Τι συνέβη στη Βασιλική Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας; Μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι ιδρύθηκε από τον Πτολεμαίο Β'Σωτήρα. Αποτελούσε τμήμα του Μουσείου που βρισκόταν στο βασιλικό ανάκτορο της Αλεξάνδρειας.

Αυτή η μεγάλη αρχαία πόλη, που κατέχει ένα μικρό κομμάτι γης στις ακτές της Μεσογείου, ιδρύθηκε από τον Μέγα Αλέξανδρο κατά την επίσκεψή του στην Αίγυπτο και έγινε η πρωτεύουσα της τελευταίας δυναστείας των Φαραώ, η οποία καταγόταν από το στρατηγό του Αλεξάνδρου Πτολεμαίο. Η Βασιλική Βιβλιοθήκη, αποτελούσε μέρος του Μουσείου, όμως παραμένει ασαφές αν αποτελούσε ξεχωριστό κτίριο.

Διάφορες ιστορίες για την εξαφάνιση της κυκλοφορούν εδώ και αιώνες και χρονολογούνται τουλάχιστον από τον πρώτο μ.Χ. αιώνα. Διαπιστώνουμε ότι για την καταστροφή ευθύνονται οι τρεις δυνάμεις κατοχής που κυβέρνησαν την Αλεξάνδρεια αφού την έχασαν οιΈλληνες. Θα αναφερθούμε πρώτα στις ιστορίες όπως τις ακούμε σήμερα - χωρίς αναφορές και μερικές σε μεγάλο βαθμό ανακριβείς. Στη συνέχεια θα προσπαθήσουμε να εξακριβώσουμε ποιός ήταν ο υπαίτιος της καταστροφής της βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας.

Οι ύποπτοι είναι ένας ρωμαίος, ένας χριστιανός και τέλος ένας μουσουλμάνος - ο Ιούλιος Καίσαρας, ο πατριάρχης Θεόφιλος της Αλεξάνδρειας και ο Χαλίφης Ομάρ της Δαμασκού. Θα προσπαθήσουμε να φτάσουμε στην πιο αξιόπιστη ιστορία σχετικά με την καταστροφή της βιβλιοθήκης, αναλύοντας την πληθώρα σχετικών πηγών.

Ιούλιος Καίσαρας

Ας δούμε πρώτα την κυρίαρχη ιστορία:

"Λέγεται συχνά ότι οι Ρωμαίοι ήταν πολιτισμένοι, όμως ο πιο διάσημος στρατηγός τους είναι υπεύθυνος για τη μεγαλύτερη πράξη βανδαλισμού της αρχαιότητας. Ο Ιούλιος Καίσαρας επιτέθηκε στην Αλεξάνδρεια, καταδιώκοντας τον μεγαλύτερο αντίπαλο του Πομπήιο, όταν κατάλαβε πως ο Αιγυπτιακός στόλος επρόκειτο να τον αποκόψει. Συνειδητοποιώντας ότι αυτό θα τον αφήνε σε απελπιστικά δύσκολη θέση, έδρασε αποφασιστικά στέλνοντας φλεγόμενα πλοία στο λιμάνι. Το σχέδιο του πέτυχε και ο εχθρικός στόλος σύντομα πήρε φωτιά. Αλλά η φωτιά δεν σταμάτησε στα πλοία.

Πέρασε στην αποβάθρα η οποία ήταν γεμάτη με εύφλεκτα υλικά, έτοιμα για εξαγωγή. Κατόπιν εξαπλώθηκε στην πόλη και πριν προλάβει κανείς να τη σταματήσει, πήρε φωτιά η ίδια η Μεγάλη Βιβλιοθήκη με αποτέλεσμα 400.000 ανεκτίμητοι χειρόγραφοι πάπυροι να γίνουν στάχτη. Όσο για τον ίδιο τον Καίσαρα, δεν θεώρησε το γεγονός αυτό αρκετά σημαντικό ώστε να το αναφέρει στα απομνημονεύματά του".

Ο Ιούλιος Καίσαρας βρισκόταν πράγματι στην Αλεξάνδρεια το 47-48 π.Χ. καταδιώκοντας τον αντίπαλο του Πομπήιο. Ο Καίσαρας κατάφερε να καταλάβει την πόλη χωρίς κανένα πρόβλημα μετά την καταστροφή του Αιγυπτιακού στόλου και διέμενε στο παλάτι με την Κλεοπάτρα, όταν άρχισαν τα προβλήματα. Μερικά από τα πρωτοπαλίκαρα του Φαραώ επιτέθηκαν με μια αρκετά μεγάλη δύναμη και ο Καίσαρας βρέθηκε ξαφνικά κολλημένος σε μια εχθρική πόλη με πολύ λίγες δυνάμεις. Το ότι κέρδισε παρ'ολα αυτά οφείλεται στην τύχη του και τις ηγετικές του ικανότητες. Αυτό είναι αδιαμφισβήτητο αλλά για να διαλευκάνουμε την τύχη της Βασιλικής Βιβλιοθήκης θα πρέπει να εξετάσουμε τις αρχαίες πηγές.

Ιούλιος Καίσαρας - Οι εμφύλιοι πόλεμοι

Η παλαιότερη αναφορά που έχουμε για αυτά τα γεγονότα βρίσκεται στο βιβλίο "Εμφύλιοι πόλεμοι"που γράφτηκε από τον ίδιο τον Ιούλιο Καίσαρα (πέθανε το 44 π.Χ). Σε αυτό εξηγεί πώς έπρεπε να πυρπολήσει τα ναυπηγεία και τον Αλεξανδρινό στόλο για την ασφάλεια του, καθώς βρισκόταν σε δεινή θέση. Δεν κάνει όμως καμία αναφορά στο αν η φωτιά εξαπλωθηκε πέρα από την ακτή και κατέστρεψε και τη Βασιλική Βιβλιοθήκη.

Η αφήγηση στο βιβλίο σταματάει στην έναρξη της εκστρατείας στην Αίγυπτο και η ιστορία συνεχίζεται στο βιβλίο "Αλεξανδρινός πόλεμος", από έναν από τους υπολοχαγούς του, τον Χίρτιο (πέθανε το 43 π.Χ). Δεν περιλαμβάνει καμία αναφορά σχετική με την πυρπόληση της Αλεξάνδρειας, αντίθετα αναφέρει πως η πόλη δε μπορούσε να καεί εφόσον ήταν χτισμένη όλη από πέτρα.

Αν και αυτό μπορεί να θεωρηθεί ως δήλωση αθωότητας, αξίζει να πούμε πως ένας λόγος για τον οποίο ανέφερε ότι η Αλεξάνδρεια δε μπορούσε να καεί μπορεί να είναι το ότι ήθελε να αποκρύψει την πράξη του.

Η μεταγενέστερη ιστορία απέδειξε πολλές φορές ότι η Αλεξάνδρεια καίγεται ακριβώς όπως και οποιαδήποτε άλλη πόλη.

Η φωτιά αυτή δεν αναφέρεται ούτε στους Φιλιππικούς του Κικέρωνα εναντίον του συμμάχου του Καίσαρα, Μάρκου Αντώνιου. Αυτό, παρόλο που αποτελεί μια πολύτιμη μαρτυρία για την υπεράσπιση του Καίσαρα, μια που ο Κικέρωνας δε συμπαθούσε καθόλου τον τελευταίο, δεν αποτελεί αδιάσειστο επιχείρημα μια που είναι πολύ πιθανό ο Κικέρωνας να μη γνώριζε όλα όσα συνέβησαν, δεν έκρινε απαραίτητο να αναφέρει το συγκεκριμένο γεγονός ή αναφέρεται σε αυτό σε απόσπασμα των έργων του το οποίο δε σώζεται.

Στράβων - Γεωγραφία

Ο Στράβωνας (πέθανε μετά το 24 μ.Χ) βρέθηκε στην Αλεξάνδρεια το 20 π.Χ και πουθενά μέσα στις λεπτομερείς περιγραφές του για το παλάτι και το Μουσείο δεν αναφέρει τη βιβλιοθήκη. Η παράλειψη αυτή εξηγείται συχνά από λόγιους οι οποίοι ισχυρίζονται ότι η βιβλιοθήκη βρισκόταν μέσα στο Μουσείο ή ήταν προσαρτημένη σε αυτό. Όμως ακόμη κι αν ήταν έτσι, η σιωπή του Στράβωνα είναι ύποπτη. Μπορούμε να συμπεράνουμε ότι η βιβλιοθήκη δεν υπήρχε πλέον αλλά πολιτικοί περιορισμοί επέβαλαν να μην αναφέρεται η τύχη της.

Λίβιος και Φλόρος - Η Επιτομή της Ιστορίας της Ρώμης

Η πρώτη αναφορά της πυρκαγιάς στην Αλεξάνδρεια θα μπορούσε φαινομενικά να προέρχεται από το Λίβιο (πέθανε το 17 μ.Χ) στο έργο του "Η Ιστορία της Ρώμης". Το βιβλίο στο οποίο είχε συμπεριληφθεί η αναφορά αυτή έχει χαθεί, και οι 'Περιλήψεις'που έχουν διασωθεί είναι πολύ σύντομες για να τη περιέχουν.

Ωστόσο, η "Επιτομή"του 2ου αι. που γράφτηκε από το Φλόρο σώθηκε και λέει ότι η φωτιά ξεκίνησε από τον Καίσαρα για να καθαρίσει την περιοχή γύρω από τη θέση του, ώστε ο εχθρός να μην έχει καμία κάλυψη από τα βέλη του στρατού του. Η ίδια η βιβλιοθήκη δεν αναφέρεται από τον Φλόρο, αν και ήταν στην ίδια περιοχή της πόλης που βρισκόταν το παλάτι το οποίο είχε καταλάβει ο Καίσαρας.

Σενέκας - Σχετικά με την ηρεμία του μυαλού

Στην πραγματικότητα ξέρουμε ότι η Βασιλική Βιβλιοθήκη αναφέρεται από το Λίβιο, επειδή αργότερα μνημονεύεται από τον Σενέκα (πέθανε το 65 μ.Χ) στο διάλογο του "Σχετικά με την ηρεμία του μυαλού", στον οποίο αναφέρει επίσης πως καταστράφηκε μεγάλος αριθμός βιβλίων. Κάποιοι υποστηρίζουν πως ο Σενέκας έχει πάρει όλες τις πληροφορίες σχετικά με την καταστροφή της βιβλιοθήκης από τον Λίβιο, αλλά μια προσεκτική ανάγνωση του διαλόγου δεν αποδεικνύει κάτι τέτοιο.

Ο Σενέκας στην πραγματικότητα το μόνο που αναφέρει είναι ότι ο Λίβιος θεωρούσε τη βιβλιοθήκη ως "το πιο διακεκριμένο επίτευγμα της καλαισθησίας και της μέριμνας των βασιλέων"και αυτό μόνο και μόνο για να μπορέσει να διαφωνήσει.

Πλούταρχος και Δίων Κάσσιος - Η ζωή του Καίσαρος και η Ρωμαϊκή Ιστορία

Ο Πλούταρχος (πέθανε το 120 μ.Χ), στο έργο του "Η ζωή του Καίσαρος"κάνει μια αδιάφορη σχετικά αναφορά στην καταστροφή της βιβλιοθήκης. Ο Πλούταρχος παρόλο που δεν έχει κάτι εναντίον του Καίσαρα, τον επικρίνει με ευχαρίστηση, επομένως θα πρέπει να λάβουμε αυτή την αναφορά στα σοβαρά. Επιπλέον, είχε επισκεφθεί την Αλεξάνδρεια και κατά πάσα πιθανότητα θα είχε παρατηρήσει εάν η βιβλιοθήκη εξακολουθούσε να υφίσταται.

Ο Δίων Κάσσιος (πέθανε το 235 μ.Χ) μας λέει ότι οι αποθήκες των βιβλίων που βρίσκονταν κοντά τις αποβάθρες κάηκαν τυχαία από τους άνδρες του Καίσαρα. Τα λόγια του δεν είναι ξεκάθαρα και έχουν οδηγήσει ορισμένους μελετητές στο συμπέρασμα ότι καταστράφηκαν μόνο τα βιβλία που προορίζονταν για εξαγωγή.

Αύλος Γέλλιος - Αττικές Νύχτες

Ο Γέλλιος (πέθανε το 180 μ.Χ.), συμπεριέλαβε στις Αττικές Νύχτες ένα σύντομο απόσπασμα σχετικό με βιβλιοθήκες όπου η καταστροφή της Βασιλικής Βιβλιοθήκης αναφέρεται ότι έγινε από ατύχημα κατά τη διάρκεια του πρώτου πολέμου των Ρωμαίων κατά της Αλεξάνδρειας, όταν βοηθητικοί στρατιώτες έβαλαν φωτιά. Αυτός ο πρώτος πόλεμος ήταν η εκστρατεία του Καίσαρα και ο δεύτερος ήταν όταν ο Οκταβιανός πήρε την Αίγυπτο από το Μάρκο Αντώνιο και την Κλεοπάτρα. Ο Γέλλιος αναφέρει πως κάηκαν 700.000 βιβλία.

Αμμιανός Μαρκελλίνος και Ορόσιος - Ρωμαϊκή Ιστορία και Ιστορία κατά των ειδωλολατρών

Ένας από τους τελευταίους ειδωλολάτρες Ρωμαίους ιστορικούς, ο Αμμιανός Μαρκελλίνος (πέθανε το 395 μ.Χ.), μας λέει για την τύχη της βιβλιοθήκης γράφοντας για την πόλη της Αλεξάνδρειας στη "Ρωμαϊκή Ιστορία"του. Αναφέρει ότι το γεγονός πως η πυρκαγιά ξεκίνησε από τον Ιούλιο Καίσαρα αποτελεί την "ομόφωνη άποψη των αρχαίων συγγραφέων", αλλά συγχέει το κτίριο της βιβλιοθήκης με το Σεράπειο και αυξάνει τον αριθμό των παπύρων που καταστράφηκαν σε 700.000 (ίσως η πηγή του είναι ο Γέλλιος).

Η ιστορία επαναλαμβάνεται από τον Ορόσιο, έναν πρώιμο χριστιανό ιστορικό (πέθανε μετά το 415 μ.Χ.), ο οποίος αναφέρει στην "Ιστορία κατά των ειδωλολατρών"πως οι κατεστραμμένοι πάπυροι αριθμούσαν τους 400.000.

Και οι δύο αυτοί συγγραφείς είναι πολύ μεταγενέστεροι για να αποτελούν ακριβείς πηγές από μόνοι τους, όμως μας λένε ότι από τον τέταρτο αιώνα πιστεύονταν ευρέως οτι η Βασιλική Βιβλιοθήκη είχε καταστραφεί από τον Ιούλιο Καίσαρα. Θα τους ξαναδούμε παρακάτω σε σχέση με την καταστροφή του Σεράπειου, που συνέβη στα δικά τους χρόνια.

Συγκεντρώνοντας τις παραπάνω πηγές, μπορούμε να συμπεράνουμε τα εξής:

* Οι πρώτες περιγραφές τoυ Αλεξανδρινoύ Πολέμου, γραμμένες είτε από τον Καίσαρα είτε από τους στενούς φίλους του, καλύπτουν εσκεμμένα οτιδήποτε αντανακλά άσχημα πάνω στον σπουδαίο άνδρα. Δεν αποτελεί συνεπώς έκπληξη η σιωπή τους για τον εμπρησμό της μεγαλύτερης βιβλιοθήκης του κόσμου, ακόμα και αν συνέβη τυχαία.

* Η βιβλιοθήκη δεν υπήρχε ως ξεχωριστό κτίριο την εποχή της επίσκεψης του Στράβωνα το 20 π.Χ.

* Η πεποίθηση ότι Καίσαρας είχε καταστρέψει τη βιβλιοθήκη ήταν διαδεδομένη από την εποχή που η οικογένεια του έπαψε να κατέχει τον αυτοκρατορικό θρόνο στα τέλη του πρώτου μ.Χ. αιώνα. Ο Πλούταρχος, ο Γέλλιος και ο Σενέκας αποτελούν την απόδειξη γι'αυτό. Πρέπει επομένως να υποθέσουμε ότι η βιβλιοθήκη δεν υπήρχε τότε. Ο Πλούταρχος ιδιαίτερα, ως Έλληνας, σίγουρα θα ήξερε εάν υπήρχε.

Μπορεί τα αναγνωστήρια, τα οποία αποτελούσαν μέρος του Μουσείου, να επέζησαν, όμως όπως μας λένε όλες οι πηγές, τα βιβλία κάηκαν από τον Ιούλιο Καίσαρα.

Θεόφιλος

Και πάλι, ας δούμε πρώτα την κυρίαρχη ιστορία:

Ο Θεόφιλος, ο Πατριάρχης της Αλεξανδρείας, είναι επίσης και ο προστάτης άγιος των εμπρηστών. Καθώς ο Χριστιανισμός στραγγάλιζε σιγά-σιγά τον κλασικό πολιτισμό, τον τέταρτο αιώνα ήταν πολύ δύσκολο να είναι κανείς ειδωλολάτρης. Στην Αλεξάνδρεια βρισκόταν ο μεγάλος ναός του Σέραπι, που ονομαζόταν Σεράπειο και κολλητά σε αυτό ήταν η Μεγάλη Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας, όπου διατηρούνταν όλη η σοφία των αρχαίων.

Ο Θεόφιλος ήξερε ότι όσο υπήρχε αυτή η γνώση, οι άνθρωποι θα έτειναν λιγότερο να πιστέψουν στην Αγία Γραφή, έτσι ξεκίνησε να καταστρέψει όλους τους ειδωλολατρικούς ναούς. Αλλά το Σεράπειο ήταν ένα τεράστιο κτίσμα, πάνω σε ανάχωμα και πέρα από τις ικανότητες των μαινόμενων χριστιανών φανατικών να το πλήξουν.

Ο Πατριάρχης λοιπόν επικοινώνησε με τη Ρώμη. Από εκεί, ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος ο Μέγας, ο οποίος είχε διατάξει την εξολόθρευση του παγανισμού, έδωσε την άδειά του για την καταστροφή του Σεραπείου. Συνειδητοποιώντας πως δεν θα είχαν καμία τύχη, οι ιερείς και οι ιέρειες εγκατέλειψαν το ναό τους στα νύχια του όχλου ο οποίος εισέβαλε σε αυτόν με αποτέλεσμα το οικοδόμημα να καταστραφεί συθέμελα και τα χειρόγραφα να καούν σε τεράστιες πυρές στους δρόμους της Αλεξάνδρειας.

