Είναι μια λέξη που διαχρονικά θα λέγαμε ότι χαρακτηρίζει την Ελλάδα. Και είναι μια λέξη που χρησιμοποιούμαι συχνά. Ωστόσο, εάν προσπαθήσουμε να την μεταφράσουμε σε άλλη γλώσσα, είναι αλήθεια ότι θα δυσκολευτούμε.

Η λέξη που αναφερόμαστε είναι το «φιλότιμο» και το BBC, στο αφιέρωμά του με τίτλο «The Greek word that cant ’t be translated», μας μιλά για την αρετή που κρύβει εννοιολογικά η λέξη αυτή.

Στην προσπάθειά του να την εξηγήσει στο βρετανικό αναγνωστικό κοινό, ο αρθρογράφος την περιγράφει ως την «αγάπη για την τιμή». παραδέχεται ωστόσο ότι η μετάφραση είναι ανεπαρκής να περιγράψει το πραγματικό νόημα της λέξης. Και αυτό γιατί μέσα σε μόνο τέσσερις συλλαβές, συμπυκνώνει τόσες αρετές, που απλά είναι αδύνατο να μεταφραστεί.

Ξεκινά την περιγραφή από το Τολό, στην ανατολική ακτή της Πελοποννήσου, όπου ένας Γερμανός δημόσιος υπάλληλος και συγγραφέας, ο Andreas Deffner, μαθαίνει για πρώτη φορά τι σημαίνει η λέξη «φιλότιμο».

«Καλημέρα, πως είστε;» τον ρωτάει ένα πρωινό η γιαγιά Βαγγελιώ, η ιδιοκτήτρια του καταλύματος που έμενε.

«Έτσι κι έτσι» απαντάει εκείνος, νυσταγμένα.

Μετά από λίγο η γιαγιά Βαγγελιώ και η κόρη της Ειρήνη, του προσφέρουν ένα πιάτο (ζεστής φυσικά) κοτόσουπας. Την έφαγε βέβαια, αφού τα μάτια τόσο της κυράς Βαγγελιώς και της κόρης της Ειρήνης ήταν καρφομένα πάνω του όσο έτρωγε ωστόσο λίγο αργότερα, και ενώ έχει λιώσει από τον ιδρώτα που του προκάλεσε η ζεστή σούπα, ρώτησε τον γιο της κυράς Βαγγελιώς, Περικλή, τι ακριβώς συνέβη.

«Είπες στην Βαγγελιώ ότι δεν αισθανόσουν καλά;«, τον ρώτησε ο Περικλής,

«Ορίστε; Απλά είπα ότι ήμουν έτσι κι έτσι».

«Αν απαντήσεις "έτσι κι έτσι", οι ντόπιοι νομίζουν ότι είσαι άρρωστος και το φιλότιμό τους, τους κάνει να θέλουν να σε βοηθήσουν να αισθανθείς καλύτερα, εξ ου και η σούπα», του εξήγησε ο Περικλής γελώντας.

Αυτό το περιστατικό στάθηκε η αιτία για να γράφει το βιβλίο Filotimo!: Abenteuer, Alltag und Krise in Griechenland που μιλά μόνο για το «φιλότιμο».

Υπάρχει ένα μεγάλο debate γύρω από την ερμηνεία της λέξης, δεδομένου ότι ανήκει στο πάνθεον των στοιχείων λεξικολογίας που αψηφούν την εύκολη εξήγηση. Η «αγάπη για την τιμή», που θεωρείται η επίσημη μετάφραση, είναι μια χρηστική όσο και ανεπαρκής προσπάθεια απόδοσης της.

Έτσι το BBC ρώτησε πολλούς Έλληνες για το τι σημαίνει η λέξη «φιλότιμο» και πήρε πολλές απαντήσεις. «Να κάνεις το σωστό», λέει η γιατρός Πηνελόπη Καλαφάτη. «Να αγαπάς και να τιμάς τον Θεό και την κοινωνία», απαντά ο ιερέας Νικόλας Παπανικολάου.

«Να προσπαθείς για την τελειότητα» λέει ο ηθοποιός Κωστής Θωμόπουλος. «Να βγαίνεις από το comfort zone σου για να βοηθήσουμε κάποιον που έχει ανάγκη», λέει η Τατιάνα Παπαδοπούλου, εθελόντρια στο camp προσφύγων στη Μαλακάσα.

Έτσι, όχι μόνο η λέξη παραμένει αμετάφραστη, αλλά και οι ίδιοι οι Έλληνες δυσκολεύονται να συμφωνήσουν σε έναν ενιαίο ορισμό.

«Η μυθολογία που συνοδεύει αυτήν την αόριστη ιδέα δεν έχει προηγούμενο. Πράγματι, η λέξη είναι αδύνατο να μεταφραστεί με ακρίβεια σε καμία γλώσσα», εξηγεί ο Βασίλειος Π. Βερτουδάκης, λέκτορας της Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. «Ωστόσο, το φιλότιμο αποτελεί δομικό στοιχείο της ελληνικής ιδιοσυγκρασίας λόγω της μοναδικής θέσης της Ελλάδας σε σχέση με αυτό που αποκαλούμε Δύση». Όπως εξηγεί, η λέξη προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη «φιλοτιμία», της οποίας η πρώτη επιβεβαιωμένη γραπτή αναφορά χρονολογείται στην αυγή της ελληνικής κλασικής περιόδου (6ος και 7ος αιώνας π.Χ.) στα γραπτά του λυρικού ποιητή Πίνδαρου.

Για τον Πίνδαρο και άλλους ποιητές της εποχής, η λέξη σήμαινε αγάπη για την τιμή ή τη διάκριση ή τη φιλοδοξία, συχνά όμως με αρνητική χροιά. Στη μυθολογία, για παράδειγμα, το «φιλότιμο» του Αχιλλέα πλήττεται όταν ο βασιλιάς Αγαμέμνονας του παίρνει τη Βρισηίδα που ήταν το έπαθλο για την ανδρεία του στο πεδίο της μάχης.

Μόνο μετά την εδραίωση της Δημοκρατίας στην κλασική Αθήνα γύρω στο 4ο - 5ο αιώνα π.Χ., όταν ο ανταγωνισμός αντικαθίσταται από τη συνεργασία, η λέξη αποκτά πιο θετική χροιά. Την εποχή εκείνη, «ένας άνθρωπος με φιλότιμο» σήμαινε κάποιος που αρέσκεται στους επαίνους της πόλης του, υπηρετώντας ωστόσο, πρώτα την κοινότητα», λέει ο κ. Βερτουδάκης.

Η έννοια πραγματικά «απογειώθηκε» κοντά στον 15ο αιώνα, όταν οι Οθωμανοί σκλάβωσαν την Ελλάδα, μείωσαν την εκπαίδευση και επέβαλαν υψηλή φορολογία και απέκοψαν για αιώνες τη χώρα από τη Δυτική Ευρώπη.

«Ενώ η Δύση βίωνε τον Διαφωτισμό, ανέπτυσσε σύγχρονα κράτη συνδέοντας τα άτομα με το κράτος δικαίου και την αίσθηση της ευθύνης, οι υποταγμένοι Έλληνες ανέπτυσσαν δεσμούς με κριτήριο την υπερηφάνεια, την τοπική κοινότητα και τις διαπροσωπικές σχέσεις», εξηγεί ο κ. Βερτουδάκης. «Αντί να αναπτύξουν συνείδηση των θεσμών, όπως συνέβη στη Δυτική Ευρώπη, οι ελληνικές κοινότητες διαποτίστηκαν από το φιλότιμο, το οποίο δεν πυροδοτήθηκε από τον νόμο και τη λογική αλλά από το έντονο συναίσθημα και ως έναν βαθμό από την οικειότητα».

Και έτσι η συναισθηματική πλευρά της ελληνικής ιδιοσυγκρασίας διαπερνά όλη τη σύγχρονη ελληνική ιστορία. Τον Μάιο του 1941, όταν οι δυνάμεις του Άξονα εξαπέλυσαν επίθεση εναντίον της Κρήτης, οι ντόπιοι όχι μόνο πήραν τα κουζινομάχαιρα και ό,τι άλλο από την καθημερινότητα μπορούσε να γίνει όπλο, πέρασαν μέσα από τα πανύψηλα, τραχιά βουνά και τα απότομα φαράγγια του νησιού τους και βρήκαν τα καλύτερα κρησφύγετα για τους Βρετανούς και Αυστραλούς στρατιώτες. Ούτε η πείνα, ούτε η απειλή της θανατικής ποινής τους σταμάτησαν. Η αίσθηση του καθήκοντος, της τιμής και το θάρρος τους υπερέβη τα πάντα.

Σήμερα, συνεχίζει το δημοσίευμα, σχεδόν 76 χρόνια μετά, οι κάτοικοι της Λέσβου, της Χίου και της Κω, περιοχές γνωστές για το φυσικό τους κάλλος και μεγάλοι τουριστικοί προορισμοί -εν μέσω οικονομικής κρίσης- πηδούσαν μέσα στις βάρκες για να σώσουν τους πρόσφυγες.

«Γιατί μου λέτε, μπράβο, παιδιά μου;» αναρωτιόταν η 86χρονη γιαγιά της Συκαμνιάς, Αιμιλία Καμβύση, αναφέρει το BBC, κάνοντας ειδική μνεία στις περίφημες γιαγιάδες -την 89χρονη Ευστρατία Μαυραπίδου και την 85χρονη Μαρίτσα Μαυραπίδου που έγιναν σύμβολα των εθελοντών κατοίκων της Λέσβου όταν ο φωτογραφικό φακός «τις συνέλαβε» να περιποιούνται ένα βρέφος παιδί μιας προσφυγοπούλας από τη Συρία, που μόλις είχε αποβιβασθεί στην ακτή- αλλά και στον ψαρά Στρατή Βαλιαμό.

«Τι το ξεχωριστό κάνω; Δεν θα κάνατε το ίδιο;», αναρωτιόταν. Για αυτούς τους ανθρώπους, το φιλότιμο είναι απλά τρόπος ζωής.

Ο Deffner ετοιμάζει ξανά βαλίτσα για να επισκεφθεί για ένα ακόμη καλοκαίρι την πανσιόν της γιαγιάς Βαγγελιώς.

«Ποιος είναι ο δικός σας ορισμός για το "φιλότιμο";», τον ρωτά ο δημοσιογράφος.

«Δυο - τρεις θετικές σκέψεις, ένα λίτρο όρεξη για ζωή, 500 γραμμάρια φιλοξενίας, 10 σταγόνες συμπάθειας, μια ουγκιά υπερηφάνειας, αξιοπρέπεια και η εσωτερική φωνή μας» απαντά.

Ο Παρθενώναςείναι το λαμπρότερο μνημείο της αθηναϊκής πολιτείας. Μιας και αποτελεί ένα σημαντικό αξιοθέατο της πόλης και πόλος έλξης εκατομμυρίων τουριστών κάθε χρόνο, ας δούμε μερικά πράγματα παρακάτω γι’ αυτό που πολλοί ίσως δεν γνώριζαν.

10. Ο Παρθενώνας ή ο Ιερός βράχος ο οποίος βρίσκεται στην ακρόπολη των Αθηνών, χτίστηκε για αμυντικούς σκοπούς. Κατά τη διάρκεια του πολέμου οι Έλληνες χρησιμοποιούσαν την Ακρόπολη για να έχουν μία καλύτερη εικόνα των θέσεων των εχθρών τους.

9. Στις πλαγιές της Ακροπόλεως έχουν ανακαλυφθεί νεολιθικά λείψανα τα οποία δείχνουν μία συνεχόμενη ύπαρξη πολιτισμών και οικισμών στο λόφο τουλάχιστον από το 2800 π.Χ, δηλαδή πολύ πριν από τον μινωικό και μυκηναϊκό πολιτισμό.

8. Το όνομα Παρθενώνας προέρχεται από ένα από τα πολλά επίθετα προσωνύμια της θεάς Αθηνάς το οποίο είναι Αθηνά η παρθένος και δόθηκε τον 5ο αιώνα π.Χ στον θάλαμο στο εσωτερικό του ναού που στεγάζεται το άγαλμα της.

Ο ίδιος ναός ήταν γνωστός ως ο μεγάλος ναός ονομασία η οποία αναφέρεται στο μήκος του εσωτερικού του σηκού 29,8 μέτρα από τον 4ο αιώνα π.Χ ολόκληρο το οικοδόμημα άρχισε να αποκαλείται Παρθενώνας.

7. Η κατασκευή του Παρθενώνα ξεκίνησε το 447 και ολοκληρώθηκε το 438 π.Χ η διακόσμηση του ναού όμως συνεχίστηκε μέχρι το 432.

6. Το πρόγραμμα αποκατάστασης του Παρθενώνα το οποίο χρηματοδοτείται από την Ελληνική Κυβέρνηση και την Ευρωπαϊκή Ένωση εισέρχεται πλέον στην 42η συνεχή χρονιά λειτουργίας του ενώ οι αρχαίοι Αθηναίοι είχαν χρειαστεί λίγο λιγότερο από μία δεκαετία για να το κατασκευάσουν από το μηδέν.

5. Χτίστηκε από τους αρχιτέκτονες Ικτίνου και Καλλικράτη υπό την εποπτεία του γλύπτη Φειδία.

Ο Παρθενώνας χαρακτηρίζεται από τους πιο σύγχρονους αρχιτέκτονες και ιστορικούς ως υπέρτατη έκφραση της αρχαίας ελληνικής αρχιτεκτονικής ιδιοφυΐας και αντιπροσωπεύει το γάμο της απλότητας με την δύναμη.

Ο ναός επίσης θεωρείται ως το αποκορύφωμα της εξέλιξης του δωρικού ρυθμού ο οποίος με τη σειρά του είναι ο απλούστερος των τριών κλασικών ελληνικών αρχιτεκτονικών ρυθμών.

4. Εάν δεν σας εντυπωσιάζει η αρχιτεκτονική του ναού, μάθετε αρχικά ότι ο σχεδιασμός του Παρθενώνα είναι αντισεισμικών προδιαγραφών. Παρότι οι στήλες του κλείνουν διακριτικά προς τα μέσα ώστε να προσφέρουν καλύτερη οπτική γωνία παρατηρώντας τον από χαμηλά, μπορεί να αποβάλει αποτελεσματικά το νερό της βροχής και να έχει την απαιτούμενη αντισεισμική ενίσχυση, λόγω μιας πολύ λεπτής παραγωγικής καμπύλης. Σίγουρα οι αρχαίοι Έλληνες ήταν πολύ πιο μπροστά από την εποχή τους.

3. Ενώ ένα μεγάλο μέρος του παραμένει άθικτο ο Παρθενώνας υπέστη σημαντικές ζημιές κατά το πέρασμα των αιώνων. Όλα ξεκίνησαν το 296 π.Χ όταν ο τύραννος Λάχαρης αφαίρεσε τα χρυσά τμήματα του αγάλματος της Αθηνάς για κοπή νομίσματος, προκειμένου να πληρώσει το στρατό του. Τα τμήματα αυτά αποκαταστάθηκαν σύντομα, πολύ πιθανόν το 290 π.Χ αφού χύθηκαν μέσα στα ίδια καλούπια με τα πρωτότυπα.

2. Ένα άλλο σημαντικό μνημείο που βρίσκεται στους πρόποδες της Ακρόπολης, είναι το θέατρο του Διονύσου το οποίο θεωρείται ότι είναι το πρώτο θέατρο στην ιστορία.

1. Στη μέχρι τώρα γνωστή ιστορία της ανθρωπότητας, όταν σε ένα ορθογώνιο παραλληλόγραμμο ο λόγος του μήκους του προς το πλάτος του ισούται περίπου με 1,61803 39887 49894 84820, τότε θεωρείται όσο πιο ευχάριστο στο μάτι. Αυτή η αναλογία ονομάστηκε από τους Έλληνες ως η χρυσή τομή.

Στον κόσμο των μαθηματικών η αριθμητική τιμή γνωστή και ως Φ, πήρε το όνομα της από το αρχικό του Έλληνα γλύπτη Φειδία, ο οποίος χρησιμοποιούσε ευρέως τη χρυσή τομή στα γλυπτά του.

Οι εξωτερικές διαστάσεις του Παρθενώνα αποτελούν ένα τέλειο χρυσό ορθογώνιο και πιστεύεται ότι ο Παρθενώνας χτίστηκε με εξαιρετική ακρίβεια, σύμφωνα με αυτή τη μαθηματική αναλογία της αποκαλούμενης ιερής γεωμετρίας.

Αθήνα, πρωτεύουσα της Ελλάδας, πολιτικό, οικονομικό και πολιτιστικό κέντρο της χώρας.

Την ονομασία Αθήνα οι αρχαίοι Έλληνες τη συνέδεαν με το όνομα της θεάς Παλλάδας Αθηνάς, της προστάτιδα της πόλης. Σύμφωνα με άλλες πηγές η λέξη Αθήνα σχηματίσθηκε σχηματίστηκε από τη λέξη άθος = άνθος ή το ρήμα θάω = θηλάζω, ώστε η λέξη Αθήνα σημαίνει ανθούσα ή εύφορη.

Η Γλαυξ ή Κουκουβάγια ήταν επίσης ένα από τα σύμβολα της θεάς Αθηνάς. Όμως η προέλευση της λέξης από το ρήμα γλαύσσω που σημαίνει λάμπω, αστράφτω, μας κάνει να πιστεύουμε ότι η θεά Αθηνά και το πτηνό Γλαυξ ταυτίστηκαν, επειδή είχαν αστραφτερά μεγάλα μάτια.

Έτσι έγινε η Γλαυξ το σύμβολο της πόλης της Αθήνας. Αθήνα, η αστραφτερή πόλη. Πώς όμως φαίνεται από ψηλά;

Το εντυπωσιακό βίντεο είναι από το Visit Greece.

Πόσοι Έλληνες γνωρίζουν άραγε, ότι το Λατινικό Αλφάβητο στο οποίο γράφουν όλες οι Χώρες του Δυτικού Κόσμου είναι το Αλφάβητο των Ελλήνων της Κύμης;

Την Τρίτη 24 Νοεμβρίου 2009, στην εκπομπή «Άξιον Εστί» της ΕΤ-3, ο Βασίλης Βασιλικός φιλοξένησε τον καθηγητή της Κρητικής Αρχαιολογίας Γιάννη Σακελλαράκη,

ο οποίος μίλησε για την μεγάλη ανακάλυψη της γυναίκας του Έφης:

Η Έφη Σακελλαράκη, όπως θα ακούσετε να λέει ο καθηγητής, ανακάλυψε την ακριβή θέση της Αρχαίας Κύμης στην Εύβοια, και γι’ αυτό τον λόγο την λατρεύουν οι Ιταλοί.

Ακούστε αυτά που λέει ο καθηγητής Γιάννης Σακελλαράκης για την Κύμη και το Αλφάβητό της που μεταφέρθηκε στην Μεγάλη Ελλάδα της Ιταλίας και έγινε το γνωστό σε όλους Λατινικό Αλφάβητο.

Μία ακόμη Ελληνική Εποποιία που ούτε καν διδάσκεται στα Ελληνικά Σχολεία…

visaltis.blogspot.com

Επτά ιστορικές πολεμικές νίκες εναντίον όλων των προβλέψεων

Όταν η αριθμητική υπεροχή δέν χάρισε την νίκη.

«Έρχομαι τώρα να αναφέρω εκείνο που κατά την γνώμη μου είναι το περιεργότερον από όλα όσα υπάρχουν εις την Βαβυλωνίαν, μετά την ίδιαν την πόλιν εννοείται…».

Με αυτά τα λόγια ξεκινάει την περιγραφή των στρογγυλών πλοίων του ποταμού Τίγρη στη Μεσοποταμία, ο ιστορικός Ηρόδοτος, ο οποίος επισκέφτηκε την Περσική αυτοκρατορία στα μέσα του 5ου αιώνα.

Τα στρογγυλά πλοίατα έφτιαχναν από κλαδιά και δέρματα και μετέφεραν εμπορεύματα μέσω των ποταμών. Μετά τα πουλούσαν και οι ναυτικοί επέστρεφαν με τα πόδια μαζί με τον γάιδαρο!

Ο Ηρόδοτος περιγράφει τα πλοία των ιθαγενών που κατέβαιναν το ρεύμα του ποταμού για να πάνε στη Βαβυλώνα, τα οποία ήταν όλα στρογγυλά και δερμάτινα. Κατασκευάζονταν στην Αρμενία με κλαδιά ιτιάς και δέρματα ζώων.

Τα πλοία φορτώνονταν με εμπορεύματα τα οποία ήταν κυρίως πιθάρια με το φημισμένο κρασί της Φοινίκης. Το εμπόρευμα μεταφέρονταν μέσω ξηράς μέχρι τον Ευφράτη. Εκεί το φόρτωναν στα στρογγυλά πλοία και το έστελναν στη Βαβυλώνα. Τα πλοία διηύθυναν δύο άνδρες που στέκονταν όρθιοι με δύο κουπιά. Όταν έσερνε προς τα μέσα το κουπί, ο άλλος το έσπρωχνε προς τα έξω.

