Το μεγαλύτερο μεταλλικό αγγείο που έχει βρεθεί ποτέ είναι γνωστό με την ονομασία “κρατήρας της Βιξ” και βρέθηκε κατά την ανασκαφή ενός τύμβου στο ομώνυμο χωριό (Vix) της κεντρικής Γαλλίας. Πρόκειται για ένα αρχαίο Ελληνικό έργο τέχνης, που χρονολογείται το 500 π.Χ. Οι διαστάσεις του αγγείου είναι 1.63 m ύψος και 1.27 m μέγιστη διάμετρος.

Φέρει ανάγλυφο και εγχάρακτο διάκοσμο από γεωμετρικά και φυτικά θέματα, αλλά και μορφές (Γοργόνες, ιππείς), άλογα σε καλπασμό και σκύλους.

Η πολύ σημαντική ανακάλυψή του έγινε τον Ιανουάριο του 1952 στην περιοχή της Vix (Βιξ) από τον Ρενέ Ζοφρουά και τον βοηθό του Μωρίς Μουασσόν, στον οχυρωμένο χώρο του Μον Λασουά. Στην διάρκεια προηγούμενων ανασκαφών είχαν βρεθεί εκεί θραύσματα μελανόμορφων αττικών αγγείων καθώς και τμήματα μασσαλιώτικων αμφορέων.

Όταν όμως ο Ρ. Ζοφρουά ανέσκαψε στους πρόποδες του Μον Λασουά έναν ηγεμονικό τάφο, κάποιας πριγκήπισσας ή ιέρειας του όρους Ωξουά, ήρθαν στο φως πλούσια και αξιόλογα ευρήματα, που δίνουν μιαν άλλη διάσταση στο θέμα των σχέσεων και επαφών ανάμεσα στους Έλληνες εμπόρους και τους ντόπιους ηγεμόνες : «Ο τάφος αυτός, ο πλουσιότερος της περιόδου Χάλστατ, περιείχε έναν τεράστιο μπρούντζινο κρατήρα από την Ελλάδα, ένα διάδημα από συμπαγή χρυσό, ασημένια κύπελλα, μια ορειχάλκινη υδρία ετρουσκικής προέλευσης, ένα μελανόμορφο αττικό κύπελλο και ένα άρμα διακοσμημένο με διάτρητες ορειχάλκινες πλάκες».

Ο κρατήρας (ή αναμικτήρας) της Βιξ έχει 1,64 μ. ύψος και 1,28 μ. φάρδος, ζυγίζει άδειος πάνω από 208 κιλά και μπορεί να χωρέσει 1.200 λίτρα. Μια ζωφόρος με είκοσι τρία πρόσθετα ανάγλυφα στολίζει το λαιμό του αγγείου, όπου απεικονίζεται παρέλαση γεροδεμένων οπλιτών και τέθριππα άρματα που τα οδηγούν ηνίοχοι, φορώντας την περικεφαλαία στο κεφάλι.

Δέκα έξη ελληνικά γράμματα χρησίμευσαν σαν σημεία αναγνώρισης στους ορειχαλκουργούς που είχαν επιφορτισθεί με την αρμονική διάταξη των διάφορων στοιχείων αυτής της παρέλασης. Το διάγραμμα των γραμμάτων, η απεικόνιση των μορφών, η τεχνοτροπία των ενθεμάτων, οι στολές, όλα μας κάνουν να σκεφτούμε ότι πρόκειται για το αριστούργημα μιας λακωνικής πόλης της νότιας Ιταλίας, του Τάραντα προφανώς, που ανάγεται στις χρονιές 530 - 525 π.Χ.

«…Πώς έφτασε σε απόσταση 5 χλμ. από το Σατιγιόν συρ Σεν, αν όχι διαδοχικά από θαλασσινούς δρόμους, από την στεριά μετά την Μασσαλία, από τα ποτάμια μετά την Αρλ ή το Μπωκαίρ και τελικά πάνω σε κάρο; …

…Όλα αυτά προϋποθέτουν δρόμους σχετικά ασφαλείς, συνεννόηση και πολλή καλή πίστη κι από τις δυο πλευρές. Οι Έλληνες ήταν ειρηνικοί έμποροι που δεν είχαν ούτε τον τρόπο, ούτε την πρόθεση να εξοντώσουν την πελατεία τους…» - Paul Faure

Δείτε φωτογραφίες και βίντεο με τον κρατήρα:

Κοντά στις ακτές του Τορωναίου Κόλπου στη Χαλκιδική, πάνω σε δύο λόφους που δεσπόζουν στην περιοχή, βρίσκονται τα ερείπια μιας σημαντικής αρχαίας πόλης.

Πρόκειται για την Όλυνθο, την ονομαστή πρωτεύουσα των Χαλκιδέων, που από τις τελευταίες δεκαετίες του 5ου αι. π.Χ. και ως την καταστροφή της από τον Φίλιππο το 348 π.Χ., ήταν το σημαντικότερο οικονομικό-στρατιωτικό κέντρο της περιοχής.

Πολλά σπίτια στην Όλυνθο ανήκαν σε οικοδομικά συγκροτήματα τα οποία αποτελούνταν από δύο σειρές οικιών που χωρίζονταν μεταξύ τους με μεσοτοιχίες.

Ο Σωκράτης πρώτος συνειδητοποίησε, ότι αν τα σπίτια κατασκευαστούν έχοντας ως γνώμονα τη θέση του ήλιου, τότε θα ήταν πιο ζεστά το χειμώνα και πιο δροσερά το καλοκαίρι.

Παρουσιάζοντας αναλυτικά τους λόγους για τους οποίους είναι ωφέλιμη η ηλιακή αρχιτεκτονική, ο Σωκράτης καταλήγει στο συμπέρασμα ότι σε ένα σπίτι σχεδιασμένο με αυτό τον τρόπο «ο ιδιοκτήτης θα βρει σε αυτό ένα καταφύγιο για όλες τις εποχές, γεγονός που καθιστά το σπίτι και χρήσιμο και ευχάριστο»….

Η νέα αρχιτεκτονική προσέγγιση εξαπλώθηκε σύντομα σε όλο τον ελλαδικό χώρο, καθώς οι κατασκευαστές κατοικιών άρχισαν να υιοθετούν την ηλιακή αρχιτεκτονική του Σωκράτη, ενώ στη συνέχεια ακολούθησαν και οι εργολάβοι.

Η αρχή έγινε με την ανακαίνιση δύο σπιτιών στην Αθήνα, όπου οι εργάτες άλλαξαν τη διάταξη των δωματίων, έτσι ώστε να έχουν νότιο προσανατολισμό. Δηλαδή, το αίθριο, οι πόρτες και τα παράθυρα να κοιτούν προς το νότο, ενώ τα βορινά ανοίγματα ήταν λίγα και μικρά.

Η πρώτη ηλιακή πόλη της αρχαίας Ελλάδας ήταν η Όλυνθος

Κάθε οικοδομικό τετράγωνο είχε μια σειρά από πέντε σπίτια στην κάθε πλευρά του δρόμου, ανάμεσα στα οποία υπήρχε ένας στενός διάδρομος.

Τα σπίτια της Ολύνθου είναι τα αρχαιότερα που ξέρουμε και σχεδόν τα μόνα της κλασικής εποχής. Το παράδειγμα της Ολύνθου μιμήθηκαν και άλλες πόλεις, με αποτέλεσμα η ηλιακή αρχιτεκτονική να εξαπλωθεί μέχρι και τη σημερινή Βουλγαρία.

Ακόμη και αν η εδαφική έκταση παρουσίαζε δυσκολίες, οι πολεοδόμοι έβρισκαν τρόπους να τις ξεπεράσουν. Παραμένει αδιευκρίνιστο αν οι απόψεις του Σωκράτη στηρίζονταν στην πυθαγόρεια φιλοσοφία ή προέρχονταν μόνο από την εμπειρική παρατήρηση.

Αναπαράσταση οικίας στην Όλυνθο

Είναι πάντως γνωστό ότι ο μεγάλος δραματουργός Αισχύλος έλεγε ότι «μόνο οι πρωτόγονοι δεν γνωρίζουν τον τρόπο να κάνουν τα σπίτια τους να αντικρίζουν τον ήλιο το χειμώνα».

Η αναπαράσταση στο βίντεο είναι εντυπωσιακή και μπορούμε να παρατηρήσουμε τα στάδια ανέγερσης καθώς επίσης και την εσωτερική διαρρύθμιση. Ακόμη να πληροφορηθούμε για τον εσωτερικό διάκοσμο και τα αντικείμενα καθημερινής χρήσης.

pronews.gr

Ο Μάρτης ή Μαρτιάείναι ένα παμπάλαιο έθιμο, με βαλκανική διασπορά. Πιστεύεται ότι έχει τις ρίζες του στην Αρχαία Ελλάδα και συγκεκριμένα στα Ελευσίνια Μυστήρια, όπου οι μύστες έδεναν μια κλωστή, την Κρόκη, στο δεξί τους χέρι και το αριστερό τους πόδι, όπως παρατηρεί ο λαογράφος Νικόλαος Πολίτης.

Σύμφωνα με το έθιμο, την 1η του Μάρτη, οι μητέρες φορούν στον καρπό του χεριού των παιδιών τους ένα βραχιολάκι, φτιαγμένο από στριμμένη άσπρη και κόκκινη κλωστή, τον Μάρτη ή Μαρτιά, για να τα προστατεύει από τον πρώτο ήλιο της Άνοιξης, που είναι ιδιαίτερα βλαβερός, σύμφωνα με τις λαϊκές δοξασίες. Ο Μάρτης προφυλάσσει επίσης, όπως πιστεύεται, από τα κουνούπια και τους ψύλλους και ακόμα απομακρύνει τις αρρώστιες και άλλα κακά.

Τον φτιάχνουν την τελευταία μέρα του Φλεβάρη και τον φορούν την πρώτη μέρα του Μάρτη, πριν βγουν από το σπίτι. Σε μερικές περιοχές ο Μάρτης φοριέται στο μεγάλο δάχτυλο του ποδιού σαν δαχτυλίδι για να μην σκοντάφτει ο κάτοχός του.

Το βραχιολάκι αυτό το βγάζουν στο τέλος του μήνα, ή το αφήνουν πάνω στις τριανταφυλλιές όταν δουν το πρώτο χελιδόνι, για να τον πάρουν τα πουλιά και να χτίσουν τη φωλιά τους ή το καίνε με το αναστάσιμο φως του Πάσχα.

Η Χριστιανική Εκκλησία δια του Ιωάννου του Χρυσοστόμου θεωρεί το έθιμο ειδωλολατρικό ήδη από το 5ο αιώνα.

Ο «Μάρτης» στα Βαλκάνια

Το έθιμο του Μάρτη γιορτάζεται ίδιο και απαράλλαχτο στα Σκόπια με την ονομασία Μάρτινκα και στην Αλβανία ως Βερόρε. Οι κάτοικοι των δυο γειτονικών μας χωρών φορούν βραχιόλια από κόκκινη και άσπρη κλωστή για να μην τους «πιάσει» ο ήλιος, τα οποία και βγάζουν στα τέλη του μήνα ή όταν δουν το πρώτο χελιδόνι. Άλλοι πάλι, δένουν τον Μάρτη σε κάποιο καρποφόρο δέντρο, ώστε να του χαρίσουν ανθοφορία, ενώ μερικοί τον τοποθετούν κάτω από μια πέτρα κι αν την επόμενη ημέρα βρουν δίπλα της ένα σκουλήκι, σημαίνει ότι η υπόλοιπη χρονιά θα είναι πολύ καλή.

Τηρώντας παραδόσεις και έθιμα αιώνων, οι Βούλγαροι, την πρώτη ημέρα του Μάρτη, φορούν στο πέτο τους στολίδια φτιαγμένα από άσπρες και κόκκινες κλωστές που αποκαλούνται Μαρτενίτσα. Σε ορισμένες περιοχές της Βουλγαρίας, οι κάτοικοι τοποθετούν έξω από τα σπίτια τους ένα κομμάτι κόκκινου υφάσματος για να μην τους «κάψει η γιαγιά Μάρτα» (Μπάμπα Μάρτα, στα βουλγαρικά), που είναι η θηλυκή προσωποποίηση του μήνα Μάρτη. Η Μαρτενίτσα λειτουργεί στη συνείδηση του βουλγαρικού λαού ως φυλαχτό, το οποίο μάλιστα είθισται να προσφέρεται ως δώρο μεταξύ των μελών της οικογένειας, συνοδευόμενο από ευχές για υγεία και ευημερία.

Το ασπροκόκκινο στολίδι της 1ης του Μάρτη φέρει στα ρουμανικά την ονομασία Μαρτιζόρ. Η κόκκινη κλωστή συμβολίζει την αγάπη για το ωραίο και η άσπρη την αγνότητα του φυτού χιονόφιλος, που ανθίζει τον Μάρτιο και είναι στενά συνδεδεμένο με αρκετά έθιμα και παραδόσεις της Ρουμανίας. Σύμφωνα με την μυθολογία, ο Θεός - Ήλιος μεταμορφώθηκε σε νεαρό άνδρα και κατέβηκε στη Γη για να πάρει μέρος σε μια γιορτή. Τον απήγαγε, όμως, ένας δράκος, με αποτέλεσμα να χαθεί και να βυθιστεί ο κόσμος στο σκοτάδι.

Μια ημέρα ένας νεαρός, μαζί με τους συντρόφους του σκότωσε τον δράκο και απελευθέρωσε τον Ήλιο, φέροντας την άνοιξη. Ο νεαρός έχασε τη ζωή του και το αίμα του -λέει ο μύθος- έβαψε κόκκινο το χιόνι. Από τότε, συνηθίζεται την 1η του Μάρτη όλοι οι νεαροί να πλέκουν το «Μαρτισόρ», με κόκκινη κλωστή που συμβολίζει το αίμα του νεαρού άνδρα και την αγάπη προς τη θυσία και άσπρη που συμβολίζει την αγνότητα.

Βίντεο από το κανάλι του youtube παροσιάζει επτά προηγμένες τεχνολογίες της αρχαιότητας που δεν μπορούμε να κατανοήσουμε μέχρι και σήμερα

Θα προβάλλεται στο αμφιθέατρο του Μουσείου της Ακρόπολης, τη Δευτέρα 6 Μαρτίου

Στη δημιουργία ενός βίντεο με υλικό από το Ίδρυμα Μελίνα Μερκούρη, στο οποίο καταγράφεται η σύληση του Παρθενώνα από τον Έλγιν και η διεθνής εκστρατεία της Μελίνας Μερκούρη, προχώρησε το Μουσείο Ακρόπολης.

Το βίντεο, διάρκειας 23 λεπτών που θα προβάλλεται τη Δευτέρα 6 Μαρτίου, από τις 10 π.μ. έως τις 4 μ.μ. στο αμφιθέατρο στο ισόγειο του Μουσείου, έγινε πραγματικότητα με υλικό που του παραχωρήθηκε από το Ίδρυμα Μελίνας Μερκούρη.

Πέρασαν 35 χρόνια από τότε που η Μελίνα Μερκούρη ξεκίνησε τον αγώνα για την επιστροφή των γλυπτών του Παρθενώνα, και το Μουσείο προχώρησε στη δημιουργία του βίντεο σε αναγνώριση της τεράστιας συμβολή της στην ευαισθητοποίηση της διεθνούς κοινότητας για την επανένωση των γλυπτών του μνημείου.