Ο Θεόφιλος ήταν πράγματι ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας την εποχή που το Σεράπειο είχε μετατραπεί σε χριστιανική εκκλησία αλλά ο ίδιος ποτέ δεν έγινε άγιος. Η ημερομηνία που δίνεται συνήθως για τα γεγονότα είναι το 391 μ.Χ., όταν ήταν αυτοκράτορας ο Θεοδόσιος, ο οποίος "προσηλύτιζε"τους υπηκόους του στο Χριστιανισμό με μεγάλο ζήλο. Η αντιδικία που υπάρχει εδώ είναι ότι υπήρχε και μια άλλη βιβλιοθήκη στο Σεράπειο και ήταν αυτή που κατέστρεψε ο όχλος των χριστιανών κατά τη λεηλασία του ναού. Πρέπει επομένως να διαπιστώσουμε εάν όντως υπήρχε ακόμη μία βιβλιοθήκη εκεί και επίσης αν όντως την κατέστρεψε ο Θεόφιλος.

Ο ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΘΕΟΦΙΛΟΣ ΣΤΟ ΣΕΡΑΠΕΙΟΝ.

Μία από τις πιο γνωστές μαρτυρίες για τη βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας προέρχεται από το 1780 περίπου και είναι αυτή του σημαντικού ιστορικού και οπαδού του Διαφωτισμού, Έντουαρντ Γκίμπον ο οποίος για την καταστροφή κατηγόρησε αποκλειστικά τους χριστιανούς κατά τη διάρκεια των γεγονότων του 391 μ.Χ. επί επισκόπου Θεοφίλου.

Ιστορικοί που διακρίνουν στοιχεία προκατάληψης από τον Γκίμπον ενάντια στον Xριστιανισμό, θεωρούν ότι ο Γκίμπον, από εσφαλμένη εκτίμηση, συνέχεε τη βασιλική βιβλιοθήκη με εκείνη που βρισκόταν κοντά στον ναό του Σέραπι. Σχετικά με τις αναφορές του Γκίμπον για το θέμα αυτό, θα πρέπει να επισημανθεί ότι σε μια αντίστοιχη περίπτωση της ιστορίας, με ευκολία αθώωνε τους Άραβες για την μεγάλη μαρτυρούμενη καταστροφή βιβλίων στην Αλεξάνδρεια στις αρχές του 7ου αιώνα και είναι ενδεικτικό ένα απόσπασμα στο οποίο υπερασπίζει τους Άραβες:

«Αν όμως, οι ογκώδεις τόμοι των διχογνωμιστών, αρειανών και μονοφυσιτών, χρησιμοποιήθηκαν πραγματικά για τη θέρμανση των δημόσιων λουτρών, ο φιλόσοφος θα παραδεχτεί χαμογελώντας ότι εντέλει θυσιάστηκαν για το καλό της ανθρωπότητας»

Τα χρόνια που μεσολάβησαν

Στα χρόνια που μεσολάβησαν, οι πηγές δεν αναφέρουν τίποτα για τη βιβλιοθήκη. Ωστόσο, η Αλεξάνδρεια παρέμεινε το κέντρο των επιστημών ενώ υπήρχαν και άλλες βιβλιοθήκες. Ο αυτοκράτορας Κλαύδιος ίδρυσε την επώνυμη Κλαυδιανή βιβλιοθήκη ως κέντρο ιστορικών μελετών και ο Αδριανός ίδρυσε μια βιβλιοθήκη στο ναό του Καίσαρα κατά την επίσκεψή του στην Αλεξάνδρεια. Ο δε Πλούταρχος μας πληροφορεί ότι ο Μάρκος Αντώνιος έδωσε στην Κλεοπάτρα ως δώρο όλο το περιεχόμενο - περίπου 200.000 πάπυροι - της βιβλιοθήκης της Περγάμου.

Ο Ιωάννης Τζέτζης, βυζαντινολόγος του 12ου αιώνα, στα "Προλεγόμενα στον Αριστοφάνη"δίνει κάποιες λεπτομέρειες σχετικά με τον κατάλογο του ποιητή Καλλίμαχου (πέθανε μετά το 250π.Χ), ο οποίος είπε ότι υπήρχαν περίπου 500.000 πάπυροι στη Βασιλική Βιβλιοθήκη και άλλοι 42.000 περίπου στην εξωτερική ή δημόσια βιβλιοθήκη.

Ο Καλλίμαχος είναι γνωστός ως προς τις αναφορές του στη βιβλιοθήκη του Σεραπείου αν και συχνά οι αναφορές αυτές διεξάγονται συμπερασματικά.

Ο Επίσκοπος Επιφάνιος της Κύπρου (πέθανε το 402 μ.Χ.) στο έργο του "Μέτρα και Σταθμά" (μια ερμηνεία της βίβλου) αναφέρει ότι υπήρχαν πάνω από 50.000 τόμοι στη "θυγατρική"βιβλιοθήκη την οποία τοποθετεί στο Σεράπειο. Οι προηγούμενες παρατηρήσεις μας σχετικά με τους αριθμούς εφαρμόζονται πλήρως εδώ αν και θα ήταν δίκαιο να πούμε ότι υπήρχαν πολλοί λιγότεροι πάπυροι στη θυγατρική από ότι στη Βασιλική Βιβλιοθήκη.

Παρά τη συνέχιση της ακαδημαϊκής δραστηριότητας, η Αλεξάνδρεια υπέστη πολλά μέχρι το 391 μ.Χ. Ο Αύγουστος την υποβάθμισε, οΚαρακάλλας κατέσφαξε πολλούς από τους πολίτες της ως αντίποινα προσβολής που θεώρησε ο ίδιος ότι έγινε στο πρόσωπο του και οΑυρήλιος επίσης λεηλάτησε την πόλη και το παλάτι στο οποίο βρισκόταν το Μουσείο. Τέλος, η πόλη καταστράφηκε σχεδόν ολοκληρωτικά από το Διοκλητιανό στις αρχές του τετάρτου αιώνα.

Αμμιανός Μαρκελλίνος - Ρωμαϊκή Ιστορία

Στην Ρωμαϊκή Ιστορία, ο Αμμιανός υμνεί το Σεράπειο αλλά στη συνέχεια τα συγχέει λίγο και λέει ότι οι βιβλιοθήκες που βρίσκονταν σε αυτό ήταν εκείνες που κάηκαν από τον Καίσαρα κατά τον Αλεξανδρινό πόλεμο. Το σημείο αυτό είναι σημαντικό, επειδή ο Αμμιανός είχε επισκεφθεί την Αλεξάνδρεια, όμως παρόλα αυτά λέει πως "στο Σεράπειο υπήρξαν πολύτιμες βιβλιοθήκες"σε συντελεσμένο χρόνο. Αυτό ήταν πριν το 391 μ.Χ., όταν ο Θεόφιλος και η συμμορία του άρχισαν το "έργο"τους και υποδηλώνει με έμφαση ότι δεν υπήρχαν βιβλία στο ναό κατά τη στιγμή της καταστροφής του.

Ρουφίνος Τυράννιος - Εκκλησιαστική Ιστορία

Η πρώτη περιγραφή για τη λεηλασία του Σεραπείου ήταν σίγουρα αυτή του Σωφρονίου Α', ενός χριστιανού λόγιου, γνωστού από το έργο του "Σχετικά με την ανατροπή του Σέραπι"που έχει χαθεί. Ο Ρουφίνος (πέθανε το 410 μ.Χ.) ήταν ένας Λατίνος ορθόδοξος χριστιανός που πέρασε πολλά χρόνια της ζωής του στην Αλεξάνδρεια. Έφτασε σε αυτήν το 372 μ.Χ. και μολονότι δε γνωρίζουμε αν ήταν ή όχι παρών κατά την καταστροφή του Σεραπείου, ήταν σίγουρα εκεί την ίδια περίπου χρονική περίοδο.

Έκανε μια μάλλον ελεύθερη μετάφραση της Ιστορίας της Εκκλησίας του Ευσέβιου στα λατινικά και στη συνέχεια, πρόσθεσε σε αυτή τα δικά του βιβλία X και XI, συνεχίζοντας την αφήγηση μέχρι τη δική του εποχή. το βιβλίο ΧΙ αποτελεί την καλύτερη πηγή για τα γεγονότα στο Σεράπειο, τα οποία περιγράφει λεπτομερώς. Η αναφορά του σχετικά με τον αριθμό των βιβλίων συμφωνεί σε μεγάλο βαθμό με αυτή που δίνεται παραπάνω. Φαίνεται να εκφράζει τη λύπη του για την καταστροφή του Σεραπείου αλλά θέτει ξεκάθαρα την ευθύνη στους ειδωλολάτρες που υποκίνησαν τον όχλο των χριστιανών.

Ευνάπιος - Βίοι φιλοσόφων

Ο ειδωλολάτρης συγγραφέας Ευνάπιος από την Αντιόχεια (πέθανε μετά το 400 μ.Χ) συμπεριέλαβε τη λεηλασία του Σεραπείου στο βιβλίο του "Βίος Αντωνίου"ο οποίος, πριν πεθάνει το 390 μ.Χ, είχε προφητέψει ότι όλοι οι ειδωλολατρικοί ναοί της Αλεξάνδρειας θα καταστρέφονταν. Εκτός από το ότι ήταν ειδωλολάτρης, ο Ευνάπιος ήταν έντονα αντιχριστιανός και κατέβαλε κάθε προσπάθεια να κάνει τον Θεόφιλο και τους οπαδούς του να φαίνονται όσο το δυνατόν ανόητοι. Η αφήγηση του είναι γεμάτη δηλητήριο και σαρκασμό καθώς περιγράφει τη λεηλασία του ναού ως μάχη δίχως εχθρό. Συνεπώς, αν είχε καταστραφεί η μεγάλη βιβλιοθήκη τότε ο Ευνάπιος σίγουρα θα το είχε αναφέρει. Όμως δεν το κάνει.

Σωκράτης ο Σχολαστικός, Ερμίας και Θεοδώρητος

Ο Σωκράτης ο Σχολαστικός (πέθανε μετά το 450 μ.χ) έγραψε επίσης ένα βιβλίο με τίτλο "Ιστορία της Εκκλησίας"ως συνέχεια αυτή του Ευσέβιου. Ήταν πιο λεπτομερής και γραμμένη στα ελληνικά. Περιέχει ένα κεφάλαιο σχετικά με την καταστροφή του Σεραπείου στο οποίο καταθέτει ότι η πράξη διατάχθηκε από τον αυτοκράτορα, ότι το κτίριο κατεδαφίστηκε και ότι μετατράπηκε αργότερα σε εκκλησία. Και πάλι όμως δεν γίνεται καμία αναφορά στα βιβλία που θα μπορούσαν να βρίσκονται στο Σεράπειο ή τι μπορούσε να έχει συμβεί σε αυτά.Το κείμενο του σχετικά με τα ιερογλυφικά σε σχήμα σταυρού που βρέθηκαν στο ιερό μας δίνει μια ιδέα για το πώς ο Χριστιανισμός μετέτρεπε διάφορα ειδωλολατρικά σύμβολα προς όφελός του.

Οι ιστορίες του Ερμία (πέθανε το 443 μ.Χ.) και του Θεοδώρητου (πέθανε μετά το 457 μ.Χ.) καλύπτουν μια παρόμοια περίοδο. Παρά την ικανοποίηση τους να εκθέσουν λεπτομερώς την καταστροφή του Σεραπείου, δεν αναφέρουν καθόλου τα βιβλία αν και ο Θεοδώρητος λέει ότι κάηκαν τα ξύλινα είδωλα του Σέραπι. Και οι δύο αυτές ιστορίες εξαρτώνται άμεσα από αυτή του Σωκράτη του Σχολαστικού, όμως περιλαμβάνουν στοιχεία και από άλλες πηγές.

Ορόσιος - Ιστορία κατά των ειδωλολατρών

Ο Ορόσιος (πέθανε μετά από το 415 μ.Χ.) ήταν φίλος του Αγίου Αυγουστίνου και έγραψε την Ιστορία κατά των ειδωλολατρών, η οποίαείχε στόχο να δώσει κακή εικόνα σε οτιδήποτε μη-χριστιανικό. Έτσι, ως ιστορικός είναι άχρηστος αλλά στην αναφορά του για τη Μεγάλη Βιβλιοθήκη λέει κάτι που ξεφεύγει από τη συνηθισμένη του μεροληψία, υποδηλώνοντας πως οι χριστιανοί έκαναν κάτι που ήταν λάθος. Διαβάζουμε: "... υπάρχουν στους ναούς κιβώτια με βιβλία που εμείς οι ίδιοι έχουμε δει και όταν λεηλατήθηκαν τα ιερά αυτά, μας λένε, εκκενώθηκαν από δικούς μας ανθρώπους στη δική μας εποχή."

Η δήλωσή του ότι δεν υπήρχε άλλη σημαντική βιβλιοθήκη στην Αλεξάνδρεια κατά την εκστρατεία του Καίσαρα είναι ενδιαφέρουσα και πηγαίνει αντίθετα με την ύπαρξη μιας βιβλιοθήκης μέσα στο Σεράπειο εκείνη την εποχή. Ωστόσο, ο Ορόσιος αποτελεί πολύ μεταγενέστερη πηγή ώστε να φέρει βάρος σε αυτό το θέμα.

Στο μνημειώδες έργο του Edward Gibbon "η Παρακμή και η Πτώση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας"συναντάμε τις πρώτες αναφορές για την καταστροφή της Μεγάλης Βιβλιοθήκης από τους χριστιανούς. Η ιστορία αυτή έγινε δημοφιλής από τον Carl Sagan που την συμπεριλαμβάνει στο Cosmos. Εκεί αναφέρει και τη δολοφονία της φιλοσόφου Υπατίας . Η δράση της Υπατίας θεωρήθηκε επικίνδυνη για την εξάπλωση του Χριστιανισμού. Έτσι, σταδιακά καλλιεργήθηκε κλίμα εναντίον της που οδήγησε στη βίαιη δολοφονία της από ομάδες φανατικών μοναχών. Παρότι η ίδια είχε πολλούς φίλους χριστιανούς, προτίμησε να μείνει πιστή στις αρχαιοελληνικές παραδόσεις.

Ο φόνος της Υπατίαςπεριγράφεται στα γραπτά του χριστιανού ιστορικού Σωκράτη του Σχολαστικού:

"Όλοι οι άνθρωποι την σεβόταν και την θαύμαζαν για την απλή ταπεινοφροσύνη του μυαλού της. Ωστόσο, πολλοί με πείσμα την ζήλευαν και επειδή συχνά συναντούσε και είχε μεγάλη οικειότητα με τον Ορέστη, ο λαός την κατηγόρησε ότι αυτή ήταν η αιτία που ο Επίσκοπος και ο Ορέστης δεν γινόταν φίλοι.

Με λίγα λόγια, ορισμένοι πεισματάρηδες και απερίσκεπτοι κοκορόμυαλοι με υποκινητή και αρχηγό τους τον Πέτρο, έναν οπαδό αυτής της Εκκλησίας, παρακολουθούσαν αυτή τη γυναίκα να επιστρέφει σπίτι της γυρνώντας από κάπου. Την κατέβασαν με τη βία από την άμαξά της, την μετέφεραν στην Εκκλησία που ονομαζόταν Caesarium, την γύμνωσαν εντελώς, της έσκισαν το δέρμα και έκοψαν τις σάρκες του σώματός της με κοφτερά κοχύλια μέχρι που ξεψύχησε, διαμέλισαν το σώμα της, έφεραν τα μέλη της σε ένα μέρος που ονομαζόταν Κίναρον και τα έκαψαν."

Ηθικός αυτουργός θεωρήθηκε ο επίσκοπος της Αλεξάνδρειας, Κύριλλος, ο οποίος είχε έρθει σε μεγάλη αντίθεση με τον Ρωμαίο Κυβερνήτη της Αιγύπτου και φιλικά διακείμενου προς την Υπατία, Ορέστη.

Χαλίφης Ομάρ

Η ιστορία σύμφωνα με το θρύλο:

Οι μουσουλμάνοι εισέβαλαν στην Αίγυπτο κατά τον έβδομο αιώνα, καθώς ο φανατισμός τους, τους οδηγούσε σε κατακτήσεις οι οποίες θα σχημάτιζαν μια αυτοκρατορία που θα εκτεινόταν από την Ισπανία έως την Ινδία. Η Αίγυπτος δεν αντιστάθηκε σχεδόν καθόλου και οι ντόπιοι βρήκαν την εξουσία του Χαλίφη πιο ανεκτική από εκείνη των Βυζαντινών πριν από αυτόν. Ωστόσο, όταν ένας Χριστιανός που ονομαζόταν Ιωάννης ενημέρωσε τον τοπικό Άραβα στρατηγό ότι υπήρχε στην Αλεξάνδρεια μια μεγάλη βιβλιοθήκη η οποία κρατούσε όλες τις γνώσεις του κόσμου, αυτός αναστατώθηκε.

Τελικά έστειλε μήνυμα στη Μέκκα από όπου ο Χαλίφης Ομάρ διέταξε πως όλα τα βιβλία στη βιβλιοθήκη θα έπρέπε να καταστραφούν, επειδή, όπως είπε "είτε θα αντικρούουν το Κοράνι, και στην περίπτωση αυτή θα είναι αιρετικά, είτε θα συμφωνούν με αυτό, οπότε θα είναι περιττά".

Ως εκ τούτου, όλα τα βιβλία και οι πάπυροι της βιβλιοθήκης δόθηκαν ως καύσιμο στα λουτρά της πόλης. Τόσο τεράστιος ήταν ο όγκος της βιβλιογραφίας ώστε χρειάστηκαν έξι μήνες για να απανθρακωθούν θερμαίνοντας τις σάουνες των κατακτητών.

Ο επικεφαλής των Μουσουλμανικών δυνάμεων ο οποίος κατέλαβε την Αίγυπτο το 640 μ.Χ. ονομαζόταν 'Amr και ήταν αυτός που υποτίθεται ότι ρώτησε τον Ομάρ τι να κάνει με την περίφημη βιβλιοθήκη που βρέθηκε υπό τον έλεγχο του.