Τα πλοία άλλοτε τα κατασκεύαζαν πολύ μεγάλα και άλλοτε μικρότερα. Μέσα σε κάθε πλοίο υπήρχε κι ένας γάιδαρος. Στα μεγαλύτερα πλοία υπήρχαν και περισσότεροι.

Η τύχη των πλοίων και η πορεία των ναυτικών

Ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι τα μεγάλα στρογγυλά πλοία μπορούσαν να μεταφέρουν 5.000 τάλαντα δηλαδή 130 τόνους, αλλά εκτιμάται ότι αυτό είναι υπερβολή.

Όταν έφταναν στη Βαβυλώνα πουλούσαν σε δημοπρασία το φορτίο, αλλά και τον σκελετό του πλοίου. Τα δέρματα όμως όχι. Τα φόρτωναν στους γαϊδάρους και τα γύριζαν στην Αρμενία.

Πουλούσαν τα πλοία γιατί δεν ήταν δυνατόν να επιστρέψουν μέσω του ποταμού, κόντρα στο ορμητικό ρεύμα. Αυτός ήταν κι ο λόγος που δεν κατασκεύαζαν τα πλοία από ξύλα, αλλά από δέρματα. Όταν επέστρεφαν στην Αρμενία χρησιμοποιούσαν τα δέρματα και με τον ίδιο τρόπο έφτιαχναν νέα πλοία. Το πιο πιθανόν είναι ότι οι δύο έμποροι ναυτικοί μετά τη διάλυση του σκάφους τους περπατούσαν περίπου 1.000 χιλιόμετρα στην Βασιλική Οδό επί 38 μέρες περίπου από τη Βαβυλώνα για να επιστρέψουν στην Αρμενία!

Η Βασιλική Οδός ξεκινούσε από την Περσέπολη και έφθανε κοντά στις ακτές του Αιγαίου στις Σάρδεις. Το συνολικό της μήκος έφθανε τα 2.700 χλμ.

Πολλά εμπορεύματα μεταφέρονταν από τη Μεσόγειο στον Ευφράτη και στον Τίγρη μέσω της Συρίας, προκειμένου να συνεχίσουν το ταξίδι τους στον νότο μέσω των δύο αυτών ποταμών.

Επρόκειτο δηλαδή για συνδυασμένη μεταφορά, χερσαία και ποτάμια όπως συμβαίνει και σήμερα για τα εμπορεύματα. Μεταφέρονται από την ενδοχώρα οδικώς στα λιμάνια των μεγάλων ποταμών της Ευρώπης και φθάνουν στη θάλασσα.

Τα στρογγυλά πλοία τα χρησιμοποιούν ακόμα και σήμερα οι Ιθαγενείς στον Τίγρη και τα ονομάζουν «Γκούφας».

Πηγή: Ναυτικό Μουσείο Αιγαίου, mixanitouxronou.gr

Στη Μυκηναϊκή Αίθουσα του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου εκτίθεται ένα σπάνιο πήλινο μυκηναϊκό είδωλοτο οποίο οι αρχαιολόγοι αποκαλούν «η το περιδέραιον φορούσα κούκλα».

Ο αρχαιολόγος Χρήστος Τσούντας το εντόπισε το 1887 σε θαλαμωτό τάφο του νεκροταφείου της Αγριοσυκιάς στις Μυκήνες.

Πρόκειται για μια σπάνια περίπτωση που ένα ειδώλιο κατέληξε ως κτέρισμα τάφου, καθώς τα περισσότερα ανακαλύφθηκαν σε ιερά και αποθέτες. Είναι μεγαλύτερο από τα κοινά ειδώλια του μυκηναϊκού πολιτισμού καθώς έχει ύψος 19 εκ. και διάμετρο βάσης 6,1 εκ.

Είναι η λεγόμενη «κυρία με το μούσι», ένα μυκηναϊκό είδωλο το οποίο απεικονίζει μια γυναικεία μορφή με τροχήλατο σώμα και ένα ευδιάκριτο μούσι στο πρόσωπο. Στην πραγματικότητα όμως δεν είναι έντονη τριχοφυΐα, αλλά το σαγόνι της το οποίο είναι ζωγραφιστό.

Σύμφωνα με την δρ Βασιλική Πλιάτσικα, Αρχαιολόγο του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, μόνο δύο μυκηναϊκά είδωλα διαθέτουν γραπτό σαγόνι: «130 χρόνια μετά, αυτό το είδωλο παραμένει εξαιρετικά σπάνιο ως προς την τελική ταφική του χρήση, αφού μόνον ένα ακόμη είδωλο από τη Ρόδο κατέληξε ως κτέρισμα τάφου. Όλα τα υπόλοιπα είδωλα του μυκηναϊκού κόσμου, ακέραια και θραυσματικά, που ανέρχονται σε πάνω από 100 δείγματα, έχει αποδειχθεί ότι διαδραμάτιζαν κομβικό ρόλο στην άσκηση της μυκηναϊκής λατρείας και βρίσκονται σε ιερά, σε οικιστικά περιβάλλοντα ή σε αποθέτες».

Ίσως ήταν μέρος της διακόσμησης του ειδωλίου ή ένα σύμβολο της τελετουργίας της ικεσίας. Όπως εξηγεί η δρ Βασιλική Πλιάτσικα, ο Όμηρος αναφέρεται στην Ιλιάδα σε μια χειρονομία που έκανε ο ικέτης. Άγγιζε το σαγόνι του ικετευόμενου και εκλιπαρούσε για οίκτο. Επίσης, το ειδώλιο είχε  τα χέρια της υψωμένα, αλλά έσπασαν. Πιθανόν αυτός ήταν ο λόγος που έγινε εναπόθεση του στον τάφο των Μυκηνών.

Πριν από τη χρήση του ως κτέρισμα, λειτουργούσε ως εικόνα της θεότητας προς την οποία απευθύνονταν οι επικλήσεις των πιστών. Οι επισκέπτες του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου μπορούν να δουν το ειδώλιο μέσα στη Μυκηναϊκή Αίθουσα στην προθήκη 33 όπου εκτίθενται πήλινα ειδώλια, ομοιώματα και ζωόμορφα αγγεία από θαλαμωτούς τάφους της Αργολίδας.

Πηγή: mixanitouxronou.gr

Η διατροφή στην Ελλάδα από την προϊστορία μέχρι σήμεραείναι το θέμα που απασχολεί τη μεγάλη παραγωγή του ΣΚΑΪ με τίτλο "Το ταξίδι της τροφής"σε συνεργασία με τη δημιουργική ομάδα της Anemon Productiοns και την επιστημονική υποστήριξη και αποκλειστική χρηματοδότηση του Κοινωφελούς Ιδρύματος Ιωάννη Σ. Λάτση.

Η σειρά ντοκιμαντέρ παρουσιάζει την εξέλιξη της διατροφής στον Ελλαδικό χώρο και τη Μεσόγειο, από τα προϊστορικά χρόνια.

Στο επεισόδιο παρακάτω παρακολουθήστε άγνωστες πτυχές για την διατροφή των προϊστορικών ανθρώπων από τα πολύ σημαντικά στοιχεία που προέκυψαν από τις έρευνες των επιστημόνων στο σπήλαιο Φράγχθι στην Κοιλάδα Ερμιονίδας στην Αργολίδα.

Η Πολιόχνηήταν μια από τις πόλεις της Λήμνου που ήκμασε την πρώιμη εποχή του χαλκού, λόγω της στρατηγικής θέσης του νησιού. Βρισκόταν στην ανατολική ακτή της Λήμνου, πάνω από ένα ύψωμα που περιβάλλεται από δύο ποταμούς.

Οι πρώτοι κάτοικοι επέλεξαν να μείνουν στην περιοχή λόγω της εύφορης γης και του πόσιμου νερού. Θεωρείται η αρχαιότερη πόλη της Ευρώπης και η ίδρυση της χρονολογείται στα μέσα της 5ης χιλιετίας π.Χ.

Η Πολιόχνη βρίσκεται στην ανατολική πλευρά της Λήμνου απέναντι από την Τροία, η οποία χτίστηκε μια χιλιετία αργότερα

Ο οικισμός αποτελούνταν από ισχυρά τείχη με προμαχώνες, αποθήκες, δημόσια κτήρια, πλατείες, λιθόστρωτους δρόμους και αποχετευτικό σύστημα.

Στις περιόδους ακμής η πόλη αριθμούσε 1.500 κατοίκους, οι οποίοι ασχολούνταν με την καλλιέργεια της γης, το ψάρεμα, την υφαντουργία και την κατασκευή όπλων και εργαλείων.

Όταν υπήρχε κάποιο πρόβλημα σχετικό με την πόλη, οι κάτοικοι συγκεντρώνονταν σε έναν χώρο με λίθινα έδρανα για να πάρουν αποφάσεις. Αυτό τον χώρο οι αρχαιολόγοι τον αποκάλεσαν «Βουλευτήριο» και θεωρείται η αρχαιότερη κατασκευή που κατασκεύασαν οι άνθρωποι για να συζητούν τα προβλήματα του τόπου τους.

Βρίσκεται στη δυτική πλευρά του τείχους και σε όλο το μήκος της έχει έδρανα συνεδριάσεων.

Ο πλουσιότερος άνθρωπος της πόλης έμενε στο Μέγαρο, ένα κτίριο που κατασκευάστηκε το 2.000 π.Χ. και βρισκόταν κοντά στην κεντρική πλατεία.

Το «Βουλευτήριο» της Πολιόχνης χτίστηκε 2.000 χρόνια πριν από ανάλογα κτίσματα της κλασικής εποχής

Η πόλη βρισκόταν απέναντι από την Τροία και όπως μαρτυρούν τα ευρήματα είχαν παράλληλη εξέλιξη. Η Πολιόχνη ερημώθηκε την ύστερη εποχή του Χαλκού, πιθανόν έπειτα από έναν μεγάλο σεισμό και δεν κατοικήθηκε ξανά. Μέχρι τον 19ο αιώνα ο σπουδαίος πολιτισμός της αρχαίας πόλης παρέμεινε άγνωστος.

Ήταν η πιο γνωστή Ακρόπολη της 3ης χιλιετίας στο βόρειο Αιγαίο. Ήκμασε από την 4η ή 5η χιλιετία π.Χ. έως το 1.600 π.Χ.

Ανακάλυψη του οικισμού

Χρυσή περόνη και σκουλαρίκια από το «θησαυρό» της Κίτρινης φάσης Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο

Το 1930 ο διευθυντής της ιταλικής αρχαιολογικής σχολής, Ντέλα Σέτα μαζί με τον βοηθό του Μπερνάντο Μπρέα ανακάλυψαν την Πολιόχνη.

Η αρχαία πόλη ονομάστηκε και «επτάπολις» γιατί έγινε ανασκαφή σε επτά αλλεπάλληλα στρώματα που φανερώνουν επτά διαφορετικές φάσεις της πόλης.

Ο Μπρέα ονόμασε την καθεμιά περίοδο με τα χρώματα που την χαρακτηρίζουν: Μελανή, Κυανή, Πράσινη, Ερυθρή, Κίτρινη, Καστανή και Ιώδης.

Μεταξύ των ευρημάτων, οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν χρυσά κοσμήματα που είναι γνωστά ως ο «θησαυρός της Πολιόχνης» και σήμερα βρίσκονται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.

Τα χρυσά ήταν κρυμμένα κάτω από μια πέτρα στο δωμάτιο 643, που ο κάτοχος τους έκρυψε για να τα διασώσει από κάποιον κίνδυνο. O θησαυρός αποτελείται από ανδρικά και γυναικεία κοσμήματα, χιλιάδες μικρά χρυσά πλακίδια, σπειροειδή βραχιόλια, διαδήματα, αλυσίδες, ψέλια για το μπράτσο ή τον αστράγαλο, περόνες, σκουλαρίκια και είναι ανάλογης ομορφιάς με τον «θησαυρό του Πριάμου» που ανακαλύφτηκε στην Τροία από τον Σλήμαν.

Οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν οστέινα εργαλεία, σφονδύλια, πελέκεις, και χοάνες.

Η αρχαία Πολιόχνη θεωρείται από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους της Ελλάδας.

Πηγές: mixanitouxronou.gr, amfipolinews

Φιλισταῖοι > Ἀπόγονοι τῶν Κρητῶν – Ἄλλη μία γενοκτονία τοῦ Ἑλληνισμοῦ ἀπό τούς Ἑβραίους

Ὅλοι ἐνθυμούμεθα, ὑποθέτω, τόν Γολιάθ καί τόν Δαυίδ. Τήν διαστρεβλωμένη ἀπό τους …Ἑβραίους ἱστορία τοῦ Φιλισταίου Γολιάθ πού τόν σκότωσε ὁ Δαυίδ. Ποιοί ἦσαν ὅμως οἱ Φιλισταῖοι, ἀπό πού κατήγοντο καί πῶς ἐξηφανίσθησαν;

Άλλη μία γενοκτονία τοῦ Ἑλληνισμοῦ ἀπό τούς Ἑβραίους, αὐτή τή φορά. Ἄλλωστε, αὐτό τούς ὑπαγορεύει ἡ θρησκεία τους. Τήν ἐθνική κάθαρσι. Ἀπό αὐτούς διδάχθηκε ὁ Χίτλερ καί τούς «πλήρωσε» μέ τό ἴδιο νόμισμα, μέχρι τοῦ σημείου πού τόν ἀφορᾶ, βεβαίως.

Γράφεται στούς «Ἀριθμούς» ὅταν ἀρχίζει ἡ κατάκτησις τῆς Χαναάν (Παλαιστίνης): «Ὁ Κύριος τοῦ παρέδωσε τούς Χαναναίους. Ὁ Ἱσραήλ τούς ἐξόντωσε αὐτούς καί τίς πόλεις τους» (Ἀριθμοί ΧΧΙ, 3), στήν συνέχεια γιά τούς Ἀμορῖτες καί τόν βασιλιά τους «τούς ἐπληξαν, αὐτόν καί τούς γιούς του καί ὅλο τόν λαό του, σέ σημεῖο πού δέν ἔμεινε κανείς ἐπιζῶν» καί κατέλαβαν τήν χώρα του. (Ἀριθμοί ΧΧΙ, 35).

Δευτερονόμιο: «Ἀφοῦ ὁ Κύριος, ὁ θεός σου θά σοῦ ἐπιτρέψῃ νά μπῇς σέ αὐτή τήν χώρα καί θά ἔχῃ σκορπίσει μπροστά σου τά πολυάριθμα ἔθνη….θά τά ἐξοντώσῃς τελείως καί θά τά ἀφανίσῃς». (Δευτερ. VII 1-2)

Ἡ Ῥεβέκκα, σύζυγος τοῦ Ἰσαάκ καί μητέρα τοῦ Ἰακώβ, λέει: «Σιχάθηκα τήν ζωή ἐξ αἰτίας τῶν θυγατέρων τοῦ Χέτ (Χετταῖες). Ἄν ὁ Ἰακώβ πάρῃ μία τέτοια γυναίκα, ἀπό τίς θυγατέρες τοῦ Χέτ, τί μέ ἐνδιαφέρει πιά ἡ ζωή;» (Γεν. 27,46).

Οἱ γονεῖς τοῦ Σαμψών, ἀνάστατοι ἀπό τόν γάμο τοῦ γιοῦ τους, μέ μία Φιλισταία, λένε: «Δέν ὑπάρχουν γυναῖκες ἀνάμεσα στία κόρες τῶν ἀδελφῶν σου καί σέ ὅλο τόν λαό σου, ὥστε νά πάρῃς γυναίκα ἀπό τούς Φιλισταἰους, αὐτούς τούς ἀπερίτμητους;».

Τό παρακάτω ἄρθρο εἶναι ἕνα μία μικρή ἀναφορά σέ αὐτή τήν Γενοκτονία τῶν Φιλισταίων ὑπό τῶν Ἑβραίων:

Ὁ ἀφανισμός τῶν Φιλισταίων

Ο Ελληνισμός βρέθηκε κατά καιρούς κάτω από διάφορα ονόματα σ’ ολόκληρη την υφήλιο. Έχουμε λοιπόν τους Φαίακες (1) στην αρχαία Πορτογαλία, τους Δαναούς (2) στην αρχαία Ιρλανδία, τους Κόλχους (3) στη Νότια Αμερική και τις σημερινές λευκές φυλές, τους Καλάς του Αφγανιστάν, τους Αϊνού της Ιαπωνίας και των Κουρίλλων, τους Αέτα των Φιλιππίνων, τους Αραουκάνου της Χιλής κλπ., κλπ.

Στις χώρες, τις οποίες κατοίκησε ο Έλληνας, ο Έλληνας των εκατοντάδων ονομάτων, Βρυξ ή Φρυξ, Λυδός, Μακεδών, Κελτός, Ηπειρώτης, Λύκιος, Μασσαλιώτης, Θραξ, Σικελός, Κρης, Τρώας, Μήδος ή και Φοίνιξ, υπέστη, λόγω της ήπιας και ειρηνικής αλλά εκπολιτιστικής φύσης της φυλής του, τα πάνδεινα, όταν και όποτε οι περιστάσεις άλλαζαν εις βάρος του (αλλαγή ηγετών, επιδρομές αλλοφύλων, ομαδικές εκτοπιστικές μεταναστεύσεις κ.ά.). Οι παραπάνω αναφερόμενοι παράγοντες είχαν συχνά ολέθρια αποτελέσματα στους πληθυσμούς του Ελληνισμού και ορισμένες φορές οδήγησαν σε μερική εξαφάνισή του, δηλαδή σε γενοκτονίες. Ιστορικά στοιχεία για πολλές από αυτές δεν διασώθηκαν. Θα ασχοληθούμε, ως εκ τούτου, μ’ εκείνες για τις οποίες υπάρχουν σαφή ιστορικά στοιχεία σε ελληνικά ή μη συγγράμματα.

Οι Φιλισταίοι (4) ήταν ένα καθαρά ελληνικό γένος με κρητική καταγωγή. Το όνομά τους παράγεται, σύμφωνα με διάφορους μελετητές: α) από την Ιστιαία, προϊστορικό λιμάνι της νότιας Κρήτης (φίλος + Ιστιαία = Φιλισταίος), β) από τα φίλος + ιστιαίον πλοίον = Φιλιστιαίος = Φιλισταίος ή γ) από τον Παλαιστίνο, ο οποίος ήταν γιος του Ποσειδώνα ή κατ’ άλλους του Κρόνου (Είναι γνωστό ότι ο γεννήτορας έδινε το όνομά του στο γένος του).

Το όνομά τους κατά τους Αιγυπτίους ήταν Παλισάτι και η σημερινή Παλαιστίνη με τους Παλαιστινίους έχουν βασικά το όνομα των Φιλισταίων. Κατά γενική παραδοχή των μελετητών, οι Φιλισταίοι ήταν ελληνικό γένος.

Οι Φιλισταίοι αποίκησαν τα σημερινά παράλια της Παλαιστίνης σε καιρούς (2000-1900 π.0) που προηγούνται κατά πολλές εκατοντάδες της εισβολής της από τους εβραίους (1000-900 π.0). Κατά τα φαινόμενα η χώρα τους ήταν σταθμός-ορμητήριο των Κρητών στις ναυτικές εκστρατεύσεις τους προς την Ασία και την Αφρική, εφόσον ληφθεί υπόψη ότι η Μεσόγειος ήταν ενωμένη με την Ερυθρά Θάλασσα.

Οι Φιλισταίοι έχτισαν πολλές πόλεις (Ακκαρών, Γάζα, Άζωτος, Ευρών=Χεβρών) στα παράλια αλλά και στο εσωτερικό της Φιλισταίας-Παλαιστίνης, σπουδαιότερη από τις οποίες ήταν η Ασκαλών.

Με την έλευση των εβραίων (9ος αιώνας π.0), ενός αιμοσταγούς και φανατισμένου όχλου, η επικρατούσα ειρήνη, ευπορία και πρόοδος διεκόπη. Οι εβραίοι, με τη σύμπραξη άλλων απολίτιστων φυλών, κυρίως Χαναναίων, επιδόθηκαν στην καταστροφή του πολιτισμού των Φιλισταίων και στο κυριολεκτικό πέρασμα «από μαχαίρας» των αλλοφύλων, όπως τους αποκαλούσαν.

Οι μέθοδοι, που ακολούθησαν οι εβραίοι, ήταν κυρίως δύο:

α) Έστηναν ενέδρες στους Φιλισταίους και τους έσφαζαν (Ας σημειωθεί ότι οι Φιλισταίοι αποίκησαν την Παλαιστίνη ειρηνικά και επικράτησαν στους εντοπίους με τον πολιτισμό που μετέφεραν και τον ελληνικό τρόπο ζωής, θαυμαζόμενο και εκτιμούμενο από τους εντοπίους).