Η είσοδος θα είναι ελεύθερη τόσο για την παρακολούθηση του βίντεο όσο και για την επίσκεψη στους εκθεσιακούς χώρους του Μουσείου Ακρόπολης.

«Για εμάς τα Μάρμαρα του Παρθενώνα», είχε πει κάποτε η αείμνηστη Μελίνα Μερκούρη, «είναι η περηφάνια μας, είναι οι θυσίες μας, είναι το ευγενέστερο σύμβολο τελειότητας, είναι φόρος τιμής στη δημοκρατική φιλοσοφία, είναι οι φιλοδοξίες μας και το ίδιο τ’ όνομά μας. Είναι η ουσία της ελληνικότητας!».

naftemporiki.gr

Στον πίνακα απεικονίζεται ο Ύλαςσε πηγή γεμάτη με όμορφες νύμφες. Είναι έργο του βρετανού ζωγράφου, Τζον Ουίλιαμ Γουότερχαουζ και κοσμεί την πινακοθήκη του Μάντσεστερ. Πρόκειται για επεισόδιο από την Αργοναυτική εκστρατεία, το οποίο κατέγραψε ο Απολλώνιος ο Ρόδιος στο έργο του «Αργοναυτικά», όπου περιέγραφε τις περιπέτειες του Ιάσονα και των συντρόφων του.

Ο Ύλας ήταν πανέμορφος νέος, γιος του βασιλιά των Δρυόπων, Θειοδάμαντα, ο οποίος βασίλευε στην περιοχή ανάμεσα στα βουνά Οίτη και Παρνασσός.

Όταν ο Ηρακλής πολέμησε και νίκησε τους Δρύοπες, έσφαξε τον Θειοδάμαντα, αλλά δεν πείραξε τον γιο του και αποφάσισε να τον πάρει μαζί του.

Σύμφωνα με τη μυθολογία, ο Ύλας τον ακολούθησε στην Αργοναυτική εκστρατεία. Κάποια στιγμή οι Αργοναύτες έφτασαν στη Χίο για να αναζητήσουν προμήθειες. Τότε, ο Ύλας πήρε το αγγείο του και πήγε στο δάσος για να αναζητήσει πόσιμο νερό.

Καθώς περπατούσε, είδε μια πηγή, γύρω από την οποία ήταν συγκεντρωμένες νύμφες, οι οποίες τραγουδούσαν ύμνους στη θεά Άρτεμη.

Πλησίασε στην πηγή και έσκυψε για να γεμίσει το αγγείο με νερό. Τότε, η Εφυδάτια, μια νύμφη που κατοικούσε μέσα στο νερό, σήκωσε το κεφάλι της και τον αντίκρισε.

Εντυπωσιασμένη από την ομορφιά του, τον ερωτεύτηκε. Ο Ύλας αγνόησε το βλέμμα της κοπέλας και ενώ γέμιζε το αγγείο του, η Εφυδάτια τον πλησίασε για να τον φιλήσει. Τον αγκάλιασε από το λαιμό και τον πήρε μαζί της στο βυθό της πηγής. Ο Ύλας εξαφανίστηκε για πάντα.

Καθώς περνούσε η ώρα και δεν επέστρεφε, οι σύντροφοί του άρχισαν να ανησυχούν.

Ο Ηρακλής τον αναζήτησε σε όλο το νησί, φωνάζοντας δυνατά το όνομά του. Μάταια όμως, δεν βρήκε κάποιο ίχνος του.

Οι Αργοναύτες δεν μπορούσαν να περιμένουν, καθώς έπρεπε να συνεχίσουν το ταξίδι τους.

Ο Ηρακλής, απαρηγόρητος για τον χαμό του φίλου του, ζήτησε από τον Πολύφημο να μείνει στο νησί για να τον αναζητήσει.

Ο Πολύφημος ικανοποίησε την επιθυμία του και ίδρυσε την Κίο, αλλά δεν κατάφερε να τον βρει. Μάλιστα όρισε ετήσια γιορτή, κατά την οποία οι κάτοικοι του νησιού έψαχναν τον Ύλα στα δάση.

Σύμφωνα με τον μυθογράφο του 2ου αιώνα, Αντονίνο Λιβεράλι, οι νύμφες μεταμόρφωσαν τον Ύλα σε ηχώ για να μην μπορέσει να τον βρει ποτέ ο Ηρακλής.

Ένα άγνωστο ελληνιστικό ιερό, που χρονολογείται στον 2ο-1ο π.Χ. αιώνα, αφιερωμένο πιθανόν σε γυναικείες θεότητες -ίσως τη Δήμητρα και την Περσεφόνη- αποκαλύφθηκε στις παρυφές της Θεσσαλονίκης, στην Άνω Πόλη, στη διάρκεια εργασιών για την οικοδόμηση δύο κατοικιών και θα παρουσιαστεί για πρώτη φορά στην επετειακή, 30ή Επιστημονική Συνάντηση για το Αρχαιολογικό Έργο στη Μακεδονία και τη Θράκη, που θα γίνει 9-11 Μαρτίου στη Θεσσαλονίκη.

Η διευθύντρια του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης, Πολυξένη Αδάμ-Βελένη, που μαζί με την αρχαιολόγο Ηλ. Ζωγράφου, θα παρουσιάσουν το εύρημα -ήρθε στο φως στις αρχές της περασμένης δεκαετίας σε σωστική ανασκαφή- ανέφερε στο «Εθνος» ότι στη διάρκεια της ανασκαφής βρέθηκε πλήθος γυάλινων αγγείων και μεγάλος αριθμός θραυσμάτων, πολλά πήλινα ειδώλια και λυχνάρια.

«Πρόκειται για ένα μικρό, υπαίθριο ιερό, ένα θεσμοφόριο, χωρίς αρχιτεκτονικά μέλη. Ηταν στην ουσία ένας κυκλικός περίβολος εντός του οποίου ανοίγονταν λάκκοι και μέσα σε αυτούς γίνονταν οι χοές, οι προσφορές που απευθύνονταν στους νεκρούς», μας λέει η κ. Βελένη.

Οι πρώτες ενδείξεις δείχνουν ότι ήταν αφιερωμένο σε δύο γυναικείες θεότητες. Δεδομένου μάλιστα ότι τα θεσμοφόρια ήταν αφιερωμένα στη θεσμοφόρο Δήμητρα, δεν αποκλείεται να ήταν προς τιμήν της Δήμητρας και την κόρης της, της Περσεφόνης.Σημειώνεται πως ανάλογο θεσμοφόριο έχει ανασκαφεί στην Πέλλα, στο βορειοανατολικό άκρο της αρχαίας πόλης. Σε αυτό τελούνταν η φθινοπωρινή γιορτή των θεσμοφορίων, προς τιμήν της Δήμητρας, ενώ χρησιμοποιήθηκε από το τελευταίο τέταρτο του 4ου π.Χ. αιώνα μέχρι τον 2ο π.Χ. αιώνα.

Το ελληνιστικό ιερό της Θεσσαλονίκης εντοπίστηκε στην οδό Μουσών, σε δύο παρακείμενα οικόπεδα, στα οποία ανεγέρθηκαν μονοκατοικίες. Οι αρχαιολόγοι συνέλεξαν τα κινητά ευρήματα, τα οποία μελετήθηκαν και παρουσιάζονται την Παρασκευή 10 Μαρτίου. Σύμφωνα με την κ. Βελένη, τα πήλινα ειδώλια κατασκευάστηκαν στο εργαστήριο που υπήρχε στον χώρο της σημερινής Ρωμαϊκής Αγοράς, στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, ενώ το ιερό ήταν άγνωστο και ο εντοπισμός του προσθέτει νέα στοιχεία στην ιστορία της πόλης, κατά την ελληνιστική περίοδο.

89 ανακοινώσεις

Πήλινα ειδώλια από το ιερό που εντοπίστηκε στην Άνω Πόλη Θεσσαλονίκης και θα παρουσιαστεί για πρώτη φορά στην 30ή Επιστημονική Συνάντηση για το Αρχαιολογικό Εργο στη Μακεδονία και τη Θράκη

Η 30ή Επιστημονική Συνάντηση για το Αρχαιολογικό Εργο στη Μακεδονία και τη Θράκη, που θα γίνει στην Αίθουσα Τελετών του ΑΠΘ, έχει επετειακό χαρακτήρα και στη διάρκειά της θα παρουσιαστούν 89 ανακοινώσεις για την αρχαιολογική έρευνα στον βορειοελλαδικό χώρο, από τον Εβρο μέχρι την Καστοριά.Οι διοργανωτές ζήτησαν από τους αρχαιολόγους να εντοπίσουν τις πιο σπουδαίες ανασκαφές και τα σημαντικότερα ευρήματα της τελευταίας δεκαετίας, ίσως και παλαιότερα και να τα παρουσιάσουν, μαζί με την πιο πρόσφατη μελέτη του υλικού τους.

Οι ανακοινώσεις καλύπτουν όλες τις περιόδους -προϊστορία και ιστορία- από τον νεολιθικό οικισμό της Αυγής Καστοριάς και τις παλαιολιθικές θέσεις στη Σαμαρίνα Γρεβενών, μέχρι τα ταφικά μνημεία στη νεκρόπολη των Αιγών, τα μυκηναϊκά νεκροταφεία στον μακεδονικό Ολυμπο και τα δημόσια λουτρικά συγκροτήματα στο Δίον. Φτάνουν όμως και σε πιο πρόσφατες ανακαλύψεις, όπως τα ευρήματα στο έργο κατασκευής του μετρό Θεσσαλονίκης, αλλά και η ανασκαφική έρευνα στον τύμβο Καστά της Αμφίπολης.

Από την Καστοριά έως τον αρχαίο Δορίσκο

Οι εργασίες της 30ής Επιστημονικής Συνάντησης παρουσιάζονται σε θεματικές ενότητες ανά περιοχή, ξεκινώντας από την Καστοριά και φτάνοντας μέχρι τον αρχαίο Δορίσκο στις Φέρες του Εβρου, ενώ θα κλείσουν το μεσημέρι του Σαββάτου, 11 Μαρτίου, με εισήγηση της αρχαιοβοτανολόγου, καθηγήτριας στο ΑΠΘ, Σ. Βαλαμώτη, για τη συμβολή των αρχαιοβοτανικών δεδομένων της Μακεδονίας στη διερεύνηση των πολιτισμών της διατροφής στην προϊστορική Ευρώπη.

ΜΑΡΙΑ ΡΙΤΖΑΛΕΟΥ, ethnos.gr

Ιθάκη, Τροία, Θήβα κ.ο.κ: Όλοι γνωρίζουμε τοπωνύμια όπως αυτά, που δεσπόζουν στην ιστορία και μυθολογία της αρχαίας Ελλάδας- ωστόσο σε αρκετές περιπτώσεις, το «σήμερα» και το «χθες» απέχουν, καθώς το πέρασμα του χρόνου και οι καταστροφές είτε έχουν εξαφανίσει πρακτικά από τον χάρτη πόλεις, ναούς, μνημεία κ.α., είτε έχουν προκαλέσει «αποκλίσεις» ανάμεσα στις τοποθεσίες όπου βρίσκονταν οι πόλεις αυτές στην αρχαιότητα και το πού βρίσκονται σήμερα. Ως εκ τούτου, ένας ταξιδιώτης ο οποίος θέλει να επισκεφθεί σημεία ιστορικού ενδιαφέροντος στη χώρα μας, μπορεί να μπερδευτεί ή να χαθεί αναζητώντας τις περιοχές για τις οποίες έχει διαβάσει στα αρχαία κείμενα.

Αυτό το κενό σπεύδει να καλύψει η εφαρμογή για iPad ToposText, που δημιουργήθηκε με τη στήριξη του Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη από τον Τζον Μπρέιντι Κίσλινγκ, ιστορικό, αρχαιολόγο και πρώην διπλωμάτη των ΗΠΑ - σύμβουλο της πρεσβείας στην Αθήνα και επικεφαλής του τμήματος πολιτικών υποθέσεων, ο οποίος ζει πλέον στην Ελλάδα.

Το ToposText, όπως αναφέρεται στην ιστοσελίδα του, αποτελεί «ένα νέο interface που συνδέει τους αναγνώστες και ταξιδευτές με την πιο αρχαία φιλολογική κουλτούρα και το ελληνικό τοπίο που την ενέπνευσε».

Το ToposText παρουσιάζει 5.000 τοποθεσίεςπου «πρωταγωνιστούν» στην αρχαία ελληνική ιστορία, από αρχαίες πόλεις και ναούς μέχρι φρούρια, μουσεία και χώρους ανασκαφής, κυρίως στην Ελλάδα (αν και υπάρχουν και κάποια σημεία ενδιαφέροντος από την Ισπανία ως τον Καύκασο). «Συνδέει αυτά τα μέρη με τους αρχαίους συγγραφείς που έγραψαν σε αυτά στα ελληνικά ή τα λατινικά».

Η έμπνευση για την εν λόγω εφαρμογή (η οποία διατίθεται δωρεάν στο iTunesτης Apple για το iPad και πρόκειται να κυκλοφορήσει σύντομα για iPhone, αλλά και Android συσκευές) προήλθε από τα ταξίδια του κ. Κίσλινγκ στη χώρα μας (με αυτοκίνητο/ ποδήλατο/ πεζοπορία), κατά τα οποία συνειδητοποίησε πόσο χρήσιμο θα ήταν, εάν κατά τη διάρκεια των ταξιδιών του είχε τα κείμενα αρχαίων ιστορικών, ταξιδιωτών ή γεωγράφων διαθέσιμα ανά πάσα στιγμή, να του παρέχουν ιστορικές και πολιτιστικές πληροφορίες για τα μέρη τα οποία επισκεπτόταν.

«Λατρεύω να ταξιδεύω στην Ελλάδα, είναι μια χώρα όπου ο κάθε λόφος έχει ιστορία- και με ενοχλούσε που στα ταξίδια μου βρισκόμουν σε μέρη για τα οποία δεν γνώριζα ότι παρουσιάζουν ενδιαφέρον μέχρι που ήταν πολύ αργά και είχα φύγει από εκεί» είπε στη HuffPost Greece ο κ. Κίσλινγκ. Οπότε, όπως προσθέτει, πριν λίγα χρόνια άρχισε να συγκεντρώνει αρχαία κείμενα από το Ίντερνετ. «Όπως αποδεικνύεται, το μεγαλύτερο μέρος της αρχαίας ελληνικής γραμματείας είναι διαθέσιμο δωρεάν, μεταφρασμένο στα αγγλικά, κάπου στο Ίντερνετ. Προσπαθούσα να έχω μαζί μου πολλά αρχαία κείμενα ενώ ταξίδευα. Όσο ταξιδεύεις, είναι δύσκολο να βρεις σχετικά κείμενα, δεν ξέρεις ποιο κείμενο είναι σημαντικό».