Λίγες μόνο πηγές χρειάζεται να εξετάσουμε και είναι πολύ μεταγενέστερες. Η πρώτη προέρχεται από το 12ο αιώνα και είναι γραμμένη από τον Abd al Latif (πέθανε το 1231) ο οποίος, στο βιβλίο "Απολογισμός της Αιγύπτου", καθώς περιγράφει την Αλεξάνδρεια, αναφέρει τα ερείπια του Σεραπείου. Τα προβλήματα με αυτό ως ιστορικό ντοκουμέντο, είναι τεράστια και ανυπέρβλητα, καθώς παραδέχεται ότι η πηγή των πληροφοριών του προέρχεται από φήμες.

Το δέκατο τρίτο αιώνα ο μεγάλος Ιακωβίτης χριστιανός Επίσκοπος Γρηγόριος Μπαρ (Hebræus-πέθανε το 1286), που ονομάζεται Abû 'l Faraj στα αραβικά, ξεκαθαρίζει την ιστορία και περιλαμβάνει το περίφημο επίγραμμα από το Κοράνι. Δεν υπάρχει κανένα στοιχείο σχετικό με το πού βρήκε την ιστορία, αλλά φαίνεται ότι πρόκειται για μια ιστορία που έκανε το γύρο μεταξύ των Χριστιανών που ζούσαν κάτω από την κυριαρχία των μουσουλμάνων.

Ο Γρηγόριος κατέγραψε άφθονες παρατραβηγμένες ιστορίες σχετικά με οιωνούς και τερατουργήματα έτσι θα πρέπει αυτή η ιστορία να αντιμετωπιστεί με καχυποψία.

Στο βιβλίο "Η Εξαφανισμένη Βιβλιοθήκη", ο Canfora αναφέρει ένα Συριακό χειρόγραφο που δημοσιεύθηκε στο Παρίσι στα τέλη του δέκατου ένατου αιώνα, του François Nau. Γράφτηκε από έναν χριστιανό μοναχό τον ένατο αιώνα και περιγράφει με λεπτομέρειες τη συνομιλία μεταξύ του Ιωάννη και του Χαλίφη Ομάρ. Στη γαλλική μετάφραση του βιβλίου αυτού όμως δεν υπάρχει αναφορά σε καμία βιβλιοθήκη και φαίνεται να αποτελεί παράδειγμα θεολογικού διαλόγου μεταξύ δύο ατόμων. Με άλλα λόγια, δεν είναι ιστορικό και ούτε αξιώνεται ως τέτοιο.

Τα σφάλματα στις πηγές είναι προφανή και η ίδια η ιστορία είναι σχεδόν εντελώς απίστευτη. Κατ 'αρχάς,ο Γρηγόριος Μπαρ εκπροσωπεί το χριστιανό στην ιστορία του, δηλαδή κάποιον Ιωάννη από το Βυζάντιο, ο οποίος ήταν νεκρός την εποχή της μουσουλμανικής εισβολής. Επίσης, το ότι η βιβλιοθήκη έκανε έξι μήνες για να καεί είναι απλά φαντασία και το είδος της υπερβολής που μπορεί να περιμένει κανείς από τους αραβικούς θρύλους όπως οι "Αραβικές Νύχτες".

Ωστόσο, η διάσημη παρατήρηση του Alfred Butler, ότι τα βιβλία της βιβλιοθήκης ήταν φτιαγμένα από περγαμηνή, η οποία είναι υλικό που δεν καίγεται, δεν είναι αλήθεια. Οι πολύ μεταγενέστερες πηγές είναι ύποπτες, καθώς δεν υπάρχει ίχνος αυτής της θηριωδίας σε καμία προγενέστερη λογοτεχνία - ακόμη και στο Κοπτικό Χριστιανικό χρονικό του Ιωάννη Νικίου (πέθανε το 640 μ.Χ.) ο οποίος κατέγραψε την Αραβική εισβολή.Τέλος, η ιστορία προέρχεται από έναν χριστιανό διανοούμενο ο οποίος ήταν πολύ πρόθυμος να κακολογήσει τη μουσουλμανική θρησκεία. Εδώ ίσως Θα πρέπει λοιπόν να την απορρίψουμε ως θρύλο.

Άρθρο Δώρα Σπυρίδου

Αντίθετα με ότι πιστεύαμε ως σήμερα, η Άλγεβρα δεν είναι επινόηση των Αράβων. Νέα μελέτη αποδεικνύει ότι παλαιότερα οι αρχαίοι Έλληνες είχαν εφεύρει «αλγεβρικούς» τρόπους επίλυσης πρακτικών προβλημάτων

Η Άλγεβρα των αρχαίων Ελλήνων

Μέσα σε αυτά τα δύο έγγραφα κρύβεται μια σημαντική για τα ελληνικά Μαθηματικά ανακάλυψη. Χρειάζεται βέβαια αρκετή εξάσκηση και υπομονή για να βρεις δεξιά την παραπομπή στο σχόλιο του Θέωνος (ένατη γραμμή από κάτω) και μετά να πας και γύρω από το κυρίως κείμενο του Πτολεμαίου να ανακαλύψεις, κάπου εκεί στη μέση, την αρχή του σχολίου

Αν θέλεις να έχεις επιτυχία στο ψάξιμο των παλαιών χειρογράφων, καλό είναι να αποκτήσεις μερικά από τα προσόντα που διέθεταν οι παλιές κεντήστρες. Μάτι εξασκημένο στις λεπτομέρειες, παρατηρητικότητα, αυτοσυγκέντρωση, πειθαρχία, υπομονή, γνώσεις για την κάθε βελονιά και αντίστοιχα για το κάθε σημαδάκι που θα συναντήσεις, αξίζει να δίνεις σημασία ακόμη και στα περιθώρια, να έχεις μια αίσθηση για το έργο ολοκληρωμένο, επίσης να διαθέτεις πείρα, λίγη τύχη ίσως, και μαζί με όλα τα προηγούμενα άπειρο χρόνο.

Ευτυχώς υπάρχουν ακόμη άνθρωποι που τους ενδιαφέρει να περνούν, όχι ημέρες και εβδομάδες μόνο, αλλά χρόνια ολόκληρα, κάνοντας αυτό χωρίς καν αμοιβή και καθηγητές Πανεπιστημίου που πέρα από την καθοδήγηση να μπορούν να εκτιμήσουν ένα εύρημα.

Η κυρία Ιωάννα Σκούρα: σήμερα το ψάξιμο στα παλαιά χειρόγραφα γίνεται στην οθόνη του υπολογιστή αλλά και πάλι είναι το μάτι που παίζει αποφασιστικό ρόλο στις διάφορες αναζητήσεις

«Βρήκα κάτι που νομίζω ότι θα σας ενδιαφέρει. Στα σχόλια του Θέωνα, στο βιβλίο 13 της "Σύνταξης", υπάρχει σε αρκετά σημεία η παραπομπή "ζήτει το εξής εν τοις σχολίοις"...». Έτσι άρχιζε ένα ηλεκτρονικό μήνυμα που η μαθηματικός, υποψήφια διδάκτωρ κυρία Ιωάννα Σκούρα έστελνε στον καθηγητή της κ. Γιάννη Χριστιανίδη, αναπληρωτή καθηγητή στην Ιστορία των Μαθηματικών στο τμήμα το ειδικό για τη Θεωρία της Επιστήμης (ΜΙΘΕ). Ο καθηγητής με τη σειρά του, όντας ένας από τους πιο αφοσιωμένους μελετητές του Διόφαντου, κατάλαβε από την αρχή ότι αυτό το κάτι θα ενδιέφερε πολύ περισσότερους από τους λίγους ειδικούς μελετητές του Πτολεμαίου, του Διόφαντου, των σχολίων του Θέωνος και της ύστερης ελληνικής αρχαιότητας. Ότι θα έδινε μια καινούργια διάσταση στην άποψη τη σχετική με την ευχέρεια της χρήσης από τους Έλληνες μαθηματικούς «αλγεβρικών» μεθόδων επίλυσης προβλημάτων. Αιώνες προτού οι Αραβες μας παρουσιάσουν τη δική τους, αναμφισβήτητα χρήσιμη, συστηματοποίηση των αλγεβρικών μεθόδων, μετά τον 9ο αιώνα μ.Χ.

Το άλμα στις εξισώσεις

Όπως εξηγεί ο κ. Χριστιανίδης, υπάρχει μια γενικότερη διελκυστίνδα σε παγκόσμιο πλέον επίπεδο σχετικά με τη συνεισφορά των Αράβων ως προς αυτό που ονομάζουμε «Αλγεβρα». Τα εισαγωγικά εδώ μπαίνουν για να τονιστεί πως δεν πρόκειται για την ολοκληρωμένη μορφή του οικοδομήματος που σήμερα γνωρίζουμε, ως ξεχωριστό κλάδο των Μαθηματικών με αρνητικούς και θετικούς αριθμούς, με μεταβλητές και παραμέτρους, με θεωρήματα για ομάδες, δακτυλίους και σώματα. Αυτό που πήρε τότε το όνομα Αλγεβρα ήταν στον πυρήνα του η έκφραση με εξισώσεις ενός γενικού τρόπου να λύνεις προβλήματα. Με δυο λόγια, είχαν από την εποχή του Διόφαντου τουλάχιστον και δεν ξέρουμε ακόμη πόσο πιο πριν, οι έλληνες μαθηματικοί βρει τον τρόπο προβλήματα που λύνονταν συνήθως μια περίπλοκη σειρά αλγοριθμικών βημάτων, με πρακτική αριθμητική όπως λέγαμε στο δημοτικό σχολείο, να τα λύνουν μεταφράζοντας το πρόβλημα σε εξίσωση με τη χρησιμοποίηση κάτι αντίστοιχου με τον δικό μας σημερινό άγνωστο Χ. Δηλαδή να καταστρώνουν και εκείνοι μια εξίσωση και να φθάνουν πολύ πιο εύκολα στο αποτέλεσμα.

Η σημασία της ανακάλυψης που έγινε στην έδρα της Ιστορίας των Μαθηματικών από τους Χριστιανίδη και Σκούρα έγκειται στο ότι βρέθηκε και αποδείχθηκε πως ο μαθηματικός Θέων χρησιμοποίησε και σε άλλα πεδία την «αλγεβρική» μέθοδο του Διόφαντου, που ήταν μάλλον σε κοινή χρήση από τους τότε ανθρώπους, για τη λύση πρακτικών αριθμητικών προβλημάτων. Προχώρησε δηλαδή στη λύση ενός καθαρά γεωμετρικού μετρητικού προβλήματος, με προέλευση από την αστρονομία, αφού σχετιζόταν με την τροχιά του πλανήτη Αρη, μετατρέποντάς το σε εξίσωση. Ηταν η πρώτη φορά, με τη βοήθεια του χειρογράφου και των σχολίων των χαραγμένων επάνω σε αυτό, που επιβεβαιώθηκε κάτι τέτοιο και έχει σαν σημαντική συνέπεια να θεωρούμε ότι κάπου αλλού μάλλον βρίσκονται οι ρίζες αυτής της πρωτόφτιαχτης, προ-νεωτεριστικής (pre-modern) Αλγεβρας από ό,τι για χρόνια πιστευόταν.

Μια σχολή μελετητών επιμένει ότι όλα τα ξεκίνησαν οι Άραβες και ότι πριν δεν υπήρχε τίποτε σχετικό με τη μαθηματική σκέψη με αλγεβρικούς όρους. Απέναντι σε αυτή την άποψη αντιπαρατέθηκε μια άλλη επίσης απολυταρχική σχολή. «Οι Άραβες δεν έκαναν τίποτε παραπάνω από το να μεταφράσουν και να διασώσουν κείμενα και δεν προσέθεσαν μια γραμμή στο σώμα των ήδη γνωστών μαθηματικών θεωριών». Τώρα, μετά και την αποδοχή του ευρήματος των δύο ελλήνων μαθηματικών και τη δημοσίευση, έπειτα από κρίση, σε ένα από τα αυστηρότερα περιοδικά του χώρου, στο ιαπωνικό SCIAMVS (14, 2013 41-57), μπορούμε να λέμε ότι πλέον μάλλον θα ανιχνευθούν προς διαφορετική κατεύθυνση οι βασικές ρίζες της Αλγεβρας. Ο Διόφαντος και ο Θέων δείχνουν την κατεύθυνση αυτή.

Ψηλαφώντας τα χειρόγραφα

Ένας ερευνητής, και μάλιστα Έλληνας, μπορεί, αντί να βασιστεί στις εκδόσεις των έργων των αρχαίων ελλήνων μαθηματικών από άλλους, και μάλιστα ξένους, να καθήσει να τα διαβάσει προσεκτικά ο ίδιος. Δεν είναι απλό, αλλά συχνά ανταμείβεται για την υπομονή του και την επένδυση σε χρόνο, αφού πρέπει πρώτα να περάσεις και από μια εκπαίδευση στην ανάγνωση παλαιογράφων. Στην περίπτωση λοιπόν των σχολίων του Θέωνος, χρησιμοποιήθηκε ένα αντίγραφο σε ηλεκτρονική μορφή από τον λεγόμενο κώδικα Vaticanus Graecus 198. Εκεί υπάρχει και το δέκατο τρίτο βιβλίο των σχολίων του Θέωνα αλλά δεν προσφέρεται για απλή και απρόσκοπτη ανάγνωση. Ισως και γι'αυτό να πέρασε σχετικά ανεκμετάλλευτο ως σήμερα. Υπάρχει το λεγόμενο τρέχον κείμενο, αλλά συχνά εδώ διακόπτεται η ροή με την υπόδειξη προς τον αναγνώστη «ζήτει το εξής εν τοις σχολίοις» ή «ζήτει το εξής εν τοις σχολίοις μέχρι τέλους».

Με αυτή την κάπως γριφώδη για τον αμύητο προτροπή ο Θέων, διακόπτοντας τη ροή του κειμένου του, στέλνει τον αναγνώστη στο κείμενο του Πτολεμαίου, που βρίσκεται και αυτό γραμμένο σε άλλο σημείο του πακέτου όλων αυτών των φύλλων που συγκροτούν τον κώδικα μαζί με τα αντίστοιχα σχόλια μεταφερμένα με επιμέλεια στο περιθώριο από τον άγνωστο αντιγραφέα. «Αναζήτησε τη συνέχεια στα σχόλια» ή «αναζήτησε τη συνέχεια και διάβασε εκεί το τέλος του (συγκεκριμένου) θέματος», διότι ο συγγραφέας εννοούσε πως στο ρέον κυρίως κείμενό του θα καταπιαστεί με κάτι καινούργιο. Και όταν έχεις την υπομονή να φθάσεις ως εκεί ακολουθώντας τα υπομνηστικά σημάδια, πρέπει στη συνέχεια να αναγνωρίσεις από τα ίχνη που έχει αφήσει στο περιθώριο ο (αντι)γραφέας για ποιο από όλα τα εκεί χαοτικά τοποθετημένα σχόλια πρόκειται.

Η γλώσσα των Μαθηματικών τότε

Στη συγκεκριμένη περίπτωση ο Θέων σε ένα αστρονομικό πρόβλημα του Πτολεμαίου, όπου υπάρχει και ένα συνοδευτικό γεωμετρικό σχήμα, εκτός από τη γεωμετρική απόδειξη που κάθεται και (ξανά)κάνει, συνεχίζει και μεταφράζει τα δεδομένα και τα ζητούμενα μεγέθη στη γλώσσα που είχε εισαγάγει ο Διόφαντος, με τρόπο που να σχηματιστεί μια εξίσωση. Αλλά και αυτό είναι απλό να το παρουσιάζεις περιγραφικά αλλά όχι το ίδιο εύκολο να το αναγνωρίσεις αν δεν κατέχεις τη μαθηματική γλώσσα της εποχής εκείνης. Μην ψάχνεις να βρεις κανέναν άγνωστο Χ ή τη στερεότυπη δράση που ξέρει και ο κάθε μαθητής σήμερα: χωρίζω γνωστούς από αγνώστους, αλλάζω τα πρόσημα (δεν γινόταν λόγος τότε για αρνητικούς αριθμούς). Με δυο λόγια, δεν χρησιμοποιούσαν τον δικό μας συμβολισμό. Πρέπει λοιπόν κάποιος να κατέχει καλά τον Διόφαντο για να βγάλει νόημα και να εκτιμήσει την ανακάλυψη. Αφού λοιπόν στην εργασία τους οι δύο ερευνητές αναλύσουν όλη την επίλυση του Θέωνος, ασχολούνται ιδιαίτερα με μια φράση αποφασιστικής σημασίας: «διά της των Διοφαντείων αριθμών αγωγής».

Σύμφωνα με τον κ. Χριστιανίδη, τη λέξη αριθμός οι αλγεβριστές εκείνη την εποχή τη χρησιμοποιούσαν με δύο έννοιες: απλά για να δηλώσουν το σύμβολο που αντιπροσώπευε την αντίστοιχη αριθμητική αξία, δηλαδή ο αριθμός ε (το 5 της εποχής εκείνης), αλλά υπήρχε και μια δεύτερη έννοια πιο τεχνική, π.χ. με το όνομα «1 Αριθμός» εννοούσαν αυτό που εμείς σήμερα λέμε «άγνωστος Χ».  Επίσης ήταν γνωστοί και άλλοι τέτοιοι αλγεβρικοί αριθμοί, όπως «δύναμις», «κύβος», «δυναμοδύναμις»... Όλοι αυτοί οι αριθμοί συγκροτούν μια γλώσσα, την τεχνική γλώσσα της άλγεβρας της εποχής εκείνης, στην οποία μετέφραζαν το κάθε πρόβλημα. Προϊόν αυτής της μετάφρασης ήταν η εξίσωση. Έτσι μια έκφραση όπως «2 αριθμοί και 3 μονάδες είναι ίσα με 10 μονάδες» είναι μια εξίσωση, σαν τη δική μας 2Χ + 3 = 10. Αυτούς τους αριθμούς χαρακτηρίζει ο Θέων «Διοφαντείους αριθμούς». Στην ουσία ήταν τα αλγεβρικά εργαλεία της εποχής.

Επίσης αξιοπρόσεκτη είναι και η χρήση της λέξης «αγωγή». Εδώ φαίνεται ότι επρόκειτο για μια γνωστή και χρησιμοποιούμενη και από άλλους μέθοδο, κάτι ανάλογο με το δικό μας σημερινό «χρησιμοποίησα τη Μέθοδο των τριών για να το βρω». Αρα βγάζουμε και το συμπέρασμα ότι στη διάρκεια των χρόνων που μεσολάβησαν από τον Διόφαντο ως τον Θέωνα αυτές οι αλγεβρικές μέθοδοι όχι μόνο απαθανατίστηκαν και δεν χάθηκαν, αλλά ήταν πλέον ένα μαθηματικό εργαλείο σε χρήση. Και με τη διάχυσή τους αυτή για αρκετούς αιώνες κίνησαν αργότερα την προσοχή των Αράβων μαθηματικών όπως ο Αλ Χουραΐζμι, οι οποίοι αναμφισβήτητα πήγαν και αυτοί τη γνώση λίγο παρακάτω.