β) Συγκέντρωσαν μεγάλες ποσότητες μανδραγόρα (ενός φυτού που φέρνει παραισθήσεις και που προκαλεί πνευματική και σωματική νάρκη), ύστερα βέβαια από συμβουλές των μάγων-προφητών τους, και τις έριχναν στις πηγές ρευμάτων, οι οποίες τροφοδοτούσαν με νερό χωριά και πόλεις των Φιλισταίων. Οι Φιλισταίοι έπιναν ανύποπτοι νερό, έπεφταν σε νάρκη και σ’ αυτή την κατάσταση έρχονταν οι εβραίοι και τους έσφαζαν.

Κάποτε, βέβαια, οι Φιλισταίοι δημιούργησαν στρατό, ο οποίος δεν κατόρθωσε να αντισταθεί σθεναρά στην εβραϊκή πονηριά και εμπειρία, κι αυτό οδήγησε στην τελική εξολόθρευση του ελληνικού πληθυσμού. Και η εξολόθρευση ήταν ολοκληρωτική. Δεν σφάζονταν απλά οι αντιστεκόμενοι αλλά και τα γυναικόπαιδα και τα βρέφη ακόμη.

Υπάρχουν ορισμένες ιστορίες που διασώθηκαν (στη Βίβλο βέβαια), οι οποίες διαιωνίζουν το μίσος και το αίσχος των ενεργειών των εβραίων εναντίον των Φιλισταίων:

α) Η ιστορία του Αγάγ, βασιλιά των Αμαληκιτών, ο οποίος συνελήφθη υπό του Σαούλ (5), χωρίς βέβαια να κατανικήσει τους Αμαληκίτες, που σημαίνει για τους ειρηνικά επιβιούντες Φιλισταίους, ενέδρα. Κάποτε ζήτησε ο Σαμουήλ (ο μεγάλος προφήτης των εβραίων) να του φέρουν τον Αγάγ. Όταν έφθασε μπροστά του ο τρέμων βασιλιάς των Αμαληκιτών, ο Σαμουήλ, εν ψυχρώ, έβγαλε το μαχαίρι του και «έσφαξε Σαμουήλ τον Αγάγ ενώπιον Κυρίου εν Γαλγάλ». Με λίγα λόγια του έκοψε το κεφάλι… «και απήλθε Σαμουήλ εις Αρμαθαίμ» σαν να μην έγινε τίποτε.

β) Ένας νεαρός Φιλισταίος (αλλόφυλος) ερωτεύθηκε μια εβραιοπούλα από κοντινό χωριό και τη ζήτησε από τον πατέρα της. Αυτός του είπε ότι για να έχει την κόρη του έπρεπε απαραίτητα να περιτμηθεί. Ο νεαρός Φιλισταίος περιτμήθηκε και ξαναπήγε στον πατέρα της κοπέλας. Εκείνος του είπε ότι δεν μπορούσε να ζήσει η κόρη του μεταξύ ανθρώπων που δεν είχαν κάνει περιτομή. Ο νεαρός ζήτησε από τους χωριανούς του να κάνουν περιτομή, και με την επιμονή του δέχτηκαν. Όταν λοιπόν περιετμήθησαν όλοι και κείτονταν ανήμποροι σφαδάζοντας από τους πόνους, επιτέθηκαν στο χωριό οι εβραίοι και τους κατέσφαξαν όλους. Θρησκευτικός φανατισμός ή καθαρό μίσος;

γ) Μα η πιο γλαφυρή, ηθικά διαστρεβλωμένη και διδακτικότατη ιστορία είναι η ιστορία του Γολιάθ και του Δαυίδ. Η ιστορία λαμβάνει χώρα τότε που ανασυντάσσονται τοπικά οι Φιλισταίοι, για να αντιμετωπίσουν την εβραϊκή «πανώλη». Ο Γολιάθ (6), «ύψος αυτού τεσσάρων πήχεων και σπιθαμής», προκαλούσε άοπλος τους εβραίους να διαλέξουν κάποιον, που θα μπορούσε να τον αντιμετωπίσει, και η ηττηθείσα παράταξη θα δούλευε για τη νικήτρια. Οι εβραίοι «εφοβήθησαν σφόδρα και έφευγον από προσώπου αυτού».

Τότε παρουσιάστηκε μπροστά του ο Δαυίδ, ο οποίος ήταν κοντός και ασθενικός, και ενώ ο Γολιάθ ξεκίνησε να τον πλησιάσει γελώντας, ο Δαυίδ έβγαλε τη σφενδόνα του και δόλια χτύπησε με μια πέτρα από μακριά το Γολιάθ στο μέτωπο, τον ζάλισε και κατόπιν του έκοψε το κεφάλι του «και εκραταίωσε Δαυίδ υπέρ τον αλλόφυλον εν τη σφενδόνη και εν τω λίθω, και επάταξε τον αλλόφυλον και εθανάτωσεν αυτόν». Κατόπιν παρουσιάστηκε στον Σαούλ «και η κεφαλή αυτού (του Γολιάθ) εν τη χειρί αυτού».

Η όλη ιστορία έφτασε υπό την προσωπική επίβλεψη της εβραϊκής προπαγάνδας και την εσκεμμένα κωφεύουσα Ορθόδοξη Εκκλησία, βασικά με τη βοήθειά της, να σημαίνει την επικράτηση του αδύναμου (σωματικά και πνευματικά) αλλά δόλιου Δαυίδ επί του σωματικά και πνευματικά ισχυρού αλλά αγαθού Γολιάθ.

Παράλληλα γίνονται εμφανείς οι διαθέσεις και μέθοδοι, που χρησιμοποιήθηκαν και χρησιμοποιούνται ακόμη και από το διεθνή εβραϊσμό εναντίον του Ελληνισμού και των υπολοίπων αλλοφύλων, και απαυγάζονται στη σημερινή εικόνα του κόσμου:

Δεν γίνεται κατά μέτωπον αναμέτρηση με το σωματικά και πνευματικά προικισμένο αντίπαλο, αλλά χρησιμοποιείται δόλος, που ενισχύεται τεχνολογικά, γιατί υπάρχει ο φόβος.
Δεν είναι αρκετή η απλή επιβολή του αντιπάλου, αλλά επιβάλλεται η ολοκληρωτική καταστροφή του. Και η καταστροφή του αντιπάλου αρχίζει με την εξουδετέρωση του πνεύματος, κι όταν αυτά αναφέρονται στον Έλληνα, με την εξουδετέρωση του πολιτισμού του.

Η μεγάλη αυτή και πολυετής γενοκτονία των Φιλισταίων εξάλειψε σχεδόν ολόκληρο το γένος. Οι πόλεις ισοπεδώθηκαν και οι εναπομείναντες διασκορπίσθηκαν. Υπολογιζόμενοι οι νεκροί σε αριθμούς, ανέρχονται σε πολλές εκατοντάδες χιλιάδων. Ας τους κρατούμε συνεχώς στη μνήμη μας.

Πηγές: (Hllnc Way, καί οἱ θεμελιώδεις μύθοι τῆς Ἰσραηλινῆς πολιτικῆς Ρ. Γκαρωντύ, ellaniapili)

Η πλαστική λεκάνη είναι γεμάτη με χώμα και λεπτά μικρά οστά. Πιο κει, η νεαρή αρχαιολόγος χρησιμοποιεί μαχαίρι, μαλακή οδοντόβουρτσα, καλαμάκια, απ’ αυτά των ψητοπωλείων, προκειμένου να βγάλει κάτι από το χώμα.

«Θέλει προσοχή να μην ξεφεύγει το βλέμμα, ο νους. Πρέπει να παρατηρείς τι κρύβεται κάτω από το πινέλο που σκουπίζει το χώμα», λέει ο Πάνος Βαλαβάνης, που μαζί με τους συναδέλφους του καθηγητές Αρχαιολογίας Νάγια Σγουρίτσα, Γιάννη Παπαδάτο, Γιώργο Βαβουρανάκη, είναι υπεύθυνος για την ανασκαφή στο Πλάσι.

Στο κέντρο της πεδιάδας του Μαραθώνα, λίγα μόλις μέτρα από την ακτή, η περιφραγμένη έκταση είναι τόπος άσκησης των φοιτητών του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Πεδίο άσκησης των υποψήφιων αρχαιολόγων που θα στελεχώσουν κάποιοι απ’ αυτούς την Αρχαιολογική Υπηρεσία, άλλοι τα μουσεία κ.λπ.

Τελευταίο Σαββατοκύριακο που ήταν ανοιχτή η ανασκαφή, μαζί με τους καθηγητής και τους φοιτητές, ο χώρος δεχόταν παιδιά, τοπικούς παράγοντες, τους Φίλους του Μουσείου Μαραθώνα. «Τα οστά δεν σας αηδιάζουν;», ρωτάει ένα πιτσιρίκι τον αρχαιολόγο. «Για μας τα οστά είναι σπουδαία εργαλεία, είναι τα ίχνη των ανθρώπων που έζησαν εκείνη την εποχή και μας αποκαλύπτουν πολλά». Σε τέτοιες επισκέψεις και οι αντιδράσεις των ενηλίκων ποικίλλουν.

Όταν αποκαλύφθηκε ο πολεμιστής των πρώιμων μυκηναϊκών χρόνων που θάφτηκε το 1600 π.Χ. στο Πλάσι, η στιγμή ήταν συγκλονιστική για τους επιστήμονες και τους φοιτητές. Οι επισκέπτες δεν είχαν όλοι το ίδιοι συναίσθημα. Κάποιοι δίσταζαν να πλησιάσουν, όμως ακόμη κι έτσι, θυμούνται την μοναδική εμπειρία που έζησαν.

Το ίδιο συμβαίνει και με τα παιδιά που επισκέπτονται ανασκαφές παρακολουθώντας τα στάδια εργασίας και μαζί ένα καταπληκτικό αφήγημα το οποίο δεν έχουν πάντα την ευκαιρία να παρακολουθήσουν στα μουσεία.

Αυτές οι εμπειρίες όμως, όπως και η διαδικασία συντήρησης, δημιουργούν τους αυριανούς επισκέπτες μουσείων και αρχαιολογικών χώρων.

Στην ανασκαφή στο Πλάσι ρωτούσαν για τους νεκρούς που θάφτηκαν στα σπίτια των προγόνων τους κάτω από τα δάπεδα, ποιοι ήταν αυτοί που έζησαν εδώ, ποιος ήταν εντέλει αυτός ο πολεμιστής που θάφτηκε με τα όπλα και γιατί έπειτα από 1.000 χρόνια οι νέοι κάτοικοι συνέλεξαν αλλού τα οστά του. Αλλά και για την ανάγκη της σχέσης με το παρελθόν.

kathimerini.gr

Μάτσου Πίτσου, Ακρόπολη, η Πέτρα της Ιορδανίας… είναι μόλις μερικά από τα παγκόσμια μνημεία που έχουν μείνει στην ιστορία.

Ωστόσο, τα περισσότερα από αυτά ξέρουμε ακριβώς πώς δημιουργήθηκαν ή τουλάχιστον για ποιο σκοπό.

Υπάρχουν κι άλλα μνημεία που παραμένουν μέχρι σήμερα ένα μυστήριο για τους αρχαιολόγους…

Ο Τρώας Αγχίσης, γιος του Κάπυος και της Θέμιδας, ήταν απόγονος του Δαρδάνου και του Δία από τους γονείς του.

Ο Αγχίσης είναι γνωστότερος ως ο πατέρας του ήρωα Αινεία.

Ήταν πολύ όμορφος άνδρας και γι'αυτό τον αγάπησε με πάθος η θεά της ομορφιάς Αφροδίτη.

Η θεά, αφού στολίστηκε καλά, κατά μία εκδοχή μεταμφιέστηκε σε πριγκίπισσα της Φρυγίας, έτρεξε γελαστή στο όρος Ίδη, αναζητώντας τον ωραίο Αγχίση, ώσπου τον βρίσκει να βόσκει τα βόδια του.

Ενώθηκε μαζί του με τη σύμφωνη γνώμη του Δία και γέννησε δύο γιους, τον Αινεία και τον Λύρο.

Τον έρωτα της Αφροδίτης προς τον Αγχίση περιγράφει ο Όμηρος στον ύμνο προς τη θεά.

Για τον έρωτα αυτό η Αφροδίτη αποκλήθηκε Αγχισιάς.

Ο Αγχίσης, παρά την εντολή της Αφροδίτης να κρατήσει μυστική την ένωσή τους (γιατί δεν ήθελε να μαθευτεί πως από αυτόν γέννησε τον Αινεία), πάνω στη μέθη του καυχήθηκε ότι είχε ενωθεί με την ωραία θεά.

Αυτός ο κομπασμός εξόργισε τον Δία εναντίον του και, κατά μία εκδοχή, τον κεραυνοβόλησε, ενώ σύμφωνα με άλλη παράδοση κουτσάθηκε ή τυφλώθηκε.

Κατά τους σχολιαστές, ο Αγχίσης είχε και μία θνητή σύζυγο, την Εριοπίδα, καθώς και μία ακόμα κόρη, την Ιπποδάμεια, η οποία παντρεύτηκε τον Αλκάθοο.

Όταν η Τροία, μετά από δεκάχρονη πολιορκία κυριεύθηκε από τους Έλληνες, τον ογδοντάχρονο πια Αγχίση τον σήκωσε στους ώμους του ο γιος του ο Αινείας και τον φυγάδευσε έξω από την πόλη, προκαλώντας το θαυμασμό των Ελλήνων, που για την για την πράξη του αυτή τον τίμησαν..

Ο Αγχίσης με τον γιο του φθάνει στην Ιταλία, όπου γινεται ο συμβουλάτοράς του και ο καθοδηγητής του σε όλες τις περιπλανήσεις τους.

Για τον τόπο του θανάτου του υπάρχουν πολλές εκδοχές.

Πολλές από αυτές αναφέρουν ότι πέθανε όχι στην Ιταλια, αλλά στην Ελλάδα ή στο όρος Ίδη της Τροίας.

Ως τόποι θανάτου του στην Ελλάδα αναφέρονται η Αγχισία (μικρή ορεινή λωρίδα ανάμεσα στις πεδιάδες του Ορχομενού και της Μαντινείας), η χερσόνησος Παλλήνη και ο Αγχισός της Ηπείρου.

Η δράση του ήρωα αυτού αναγνωρίζεται μέσα από την ερωτική του σχέση του με τη θεά Αφροδίτη, που είχε ως αποτέλεσμα τη γέννηση του γιου του, του ημίθεου γενναίου Αινεία, που ενέπνευσε στον λατίνο ποιητή Βιργίλιο την «Αινειάδα».

Όλοι γνωρίζουμε για την απαράμιλλη δύναμη του Ηρακλή, και τους δώδεκα άθλους που έπρεπε να πραγματοποιήσει, αλλά πολύ λιγότερο γνωρίζουμε για τον τρόπο με τον οποίο η ζωή του ήρθε τα πάνω κάτω μετά από μια σειρά από φοβερές κατάρες.

Γεννημένος από την ένωση του Δία και της Αλκμήνης, ο Ηρακλής έγινε στόχος της ζήλιας της Ήρας γυναίκας του Δία, η οποία του έστειλε τα φίδια για να τον σκοτώσει, ενώ αυτός ήταν ακόμη στην κούνια του. Ο Ηρακλήςχειραγωγήθηκε από την Ήρα για άλλη μια φορά, για να σκοτώσει τη γυναίκα του και τα παιδιά τους.

Για να τιμωρηθεί, ο ίδιος παρέδωσε τον εαυτό του, στον ξάδελφο του τον τρομερό Ευρυσθέα, ο οποίος επέβαλε τις δώδεκα δοκιμασίες, τους δώδεκα άθλους. Από τη Λερναία Ύδρα, το γιγαντιαίο φίδι με τα επτά κεφάλια ως την αιχμαλωσία του Κέρβερου, του τρικέφαλου σκύλου που φρουρούσε τον κάτω κόσμο.

Les grands mythes

Με ιστορίες για αγάπες, έρωτες, εξουσίες, προδοσίες, ειδεχθή εγκλήματα, αβάσταχτους χωρισμούς, φρικτές εκδικήσεις, και μεταμορφώσεις – η ποιητική δύναμη της Ελληνικής μυθολογίας έχει διασχίσει τους αιώνες.

Η σειρά έχει ως στόχο να διηγηθεί τις αρχαίες ιστορίες, χρησιμοποιώντας animations που δημιουργήθηκαν ειδικά για την περίσταση, και εικόνες που επιλέγονται από ολόκληρη την ιστορία της τέχνης.

Αυτό το δυναμικό μείγμα, μια γέφυρα μεταξύ νεωτερισμού και της ιστορίας, συνδυάζοντας την αρχαία αφήγηση και τη σύγχρονη δραματική τέχνη, είναι ένας νέος τρόπος για να ανακαλύψουμε και πάλι αυτό το κομμάτι της παγκόσμιας κληρονομιάς μας.

Παραγωγή: ARTE France
Έτος παραγωγής: Rosebud Productions & Les Monstres, 2015-2016 
Σκηνοθεσία: François Busnel, Sylvain Bergere , Juliette Garcia
Ευχαριστούμε: Herod1998
*Η αρίθμηση των επεισοδίων γίνεται βάσει του καναλιού ARTE

Ως μια από τις χαρακτηριστικότερες μορφές των Ναπολεόντειων Πολέμων και ένας από τους πιο πεπειραμένους διοικητές του αυστριακού στρατού, ο Ελληνικής καταγωγής φον Μελάςθα έμενε στην Ιστορία τόσο για τις εμφατικές νίκες του όσο και εκείνη την ήττα που θα σφράγιζε το στρατιωτικό του μητρώο.

Με καταγωγή από τη μεγάλη ηπειρώτικη οικογένεια των Μελάδων, ο γεννημένος στην Τρανσυλβανία πολίτης της Αυστριακής Αυτοκρατορίας υπηρέτησε στις ένοπλες δυνάμεις της από 17 χρονών παιδί, μέχρι να έρθει η μεγάλη στιγμή του.

Οι Ναπολεόντειοι Πόλεμοι που συγκλόνιζαν την Ευρώπη δηλαδή, όταν ως στρατάρχης των Αυστριακών θα αναλάμβανε να υπερασπιστεί τα κεκτημένα του Δεύτερου Συνασπισμού απέναντι στη λαίλαπα του γάλλου αυτοκράτορα στη βόρεια Ιταλία.

Μέχρι τότε ο μπαρουτοκαπνισμένος φον Μελάς είχε ήδη πάρει μέρος στον περιβόητο Επταετή Πόλεμο αλλά και σε πολλές ακόμα συγκρούσεις που σημάδεψαν τη Γηραιά Ήπειρο.

Απαράμιλλη φήμη θα αποκτούσε ωστόσο στους πολέμους του Δεύτερου Συνασπισμού, όταν ως μέλος της στρατιωτικής συνομοσπονδίας Αυστριακών, Βρετανών και Ρώσων θα μετρούσε μια σειρά από εμφατικές νίκες κατά των στρατευμάτων του Βοναπάρτη στην Ιταλία.

Όταν δε έβαλε στο χέρι τη Γένοβα και απειλούσε ευθέως πλέον την εκστρατεία του γάλλου στρατηλάτη, ρίγη ανατριχίλας κατέκλυσαν τον Βοναπάρτη, με τον οποίο θα ερχόταν μάλιστα αντιμέτωπος στη Μάχη του Μαρένγκο. Στην οποία είχε αποκτήσει εύκολα κεφάλι και όλα έδειχναν πως θα την τελείωνε για άλλη μια φορά νικηφόρα, όταν και θα έκανε αυτό το λάθος στρατηγικής που θα άλλαζε τις ισορροπίες.

Βλέποντας πως η μάχη έφτανε στο τέλος της, καθώς η αιφνιδιαστική επίθεσή του είχε αποδώσει και με το παραπάνω καρπούς, ο φον Μελάς παρέδωσε το τιμόνι του αυστριακού στρατού σε έναν επιτελάρχη του, θεωρώντας πως τίποτα δεν μπορούσε να επηρεάσει την έκβαση.

Κι αυτό αποδείχθηκε μέγα σφάλμα! Πάνω στην ώρα κατέφτασαν οι γαλλικές ενισχύσεις με φρέσκες δυνάμεις και χωρίς τη στρατηγική ευφυΐα του Μελά, ο Βοναπάρτης πήρε τη μάχη και ανάγκασε τον συνασπισμό σε συνθηκολόγηση.

Ήταν ένα λάθος που σφράγισε έναν πόλεμο αλλά όχι μια καριέρα, καθώς το κεφάλαιο Μιχαήλ φον Μελάς είχε γράψει μέχρι τότε πολλές ένδοξες σελίδες…

Πρώτα χρόνια

Ο βαρόνος Μιχαήλ Φρειδερίκος Βενέδικτος φον Μελάς γεννιέται στις 12 Μαΐου 1729 σε κωμόπολη της Τρανσυλβανίας (σημερινή Ρουμανία). Η φαμίλια ήταν μέλος της γνωστής γιαννιώτικης οικογένειας των Μελάδων, μέλη της οποίας διέπρεψαν στο εμπόριο, τα γράμματα και την πολιτική τόσο του τόπου μας όσο και αλλού.

