χρυσόραβδος Ερμής.

Αλλά εγώ εσάς και μ’άλλη μου ωδή θα υμνήσω.