«Η μοναδικότητα των τοιχογραφιώνέγκειται στο ότι στην εποχή της ανέγερσής του το πολιτιστικό περιβάλλον επέτρεπε μόνο τον ανεικονικό διάκοσμο και όχι μορφές. Πρόκειται για παραστάσεις με ανθρώπους και ζώα, παρόμοιες των οποίων υπάρχουν μόνο σε μικρά χειρόγραφα», λέει στο «Εθνος» η προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ημαθίας, Αγγελική Κοτταρίδη, προσθέτοντας ότι «η οθωμανική αφηγηματική ζωγραφική δεν είναι γνωστή πουθενά αλλού, αφού στο αυστηρό σουνιτικό Ισλάμ απαγορεύτηκε και όπου υπήρχε καταστράφηκε ή καλύφθηκε».
Οι τοιχογραφίες, που σώζονται στο αποδυτήριο του ανδρικού τμήματος, εικονίζουν μια μοναδική παράσταση κυνηγιού, η οποία κάλυπτε όλες τις επιφάνειες των τοίχων.
Σήμερα διακρίνονται έφιππες μορφές, μεγάλα ζώα, όπως ελέφαντας και καμηλοπάρδαλη, καθώς και μορφές Οθωμανών που κυνηγούν και στοχεύουν με τα βέλη και τα ακόντιά τους τα ζώα.
Τοιχογραφίες υπήρχαν και στο γυναικείο τμήμα, που όμως έχουν καταστραφεί, εκτός από το αποσπασματικά σωζόμενο μοτίβο των ερυθρόμορφων ανθεμίων, ενώ συνολικά η τοιχογράφηση συμπίπτει χρονικά με την ανέγερση του λουτρώνα, στο τέλος του 15ου αιώνα.
Τις σπάνιες τοιχογραφίες θα δείξει σήμερα το μεσημέρι στο κοινό η κ. Κοτταρίδη σε μια ενδιαφέρουσα ξενάγηση στο λουτρό, ένα κρυμμένο στολίδι της Βέροιας, στην ιστορική περιοχή της Κονταριώτισσας, πολύ κοντά στον νεότερο μητροπολιτικό ναό της πόλης.
Ο λουτρώνας ήταν δίδυμος, είχε δηλαδή ανδρικό και γυναικείο τμήμα, και είναι ένα από τα τρία ακέραια σωζόμενα οθωμανικά μνημεία που ιδρύθηκαν στην πόλη μετά την κατάληψή της, το 1433. Το ανδρικό και το γυναικείο τμήμα δεν επικοινωνούσαν μεταξύ τους και καθένα από αυτά ακολουθούσε την τριμερή διάταξη, ώστε οι επισκέπτες να περνούν από όλα τα στάδια που οδηγούσαν στη φυσική και πνευματική κάθαρση.
«Η μοναδικότητα των τοιχογραφιών έγκειται στο ότι στην εποχή της ανέγερσης του λουτρώνα, το πολιτιστικό περιβάλλον επέτρεπε μόνο τον ανεικονικό διάκοσμο και όχι μορφές. Πρόκειται για παραστάσεις με ανθρώπους και ζώα, παρόμοιες των οποίων υπάρχουν μόνο σε μικρά χειρόγραφα», λέει η Αγγελική Κοτταρίδη
Η είσοδος για το ανδρικό λουτρό γινόταν από μία κεντρική θύρα στα δυτικά του κτιρίου και η μεγάλη σάλα λειτουργούσε ως χώρος υποδοχής, αποδυτήρια, βεστιάριο, χώρος αναμονής και χαλάρωσης.
Το γυναικείο τμήμα αναπτυσσόταν βόρεια του ανδρικού και είχε παρόμοια σάλα, ελαφρώς μικρότερη όμως.
Στο βόρειο τμήμα του συγκροτήματος υπήρχε ο χώρος της καύσης με την εστία. Ένα τοξωτό άνοιγμα τροφοδοτούνταν με ξύλα και ο καπνός διοχετευόταν στα μαρμάρινα δάπεδα, ενώ το νερό κυκλοφορούσε μέσω πήλινων σωληνώσεων που ήταν εγκατεστημένες στους τοίχους και κατέληγαν στις βρύσες πάνω από τις γούρνες.
Η λειτουργία του λουτρού συνεχίστηκε μέχρι το 1930 και για τα επόμενα περίπου 30 χρόνια στεγαζόταν εκεί ένα ξυλουργείο, ενώ το 1964 περιήλθε στην ιδιοκτησία του υπουργείου Πολιτισμού.
Με πρωτοβουλία της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ημαθίας έχει συγκροτηθεί μια ομάδα πολιτών από τη Βέροια που συνδράμει τις προσπάθειες της ΕΦΑ για την αποκατάσταση του μνημείου, καθώς, όπως τονίζει η κ. Κοτταρίδη, «και μόνο για τη σωτηρία και την απόδοση αυτών των απολύτως σπάνιων έργων-τοιχογραφιών στη διεθνή επιστημονική κοινότητα αλλά και στους επισκέπτες αξίζει τον κόπο να γίνει η συντήρηση, στερέωση και ανάδειξή του».
ΜΑΡΙΑ ΡΙΤΖΑΛΕΟΥ, ethnos.gr