Τόσο εξαιτίας της τουρκοκρατίας όσο και για άλλους λόγους, οι αριστοκράτες Μελάδες διασκορπίστηκαν στα Βαλκάνια και την Κεντρική Ευρώπη στις αρχές του 18ου αιώνα, αν και πουθενά δεν θα διέπρεπαν τόσο όσο στην επικράτεια της Αυστριακής Αυτοκρατορίας, όπου έφτασαν να καταλάβουν υψηλόβαθμες διοικητικές θέσεις στην αυλή και τον στρατό.

Ο Ιωάννης Φρειδερίκος Μελάς ήταν μέγας αυλικός και σύμβουλος του αυτοκράτορα Καρόλου ΣΤ’, αφήνοντας γερή παρακαταθήκη για τη μοίρα της ελληνικής φαμίλιας. Ο απόγονός του, Μιχαήλ φον Μελάς, θα γινόταν εξάλλου αρχιστράτηγος των αυστριακών δυνάμεων!

Ο νεαρός Μιχαήλ προσχωρεί στις τάξεις του αυτοκρατορικού στρατού της Αυστρίας ήδη από 17 χρονών παιδί. Και μέσα στο ταραγμένο κλίμα της περιόδου, θα δει μάχες με τη σέσουλα. Αδιάκοπη δράση θα έχει και στον Επταετή Πόλεμο (1756-1763) που χώρισε την Ευρώπη σε δύο αντίπαλα στρατόπεδα, ως προσωπικός βοηθός του αυστριακού στρατάρχη. Μια θέση που κρατούσε ήδη από την εποχή των πολέμων της αυστριακής διαδοχής.

Η Αυστρία εντάχτηκε στον συνασπισμό της Γαλλίας για να αποτρέψει την επέλαση των ενωμένων δυνάμεων Αγγλίας και Πρωσίας αρχικά. Οι Πρώσοι κατέλαβαν τη Σαξονία και οι Αυστριακοί εντάχθηκαν στη γαλλική συμμαχία για να ανακαταλάβουν τη Σιλεσία. Μετά το τέλος του Επταετούς Πολέμου, που θα έστεφε νικήτρια την αγγλική συνομοσπονδία, ο φον Μελάς συνέχισε τη στρατιωτική του καριέρα και το 1781 προάχθηκε σε συνταγματάρχη.

Τώρα πολεμούσε στη Ρηνανία και απέκτησε φήμη για τα στρατιωτικά του κατορθώματα στο γερμανικό κρατίδιο τόσο το 1794 όσο και το 1795…

Η μάχη με τον Ναπολέοντα

Ήταν το 1798 όταν Άγγλοι και Αυστριακοί οργάνωσαν νέα συμμαχία κατά του Βοναπάρτη και τώρα είχαν στις τάξεις τους και τους Ρώσους. Ο Δεύτερος Συνασπισμός ξεκίνησε τις επιχειρήσεις του το 1799 εισβάλλοντας στην Ιταλία και τις Κάτω Χώρες. Ο ρώσος στρατηγός Αλεξάντερ Βασίλιεβιτς Σουβόροφ ανακηρύχτηκε αρχηγός του συνασπισμού από τον αυτοκράτορα Φραγκίσκο Β’, την ίδια ώρα που ο φον Μελάς κρατούσε την αρχιστρατηγία του αυστριακού στρατού στην ενωμένη προσπάθεια Αυστριακών και Ρώσων να εκδιώξουν τον στρατό του γαλλικού Διευθυντηρίου από τα εδάφη της Βόρειας Ιταλίας.

Σουβόροφ και φον Μελάς καταφτάνουν στη Βερόνα και το Βαλέτζο και στις 8 Απριλίου 1799 ο ρωσο-αυστριακός στρατός των 80.000 νοματαίων πλημμυρίζει τον ποταμό Άντα, εκεί όπου δύο μέρες αργότερα θα διεξαγόταν η πρώτη μάχη μεταξύ Γάλλων και Συμμάχων. Ο Δεύτερος Συνασπισμός κινήθηκε κατόπιν στο Μιλάνο και στις 15 Απριλίου κατέλαβε τη Λέκκο, ενώ την επόμενη νίκησε τους Γάλλους στον ποταμό Άντα.

Οι Σύμμαχοι πέρασαν μετά τον ποταμό Πάδο, αφήνοντας αυστριακές φρουρές στην Πεσκιέρα, την Τορτόνα και το Πινιγκετόνε. Στις αρχές Μαΐου, Σουβόροφ και φον Μελάς φτάνουν στο Τορίνο, διαγράφοντας νίκες και μόνο νίκες.

Η εκστρατεία στην Ιταλία χάρισε μεγάλη φήμη στον φον Μελά, καθώς όχι μόνο έδιωξε τους Γάλλους από την περιοχή, αλλά γιατί τώρα είχε και μια μακρά σειρά από εμφατικές νίκες στη φαρέτρα του, τόσο στο Κασάνο και την Τρέμπια όσο και στο Νόβι. Αλλά και στην πολιορκία της Γένοβας φυσικά (4 Ιουνίου), εκεί όπου απέδειξε για άλλη μια φορά το στρατηγικό του δαιμόνιο. Η ταχύτατη άλωση της γαλλικής Γένοβας προκάλεσε μάλιστα μεγάλη έκπληξη στον Βοναπάρτη για το πόσο γρήγορα έπεσε στα χέρια του Μελά. Όλα ήταν όμως να κριθούν στη Μάχη του Μαρένγκο της βόρειας Ιταλίας στις 14 Ιουνίου 1800, εκεί που ο Ναπολέων θα έπαιρνε μια αμφίρροπη νίκη κατά των δυνάμεων του Δεύτερου Συνασπισμού.

Οι 22.000 άντρες του Βοναπάρτη και τα μόλις 14 κανόνια του ήρθαν αντιμέτωποι με τους 30.000 Αυστριακούς και τα 100 κανόνια του στρατάρχη φον Μελά. Η νίκη του γάλλου στρατηλάτη ήταν μάλιστα αποφασιστικής σημασίας για το αυτοκρατορικό του μέλλον, καθώς όχι μόνο κατέλαβε όλη τη Λομπαρδία αλλά εγκαθίδρυσε τη στρατιωτική και πολιτική του θέση στο Παρίσι.

Ο ίδιος μάλιστα ο Βοναπάρτης θεωρούσε τη νίκη του στο Μαρένγκο ως έναν από τους πλέον εμβληματικούς του θριάμβους. Παρά ταύτα, η υπερβολική αυτοπεποίθηση που είχε αποκτήσει λίγο έλειψε να καταλήξει σε τραγωδία για τον ίδιο, πόσο μάλλον που αντιμετώπιζε τον ήδη προβεβλημένο στρατιωτικά Μελά.

Μόνο που το 1800 η κατάσταση για τον Δεύτερο Συνασπισμό και τον έλληνα στρατηγό ήταν εντελώς διαφορετική. Κατά πρώτον, ο Σουβόροφ μαχόταν τους Γάλλους στις Κάτω Χώρες και την Ελβετία, μέχρι να αποσυρθούν οριστικά οι Ρώσοι από τη συμμαχία. Όσο για τον Μελά που είχε αναγκάσει τους Γάλλους να οπισθοχωρήσουν πίσω από τις Άλπεις το 1799, δεν γνώριζε πως τώρα ήταν έτοιμος να αντιμετωπίσει τον ίδιο τον Βοναπάρτη, που δεν θα άφηνε τη στρατηγική Ιταλία στα χέρια του εχθρού για καιρό.

Ο Ναπολέων, στρατιωτική μεγαλοφυΐα καθώς ήταν, αποφάσισε να επιτεθεί στους Αυστριακούς που προέλαυναν στη βόρεια Ιταλία κατορθώνοντας το αδιανόητο: να περάσει με τον στρατό του τις Άλπεις! Μέσω ενός δυσπρόσιτου περάσματος από την Ελβετία στην Ιταλία πάνω από την οροσειρά, ο στρατηλάτης έκανε την κίνηση-ματ, μια κίνηση που κανένας στρατιωτικός νους της εποχής δεν θεωρούσε εφικτό εγχείρημα.

Την ώρα που οι γαλλικές δυνάμεις του στρατηγού Ζαν Βικτόρ Μορό προωθούνταν ολοένα και πιο βαθιά στα νότια της Γερμανίας λοιπόν, ο στρατός του Βοναπάρτη περνούσε μυστικά τις Άλπεις, φτάνοντας απροσδόκητα στις 24 Μαΐου 1800 στην κοιλάδα του Πάδου με 40.000 άντρες.

Ένα σώμα του στρατού του αποσπάστηκε για να σταματήσει τις ορέξεις του φον Μελά να καταλάβει τη Γένοβα, αν και οι Γάλλοι δεν θα τα κατάφερναν. Η αναπάντεχη και εξόχως ευφυής κίνηση του Ναπολέοντα να περάσει τις Άλπεις τον έφεραν όμως σε πλεονεκτική θέση έναντι των Αυστριακών.

Ως αποτέλεσμα, ο στρατηγός φον Μελάς απέσυρε τις δυνάμεις του από τα φραγκο-ιταλικά σύνορα για να δώσει τη μάχη με τους Γάλλους κοντά στο οχυρό της Αλεσάντρια. Ο Ναπολέων πίστεψε πως ο φον Μελάς αποσυρόταν, κι έτσι έστειλε αρκετές μονάδες για να ανακόψουν τις κινήσεις του.

Μόνο που ο αυστριακός στρατηγός δεν οπισθοχωρούσε, αλλά εκβίαζε μια τέτοια κίνηση από τον γάλλο αντίπαλό του. Σύντομα θα γυρνούσε για να τον αντιμετωπίσει αιφνιδιαστικά, κάτι που έπιασε απροετοίμαστο τον στρατηλάτη. Ο φον Μελάς διέταξε ολομέτωπη επίθεση και ο Βοναπάρτης βρέθηκε σε ιδιαιτέρως δυσχερή θέση.

Οι Αυστριακοί επιτέθηκαν σε τρεις σχηματισμούς και ο Μελάς κράτησε τη μεσαία στήλη. Τόσο η αριθμητική υπεροχή των Αυστριακών όσο και ο αιφνιδιασμός του Μελά έπιασαν τόπο και σύντομα οι Γάλλοι οπισθοχωρούσαν για να γλιτώσουν τα χειρότερα. Κάθε αντεπίθεση του Βοναπάρτη αναχαιτίστηκε κατόπιν από τον στρατό του Μελά και όλα έδειχναν πως ο αυστριακός στρατηγός θα έπαιρνε άλλη μια νίκη σε βάρος των Γάλλων.

Ή έτσι πίστεψε τουλάχιστον ο βαρόνος Μελάς, ο οποίος αποσύρθηκε από το πεδίο της μάχης για να φροντίσουν ένα μικροτραύμα που έφερε, εκχωρώντας τη διοίκηση σε έναν από τους επιτελείς του για τα διαδικαστικά του τέλους. Χωρίς να το γνωρίζει όμως, γαλλικές ενισχύσεις 6.000 αντρών άρχισαν να καταφτάνουν στο πεδίο της μάχης ανατρέποντας άρδην τις ισορροπίες!

Παρά το γεγονός ότι στην αντεπίθεση ο Βοναπάρτης έχασε έναν από τους πιο έμπιστους και καλύτερους στρατηγούς του, κατάφερε να σπείρει τον πανικό στον αυστριακό στρατό. Οι άντρες του φον Μελά αποσύρθηκαν στο οχυρό της Αλεσάντρια μετρώντας βαρύτατες απώλειες.

Αποκλεισμένος από τους Γάλλους και αποκομμένος από τις υπόλοιπες δυνάμεις του Δεύτερου Συνασπισμού, ο φον Μελάς υποχρεώθηκε την επομένη να συγκατατεθεί σε συνθηκολόγηση, κάτι που έδωσε τη Λομβαρδία στους Γάλλους. Αυτό που δεν γνώριζε ήταν η βιασύνη του Βοναπάρτη να επιστρέψει στο Παρίσι για να εγκαθιδρύσει την ηγεμονία του. Αν το ήξερε, θα διαπραγματευόταν σαφώς διαφορετικά.

Μέσα σε 24 ώρες από τη μάχη, ο φον Μελάς είχε υπογράψει τη Συνθήκη της Αλεσάντρια που ξερίζωνε τους Αψβούργους από τη βορειοδυτική Ιταλία. Οι Αυστριακοί είχαν μετρήσει απώλειες 6.500 νεκρών και τραυματιών και άλλους 8.000 αιχμαλώτους. Όσο για τον Βοναπάρτη, είχε χάσει 4.700 στρατιώτες (νεκροί και τραυματίες)…

Τελευταία χρόνια

Ο θρίαμβος του Βοναπάρτη στη βόρεια Ιταλία ήταν τελικά αυτός που ενδυνάμωσε τη θέση του ως αυτοκράτορα της Γαλλίας. Ήταν η πρώτη φορά που ανέπνεε με ανακούφιση εδώ και καιρό. Οι Αυστριακοί έχασαν μετά στις μάχες με τους Γάλλους στη Βαυαρία και βλέποντας τον εχθρό να κοντοζυγώνει στη Βιέννη, υποχρεώθηκαν τον Φεβρουάριο του 1801 σε νέα συνθήκη ειρήνης. Οι Άγγλοι πολέμησαν για έναν ακόμα χρόνο, υπογράφοντας το 1802 τη Συνθήκη της Αμιένης που θα έδινε οριστικό τέλος στους πολέμους του Δεύτερου Συνασπισμού.

Ο Μελάς, ρεαλιστής καθώς ήταν και στρατιωτικός παλαιάς κοπής, αναγνώρισε από την πρώτη στιγμή πως η αυστριακή αντίσταση στη βόρεια Ιταλία ήταν μάταιη. Ο μεγαλοφυής γάλλος στρατηλάτης θα κέρδιζε τον ευρωπαϊκό συνασπισμό, προέβλεψε ο Μελάς, γι’ αυτό και επέστρεψε στην αυστριακή επικράτεια.

Ο αυτοκράτορας δεν χρέωσε την ήττα στον γηραλέο στρατάρχη του. Τον έστειλε, αντιθέτως, στη Βοημία ως διοικητή των εκεί αυστριακών δυνάμεων, μέχρι να αποσυρθεί από την ενεργό δράση το 1803.

Από τη Βοημία δεν θα ξανάφευγε ωστόσο, αφήνοντας εκεί την τελευταία του πνοή στις 31 Μαΐου 1806 ως ένας από τους κορυφαίους στρατηγούς της εποχής του…

Ο Μέγας Αλέξανδροςέφτασε στην άκρη του τότε γνωστού κόσμου. Η ιστορία των κατακτήσεων και των ανακαλύψεων του είναι λίγο πολύ γνωστή. Λίγοι -σχετικά με το εγχείρημα- άνδρες και πολλή αποφασιστικότητα.

-Όμως πώς χρηματοδοτήθηκε η εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου;

-Είχε κρυφούς πόρους;

-Ίσως άγνωστα χρυσωρυχεία;

Οι πληροφορίες είναι αντικρουόμενες. Οι πιο πολλές πηγές μάλιστα, μιλούν για τεράστια χρέη που του άφησε ο Φίλιππος. Άλλες όπου πήρε πολύ λίγα χρήματα μαζί του στην Ασία. Και άλλες για περισσότερα χρήματα και πηγές εσόδων από χρυσωρυχεία στη Βόρεια Ελλάδα αρχικά και έπειτα στην Ασία.

Μήπως όταν ο Αλέξανδρος, όταν έγινε βασιλιάς, επανέλαβε τη γνωστή «επωδό» των Ελλήνων πολιτικών: «Παραλάβαμε καμένη γη από την προηγούμενη κυβέρνηση»; Όμως ο Φίλιππος δεν του άφησε καθόλου «καμένη γη». Του άφησε ένα οργανωμένο κράτος, με κατακτήσεις που απέφεραν έσοδα, και κυρίως χρυσωρυχεία και αργυρωρυχεία που του έδιναν συνεχώς μέταλλο για νομίσματα.

Ο Φίλιππος, γνωρίζοντας την ανάγκη για χρήματα, ώστε να υλοποιήσει την εκστρατεία που ονειρευόταν στην Ασία, είχε φροντίσει από πολύ νωρίς να βρει και να καταλάβει μέρη που υπόσχονταν έσοδα. Η πιο αποφασιστική ίσως πράξη ήταν το 357 π.Χ. (πριν ακόμα γεννηθεί ο Αλέξανδρος) όταν κατέλαβε την Αμφίπολη χρησιμοποιώντας πολιορκητικούς κριούς. Μαζί με την Αμφίπολη κέρδισε και τα χρυσωρυχεία του Παγγαίου - ό,τι καλύτερο είχε να προσφέρει η γη της Μακεδονίας και της Θράκης από χρηματοοικονομική άποψη.

Τα ορυχεία αυτά αποτέλεσαν τη ραχοκοκαλιά της χρηματοδότησης κάθε δραστηριότητας του Φιλίππου. Είχαν για το βασίλειο της Μακεδονίας την ίδια θέση που είχαν τα αργυρωρυχεία του Λαυρίου για τη δημοκρατία των Αθηνών έναν αιώνα πιο πριν: Παρείχαν σταθερό εισόδημα.

Σταθερό, όμως όχι αρκετό για τα σχέδια του Φιλίππου. Μέχρι το θάνατο του ο Φίλιππος οργανωνόταν, σχεδίαζε, εκστράτευε και κατακτούσε. Και η κάθε κατάκτηση κόστιζε. Δεν ήταν μονάχα τα συνηθισμένα στρατιωτικά έξοδα, καθώς ο Φίλιππος ήταν νεωτεριστής στην πολεμική τέχνη

Έμαθε να χρησιμοποιεί πολεμικές μηχανές που εκείνον τον καιρό αποτελούσαν πρόσφατες εφευρέσεις των Συρακούσιων: βαλλίστρες, πετροβόλα, καταπέλτες και ελεπόλεις (πύργους μάχης).

Όλα αυτά κόστιζαν, και ο Φίλιππος τα έφτιαχνε χωρίς να σκέφτεται τα έξοδα, καθώς πολιορκούσε και κατακτούσε τη μια πόλη μετά την άλλη, έτσι ώστε να εντάξει όλους στα μεγαλεπήβολα σχέδιά του.

Ο Φίλιππος ακόμα εξασφάλισε στη Θράκη χρυσωρυχεία - κοντά στην πόλη Κρηνίδες, που κατέλαβε και μετονόμασε σε «Φιλίππους». Λέγεται ότι μόνον τα χρυσωρυχεία στους Φιλίππους του απέδιδαν 1.000 τάλαντα χρυσού το χρόνο (26 τόνους). Χάρη σ'αυτά άρχισε να κόβει χρυσά νομίσματα που έγιναν το κοινότερο νόμισμα στον Ελληνικό Κόσμο.

Ο Αλέξανδρος συνέχισε να χρησιμοποιεί τα χρυσά και αργυρά νομίσματα του Φίλιππου, αλλά ακολούθως έδωσε έμφαση σε αργυρά νομίσματα που ακολουθούσαν το αθηναϊκό πρότυπο ως προς το βάρος τους (με τον Ηρακλή στη μια όψη και τον Δία στην άλλη). Η προτίμηση στα ασημένια δείχνει ίσως κάποια πιθανή έλλειψη σε χρυσό.

Έτσι, όταν ήρθε η «ώρα του Αλέξανδρου», εκείνος «κληρονόμησε από τον πατέρα του, μαζί με το στέμμα, όχι και λίγα χρέη» σύμφωνα με τον Κούρτιο και τον Αρριανό. Ο Αρριανός λέει ότι ο Αλέξανδρος βρήκε στα θησαυροφυλάκια λίγα χρυσά και ασημένια αντικείμενα. Από χρήματα, ούτε 60 τάλαντα. Από την άλλη, τα χρέη του Φιλίππου έφταναν κατ'άλλους τα 500 και κατ'άλλους τα 800 τάλαντα.

Το τάλαντο ως μονάδα βάρους είχε 26 γραμμάρια, αλλά ως νομισματική μονάδα ισοδυναμούσε με 6.000 δραχμές, οπότε τα 60 τάλαντα ήταν 360.000 δραχμές εκείνης της εποχής. Με την αγοραστική δύναμη που είχε τότε η δραχμή (μια δραχμή τότε ισοδυναμούσε με ένα χαμηλό μεροκάματο και σε αγοραστική δύναμη ισοδυναμούσε με 10-20 ευρώ) ένας άνθρωπος αγόραζε τα αναγκαία για μια φτωχική μέρα. Δηλαδή τα 60 τάλαντα ήταν οι μισθοί 1.000 κακοπληρωμένων ανθρώπων για ένα χρόνο (κάπου 5-10 εκατομμύρια σημερινά ευρώ). Ο Αλέξανδρος όμως είχε μαζί του όταν ξεκίνησε για την Ασία τουλάχιστον 35.000 άνδρες. Αυτό συνεπάγεται οικονομική ανάγκη για περισσότερα από 2.000 τάλαντα.