Η ερευνητική ομάδα από το ΜΙΘΕ, προφανώς σε αναγνώριση της σημασίας της εργασίας αυτής, έχει προσκληθεί και θα παρουσιάσει την Τετάρτη 5 Μαρτίου τα σχετικά σε συνάντηση στο Παρίσι, τον Μάιο αυτό θα επαναληφθεί στο Λονδίνο, μετά στο Ισραήλ και μάλλον θα υπάρξουν και άλλοι που θα ήθελαν να μάθουν για το πώς ο Διόφαντος μέσα από τα σχόλια του περιθωρίου και την παρατηρητικότητα κάποιων ξαναμπαίνει στην κεντρική σκηνή. 

Έλληνες και Άραβες - Ο Κλαύδιος Πτολεμαίος

Ο Κλαύδιος Πτολεμαίος έζησε περίπου από το 90 ως το 168 μ.Χ. στην Αλεξάνδρεια, έγραψε όλα τα έργα του στα ελληνικά και οι σύγχρονοί του παρ'όλο που λέγεται ότι καταγόταν από τη Νότια Αίγυπτο τον θεωρούσαν Ελληνα, αφού και το όνομά του ακόμη παρέπεμπε στον έλληνα επίγονο και διάδοχο του Αλεξάνδρου στην Αίγυπτο. Ένα από τα γνωστότερα έργα του, για αιώνες σύγγραμμα αναφοράς για την Αστρονομία, ήταν η λεγόμενη «Μαθηματική Σύνταξη», αποτελούμενη από 13 βιβλία, που οι βυζαντινοί λόγιοι την ανέφεραν ως «Μεγίστη Μαθηματική Σύνταξη» και όταν τη μετέφρασαν οι Άραβες έγινε πιο γνωστή, εξαιτίας και της πρόταξης του αραβικού άρθρου «Αλ», ως «Αλμαγέστη».

Πέρα από τους αστρονομικούς πίνακες τους σχετικούς με την κίνηση των πλανητών και άλλων ουρανίων σωμάτων, ο Πτολεμαίος ασχολείται και με διάφορα άλλα προβλήματα που απαιτούν μαθηματικούς υπολογισμούς. Μόνο που σε πολλά σημεία δεν κάνει τον κόπο να παρουσιάσει αναλυτικές αποδείξεις θεωρώντας αυτές ως κάτι ευκολοαπόδεικτο. Έτσι έδωσε την ευκαιρία σε έναν άλλο μαθηματικό, τον Θέωνα, διευθυντή στο Μουσείο της Αλεξανδρείας, που έζησε κατά το Λεξικό του Σουίδα την εποχή της αυτοκρατορίας του Θεοδοσίου Α' (379-395 μ.Χ.), πατέρα της δολοφονημένης από το πλήθος σπουδαίας γυναίκας μαθηματικού Υπατίας, να γράψει άλλα δεκατρία βιβλία γεμάτα με σχόλια αντίστοιχα το καθένα με αυτά του Πτολεμαίου. Τα σχόλια αυτά εκδόθηκαν για πρώτη φορά μαζί με τη «Μεγίστη» το 1538 στην κλασική έκδοση του Joachim Camerarius. Σε αυτά δηλαδή διευκρίνιζε, απεδείκνυε, συμπλήρωνε. Δυστυχώς έχουν χαθεί το ενδέκατο βιβλίο των σχολίων και τμήματα από το πέμπτο και από άλλα βιβλία. Έχουν εκδοθεί τα τέσσερα πρώτα το 1936-1943 από τον Rome, και εκείνος υπεδείκνυε στους επομένους από αυτόν να κοιτάξουν με επιμέλεια και τα επόμενα, αλλά η υπόδειξή του αυτή για δεκαετίες αγνοήθηκε.

Ο Διόφαντος

Ο Θέων είναι φανερό από τα σχόλιά του ότι ήταν απόλυτα εξοικειωμένος με τα Μαθηματικά του Διόφαντου. Του έλληνα μαθηματικού που έζησε στην Αλεξάνδρεια  περί το 300 μ.Χ. και είναι γνωστό πως χρησιμοποιούσε «αλγεβρικές μεθόδους» για να λύνει διάφορα αριθμητικά προβλήματα. Αυτά τού έδωσαν και το προσωνύμιο «πατέρας της Αλγεβρας», αλλά μιας Αλγεβρας περισσότερο πρακτικής από όσο τη γνωρίζουμε σήμερα, ευφυούς όμως και λειτουργικής για τις γνώσεις της εποχής.Ο Μοχάμαντ Ιμπν Μουσά αλ Χουραΐζμι (περίπου 787-850 μ.Χ.) ήταν ένας πέρσης μαθηματικός που έζησε στη Βαγδάτη, στο ανάκτορο του χαλίφη Αλ Μανσούρ. Εισήγαγε στα μαθηματικά τους ινδικούς αριθμούς και το θεσιακό δεκαδικό σύστημα, και το 820 εξέδωσε το πρώτο μεγάλο βιβλίο για την Αλγεβρα της εποχής, ενώ και η λέξη αλγόριθμος είναι παραφθορά του ονόματός του. Από εκείνη την εποχή αρχίζει και η μαθηματική επιστήμη να χρωματίζεται από την επαφή των αράβων μαθηματικών με αυτήν.

Πηγή: Το Βήμα

Εικόνες που μέχρι και πριν από μερικά χρόνια μπορούσαν να χαρούν μόνο τα… γεράκια και οι αετοί που ζουν στον Ψηλορείτη, μας χαρίζει ένα υπέροχο βίντεο από drone.

Ο κατάλευκος Ψηλορείτης, τα χιονισμένα Ανώγεια και πολλές μαγευτικές εικόνες σε ένα βίντεο 3 λεπτών και 10 δευτερολέπτων που γυρίστηκε δεύτερη μέρα του 2017, όπου ο ήλιος με τις λαμπερές του ακτίνες, έλουζε στο φως το χιονισμένο τοπίο.

Πάνω από μια ντουζίνα αντίγραφα ενός αρχαίου κειμένου το οποίο αναφέρεται ως «Η Βασιλική Λίστα των Σουμερίων» ανακαλύφθηκαν τα τελευταία χρόνια από αρχαιολόγους σε περιοχές όπως η Βαβυλώνα, η Σούσα και η Ασσυρία.

Πιστεύεται από τους περισσότερους ότι γράφτηκαν κατά τη διάρκεια της Τρίτης Δυναστείας των Ουρ, ενώ πολλοί πιστεύουν ότι γράφτηκαν νωρίτερα.

Η έκδοση που ήταν η πιο καλοδιατηρημένη ονομάζεται Πρίσμα Σύνθεσης και βρίσκεται τώρα στο Μουσείο Ashmolean, όπου και παρουσιάζεται στο κοινό.

Δεδομένου ότι αυτές οι λίστες ανακαλύφθηκαν για πρώτη φορά από ανθρώπινα όντα, συνεχίζουν να προκαλούν σύγχυση στους ιστορικούς. Το κείμενο αφηγείται, μια πολύ συναρπαστική εποχή της Ιστορίας.

Σύμφωνα με τα κείμενα, κατά τη διάρκεια αυτής της εποχής, οι Θεοί κυβερνούσαν τους ανθρώπους για δεκάδες χιλιάδες χρόνια. Γίνονται αναφορές, για Οκτώ Βασιλείς που «κατέβηκαν από τον ουρανό» και κυβέρνησαν για μια περίοδο που διήρκησε πάνω από 241.200 χρόνια.

Η Αυτοκρατορία τους έληξε στη διάρκεια της Μεγάλης Πλημμύρας που κατεδάφισε τα συθέμελα της γης και οι Οκτώ Βασιλιάδες μοιραία συναντήθηκαν με το πεπρωμένο τους.

Μετά την πλημμύρα, υποτίθεται ότι «η βασιλεία κατήλθε και πάλι από τους ουρανούς» και Ουράνια Όντα πήραν τον έλεγχο της Γης για μια ακόμη φορά.

Το περιεχόμενο των κειμένων αυτών, θα μπορούσε να είναι απλώς ένας μύθος, γίνεται παρόλα αυτά, όλο και πιο ενδιαφέρον με τις αναφορές σε γεγονότα και ιστορίες, που περιλαμβάνουν την διάλυση της μακρόχρονης θητείας των Οκτώ Βασιλέων, καθώς και με τους αντικαταστάτες αυτών, που είναι καταγεγραμμένοι στον κατάλογο της Βασιλικής Λίστας Σουμερίων.

Υπάρχουν πολλοί που πιστεύουν ότι η ιστορία που περιγράφεται στα κείμενα αυτά, δεν είναι απλά και μόνο ένας μύθος, αλλά πραγματικότητα. Κι αν αυτοί οι βασιλιάδες όντως κατέβηκαν από τον ουρανό, θα μπορούσαν να έχουν έρθει από έναν άλλο κόσμο;

Δείτε το βίντεο:

Μέσα σε αυτά τα αλλεπάλληλα τείχη, σε αυτά τα περήφανα χαλάσματα της θρυλικής καστροπολιτείας, χτύπησε για τελευταία φορά η καρδιά μιας χιλιόχρονης αυτοκρατορίας που σημάδεψε την ιστορία μας. Οφείλουμε να αφουγκραστούμε όσα έχει να αφηγηθεί.

Οι ναοί του Μυστρά ξεχωρίζουν (και) για τους περίτεχνους τρούλους

Βλέποντας από μακριά, αυτό το μικρό βουνό με υψόμετρο 634 μέτρα, που λέγεται Μυζηθράς, μοιάζει εντελώς ασήμαντο μπροστά στην «Αυτού Μεγαλειότητα», τον Ταΰγετο. Όμως, όσο πλησιάζει κάποιος και αρχίζει να διακρίνει τα τείχη που χωρίζουν την πλαγιά σε ζώνες, κάποιες εκκλησίες διάσπαρτες, ένα μεγαλοπρεπές παλάτι και κορωνίδα, πάνω απ'όλα αυτά ένα περήφανο φρούριο, ο Μυζηθράς, ο Μυστράς δηλαδή, μοιάζει να γιγαντώνεται, πολύ πάνω από τις φυσικές του διαστάσεις.

Ένα καλό σημείο, για μια πρώτη, «εκ του μακρόθεν» γνωριμία, είναι η Ακρόπολη της Αρχαίας Σπάρτης, με την οποία ο Μυστράς συνδέεται με πλήθος θρύλων και «παρεξηγήσεων», αλλά και με πιο «πρακτικούς» τρόπους, καθώς πολλά από τα δομικά υλικά της βυζαντινής καστροπολιτείας προέρχονται από τα ερείπια της αρχαίας και ηρωικής πατρίδας του Λεωνίδα.

Η εντυπωσιακή μονή Περίβλεπτος, αφιερωμένη στην Παναγία

Οσον αφορά τις «παρεξηγήσεις», οφείλονται σε μεγάλο βαθμό στον σπουδαίο Γερμανό συγγραφέα Γκαίτε, ο οποίος με την ελευθερία που χαρίζει η μυθοπλασία και χωρίς να έχει επισκεφθεί ποτέ την Ελλάδα, τοποθέτησε στο δεύτερο μέρος του «Φάουστ» τα δώματα της Ελένης στον Μυστρά.

Από την αρχαία Ακρόπολη, λοιπόν, διακρίνεται καθαρά το «πολεοδομικό σχέδιο» του Μυστρά. Ψηλά, το φρούριο, ακρογωνιαίος λίθος και απαρχή της πολιτείας. Κάτω από το φρούριο, απλώνεται η Πάνω Χώρα, η αρχική πόλη που δημιουργήθηκε στην πρώτη φάση εγκατάστασης κατοίκων από τις γύρω περιοχές. Από την Πάνω Χώρα ξεκινούν τείχη που περικλείουν την Κάτω Χώρα, την επέκταση της πολιτείας κατά τη δεύτερη φάση «εποικισμού».

Την εποχή της μεγάλης ακμής, όταν σύμφωνα με υπολογισμούς ο πληθυσμός του Μυστρά έφτανε τις 20.000 ψυχές (μια μεγαλούπολη για τα δεδομένα του τότε ελλαδικού χώρου), η πολιτεία εκτεινόταν έξω και από αυτά τα τείχη, στη λεγόμενη Εξω Χώρα, κοντά στην περιοχή, που βρίσκεται ο σημερινός Νέος Μυστράς.

Διαβαίνοντας τις πύλες

Από μακριά είναι εμφανής η στρατηγική σημασία της φυσικά οχυρής θέσης. «Το κάστρο, τ'ωριόκαστρο, που 'ναι στο κορφοβούνι» (Χρονικό του Μορέως) αποτελεί θέαμα εντυπωσιακό, προκαλεί όμως έναν, κατά κάποιο τρόπο, «αποστασιοποιημένο» θαυμασμό, χωρίς συναισθηματικό «δέσιμο», χωρίς το ξύπνημα της συλλογικής μνήμης που βρίσκεται εν υπνώσει στο υποσυνείδητο, από τα μαθήματα ιστορίας στο σχολείο. Για να συμβούν αυτά, θα πρέπει ο επισκέπτης να διασχίσει μια από τις πύλες της καστροπολιτείας, να περπατήσει τα παλιοκαιρισμένα καλντερίμια της, να αγγίξει τους τοίχους των ερειπίων και να επισκεφθεί τα μνημεία της.

Η είσοδος μπορεί να γίνει από δύο πύλες, η μία σε φέρνει στα ενδότερα της Κάτω Χώρας και η άλλη οδηγεί στην Πάνω Χώρα, κοντά στο παλάτι των Παλαιολόγων. Οι περισσότεροι εκ των επισκεπτών επιλέγουν να φτάσουν με το αυτοκίνητο έξω από την πύλη της Κάτω Χώρας, και αφού διασχίσουν αυτό το τμήμα της πολιτείας, επιστρέφουν στα αυτοκίνητά τους και οδηγούν προς τα Πικουλιάνικα και την πύλη της Πάνω Χώρας. Από εκεί (με το ίδιο εισιτήριο) φτάνουν στο Παλάτι και την Αγία Σοφία, με τελικό προορισμό το φρούριο που διαφεντεύει όχι μόνο τον Μυστρά, αλλά ολόκληρη την πεδιάδα της Σπάρτης προς τα ανατολικά, και τις άγριες κορφές του Ταΰγετου στα δυτικά.

Στην Κάτω Χώρα βρίσκονται συγκεντρωμένα τα σημαντικότερα μοναστήρια και εκκλησίες του Μυστρά. Μαζί με κάποιες από τις αρχοντικές οικίες (Φραγγόπουλου, Λάσκαρη κ.ά.) αποτελούν πραγματικά αρχιτεκτονικά στολίδια, στο εσωτερικό των οποίων ο επισκέπτης αντικρίζει σπουδαία δείγματα βυζαντινής τέχνης.

Οι εκκλησίες του Μυστρά ακολουθούν διάφορους αρχιτεκτονικούς τύπους, ο πιο χαρακτηριστικός και ιδιαίτερος όμως είναι ο «μεικτός τύπος του Μυστρά», που συνδυάζει την τρίκλιτη βασιλική στο ισόγειο, με τον τετράστυλο σταυροειδή εγγεγραμμένο πεντάτρουλο ναό στο υπερώο, ένας αρχιτεκτονικός τύπος που φτάνει στο απόγειό του, στον ναό της Παναγίας Οδηγήτριας («Αφεντικό»).

Περίτεχνο κιονόκρανο στην Παντάνασσα

Η περιήγηση στην Κάτω Χώρα ξεκινάει από τη Μητρόπολη (Αγιος Δημήτριος - γύρω στα 1270 μ.Χ.), στο δάπεδο της οποίας ένας ανάγλυφος δικέφαλος αετός σηματοδοτεί το μέρος όπου το 1249 μ.Χ. ο μέχρι τότε Δεσπότης του Μυστρά, Κωνσταντίνος ΙΑ΄ Παλαιολόγος, ορκίστηκε «πιστός Βασιλεύς και Αυτοκράτωρ Ρωμαίων» και ακολούθησε στωικά την ειμαρμένη του, που τον έφερε μετά 4 χρόνια να πέφτει ηρωικά μαχόμενος στην πύλη του Ρωμανού, υπερασπιζόμενος τη Βασιλεύουσα. Ηταν ο τελευταίος αυτοκράτορας του Βυζαντίου, ο «μαρμαρωμένος Βασιλιάς». Στον περιβάλλοντα χώρο της Μητρόπολης, αξίζει να επισκεφθείτε το μικρό αλλά ενδιαφέρον και όμορφο μουσείο.

Φεύγοντας από τη Μητρόπολη, με κατεύθυνση βόρεια, συναντούμε αρχικά τον βυζαντινό ναό της Ευαγγελίστριας και έπειτα εισερχόμαστε στην «επικράτεια» της Μονής Βροντοχίου, ενός σταυροπηγιακού μοναστηριού, που έπαιξε σημαντικό ρόλο στα πολιτικά πράγματα του Μυστρά, υπό την καθοδήγηση του Αρχιμανδρίτη Παχώμιου.

Το προαύλιο της Μητρόπολης. Στο κτίριο δεξιά βρίσκεται το Μουσείο του Μυστρά

Οι ιστορικοί ακόμα αδυνατούν να κατανοήσουν τους λόγους που οδήγησαν τον Παχώμιο στο κτίσιμο δύο καθολικών, των Αγίων Θεοδώρων (περίπου 1296 μ.Χ.) και της Παναγίας Οδηγήτριας (αρχές 14ου αιώνα), μέσα σε διάστημα 20 περίπου ετών, αυτό όμως ουδόλως προβληματίζει τον επισκέπτη, που μπορεί να απολαύσει δύο σημαντικά βυζαντινά μνημεία, τόσο κοντά το ένα στο άλλο.

Ειδικά η πιο «πολυτελής» Οδηγήτρια, η οποία πήρε τον χαρακτηρισμό «Αφεντικό» όταν ορίστηκε καθολικό του μοναστηριού αντικαθιστώντας τους Αγίους Θεοδώρους, εντυπωσιάζει με τον αρχιτεκτονικό της τύπο και τον αναστηλωμένο, από τον περίφημο καθηγητή Ορλάνδο, τρούλο της.