Όπως αναφέρει, κάποια στιγμή συνειδητοποίησε ότι η τεχνολογία επιτρέπει την οργάνωση/ σύνδεση των κειμένων σχετικά με τις τοποθεσίες με τις ίδιες τις τοποθεσίες. «Ανακάλυψα ότι υπάρχουν online πηγές με ονόματα και συντεταγμένες για χιλιάδες χώρους αρχαιολογικού ενδιαφέροντος και σκέφτηκα ότι θα ήταν πολύ εύκολο να βάλω μαζί κείμενα και ονόματα. Μπορούσα να το κάνω, και το έκανα- αν και αργότερα συνειδητοποίησα ότι ήταν δυσκολότερο από ό,τι πίστευα, αλλά κατά τη διάρκεια αυτών των τριών ετών έμαθα πολλά, οπότε άξιζε τον κόπο. Και αυτό που ελπίζω είναι ότι χιλιάδες επισκέπτες στην Ελλάδα θα είναι σε θέση να δουν τον τόπο μέσα από τα δικά μου μάτια τώρα».

Ερωτηθείς για την προσωπική του προτίμηση όσον αφορά στον άγνωστο αρχαιολογικό πλούτο της χώρας μας, ο κ. Κίσλινγκ επισημαίνει τον Ραμνούντα στην Αττική, με τον αρχαίο ναό της Νέμεσης- ο οποίος ήταν και ο σημαντικότερος λατρευτικός χώρος της θεάς στην αρχαία Ελλάδα: «Είναι ο ομορφότερος άγνωστος αρχαιολογικός χώρος στην Αττική και πιθανώς σε όλη την Ελλάδα- και η Νέμεση είναι μια θεά την οποία κάθε λογικός άνθρωπος θα έπρεπε να σέβεται».

Την εφαρμογή ανέπτυξε η ελληνική εταιρεία Pavla S.A. και περιέχει πάνω από 5.000 τοποθεσίες και 240 αρχαία κείμενα, μεταφρασμένα στα αγγλικά, διανύοντας μία περίοδο από τη Νεολιθικη΄Εποχή μέχρι τον 2ο αιώνα μ.Χ. Επιλέγοντας μια τοποθεσία, από τον χάρτη ή τη λίστα, ο χρήστης μεταφέρεται σε έναν πίνακα με μικρά αποσπάσματα/ περιγραφές από αρχαία κείμενα στα οποία αναφέρεται η περιοχή, και στη συνέχεια, εφόσον το επιθυμεί, μπορεί να δει και τα πλήρη κείμενα, όπου τα τοπωνύμια είναι υπογραμμισμένα και επισημαίνονται στον χάρτη. Οι περισσότερες από τις συντεταγμένες προέρχονται από τη βάση δεδομένων «Πλειάδες» (Pleiades), ενώ αξιολογούνται βάσει του ενδιαφέροντος που παρουσιάζουν από πλευράς μνημείων που μπορεί να δει κανείς εκεί.

Όσον αφορά στο μέλλον της εφαρμογής, ο κ. Κίσλινγκ λέει ότι υπάρχουν ιδέες για εμπλουτισμό της, όπως να αποκτήσει περισσότερες δυνατότητες προσδιορισμού/αντίληψης περιοχής, αλλά και να αποκτήσει τη δυνατότητα αναζήτησης ατόμων (ιστορικών προσωπικοτήτων) πέρα των τοποθεσιών. «Επίσης θέλουμε να βελτιώσουμε τους χάρτες- εν τέλει, θεωρούμε ότι η τεχνολογία παρέχει απεριόριστες δυνατότητες, είναι μόνο θέμα φαντασίας».

huffingtonpost.gr

Συναρπάζουν πάντα οι εικόνες από ένα επικό ταξίδι από το Πεκίνο μέχρι τη Σαμαρκάνδη, στα βήματα του αρχαίου Δρόμου του Μεταξιού!

Ο ψηφιακός σχεδιαστής Κρις Νόρθι (Chris Northey) δημιούργησε ένα εξαιρετικό timelapse βίντεο, ταξιδεύοντας κατά μήκος αυτής της ιστορικής εμπορικής οδού, από την Κίνα μέχρι το Ουζμπεκιστάν.

Οι εικόνες του απαθανατίζουν αξιοθέατα της διαδρομής, αλλά και της καθημερινότητας των κατοίκων στις χώρες που διέσχισε.

Ξεκίνησε από το Πεκίνο, πήγε σε όχι τόσο γνωστές πόλεις της Κίνας, όπως η Τουρπάν και η Κασγκάρ. Συνέχισε το ταξίδι του στην Κιργιζία και κατέληξε στο Ουζμπεκιστάν, με επισκέψεις στην Τασκένδη, τη Μπουχάρα και τη Σαμαρκάνδη.

Το βίντεο είναι τυλιγμένο με ατμοσφαιρική μουσική του Μπράιαν Ίνο και του Ντέιβιντ Μπερν.

Ως Δρόμος του Μεταξιούαναφέρεται το δίκτυο των εμπορικών δρόμων μεταξύ της Κίνας και των κρατών που βρίσκονται στα δυτικά και στα νότια αυτής.

Το δίκτυο αυτό απλωνόταν σε ολόκληρη την Ασιατική ήπειρο, με έναρξη την Κίνα και προορισμό την Ινδία, την Περσία και τις περιοχές της Μεσογείου.

Παράλληλα, μέσω του Ινδικού Ωκεανού, τα προϊόντα μεταφέρονταν μέσω των θαλάσσιων διαδρομών προς την Ινδοκίνα, την Ινδία, την Αραβική χερσόνησο και τις χώρες της ανατολικής Αφρικής. Ο Δρόμος του μεταξιού υπήρξε το σημαντικότερο εμπορικό δίκτυο από την αρχαιότητα, μέχρι την εγκατάλειψή του μετά την πτώση της Κωνσταντινούπολης το 1453.

(με πληροφορίες από Kuriositasκαιsnoopit24)

Ονομασία χάλκινου αγάλματος γυμνού άνδρα που βρέθηκε στη θάλασσα του Πιομπίνο (απέναντι από το νησί Έλβα) το 1832.

Έχει ύψος 1,15 μ. Σύμφωνα με μια άποψη το άγαλμα είναι αντίγραφο ενός από τα δύο αγάλματα που φιλοτέχνησε ο Κάναχος για τον ναό του θεού στη Μίλητο ή τον ναό του Ισμηνίου Απόλλωνα στη Θήβα. Είναι γενικά αποδεκτή η άποψη ότι ταυτίζεται με τον Απόλλωνα, αφού θεωρείται σχεδόν σίγουρο πως στο αριστερό χέρι κρατούσε τόξο ενώ στο δεξί σπονδική φιάλη.

Από τη δωρική επιγραφή στο αριστερό πόδι με ένθετα ασημένια γράμματα γίνεται σαφές ότι πρόκειται για αφιέρωμα στην Αθηνά: «ΑΘΗΝΑΙΑ ΔΕΚΑΤΑΝ».

Όπως φαίνεται, υπήρχε αρχικά και το όνομα του αναθέτη από το οποίο όμως έχει διατηρηθεί μόνο η κατάληξη -ος.

Οι διάφοροι αρχαιολόγοι και ιστορικοί ερευνητές διαφωνούν σήμερα τόσο για τη χρονολόγηση όσο και για την προέλευση του αγάλματος. Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι είναι σικυώνειο, κατωιταλιωτικό ή σικελικό έργο, που έγινε στο πρώτο μισό του 5ου αι. π.Χ.

Άλλοι το θεωρούν δημιούργημα του 1ου αι. π.Χ. Η τελευταία αυτή άποψη θεωρείται πιθανότερη. Το άγαλμα Π.Α. φυλάσσεται σήμερα στο μουσείο του Λούβρου.

Ο Ωκεανός (αρχ. ελλ. Ὠκεανός) στην αρχαία Ελληνική Μυθολογία ήταν γιος του Ουρανού και της Γαίας.

Η Ορφική Μυθολογία

Ο Ωκεανός είναι η αρχαιότερη θαλάσσια θεότητα της Ελληνικής Μυθολογίας. Εμφανίζεται για πρώτη φορά στα ορφικά ποιήματα μαζί με την Τηθύ. Σύμφωνα με αυτή την εκδοχή, η Νύχτα και ο Αιθέρας γέννησαν ένα ασημένιο αυγό, προφανώς το φεγγάρι. Από το αυγό αυτό βγήκε ο Έρωτας. Ο Έρωτας ταξινόμησε τα πάντα και έπλασε το αχανές Χάος ψηλά στον ουρανό και την γη Γαία από κάτω. Το Χάος και η Γαία ζευγαρώθηκαν με την συναίνεση του Έρωτα και γέννησαν τον Ωκεανό και την Τηθύα. Ο Ωκεανός εκ μέρους του άρχισε να γεννάει όλα τα ζωντανά πλάσματα της γης και όλους τους κατοπινούς θεούς.

Ο Ωκεανός Τιτάν

Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή, ο Ωκεανός ήταν γιος του Ουρανού και της Γαίας και ισχυρότερος των δώδεκα Τιτάνων και Τιτανιδών. Όλοι τον ζήλευαν για την περίσσια δύναμή του και μονομαχούσαν συχνά για την υπεροχή. Όσες φορές προσπάθησε να βιάσει την Ήρα ο Δίας την προστάτευε και την έσωζε.

Με την αδερφή και σύζυγό του την Τηθύ έκανε απογόνους όλες τις θεότητες των ποταμών, της θάλασσας και των πηγών – τις Ωκεανίδες. Οι δυό τους ήτανε τόσο καρπεροί, που από την υπερπαραγωγή υδάτινων στοιχείων της φύσης γινόντουσαν πλημμύρες. Έτσι χωρίσανε τελικά και το κακό σταμάτησε.

Ο Ωκεανός και η Τηθύς δεν αναμίχτηκαν στην Τιτανομαχία κατά του Δία, γι’ αυτό και ο Δίας τους άφησε ανενόχλητους να κυριαρχούν στό υγρό τους βασίλειο.

Με την άλλη του αδερφή την Θεία γέννησε τους Κέκροπες.

Ερμηνεία και προέλευση του μύθου

Ο Ωκεανός αποτελούσε την ανθρωπόμορφη ιδεατή μορφή του υδάτινου κόσμου που περιέβαλε από παντού τη Γη ως παμμέγιστος ποταμός χωρίς πηγές αλλά και χωρίς εκβολές. Μετά τον κατακλυσμό του Δευκαλίωνα και την απόσυρση των υδάτων οι εμφανιζόμενοι ποταμοί λίμνες πηγές κλπ. απετέλεσαν αλληγορικά τα τέκνα του Ωκεανού. Για την ερμηνεία των πηγών πίστευαν πως ο

Ωκεανός ήταν εκείνος που με υπόγεια ρεύματα τροφοδοτούσε τους ποταμούς που συνέχιζαν την αέναη κίνησή τους (ροή τους) εξ ου και ονομαζοταν «αψόρρους»

Ως συνέπεια των πρώτων παρατηρήσεων ο Ωκεανός θεωρούταν ένα τεράστιος κύκλος που δίχαζε την ουράνια σφαίρα στο υπεράνω της Γης ημισφαίριο και στο υπό της Γης ημισφαίριο γι’ αυτό και ονομαζόταν επίσης «ορίζων». Κάτω από αυτή την αντίληψη όλοι οι συναφείς μύθοι παρουσίαζαν την ανατολή του Ήλιου της Ηούς, των αστέρων και των αστερισμών να γίνεται από τον Ωκεανό και στη συνέχεια να δύονται, (να βυθίζονται), επίσης σ’ αυτόν. Πέραν δε του Ωκεανού, οι αρχαίοι πίστευαν ότι βρισκόταν ο ζοφερός Άδης.

Έτσι ο Ωκεανός όπως και όλες οι άλλες παρατηρούμενες φυσικές δυνάμεις αναβιβάστηκε στην έννοια του θεού και μάλιστα, με την έννοια του αρχικού στοιχείου, ως Πατέρας θεών και πραγμάτων.

Έτσι παράλληλα με την αρχική θεϊκή δυάδα Ουρανού και Γαίας, οι αρχαίοι Έλληνες (παρατηρητές) δημιούργησαν τη θεϊκή δυάδα του πατέρα Ωκεανού και της μητέρας Τηθύος από την ένωση των οποίων, κατά την Θεογονία του Ησιόδου, γεννήθηκαν οι τρισχίλιοι ποτάμιοι θεοί (ποταμοί) και οι τρισχίλιες νύμφες οι καλούμενες Ωκεανίδες (ιδεατές ισάριθμες μορφές της ροής των αδελφών τους) των οποίων και τελικά τέκνα ήταν πολλά ανθρώπινα γένη (δηλαδή οι νησιώτες και οι παραποτάμιοι λαοί).

Χρήση του ονόματος

Πρώτος που κατέγραψε ιστορικά τον Ωκεανό με την έννοια της πολύ μεγάλης θαλάσσιας έκτασης ήταν ο Ηρόδοτος όπου και έκτοτε παρέμεινε ο όρος σε παγκόσμια χρήση με την αυτή έννοια.

Καλές Τέχνες

Στη Τέχνη ο Ωκεανός αρχικά παριστάνεται κυκλικός έχοντας στο μέσον τη γη, τον ουρανό και τη θάλασσα όπως στην ασπίδα του Ηρακλή αλλά και του Αχιλλέα. Στην Αλεξανδρινή εποχή (Ελληνιστική περίοδος) παριστάνεται ως γέρος γενειοφόρος ημίγυμνος με κέρατα τράγου. Στη συνέχεια στη Ρωμαϊκή περίοδο ως γέρος ημίγυμνος καθισμένος σε ανάκλιντρο του οποίου το στρώμα αποτελούσε η επιφάνεια της θάλασσας, προσκέφαλο του, ο Όλυμπος, (η Γη), φέροντας στο κεφάλι μικρό κάλυμμα ενώ στο δεξί χέρι μακρύ σκήπτρο. Τέτοιο ακριβώς γλυπτό βρίσκεται σήμερα στο Μουσείο της Νεάπολης στην Ιταλία.

Άγαλμα του Ωκεανού στη Ρώμη

Ο Ωκεανός (στα δεξιά), ο Νηρέας, η Δωρίς και οι άλλοι θεοί μάχονται τους Γίγαντες

pronews.gr

Το σπουδαιότερο εύρημα του νεκροταφείου του Δερβενίου είναι ο περίφημος χάλκινος κρατήρας, που είχε χρησιμοποιηθεί ως οστεοδόχο σκεύος.

Το αριστουργηματικό και μοναδικό στο είδος του έργο σώζεται ακέραιο και το χρυσό του χρώμα οφείλεται στη μεγάλη περιεκτικότητα κασσίτερου στο κράμα του χαλκού. Ο κρατήρας είναι κατασκευασμένος με δύο τεχνικές: χύτευση για το χείλος, τις λαβές και τα προσωπεία τους, τη βάση, και τα αγαλμάτια των ώμων, και σφυρηλάτηση για τις ανάγλυφες μορφές της κοιλιάς και του λαιμού.