Κάτι λοιπόν δεν πάει καλά. Είχε ο Αλέξανδρος άραγε «κρυφούς» πόρους; Άγνωστες χρηματικές πηγές ή χρηματοδότες;

Το σίγουρο είναι ότι ο Αλέξανδρος, μπροστά στα χρέη του, δεν είπε τίποτα ανάλογο με το νεοελληνικό: «Κύριοι, δυστυχώς, επτωχεύσαμε...». Ξεκίνησε με ότι είχε.

Όταν ξεκίνησε για την Ασία, πήρε τα 60 του τάλαντα και τρόφιμα για 30 μόνο μέρες (όπως αναφέρει ο Πλούταρχος, βασισμένος σε κάποια πηγή που ονομάζει Φύλαρχο). Οι σχετικές πηγές δίνουν κάπως διαφορετικούς αριθμούς, αλλά όλες συμφωνούν: χρήματα δεν υπήρχαν άφθονα. Ο Ονησίκρητος μιλά για χρέη 200 τάλαντα (σημ:στρατιωτικό δάνειο κατά τον Σαράντο Καργάκο), ενώ ο Αριστόβουλος γράφει ότι το κόστος της προπαρασκευής ήταν 70 τάλαντα. Όλα αυτά βρίσκονται να απέχουν πολύ από τα (στο ελάχιστο) αναγκαία 2.000 τάλαντα.

Βέβαια, στην Ασία τα πράγματα άλλαξαν. Προχωρούσε κατακτώντας το πλουσιότερο κράτος του κόσμου και εξασφάλιζε τα αναγκαία από λάφυρα του εχθρού - όπως ακριβώς στην άλλη άκρη της Γης, στην Κίνα, συνιστούσε στους στρατηγούς ο συγγραφέας της Τέχνης του Πολέμου, Σουν Τζου.

Οι κατακτημένες σατραπείες «πρόσφεραν» και αυτές ό,τι μπορούσαν από τα δικά τους έσοδα (ο Αλέξανδρος φρόντισε να μην αλλάξει τη διοικητική δομή των κατακτημένων τόπων ώστε να συνεχίσει να λειτουργεί ομαλά το «κράτος»). Επίσης, φαίνεται από τις διηγήσεις που άφησαν άνθρωποι που τον συνόδευαν ότι είχε μαζί του εμπειρογνώμονες μεταλλοδίφες (ερευνητές κοιτασμάτων ή γεωλόγους, θα λέγαμε σήμερα) τους οποίους έστελνε να «ακολουθήσουν» κάθε φήμη για χρυσωρυχεία που συναντούσε.

Η αναζήτηση πόρων τον απασχολούσε μέχρι το θάνατο του, ακόμα και όταν είχε πια στη διάθεση του όλο το χρυσάφι των Μεγάλων Βασιλέων της Περσίας - έναν απίστευτο θησαυρό.

Πέθανε ενώ τα καράβια του ήταν έτοιμα να ξεκινήσουν εκστρατεύοντας στην Αραβία, που λεγόταν ότι ήταν πλούσια σε χρυσό.

Μπορεί το ξεκίνημα για τον Αλέξανδρο να ήταν δύσκολο από οικονομική άποψη, αλλά το τέλος ήταν χωρίς τέτοια προβλήματα και, επιπλέον, έφερε μια καινούρια εποχή στα οικονομικά. Όταν ο Αλέξανδρος κατέλυσε το Περσικό κράτος του Δαρείου, το 329 π.Χ., και μπήκε στα παλάτια των Περσών, βρέθηκε μπροστά στους μεγαλύτερους θησαυρούς της Ιστορίας.

Ο θησαυρός του Δαρείου ήταν ουσιαστικά όλοι οι θησαυροί όλων τον κρατών της Μεσοποταμίας συσσωρευμένοι από την αυγή της Ιστορίας τους.

Το χρυσάφι 3.000 χρόνων! Από τα χρόνια των Σουμερίων, και καθώς ο ένας λαός κατακτούσε τον άλλον και τα κράτη και οι αυτοκρατορίες της περιοχής διαδεχόταν το ένα το άλλο, το χρυσάφι και οι θησαυροί του καθενός άλλαζαν κάθε φορά. Ο Δαρείος είχε θησαυρούς και λάφυρα που προέρχονταν από την Ελλάδα, παρμένους τον καιρό των Περσικών Πολέμων και ιδιαίτερα του Ξέρξη και φερμένους από τους βασιλιάδες πριν από αυτόν. Είχε, ακόμα, θησαυρούς από τους διάφορους λαούς που εκείνος και οι προκάτοχοι του είχαν κατακτήσει.

Αυτοί, όμως, δεν ήταν τίποτε μπροστά στους θησαυρούς που είχε βρει ο Κύρος, ο πρώτος βασιλιάς των Περσών, από τους Μήδους, και στους θησαυρούς που είχαν αρπάξει οι Μήδοι από τους Βαβυλώνιους όταν κατάστρεψαν τη Βαβυλώνα. Και βέβαια οι Βαβυλώνιοι είχαν θησαυρούς και λάφυρα από τους λαούς που εκείνοι είχαν κατακτήσει, Ασσύριους και άλλους.

Ο θησαυρός του Δαρείου έδειξε ότι τα λεφτά δεν φέρνουν τη νίκη. Ούτε την αγοράζουν, αν ο αντίπαλος είναι ο Αλέξανδρος. Αυτό ήταν ένα από τα μαθήματα που θα πήρε ο Πέρσης βασιλιάς.

Όταν ο Αλέξανδρος αποφάσισε να μεταφέρει το θησαυρό του Δαρείου, χρειάστηκαν 20.000 μουλάρια και 5.000 καμήλες. Περισσότερος πλούτος από όσον είχε δει ποτέ του ο ελληνικός κόσμος, που λέγεται ότι ισοδυναμούσε με 12 εκατομμύρια λίβρες ασήμι. Μόνο η σκηνή με το θρόνο του Δαρείου χάρισε στον Αλέξανδρο θησαυρό αξίας 3.000 τάλαντων (περισσότερο από μισό δισεκατομμύριο ευρώ). Ο Δαρείος βέβαια ίσως αποζητούσε εκδίκηση: Χρησιμοποιώντας μια, άγνωστη ίσως, μορφή ψυχολογικού πολέμου, του φόρτωσε μαζί με το χρυσάφι και τις γυναίκες του. Με το θησαυρό ο Αλέξανδρος βρήκε τη μητέρα του Δαρείου, τη γυναίκα του και το χαρέμι του!

Οι θησαυροί αυτοί, που ήταν περισσότεροι από το χρυσάφι που είχαν δει ποτέ τους οι Έλληνες, καθόρισαν τελικά και την Ελληνική Ιστορία, γιατί αυτοί ήταν που «χρηματοδότησαν» τους ατελείωτους πολέμους μεταξύ των «Επιγόνων» - των διαδόχων του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Αποτελούν ακόμα «σταθμό» και στην Ιστορία της Οικονομίας: Η ύπαρξη και η κυκλοφορία του δημιούργησε πρώτη φορά «πληθωριστικές τάσεις». Η Ιστορία του πληθωρισμού αρχίζει τη στιγμή που ο Αλέξανδρος ξεκίνησε να βγάζει το χρυσάφι του Δαρείου από τις αποθήκες και να το μοιράζει στους Έλληνες!

Η συνέπεια ήταν ότι οι Έλληνες έγιναν (αθέλητοι) εφευρέτες ΚΑΙ του πληθωρισμού. Με τόσα χρήματα και πλούτο να έχουν βγει από τα θησαυροφυλάκια και να κυκλοφορούν στην αγορά, σε συνδυασμό με τις στρατιωτικές ανάγκες που δημιουργούσαν οι εκστρατείες, η προσέλκυση νέων στρατιωτών και οι ατέλειωτοι πόλεμοι μεταξύ των διαδόχων του Μεγάλου Αλεξάνδρου προκάλεσαν αυξήσεις στα πάντα. Τα ημερομίσθια τετραπλασιάστηκαν, το ίδιο και οι τιμές και το κόστος διαβίωσης.

Τα χρυσωρυχεία και αργυρωρυχεία του Φίλιππου και του Αλέξανδρου έδωσαν ώθηση και στην κοπή νομισμάτων. Τα νομίσματα του Αλέξανδρου συνέχισαν να «κόβονται» επί χρόνια μετά το θάνατο του. Αυτά ίσως να μπορούν να δώσουν και μια ένδειξη για τη γεωγραφική θέση των πηγών των πολύτιμων μετάλλων.

Μονάχα όσο ζούσε ο Αλέξανδρος υπήρχαν 25 διαφορετικές κοπές νομισμάτων: δύο στη Μακεδονία, μία στην Αίγυπτο και είκοσι τρεις στην Ασία. Γίνεται φανερό από την κοπή των νομισμάτων ότι το κέντρο βάρους και οι πηγές των πολύτιμων μετάλλων είχαν μετακινηθεί Ανατολικά.

Ωστόσο, σε ποσότητα φαίνεται ότι η μεγαλύτερη παραγωγή έβγαινε στη Μακεδονία. Εκεί κόβονταν τα μεγαλύτερα χρυσά νομίσματα, ενώ άλλου τα μικρότερα και τα αργυρά. Αυτό δείχνει ότι η μεγάλη πηγή χρυσού βρισκόταν ακόμα στη Μακεδονία.

Μετά το θάνατο του Αλέξανδρου τα νομισματοκοπεία έγιναν 31, και ακόμα 100 χρόνια αργότερα «τετράδραχμα» του Αλέξανδρου κόβονταν σε 51 μέρη, πράγμα που δείχνει ότι & πηγές των μετάλλων ήταν πολύ πλούσιες και συνέχισαν να τροφοδοτούν με νομίσματα τον ελληνικό κόσμο που είχε επιδοθεί σε ένα άνευ προηγουμένου αλληλοφάγωμα αγνοώντας τα «σύννεφα από τη Δύση», την ανερχόμενη δύναμη της Ρώμης.

Το μεγαλύτερο μέρος από το θησαυρό του Δαρείου πήγε στην Πέλλα.

Ο Αλέξανδρος έστειλε τεράστιες ποσότητες από τον περσικό θησαυρό πίσω στη Μακεδονία. Ξέρουμε πως ακόμα και 150 περίπου χρόνια αργότερα είχε απομείνει μεγάλη ποσότητα στην Πέλλα, αρκετή για να εντυπωσιάζει τους νέους κατακτητές, τους Ρωμαίους.

Ο Πλούταρχος στο έργο του Βίοι Παράλληλοι (Τιμολέων-Αιμίλιος Παύλος) περιγράφει το θησαυρό που έφερε στη Ρώμη ο Αιμίλιος Παύλος μετά τη νίκη του κατά του Περσέα. Τα λάφυρα περνούσαν σε πομπή επί τρεις μέρες:

«Την πρώτη μέρα πέρασαν 250 άμαξες φορτωμένες με ανδριάντες, εικόνες και αγάλματα. Την επομένη πέρασαν και πάλι άμαξες με μακεδόνικα όπλα κι ακολούθησαν 3.000 άνδρες που ανά τέσσερις κουβαλούσαν ένα ασημένιο δοχείο γεμάτο ασημένια νομίσματα, ενώ άλλοι κουβαλούσαν διάφορα πολύτιμα αντικείμενα και διακοσμητικά. Την τρίτη μέρα κουβαλήθηκαν 77 χρυσά δοχεία μέσα στα οποία υπήρχαν χρυσά νομίσματα - όπως είχε γίνει με τα ασημένια!»

Περισσότερα από 150 χρόνια ξοδέματος σε εξοπλισμούς, πολέμους, σπατάλες και τις «υπερβολές» που χαρακτήριζαν την Ελληνιστική εποχή των διαδόχων του Μεγάλου Αλεξάνδρου και ο θησαυρός ήταν ακόμα τόσο μεγάλος, ώστε να θαμπώσει τους Ρωμαίους.

Πώς θα ήταν δηλαδή στην αρχή, όταν ο Αλέξανδρος τον αντίκρισε;

Για κάποιον απίθανο λόγο ούτε ο Περσέας, μπροστά στο σοβαρότερο κίνδυνο της ζωής και της βασιλείας του, αλλά ούτε και οι πριν από αυτόν βασιλείς της Μακεδονίας «εξαργύρωσαν» τους «θησαυρούς» του Δαρείου για να ενισχύσουν την άμυνα τους ή να χρηματοδοτήσουν τα πολεμικά τους σχέδια. Οι Ρωμαίοι βρήκαν τόσο χρυσάφι, που αν ο Περσέας το είχε χρησιμοποιήσει,ίσως να μη χανόταν η Μακεδονία. Ωστόσο, οι άνθρωποι συμπεριφέρονται πάντα περίεργα με τους θησαυρούς τους.

Μπορεί να πεινούν, αλλά το χρυσάφι που κληρονόμησαν συχνά αρνούνται να το αποχωριστούν.

Έμαθαν και εκείνοι το μάθημα που είχε μάθει ο Δαρείος πριν από αυτούς: ότι δεν νικά πάντα ο πλουσιότερος. Είναι ειρωνικό, αλλά η Ελλάδα μοιάζει να πνίγηκε στο χρυσάφι της. Όταν είχε περισσότερο πλούτο «πέρα από κάθε φαντασία», τότε χάθηκε.

Τα χρυσωρυχεία του Αλέξανδρου υπήρχαν. Δεν ήταν μύθος, ούτε και ήταν άγνωστα. Βρέθηκαν να χρηματοδοτούν την πιο παράτολμη εκστρατεία των αιώνων και βοήθησαν στη δημιουργία του μεγαλύτερου μέχρι σήμερα κράτους στον κόσμο. Το ότι το κράτος εκείνο τελικά δεν «κράτησε» είναι μια άλλη ιστορία, ίσως όχι εντελώς άσχετη με τον πλούτο που είχε. Από αυτή την άποψη, δεν θα ήταν υπερβολικό να πούμε ότι τα χρυσωρυχεία του Αλέξανδρου έπαιξαν ρόλο «ζωής και θανάτου» στην Ιστορία της ανθρωπότητας γενικά και της Ελλάδας ειδικότερα.

Πηγή: Αρχαιολογικά μυστήρια στην Ελλάδα ~ Εκδ. Αρχέτυπο

Οι γοργόνες, οι μονόκεροι και οι νεράιδες έχουν μια πιο ρομαντική όψη. Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο με μερικά άλλα μυθικά ζώα και όντα που μπορεί να βρει κανείς στη λαογραφία διαφόρων χωρών. Από γάτες που ρουφούν την ψυχή μέχρι τους κλέφτες με την μορφή παιδιών, δείτε μερικά περίεργα τέτοια πλάσματα.

Squonk

Αυτό το θλιβερό, μυθικό πλάσμα μπορεί να το βρει κανείς στους θρύλους της βόρειας Πενσυλβανίας. Το Squonk λέγεται ότι είναι ένα αποτρόπαιο ζώο του δάσους με πλαδαρό, φολιδωτό δέρμα που καλύπτεται εξ ολοκλήρου από κονδυλώματα και κηλίδες. Η φρικτή εμφάνιση του πλάσματος ήταν τόσο άθλια που η έλλειψη συντροφικότητας το έκανε να κλαίει. Ο τοπικός μύθος λέει ότι το Squonk μπορεί να εντοπιστεί αρκετά εύκολα μέσω των κραυγών του και το αλμυρό μονοπάτι με τα δάκρυά του. Αλλά η σύλληψη κάποιου είναι πολύ δύσκολη: όταν το Squonk βρει τα δύσκολα λέγεται ότι διαλύεται μέσα σε μια λακκούβα των δακρύων του.

Tiyanak

Το Tiyanak παίρνει διάφορες μορφές στην φιλιππινέζικη μυθολογία. Μια εκδοχή λέει ότι είναι ένας κακός νάνος που μοιάζει με ανθρώπινο μωρό, ενώ μια άλλη ότι πρόκειται όντως για έναν μικρό διάβολο. Οι Χριστιανοί πιστεύουν ότι Tiyanak γίνονται τα ανήσυχα φαντάσματα των παιδιών που έχουν πεθάνει χωρίς να έχουν βαφτιστεί. Το Tiyanak λέγεται ότι μιμείται τις κραυγές ενός ανθρώπινου μωρού για να δελεάσει τα θύματά του. Μόλις το καταφέρει, εμφανίζονται οι κυνόδοντες του και γίνεται θορυβώδες.

Το Tiyanak απολαμβάνει να μπερδεύει τους ταξιδιώτες ώστε να χάσουν το δρόμο τους, οδηγώντας τους βαθύτερα στη ζούγκλα με τις κραυγές του. Το παραδοσιακό τέχνασμα για να ξεφύγει κανείς από αυτό το κόλπο του είναι να γυρίσει τα ρούχα του το μέσα έξω. Σύμφωνα με τον μύθο, αν το Tiyanak διασκεδάσει αρκετά, ίσως στο τέλος μπορεί και να αφήσει το θύμα του να ζήσει.

Cat Sìth

Στα Highlands της Σκοτίας περιφέρεται μια μεγάλη, σαν σκύλος, μαυρο-άσπρη γάτα, η Cat Sìth που λέγεται ότι κλέβει τις ψυχές των νεκρών που περιμένουν την ταφή. Σε κάποιο σημείο, το Feill Fadalach, ο κόσμος παρακολουθούσε τα ακάλυπτα πτώματα όλη τη νύχτα και την ημέρα για να εξασφαλίσουν ότι η Cat Sìth δεν θα τα έφτανε. Η μουσική, αλλά και η πάλη ή τα αινίγματα θεωρούνται ότι προσφέρουν προστασία στα άταφα σώματα.

Ενώ μερικοί πίστευαν ότι η Cat Sìth ήταν κάποιο είδος νεράιδας των γατών, ένας κοινός Κέλτικος θρύλος αναφέρει ότι η Cat Sìth ήταν μάγισσες που μπορούσαν να μεταμορφωθούν σε γάτες οκτώ φορές. Όσες προσπαθούσαν να αλλάξουν και ένατη φορά, παγιδεύονταν και παρέμεναν μόνιμα με τη μορφή της γάτας. Έτσι ξεκίνησε ο μύθος που αναφέρει ότι οι γάτες έχουν εννέα ζωές.

Yara-ma-yha-who

Μια διασταύρωση βαμπίρ και μπαμπούλα της αυστραλιανής λαϊκής λαογραφίας. Το Yara-ma-yha-who, ένα παράξενο ανθρωποειδές με κόκκινο δέρμα που κατοικεί στους κλαδιά των συκιών, περιμένει να ριχτεί στα ανυποψίαστα θύματα. Το πλάσμα λέγεται ότι έχει ρουφήχτρες στα χέρια και τα πόδια του και τις χρησιμοποιεί για να στραγγίξει το αίμα από τα θήραμά του, σαν μια γιγάντια βδέλλα. Μόλις το θύμα είναι αρκετά αδύναμο, το Yara-ma-yha-who το αφήνει να ξεκουραστεί λίγο (ενώ είναι ακόμα ζωντανό) πριν ξεκινήσει και πάλι το ίδιο πράγμα. Το θύμα τελικά γίνεται ακόμη ένα Yara-ma-yha-who.

Ijiraq

Ένα πλάσμα της μυθολογίας της Αρκτικής που συναντά κανείς στη μυθολογία των Ινουίτ. Λέγεται ότι το Ijiraq ζει ανάμεσα στον κόσμο των ζωντανών και των νεκρών. Μπορεί να πάρει πολλές μορφές, όπως μισός άνθρωπος μισό καριμπού (που ονομάζεται Tariaksuq), που μπορεί κανείς να δει μόνο με την άκρη του ματιού του. Η σκιερή φιγούρα του εξαφανίζεται όταν το δει κανείς άμεσα.

Στη μυθολογία των Ινουίτ, το Ijiraq είναι απαγωγέας παιδιών. Λέγεται ότι κλέβει μικρά παιδιά, τα κρύβει και στη συνέχεια τα εγκαταλείπει στο κρύο της Αρκτικής. Αν κάποιος κυνηγός μπει στην περιοχή κάποιου Ijiraq θα χαθεί και δεν θα μπορεί να βρει το δρόμο του.

Παραδόξως, ορισμένες περιοχές που συνδέονται παραδοσιακά με τη δραστηριότητα του Ijiraq διαθέτουν μεγάλες ποσότητες τοξικού αερίου, θείου και γεωθερμικής δραστηριότητας. Ίσως, οι θύλακες αερίου είναι υπεύθυνες για τον αποπροσανατολισμό και τις ψευδαισθήσεις...