Από εδώ ένα ανηφορικό καλντερίμι οδηγεί στην «ενεργή» Μονή Παντάνασσας (1428), όπου δίπλα στον εντυπωσιακό ναό, οι μοναχές προσπαθούν να κρατήσουν αναμμένη μια μικρή φλόγα «Βυζαντίου», αποτελώντας και τις τελευταίες εναπομείνασες, μόνιμες κατοίκους του Μυστρά. Ιδρύθηκε από τον Ιωάννη Φραγγόπουλο, πρωτοστράτωρα και καθολικό μεσάζοντα του Δεσποτάτου του Μυστρά.

Κάτω αριστερά το παλάτι των Παλαιολόγων και πάνω δεξιά, το φρούριο

Από την Παντάνασσα, κατηφορίζει μονοπάτι που οδηγεί στη σχετικά απομακρυσμένη και «κρυμμένη» Περίβλεπτο (μέσα 14ου αιώνα), που υπήρξε καθολικό μοναστηριού αφιερωμένου στην Παναγία. Είναι μια από τις πιο εντυπωσιακές εκκλησίες του Μυστρά, ενώ στον εσωτερικό της διάκοσμο ο επισκέπτης μπορεί να απολαύσει μερικά από τα κορυφαία δείγματα βυζαντινής τέχνης, χαρακτηριστικά της «Παλαιολόγειας Αναγέννησης» (αρκεί να την πετύχετε ανοικτή για το κοινό).

Ιστορικές αντιφάσεις

Η περιδιάβαση στην Πάνω Χώρα, στην Αγία Σοφία, με τους όποιους συνειρμούς, στη μεγαλοπρέπεια του Παλατιού των Παλαιολόγων, που βρίσκεται σε φάση εκτεταμένης αναστήλωσης και έπειτα η δεκαπεντάλεπτη ανάβαση στο φρούριο, μας φέρνει μπροστά σε ένα ιστορικό «οξύμωρο». Ο Μυστράς, τελευταίο προπύργιο κι έσχατος «φάρος», ο χώρος όπου το Βυζάντιο γνωρίζει μια τελευταία αναλαμπή, ιδρύθηκε από Φράγκους! Τους ίδιους, που με την πρώτη Αλωση της Πόλης, το 1204, μια «Τρίτη και 13», είχαν δώσει μια δυνατή σπρωξιά στον γκρεμό, στην παραπαίουσα αυτοκρατορία! Το φρούριο χτίστηκε το 1249 από έναν Φράγκο ηγεμόνα, τον Γουλιέλμο Β΄Βιλεαρδουίνο.

Ο Βιλεαρδουίνος το 1259 ήρθε αντιμέτωπος στη μάχη της Πελαγονίας (περιοχή Μακεδονίας) με τον στρατό της «ελληνικής» Αυτοκρατορίας της Νίκαιας (τον ίδιο στρατό που δύο χρόνια αργότερα επανακατέλαβε τη Βασιλεύουσα) με αρχηγό τον Ιωάννη Παλαιολόγο. Ο Βιλεαρδουίνος όχι μόνο ηττήθηκε, αλλά συνελήφθη αιχμάλωτος και αιχμάλωτος έμεινε μέχρι το 1262, όταν παραχώρησε στους Βυζαντινούς ως «λύτρα» τα 3 κάστρα της Λακωνίας (Μυστράς, Μονεμβασιά, Μεγάλη Μαΐνη) που είχε στην κατοχή του.

Το 1289 (κατά άλλους το 1308) ο Μυστράς ορίζεται έδρα της «κεφαλής της κατά την Πελοπόννησον πάσης χώρας και των κάστρων της βασιλείας», του διοικητή δηλαδή των βυζαντινών κτήσεων της Πελοποννήσου, ο οποίος μέχρι τότε ήταν εγκατεστημένος στη Μονεμβασιά.

Αν και για το Βυζάντιο ξεκινάει μια εποχή έριδων, ανταγωνισμών και εμφύλιων συρράξεων, μεταξύ Καντακουζηνών και Παλαιολόγων, η οποία αντανακλάται άμεσα και στην πολιτική ζωή του Δεσποτάτου (πλέον) του Μυστρά, για την καστροπολιτεία ξεκινάει μια περίοδος άνθησης που φτάνει στο αποκορύφωμά της στα χρόνια ηγεμονίας του Μανουήλ Καντακουζηνού (1348-1383) και των Παλαιολόγων (1384-1460). Το 1460 το κάστρο παραδίδεται αμαχητί στους Οθωμανούς, αλλά εξακολουθεί να γνωρίζει σχετική άνθηση κατά τους πρώτους αιώνες της Τουρκοκρατίας, όταν αποτελούσε σημαντικό κέντρο παραγωγής και εμπορίας μεταξιού.

Επιστρέφοντας στα τελευταία χρόνια του Βυζαντίου, αξίζει να επισημάνουμε ότι η πολιτική και οικονομική ακμή του Δεσποτάτου συνοδεύτηκε από πνευματική και πολιτιστική άνθηση, γεγονός που οδήγησε πολλές σπουδαίες, αριστοκρατικές οικογένειες της Πόλης να εγκατασταθούν στον Μυστρά, ώστε τα τέκνα τους να λάβουν την καλύτερη δυνατή μόρφωση.

Ανάμεσα στις πολλές προσωπικότητες που επιτέλεσαν σπουδαίο πνευματικό έργο, ξεχωρίζει ασφαλώς ο Γεώργιος Πλήθων Γεμιστός, ο οποίος εγκαταστάθηκε στον Μυστρά κατά το α΄ μισό του 15ου αιώνα, όταν ίδρυσε και την περίφημη σχολή του.

Το φρούριο στην κορυφή του Μυστρά

Ο μεγάλος διανοητής, έκανε μεταξύ άλλων ρηξικέλευθες προτάσεις για την αναγέννηση και αναμόρφωση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, όμως ήταν ήδη πολύ αργά. Σημαντικότατη θεωρείται η συμβολή του στη διαμόρφωση μιας αμιγώς ελληνικής εθνικής συνείδησης που συμπυκνώνεται στη διάσημη φράση του: «Ελληνες εσμέν το γένος, ως η τε φωνή και η πάτριος παιδεία μαρτυρεί».

* O αρχαιολογικός (από το 1922) χώρος τους Μυστρά αποτελεί Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.

Το σπήλαιο Ιδαίο Άντρο (που επίσης θα το βρείτε γραμμένο σαν Ιδαίον Άντρον) βρίσκεται στον Ψηλορείτη ή όρος Ίδη, το ψηλότερο βουνό στην Κρήτη.

Το Ιδαίο Άντρο είναι ένα από τα σπουδαιότερα λατρευτικά σπήλαια στην Κρήτη και άκμασε στην αρχαιότητα (4.000 π.Χ. μέχρι 1ο μ.Χ. αιώνα), ενώ θεωρείται αντίστοιχης αξίας με τα μεγαλύτερα πανελλήνια ιερά.

Τη φήμη του το Ιδαίο Άντρο, αντλούσε από το μύθο που θέλει το Δία, πατέρα και θεό των θεών να έχει γεννηθεί και ανατραφεί εδώ.

Βέβαια τη γέννηση του Δία εκτός από το Ιδαίο Άντρο διεκδικεί και το Δικταίο Άντρο στην Ανατολική Κρήτη γιατί ο Ησίοδος στη Θεογονία του δεν διευκρινίζει με ακρίβεια την τοποθεσία της γέννησης του Δία στην Κρήτη.

Πού βρίσκεται το Ιδαίο Άντρο

Η σπηλιά Ιδαίο Άντρο βρίσκεται στην ανατολική πλαγιά του όρους Ίδη στο κέντρο της Κρήτης, σε υψόμετρο 1498 μέτρα. Το σπήλαιο βρίσκεται 20 χιλιόμετρα μετά το χωριό Ανώγεια και λίγα μέτρα ψηλότερα από το οροπέδιο Νίδα.

Μπαίνοντας στο Ιδαίο Άντρο θα βρεθείτε στην κεντρική αίθουσα που έχει 40 μέτρα μήκος και 50 μέτρα πλάτος. Η αίθουσα αυτή έχει ανασκαφεί δύο φορές, μια το 1885 από τον Federico Halbherr και το 1982 από τον Γιάννη Σακελλαράκη.

Θα πρέπει να αναφέρουμε ότι το Ιδαίο Άντρο σαν σπήλαιο δεν έχει κάτι το εντυπωσιακό, αντίθετα με το Δικταίο Αντρέ που το επισκέπτονται χιλιάδες τουρίστες κάθε χρόνο.

Ωστόσο δεν είναι καθόλου τυχαίο που επιλέχτηκε το Ιδαίο Άντρο για να γεννηθεί και να λατρευτεί ο σημαντικότερος θεός στην αρχαία Ελλάδα. Το Ιδαίο Άντρο βρίσκεται πάνω στο βουνό – σύμβολο της Κρήτης, τον Ψηλορείτη, που στη νότια πλευρά του βρίσκεται ένα άλλο σημαντικό λατρευτικό σπήλαιο, το σπήλαιο των Καμαρών. Μάλιστα μέχρι και τις μέρες μας στην ψηλότερη κορυφή του Ψηλορείτη, στα 2456 μέτρα, υπάρχει πετρόχτιστο εκκλησάκι που λειτουργείται μια δυο φορές το χρόνο αφιερωμένο στον Τίμιο Σταυρό.

Ο μύθος λέει ότι η Ίδη έχει το προνόμιο να βλέπει τον ήλιο πριν την ανατολή. Είναι γεγονός ότι τις μέρες που η ατμόσφαιρα είναι καθαρή, από την Ίδη μπορεί κάποιος να δει σχεδόν όλη την Κρήτη, τις Νότιες Κυκλάδες, μέχρι και τον Ταΰγετο στην Πελοπόννησο.
Ο μύθος της γέννησης του Δία

Σύμφωνα με χρησμό ο γιός του Κρόνου και της Ρέας θα έπαιρνε την εξουσία από τον πατέρα του, ο οποίος για να προστατευτεί καταβρόχθιζε τα παιδιά του. Η μάνα Ρέα όμως δεν μπορούσε να το αντέξει αυτό, έτσι ξεγέλασε το σύζυγό της και του έδωσε μια φασκιωμένη πέτρα να καταπιεί.

Το βρέφος το έκρυψε βαθιά σε μια σπηλιά όπου τον ανέθρεψαν η νύμφη Μέλισσα και η κατσίκα Αμάλθεια από το κέρατο της οποίας έβγαιναν κάθε λογής αγαθά, ενώ το κλάμα του μωρού κάλυπταν οι μυθικοί Κουρήτες χτυπώντας τύμπανα και τις ασπίδες τους καθώς χόρευαν. Με αυτό τον τρόπο επαληθεύτηκε η προφητεία και ο Δίας όταν έφτασε σε κατάλληλη ηλικία εκδίωξε τον πατέρα του Κρόνο παίρνοντάς του την εξουσία.

Άλλες ονομασίες του Ιδαίου Άντρου

Το Ιδαίο Άντρο, η σπηλιά της Ίδης δηλαδή, λέγεται ακόμα Σπηλιάρα της Βοσκοπούλας. Οι ντόπιοι λένε ότι κοντά στη σπηλιά τάφηκε η γυναίκα του Χαρίδημου (άρχοντας της Γόρτυνας, συναγωνιστής του Ερωτόκριτου) που ενώ κυνηγούσε στον Ψηλορείτη τη σκότωσε κατά λάθος, όπως γράφει ο Βιτσέντζος Κορνάρος στον Ερωτόκριτο (αφηγηματικό ποίημα, κλασικό έργο Νεοελληνικής λογοτεχνίας, γραμμένο στο κρητικό ιδίωμα).

Ένα άλλο όνομα για το Ιδαίο Άντρο είναι Αρκέσιον Άντρο. Άρκεσις σημαίνει βοήθεια. Στο Ιδαίο κατέφευγαν οι προσκυνητές ώστε να ζητήσουν τη βοήθεια του Δία, ο οποίος σύμφωνα με το μύθο είχε και ο ίδιος βοηθηθεί στο παρελθόν και γλίτωσε το θάνατο.

Αναφορές για το Ιδαίο και μύθοι

Ένας από τους προσκυνητές στο Ιδαίο υπήρξε ο σπουδαίος σοφός της αρχαιότητας από τη Σάμο, ο Πυθαγόρας. Αναφέρεται ότι είχε λάβει μέρος στις τελετές στο Ιδαίο και μάλιστα είχε μυηθεί στα μυστήρια που γίνονταν προς τιμή του Κρητικού Δία. Για τα μυστήρια στο Ιδαίο δεν γνωρίζουμε τίποτα συγκεκριμένο, καθώς οι επιλεγμένοι μύστες (μυημένοι) ήταν υποχρεωμένοι να μην μιλάν για αυτά στο ευρύ κοινό.

– Στην είσοδο του Ιδαίου Άντρου φαίνεται ο βωμός λαξευμένος στο βράχο –

Ο Πυθαγόρας περιγράφει στην είσοδο του Ιδαίου ένα βωμό λαξευμένο στο φυσικό βράχο, που μπορεί κάποιος να δει και σήμερα, ενώ μέσα στην σπηλιά αναφέρει ότι υπήρχε ένας μεγαλοπρεπής ελεφαντοστέινος θρόνος προς τιμή του Δία, ο οποίος δεν σώζεται πια.

Στο Ιδαίο κάθε χρόνο γίνονταν γιορτές αρχικά προς τιμή του θεού της βλάστησης που πέθαινε και ξαναγεννιόταν σύμφωνα με τον κύκλο των εποχών. Τη θέση του Μινωίτη θεού της βλάστησης πήρε λίγο αργότερα ο Κρηταγενής Δίας, ο ντόπιος νεαρός Δίας, ο οποίος σύμφωνα με τον τοπικό μύθο πέθαινε και ξαναγγενιόταν κάθε χρόνο. Στη διάρκεια των τελετών οι προσκυνητές κρεμούσαν αναθήματα στα κλαδιά μιας λεύκης μπροστά από την είσοδο του Ιδαίου, όπως αναφέρει ο Θεόφραστος.

Ακόμα και ο Μίνωας, ο μυθικός βασιλιάς της Κνωσού, ερχόταν σαν προσκυνητής στο ιερό του Ιδαίου κάθε 9 χρόνια, όπως μας πληροφορεί ο μύθος, για να πάρει τους ανανεωμένους νόμους από τον πατέρα του το Δία.

Ὅρκος Ἀθηναίων ἐφήβων

…πλείω δὲ καὶ ἀρείῳ…

Κρατώντας τὰ ὅπλα ποὺ τοῦ ἐμπιστευόνταν ἡ Πατρίδα, ὁ Ἀθηναῖος ἔφηβος μπροστὰ στὸ ναὸ τῆς Ἀγραύλου ἔδιδε τὸν παρακάτω ὅρκο:

Οὐ καταισχυνῶ τὰ ὅπλα, οὐδ᾿ ἐγκαταλείψω τὸν προστάτην ὢ ἂν στοίχῳ, ἀμυνῶ δὲ καὶ ὑπὲρ ἱερῶν καὶ ὁσίων, καὶ μόνος καὶ μετὰ πολλῶν, καὶ τὴν πατρίδα οὐκ ἐλάττω παραδώσω, πλείω δὲ καὶ ἀρείῳ ὅσης ἂν παραδέξωμαι.

Καὶ συνήσω τῶν….ἀεὶ κρινόντων, καὶ τοῖς θεσμοῖς τοῖς ἱδρυμένοις πείσομαι, καὶ οὓς τίνας ἄλλους ἱδρύσεται τὸ πλῆθος ἐμφρόνως. Καὶ ἂν τὶς ἀναιρεῖ τοὺς θεσμοὺς ἣ μὴ πείθηται οὐκ ἐπιτρέψω, ἀμυνῶ δὲ καὶ μόνος καὶ μετὰ πάντων. Καὶ τὰ ἱερὰ τὰ πάτρια τιμήσω. Ἵστορες θεοὶ Ἄγραυλος, Ἐνυάλιος, Ἄρης, Ζεύς, Θαλλώ, Αὐξώ, Ἡγεμόνη

Δὲ θὰ ντροπιάσω τὰ ὄπλα μου, οὔτε θὰ ἐγκαταλείψω τὸν συμπολεμιστή μου ὅπου κι ἂν ταχθῶ νὰ πολεμήσω, θὰ ὑπερασπίζω τὰ ἱερὰ καὶ τὰ ὅσια, καὶ μόνος καὶ μὲ πολλούς, καὶ τὴν πατρίδα δὲν θὰ παραδώσω μικρότερη, ἀλλὰ μεγαλύτερη καὶ μαχητικότερη ἀπ᾿ ὅση θὰ μοῦ παραδοθεῖ. Θὰ πιστεύω στοὺς Θεοὺς καὶ στοὺς ἰσχύοντες νόμους θὰ ὑπακούω, καὶ σὲ ὅσους ἄλλους νόμιμα θεσπισθοῦν. Κι ἂν κάποιος ἀναιρέσει τοὺς θεσμοὺς ἢ ἀμφισβητήσει, δὲν θὰ τὸ ἐπιτρέψω, θὰ τὸν πολεμήσω εἴτε μόνος εἴτε μὲ ὅλους. Καὶ τὶς ἱερὲς παρακαταθῆκες τῶν πατέρων θὰ τιμήσω. Μάρτυρές μου οἱ θεοὶ Ἄγραυλος, Ἐνυάλιος, Ἄρης, Ζεύς, Θαλλῶ, Αὐξώ, Ἡγεμόνη.

Παιᾶν Σπαρτιατῶν

Βαδίζοντας προς τη μάχη, οι σπαρτιάτες πολεμιστές έψαλλαν τον παιάνα…

Ἄγετ᾿, ὢ Σπάρτας εὐάνδρω κῶροι πατέρων πολιατᾶν λαιᾷ μὲν ἴτυν προβάλεσθε, δόρυ δ᾿ εὐτόλμως ἄνχεσθε, μὴ φειδόμενοι τὰς ζωάς· οὐ γὰρ πάτριον τᾷ Σπάρτᾳ!