Το σώμα του αγγείου ως το λαιμό κατασκευάσθηκε από ένα έλασμα, ενώ από ένα δεύτερο το άνω τμήμα του λαιμού. Το στόμιο του αγγείου σκεπάζεται με διάτρητο κοίλο κάλυμμα, που χρησίμευε ως σουρωτήρι για το κρασί. Από την πλούσια διακόσμηση του κρατήρα ξεχωρίζει ο λιτός διάκοσμος του ώμου με γλωσσωτό κόσμημα και του χείλους με ιωνικό και λέσβιο κυμάτιο. Το θέμα της κύριας παράστασης αντλείται από το διονυσιακό κύκλο. Κεντρικές μορφές είναι ο Διόνυσος με την Αριάδνη. Ο γυμνός νεαρός θεός ακουμπά σε βράχο ανέμελος, έχει το δεξί χέρι ακουμπισμένο πάνω στο κεφάλι του, το δεξί του πόδι πάνω στα πόδια της Αριάδνης, ενώ συνοδεύεται από ένα πάνθηρα.

Δίπλα του κάθεται η όμορφη Αριάδνη, που φοράει καλύπτρα στο κεφάλι και χειριδωτό χιτώνα, και με μια κίνηση του δεξιού της χεριού γεμάτη χάρη, πιάνοντας την καλύπτρα, ετοιμάζεται να αποκαλυφθεί στο σύντροφό της. Σε αντίθεση με την ηρεμία και γαλήνη των κεντρικών μορφών έρχεται ο οργιαστικός χορός των μαινάδων,που πλαισιώνουν το ιερό ζεύγος. Εκστατικό πάθος έχει κυριεύσει τις μαινάδες, το οποίο εκφράζεται με έντονες κινήσεις, με ρούχα που ανεμίζουν, αφήνοντας να διαφανεί κάτω από αυτά η ανατομία του σώματος. Το χορό παρακολουθεί σειλινός με τελείως εξανθρωπισμένη μορφή, ανακατωμένα μαλλιά, γενειάδα, και δέρμα ζώου δεμένο στο λαιμό του.

Στέκεται στις άκρες των δακτύλων και έχει σηκωμένο το ένα χέρι σαν να καθοδηγεί τον όλο χορό. Στο άλλο χέρι, πίσω από την πλάτη του, κρατά θυρσό. Αινιγματική είναι η άλλη ανδρική γενειοφόρος μορφή. Πρόκειται για έναν «μονοσάνδαλο» άνδρα που προχωρά σε έντονο βηματισμό. Φορά χλαμύδα και ιμάτιο, από τον ώμο κρέμεται σπαθί στη θήκη του, στο αριστερό κρατά άλλο εγχειρίδιο, ενώ στο δεξί κρατούσε δύο δόρατα. Πρόκειται ίσως για την απεικόνιση του Πενθέα ή του βασιλιά της Υράκης Λυκούργου, που λόγω της ανάρμοστης συμπεριφοράς του προς το Διόνυσο καταλήφθηκε από μανία.

Μονοσάνδαλος άνδρας, ίσως ο βασιλιάς της Θράκης Λυκούργος ή Πενθεύς, λεπτομέρεια από την κύρια διακοσμητική ζώνη του κρατήρα

Σειληνός και μαινάδες που χορεύουν, λεπτομέρεια από την κύρια διακοσμητική ζώνη του κρατήρα

Σειληνός, λεπτομέρεια της όψης Β΄ του κρατήρα

Κοιμισμένη μαινάδα, αγαλμάτιο από τον ώμο του κρατήρα

Κομισμένος σάτυρος, αγαλμάτιο από τον ώμο του κρατήρα

Δεξιά λαβή του κρατήρα με προσωπείο του Ηρακλή

Τα αγαλματίδια, που κάθονται στους ώμους του αγγείου, ανήκουν στα αριστουργήματα της αρχαίας χαλκοπλαστικής. Η στάση τους προσαρμόζεται στις καμπυλώσεις του κρατήρα. Στη μια πλευρά παρουσιάζεται και πάλι ο νεαρός Διόνυσος, που αρχικά κρατούσε θύρσο, στρέφεται προς την μαινάδα δείχνοντας την με το χέρι του, η οποία κάθεται στην απέναντι μεριά και γέρνει το κεφάλι στο στέρνο. Στην άλλη πλευρά εμφανίζονται ένας αποκοιμισμένος σειλινός με ασκό στο χέρι και μια εκστασιασμένη μαινάδα. Ο λαιμός του αγγείου χωρίζεται σε δυο ζώνες. Η κάτω ζώνη κοσμείται με γιρλάνδα και κισσόφυλλα, ενώ στην πάνω ζώνη παρατάσσονται δώδεκα ανάγλυφα ζώα. Πάνω από το χείλος υπάρχουν φίδια. Οι έλικες των λαβών κοσμούνται από τέσσερις προτομές: στη μια πλευρά από τις προτομές του Ηρακλή και ενός γενειοφόρου θεού με κέρατα, στην άλλη από την προτομή του Άδη. Κάτω από την κύρια σκηνή του σώματος εμφανίζονται ζεύγη γρυπών και λέοντας με πάνθηρα που σπαράσσουν μικρό ελάφι και μοσχάρι.

Ο κρατήρας αποτελεί πιθανόν μακεδονικό έργο, αριστούργημα κάποιου Μακεδόνα καλλιτέχνη εξοικιωμένου με την αττική τέχνη. Επιγραφή με αργυρά γράμματα στο χείλος του αγγείου δηλώνει τον κάτοχό του: ΑΣΤΙΟΥΝΕΙΟΣ ΑΝΑΞΑΓΟΡΑΙΟΙ ΕΣ ΛΑΡΙΣΑΣ. Η παρουσία ενός Θεσσαλού στη Μακεδονία συμπίπτει με ένα ιστορικό γεγονός: το 344 π.Χ. ο Φίλιππος Β΄ πήρε όμηρους από την αριστοκρατική οικογένεια των Αλευάδων, ύστερα από την αποτυχημένη απόπειρά τους να αποτινάξουν τη μακεδονική κυριαρχία.

Το μυστήριο της Ατλαντίδαςαποτελεί τον πιο πολυσυζητημένο ίσως μύθο. Κανείς ωστόσο δεν μπορεί να αποδείξει ότι υπήρξε και πού ακριβώς βρισκόταν. Παρόλα αυτά, ορισμένοι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι η καταστροφή του Μινωικού πολιτισμού και της αρχαίας Θήρας ταυτίζεται με τη χαμένη Ατλαντίδα.

Μια φορά κι έναν καιρό, υπήρξε μια πανέμορφη, εύφορη και απροσπέλαστη γη, πέρα από τις Ηράκλειες Στήλες, που την έλεγαν Ατλαντίδα. Ο λαός της ήταν πλούσιος, ευτυχισμένος και πολιτισμένος. Παραστράτησε, όμως, και βρέθηκε αντιμέτωπος με την οργή των θεών που αποφάσισαν να τον τιμωρήσουν με παντοτινό αφανισμό, καταστρέφοντας το υπέροχο νησί σε μία νύχτα.

Ή μήπως δεν υπήρξε;

Επί αιώνες, η ύπαρξη ή όχι της θρυλικής Ατλαντίδας αποτελεί ένα θέμα που συναρπάζει συγγραφείς, ιστορικούς, επιστήμονες και εξερευνητές. Η ιστορία της είναι και μια αστείρευτη πηγή έμπνευσης για αμέτρητα βιβλία και ταινίες που απευθύνονται σε όλες τις ηλικίες.

Οι πρώτες αναφορές για την Ατλαντίδα πηγάζουν από τον Αθηναίο φιλόσοφο Πλάτωνα και συγκεκριμένα από τους διαλόγους «Τίμαιος» και «Κριτίας». Σύμφωνα με τον Πλάτωνα, η Ατλαντίδα υπήρξε περίπου 9.000 χρόνια πριν από την εποχή του. Βρισκόταν πέρα από τις Ηράκλειες Πύλες, οι οποίες στην αρχαιότητα ήταν τα στενά του Γιβραλτάρ. Μια μεγάλη ναυτική δύναμη του αρχαίου κόσμου, μια ιδανική πολιτεία, το νησιωτικό βασίλειο εξαφανίστηκε μυστηριωδώς στα βάθη της θάλασσας.

Το μυστήριο της Ατλαντίδας προκαλεί μέχρι και σήμερα του ιστορικούς και τους επιστήμονες, που προσπαθούν να δώσουν απάντηση στο ερώτημα: Υπήρξε πραγματικά η χαμένη Ατλαντίδα και, αν ναι, πού βρισκόταν; Μέχρι στιγμής, πάντως, κανείς δεν μπορεί να απαντήσει με βεβαιότητα. Ορισμένοι υποστηρίζουν πως «ο Πλάτωνας κατασκεύασε τον μύθο, ενώ επρόκειτο για την Αθήνα», άλλοι την έχουν αναζητήσει από τις Άνδεις και την Αφρική έως τις Αζόρες, τη Μάλτα, την Πολυνησία, στην καρδιά του Ατλαντικού, τη Σαντορίνη… Κι άλλοι λένε πως απλώς δεν υπήρξε ποτέ.

Ας δούμε ορισμένες από τις θεωρίες που έχουν δει το φως της δημοσιότητας αναφορικά με το θρυλικό νησί του Πλάτωνα.

Η Ατλαντίδα και τα βάθη του Ατλαντικού Ωκεανού

Η ιδέα ότι η Ατλαντίδα υπήρξε κάποτε στην πραγματικότητα και πως δεν αποτελεί απλώς έναν μύθο που Πλάτωνα, έκανε για πρώτη φορά την εμφάνισή της στα τέλη του 19ου αιώνα. To 1882, στο βιβλίο του «Ατλαντίδα: Ο προκατακλυσμιαίος κόσμος», ο Ignatius Donnelly υποστήριζε πως τα επιτεύγματα του αρχαίου κόσμου (η μεταλλουργία, η γλώσσα, η γεωργία) πρέπει να έχουν την πηγή τους σε έναν αρχαιότερο προχωρημένο πολιτισμό. Ο Donnelly μίλησε για μια ήπειρο που βυθίστηκε λόγω της μετατόπισης των νερών του ωκεανού στο σημείο που αναφέρει και ο Πλάτωνας: Έξω από τις Ηράκλειες Πύλες, δηλαδή τα στενά του Γιβραλτάρ, στον Ατλαντικό Ωκεανό.

Πολύ καιρό αργότερα, η σύγχρονη ωκεανογραφία και η καλύτερη κατανόηση των τεκτονικών πλακών έθεσε σε αμφισβήτηση τη θέση του. Αρκετοί είναι ωστόσο εκείνοι που επιμένουν να πιστεύουν στη θεωρία του Donnelly, κυρίως λόγω της αναφοράς του Πλάτωνα για την τοποθεσία της Ατλαντίδας.

Το Τρίγωνο των Βερμούδων

Εμπνευσμένοι από τον Donnelly, πολλοί συγγραφείς προχώρησαν τις θεωρίες του ένα βήμα παραπέρα, διατυπώνοντας τις δικές τους θέσεις για το που μπορεί να βρισκόταν η θρυλική πολιτεία. Ένας από αυτούς, ήταν ο Charles Berlitz, ο οποίος τη δεκαετία του 1970-υποστήριξε πως η Ατλαντίδα ήταν μια πραγματική ήπειρος που βρισκόταν κάποτε έξω από τις Μπαχάμες και είχε πέσει «θύμα» του περίφημου «Τριγώνου των Βερμούδων», μια περιοχή του Ατλαντικού όπου ένας αριθμός πλοίων φέρεται να έχει εξαφανιστεί υπό μυστηριώδεις συνθήκες.

Οι υποστηρικτές της θεωρίας αυτής επικαλούνται μάλιστα ευρήματα στον βυθό που μοιάζουν με ερείπια κτιρίων και δρόμους μιας πολιτείας. Ωστόσο, επιστήμονες που μελέτησαν την περιοχή καταλήγουν στο συμπέρασμα πως πρόκειται ουσιαστικά για δημιουργήματα της φύσης και όχι για κάποια πολιτεία που κατέληξε στον βυθό.

Μια πολιτεία θαμμένη κάτω από τον πάγο

Μία ακόμη θεωρεία θέλει την Ατλαντίδα να είναι η σημερινή Ανταρκτική. Η θεωρία αυτή βασίζεται στο έργο του Charles Hapgood, το βιβλίο του οποίου «Η μετατόπιση του φλοιού της Γης» το 1958, φιλοξενούσε και έναν πρόλογο από τον Albert Einstein. Σύμφωνα με τον Hapgood, πριν από περίπου 12.000 χρόνια, ο φλοιός της Γης μετατοπίστηκε, εκτοπίζοντας την ήπειρο που σήμερα αποτελεί την Ανταρκτική από μια περιοχή που απέχει σημαντικά προς τον βορρά από εκείνη που γνωρίζουμε εμείς.

Η ήπειρος αυτή με το πολύ πιο ήπιο κλίμα ήταν το σπίτι ενός ανεπτυγμένου πολιτισμού. Η μετατόπιση όμως στη σημερινή θέση καταδίκασε τους κατοίκους της Ατλαντίδας και η υπέροχη πόλη τους θάφτηκε κάτω από τον πάγο.

Η θεωρία του Hapgood διατυπώθηκε πολύ καιρό πριν η επιστημονική κοινότητα αποκτήσει μια πλήρη γνώση και κατανόηση των τεκτονικών πλακών, με αποτέλεσμα η ιδέα περί μετατόπισης του φλοιού της Γης να χάσει αρκετούς υποστηρικτές.

Η πλημμύρα της Μαύρης Θάλασσας

Η Ατλαντίδα ήταν μυθική, αλλά η ιστορία για την καταστροφή της εμπνεύστηκε από μια άλλη ιστορία: την πλημμύρα της Μαύρης Θάλασσας, μέσω των Στενών του Βοσπόρου, λόγω της διόγκωσης της επιφάνειας της Μεσογείου, γύρω στο 5.600 π.Χ.

Την εποχή εκείνη, θεωρείται πως η Μαύρη Θάλασσα ήταν μια λίμνη που είχε το μισό μέγεθος σε σχέση με σήμερα. Όταν κατακλύστηκε από το θαλασσινό νερό, πολιτισμοί που ανθούσαν στις όχθες της χάθηκαν κάτω από το νερό σε μια σύντομη περίοδο (ίσως λιγότερο από έναν χρόνο). Καθώς οι κάτοικοι της περιοχής σκόρπισαν, άρχισαν να διαδίδουν ιστορίες για κατακλυσμό, πολλές από τις οποίες οδήγησαν πολύ αργότερα στη διατύπωση από τον Πλάτωνα της ιστορίας της Ατλαντίδας.

Αναζητώντας τα ίχνη της στη Σαντορίνη

Δεν είναι λίγοι εκείνοι που έχουν αναζητήσει τα ίχνη της χαμένης Ατλαντίδας στη Σαντορίνη και στη γιγαντιαία ηφαιστειακή έκρηξη που σημειώθηκε γύρω στο 1600 π.Χ. Η αρχαία Θήρα ήταν ένας τέλειος επίγειος παράδεισος, που καταστράφηκε περίπου το 1.500 π.Χ., μαζί με ένα πλήθος από γειτονικά παράλια, συμπαρασύροντας λαμπρά δείγματα πολιτισμού του Αιγαίου.

Για τους θιασώτες αυτής της θεωρίας, η περιγραφή της ταιριάζει απόλυτα με τα λεγόμενα του Πλάτωνα για τη μυθική χώρα των Ατλάντων που καταστράφηκε ολοσχερώς, χωρίς να αφήσει ίχνος πίσω της.