Liderc

Υπάρχουν αρκετοί τύποι Liderc στην ουγγρική λαογραφία, όλα όμως λέγονται ότι εκκολάπτονται από το πρώτο αυγό μιας μαύρης κότας που έχει διατηρηθεί ζεστό στη μασχάλη ενός ανθρώπου ή σε ένα σωρό κοπριάς. Το αυγό τελικά σπάει για να αποκαλυφτεί ένα μαγικό κοτόπουλο, ένα μικρό διαβολικό πλάσμα ή μια πλήρως αναπτυγμένη γυναίκα ή άνδρας, που μερικές φορές έχει τη μορφή κάποιου πεθαμένου εραστή ή μέλους της οικογένειας. Εκτός από το να ενεργεί ως σούκουμπους (λατ. succubus, πληθυντικός succubi, θηλυκός δαίμονας που επισκέπτεται τους άντρες ενόσω κοιμούνται και προχωρεί σε σεξουαλική επαφή μαζί τους), ή ίνκουμπους (λατ. incubus, πληθυντικός incubi, η αρσενική εκδοχή) και να εκτελεί κάθε επιθυμία του ιδιοκτήτη του, το Liderc απολαμβάνει και άλλα πλούσια αγαθά.

Με την πάροδο του χρόνου, ο ιδιοκτήτης κάποιοι Liderc θα συγκεντρώσει μεγάλο πλούτο, αλλά μιλάμε για μια συμφωνία με τον διάβολο. Περιοδικά, το Liderc σέρνεται στο στήθος του ιδιοκτήτη του, πίνοντας το αίμα του και σταδιακά τον αφήνει όλο και πιο αδύναμο. Η ουγγρική λέξη για τον εφιάλτη είναι ανάλογη με αυτό που εμείς αποκαλούμε Μόρα, και προέρχεται από το αίσθημα του να έχει κάποιος κάποιο βάρος (του πλάσματος συγκεκριμένα) πάνω στο στήθος του. Ο μόνος τρόπος για να απαλλαγεί κανείς εντελώς από κάποιο Liderc είναι να το διατάξει να εκτελέσει κάτι που δεν μπορεί να κάνει. Αν το Liderc δεν τα καταφέρει, απογοητεύεται και τελικά εξαφανίζεται.

Impundulu

Απαντάται στη λαογραφία αρκετών νοτιοαφρικανικών φυλών. Το Impundulu ή το "πουλί της αστραπής"είναι ένα πολύ βρικόλακας σε ανθρώπινο μέγεθος που λέγεται ότι προκαλεί αστραπές, βάζοντας στο λίπος του φωτιά. Συνδέεται σε μεγάλο βαθμό με τη μαγεία και πιστεύεται ότι είναι αθάνατο, επιτρέποντάς του έτσι να μεταδοθεί στους μάγους από γενιά σε γενιά. Το Impundulu πιστεύεται ότι είναι ικανό να μεταμορφωθεί σε άνθρωπο για να κάνει έρωτα με τον ιδιοκτήτη του και να τραφεί με το αίμα των εχθρών του, προκαλώντας κακή τύχη, ασθένειες και θάνατο.

Παραδοσιακά, να κάποιος άντρας αρρώσταινε, καθόλου ασυνήθιστα κατηγορούνταν η σύζυγός του ότι φιλοξενούσε κρυφά κάποιο Impundulu.

Puckwudgies

Η νεράιδα των δασών της Βόρειας Αμερικής, η Puckwudgies απαντάται στη λαογραφία αρκετών ινδιάνικων φυλών. Παρόμοιες με τις κελτικές ομολόγους τους, τα Puckwudgies είναι μικρά όντα με δηλητηριασμένα βέλη και έχουν την ικανότητα να εμφανίζονται και να εξαφανίζονται κατά βούληση. Ο θρύλος λέει ότι οι Puckwudgies υπήρξαν κάποτε φίλοι των ανθρώπων, αλλά πολλά παράπονα και ζήλιες προκάλεσαν τα μικρά αυτά όντα να στραφούν εναντίον τους. Είναι γνωστό ότι επιτίθενται σε ανθρώπους, απαγάγουν παιδιά, καίνε σπίτια και οδηγούν τους ταξιδιώτες σε λάθος δρόμο. Μερικές φορές κατηγορούνται ακόμη για αυτοκτονία, πιέζοντας τα θύματά τους στους γκρεμούς.

Σε ορισμένα πάρκα στη Νέα Αγγλία πιστεύεται ακόμη και σήμερα ότι ζουν Puckwudgies.

Πηγές: atlas obscura, 3otiko

Ένα από τα λίγα ερμητικά κείμενα που σώθηκαν από την πυρκαγιά της βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας και κατά κάποιο τρόπο θεμελίωσε τις βάσεις των διαφόρων φιλοσοφικό-εσωτερικών ρευμάτων μέχρι τις ημέρες μας, είναι το λεγόμενον Κυμβάλειον.

Εμφανίστηκε πολύ πρόσφατα (το 1908) από μία ομάδα ατόμων που αποκαλούνται «οι 3 μύστες». Περιέχει τις Αρχές του Σύμπαντος, τους επτά Aρχικούς Νόμους που διοικούν τα πάντα και που μετέδωσε στους ανθρώπους σαν Υψηλή Διδασκαλία ο θεός Ερμής.

Γι’ αυτόν το λόγο το σύνολο των διαφόρων εσωτερικών Διδασκαλιών που βασίζονται σ’ αυτές τις Αρχές, από την αρχαία ελληνική εποχή ως σήμερα, λέγεται Ερμητισμός, δηλαδή η Επιστήμη του Ερμή. Όμως οι ρίζες του κειμένου αυτού δεν σταματούν στα χειρόγραφα της Αλεξάνδρειας αλλά χάνονται πιο βαθιά στην ομίχλη της ιστορίας.

Οι ιστορικές και φιλοσοφικές αναφορές που έκαναν οι Αρχαίοι Έλληνες για το κείμενο του Κυβαλείονα (έτσι τον αποδίδουν), οι Ρωμαίοι και οι μεσαιωνικοί αποκρυφιστές, κατευθύνονται στην Αίγυπτο, πριν από τις Δυναστικές Εποχές, όταν βασίλευε ο θεός Θωθ, δηλαδή ο Ερμής ο Τρισμέγιστος.

Ο Ερμής έγινε γνωστός στη Δύση κατά την Αναγέννηση όταν ο Μαρσίλιο Φιτσίνο μετάφρασε στα λατινικά το (ελληνικό) κείμενο των σωζόμενων ερμητικών γραπτών, γνωστών σήμερα ως Hermetica ή Corpus Hermeticum. Το κείμενο αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για τους αλχημιστές της εποχής και κρατούνταν μυστικό, οπότε η ετυμολογία της «ερμητικής γνώσης» και της λέξης «ερμητικός» προέρχεται από εδώ.

Γνωστότερο γραπτό που αποδίδεται στον Ερμή τον Τρισμέγιστο είναι ο Σμαραγδένιος Πίνακας (αγγλ. Emerald Tablet). Τα γραπτά του Ερμή υποτίθεται πως διδάσκονταν στους μύστες από τους Αιγυπτίους ιερείς πολύ πριν από την εποχή του Πλάτωνα. Δεν είναι εύκολο να προσδιοριστεί η ηλικία τους αλλά η απώτατη καταγωγή τους χάνεται στη φαραωνική Αίγυπτο.

Ωστόσο κατά την ελληνιστική και τη ρωμαϊκή εποχή οι διδασκαλα Ερμή του Τρισμέγιστου εξελληνίστηκαν και απέκτησαν έναν λιγότερο πρακτικό και πιο φιλοσοφικό χαρακτήρα, επικεντρωμένο στο μυστικισμό και την αλχημεία ως οδό για τη θεουργία. Έτσι προέκυψε ο ερμητισμός, ως κίνημα των κατώτερων κοινωνικών τάξεων της κατεχόμενης Αιγύπτου, το οποίο διαδόθηκε ευρύτατα στη ρωμαϊκή Ανατολή κατά τους πρώτους μεταχριστιανικούς αιώνες.

Οι Έλληνες που είχαν σπουδάσει στην Αίγυπτο και αλλού ήταν γνώστες των γραπτών του Ερμή του Τρισμέγιστου, αλλά δε μιλούσαν ανοικτά για αυτά τηρώντας όρκους μυστικότητας. Οι εσωτεριστές φιλόσοφοι και Σοφοί όλων των εποχών μίλησαν για τέτοιες αρχές με διαφορετικά ονόματα και Σύμβολα, που ανακεφαλαιώνονται στο Ερμητικό κείμενο του Κυμβαλείονα. Αυτοί έλεγαν ότι όποιος γνώριζε και τις εφάρμοζε πιστά θα μπορούσε να καταλάβει και να ερμηνεύσει τους Νόμους σ’ όλο το φάσμα του Σύμπαντος, στις επτά εκδηλώσεις του επειδή κατείχε το μαγικό κλειδί της Επταπλής Σοφίας.

Ας δούμε περιληπτικά ποιες είναι αυτές οι αρχές για τις οποίες μίλησαν, οι αρχαίοι Μύστες-Σοφοί και πώς εκφράζονται και λειτουργούν μέσα στο Σύμπαν μας.

ΤΟ ΚΥΜΒΑΛΕΙΟΝ (ΕΚΔΟΣΗ 1908, ΓΑΛΛΙΑ)

Α. Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ

΄΄ΤΟ ΟΛΟΝ ΕΙΝΑΙ ΝΟΥΣ, Το Σύμπαν είναι Νοητικό.΄΄

Αυτή η Αρχή εμπεριέχει την αλήθεια ότι ΄΄ Όλα είναι Νούς. ΄΄ Εξηγεί ότι ΤΟ ΟΛΟΝ {το οποίον είναι η Ουσιαστική Αλήθεια συνεπάγεται όλων των εξωτερικών εκδηλώσεων και φαινομένων τα οποία είναι γνωστά με όρους όπως

΄΄Το Υλικό Σύμπαν΄΄, τα ΄΄Φαινόμενα της Ζωής΄΄ ΄΄Υλη΄΄ ΄΄Ενέργεια΄΄ και, κοντολογίς, όλα όσα είναι φαινόμενα των φυσικών μας αισθήσεων} είναι ΠΝΕΥΜΑ το οποίο καθαυτό είναι ΑΚΑΤΑΛΗΠΤΟ και ΑΜΟΛΥΝΤΟ, αλλά το οποίο μπορεί να θεωρείται και να εκφράζεται σαν ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟ, ΑΠΕΙΡΟ, ΖΩΝΤΑΝΟΣ ΝΟΥΣ. Επίσης εξηγεί ότι όλος ο φαινόμενος κόσμος ή σύμπαν είναι απλά μια Νοητική Δημιουργία του ΤΟ ΟΛΟΝ, η οποία υπόκειται στους Νόμους των Δημιουργημένων Πραγμάτων, και ότι το σύμπαν, σαν ολότητα, και στα μέρη του ή στις μονάδες, έχει τη δική του ύπαρξη στο Νού του ΤΟ ΟΛΟΝ, στον οποίο Νού εμείς ΄΄ζούμε και κινούμαστε και έχουμε την ύπαρξή μας.

΄΄ Αυτή η Αρχή, εγκαθιστώντας τη Νοητική Φύση του Κόσμου, εύκολα εξηγεί όλη την ποικιλία των νοητικών και ψυχικών φαινομένων τα οποία απασχολούν τόσο μεγάλο τμήμα της προσοχής του κοινού, και τα οποία, χωρίς αυτή την εξήγηση, είναι ακατανόητα και χρήζουν επιστημονικής θεραπείας. Η κατανόηση αυτής της μεγάλης Ερμητικής Αρχής της Πνευματικότητας ενθαρρύνει κάποιον πρόθυμα να αδράξει τους νόμους του Πνευματικού Κόσμου, και να εφαρμόσει τους ίδιους στην ευημερία του και την πρόοδό του.

Ο Ερμητιστής Μαθητής καθίσταται ικανός να εφαρμόσει ευφυώς τους μεγάλους Πνευματικούς Νόμους, αντί να τους χρησιμοποιήσει με ευκαιριακό τρόπο. Με το Κλειδί όλων των κλειδαριών στην κατοχή του, ο μαθητής μπορεί να ξεκλειδώσει τις πολλές πόρτες του νοητικού και ψυχικού ναού της γνώσης, και να εισέλθει το ίδιο ελεύθερα και έξυπνα.

Αυτή η Αρχή εξηγεί την αληθινή φύση της Ενέργειας, Δύναμης, και Ύλης, και γιατί και πώς όλες αυτές είναι υποδεέστερες από την Κυριαρχία του Νού. Ένας από τους παλαιούς Ερμητιστές Διδασκάλους έγραψε, πολλούς αιώνες πριν ΄΄Αυτός που αρπάζει την αλήθεια της Πνευματικής Φύσης του Κόσμου είναι καλά προοδευμένος Στο Μονοπάτι για την Κυριαρχία.΄΄ Και αυτά τα λόγια είναι τόσο αληθινά σήμερα όσο και τον καιρό που είχαν πρωτογραφεί. Χωρίς αυτό το Κλειδί για όλες τις κλειδαριές, η Κυριαρχία είναι αδύνατη, και οι μαθητές χτυπούνε μάταια τις πολλές πόρτες Του Ναού.

Β. Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗΣ

΄΄Ως άνω, ούτως κάτω, ως κάτω, ούτως άνω.΄΄- – Το Κυμβάλειον.

Αυτή η Αρχή εμπεριέχει την αλήθεια ότι υπάρχει πάντα Ανταπόκριση ανάμεσα στους νόμους και τα φαινόμενα των διαφόρων επιπέδων της ύπαρξης και της ζωής. Το αρχαίο Ερμητικό αξίωμα αναπτύσσεται μ’ αυτά τα λόγια ΄΄Ως άνω, ούτως κάτω, ως κάτω, ούτως άνω.΄΄ και το άρπαγμα αυτής της Αρχής δίνει σε κάποιον τα μέσα για τη λύση πολλών σκοτεινών παράδοξων, και απόκρυφων μυστικών της Φύσης. Υπάρχουν πεδία από τη γνώση μας, αλλά όταν εφαρμόζουμε την Αρχή της Ανταπόκρισης σ’ αυτά είμαστε ικανοί να κατανοήσουμε κατά πολύ ότι διαφορετικά θα ήταν άγνωστο σε μας.

Αυτή η Αρχή έχει συμπαντική εφαρμογή και εκδηλώνεται, στα διαφορετικά πεδία του υλικού , νοητικού, και πνευματικού σύμπαντος – – είναι ένας Οικουμενικός Νόμος. Οι αρχαίοι Ερμητιστές θεωρούσαν αυτή την Αρχή σαν ένα από τα περισσότερο σημαντικά νοητικά εργαλεία το οποίο ο άνθρωπος ήταν ικανός να χρησιμοποιήσει για να θέσει κατά μέρος τα εμπόδια που κρύβουν τη θέα του Αγνώστου. Στη χρήση του ακόμη και η απόσπαση του Βέλου της Ίσιδας σε σημείο μια βιαστική ματιά του προσώπου της θεάς να μπορεί να ιδωθεί.

Ακριβώς όπως η γνώση των Αρχών της Γεωμετρίας καθιστούν ικανό τον άνθρωπο να μετρήσει μακρινούς ήλιους και τις κινήσεις τους, ενώ είναι καθισμένος στο παρατηρητήριό του, τοιουτοτρόπως η γνώση της Αρχής της Ανταπόκρισης ενδυναμώνει τον άνθρωπο να αιτιάται ευφυώς από το Γνωστό στο Άγνωστο. Μελετώντας τη μονάδα, αντιλαμβάνεται τον αρχάγγελο.

Γ. Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΔΟΝΗΣΗΣ

΄΄Τίποτα δεν μένει ακίνητο, όλα κινούνται, όλα δονούνται.΄΄-
-Το Κυμβάλειον.

Αυτή η Αρχή εμπεριέχει την αλήθεια ότι όλα είναι σε κίνηση, όλα δονούνται, τίποτα δε μένει ακίνητο, γεγονότα τα οποία η Σύγχρονη Επιστήμη επικυρώνει, και τα οποία κάθε νέα επιστημονική ανακάλυψη αναμένεται να επαληθεύσει. Και ακόμη αυτή η Ερμητική Αρχή είχε δηλωθεί ξεκάθαρα χιλιάδες χρόνια πρίν, από τους Διδασκάλους της Αρχαίας Αιγύπτου.

Αυτή η Αρχή εξηγεί ότι η διαφορά ανάμεσα στις διαφορετικές εκδηλώσεις της Ύλης, Ενέργειας, Νού, και ακόμα Πνεύματος, απορρέει σε μεγάλο βαθμό ποικίλες αξίες Δόνησης. Από ΤΟ ΌΛΟΝ, που είναι Αγνό Πνεύμα, μέχρι κάτω στην πιο πυκνή μορφή Ύλης, όλα είναι σε δόνηση- -όσο υψηλότερη η δόνηση, τόσο υψηλότερη η θέση στην κλίμακα. Η δόνηση του Πνεύματος είναι σε τόσο άπειρο βαθμό έντασης και ταχύτητας ώστε είναι πρακτικά ακίνητο-όπως ένας γρήγορα περιστρεφόμενος τροχός φαίνεται να είναι ακίνητος. Και στο άλλο άκρο της κλίμακας, υπάρχουν σκοτεινές μορφές ύλης οι δονήσεις των οποίων είναι τόσο χαμηλές ώστε να μοιάζουν ακίνητες.

Ανάμεσα σ’ αυτούς τους πόλους, υπάρχουν εκατομμύρια εκατομμυρίων διαφορετικών βαθμών δόνησης. Από τα ζωντανά κύτταρα και το ηλεκτρόνιο, το άτομο και το μόριο, τους κόσμους και τα σύμπαντα, όλα είναι σε δονούμενη δράση. Αυτό είναι επίσης αληθινό στα επίπεδα της ενέργειας και της δύναμης {αλλά οι οποίες είναι διαφορετικών βαθμών δόνησης}, και επίσης στο νοητικό επίπεδο {του οποίου οι θέσεις εξαρτώνται από τις δονήσεις},και ακόμη περισσότερο στα πνευματικά επίπεδα. Η κατανόηση αυτής της Αρχής, με τις κατάλληλες διατυπώσεις, ενδυναμώνει τον Ερμητικό μαθητή να ελέγξει τις δικές του νοητικές δονήσεις όπως επίσης και αυτές των άλλων. Οι Διδάσκαλοι επίσης εφαρμόζουν αυτή την Αρχή στην κατάκτηση των Φυσικών φαινόμενων, με ποικίλους τρόπους. ‘’Αυτός που κατανοεί την Αρχή της Δόνησης, έχει αρπάξει το σκήπτρο της δύναμης,’’ λέει ένας απ’ τους παλαιούς συγγραφείς.

Δ. Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΠΟΛΩΣΗΣ

‘’Όλα είναι Διπλά, όλα έχουν πόλους, όλα έχουν το ζεύγος τους των
αντιθέτων, ίδια και ανόμοια είναι το ίδιο, αντίθετα και ολόιδια είναι
φυσικό, αλλά διαφορετικά σε βαθμό, τα ακραία απαντώνται, όλες οι
αλήθειες είναι αλλά μισές αλήθειες, όλα τα παράδοξα μπορούν να
εναρμονισθούν.’’ – – Το Κυμβάλειον.

Αυτή η Αρχή εμπεριέχει την αλήθεια ότι ‘’όλα είναι διπλά’’, ‘’όλα έχουν δύο πόλους’’, ‘’όλα έχουν το ζεύγος των αντιθέτων τους,’’ όλα των οποίων ήταν παλαιά Ερμητικά αξιώματα. Εξηγεί τα αρχαία παράδοξα, που έχουν μπερδευτεί τόσο πολύ, τα οποία έχουν δηλωθεί ξεκάθαρα ως ακολούθως: ‘’Θέσις και αντίθεσις είναι όροι ταυτόσημοι στη φύση, αλλά διαφορετικοί σε βαθμό’’, ‘’ τα αντίθετα είναι τα ίδια, διαφέροντας μόνο σε βαθμό’’, ‘’τα ζεύγη των αντιθέτων μπορούν να εξισορροπηθούν’’, τα ακραία συναντώνται’’, όλα είναι και δεν είναι, την ίδια στιγμή’’, ‘’όλες οι αλήθειες είναι αλλά μισές αλήθειες’’, ‘’κάθε αλήθεια είναι μισό-ψέμα’’, ‘’υπάρχουν δύο πλευρές σε όλα,’’ κλπ., κλπ., κλπ. Εξηγεί ότι σε όλα υπάρχουν δύο πόλοι, ή δύο αντίθετες απόψεις, και ότι ‘’τα αντίθετα’’ είναι στην πραγματικότητα μόνο τα δύο άκρα του ίδιου πράγματος, με πολλούς διαφορετικούς βαθμούς ανάμεσά τους.