Ἐμπρὸς ὢ τῆς εὐάνδρου Σπάρτης τέκνα πατέρων πολιτῶν, διὰ τῆς ἀριστερᾶς χειρὸς τὴν ἀσπίδαν προβάλετε, διὰ δὲ τῆς δεξιᾶς μὲ τόλμη τὸ δόρυ ὑψώσατε, μὴ φειδόμενοι τὴν ζωὴ γιατὶ αὐτὸ δὲν εἶναι πατροπαράδοτον στὴν Σπάρτη!

Ὅρκος Ἑλλήνων στὶς Πλαταιές:

Οὐ ποιήσομαι περὶ πλειονος τὸ ζῆν τῆς ἐλευθερίας. Οὐδὲ ἐγκαταλείψω τοὺς ἡγεμόνας, οὔτε ζῶντας, οὔτε ἀποθανόντας. ἀλλὰ τοὺς ἐν τῇ μάχῃ τελευτήσαντας τῶν συμμάχων ἁπάντας θάψω. καὶ κρατήσας τῷ πολέμῳ τοὺς βάρβαρους,τῶν μὲν μαχεσαμένων ὑπὲρ τῆς Ἑλλάδος πόλεων οὐδεμίαν ἀνάστατον ποιήσω. τὰς δὲ τὰ τοῦ βάρβαρου προελομένας ἅπασας δεκατεύσω. καὶ τῶν ἱερῶν ἐμπρησθέντων καὶ καταβληθέντων ὑπὸ τῶν βάρβαρων οὐδὲν ἀνοικοδομήσω παντάπασιν. ἀλλὰ ὑπόμνημα τοῖς ἐπιγιγνομένοις ἐάσω καταλείπεσθαι τῆς τῶν βάρβαρων ἀσεβείας.

Δὲν θὰ ἐκλάβω ὡς πολυτιμότερη τὴ ζωὴ ἀπὸ τὴν ἐλευθερία. οὔτε θὰ ἐγκαταλείψω στὴ μάχη κανέναν ἀπὸ τοὺς ἡγέτες μας, οὔτε ζωντανό, μὰ οὔτε καὶ νεκρό. ἀλλὰ καὶ τοὺς πεσόντες στὴ μάχη ἀπὸ τοὺς συμμάχους μας ὅλους θὰ ἐνταφιάσω. καὶ ἀφοῦ ἐπικρατήσουμε στὸν πόλεμο κατὰ τῶν βάρβαρων, ἀπὸ τὶς πόλεις ποὺ ἔδωσαν μάχη ὑπὲρ τῆς Ἑλλάδος καμία νὰ μὴν καταστρέψω. ὅσες ὅμως στὴ μάχη συνετάχθησαν μὲ τοὺς βάρβαρους ὅλες νὰ ἀποδεκατίσω. καὶ ἀπὸ τοὺς ναοὺς ποὺ πυρπολήθηκαν καὶ κατεδαφίστηκαν ἀπὸ τοὺς βαρβάρους, κανέναν καθόλου νὰ μὴν ανοικοδομήσω. ἀλλὰ ὡς ὑπενθύμιση στὶς ἐπερχόμενες γενεὲς νὰ ἐπιτρέψω νὰ ἀφεθοῦν, τῆς τῶν βάρβαρων ἀσεβείας.

Ο όρος «αρχιτεκτονικά θαύματα» είναι κλισέ.

Καμιά φορά, όμως, αυτές οι εκφράσεις είναι οι μοναδικές που μπορούν να περιγράψουν στο έπακρο το μεγαλείο συγκεκριμένων επιτευγμάτων.

Παρακάτω θα βρεις μία μικρή μόνο λίστα από τα σημεία που πρέπει να επισκεφτείς για να καταλάβεις τι σημαίνει αρχιτεκτονική.

Ο Παρθενώνας δεν είναι μέσα στη δεκάδα, αλλά όλοι ξέρουμε ότι βρίσκεται στην κορυφή.

Όσο για τα υπόλοιπα; Προλαβαίνεις άραγε να τα δεις μέσα στο 2017;

10. Σαγράδα Φαμίλια

Η μεγάλη ρωμαιοκαθολική εκκλησία στη Βαρκελώνη είναι σχεδιασμένη από τον Καταλανό αρχιτέκτονα Αντόνι Γκαουντί (1852-1926) και αυτό από μόνο του αποτελεί λόγο για να την επισκεφτείς. Ο Γκαουντί αφιέρωσε τα τελευταία του χρόνια στο έργο και όταν πέθανε το 1926, λιγότερο από το ένα τέταρτο του έργου είχε ολοκληρωθεί. Παρα το γεγονός ότι είναι ημιτελής και έχει διάφορες θεωρίες να την περιτριγυρίζουν, η όψη της είναι ικανή να σε κάνει να ξεχάσεις τα πάντα.

Πόσω μάλλον αν κάνεις και ένα βήμα στο σουρεαλιστικό εσωτερικό της.

9. The Flatiron Building

Ο ουρανοξύστης-ορόσημο της Νέας Υόρκης βρίσκεται στον αριθμό 175 της Fifth Avenue στο Manhattan. Μετά την ολοκλήρωση του, το 1902, ήταν ένα από τα ψηλότερα κτίρια στην πόλη.

8. Turninn Βuilding

Ένα λαμπρό παράδειγμα για το τι μπορείς να καταφέρεις όταν στηρίζεσαι στο τοπίο. Η άγρια ομορφιά της Ισλανδίας καθρεφτίζεται σε αυτό το πανέμορφο κτήριο που κοσμεί το Ρέικιαβικ και όλα δένουν αρμονικά.

7. Golden Pavilion

Μια ακόμη ένδειξη του ότι πρέπει να ακολουθείς τις υποδείξεις του περιβάλλοντος είναι το μαγευτικό Golden Pavilion στην πόλη Kyoto της Ιαπωνίας.

Το Silver Pavilion ακολουθεί στο ίδιο μοτίβο.

6. Μάτσου Πίτσου

Η αρχαία πόλη που βρίσκεται στο νότιο Περού είναι το αντιπροσωπευτικότερο δείγμα του πολιτισμού των Ίνκας.

Και με μια πιο κοντινή ματιά.

5. Santuario de Las Lajas

Η εκκλησία στο Ναρίνιο της Κολομβίας μοιάζει να αψηφά τη βαρύτητα.

4. Καθεδρικός Ναός της Σαρτρ

Εντυπωσιακό παράδειγμα γοτθικής αρχιτεκτονικής, η Παναγία της Σαρτρ στη Βόρεια Γαλλία είναι ένα αξιοθέατο που αξίζει να επισκεφτείς μετά την Παναγία των Παρισίων.

Εννοείται ότι θα μυηθείς και στα μυστικά που κρύβει στο εσωτερικό της.

3. Κέντρο Πομπιντού

Μένουμε Παρίσι για ένα δείγμα σύγχρονης αρχιτεκτονικής τέχνης, που φέρει και την υπογραφή του Ρέντσο Πιάνο (γνωστός στην Ελλάδα και για το Κέντρο Πολιτισμού Σταύρος Νιάρχος). Το κτήριο που πάει κόντρα στη συμβατική αρχιτεκτονική επιτρέπει τη θέα στα... ενδότερα με μοναδικό τρόπο.

2. Όπερα του Σίδνεϊ

Ένα από τα πιο διάσημα κτήρια του 20ού αιώνα κοσμεί το λιμάνι του Σίδνεϊ στην Αυστραλία και στεγάζει την τέχνη με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

Το εσωτερικό της Όπερας είναι εξίσου εντυπωσιακό.

1. Μπλε Τζαμί

Σε πείσμα των καιρών, αξίζει να κάνεις μια επίσκεψη στην Κωνσταντινούπολη και εκτός από την Αγία Σοφία να πας και στο μεγαλύτερο τζαμί, που είναι ένα αριστούργημα ισλαμικής αρχιτεκτονικής.

Το εσωτερικό του μοιάζει ικανό να σε μαγέψει.

Πηγή: Business Insider

Το σοφό τεστ του Σωκράτηπου πρέπει να το εφαρμόζουμε κι'εμείς

Μια μέρα, εκεί που ο μεγάλος αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος Σωκράτηςέκανε τη βόλτα του στην Ακρόπολη, συνάντησε κάποιον γνωστό του, ο οποίος του ανακοίνωσε ότι έχει να του πει κάτι πολύ σημαντικό που άκουσε για κάποιον από τους μαθητές του.

Ο Σωκράτης του είπε ότι θα ήθελε, πριν του πει τι είχε ακούσει, να κάνουν το τεστ της "τριπλής διύλισης".

"- Τριπλή διύλιση;"ρώτησε με απορία ο γνωστός του.

- Ναι, πριν μου πεις τι άκουσες για το μαθητή μου θα ήθελα να κάτσουμε για ένα λεπτό να φιλτράρουμε αυτό που θέλεις να μου πεις.

- Το πρώτο φίλτρο είναι αυτό της αλήθειας.

Είσαι λοιπόν εντελώς σίγουρος ότι αυτό που πρόκειται να μου πεις είναι αλήθεια;

- Ε... όχι ακριβώς, απλά το άκουσα όμως και...

-Μάλιστα, άρα δεν έχεις ιδέα αν αυτό που θέλεις να μου πεις είναι αλήθεια ή ψέματα.

- Ας δοκιμάσουμε τώρα το δεύτερο φίλτρο, αυτό της καλοσύνης.

Αυτό που πρόκειται να μου πεις για τον μαθητή μου είναι κάτι καλό;

- Καλό; Όχι το αντίθετο μάλλον...

- Άρα, συνέχισε ο Σωκράτης, θέλεις να πεις κάτι κακό για τον μαθητή μου αν και δεν είσαι καθόλου σίγουρος ότι είναι αλήθεια.

Ο γνωστός του έσκυψε το κεφάλι από ντροπή και αμηχανία.

- Παρόλα αυτά, συνέχισε ο Σωκράτης, μπορείς ακόμα να περάσεις το τεστ γιατί υπάρχει και το τρίτο φίλτρο.

Το τρίτο φίλτρο της χρησιμότητας.

Είναι αυτό που θέλεις να μου πεις για τον μαθητή μου κάτι που μπορεί να μου φανεί xρήσιμο σε κάτι;

- Όχι δεν νομίζω...

- Άρα λοιπόν αφού αυτό που θα μου πεις δεν είναι ούτε αλήθεια, ούτε καλό, ούτε χρήσιμο, γιατί θα πρέπει να το ακούσω;

Ο γνωστός του έφυγε ντροπιασμένος,έχοντας πάρει ένα καλό μάθημα...

Μήπως είναι καιρός να βάλουμε κι εμείς αυτό το σοφό τεστ στη ζωή μας;

Ο Κόμης Ιωάννης Καποδίστριας. ο πρώτος κυβερνήτης της Ελλάδας, έμεινε στην ιστορία ως κορυφαίος διπλωμάτης.

Οι κινήσεις του σε μια ταραγμένη εποχή, άλλαξαν το μέλλον της Ευρώπης.Λίγοι γνωρίζουν ότι αυτός ήταν ο εμπνευστής και ο δημιουργός του ουδέτερου κράτους της Ελβετίας, με το πανίσχυρο τραπεζικό σύστημα.

ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΗΡΙΑ ΠΡΟΤΟΜΗΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΜΑΣ ΚΥΒΕΡΝΗΤΟΥ, ΣΤΗΝ ΛΩΖΑΝΝΗ, ΑΠΟ ΤΟΝ ΡΩΣΟ ΥΠΟΥΡΓΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ ΣΕΡΓΚΕΪ ΛΑΒΡΩΦ ΜΑΖΙ ΜΕ ΤΗΝ ΕΛΒΕΤΙΔΑ ΟΜΟΛΟΓΟΣ ΤΟΥ, ΜΙΣΕΛΙΝ ΚΑΛΜΥ-ΡΕΪ

Οι εμφύλιες έριδες και τα τοπικά συμφέροντα στην Ελλάδα, οδήγησαν στη δολοφονία του πρώτου κυβερνήτη της, ενώ οι Ελβετοί σήμερα απολαμβάνουν την οργάνωση και τη δομή ενός κράτους-πρότυπο, που τους προσέφερε ο οραματιστής Έλληνας. Απαλλαγμένοι από οικονομικά βάσανα και δυσβάστακτους δανεισμούς.

ΛΩΖΑΝΝΗ/ΕΛΒΕΤΙΑ

Η αποστολή του Καποδίστρια στην Ελβετία Ο Ιωάννης Καποδίστριας γεννήθηκε στις 11 Φεβρουαρίου του 1776. Η δράση του, κατά τους Ναπολεόντειους πολέμους, εντυπωσίασε τον τσάρο της Ρωσίας. Ο Καποδίστριας κέρδισε την εμπιστοσύνη του και ο τσάρος γρήγορα του ανέθεσε ένα δύσκολο έργο.

Την οργάνωση του κράτους της Ελβετίας. Οι Ρώσοι επιθυμούσαν να αποσπάσουν τους Ελβετούς από τη σφαίρα επιρροής των Γάλλων και έσπευσαν να υποστηρίξουν το σχέδιο του Έλληνα διπλωμάτη.

Ο Καποδίστριας χώρισε τη χώρα σε 19 αυτόνομα κρατίδια, διαμόρφωσε την ιδέα της ουδετερότητας και συνέβαλε στο σύνταγμά της. Σύμφωνα με τον Lorenzo Amberg, πρέσβη της ελβετικής συνομοσπονδίας, που μίλησε στη «Μηχανή του Χρόνου», ο Καποδίστριας κέρδισε ένα τιμητικό προνόμιο, που το έχουν ελάχιστοι στην ιστορία της Ελβετίας. Έγινε επίτιμος πολίτης δύο καντονιών. Της Γενεύης και του Βω.

ΤΟ ΕΠΙΒΛΗΤΙΚΟ ΤΟΥ ΑΓΑΛΜΑ ΣΤΗΝ ΡΩΣΙΑ, ΣΤΗΝ ΑΓΙΑ ΠΕΤΡΟΥΠΟΛΗ

ΤΟ ΑΓΑΛΜΑ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΣΛΟΒΕΝΙΑ

Στην αποκαλυπτική του ομιλία ο κ. Κορνιλάκης παρουσιάζει τον «Άγιο της πολιτικής», την σπουδαία βιογραφία του σε όλη την Ευρώπη, τα επιτεύγματά του, τις θυσίες του για την Ελλάδα μέχρι και την ύστατη θυσία του, να προσφέρει την ίδια του την ζωή για την ενότητα της πατρίδος μας.

Ιωάννης Καποδίστριας:

• Γενετικές Ρίζες: από Κέρκυρα (πατέρας) και Κύπρο (μητέρα)

• Σπουδές: Ιατρική , Νομική και Φιλοσοφία (Ιταλία)

• Ιονική Επτανησιακή Πολιτεία: Δημιουργός του Συντάγματός της και Κυβερνήτης (σε ηλικία 26 χρονών)

• Δημιουργός του Ελβετικού πολιτειακού συστήματος: Στην Ελβετία (όταν υπάλληλος στην Ρωσική πρεσβεία) ανέλαβε και έφτιαξε ένα νέο πολιτειακό ομοσπονδιακό σύστημα, που ένωσε με επιτυχία τα διάφορα καντόνια.

ΤΟ ΑΓΑΛΜΑ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΚΈΡΚΥΡΑ ΟΠΟΥ ΓΕΝΝΗΘΗΚΕ ΚΑΙ ΘΑΦΤΗΚΕ

Ο τάφος του Καποδίστρια στην Μονή Πλατυτέρας στην Κέρκυρα. Στα δεξιά ο τάφος του αδερφού του, Αυγουστίνου.

Δείτε και αυτό το εκπληκτικό βίντεο με την ιστορία της δημιουργίας της Ελβετίας από τον Έλληνα Ιωάννη Καποδίστρια.

Πηγή: tilestwra.com

Δείτε πως παρουσιάζει ένα βίντεο του αμερικανικού Στρατού του 1952 την Τουρκίακαι συγκεκριμένα την Κωνσταντινούπολη όπου η παρουσία του Ελληνικού στοιχείου ήταν έντονη καθώς αυτή ήταν που έδινε ζωή στην πόλη και την οδηγούσε στην ευημερία.

Μοναδικά τοπία και μαγευτικές σκηνές από μια Πόλη με άρωμα Ελλάδας:

Η νοηματική μετάλλαξη της λέξης δαίμωνθυμίζει κάτι από τα λάφυρα των νικητών. Θυμίζει τους αρχαίους αριστοκράτες που κατέληξαν στις γαλέρες των νικητών Ρωμαίων. Θυμίζει, θυμίζει… αναρίθμητες περιπτώσεις που επιβεβαιώνουν ότι ο νικητής ποτέ δε σέβεται «τα ιερά και τα όσια» των ηττημένων.

Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα από την αρχή. Στην αρχαιότητα η λέξη Δαίμων (αρσ. και θηλ.) ήταν, ίσως, η πιο ευσεβής λέξη. Παράγεται από το ρ. δαίω (: μοιράζω στον καθένα την τύχη του). Αν και συνυπήρχε με τη λέξη Θεός, εντούτοις, ο δαίμων αναφερόταν στην απρόσωπη και απροσδιόριστη δύναμη, ενώ ο θεός στην ανθρωπόμορφη θεϊκή οντότητα. Η έννοια του δαίμονος ισοδυναμούσε με την Μοίρα, την Ειμαρμένη.

Επίσης, στη λ. Δαίμονα απέδιδαν την έννοια του φύλακα αγγέλου «κατά φύλακα δαίμονα». Απ’ εδώ και η λέξη ευδαιμονία (: ευτυχία, προσδιόριζε τον έχοντα την εύνοια του Δαίμονος)

Όμως, στου χρόνου τα γυρίσματα καθιερώνεται η νέα θρησκεία: ο Χριστιανισμός. Η λέξη που δήλωνε τον αγνό θεό των Αρχαίων έπρεπε να αποκτήσει αρνητική σημασία και από συνώνυμο του Θεού γίνεται συνώνυμο του Διαβόλου. Ο καλός άγγελος γίνεται κακό δαιμόνιο.