Η Ατλαντίδα απλώς δεν υπήρξε ποτέ!

Η πλειοψηφία των ιστορικών και των επιστημόνων καταλήγει στο συμπέρασμα πως το χαμένο βασίλειο της Ατλαντίδας αποτελεί απλώς έναν μύθο του Πλάτωνα. Σύμφωνα με τους υποστηρικτές της συγκεκριμένης θεωρίας, ο έλληνας φιλόσοφος επινόησε την Ατλαντίδα, θέλοντας με τον τρόπο αυτό να διατυπώσει την ιδέα του για τον ιδανικό πολιτισμό. Αλλά και για να χρησιμοποιήσει την ιστορία της ως μια παραβολή που προειδοποιούσε ότι η ανθρώπινη ύβρις και η κατάχρηση εξουσίας μπορεί να είναι η καταστροφή ενός πολιτισμού.

pronews.gr

Οι πρώτοι και πιο σημαντικοί Έλληνες ποιητές ήταν ο Όμηρος και ο Ησίοδος, που απήγγελναν τις ιστορίες τους σε γιορτές, πανηγύρια και άλλες κοινωνικές εκδηλώσεις. Τα έργα τους απέκτησαν γραπτή μορφή τον 8ο αιώνα π.Χ. Αυτοί δε χρησιμοποίησαν ποτέ τη λέξη «παράδεισος», αφού στην εποχή τους δεν υπήρχε. Η λέξη αυτή μπήκε στην ελληνική γλώσσα τον 4ο αιώνα π.Χ. από τον ιστορικό Ξενοφώντα, όταν επέστρεφε από τα ταξίδια του στην Περσία.

Ο Ξενοφώντας ελληνοποιώντας την περσική λέξη pairidaeza (περίκλειστος κήπος) δημιούργησε τη λέξη παράδεισος. Στην αρχική της χρήση η λέξη σήμαινε τους βασιλικούς κήπους -γεμάτους άγρια ζώα και γάργαρα νερά- του Πέρση βασιλιά Κύρου και δεν είχε καμιά σχέση με τη μεταθανάτια ζωή. Η λέξη αποκτά για πρώτη φορά πνευματικό περιεχόμενο, όταν οι Έλληνες μεταφραστές της Παλαιάς Διαθήκης τη χρησιμοποιούν για να περιγράφουν την Εδέμ στο βιβλίο της Γένεσης.

Οι αρχαίοι ποιητές μπορεί να μη γνώριζαν τη λέξη «παράδεισος», οπωσδήποτε, όμως, μιλούσαν για τόπους αιώνιας μακαριότητας και καταστάσεις ατέρμονης απόλαυσης που σήμερα θα ονομάζαμε παραδείσους. Αυτές οι περιγραφές πρωτοεμφανίζονται στα ομηρικά έπη, την Ιλιάδα και την Οδύσσεια, και στα έργα του Ησιόδου -αρκετά μικρότερα σε μέγεθος- θεογονία και Έργα και Ημέραι.

Και οι δύο ποιητές εκφράζουν στο έργο τους τις διαδεδομένες πεποιθήσεις της εποχής τους. Όμως, επειδή η όμορφη αφήγηση μιας ιστορίας ήταν πολύ πιο σημαντική από την ίδια την ιστορία, οι δύο ποιητές συχνά πέφτουν σε αντιφάσεις μέσα στα ποιήματα τους αλλά και μεταξύ τους. Επιπλέον, έζησαν και εργάστηκαν σ’ έναν προφορικό πολιτισμό, όπου όλοι ήξεραν τις παλαιές ιστορίες και ο καθένας μπορούσε ελεύθερα να τις παραλλάξει. Έτσι, η έννοια του παραδείσου θα μπορούσε να αλλάζει από απαγγελία σε απαγγελία. Άρα, για να συνθέσει κανείς μια εικόνα του παραδείσου, πρέπει να ανατρέξει σε πολλές πηγές -συχνά και σε πρόχειρα αποσπάσματα έργων-και να συνδυάσει τα έργα ποιητών και φιλοσόφων, όπως ο Πίνδαρος, ο Απολλόδωρος και ο Πλάτωνας. Οι Ρωμαίοι συγγραφείς Οβίδιος και Βιργίλιος επηρεάστηκαν πολύ από τους Έλληνες. Αυτό το κεφάλαιο θα επικεντρωθεί, κυρίως, στις ελληνικές πηγές, αλλά θα δείξει, επίσης, πώς η ελληνική αντίληψη του παραδείσου αναπτύσσεται στα ρωμαϊκά έργα και από τόπος όπου δεν μπορούσαν να φτάσουν οι απλοί θνητοί γίνεται κάτι που μπορεί να απολαύσει ο καθένας.

Η Χρυσή Εποχή

Στην αρχή χρυσό έπλασαν το γένος των ανθρώπων οι αθάνατοι, που κατοικούν στου Ολυμπου τα παλάτια. Αυτοί [οι άνθρωποι] υπήρχαν τον καιρό του Κρόνου, τότε που αυτός βασίλευε στον ουρανό. Ζούσαν σα θεοί, ξέγνοιαστα, χωρίς κόπους και βάσανα. Ούτε υπήρχαν τα γηρατειά, που εμείς τρέμουμε, κι έχοντας πάντα νεανικά τα χέρια και τα πόδια γλεντοκοπούσαν σε συμπόσια, μακριά από κάθε κακό. Και πέθαιναν σαν να τους έπαιρνε ο ύπνος. Κι είχαν όλα τα καλά’ η ζωοδότρα γη πρόσφερε μονάχη της καρπούς σε μεγάλη αφθονία, κι εκείνοι, ευχαριστημένοι, ζούσαν ξεκούραστα από τα κτήματά τους ανάμεσα σε πολλά αγαθά.

Ησίοδος, Έργα και Ημεραι

Αυτό το απόσπασμα είναι σχεδόν όλα όσα μας λέει ο Ησίοδος για τη Χρυσή Εποχή, την πρώτη εποχή του ανθρώπου, που ανάγεται σ’ ένα μακρινό μυθολογικό παρελθόν. Το Έργα και Ημέραι είναι η αρχαιότερη γραπτή πηγή αυτού του μύθου, που μιλάει για μια παραδείσια αλλά προ πολλού χαμένη περίοδο της ανθρώπινης ιστορίας. Σύμφωνα με τον Ησίοδο, οι χρυσοί άνθρωποι που έπλασαν οι θεοί έζησαν πολύ πριν ο Δίας γίνει αρχηγός στον Όλυμπο.

Η περιγραφή του Ησιόδου προκαλεί στον αναγνώστη μια νοσταλγία για τη χαμένη εποχή, τότε που οι άνθρωποι ζούσαν σαν θεοί στον ουρανό. Δε χρειαζόταν να δουλεύουν -η φύση έδινε τα αγαθά της με αφθονία και χωρίς κόπο- και δεν υπέφεραν ποτέ από αρρώστιες ούτε γερνούσαν. Τελικά πέθαιναν, αλλά ήρεμα στον ύπνο τους. Ζούσαν και πέθαιναν ως θνητοί – πολύ καλύτερα,όμως, από τους μετέπειτα θνητούς.

Ο Ησίοδος λέει σαφώς ότι οι χρυσοί άνθρωποι μετά το θάνατό τους γίνονταν από το Δία (που στο μεταξύ είχε σφετεριστεί την εξουσία του πατέρα του) θεία πνεύματα που φύλαγαν τους ζωντανούς.

Όμηρος, Οδύσσεια

Η άποψη του Ομήρου είναι ελαφρώς διαφορετική απ’ αυτή του Ησιόδου. Στα ομηρικά έπη η Χρυσή Εποχή δεν είναι εντελώς χαμένη. Ο ποιητής μιλάει για τους Φαίακες και τους Αιθίοπες, λαούς χαρούμενους και ειρηνικούς, που έχουν καλή σχέση με τους θεούς και απολαμβάνουν την εύνοιά τους. Οι Φαίακες πριν από πολλά χρόνια ζούσαν πολύ κοντά στους τυραννικούς Κύκλωπες (αυτό χρονικά τους τοποθετεί πριν από τη Χάλκινη Εποχή του Ησιόδου). Γι’ αυτό ο θείος βασιλιάς τους, ο Ναυσίθοος, τους ξεσήκωσε και τους έκανε να μεταναστεύσουν στη Σχερία:

… μακριά από τους υπόλοιπους ανθρώπους. Έβαλε τείχος γύρω από την πόλη κι έχτισε σπίτια κι ανέγειρε ναούς των θεών και μοίρασε τα χωράφια. Αλλά εκείνος, αφού χτυπήθηκε από την κοινή μοίρα, πέθανε, και βασίλευσε τότε ο Αλκίνοος, που οι θεοί τον είχαν προικίσει με σοφία.
Οι Φαίακες εκεί ζουν «πολύ μακριά, στη φουσκωμένη θάλασσα, στην άκρη του κόσμου, όπου δεν έρχονται άλλοι θνητοί για να αναμειχθούν μαζί τους». Για τους ενάρετους Αιθίοπες ο Όμηρος μας λέει ότι ζούσαν στη νότια πλευρά της γης.

Το ευτυχισμένο γένος των Υπερβορείων, σύμφωνα με τον Πίνδαρο, ζούσε σε παντοτινή ευτυχία και διαρκή άνοιξη στη βόρεια περιοχή της γης, πέρα από τα βουνά που υποτίθεται ότι γεννούσαν το βόρειο άνεμο. Δεν υπέφεραν από αρρώστιες και γηρατειά, δεν πολεμούσαν και δε χρειαζόταν να δουλέψουν. Η περιγραφή μάς θυμίζει έντονα τη χαμένη Χρυσή Εποχή, αλλά έχει προστεθεί ένα σημαντικό στοιχείο: αυτός ο λαός είναι απροσπέλαστος από ξηρά και θάλασσα. Ο παράδεισος της Χρυσής Εποχής παραμένει ένα άπιαστο όνειρο, αλλά αρκετά δελεαστικό, για να παρακινήσει έναν ανήσυχο ναυτικό να σκεφτεί: «Πιθανόν να ναυαγήσω, αλλά κοίτα πού μπορεί να με ξεβράσει η θάλασσα!». Ωστόσο, σε καμιά περίπτωση δεν εμφανίζεται η αισιόδοξη προοπτική μιας μελλοντικής ζωής. Οι ελληνικοί μύθοι και η επική ποίηοη κοιτούν νοσταλγικά το παρελθόν, ποτέ, όμως, το μέλλον. Οι Λατίνοι συγγραφείς ήταν αυτοί που δημιούργησαν μια πιο ελπιδοφόρα εικόνα για τη μεταθανάτια ζωή.

Οβίδιος, Μεταμορφώσεις

Μια σειρά συγγραφέων, όπως ο Άρατος και οι Ρωμαίοι Τίβουλλος, Βιργίλιος και Οβίδιος εμπνεύστηκαν από τον Ησίοδο και ξανααφηγήθηκαν την ιστορία του. Ο Οβίδιος πρόσθεσε την ιδέα της ειρήνης στην εικόνα του Ησιόδου για τη Χρυσή Εποχή. Γία τον Οβίδιο δεν υπήρχε ανάγκη πολέμου. Όλοι οι λαοί ζούσαν αρμονικά, ήταν ελεύθεροι να κάνουν ό,τι επιθυμούσαν και ήταν από τη φύση τους ενάρετοι. Η εικόνα που δίνεται είναι αυτή της ασφάλειας και της προστασίας από τον έξω κόσμο. Η Χρυσή Εποχή είναι ένα καταφύγιο ηρεμίας. Επιπλέον, στη Χρυσή Εποχή του Οβιδίου δεν υπάρχουν πλοία, που σημαίνει ότι δεν υπάρχει θαλασσοπλοΐα. Χωρίς θαλάσσια ταξίδια δεν υπήρχε η δυνατότητα οι άνθρωποι να ανακαλύψουν νέους τόπους και έτσι να αρχίσουν πολέμους. Αντί να πολεμούν, οι άνθρωποι μπορούσαν να ζουν χωρίς έγνοιες, απολαμβάνοντας τους καρπούς της φύσης:

Ο ακαλλιέργητος αγρός έγινε άσπρος από τα μεστωμένα στάχυα. Εκεί τώρα κυλούσαν ποταμοί από γάλα, κυλούσαν ποταμοί από νέκταρ και χρυσαφένιο μέλι στάλαζε από την πράσινη βελανιδιά.

Η Αργυρή και η Χάλκινη Εποχή

Σύμφωνα με τον Ησίοδο, τη Χρυσή Εποχή διαδέχτηκε η Αργυρή, που, όμως, ήταν λιγότερο παραδείσια και άρα κατώτερήτης. Και οι αργυροί άνθρωποι ζού-σαν στον Όλυμπο, πράγμα που δείχνει ότι η ζωή τους ήταν ευτυχισμένη και προνομιακή. Ωστόσο, αυτό το γένος ανθρώπων δεν απολάμβανε την ίδια μακαριότητα με το γένος της προηγούμενης εποχής. Οι αργυροί άνθρωποι είχαν 100 χρόνια ευτυχισμένης παιδικής ηλικίας, μετά την οποία γίνονταν ενήλικες. Τότε, όμως, άρχιζαν τα προβλήματα. Πέθαιναν γρήγορα και με επώδυνο τρόπο, όπως τους άξιζε, αφού μετά την ήσυχη παιδική ηλικία τους ζούσαν ανήθικα. Οι αργυροί άνθρωποι έκλεβαν συχνά ο ένας τον άλλον και δε σέβονταν τους θεούς. Αρνούνταν να τους υπηρετήσουν και να τους προσφέρουν θυσίες.

Παρ’ όλα αυτά, ο Ησίοδος επιμένει ότι η Αργυρή Εποχή ήταν μακάρια και ότι παρά τις αδυναμίες τους οι άνθρωποι εκείνης της εποχής πρέπει να τιμουνται.

Η επόμενη φάση ήταν η Χάλκινη Εποχή, μια φρικτή περίοδος στο μυθικό παρελθόν της ανθρωπότητας. Ο Δίας έφτιαξε τους ανθρώπους από φλαμουριές και τους έβαλε_να δουλεύουν το χαλκό. Ήταν βίαιοι και διεφθαρμένοι, δυνατοί αλλά εγωιστές και οδηγούνταν στο θάνατο μόνοι τους, λόγω των μεταξύ τους συγκρούσεων. Ο Ησίοδος λέει ότι τελικά «τους πήρε ο μαύρος θάνατος, κι άφησαν το λαμπερό φως του ήλιου». Με άλλα λόγια, πήγαν στο σκοτεινό Κάτω Κόσμο, στον Άδη – μοίρα θλιβερή για τους αρχαίους Έλληνες, αφού σήμαινε την αιώνια περιπλάνηση σ’ έναν τόπο τόσο άθλιο, που και οι θεοί απέφευγαν. Ήταν μια μισερή ζωή, ανήσυχη και στοιχειωμένη, ατέλειωτη και άχαρη.