Για να διευκρινίσουμε: Το Θερμό και το Ψυχρό, αν και ‘’αντίθετα,’’ είναι στην πραγματικότητα το ίδιο πράγμα, η διαφορά συνίσταται μερικά σε βαθμούς του ίδιου πράγματος. Κοιτάξτε το θερμόμετρό σας και διαπιστώστε αν μπορείτε να ανακαλύψετε που τελειώνει το ‘’θερμό’’ και αρχίζει το ‘’ψυχρό’’. Δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα όπως ‘’απόλυτη θερμότητα’’ ή ‘’απόλυτο ψυχρό’’- -οι δύο όροι ‘’θερμότητα’’ και ‘’ψύχος’’ απλά υποδηλώνουν διαφορετικές διαβαθμίσεις του ίδιου πράγματος, και αυτό το ‘’ίδιο πράγμα’’ που εκδηλώνεται σαν ‘’θερμότητα’’ και ‘’ψύχος’’ είναι μερικώς μια μορφή, ποικιλία, και βαθμός της Δόνησης.

Έτσι ‘’θερμότητα’’ και ‘’ψύχος’’ είναι απλά οι ‘’δύο πόλοι’’ αυτoύ που ονομάζουμε ‘’Θερμοκρασία’’- -και τα φαινόμενα που ακολουθούν αμέσως μετά είναι εκδηλώσεις της Αρχής της Πόλωσης. Η ίδια Αρχή εκδηλώνεται στην περίπτωση του ‘’Φωτός και του Σκότους,’’ στα οποία ισχύει το ίδιο πράγμα, η διαφορά συνίσταται στους ποικίλους βαθμούς ανάμεσα στους δύο πόλους των φαινόμενων. Που το ‘’σκοτάδι’’ σταματά, και το ‘’φώς’’ ξεκινά;

Ποιά είναι η διαφορά ανάμεσα στο ‘’Μεγάλο και το Μικρό’’; Ανάμεσα στο ‘’Σκληρό και το Μαλακό’’; Ανάμεσα στο ‘’Μαύρο και το Άσπρο’’; Ανάμεσα στον ‘’Δραστήριο και στον Αδρανή’’; Ανάμεσα στον ‘’Θόρυβο και την Ησυχία’’; Ανάμεσα στο ‘’Υψηλό και το Χαμηλό’’; Ανάμεσα στο ‘’Θετικό και το Αρνητικό’’; H Αρχή της Πόλωσης εξηγεί αυτά τα παράδοξα, και καμιά άλλη Αρχή μπορεί να την αντικαταστήσει. Η ίδια Αρχή λειτουργεί στο Νοητικό Πεδίο.

Ας πάρουμε ένα θεμελιώδες και ακραίο παράδειγμα-αυτό της ‘’Αγάπης και του Μίσους,’’ δύο διανοητικές καταστάσεις προφανώς συνολικά διαφορετικές. Και όμως υπάρχουν βαθμοί Μίσους και βαθμοί Αγάπης, και ένα μέσο σημείο στο οποίο χρησιμοποιούμε τους όρους ‘’Επιθυμώ ή Αντιπαθώ,’’ οι οποίοι επισκιάζονται ο ένας με τον άλλον ώστε σταδιακά μερικές φορές είμαστε σε άγνοια εάν ‘’επιθυμούμε’’ ή ‘’αντιπαθούμε’’ ή ‘’κανένα από τα δύο.’’

Και όλα είναι απλές διαβαθμίσεις του ίδιου πράγματος, όπως θα αναγνωρίσεις αλλά εάν εξετάσεις για μια στιγμή. Και, ακόμη περισσότερο από αυτό {και θεωρείται μεγάλης σημασίας από τους Ερμητιστές}, είναι δυνατόν να αλλάξει τις δονήσεις του Μίσους σε δονήσεις της Αγάπης, κάποιος στο νού του, και στους νόες των άλλων. Πολλοί από σας, που διαβάζουν αυτές τις γραμμές, είχαν προσωπικές εμπειρίες ακούσιας ταχείας μεταβολής από την Αγάπη στο Μίσος, και το αντίστροφο, στη δική σας περίπτωση και αυτή των άλλων. Και θα αντιληφθείτε επομένως την δυνατότητα αυτού να ολοκληρώνεται από τη χρήση της Θέλησης, μέσω των Ερμητικών διατυπώσεων.

‘’Το Καλό και το Κακό’’ δεν είναι παρά οι πόλοι του ίδιου πράγματος, και ο Ερμητιστής αντιλαμβάνεται την τέχνη της μετάλλαξης του Κακού σε Καλό, μέσω της εφαρμογής της Αρχής της Πόλωσης. Εν τάχει, η ‘’Τέχνη της Πόλωσης’’ καθίσταται μια φάση της ‘’Νοητικής Αλχημείας’’ γνωστή και εφαρμοσμένη από τους αρχαίους και σύγχρονους Ερμητικούς Διδασκάλους. Η κατανόηση των Αρχών θα καταστήσει ικανό κάποιον να αλλάξει την Πόλωσή του, όπως επίσης και αυτή των άλλων, εάν θα αφιερώσει το χρόνο και τη μελέτη αναγκαία για την κυριαρχία της τέχνης.

Ε. Η ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΡΥΘΜΟΥ

‘’Όλα ρέουν, έξω και μέσα, όλα έχουν τις περιόδους των,
όλα τα πράγματα έχουν άνοδο και πτώση, η αμφιταλάντευση του
εκκρεμούς εκδηλώνεται σε όλα, το μέτρο της ταλάντευσης προς
τα δεξιά είναι το μέτρο της ταλάντευσης προς τα αριστερά, ο ρυθμός
εξισορροπεί.’’ – -Το Κυμβάλειον.

Αυτή η Αρχή εμπεριέχει την αλήθεια ότι σε όλα εκδηλώνεται ένα μερίδιο κίνησης, πρός και από, μια εισροή και εκροή, μια ταλάντευση πίσω και εμπρός, μια κίνηση-σαν το εκκρεμές, μια άμπωτης και παλίρροια, μια μεγάλη παλίρροια και μια μικρή παλίρροια, ανάμεσα στους δύο πόλους οι οποίοι υπάρχουν σε συμφωνία με την Αρχή της Πόλωσης που περιγράφηκαν πριν μια στιγμή. Υπάρχει πάντα μια δράση και μια αντίδραση, μια πρόοδος και μια υποχώρηση, μια ανατολή και μια δύση. Αυτό είναι στις υποθέσεις του Σύμπαντος, ήλιοι, κόσμοι, άνθρωποι, ζώα, νούς, ενέργεια, και ύλη. Αυτός ο νόμος εκδηλώνεται στην δημιουργία και την καταστροφή των κόσμων, στην άνοδο και την πτώση εθνών, στη ζωή όλων των πραγμάτων, και τελικά στις διανοητικές καταστάσεις του ανθρώπου {και είναι με αυτόν ότι αργότερα οι Ερμητιστές βρίσκουν την κατανόηση της Αρχής περισσότερο σημαντική}. Οι Ερμητιστές έχουν αρπάξει αυτήν την Αρχή, βρίσκοντας τη συμπαντική εφαρμογή της, και έχουν επίσης ανακαλύψει κάποια μέσα για να ξεπεράσουν τα αποτελέσματά της στον εαυτό τους με τη χρήση των κατάλληλων εννοιών και μεθόδων. Εφαρμόζουν το Νοητικό Νόμο της Ουδετεροποίησης. Δεν μπορούν να ακυρώσουν την Αρχή, ή να την αναγκάσουν για να πάψει τη λειτουργία της, αλλά έχουν μάθει πώς να δραπετεύσουν τα αποτελέσματά της επάνω στον εαυτό τους ως ένα βαθμό ανάλογα με την Κυριαρχία στην Αρχή. Έχουν μάθει πώς ΝΑ ΤΟΝ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΟΥΝ, αντί να ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΟΥΝ ΑΠΟ αυτον. Σε αυτή και σε παρόμοιες μεθόδους, συνίσταται η τέχνη των Ερμητιστών. Ο Κυρίαρχος των Ερμητικών πολώνεται στο σημείο στο οποίο επιθυμεί να στηριχτεί, και εξουδετερώνει έπειτα τη ρυθμική ταλάντευση του εκκρεμούς που θα έτεινε να τον φέρει στον άλλο πόλο. Όλα τα άτομα που έχουν επιτύχει οποιοδήποτε βαθμό Αυτοκυριαρχίας το κάνουν αυτό ως ένα βαθμό, λίγο πολύ ασυναίσθητα, αλλά ο Κυρίαρχος το κάνει αυτό συνειδητά, και με την χρήση της Θέλησής του, και επιτυγχάνει έναν βαθμό νηφαλιότητας-ισορροπίας και διανοητικής σταθερότητας σχεδόν αδύνατης στην πεποίθηση εκ μέρους των μαζών που ταλαντεύονται προς τα πίσω και προς τα εμπρός όπως ένα εκκρεμές. Αυτή η Αρχή και αυτή της Πολικότητας έχουν μελετηθεί προσεκτικά από τους Ερμητιστές, και οι μέθοδοι, αντίδρασης, εξουδετέρωσης, και ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΩΝΤΑΣ τες μορφοποίησαν ένα σημαντικό μέρος της Ερμητικής Διανοητικής Αλχημείας.

ΣΤ. Η ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΑΙΤΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΙΤΙΑΤΟΥ

«Κάθε Αιτία έχει την Επίδρασή της, κάθε Επίδραση έχει την Αιτία της, όλα συμβαίνουν σύμφωνα με το Νόμο η Πιθανότητα είναι μόνο ένα όνομα για το Νόμο που δεν αναγνωρίζεται, υπάρχουν πολλά επίπεδα αιτιότητας, αλλά τίποτα δεν δραπετεύει το Νόμο.»– Το Κυμβάλειον.

Αυτή η αρχή εμπεριέχει το γεγονός ότι υπάρχει μια Αιτία για κάθε Επίδραση, μια Επίδραση από κάθε Αιτία. Εξηγεί ότι: «Όλα συμβαίνουν σύμφωνα με το Νόμο», ότι τίποτα πάντα «απλά συμβαίνει» ότι δεν υπάρχει κανένα τέτοιο πράγμα όπως την πιθανότητα, ότι ενώ υπάρχουν διάφορα επίπεδα του Αιτίου και του Αιτιατού, η ανώτερη εξουσιάζει – τα χαμηλότερα επίπεδα, ακόμα τίποτα ποτέ δεν δραπετεύει εντελώς από το νόμο.

Οι Ερμητιστές αντιλαμβάνονται την τέχνη και τις μεθόδους της ανύψωσης πάνω από το συνηθισμένο επίπεδο του Αιτίου και του Αιτιατού, ως ένα βαθμό, και νοητικώς ανυψούμενοι σε ένα υψηλότερο επίπεδο γίνονται Αιτίες αντί αποτελέσματα. Οι μάζες των ανθρώπων φέρονται εμπρός, υπάκουες στο περιβάλλον, οι θελήσεις και οι επιθυμίες άλλων ισχυρότερων από τους ίδιους, η κληρονομικότητα, οι εισηγήσεις, και άλλες εξωτερικές αιτίες που τους κινούν περίπου όπως τα πιόνια στη σκακιέρα της ζωής.

Αλλά οι Κυρίαρχοι, ανέρχονται στο ανώτερο επίπεδο, εξουσιάζοντας τις διαθέσεις τους, τους χαρακτήρες, τις ιδιότητες, και τις δυνάμεις, καθώς επίσης και το περιβάλλον που τους περιβάλλει, και γίνονται Εισηγητές αντί πιόνια. Βοηθούν ΝΑ ΠΑΙΧΤΕΙ ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΤΗΣ ΖΩΗΣ, αντί να παίζεται και να κινείται από θελήσεις άλλων και του περιβάλλοντος. ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝ την Αρχή αντί να είναι τα εργαλεία της. Οι Κυρίαρχοι υπακούουν την Αιτιολογία των ανώτερων επιπέδων, αλλά βοηθούν ΝΑ ΚΑΘΟΔΗΓΗΘΕΙ το επίπεδό τους.

Όλες οι Ερμητικές Αρχές έχουν αλληλεπίδραση με σχέση Αιτίου-Αποτελέσματος. Η Αιτία «έρχεται εντός και εκτός των δεσμών», με το Αποτέλεσμα. Όλες τις εκδηλώσεις είναι μεταξύ αιτίας και αποτελέσματος. Η Αιτία και το Αποτελέσμα αντλεί τη φύση του από τη συνουσία της δημιουργίας. Σε αυτήν την δήλωση υπάρχει συμπυκνωμένος έναν πλούτος Ερμητικής γνώσης-αφημένης να διαβαστεί από όποιον μπορεί.

Ζ. Η ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΓΕΝΟΥΣ

«Το γένος είναι σε όλα, όλα έχουν τις Αρσενικές και τις
Θηλυκές τους Αρχές, το Γένος εκδηλώνεται σε όλα τα Επίπεδα. «– Το Κυμβάλειον.

Αυτή η αρχή ενσωματώνει την αλήθεια ότι υπάρχει ΓΕΝΟΣ που φανερώνεται σε όλα — οι αρσενικές και θηλυκές αρχές πάντα σε έργο. Αυτό ισχύει όχι μόνο στο Φυσικό Επίπεδο, αλλά για το Διανοητικό και ακόμη και το Πνευματικό Επίπεδο. Στο Φυσικό Επίπεδο, η Αρχή εκδηλώνεται ως φύλο, στα υψηλότερα Επίπεδα λαμβάνουν υψηλότερες μορφές, αλλά η αρχή είναι πάντα η ίδια. Καμία δημιουργία, φυσική, διανοητική ή πνευματική, δεν είναι δυνατή χωρίς αυτήν την Αρχή. Μια κατανόηση των νόμων της θα ρίξει φως σε πολλές όψεις ενός θέματος που έχει περιπλέξει τα μυαλά των ανθρώπων. Η Αρχή του Γένους λειτουργεί πάντα στην κατεύθυνση της γέννησης, της αναγέννησης, και της δημιουργίας. Όλα, και κάθε πρόσωπο, περιλαμβάνουν τα δύο Στοιχεία ή τις Αρχές, ή αυτήν την μεγάλη Αρχή, μέσα σε αυτό, αυτόν ή αυτήν.

Κάθε Αρσενικό περιέχει και το Θηλυκό Στοιχείο, όπως κάθε Θηλυκό περιέχει και την Αρσενική Αρχή. Εάν θα κατανοούσατε τη φιλοσοφία της Νοητικής και Πνευματικής Δημιουργίας, Γέννησης, και Αναγέννησης, θα πρέπει να κατανοήσετε και να μελετήσετε αυτή την Ερμητική Αρχή. Περιέχει τη λύση πολλών μυστηρίων της Ζωής. Σας προειδοποιούμε ότι αυτή η αρχή δεν έχει καμία αναφορά σε ευρεία βάση, ολέθριες και υποβαθμισμένες λάγνες θεωρίες, διδασκαλίες και πρακτικές, οι οποίες διδάσκονται υπό τους πομπώδεις τίτλους, και που είναι ευτελισμός της μεγάλης φυσικής αρχής του Γένους.

Τέτοιες αναγεννήσεις βάσεων των αρχαίων κακόφημων μορφών φαλλισμού τείνουν να καταστρέψουν το μυαλό, το σώμα και την ψυχή, και η ερμητική φιλοσοφία έχει ηχήσει πάντα τη σημείωση προειδοποίησης ενάντια σε αυτές τις υποβιβασμένες διδασκαλίες που τείνουν προς τη σφοδρή επιθυμία, την ακολασία, και τη διαστροφή των αρχών της Φύσης. Εάν επιδιώκετε τέτοιες διδασκαλίες, πρέπει να πάτε αλλού για αυτές — Ο Ερμητισμός δεν περιέχει τίποτα για σας σύμφωνα με αυτές τις γραμμές. Στον καθαρό, όλα τα πράγματα είναι καθαρά στη βάση, όλα τα πράγματα είναι βάση.

To κυμβάλειον είναι αρχαίο κείμενο το οποίο λέγετε ότι προέρχεται από τον Ερμή τον τρισμέγιστο, μεγάλο δάσκαλο του εσωτερισμού . Λέγετε << τρισμεγιστος >> διότι σύμφωνα με τον μύθο έχει αφήσει τρεις φορές την ευτυχία και την ειρήνη των εσωτερικών κόσμων, για να ενσαρκωθεί και να βοηθήσει και να καθοδηγήσει τον άνθρωπο στον εσωτερικό δρόμο. Για αυτό και ταυτίζετε με τον αρχαίο Έλληνα θεό Έρμη ο οποίος ήταν και ο σύνδεσμος μεταξύ θεού και ανθρώπων [ ο αγγελιοφόρος των θεών ] Το κυμβαλειον διασώθηκε από << τρεις μύστες >> οι οποίοι ανέλαβαν αυτή η διδασκαλεία να φτάσει στους ανθρώπους . Λέγεται επίσης ότι το κυμβαλειον είναι ένα από τα λίγα χειρόγραφα τα οποία διασωθήκαν από την βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας πριν την καταστροφή.

Πηγές: el.wikipedia.org/wiki, esoterica.gr, omadaorfeas

Την άνοιξη του 327 π.Χ. ο Αλέξανδρος είχε υποτάξει σχεδόν όλη τη Σογδιανή (σημερινό Ουζμπεκιστάν)και προέλασε προς το τελευταίο ανθιστάμενο οχυρό. Η Σογδιανή Πέτρα, μια πολύ καλά οχυρωμένη φυσική τοποθεσία, ήταν ένας απότομος βράχος, απροσπέλαστος από παντού, όπου είχαν οχυρωθεί πολλοί επαναστάτες. Η κατάληψή της φαινόταν αδύνατη, αφού η πυκνή ανοιξιάτικη χιονόπτωση δυσκόλευε ακόμη περισσότερο την πρόσβαση, ενώ οι επαναστάτες είχαν συγκεντρώσει τρόφιμα, για να αντέξουν πολύχρονη πολιορκία, και είχαν άφθονο τρεχούμενο νερό.

Ο Αλέξανδρος τους πρότεινε συνθηκολόγηση, να παραδώσουν το οχυρό και να φύγουν ανενόχλητοι για τα σπίτια τους, αλλά οι Σογδιανοί είχαν μεγάλη αυτοπεποίθηση λόγω τις οχυρής τοποθεσίας και των προετοιμασιών τους. Γέλασαν προσβλητικά και του είπαν περιπαιχτικά να βρει πρώτα ιπτάμενους στρατιώτες, διότι οι κοινοί θνητοί δεν μπορούσαν να του προσφέρουν τίποτα. Ο Αλέξανδρος δέχθηκε την πρόκληση, όχι μόνο διότι ο εγωισμός του δεν του άφηνε άλλη διέξοδο, αλλά και για λόγους τακτικής. Η Σογδιανή είχε επαναστατήσει ήδη δύο φορές και ακόμη δεν είχε υποταχθεί πλήρως. Δεν μπορούσε λοιπόν να αφήσει πίσω του εστίες αντίστασης, ούτε να δώσει δείγματα αδυναμίας στους ντόπιους.

Αφού προκήρυξε κλιμακούμενες αμοιβές για όσους ανέβαιναν στο βράχο, συγκεντρώθηκαν περί τους 300 άντρες, που είχαν εξασκηθεί στην αναρρίχηση κατά τις πολιορκίες. Αυτό, που ακολούθησε, πρέπει να είναι η πρώτη καταγεγραμμένη πολεμική αλπινιστική επιχείρηση. Μέσα στη νύχτα οι αναρριχητές πλησίασαν το πιο απόκρημνο σημείο του βράχου, που ήταν και το πλημμελέστερα φρουρούμενο, κάρφωναν στο σταθερό έδαφος και στο σκληρό χιόνι τα σιδερένια πασαλάκια, που χρησιμοποιούσαν για τη στερέωση των σκηνών, έδεναν πάνω τους γερά σκοινιά από λινάρι και αψηφώντας το κρύο και τον αέρα, άρχισαν την αναρρίχηση, ακριβώς όπως κάνουν και οι σημερινοί αλπινιστές.

Περί τους 30 αναρριχητές χάθηκαν στο κενό. Το έδαφος ήταν τόσο δύσβατο και η χιονόπτωση τόσο πυκνή, ώστε δεν βρέθηκαν τα σώματά τους για να ταφούν, όπως τους άξιζε. Κατά το χάραμα οι υπόλοιποι έφτασαν στην κορυφή, εξουδετέρωσαν τη φρουρά εκείνου του σημείου και ανέμισαν πανιά από λεπτό ύφασμα, όπως είχαν προσυμφωνήσει για να ειδοποιήσουν τον Αλέξανδρο. Εκείνος έστειλε ξανά αγγελιαφόρους και ζήτησε από τους επαναστάτες να παραδοθούν, διότι οι ιπτάμενοι στρατιώτες όχι μόνο είχαν βρεθεί, αλλά είχαν ήδη καταλάβει την κορυφή. Οι επαναστάτες τότε μόνο αντιλήφθηκαν τους Μακεδόνες εντός των τειχών τους. Τρομοκρατήθηκαν από τον αδιανόητο αιφνιδιασμό και παραδόθηκαν, πιστεύοντας ότι οι αναρριχηθέντες ήταν περισσότεροι και καλά οπλισμένοι. Το ισχυρότερο οχυρό της χώρας είχε πέσει αμαχητί και ολοκληρώθηκε η κατάληψη της Σογδιανής.