Οι δαίμονες, πλέον, είναι τα κακά πνεύματα,( … ουαί τοις ηττημένοις… ) ο άγγελος του κακού, ο έκπτωτος άγγελος που έχει ως αρχηγό του τον σατανά (< satana στα εβραϊκά: ο αντίπαλος). Έτσι, δημιουργήθηκαν οι λέξεις: δαιμόνιος, δαιμονισμένος, δαιμονόπληκτος, δαιμονιστής, δαιμονολατρία, πανδαιμόνιο κ. α. Μ΄ αυτή τη σημασία μεταφέρθηκε και στην Εσπερία (Ιταλ: demoniaco, demonomania, pandemonio. Γαλλ.: demon. Αγγλ.:daemon, daimon. Γερμ: Dämon)

Φαίνεται ότι η λέξη δε στέριωσε ούτε και στην Ελληνική πόλη Ευδαίμων, στην Ερυθρά θάλασσα, 1ο αιων. π.Χ. οι Ρωμαίοι θα την μετονομάσουν/μεταφράσουν σε “Arabia Felix”. Σήμερα, είναι το λιμάνι Aden (Υεμένη).

Οι τελευταίες «εστίες αντίστασης» καταγράφονται στη λέξη: ευδαιμονία, όπου ο δαίμων μεταφέρεται με την έννοια του Θεού. Έτσι, για να θυμίζει ότι εκεί που τώρα φτύνουμε εμείς (π.χ. “φτου σου δαιμονισμένε”), κάποιοι είχαν εναποθέσει τη σωτηρία της ψυχής τους.
Τι τραβάνε και αυτές οι λέξεις…

Παραπομπές
α) Ηράκλειτος “ήθος ανθρώπω δαίμων” (: Δαίμων/θεός για τον άνθρωπο δεν είναι παρά ο χαρακτήρας του),

β) Δημόκριτος (είναι υπόθεση της ψυχής η ευδαιμονία και η κακοδαιμονία),

γ) Αριστοτέλης στα Ηθικά Νικομάχεια (η ευδαιμονία είναι κάποια ενέργεια με τους κανόνες της τέλειας αρετής),

δ) Λυσίας, επιτάφιος, 78, «ο δαίμωνο την ημητέραν μοίραν ειληχώς απαραίτητος»,

ε) Ξενοφών, απομνημονεύματα, Α,1, «ως φαίη ο Σωκράτης το δαιμόνιον εαυτω σημαίνειν»

ΠΟΥ ΤΑ ΗΞΕΡΑΝ ΟΛΑ ΑΥΤΑ ΟΙ ΠΡΟΓΟΝΟΙ ΜΑΣ;

Ο ελληνικής καταγωγής Λουκιανόςαπό τη Σαμοσάτα της Συρίας έζησε το 120 μ.χ. και στο βιβλίο του «Αληθινή Ιστορία» δίνει πληροφορίες που σε ξαφνιάζουν.

«Πήγαινε με ένα καράβι που το πήρε ο αέρας για εφτά μερόνυχτα και την όγδοη ημέρα έφτασε στο φεγγάρι». (Τόσο κάνουν τα σύγχρονα διαστημόπλοια του ανθρώπου για να πάνε στο φεγγάρι).

«Μπήκε μέσα σ’ ένα πηγάδι που από πάνω είχε καθρέφτες και έβλεπε όλη τη γη». (Πρόκειται για υπερσύγχρονο τηλεσκόπιο που ο άνθρωπος ακόμη δεν το έχει φτιάξει γιατί με αυτό έβλεπε και τους ανθρώπους στην γη).

‘Βασιλιάς της Σελήνης ήταν ο Ενδυμίωνας που τον πήραν από τη γη και τον πήγαν στο φεγγάρι και τον έκαναν βασιλιά».

Περιγράφει τρικινητήρια αεροπλάνα (τρικέφαλοι αλογογύπες που πετούσαν) περιγράφει σύγχρονες διόπτρες (έβαζαν και έβγαζαν τα μάτια τους που μπορούσε να τα φορά ο καθένας και έβλεπαν πολύ μακρυά) περιγράφει πολεμιστές με διαστημική στολή που είχε δύο κέρατα «κεραίες».

Ο στρατός αυτός ήταν του Φαέθοντα και επειδή ήταν άνθρωποι σαν εμάς και η θερμοκρασία της σελήνης μεγάλη γι΄ αυτό φορούσαν τις διαστημικές στολές, όπως αναφέρει το strange.

Στα αρχαία Ινδικά έπη, αναφέρονται για πόλεμο Ελλήνων με κατοίκους της Σελήνης και συγκεκριμένα αναφέρουν ότι αρχηγός των Ελλήνων ήταν ο Ηρακλής. Οι Ινδοί τι λόγο είχανε σε δικά τους κείμενα να αναφέρουν Έλληνες ειδικά και μάλιστα σε πόλεμο με τους κατοίκους της σελήνης;

Πριν το 9560 π.Χ. πιστεύω ότι οι Έλληνες ήταν κοσμοκράτορες και είχαν σαφώς, τη δυνατότητα και την τεχνολογία να ταξιδεύουν σε όλη τη Γη. Επειδή υπάρχουν πολλές αναφορές αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων, οι οποίοι έγραψαν ότι στη Σελήνη υπάρχουν άνθρωποι και κτίρια, δείτε το παρακάτω βίντεο.

Δείτε τα κατεστραμμένα κτίρια. Πού το ήξεραν οι πρόγονοι μας;

hellas-now

Συγκλονιστικό ρωσικό βίντεο με ελληνικούς υπότιτλους για το Βυζάντιο, που περιγράφει την αλήθεια για την πτώση του.

Στο βίντεο υπερτονίζεται ότι ο μαρμαρωμένος βασιλιάς αναμένει τους Έλληνες. Την ίδια στιγμή η ρωσική Δούμα υποστήριξε την ιδέα να επιστρέψει ο ιστορικός και ιερός καθεδρικός ναός της χριστιανοσύνης, η Αγία Σοφία, στην Κωνσταντινούπολη και στο Ορθόδοξο Πατριαρχείο.

Δείτε το βίντεο:

makeleio.gr

1) ΠΡΩΤΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΦΙΛΙΠΠΟΥ Ε’ ΠΡΟΣ ΑΜΦΙΠΟΛΗ(193/ 192 π.Χ.)

Μουσείον Αμφίπολης (Λ 92)

Βρέθηκε τυχαία κατά την διάρκεια άροσης στην Αμφίπολη και αποτελείται από πέντε τμήματα ,τέσσερα εκ των οποίων ενεπίγραφα.

Η μαρμάρινη πλίνθος από την οποίαν προέρχονται ανήκε πιθανόν σε ένα δημόσιο κτήριο της πόλης, μετετράπηκε δε μεταγενέστερα σε λεκάνη με αποτέλεσμα να χαθεί μεγάλο μέρος ενεπίγραφης πλάκας.

Η επιστολή του Φιλίππου Ε αναφέρεται στην άρση της απαλλαγής ωφειλών των πολιτών (είχαν απαλλαγεί κατά το 24ο έτος της βασιλείας του)και ο βασιλιάς τους ζητά να ανταποκριθούν στις φορολογικές τους υποχρεώσεις εκ νέου.

Το 24ο έτος της βασιλείας του Φιλίππου Ε’ είναι το 197 π.Χ. κατά το οποίον έλαβε τέλος ο Β’ Μακεδονικός πόλεμος με την ήττα του Φιλίππου από τους Ρωμαίους στις Κυνός Κεφαλές.Είναι λοιπόν πολύ πιθανόν αυτή η απαλλαγή από φόρους (επίσχεση) να ήταν μια προσπάθεια του βασιλιά να ανακουφίσει τους επιστρατευμένους και ταλαιπωρημένους Αμφιπολίτες με μέτρα φορολογικής ελάφρυνσης.

2) ΔΕΥΤΕΡΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΦΙΛΙΠΠΟΥ Ε’ ΠΡΟΣ ΑΜΦΙΠΟΛΗ (ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 218 π.Χ.).Μουσείον Αμφίπολης (Λ 99) .

Η επιγραφή βρέθηκε το 1970 στην περιοχή των Παλαιοχριστιανικών Βασιλικών της Αμφίπολης.

Η αναφορά στην αρχή στην Αγαθή Τύχη δεν είναι συνήθης εκείνη την εποχή σε βασιλικές επιστολές γι’αυτό και η παρούσα αποτελεί εξαίρεση.

Αναφέρεται στον Αδαίο ,επιστάτη της Αμφίπολης ο οποίος είναι ο εγγυητής της βασιλικής εντολής.

Το θέμα της επιστολής αφορά τους Αινίους κατοίκους της πόλης.

Οί Αίνιοι ήταν από την θρακική πόλη Αίνου και είχαν εγκατασταθεί στην Αμφίπολη ήδη πριν απο τα χρόνια του Φιλίππου στο πλαίσιο της Μακεδονικής πολιτικής που προέβλεπε την ενσωμάτωση στον πληθυσμό του βασιλείου,κατοίκων που αντιπολιτεύονταν στην Αθηναική κυριαρχία και είναι κάτι ανάλογο με τους «μετοίκους» των Αθηνών.

Οι Αίνιοι της Αμφίπολης ,στην συγκεκριμένη περίπτωση ,ζητούν από τον βασιλιά να τους επιτραπεί η αναγραφή των προνομίων τους στον ναό της Ταυροπόλου Αρτέμιδος,προκειμένου να επισημοποιήσουν έτσι την παραχώρησή τους.Τα προνόμια που τους είχε παραχωρήσει ο Φίλιππος δεν ήταν τα μόνα καθώς είχαν λάβει ανάλογα και στο παρελθόν από τον πατέρα του Φιλίππου,Αντίγονο Δώσωνα.

Η κακή κατάσταση της λίθου δεν μας επιτρέπει να γνωρίζουμε περί ποίων προνομίων πρόκειται.Ωστόσο από τις ελάχιστες λέξεις που σώζονται,φαίνεται πως πρόκειται για οικονομικής φύσεως παραχωρήσεις και ευκαιρίες εμπορικών συναλλαγών στο ιερό της Ταυροπόλου Αρτέμιδος.

Ο ναός της Αρτέμιδος Ταυροπόλου ίσως κατασκευάστηκε ύστερα από εντολή του Αλεξάνδρου ,ενώ είναι βέβαιο ότι απετέλεσε καταφύγιο για τα γυναικόπαιδα μετά την μάχη της Πύδνας.

Η ΑΡΧΑΙΟΤΕΡΗ ωστόσο ΕΠΙΓΡΑΦΙΚΗ ΜΑΡΤΥΡΙΑ ,για την λατρεία της θεάς στην πόλη,είναι η παρούσα επιστολή.Αποστολέας της βασιλικής επιστολής είναι με βάση το σχήμα των γραμμάτων ,ο Φίλιππος Ε’ και χρονολογείται το 218 π.Χ.Σε δεύτερο μέρος της λίθινης επιστολής ο Φίλιππος δικαιώνει πιθανότατα το αίτημα των Αινίων σχετικά με την αναγραφή των προνομίων τους στον ναό της Ταυροπόλου.

ΠΗΓΗ: Χ.Κουκούλη-Χρυσανθάκη «Επιστολές Φιλίππου Ε’ από την Αμφίπολη,Αρχαία Μακεδονία ΙΙ.(Β’ Διεθνές Συμπόσιον 1973)

Από το κείμενο μπορούμε να υποθέσουμε πως εφόσον η μία επιγραφή βρέθηκε στην περιοχή των Παλαιοχριστιανικών Βασιλικών της Αμφίπολης,είναι πιθανόν κάπου εκεί να ήταν και ο ναός της Ταυροπόλου Αρτέμιδος.

Μία ακόμα μαρτυρία για τον ναό της Ταυροπόλου Αρτέμιδος ,στην Αμφίπολη,βρέθηκε σε αναθηματική επιγραφή με το όνομα του βασιλέως Περσέως , χρονολογείται περίπου το 168 π.Χ. και βρέθηκε στην πρόσοψη ενός βάθρου στην Αμφίπολη.Συγκεκριμένα:
Πρόκειται για την πρόσοψη ενός βάθρου από την Αμφίπολη, που αποτελούσε τμήμα κάποιου αναθηματικού μνημείου προς την Άρτεμιν Ταυροπόλου όπου διαβάζεται εύκολα στην εικόνα που παρατίθεται!

Οι στ. 1- 4 αναφέρουν ότι ο βασιλιάς Περσέας έπραξε την ανάθεση από τα λάφυρα των εκστρατειών του στην Θράκη.

Στους στ. 5-9 αναφέρεται ότι ανέθεσε ο Δήμος των Αμφιπολιτών στην Άρτεμιν Ταυροπόλο, όταν ήταν άρχοντες της πόλης ο Τιμωνίδης.

Το γεγονός ότι ο Περσέας και ο δήμος της πόλης αναφέρονται χωριστά, καθώς επίσης και ότι το όνομα της θεάς αναφέρεται δύο φορές σε

διαφορετικά σημεία της επιγραφής μάς οδηγούν στο συμπέρασμα ότι πιθανότατα υπάρχουν δυο αναθέσεις ανεξάρτητες η μια από την άλλη.

Για την χρονολόγηση της πρώτης ανάθεσης (στ. 1-4), η αναφορά στο όνομα του βασιλιά και στις εκστρατείες του στην Θράκη δεν επιτρέπουν πολλά περιθώρια.

Όσον αφορά στην χρονολόγηση της δεύτερης ανάθεσης (στ. 5-9) υπάρχουν μελετητές οι οποίοι δεν την διαχωρίζουν χρονολογικά από την πρώτη επιγραφή όμως, πιθανότατα, τοποθετείται χρονικά λίγο μετά την ήττα του Περσέα στην Πύδνα το 168 π.Χ.

visaltis.net, ΕΛΕΝΗ ΤΣΙΛΙΒΗ (ΕΛΑΦΗΒΟΛΟΥ)

Πλάτων-Τίμαιος, Αρχαίο κείμενο

[47c] ἐκείναις οὔσας, ἀταράκτοις τεταραγμένας, ἐκμαθόντες δὲ καὶ λογισμῶν κατὰ φύσιν ὀρθότητος μετασχόντες, μιμούμενοι τὰς τοῦ θεοῦ πάντως ἀπλανεῖς οὔσας, τὰς ἐν ἡμῖν πεπλανημένας καταστησαίμεθα. φωνῆς τε δὴ καὶ ἀκοῆς πέρι
πάλιν ὁ αὐτὸς λόγος, ἐπὶ ταὐτὰ τῶν αὐτῶν ἕνεκα παρὰ θεῶν δεδωρῆσθαι. λόγος τε γὰρ ἐπ'αὐτὰ ταῦτα τέτακται, τὴν μεγίστην συμβαλλόμενος εἰς αὐτὰ μοῖραν, ὅσον τ'αὖ μουσικῆς

[47d] φωνῇ χρήσιμον πρὸς ἀκοὴν ἕνεκα ἁρμονίας ἐστὶ δοθέν. ἡ δὲ ἁρμονία, συγγενεῖς ἔχουσα φορὰς ταῖς ἐν ἡμῖν τῆς ψυχῆς περιόδοις, τῷ μετὰ νοῦ προσχρωμένῳ Μούσαις οὐκ ἐφ'ἡδονὴν ἄλογον καθάπερ νῦν εἶναι δοκεῖ χρήσιμος, ἀλλ'ἐπὶ τὴν
γεγονυῖαν ἐν ἡμῖν ἀνάρμοστον ψυχῆς περίοδον εἰς κατακόσμησιν καὶ συμφωνίαν ἑαυτῇ σύμμαχος ὑπὸ Μουσῶν δέδοται: καὶ ῥυθμὸς αὖ διὰ τὴν ἄμετρον ἐν ἡμῖν καὶ χαρίτων

[47e] ἐπιδεᾶ γιγνομένην ἐν τοῖς πλείστοις ἕξιν ἐπίκουρος ἐπὶ ταὐτὰ ὑπὸ τῶν αὐτῶν ἐδόθη. τὰ μὲν οὖν παρεληλυθότα τῶν εἰρημένων πλὴν βραχέων ἐπιδέδεικται τὰ διὰ νοῦ δεδημιουργημένα: δεῖ δὲ καὶ τὰ δι'ἀνάγκης γιγνόμενα τῷ λόγῳ
παραθέσθαι. μεμειγμένη γὰρ

Απόδοση στα νεοελληνικά

Η εξοικείωση με τις ουράνιες κινήσεις, μας επιτρέπει να κατανοούμε την σύμφυτη ορθότητα των μαθηματικών τους σχέσεων, οπότε μπορούμε να διορθώνουμε την πλάνη των εσωτερικών μας κινήσεων, μιμούμενοι τις απλανείς θεϊκές τροχιές.

Τα ίδια ισχύουν και για την φωνή και την ακοή.

Οι θεοί μας τις δώρισαν για τον ίδιο σκοπό (όπως για την όραση) και για τις ίδιες αιτίες.

Ο έναρθρος λόγος είναι προφανές ότι εξυπηρετεί αυτόν τον σκοπό, συμβάλει δε αποφασιστικά στην εκπλήρωση του.

Το ίδιο όμως ισχύει και για το μέρος εκείνο της μουσικής που χρησιμοποιεί φωνή και προσφέρεται στην ακοή - γιατί μας έχει δοθεί χάριν της αρμονίας.

Η αρμονία περιέχει περιφορές συγγενείς προς τις τροχιές της ψυχής μας.

Αυτός λοιπόν που επικαλείται τις Μούσες με σύνεση δεν προσφεύγει στην αρμονία (μουσική) επειδή θέλει να επιτύχει αλόγιστη (χωρίς λογική) ηδονή, όπως όλοι νομίζουν, αντιθέτως η αρμονία (μουσική) μας έχει δοθεί από τις Μούσες ως
σύμμαχος στην προσπάθεια μας να επιβάλουμε τάξη στην διαταραγμένη κίνηση της ψυχής και να την φέρουμε σε αρμονία με τον εαυτό της (την υλική υπόσταση του ανθρώπου, το σώμα).

Για τον ίδιο σκοπό οι Μούσες μας έδωσαν ως βοηθό τον ρυθμό, γιατί οι περισσότεροι άνθρωποι χαρακτηρίζονται από έλλειψη μέτρου και έχουν ελάχιστη χάρη.

Αποκωδικοποίηση:

1. Μας ενημερώνει ότι τα ουράνια σώματα κινούνται βάση μαθηματικών αλγόριθμων.

2. Μας ενημερώνει ότι εμείς οι άνθρωποι είμαστε μικρογραφία του Σύμπαντος.

3. Μας ενημερώνει ότι αν έχουμε απόκλιση από την αρμονία του Σύμπαντος πρέπει να εναρμονιστούμε με αυτό, άρα οδηγός για την ορθότητα μας είναι το σύμπαν, άρα
κάποιο κλειδί για την υγεία βρίσκεται εκεί.