Η Ηρωική Εποχή

Ο φριχτός χαρακτήρας της Χάλκινης Εποχής βοηθάει να αναδειχτούν τα θαυμάσια στοιχεία της εποχής που ακολούθησε. Ήταν η Ηρωική Εποχή, κατά την οποία οι άνθρωποι υπήρξαν ευγενείς, δίκαιοι και θεϊκοί. Αυτές οι αρετές ήταν αναμενόμενες, αφού οι Ήρωες προήλθαν από τη συνεύρεση θνητών και θεών. Ήταν ημίθεοι και πολύ τυχεροί, γιατί δε θα χρειαζόταν ποτέ να πάνε στον Άδη. Όταν πέθαιναν, πήγαιναν στα Νησιά των Μακάρων (γνωστά και ως Ηλύσια Πεδία), ένα είδος παραδείσου τον οποίο θα εξετάσουμε παρακάτω.

Οι Ήρωες διαφέρουν τόσο πολύ από τους ανθρώπους της Χάλκινης Εποχής, που πολλοί ερευνητές υποστηρίζουν ότι αυτό το στάδιο του ανθρώπινου παρελθόντος πρέπει να προστέθηκε στην ιστορία του Ησιόδου αργότερα. Σίγουρα, πάντως, βοηθάει το γεγονός ότι αυτό το στάδιο βρίσκεται στον Ησίοδο, γιατί οι μυθικοί Ήρωες είναι κεντρικοί χαρακτήρες στην επική ποίηση του Ομήρου. Έτσι, μπορούμε να τους τοποθετήσουμε στην αμέσως προηγούμενη εποχή απ’ αυτή του Ησιόδου, στην Εποχή του Σιδήρου.

Η Στύγα

Η Διάβαση της Στυγός του Γιόακιμ Πατινίρ, περ. 1520.

Ο διάσημος πίνακας συνδυάζει την κλασική μυθολογία με το χριστιανικό συμβολισμό.

Ο Χάρωνας, που στέκεται όρθιος μέσα στη βάρκα, είναι ο βαρκάρης που μεταφέρει τις ψυχές των νεκρών στον Κάτω Κόσμο διασχίζοντας τη Στύγα. Ο Γιόακιμ την απεικονίζει ως ένα γαλαζοπράσινο, πλατύ και ήρεμο ποτάμι, όπου οι ψυχές των νεκρών πρέπει να κάνουν μια ηθική επιλογή.

Η ανθρώπινη ψυχή, η μικρόσωμη γυμνή φιγούρα που κάθεται μέσα στη βάρκα, πρέπει να επιλέξει ανάμεσα σε δύο παραποτάμους: ο αριστερός είναι ελικοειδής, στενός και δύσκολος, αλλά τελικά οδηγεί στον παράδεισο και την αιώνια ζωή ο δεξιός είναι ο εύκολος δρόμος προς την κόλαση. Ο άγγελος στην αριστερή όχθη νεύει στην ψυχή, για να την κατευθύνει μέσα από τους επικίνδυνους βράχους και να την οδηγήσει στον παράδεισο, αλλά η βάρκα ακολουθεί το βλέμμα του επιβάτη της και στρίβει απαλά προς τη δεξιά όχθη. Με την πρώτη ματιά, φαίνεται να είναι ένα ελκυστικό μέρος, και, παρότι την είσοδο φρουρεί ο Κέρβερος (ο τερατόμορφος σκύλος που, σύμφωνα με τον κλασικό μύθο, φύλαγε τις πύλες του Άδη) που εδώ συμβολίζει το διάβολο, φαίνεται να εκπέμπει την αθωότητα της Εδέμ. Ωστόσο, πιο βαθιά παραμονεύει η κόλαση, και η ψυχή σύντομα θα χαθεί. Ο Χάρωνας δεν κοιτάει ούτε προς τον παράδεισο ούτε προς την κόλαση, παρά ατενίζει έξω από τον πίνακα προς το θεατή, που και αυτός θα χρειαστεί κάποτε να επιλέξει μεταξύ των δύο.

Η Παρούσα Εποχή

Ο Ησίοδος θρηνεί για την ατυχία του να βρίσκεται στο θλιβερό αυτό στάδιο της ανθρώπινης ιστορίας, δηλαδή στο παρόν. Ο παράδεισος, λέει, είναι κάτι που ούτε ο ίδιος ούτε οι σύγχρονοί του θα μπορέσουν ποτέ να φτάσουν. Ζουν τώρα σ’ αυτό τον κόσμο μια ζωή αδιάκοπης δυστυχίας και βίαιων παρεμβάσεων από τους πολλούς θεούς του Ολύμπου. Η φρικτή μοίρα τους είναι προδιαγεγραμμένη και αναπόφευκτη.

Με προφητικό τόνο ο Ησίοδος αποκαλύπτει τα σημάδια του τέλους της εποχής του: θα γεννηθούν μωρά με γκρίζα μαλλιά, οι θεοί της χρηστότητας και του ηθικού ελέγχου, αηδιασμένοι, θα εγκαταλείψουν την ανθρωπότητα και θα επιστρέφουν στο σπίτι τους στον Όλυμπο. Και το χειρότερο απ’ όλα, η ανθρωπότητα δε θα απολαμβάνει πια τη δυνατότητα μιας ευτυχισμένης και αιώνιας μεταθανάτιας ζωής’ ο θάνατος θα οδηγεί στον Κάτω Κόσμο.

Ο μύθος για τις διάφορες εποχές του ανθρώπου δείχνει ότι ο παράδεισος έχει χαθεί, είναι μόνο κομμάτι του παρελθόντος. Και όπου η Χρυσή Εποχή υπάρχει ακόμα, είναι απροσπέλαστη για τον άνθρωπο. Για τον Ησίοδο, είναι η νοσταλγική ανάμνηση μιας πραγματικότητας χαμένης ανεπιστρεπτί. Η διήγηση του Ησιόδου δε μας λέει τίποτα για τη διάρκεια των διαφόρων εποχών του ανθρώπου. Και το σημαντικότερο, δεν εξηγεί καθόλου γιατί εξαρχής οι θεοί ασχολήθηκαν με τους ανθρώπους. Για να καταλάβουμε το γιατί, πρέπει να επισκεφθούμε το βουνό του Ολύμπου, την κατοικία των θεών.

Πηγή: theancientwebgreece.wordpress.com

Το ανήσυχο και διψασμένο για γνώση ανθρώπινο πνεύμα δεν αρκείτε στην έρευνα και ανακάλυψη των νόμων που είναι βασικοί για την εξέλιξη και την εκτέλεση του προορισμού του πάνω στη Γη. Με αγωνία ενδιαφέρεται να μάθει τι πρόκειται να συμβεί μετά θάνατον, τι θα γίνει η ψυχή του, θα επιζήσει η γήινη προσωπικότητά του, θα επανέλθει στη Γη για να εμψυχώσει ένα άλλο σώμα και πως μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο;

Οι αρχαίοι διανοητές εξετάζουν το φυσικό σώμα του ανθρώπου όχι ως κάτι ξεχωριστό, όπως κάνει η σύγχρονη επιστήμη (ανατομικά, βιολογικά, φυσιολογικά), αλλά πάντοτε σε σχέση με την ψυχή που εδρεύει σε αυτό.

Χάρη στην ψυχή, το σώμα κινείται, λειτουργεί, ζει. Είναι απλά το όργανο που αυτή χρησιμοποιεί. Σώμα χωρίς ψυχή είναι αδιανόητο. Για τους Πυθαγόρειους και Πλατωνικούς η λέξη άνθρωπος σήμαινε κάτι πολύ περισσότερο από τον ορατό άνθρωπο και, στην κυριολεξία, με τον όρο αυτόν εννοούσαν αποκλειστικά τον άνθρωπο, ως το πνεύμα και την ψυχή την ενσαρκωμένη προσωρινά στο ανθρώπινο σώμα. «άνθρωπος εστί ψυχή σώματι χρωμένη» (Πλάτων, Τιμαίος 42 D, Φαίδων 111 Α)

Η ψυχή έλκει την καταγωγή της από το νοητικό πεδίο, για να εκδηλώσει την διαπλαστική και οργανική της ικανότητα. Κατέχει διάμεση θέση μεταξύ νοητού και αισθητού και έρχεται να εμψυχώσει τα σώματα, γεννώντας το χώρο και το χρόνο. Αποτελεί τμήμα της παγκόσμιας ψυχής του κόσμου η οποία μερίζεται σε ατομικές ψυχές, με σκοπό την απόκτηση της εμπειρίας του υλικού πεδίου.

Η ΣΠΕΙΡΑ ΤΗΣ ΚΑΘΑΡΣΗΣ

Το θέμα της μετενσάρκωσης απασχόλησε τον Πυθαγόρα και αποτέλεσε σπουδαίο έρεισμα για την ηθική και θρησκευτική του δοξασία. Επειδή, όμως, το πρόβλημα της επιβίωσης της ψυχής και της μελλοντικής της σταδιοδρομίας ανάγεται σε πνευματικές σφαίρες και προϋποθέτει πνευματική εξέλιξη, πρέπει να απασχολούσε μόνον τους μαθητές ανώτερου βαθμού, αυτούς που ήδη είχαν μυηθεί στην όλη κοσμοθεωρία και βιοθεωρία του μεγάλου φιλόσοφου. Επομένως, πρέπει να ήταν μυστική και να μην την κοινοποιούσαν στο λαό. Το σημαντικό όμως αυτό θέμα, αναπτυσσόταν ασφαλώς τόσο στους «ακροαματικούς» όσο και στους ανώτερους μυητικούς βαθμούς. Κι όπως είναι φυσικό, στους πρώτους από εξωτερικής πλευράς, ενώ στους άλλους από εσωτερικής.

Η εξωτερική διδασκαλία για τη μετεμψύχωση, που απέβλεπε στην ηθική προετοιμασία και επιλογή των ικανών καθώς και στην παρηγορητική ικανοποίηση των αδαών, διαδόθηκε ευρύτατα και διασώθηκαν αρκετά στοιχεία για το θέμα. Όπως είναι φυσικό, οι πληροφορίες αυτές υπέστησαν πολλές παραποιήσεις εκ μέρους των αμύητων και ως αποτέλεσμα, το όλο ζήτημα με την πάροδο των χρόνων πήρε την απλοϊκή γνωστή του μορφή. Έτσι, κατέληξαν οι μεταγενέστεροι να αποδώσουν στον Πυθαγορισμό ποικίλα απλοϊκά και παιδαριώδη μυθεύματα που αναφέρονται στο βίο του μύστη και στη διδασκαλία του.

Αντιθέτως, το θέμα της μετενσάρκωσης ήταν διαδεδομένο σε όλα τα στρώματα του λαού με μορφή εξωτερικών μύθων που περιλάμβαναν στοιχεία δεοντολογικά, όπως η τιμωρία μετά θάνατον, η κρίση των ψυχών κλπ. Στην πυθαγόρεια παράδοση, η ένωση της ψυχής με το σώμα θεωρείται πτώση, μια παρά φύση κατάσταση και η μετενσάρκωση θεωρείται η μόνη εξελικτική σπειροειδής διαδρομή κάθαρσης. Τη θεωρία της μετενσάρκωσης διδάχθηκε ο Πυθαγόρας από το δάσκαλό του Φερεκύδη τον Σύρο, ενώ πολλοί υποστηρίζουν ότι την αποκόμισε από τον Ορφισμό, στα μυστήρια του οποίου είχε μυηθεί.

Ο Ηρόδοτος (ΙΙ 123), σε σχετικό εδάφιο για τη μετενσάρκωση, υποστηρίζει ότι οι Αιγύπτιοι ήταν πρώτοι που πίστευαν στην αθανασία της ψυχής και ότι αυτή, μετά τη φθορά του σώματος, επανενσαρκώνεται σε άλλο πλάσμα που γεννιέται εκεί τη στιγμή, μέχρις ότου διανύσει ολόκληρο τον κύκλο των ζωικών υπάρξεων (ζώα, αμφίβια και πτηνά). Τότε επανέρχεται και εγκαθίσταται σε ένα ανθρώπινο σώμα. Η όλη εξέλιξη διαρκεί 3.000 χρόνια. Ο Ηρόδοτος ισχυρίζεται ότι η θεωρία αυτή οικειοποιήθηκαν και δίδαξαν μερικοί Έλληνες υπονοώντας ασφαλώς τον Πυθαγόρα και τον Εμπεδοκλή.

ΠΤΩΣΗ Ή ΚΑΘΟΔΟΣ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ;

Ο Πλάτωνας (Φαίδρος 245 C) κάνει λόγο για την αθανασία της ψυχής, λέγοντας ότι αυτή φέρει εξ αρχής φτερούγες οι οποίες, όσο διατηρούνται δυνατές, τη συγκρατούν στις υπερουράνιες περιοχές, ενώ όταν χάσει αυτή τη δύναμη, ενσαρκώνεται κατά πρώτον σε ανθρώπινα σώματα, για να μπορέσει να επιτύχει εκ νέου την άνοδό της, ενώ, αν δεν τα καταφέρει, είναι δυνατόν να «βυθιστεί» σε σώματα ζώων.

Υπογραμμίζει ότι η ψυχή ενός αληθινού φιλόσοφου ύστερα από 3.000 χρόνια μπορεί να αποκτήσει και πάλι τα φτερά της και να ξαναγυρίσει εκεί που ανήκει, ενώ για τις κοινές ψυχές απαιτείται διάσημα τουλάχιστον 10.000 χρόνων. Οι γεννήσεις σε ανθρώπινα ή και σε ζωικά σώματα είναι μάλλον το επακόλουθο μιας πτώσης ή υποβάθμισης από έναν ανώτερο κόσμο σε άλλον κατώτερο, με τη δυνατότητα, όμως να ανυψωθεί και πάλι προς την πηγή του Ανώτερου. Ο Πλάτωνας είναι γνωστό ότι θεωρούσε το σώμα τάφο της ψυχής και στον Κρατύλο συμπλέει με τη διδασκαλία του Ορφέα, ότι δηλαδή η ψυχή τιμωρείται μέσω της ένωσής της με το σώμα.

Ο μύθος της πτώσης των ψυχών από τον υπερκόσμιο ουρανό σε ένα υλικό σώμα αποτελεί την πρώτη άποψη της παλιάς αντίθεσης μεταξύ των φιλοσόφων,ενώ η άλλη υποστηρίζει την κάθοδο της ψυχής του ήδη. Η διαφορά των εννοιών είναι μέγιστη και αυτός που αναλαμβάνει να δώσει σαφείς και ακριβείς απαντήσεις στο ερώτημα «γιατί η ψυχή εγκαταλείπει την ευδαιμονία της και έρχεται να δοκιμαστεί ενσαρκωμένη στη Γη» είναι ο Πλωτίνος, ο καθαυτό ιδρυτής του Νεοπλατωνισμού ο οποίος απαντά στις Εννεάδες (IV 3,14) ότι, αν σε παρέμενε στο νοητό κόσμο η ψυχή, θα διατελούσε σε αδράνεια, χωρίς να μπορεί να προσφέρει τίποτα στην καθολική εξέλιξη, αλλά ούτε και η ίδια θα εμπλουτιζόταν με την πείρα που της είναι αναγκαία για να δράσει.

Μέσα από τις δοκιμασίες πάνω στη Γη κινητοποιεί και δραστηριοποιεί τις υπάρχουσες γνώσεις της, εφαρμόζει τις άπειρες δυνατότητες της και επανέρχεται πιο ισχυρή και τελειότερη από όσο ήταν πριν κατέλθει.