Εκεί τοποθετεί ο Αρριανός τη γνωριμία του Αλεξάνδρου με τη Ρωξάνη (Ροσάνακ=μικρό αστέρι). Ανάμεσα στους αιχμαλώτους της Σογδιανής Πέτρας ήταν και ο Βάκτριος Οξυάρτηςμε τη γυναίκα και τις κόρες του. Μία από αυτές, η Ρωξάνη, «λέγεται ότι ήταν η ωραιότερη ασιάτισσα, που είχε δει μέχρι τότε η στρατιά μετά από τη γυναίκα του Δαρείου».Αντίθετα, ο Πλούταρχος λέει ότι ο Αλέξανδρος γνώρισε τη Ρωξάνη σε κάποια οινοποσία με χορό, χωρίς να κάνει καμία χρονολογική αναφορά. Παραπλήσια είναι και η εκδοχή τουΚούρτιου, ο οποίος τοποθετεί τη γνωριμία μετά την κατάληψη της Πέτρας του Χοριήνη.

Σύμφωνα με τον Ρωμαίο ιστορικό, όταν ο Αλέξανδρος μπήκε στη χώρα του Οξυάρτη, εκείνος παραδόθηκε και ο Αλέξανδρος τον διατήρησε στη θέση του παίρνοντας ως ομήρους τους τρεις γιους του. Στη συνέχεια ο Οξυάρτης παρέθεσε στον Αλέξανδρο πολυτελές συμπόσιο, στο οποίο για τη διασκέδαση των συνδαιτυμόνων έφερε 30 νεαρές γυναίκες, μεταξύ των οποίων και την κόρη του Ρωξάνη. Τα μάτια όλων έπεσαν πάνω της, «διότι διέθετε αξιοπρεπή εμφάνιση, σπάνια στους βαρβάρους και αξιόλογη φυσική ομορφιά, που μπορούσε να συγκριθεί μόνο με εκείνη των δύο ανύπαντρων κορών του Δαρείου».

Όλοι οι ιστορικοί αποδίδουν σε έρωτα με την πρώτη ματιά την απόφαση του Αλεξάνδρου να παντρευτεί τη Ρωξάνη, αν και με μία προσεκτική ανάγνωση βλέπουμε ότι τα πραγματικά κίνητρα και οι αντιδράσεις σ’ αυτήν την απόφαση του Αλεξάνδρου, δεν έχουν παραποιηθεί από την εξωραϊστική παρουσίαση. Και οι τρεις σωζόμενοι Έλληνες ιστορικοί επαινούν τον Αλέξανδρο για την απόφασή του να παντρευτεί τη Ρωξάνη, ενώ μπορούσε να την κάνει παλλακίδα του.

Όμως το λακωνικό σχόλιο του Αρριανού «περισσότερο [τον] επαινώ παρά τον μέμφομαι»δείχνει ότι περί τους πέντε αιώνες αργότερα ο γάμος του Αλεξάνδρου με μία βάρβαρη εξακολουθούσε να είναι δύσπεπτος στον κόσμο των Ελλήνων και ότι οι έπαινοι στην αρετή του δεν ήταν παρά ηρεμιστικό για την προσβολή, που υπέστη ο ρατσισμός τους. Ο Κούρτιος αποδίδει την απόφαση για το γάμο σε χαλάρωση της αρχικής του αυτοσυγκράτησης λόγω των επιτυχιών του και λέει ότι οι Μακεδόνες δεν επικροτούσαν ούτε την απόφασή του να την παντρευτεί και να δώσει διάδοχο στον Οίκο των Αργεαδών έναν μιξοβάρβαρο, ούτε και το ότι επέλεξε τη σύζυγο του ανάμεσα από αιχμάλωτες νεανίδες διασκέδασης. Ο Αλέξανδρος για να τους κατευνάσει, φέρεται να τους είπε ότι και ο πρόγονός του, ο Αχιλλέας, κοιμόταν με μία αιχμάλωτη, τη Βρισηίδα.

Τελικά, η Ρωξάνη ήταν απλώς η ωραιότερη βάρβαρη σύμφωνα με τα ελληνικά πρότυπα και ως εκ τούτου η λιγότερο αταίριαστη εμφανισιακά για σύζυγός του. Το πραγματικό κίνητρο γι’ αυτόν τον γάμο, όπως δηλώνεται και από τις αρχαίες πηγές, ήταν η απόφαση του Αλεξάνδρου να προσφέρει πρόσβαση στην ανώτατη διοίκηση της αυτοκρατορίας σε έναν αριθμό τοπικών αξιωματούχων και να συμφιλιώσει τους πολεμοχαρείς Σογδιανούς με την εξουσία του. Κατά τον Πλούταρχο, οι Σογδιανοί «πήραν θάρρος» και «υπεραγάπησαν»τον Αλέξανδρο, δηλαδή με το γάμο διασκεδάστηκαν κάπως οι φόβοι τους και συμβιβάστηκαν με τη διοίκησή του. Κατά τον Αρριανό, ο Οξυάρτης μόλις μετά την ανακοίνωση του γάμου «πήρε θάρρος» και παρουσιάστηκε στον Αλέξανδρο, για να υποβάλει τα σέβη του (και την οριστική υποταγή του). Ο Κούρτιος θέλει τον Αλέξανδρο να θέτει τα πράγματα πιο ωμά και να δηλώνει στους αξιωματικούς του ότι οι γάμοι μεταξύ Περσών και Μακεδόνων θα χρησίμευαν στη θεμελίωση της αυτοκρατορίας του, διότι «έτσι οι κατακτημένοι θα έπαυαν να αισθάνονται ντροπή και οι κατακτητές υπερηφάνεια».

Για τους ίδιους και σοβαρότερους λόγους (για να θεωρηθεί συνεχιστής της δυναστείας των Αχαιμενιδών) ο Αλέξανδρος παντρεύτηκε αργότερα την μεγαλύτερη κόρη του Δαρείου. Είναι δε προφανές ότι τον γάμο αυτόν τον είχε αποφασίσει, αν όχι αμέσως μόλις τη συνέλαβε μετά τη μάχη της Ισσού, οπωσδήποτε όταν την άφησε στα Σούσα με τη διαταγή να της διδάξουν ελληνικά, τα οποία έπρεπε να γνωρίζει, για να γίνει στοιχειωδώς αποδεκτή από τη Μακεδονική Αυλή.

Απ’ την άλλη πλευρά η Ρωξάνη ήταν πολύ ταπεινότερης καταγωγής από τη βασιλοπούλα Στάτειρα, η εθνικότητά της ήταν από τις πιο ασήμαντες της περσικής αυτοκρατορίας, είναι άγνωστο αν και τι είδους παιδεία είχε, φυσικά δεν ήξερε ελληνικά, κι όμως έγινε η πρώτη σύζυγος του Βασιλέα της Ασίας. Η Στάτειρα θα γινόταν υποχρεωτικά δεύτερη σύζυγος και ο γιος του Αλεξάνδρου μ’ αυτήν θα είχε λιγότερα δικαιώματα στο θρόνο από το γιο του με τη Ρωξάνη. Γιατί λοιπόν οδηγήθηκε ο Αλέξανδρος σ’ αυτήν την προφανή ανατροπή των αρχικών σχεδίων του και την (όπως και να το δούμε) προσβολή προς τον Οίκο των Αχαιμενιδών;

Διότι, όπως λέει ο Πλούταρχος, ο γάμος με τη Ρωξάνη «φάνηκε ότι δεν ήταν ανάρμοστος έτσι όπως είχαν τα πράγματα» και τα πράγματα δεν είχαν καθόλου καλώς! Ο Αλέξανδρος είχε κατακτήσει τις πλουσιότερες χώρες, είχε υποτάξει όλους τους ανεπτυγμένους πολιτισμούς του τότε γνωστού κόσμου και από την έναρξη της εκστρατείας το 334 κανείς δεν είχε μπορέσει να ανακόψει την προέλασή του. Ως το καλοκαίρι του 329, που πέρασε τον Ώξο για να εισβάλει από τη Βακτρία στη Σογδιανή. Εκεί οι ημινομάδες κάτοικοι τον είχαν υποχρεώσει να διατηρεί τις δυνάμεις του σε διαρκή κινητοποίηση, άλλοτε εν συνόλω και άλλοτε χωρισμένες σε μικρότερα τμήματα κρούσης. Αρχικά φάνηκε ότι οι Σογδιανοί είχαν υποταχθεί με την ίδια ευκολία, όπως και όλοι οι προηγούμενοι λαοί. Εντούτοις επαναστάτησαν με την πρώτη ευκαιρία και, όπως ήταν φυσικό, παρέσυραν σε επανάσταση και μερικούς από τους γειτονικούς Βάκτριους.

Όμως η Σογδιανή θύμιζε κάπως τη Λερναία Ύδρα. Μόλις υποτασσόταν μία πόλη, επαναστατούσε ένα φρούριο. Απελπισία και οργή πρέπει να αισθανόταν ο Αλέξανδρος στη σκέψη ότι οι Σογδιανοί ήταν πιθανό να τον υποβάλουν στην ταπείνωση, που υπέβαλαν οι Σκύθες τον Δαρείο Α΄, ή (σε σύγχρονους όρους) να πάθει ό,τι οι Αμερικανοί στο Βιετνάμ και οι Σοβιετικοί στο Αφγανιστάν. Χρειάσθηκε να ισοπεδώσει πόλεις, να μετακινήσει πληθυσμούς της υπαίθρου σε αστικά κέντρα, να εξοντώσει πάνω από 120.000 άντρες και να εξανδραποδίσει πολλαπλάσιο αριθμό γυναικόπαιδων, για να υποτάξει το σύνολο σχεδόν της χώρας.

Εκτός από ένα σκληρό πυρήνα αντιστασιακών, που συγκεντρώθηκαν σε ένα από τα πολυάριθμα φυσικά οχυρά. Προελαύνοντας εναντίον της Σογδιανής Πέτρας ο Αλέξανδρος ίσως αναρωτιόταν, αν υπήρχαν κι άλλοι πυρήνες αντίστασης στους ορεινούς όγκους και τις ερήμους αυτής της σχεδόν άγονης και άνυδρης γης. Ίσως αναρωτιόταν αν άξιζε όλη αυτή η ταλαιπωρία και οπωσδήποτε πρέπει να εξοργιζόταν από την καθυστέρηση της πολυπόθητης εισβολής στην Ινδία.

Μήπως θα ήταν καλύτερα, αν είχε αφήσει τη Σογδιανή για αργότερα, όπως είχε κάνει και με τη Σκυθία βορείως του Ιαξάρτη; Ασφαλώς όχι. Η Σογδιανή ήταν η βορειότερη και η τελευταία περιοχή, που απέμενε για να ολοκληρώσει την κατάληψη της αυτοκρατορίας των Αχαιμενιδών. Αν δεν υπέτασσε την πιο απομακρυσμένη, την πιο άγονη, την πιο φτωχή και τη λιγότερο αστικοποιημένη χώρα, πώς θα μπορούσε να ελπίζει σε υποταγή των Ινδών, που δεν είχαν υποταχθεί ποτέ στους Πέρσες; Ήταν προφανές ότι η τακτική σφαγής και τρόμου, που ο Αλέξανδρος εφάρμοζε από την Περσίδα, δεν είχε φέρει τα προσδοκώμενα αποτελέσματα.

Η πτώση της Σογδιανής Πέτρας ήταν μεν μία ισχυρότατη ένδειξη ότι οι Σογδιανοί είχαν υποταχθεί οριστικά, αλλά δεν ήταν δεδομένη. Από τις διατυπώσεις του Αρριανού και του Πλούταρχου ότι με τον γάμο του Αλεξάνδρου και της Ρωξάνης οι βάρβαροι «πήραν θάρρος» μπορούμε να σχηματίσουμε την πλήρη εικόνα της κατάστασης. Οι Σογδιανοί θεώρησαν την καταστροφή της περσικής αυτοκρατορίας ως ευκαιρία να ελευθερωθούν και επαναστάτησαν. Η δια πυρός και σιδήρου υποταγή, τους τρομοκράτησε, αλλά δεν ήταν καθόλου βέβαιο ότι έκαμψε την αποφασιστικότητά τους.

Έτσι, ο Αλέξανδρος μπροστά στον κίνδυνο μίας παρατεταμένης στρατιωτικής εμπλοκής, από την οποία θα έβγαινε χαμένος ανεξάρτητα από την έκβασή της, αναζήτησε εσπευσμένα μία διπλωματική διέξοδο. Το πόσο εσπευσμένη ήταν η διέξοδος αυτή φαίνεται απ’ το ότι ο Οξυάρτης ήταν κάποιος τοπικός ηγεμόνας, όχι ο σημαντικότερος, ούτε καν φρούραρχος, κι όμως κατά τον Αρριανό δεν δήλωσε υποταγή ούτε καν μετά τη σύλληψή του. Υποτάχθηκε μόνο μετά το γάμο του Βασιλιά της Ασίας με την κόρη του.

Μέσω του γάμου της Ρωξάνης με τον Αλέξανδρο ο Οξυάρτης και οι Σογδιανοί γενικά αναβάθμιζαν τη θέση τους στη διοίκηση πρωτίστως της χώρας τους και δευτερευόντως της αυτοκρατορίας. Με αυτή τη διπλωματική κίνηση ο Αλέξανδρος παραχωρούσε στους Σογδιανούς το σημαντικότερο προνόμιο, στο οποίο μπορούσε να ελπίζει ένας κατακτημένος λαός, ένα προνόμιο που δεν τους είχε παραχωρήσει ο προηγούμενος δυνάστης. Φαίνεται δε ότι ήταν επιτυχής επιλογή, αφού μετά το γάμο η Σογδιανή δεν του προκάλεσε άλλα προβλήματα.

Πηγές:
http://www.alexanderofmacedon.info/

Βιβλιοθήκη

1. Αρριανός Δ.18-19
2. Πλούταρχος Αλέξανδρος 23, 47.7
3. Διόδωρος ΙΖ.β.κγ, λ
4. Κούρτιος 8.1.21, 43, 4.21-κ.ε.

Ο αγαπημένος φιλόσοφος Πλάτωναςοραματίστηκε τον μαγευτικό κόσμο των ιδεών κι έγραψε για αυτήν την παράξενη και γοητευτική σύλληψη, για τις αιώνιες και άυλες ιδέες στον πνευματικό κόσμο, πέρα από τις παρυφές του σύμπαντος και τα θλιβερά τους είδωλα στον υλικό κόσμο.

Εξηγούσε ακόμη πως όταν αντικρίζουμε το αγαπημένο μας πρόσωπο πάνω στη γη, βλέπουμε στα μάτια του μια θολή και μακρινή αντανάκλαση αυτού που αγαπήσαμε κάποτε στον κόσμο των ιδεών.

Δεν μπορούμε ακριβώς να θυμηθούμε τι ήταν αυτό, η μνήμη μας έχει ξεθωριάσει καθώς ενσαρκωθήκαμε στον επίγειο κόσμο, κι έτσι ερωτευόμαστε παράφορα αυτό το πρόσωπο, γιατί η ψυχή μας κάπου στο βάθος ανακαλεί στα βάθη των ματιών του τις τέλειες, αιώνιες και καθαρές ιδέες.

Μπορεί να ακούγεται παρωχημένη και ρομαντική η ιστορία του Πλάτωνα, ίσως σε κάποιους θυμίζει αφελές παιδικό παραμύθι. Έχετε αναρωτηθεί όμως για την επίμονη τάση μας να εξιδανικεύουμε τον άνθρωπο που ερωτευόμαστε.

Μέσα στο μυαλό και την ψυχή μας εντυπώνουμε όλα αυτά τα υπέροχα χαρακτηριστικά που θα επιθυμούσαμε να διαθέτει το αντικείμενο του έρωτά μας και τα προβάλλουμε σε αυτό σαν καθρέφτισμα σε λίμνη.

Όλη η ομορφιά, όλη η γλύκα, ο πόθος, το χαμόγελο, όλο το φως του κόσμου αντανακλάται στο πρόσωπο που αγαπάμε-ή που νομίζουμε πως αγαπάμε. Πόσες φορές, όταν το δυνατό φως του έρωτα θόλωσε το βλέμμα μας, εξιδανικεύσαμε και θεοποιήσαμε το πρόσωπο αυτό;

Πόσες φορές το τοποθετήσαμε σαν ιερό ειδώλιο σε αρχαίο βωμό και το λατρέψαμε; Πόσες φορές το μυαλό και η καρδιά μας έβαλαν τόσο ψηλά αυτό το πρόσωπο, ώστε να μην τολμούμε καν να το αγγίξουμε αισθανόμενοι ανεπαρκείς και ευάλωτοι;

Όμως η διάψευση και η ματαίωση ελλοχεύει κάπου εκεί κοντά… Όταν πονάμε βαθιά, γιατί ο αγαπημένος μας διαψεύδει τις υψηλές προσδοκίες μας.

Όταν το αντικείμενο της λατρείας μας αμείλικτα σκοτώνει τα όνειρα που πλάσαμε για αυτό, όταν δεν μας αγαπά όπως θα θέλαμε, όταν δεν μας υπόσχεται την άνευ όρων αγάπη που θα επιθυμούσαμε, όταν μας φέρνει στα μάτια δάκρυα απόγνωσης και απελπισίας. Οι προσδοκίες μας καταρρέουν μία μία σαν χάρτινος πύργος και μας αφήνουν με τα χέρια άδεια, με τα όνειρα μεταμορφωμένα σε στάχτη, με την αγάπη μας ανανταπόδοτη, με την καρδιά πληγωμένη και προδομένη.

Ίσως περιμέναμε πάρα πολλά… Γιατί το πρόσωπο αυτό δεν ήταν αληθινό, παρά ένα δειλό καθρέφτισμα αυτού του μεγάλου, του υψηλού, του ιδεατού που προαιώνια γεύθηκε η ψυχή μας σε έναν κόσμο πνευματικό, σε έναν κόσμο όπου μπορούσαμε να δούμε τις ιδέες καθαρές, ολοκληρωμένες και τέλειες, αψεγάδιαστες και αληθινές, την αγάπη και τον έρωτα σε πλήρη και αρμονική ένωση.

Ο υλικός κόσμος είναι ατελής. Ατελές το σώμα μας, η ύπαρξή μας, το μυαλό μας. Μόνο η ψυχή θυμάται, αλλά παραμένει σιωπηλή και αινιγματική στα απύθμενα βάθη του εαυτού μας, έτσι ώστε να αμφιβάλλουμε συχνά και για την ίδια της την ύπαρξη. Ίσως το πρόσωπο που αγαπήσαμε να είναι μια μακρινή ανάμνηση, μία σκιά του ιδανικού, του προαιώνιου, του τέλειου.

Μια ατελής ενσάρκωση της αγάπης, της αφοσίωσης, του πάθους, της τρυφερότητας, της ειλικρίνειας.

Αυτή η εναγώνια προσδοκία, η ελπίδα για τη μέθεξη στο μυστήριο του έρωτα, στην ένωση των Δύο κρύβει αυτήν την αλλοτινή θέαση της ιδέας της αγάπης και του έρωτα. Ο κόσμος της ύλης όμως δεν παύει να είναι ένα είδωλο, μία σκιά.

Ίσως ο μόνος τρόπος για να χειριζόμαστε τη ματαίωση είναι η επίγνωση. Η επίγνωση της ατέλειάς μας. Είμαστε γήινοι, αλλά ενωμένοι με το ουράνιο. Εκεί κοιτάζουμε, εκεί προσβλέπουμε.

Όσο δουλεύουμε πνευματικά για να βρούμε την αλήθεια μέσα μας, τόσο θα κάνουμε ειρήνη με την επίπονη συνειδητοποίηση της ατελούς μας φύσης.

Και ίσως, όταν κατορθώσουμε να βρούμε αυτόν τον άνθρωπο με τον οποίο μας ενώνει η μυστηριακή, η συμπαντική αόρατη κλωστή, να μπορέσουμε μαζί να πορευθούμε στο μαγευτικό αυτό ταξίδι της ζωής μας σε αυτήν τη γη, κρατημένοι χέρι χέρι, ψιθυρίζοντας λόγια αγάπης, υπομνήσεις της αληθινής, αιώνιας και αστείρευτης αγάπης που λάμπει με εκτυφλωτικό αθάνατο φως στον μαγικό κόσμο των πνευμάτων.

Εκεί από όπου η ψυχή μας ξεκίνησε το ταξίδι της, εκεί όπου θα επιστρέψει.

Σοφία-Αριάδνη Α. Για Το healingeffect.gr