4. Μας ενημερώνει ότι η όραση είναι μέσον εκμάθησης, και ότι η ακοή παίζει κάποιο
αντίστοιχα σοβαρό ρόλο.

5. Μας ενημερώνει ότι ο έναρθρος λόγος παίζει κάποιον πολύ σημαντικό ρόλο, μέσω της φωνής και της ακοής. Όλα αυτά μας δόθηκαν ως δώρο για να μπορέσουμε να
ακολουθήσουμε την αρμονία του Σύμπαντος με ότι αυτό συνεπάγεται.

6. Μας ενημερώνει ότι υπάρχει συνάρτηση μεταξύ της αρμονίας (μουσικής) μέσω του ήχου και του ανθρώπου.

7. Μας ενημερώνει ότι μέσω της αρμονίας (μουσικής) ο άνθρωπος δύναται να φέρει σε ισορροπία και την ψυχή και το σώμα.

8. Να γιατί στα μεγάλα αρχαία θέατρα (μεγάφωνα προς το Σύμπαν) υπήρχαν Ασκληπιεία, στα οποία θεράπευαν και το σώμα και την ψυχή με ήχους.

9. Παλμός - Παλλάδα Αθηνά - Σοφία

10. Μελέτες έχουν δείξει ότι η επίδραση του ήχου επάνω στην ύλη έχουν δείξει ότι όσο υψηλότερη είναι η συχνότητα του κύματος (που δημιουργεί η δόνηση) τόσο πιο πολύπλοκα είναι τα γεωμετρικά σχήματα δημιουργούν τα μόρια του υλικού που
υπόκεινται στην ενέργεια του. Με άλλα λόγια όταν μια πηγή δονεί ένα υλικό τότε το υλικό τείνει να συντονιστεί με την συχνότητα της πηγής.

Τέσσερις αδελφές επιστήμες κατά τον Πυθαγόρα με σειρά από εδώ προς το Σύμπαν:

1. Μαθηματικά (αριθμοί)

2. Γεωμετρία (σχήματα)

3. Αρμονία (μουσική)

4. Αστρονομία (νόμου που διέπουν τα αστέρια).

Βλέπουμε λοιπόν τις 4 αδελφές επιστήμες να υπάρχει η μια μέσα στην άλλη με οδό από το Σύμπαν προς τα κύτταρα μας, δηλαδή: το Σύμπαν δονείται (αστρονομία), στέλνει κύματα άρα ήχο (αρμονία-μουσική), τα οποία όσο υψηλότερη συχνότητα έχουν τόσο πολυπλοκότερα σχήματα (Γεωμετρία) δημιουργούν στα κύτταρα μας, και όλα τα παραπάνω υπόκεινται σε μαθηματικούς αλγόριθμους.

Πηγή: platonakademy.blogspot.gr

Γράφει ο Νίκος Χειλαδάκης Bizim Harıta = Ο Χάρτης μας!

Η επικείμενη Διάσκεψη της Γενεύης για το Κυπριακό και μόνο με τον τρόπο που οργανώνεται, με εγγυήτριες δυνάμεις, με μια Ελλάδα κατεχόμενη και με παρέμβαση και της Ε.Ε, (όλη η παρέα του.. «φιλέλληνα κ Γιούνγκερ), δεν προοιωνίζει τίποτα το θετικό αντίθετα διαγραφεί την επιβολή αυτού που με σθένος απέκρουσε ο μεγάλος ηγέτης της Κύπρου, ο Τάσος Παπαδόπουλος το 2014 με το σχέδιο Ανάν.

Το μεγάλο βέβαια επιτήδευμα της όλης υπόθεσης είναι τα ενεργειακά κοιτάσματα της κυπριακής ΑΟΖ. Γι’ αυτό επείγονται όλοι οι πρωταγωνιστές που προσβλέπουν στην κατάλυση της ανεξάρτητης Κυπριακής Δημοκρατίας και στην δημιουργία ενός ερμαφρόδιτου τεχνητού μορφώματος, που θα επιτρέψει όσους τα επιβουλεύονται να τα καταπατήσουν με τον ίδιο τρόπο που είχε γίνει η εισβολή το 1974.

Όσοι βλέπουν τις εξελίξεις εκ του μακρώθεν και μάλιστα με απόψεις όπως, εμάς δεν μας αφορά, παρά του ότι η ελληνική πλευρά μετέχει στην πενταμερή διάσκεψη, απατώνται οικτρά όπως έγινε και πολλές φόρες στο παρελθόν σχετικά με τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, κάτι που το πληρώσαμε πολύ ακριβά.

Ο Ερντογάν έχει ήδη ξεκαθαρίσει ότι αποκλείεται η αποχώρηση των κατοχικών στρατευμάτων, ενώ πολλοί Τούρκοι αρθρογράφοι υποστηρίζουν ότι ένεκα των εξελίξεων των τελευταίων ετών στην ευρύτερη περιοχή η γεωστρατηγική σημασία της Κύπρου για την Τουρκία έχει αυξηθεί στο κατακόρυφο.

Η απώλεια της Κύπρου, εκτός του ότι θα σημάνει τέλος στους ενεργειακούς αγωγούς που θα συνδέουν την ανατολική Μεσόγειο με την Ελλάδα, έχει πολύ μεγαλύτερη σημασία για τα εθνικά μας θέματα καθώς θα είναι η απαρχή της γενικότερης τουρκικής επιχείρησης για την διεκδίκηση του μισού Αιγαίου, την συνδιοίκηση στην Δ Θράκη και έπεται συνέχεια, αφού ένας «σκόπελος», δηλαδή το Κυπριακό, θα έχει ήδη παραδοθεί και μάλιστα άνευ αντίστασης.

Ποια συμφωνία για την επίλυση του Κυπριακού μπορεί να ισχύσει με αυτόν τον κατοχικό όρο της ομηρίας της νήσου από τους Τούρκους και τώρα με την νομιμοποίηση της τουρκικής εισβολής και κατοχής ? Δηλαδή θα πάμε να νομιμοποιήσουμε αυτό που ο ίδιος ο ΟΗΕ έχει καταδικάσει ?

Αν δεν το καταλαβαίνουμε ότι μας οδηγούν όλοι αυτοί οι «σύμμαχοι» της καταστροφής μας σε μια μεγάλη εθνική απώλεια, τότε για άλλη μια φορά θα προσγειωθούμε ανώμαλα και αυτή την φορά θα… έχουμε «σπάσει» κυριολεκτικά τα μούτρα του ελληνισμού.

Αλλοίμονο μας.

Νίκος Χειλαδάκης

Δημοσιογράφος-Συγγραφέας-Τουρκολόγος

Την παρέμβαση της Αστυνομικής Διεύθυνσης Χίου προκάλεσε η καταγγελία ιδιοκτήτη πρατηρίου υγρών καυσίμων στο κέντρο της πόλης, ότι άγνωστοι, κατά δήλωσή του μετανάστες, κατέβασαν και στη συνέχεια έσκισαν την Ελληνική Σημαίαπου είχε αναρτημένη έξω από το κατάστημά του επί της οδού Δημοκρατίας.

Σύμφωνα με το οπτικό υλικό που προσκόμισε στις αρχές, απεικονίζεται αρχικά ένας άνδρας να επιχειρεί να κατεβάσει ανενόχλητος τη σημαία που βρίσκεται πάνω στον ιστό. Παρά τις προσπάθειές του δεν τα καταφέρνει κι έτσι λίγη ώρα αργότερα επιστρέφει μαζί με ακόμα έναν φίλο του, που έπειτα από λίγη προσπάθεια κατάφεραν να την κατεβάσουν και να την πάρουν μαζί τους.

«Το περιμέναμε ότι αυτό θα συμβεί αργά ή γρήγορα. Παραμονή Πρωτοχρονιάς, μία ώρα αφού κλείσαμε, ήρθαν αυτοί οι «φιλοξενούμενοί» μας και έκαναν αυτό που έκαναν. Προσπαθούσαν να τη σκίσουν. Τελικά την πήρανε και λογικά ή την κάψανε ή την πετάξανε. Γι’ αυτό το σύμβολο έχουν σκοτωθεί τόσοι άνθρωποι και έχει χυθεί τόσο αίμα και φθάσαμε σε αυτό το σημείο», ανέφερε ο υπάλληλος του πρατηρίου, Δημήτρης Λοϊζος.

Μάλιστα το συμβάν καταγγέλθηκε στην Αστυνομία, η οποία διεξάγει έρευνες για τον εντοπισμό των δραστών, παρότι πριν από περίπου 15 ημέρες ο αναπληρωτής υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης είχε δημόσια τοποθετηθεί λέγοντας ότι : «Η σημαία που αγοράζουμε ως ιδιώτες δεν μπορεί να θεωρείται εθνικό σύμβολο», εξοργίζοντας τους πάντες.

Καλό θα είναι η Αστυνομική Διεύθυνση να ρίξει σύντομα φως στην υπόθεση ώστε να απομονωθούν γρήγορα όσοι έχουν στόχο να προκαλούν τις λεπτές ισορροπίες στη βεβαρημένη τοπική κοινωνία του νησιού μας.

Πηγή: politischios.gr

Πετώντας πάνω από το άγριο και έντονο ανάγλυφο των ακτών του Πηλίου, που κόβει την ανάσα.

Θάλασσα, φαράγγι και πράσινο, δεμένα αρμονικά σε ένα τοπίο που μοιάζει ανέγγιχτο στο χρόνο.

Απολαύστε την παραλία της Νταμούχαρης, πλάνα από το χωριό του Αγίου Δημητρίου και τα ερείπια του ενετικού κάστρου στο λοφίσκο που χωρίζει τις 2 παραλίες.

Νταμούχαρη: Η ιστορία του τόπου

Η Νταμούχαρη ανήκει στο Μούρεσι που βρίσκεται πιο ψηλά πάνω στο βουνό. Όντας το μόνο φυσικό λιμάνι στο ανατολικό Πήλιο, είχε πάντα ξεχωριστή σημασία για την περιοχή.

Ιδρύθηκε από Ενετούς ναυτικούς κατά την περίοδο της βενετσιάνικης κυριαρχίας στη Μεσόγειο. Αυτοί, χτίζοντας κάστρο για προστασία από τους πειρατές, τη χρησιμοποιούσαν ως σταθμό ανεφοδιασμού και ξεκούρασης στα μακρινά τους ταξίδια.

Λέγεται ότι το όνομά της προέρχεται από τους ξένους ναυτικούς, που κυνηγημένοι από τους πειρατές στην περιοχή εκείνη του Αιγαίου παρακαλούσαν και προσεύχονταν στην Παναγιά να τους "δώσει χάρη" (dammi χάρη), ή κατά μία άλλη άποψη, προέρχεται από το d'amour - για χάρη της αγάπης.

Η εικόνα του μικρού λιμανιού ήταν η λύτρωση τους αντικρίζοντας το κάστρο που το προστάτευε, κάνοντας τους πειρατές να αλλάξουν πορεία για κάπου πιο σίγουρα.

Ο οικισμός αποτελείται από δύο μικρούς ορμίσκους που χωρίζονται από μια γλώσσα στεριάς, πάνω στην οποία βρίσκονται ακόμα τα ερείπια ενός μεσαιωνικού κάστρου και του μοναστηριού του Αγίου Νικολάου.

Στις αρχές του εικοστού αιώνα, δεν υπήρχε δρόμος που να συνδέει την Τσαγκαράδα και τα υπόλοιπα χωριά με το Βόλο.

Έτσι, η προμήθεια τροφίμων και φαρμάκων γινόταν μέσω του λιμανιού της Νταμούχαρης, όπου λειτουργούσαν τελωνείο και μεγάλη αποθήκη.

Η μετάβαση από τη βαρβαρότητα στο δίκαιο και την αρμονία

"Από τα λαμπρότερα δείγματα του αυστηρού ρυθμού των πρώιμων κλασικών χρόνων είναι οι εναέτιες συνθέσεις που κοσμούσαν το ναό του Διός, έργα άγνωστου καλλιτέχνη, που συμβατικά αποκαλείται ο ''δημιουργός της Ολυμπίας''. Στο δυτικό αέτωμα του ναού απεικονίζεται η μάχη μεταξύ Κενταύρων και Λαπιθών. Κεντρική μορφή είναι ο Απόλλωνας, που πλαισιώνεται από τον Πειρίθου και τον αθηναίο ήρωα Θησέα, οι οποίοι μάχονται κατά των Κενταύρων.

Στο κέντρο απεικονίζεται ο Απόλλων. Αποδίδεται κατ'ενώπιον με το κεφάλι στραμμένο προς τα δεξιά του. Προς την ίδια κατεύθυνση απλώνει και το δεξί του χέρι. Ο θεός φορά μικρή χλαμύδα που καλύπτει τον πήχυ του αριστερού χεριού και το άλλο άκρο της περνά πάνω από το δεξί ώμο και πέφτει στο γυμνό σώμα. Εντυπωσιακή και περίτεχνη είναι η κόμμωσή του. Στο αριστερό χέρι κρατούσε τόξο που δεν σώθηκε. Ο Απόλλων είναι παρών σε αυτή τη μάχη ως θεός του λόγου και της αρμονίας και ως τιμωρός των ασεβών. Το μοναδικής ομορφιάς πρόσωπο του θεού θεωρείται από τα ωραιότερα πορτραίτα της αρχαίας ελληνικής πλαστικής.

Ο Απόλλων πλαισιώνεται από δύο ήρωες. Στα δεξιά του θεού απεικονίζεται ο Πειρίθους, ο νεαρός βασιλιάς των Λαπιθών που τελούσε τους γάμους του με τη Δηιδάμεια, ο οποίος ορμά με σηκωμένο το σπαθί του κατά του Κενταύρου Ευρυτίωνα που έχει αρπάξει τη νύφη. Στα αριστερά του θεού απεικονίζεται ο γνωστός ήρωας Θησέας, φίλος του Πειρίθου, που παρευρισκόταν στη γαμήλια γιορτή του φίλου του. Είναι έτοιμος να χτυπήσει με πέλεκυ ένα Κένταυρο για να ελευθερώσει μία Λαπιθίδα. Και από τις δύο μορφές των ηρώων λείπουν αρκετά τμήματα του σώματος. Ακολουθούν συμπλέγματα Λαπιθών και Κενταύρων, ενώ στις γωνίες του αετώματος παρακολουθούν τη μάχη με αγωνία ξαπλωμένες Λαπιθίδες.

Τρία συμπλέγματα Λαπιθών, Λαπιθιδών και Κενταύρων σε κάθε πλευρά συνθέτουν τη φοβερή σύγκρουση των δύο κόσμων (ανθρώπου και Κενταύρου). Τα δύο συμπλέγματα κάθε πλευράς αποτελούνται από δύο μορφές και το τρίτο από τρεις. Οι Κένταυροι έχουν αρπάξει τις Λαπιθίδες που προσπαθούν να ελευθερωθούν, ενώ προς βοήθειά τους τρέχουν οι νεαροί Λαπίθες. Από τα συμπλέγματα των μορφών που χαρακτηρίζονται από έντονες, όλο δυναμισμό κινήσεις, ιδιαίτερη θέση κατέχει εκείνο του βασιλιά των Κενταύρων Ευρυτίωνα και της νύφης Δηιδάμειας.

Ο Ευρυτίων, έχει αρπάξει την Δηιδάμεια, ενώ εκείνη γέρνει το σώμα της προς τα πίσω και με τον αριστερό της αγκώνα απωθεί το πρόσωπό του, σε μία προσπάθεια να απελευθερωθεί από το βίαιο αγκάλιασμα. Προς βοήθειά της τρέχει ο σύζυγός της Πειρίθους. Το μοναδικής ομορφιάς πρόσωπο της Δηιδάμειας έρχεται σε αντίθεση με τα άγρια, κτηνώδη χαρακτηριστικά του Ευρυτίωνα.

Στις δύο γωνίες του αετώματος υπάρχει από ένα σύμπλεγμα από δύο ξαπλωμένες Λαπιθίδες, από τις οποίες η νεώτερη κρύβεται πίσω από τη γεροντώτερη. Οι γυναίκες είναι στραμμένες προς το κέντρο, όπου έχει ξεσπάσει η φοβερή μάχη, και με την αγωνία ζωγραφισμένη στο πρόσωπό τους, παρακολουθούν την έκβαση της μάχης. Από τις γυναικείες μορφές οι τρεις (εκτός της πρώτης από δεξιά) είναι από πεντελικό μάρμαρο και αντικατέστησαν τις αρχικές που καταστράφηκαν από σεισμό. Η πρώτη από αριστερά έγινε τον 4ο αι. π. Χ. και οι άλλες δύο τον 1ο αι. π. Χ.

Όλες οι μορφές κινούνται και συμπλέκονται μεταξύ τους και η όλη σύνθεση είναι γεμάτη ένταση και πάθος, καθώς αποδίδει τη σκηνή της φοβερής σύγκρουσης στο αποκορύφωμά της. Οι Λαπίθες απεικονίζονται ιδεαλιστικά, με έμφαση στο ήθος και στο κάλλος, σε αντίθεση με τους Κενταύρους, που είναι αποκρουστικοί και δύσμορφοι.Το δυτικό αέτωμα του ναού του Διός είναι από τα λαμπρότερα δείγματα του αυστηρού ρυθμού, που χρονολογείται στα 470-456 π. Χ."

Ολυμπία Βικάτου, αρχαιολόγος (από το ιστολόγιο Οδυσσεύς του Υπουργείου Πολιτισμού)

Στοιχεία εκθέματος Χρονολόγηση: Κλασική περίοδος, 470 π.Χ. - 456 π.Χ.

Τόπος Εύρεσης: Ολυμπία, Τα αγάλματα βρέθηκαν διασκορπισμένα μπροστά στη δυτική πρόσοψη του ναού του Διός.

Διαστάσεις: μήκος: 26,39 μ. (μήκος αετώματος), ύψος: 3,47 μ. (μέγιστο)

Υλικό: Παριανό μάρμαρο, Πεντελικό μάρμαρο Αριθμός Ευρετηρίου: Λ 65-85

Τα μήλα των Εσπερίδων, τμήμα της ζωφόρος του ναού.

Τα άλογα βρίσκονται στο ανατολικό αέτωμα του ναού του Δία που αναπαριστά την ιπποδρομία του Πέλοπα.

Οι Άθλοι του Ηρακλή, τμήμα της ζωφόρος του ναού.

Πηγή: lifo.gr