Ο ίδιος συνεχίζει, υποστηρίζοντας ότι, ακόμα κι αν η κάθοδος της ψυχής σε ένα σώμα θεωρηθεί αναγκαιότητα 0reincarnation2.jpgτης παγκόσμιας οργάνωσης ή λειτούργημα και όχι τιμωρία, δεν παύει να είναι για την ψυχή μια μεγάλη δοκιμασία από την οποία αυτή πρέπει να βγει νικήτρια. Εξαρτάται, λοιπόν, από την ενσαρκωμένη ψυχή αν η δοκιμασία της θα είναι ωφέλιμη και αποδοτική για την εξέλιξή της. Ο Πλωτίνος παρατηρεί ότι όλες οι ψυχές δεν συμπεριφέρονται με τον ίδιο τρόπο στη δοκιμασία της ενσάρκωσης.

Μερικές υποκύπτουν στο κακό και στην αδικία. Η ψυχή που βάρυνε λόγω των σωματικών δεσμεύσεων δεν μπορεί να επανέλθει μετά το θάνατο στο νοητό κόσμο. Θα ενσαρκωθεί σε άλλο σώμα ανθρώπου η ζώου, σύμφωνα με τις προδιαθέσεις που απέκτησε κατά τη διάρκεια ζωής της. Έτσι, η τιμωρία των μοχθηρών και η ανταμοιβή των καλών υφίσταται μέσα στην αιώνια τάξη του κόσμου.

Ο Ολυμπιόδωρος (σχόλια Φαίδωνα του Πλάτωνα) περιγράφει την κάθοδο της ψυχής με θαυμαστό τρόπο: «Η ψυχή κορικώς κατέρχεται (σ.σ. με τον τρόπο της Περσεφόνης) σε γένεση, (σ.σ. Κόρη είναι το όνομα της Περσεφόνης), μερίζεται όμως από τη γένεση Διονυσιακώς, τοποθετείται στο σώμα Προμηθεϊκώς, άρα απελευθερώνεται από τα δεσμά της με τη χρησιμοποίηση της δύναμης του Ηρακλέους, επανασυναρμολογείται σε σύνολο με τη βοήθεια του Απόλλωνος και της Σωτήρος Αθηνάς και εξαγνίζεται με τη φιλοσοφική πειθαρχία».

Η σοφία των αρχαίων έκρυβε πίσω από τους μύθους του Ηρακλή, του Οδυσσέα και άλλων που κατέβηκαν στον ήδη και γρήγορα επέστρεψαν από αυτόν την απελευθέρωση από τη δουλεία της ενσάρκωσης, μέσω της εξαγνιστικής πειθαρχίας. Ο Πρόκλιος αναφέρει ότι ο Ηρακλής, εξαγνισμένος με ιερές μυήσεις, πήρε θέση ανάμεσα στους θεούς. Είναι γνωστή η τρομερή κατάσταση της ψυχής του όσο διάστημα ήταν αιχμάλωτος της σωματικής του φύσης.

Ο Πίνδαρος σε ένα απόσπασμα ενός ποιήματος που αναφέρει το διάλογο του Πλάτωνα Μένων αναφέρει η Περσεφόνη στέλνει τις ψυχές που δέχθηκε στα βασίλεια του ’δη για κάθαρση, ύστερα από εννέα χρόνια στον πάνω κόσμο. Και ότι από τις ψυχές αυτές προέρχονται μεγαλοφυείς βασιλιάδες και δυνατοί άνδρες τόσο σε δύναμη όσο και σε σοφία.

Ο Εμπεδοκλής ασχολείται με τη θεωρία της περιπλάνησης των ψυχών σε μια σειρά από διασωθέντα αποσπάσματα (Diels, Προσωκρατικοί). Στο απόσπασμα Β 115 λέει ότι, εάν μια ψυχή κηλιδωθεί από πράξη φόνου, επιορκίας ή άλλου εγκλήματος, «ντύνεται» τη μορφή θνητού και περιφέρεται μακριά από την χώρα των Μακάρων και παραδίνεται από το ένα στοιχείο στο άλλο. «Ένας εξ αυτών είμαι κι εγώ, ένας από τους θεούς εξόριστος και περιπλανώμενος, διότι ακολούθησα τις προτροπές της Διχόνοιας», ομολογεί ο ίδιος ο Εμπεδοκλής. Στο απόσπασμα Β 117 ισχυρίζεται ότι υπήρξε νεανίας, κόρη, θάμνος, πτηνό κι άφωνο ψάρι.

Η ΑΛΛΗΓΟΡΙΑ ΤΗΣ «ΘΕΙΑΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ»

Η θεωρία της μετενσάρκωσης παραδέχεται τόσο την πτώση της ψυχής σε ζωικά σώματα ένεκα τιμωρίας όσο και την αναγωγή των αξιών σε σώματα ηρώων, αντίθετα με τη σύγχρονη θεωρία της μετενσάρκωσης που θεωρεί τη γραμμική εξέλιξη των ψυχών μέσω της βελτίωσης από τις προοδευτικές ενσαρκώσεις στη Γη.

Ο Πορφύριος, από τους σημαντικότερους νεοπλατωνικούς φιλοσόφους, αρνείται σε δυο σημεία την πλατωνική θέση, λέγοντας ότι η ανθρώπινη ψυχή δεν μπορεί να τεθεί σε σώμα ζώου, όπως και ότι η ανθρώπινη ψυχή «άπαξ καθαρθείσα», δεν επανέρχεται πλέον σε σώμα ανθρώπου, αλλά ακολουθεί το πεπρωμένο της που είναι η αποθέωση, δηλαδή η εγκατάστασή της σε Μακάρια Πεδία.

Εξαίρεση αποτελούν οι ψυχές των ηρώων που επανέρχονται οικιοθελώς στη Γη και ενσαρκώνονται, για να καθοδηγήσουν τους ανθρώπους. Τέτοια περίπτωση θεωρεί τον Πυθαγόρα που ενσαρκώθηκε με σκοπό να μεταλαμπαδεύσει την πείρα του στην ανθρωπότητα. Το γεγονός ότι ο Πυθαγόρας μυήθηκε στα διάφορα Μυστήρια δεν αλλάζει την κατάσταση, γιατί έπρεπε να «αναμνηστεί» την αλήθεια που «εν σπέρματι» κατείχε και να προσαρμοστεί στο χώρο και στο χρόνο που γεννήθηκε.

Ο Ιεροκλής στο υπόμνημά του Χρυσά Έπη του Πυθαγόρα (στ. 55) σχολιάζοντας το στίχο «Ούτε τα ανέλπιστα να ελπίζεις ούτε και τίποτα να σου διαφεύγει εκ των όντων», καταφέρεται σαφώς εναντίον της πλάνης εκείνων που ερμηνεύσουν κατά γράμμα την πυθαγόρεια και πλατωνική διδασκαλία για τη μετεμψύχωση:

«Εάν κάποιος περιμένει μετά το σωματικό του θάνατο να ντυθεί η ψυχή του το σώμα ενός άλογου ζώου, λόγω των ατελειών του ή φυτού, λόγω της αδράνειας των αισθημάτων του και ο ίδιος, παίρνοντας δρόμο αντίθετο από εκείνους που μεταβάλουν την ουσία του ανθρώπου σε ανώτερο ον, πιστεύει σε ανέλπιστες αξίες, κατακρημνίζοντας την ψυχή του σε μια κατώτερη ουσία, απατάται και αγνοεί τελείως το είδος της ψυχής η οποία ουδέποτε μπορεί να αλλάξει».

Ισχυρίζεται ότι η θεωρία της μετεμψύχωσης δεν είναι παρά μια εικόνα, μια αλληγορία, για να μας διδάξει ότι ο άνθρωπος γίνεται όμοιος με τα ζώα ένεκα των ελαττωμάτων του ή θεός ένεκα της αρετής του.

Για τη μετά θάνατον του σώματος αθανασία της ψυχής πολλά ειπώθηκαν κατά τη διάρκεια των αιώνων από τα διάφορα φιλοσοφικά κινήματα (Παράδεισος και Κόλαση, Τάρταρα, Ηλύσια πεδία κλπ). Όλα αυτά όμως είναι αλληγορίες και υποθέσεις τις οποίες οι εκάστοτε διανοητές συνέλαβαν και διατύπωσαν μυθολογικά και των οποίων η αληθοφάνεια δεν είναι δυνατό να αποδειχθεί διανοητικά ή με συλλογισμούς.

Εκείνο που πρέπει ο άνθρωπος να αντιληφθεί και να παραδεχθεί είναι ότι οι νόμοι που διέπουν τη μεταθανάτια ζωή είναι ανώτεροι της ανθρώπινης διάνοιας, είναι αδέκαστοι, αλλά συγχρόνως δίκαιοι και είναι αδύνατον να αστοχήσουν ή να παραπλανηθούν. Ο Ιεροκλής διακηρύσσει: «Ευσεβής είναι εκείνος που κατέχει τη Θεία Επιστήμη και προσφέρει εις το Θείον ως άριστη τιμή τη δική του τελείωση. Κάθε άνθρωπος, προσπαθώντας κατά άλλον τρόπο να τιμήσει το Θείον και μη προσφέροντας ως θυσία τον ίδιο τον εαυτό του, γινόμενος παρανάλωμα εξωτερικής ευπορίας, εκτελεί πράξη άχρηστη και μάταιη».

«Η νέα ζωή δεν αρχίζει να αναπτύσσεται εκεί ακριβώς που είχε σταματήσει. Δεν επαναλαμβάνει και δεν 0reincarnation4.jpgσυνεχίζει μόνον την προηγούμενη επιφανειακή προσωπικότητα και την εξωτερική εμφάνισή μας. Διαδραματίζεται μια αφομοίωση, μια αποβολή, μια ενδυνάμωση και μια αλλαγή των παλιών χαρακτηριστικών και κινήτρων, μια ανακατάταξη της προηγούμενης εξέλιξης και μια επιλογή μελλοντικών στόχων, χωρίς να καρποφορήσει και να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της εξέλιξης.

Γιατί κάθε γέννηση είναι μια καινούρια αρχή η οποία, αν και στηρίζεται στο παρελθόν, δεν αποτελεί τη μηχανική του προέκταση. Η αναγέννηση δεν είναι μια διαρκής επανάληψη, αλλά μια διαδικασία, το μηχανικό μέρος μιας εξελικτικής διαδικασίας.»

Σρι Ορομπίντο

«Απλώς και μόνον το γεγονός ότι οι άνθρωποι μιλούν για αναγέννηση και ότι μια τέτοια ιδέα υφίσταται, σημαίνει ότι ένα απόθεμα ψυχικών εμπειριών που σχετίζονται με αυτόν τον όρο θα πρέπει πράγματι να υπάρχει. Η αναγέννηση είναι μια επιβεβαίωση που θα πρέπει να περιλαμβάνεται ανάμεσα στις πιο βασικές για την ανθρωπότητα.»

Παρακολουθώντας τις πολύπλοκες διαδρομές των κύκλων του Ελληνικού μύθουσυναντάει κανείς ένα μεγάλο πλήθος πλασμάτων, που εμφανίζονται συνήθως σε δεύτερους ρόλους, αλλά κερδίζουν την παράσταση με την απόκοσμη παρουσία τους.

Σήμερα παρουσιάζεται ένα μέρος από τα Μυθολογικά πλάσματαπου δείχνουν την εντυπωσιακή ποικιλομορφία που είχε για τους αρχαίους Έλληνεςη προσωποποίηση του φοβερού.

Δεν πρόκειται για έναν εξαντλητικό κατάλογο, τα πλάσματα αυτά είναι στ’ αλήθεια πολλά περισσότερα, για μια αντιπροσωπευτική πινακοθήκη.

Ο Πλάτωνας στο βιβλίο του Τίμαιος ή Περί Φύσεως, εξηγεί διεξοδικά την κατασκευή του ανθρώπινου σώματος.

Ο εγκέφαλος έλεγε, είναι το όργανο στο ανθρώπινο σώμα που μέσα σε αυτόν βρίσκεται αναμεμιγμένη η ψυχή. Μέσα στον εγκέφαλο βρίσκεται η θεία συνείδηση. Ο εγκέφαλος βρίσκεται στο κεφάλι, το υψηλότερο μέρος του ανθρώπινου σώματος. Ο νωτιαίος μυελός που είναι η συνέχεια του εγκεφάλου, διατρέχει όλη την σπονδυλική στήλη. (Οι αρχαίοι Έλληνες την ονόμαζαν ιερά σήραγγα ή ιερό καλάμι ή σωλήνα). Ο νωτιαίος μυελός καταλήγει στο χαμηλότερο σημείο του σώματος που είναι και το πλησιέστερο στη γη. Το σπέρμα είναι στην ουσία ένα είδος εγκεφαλονωτιαίου μυελού. Αυτός ο μυελός ή η πνευματική ουσία είναι τόσο ισχυρή που μπορεί με την είσοδο της στη μήτρα να παράγει καινούρια ζωή. Η θεία συνείδηση αναμεμιγμένη με τις ουσίες του σώματος, κατεβαίνει από ψηλά στο κεφάλι και καταλήγει στο χαμηλότερο ενεργειακό κέντρο.

Αυτό το κέντρο ονομάζεται Μουλαντάρ στα σανσκριτικά και σημαίνει υποστηρικτική ρίζα. Όλες οι ουσίες του σώματος καταλήγουν σε αυτή την υποστηρικτική ρίζα. Σε αυτή την υποστηρικτική ρίζα υπάρχει υψηλή συγκέντρωση χυμού ή μυελού. Μέσα στον μυελό κρύβεται η πνευματική ενέργεια και αυτή καταλήγει μέσω των υγρών του σώματος στο κατώτερο κέντρο. Όταν γίνεται άσκοπη κατασπατάληση των υγρών του σώματος γίνεται κατασπατάληση της ενέργειας της ψυχής. Ή γίνεται κατασπατάληση της πνευματικής καθαρότητας. Αυτό συμβαίνει γιατί η φυσική ουσία που στο σώμα συγκεντρώνει τον αιθέρα και το άρωμα της ψυχής, είναι το εγκεφαλονωτιαίο υγρό. Δεν υπάρχει όμως καμία «αμαρτία» πίσω από την κατασπατάληση της ενέργειας της ψυχής. Απλά πίσω από την άσκοπη κατασπατάληση, υπάρχει η άγνοια για την φύση των πραγμάτων και ταυτόχρονα η λεγόμενη προσκόλληση στα κατώτερα στρώματα.

Ας σταθούμε για λίγο στα λόγια του Πλάτωνα για την κατασκευή του ανθρώπινου σώματος.

Μέσα σε αυτή την κατασκευή και μέσα στο υλικό σώμα βρίσκεται ο Θεός. Ο Θεός είναι αναμεμιγμένος με μαεστρία μέσα στο υλικό σώμα. Η συγκεκριμένη θεολογική γνώση του Πλάτωνα, έρχεται και κουμπώνει με την ανατολική γνώση περί θεότητας. Η ανατολική θεολογία στηρίζεται εξ ολοκλήρου στην γνώση της ύπαρξης του Θεού μέσα στο σώμα. Μέσα σε κάθε σώμα και αναμεμιγμένο μέσα στα υγρά, τις σάρκες και τον σκελετό, έχει γίνει πρόβλεψη να βρίσκεται ο δημιουργός. Αυτό σαν γνώση είναι πολύ-πολύ σημαντική. Έτσι, το γεγονός ότι οι άνθρωποι κάνουν διαλογισμό γυρνώντας μέσα σε αυτούς για να βρουν τον Θεό, ακούγεται όμορφο και φυσιολογικό. Αναπαύει την καρδιά του ανθρώπου μια αληθινή γνώση σαν και αυτή.

Είναι χρειαζούμενο να ξέρεις ότι ο Θεός βρίσκεται, όντως, μέσα στον άνθρωπο. Υπάρχει σαν δυνατότητα μέσα σε αυτόν, εάν ο ίδιος κινηθεί προς αυτήν την κατεύθυνση. Μέσα στο σώμα το ίδιο και σε υλική μορφή, υπάρχει η ανάμιξη της θεϊκής ενέργειας. Εάν δεν κινηθεί όμως κάποιος προς τα επάνω, δεν πρόκειται ποτά να το διαπιστώσει. Το ανθρώπινο σώμα, μικρογραφία ολάκερης της ύπαρξης, εμπεριέχει μέσα σε αυτό, ακόμα και την υψηλότερη μορφή δημιουργίας. Ο άνθρωπος είναι ένα ακριβές αντίγραφο της δημιουργίας. Είναι υλοποιημένος καθ’ εικόνα και ομοίωση. Είναι καιρός να ακούσεις αυτά τα λόγια, γνωρίζοντας ότι αυτά, αντιπροσωπεύουν ολάκερη την αλήθεια. Ακριβώς, επειδή ο Θεός ήδη βρίσκεται μέσα σε αυτόν, υπάρχει η δυνατότητα να τον βρει. Οι άνθρωποι κοιτώντας προς τα επάνω, (μιλώντας για το θείο), αναγνωρίζουν το μέρος της δημιουργίας που βρίσκεται έξω από αυτούς. Το σωστότερο όμως, θα ήταν να εστιάζονταν μέσα σε αυτούς.

Στα πλαίσια της μεταρρύθμισης στην παιδεία, οι Γάλλοι καθηγητές και μαθητές φαίνεται πως επέλεξαν συνειδητά να συνεχίσουν να διδάσκονται αρχαία ελληνικά και λατινικά

Τα γυμνάσια της Γαλλίας αναμένεται να εφαρμόσουν ένα νέο πρόγραμμα σπουδών που εισαγάγει το υπουργείο Παιδείας με στόχο όπως ισχυρίζεται την εξατομίκευση και την ελευθερία στην επιλογή των γνωστικών αντικειμένων από μαθητή,  σε μαθητή. Στα πλαίσια αυτά, το υπουργείο διάρθρωσε μια σειρά από θεματικές που μπορεί ένας Γάλλος μαθητής του γυμνασίου να επιλέξει, όπως Πολιτισμός και τέχνες, Πληροφορική, Επικοινωνία, Κοινωνία, Ξένες γλώσσες, Επιστήμες, Σώμα και υγεία και πολλά άλλα. Ανάμεσα σε αυτά, δημιουργήθηκε και μια ξεχωριστή θεματική με τίτλο Γλώσσες και πολιτισμός της Αρχαιότητας στην οποία όπως είναι φυσικό δεσπόζει η εκμάθηση της αρχαίας ελληνικής και της λατινικής γλώσσας.

Παρά τις πρώτες αντιδράσεις, με καθηγητές και συνδικαλιστές να ισχυρίζονται πως το νέο σύστημα θα εξαλείψει τις λεγόμενες μητρικές γλώσσες από την παιδεία, από το υπουργείο ανακοίνωσαν σε κλίμα ευφορίας πως το 92% των γυμνασίων της χώρας, καθώς και το 70% των μαθητών γυμνασίου επέλεξαν την παραπάνω θεματική. "Αυτό σημαίνει πως όχι απλά, τα λατινικά και τα Ελληνικά δεν θα εξαφανισθούν, αλλά θα ενισχυθούν"σημειώνουν κύκλοι του υπουργείου. Όπως αναφέρουν, τα στοιχεία δείχνουν πως τριπλάσιος αριθμός μαθητών σε σχέση με την περασμένη χρονιά θα μαθαίνουν τις αρχαίες γλώσσες στο γαλλικό σχολείο.

Μια μεταρρύθμιση, δεκάδες αντιδράσεις

Η μεταρρύθμιση των σοσιαλιστών για το κολέγιο έχει προκαλέσει ποικίλες αντιδράσεις, καθώς δεν είναι λίγοι οι συνδικαλιστές, οι γονείς και οι καθηγητές που δυσκολεύονται να διακρίνουν τον τρόπο με τον οποίο θα λειτουργήσει το νέο σύστημα και προειδοποιούν πως λίγες μέρες πριν την έναρξη της νέας χρονιάς όλα μοιάζουν να βρίσκονται στον αέρα. Το στοίχημα της κυβέρνησης είναι να φτιάξουν ένα πιο ευέλικτο σύστημα, μέσα στο οποίο ο μαθητής θα μπορεί να επιλέξει, να διαμορφώσει και τελικά να ακολουθήσει ένα πρόγραμμα που ταιριάζει περισσότερο στα δικά του ενδιαφέροντα.

Για πολλούς είναι ακριβώς αυτή η επιλογή πεδίων που θέτει το πρόβλημα, καθώς εκφράζονται οι ανησυχίες πως μαθητές ενδέχεται να επιλέγουν να παραλείπουν βασικά μαθήματα, ανάλογα με την κλίση τους, με αποτέλεσμα να στερούνται βασικών γνώσεων περνώντας στο λύκειο. Από το υπουργείο πάντως εμφανίζονται καθησυχαστικοί, ενώ διαβεβαιώνουν πως τα μαθήματα και οι γνώσεις που θεωρούνται θεμελιώδεις.

*Στη φωτό η Γαλλία υπουργός Παιδείας Najat Vallaud-Belkacem, πρώτη γυναίκα που αναλαμβάνει χαρτοφυλάκιο παιδείας στην κυβέρνηση των σοσιαλιστών

Το Μαυσωλείο της Αλικαρνασσού, γνωστό και ως τάφος του βασιλιά Μαυσώλου, που βρίσκεται στην Αλικαρνασσό και αναφέρεται  ως ένα από τα επτά θαύματα του Κόσμου, θα αποκατασταθεί μαζί με τα έργα για την διάνοιξη της οδού που συνδέει το δρόμο από και προς τον τάφο τα οποία έχουν ξεκινήσει, αναφέρει ο τουρκικός τύπος.

Ο διάσημος Δανός καθηγητής αρχαιολογίας Poul Pedersen και ο βοηθός του, καθηγητής John Lund έφτασαν στην Αλικαρνασσό για την έναρξη των εργασιών αποκατάστασης.

Το ίδρυμα ακαδημίας μεσογειακών χωρών, το οποίο ιδρύθηκε το 1993 και διευθύνεται από τον Ozay Kartal, εργάζεται πυρετωδώς για την αποκάλυψη αρχαίων ελληνικών έργωνρίχνοντας φως στην ιστορία της περιοχής η οποία χρονολογείται πριν από 5000 χρόνια.

Σε μια πρόσφατη συνάντηση που πραγματοποιήθηκε στο ίδρυμα, Pederson και Lund, που εργάζονται για το Πανεπιστήμιο της Δανίας, μίλησαν για την Αλικαρνασσό και το Μαυσωλείο της.

Ο Pederson είπε ότι θα παρέχουν την τεχνογνωσία 50 χρόνων και την επιστημονική υποστήριξη σε όλα τα έργα που θα πραγματοποιηθούν από το ίδρυμα για την ανακάλυψη των αρχαίων Ελληνικών έργων και αντικειμένων και ειδικά στην αναβίωση του Μαυσωλείου της Αλικαρνασσού.

Ως μέρος των έργων, αναφέρονται τα οκτώ μέτρων μήκους αρχαία τείχη της πόλης που περιβάλλουν την Αλικαρνασσό και ο αρχαίος ιππόδρομος.

Άλλα έργα περιλαμβάνουν την αποκατάσταση ενός εβραϊκού νεκροταφείου και μιας ορθόδοξης εκκλησίας, στην διοργάνωση διεθνούς φεστιβάλ πολιτισμού και τεχνών με την ονομασία «Ηρόδοτος», και φωτίζοντας την Πύλη της Μύνδου.

«Υπάρχουν πολλοί ντόπιοι στην Αλικαρνασσό που δεν ξέρουν ότι ο Ηρόδοτος γεννήθηκε στην Αλικαρνασσό και ότι το Μαυσωλείο της Αλικαρνασσού αναφέρεται ως ένα από τα επτά θαύματα του Κόσμου.

Αυτός είναι ο λόγος που η προτεραιότητά μας είναι να αποδώσουμε αυτό το μαυσωλείο στο κοινό  και να ανοίξουμε  τον δρόμο από και προς το λιμάνι για το Μαυσωλείο. Εκατοντάδες χιλιάδες τουρίστες που επισκέπτονται την περιοχή θέλουμε να βλέπουν αυτό μεγάλο έργο.

Εμείς, ως αρχή, θα διοργανώσουμε το διεθνές εργαστήρι του «Μαυσώλου»  τον Μάιο για να παρέχουμε πληροφορίες σχετικά με την ιστορία της Αλικαρνασσού με τη συμμετοχή ακαδημαϊκών, ιστορικών και αρχαιολόγων. Το εργαστήριο αυτό θα είναι ένα πολύ σημαντικό βήμα που θα οδηγεί στο έργο αποκατάστασης του Μαυσωλείου της Αλικαρνασσού», δήλωσε ο Kartal.

Με λίγα λόγια οι Τούρκοι με έμμεσο πάντα  τρόπο «οικειοποιούνται» την τεράστια αρχαία Ελληνική ιστορία για την προσέλκυση χιλιάδων ή και εκατομμυρίων τουριστών σε όλη την Τουρκία.

Το πιο επικίνδυνο όμως όμως της υποθέσεως σε σχέση και με γενικότερες συμπεριφορές είναι ότι με δόλιο τρόπο προσπαθούν να «οικειοποιηθούν» και την ένδοξη και μεγάλη αρχαία Ελληνική παρουσία.

Ο Ηρόδοτος γεννήθηκε όντως στην Αλικαρνασσό η οποία για αιώνες ήταν η κοιτίδα του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού κατοικούμενη όμως από Έλληνες κατά βάση…όχι από Τούρκους…αυτό το ξεχνούν πάντα οι Τούρκοι επιστήμονες και χορηγοί.

Η συνεχής απόκρυψη της ελληνικής ταυτότητας των έργων και των διάσημων αρχαίων προγόνων μας που έζησαν εκεί ….στην Ελληνική Μικρά Ασία από τους Τούρκους γίνεται σαφώς εσκεμμένα, όχι μόνο για εθνικιστικούς λόγους αλλά και για την προσπάθεια «υφαρπαγής» της ίδιας της Ελληνικής ιστορίας.

Το ζήτημα είναι εάν θα αντιδράσει ποτέ ο επιστημονικός και πολιτικός κόσμος της Ελλάδος σε αυτά τα άνομα σχέδια των γειτόνων μας.

Πηγή: national-pride.org

Την άμεση διάθεση ποσού 2,5 εκατομμύριων ευρώ από κοινοτικά προγράμματα για τις εργασίες συντήρησης του μνημείου και του λόφου Καστάκαι την ανάδειξή του με την ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων της Αμφίπολης και διαμόρφωση μονοπατιών περιήγησης επισκεπτών, ανακοίνωσε η Λυδία Κονιόρδουσε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε.

Η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού είπε ότι στα έργα που ξεκινούν το 2017 είναι επίσης, ο εκσυγχρονισμός των υποδομών για πέντε θέατρα που συνδέονται μεταξύ τους στην πολιτιστική διαδρομή των αρχαίων θεάτρων της Ηπείρου (Γιτάνων Θεσπρωτίας, Αρχαίας Αμβρακίας, Νικόπολης, Κασσώπης και Δωδώνης).

Όσον αφορά τους εποχικούς φύλακες στα μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους της επικράτειας, έχει ξεκινήσει η διαδικασία της προκήρυξης πρόσληψης 1.314 φυλάκων διευρυμένου ωραρίου για τις ανάγκες του τουριστικού ωραρίου που ξεκινά την 1η Απριλίου. «Ελπίζουμε το προσωπικό να είναι στις θέσεις του αρχές Απριλίου» είπε η κ. Κονιόρδου. Όσο για τα ηλεκτρονικά εισιτήρια στα μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους, το μέτρο θα εφαρμοστεί πιλοτικά σε Ακρόπολη, Μυκήνες, Μεσσήνη και Κνωσσό. Οι προοπτικές του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων (ΤΑΠ) και τα πεπραγμένα κατά την τελευταία διετία του ΔΣ του (ΤΑΠ) θα παρουσιαστούν μετά τα μέσα Μαρτίου, σε ειδική συνέντευξη.

«Θέλουμε αυτό που συμβαίνει στον πυρήνα, το κέντρο, να εξακτινώνεται στην περιφέρεια» τόνισε η Λυδία Κονιόρδου. «Ταυτόχρονα, θέλουμε να ανοίξουμε τις ακτίνες αυτές και προς τη διεθνή πραγματικότητα. Να εξασφαλίσουμε τρόπους, να υπάρξει διάλογος με τις διεθνείς αντίστοιχες δράσεις με τους τόπους που συναντιόνται διεθνώς οι καλλιτέχνες» σημείωσε.

Για την ΑΕΠΙ

«Να εξυγιανθεί και να συμμετέχουν οι δημιουργοί στις αποφάσεις της. Ένας νέος νόμος θα ψηφιστεί πολύ σύντομα ενσωματώνοντας τη σχετική ευρωπαϊκή οδηγία, αλλά αντιμετωπίζοντας και τις ελληνικές παθογένειες» είπε η υπουργός Πολιτισμού.

«Ήδη αναμένεται να επιστρέψει από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους για να προχωρήσει η κατάθεση. Φαινόμενα κακοδιαχείρησης και αδιαφανούς λειτουργίας όπως αυτά που είδαν το φως της δημοσιότητας το τελευταίο διάστημα θα σταματήσουν».

Για το Ελληνικό

«Εργαζόμαστε πυρετωδώς να διασφαλιστεί η επένδυση και να προστατευτεί ο αρχαιολογικός χώρος. Να τηρηθούν οι νόμιμοι παράμετροι» απάντησε η Λυδία Κονιόρδου ερωτηθείσα αν θα περάσει η απόφαση για το Ελληνικό από το ΚΑΣ.

Η κ. Κονιόρδου είπε επίσης ότι το νομοσχέδιο που προβλέπει τη συγχώνευση μουσείων της Θεσσαλονίκης -Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (με τα ιδιαίτερα τμήματά του Φωτογραφίας και Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης) και το Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης είναι «στην τελική ευθεία προς ψήφιση στη Βουλή».

Θα λειτουργήσουν υπό ένα νέο οργανισμό, το μεγαλύτερο μουσειακό -εποπτευόμενο από το υπουργείο- οργανισμό με την επωνυμία MoMus (συντομογραφία στα αγγλικά).

Πηγή: Το Βήμα