Φαινομενικές λεπτομέρειες που αφορούν την τεχνοτροπία ενός αγάλματος, στις οποίες σπάνια δίνουμε την απαιτούμενη προσοχή, είναι εξαιρετικά σημαντικές.

Σήμερα ζούμε σε μία εποχή που αναγνωρίζουμε την «γλώσσα του σώματος»σαν έναν τρόπο μη λεκτικής επικοινωνίας, που μας δίνει την δυνατότητα να γνωρίζουμε σε μεγάλο βαθμό, τον τρόπο που σκέφτεται ένας άνθρωπος, μόνο από την στάση ή τις κινήσεις του σώματός του και χωρίς στην πραγματικότητα να μιλήσουμε μαζί του.

Θα πρέπει να γνωρίζουμε ότιαυτή η μέθοδος της μη λεκτικής επικοινωνίας, δεν αποτελεί μία πρωτοτυπία της εποχής μας,μία σημερινή ανακάλυψη, αλλά ανήκει σε ένα από ταβασικά χαρακτηριστικά και τρόπους έκφρασης της αρχαίας ελληνικής τέχνης.

Χωρίς αμφιβολία, η δυνατότητα να αναγνωρίζει κάποιος τις βαθύτερες σκέψεις ενός ανθρώπου, χωρίς να έχει επικοινωνήσει προηγουμένως μαζί του, αποτελεί μία μορφή τέχνης ή εξειδικευμένης τεχνικής.

Πρόκειται επομένως για την πρακτική εφαρμογή μιας εκπαίδευσης, την οποία κατείχαν όπως φαίνεται οι αρχαίοι Έλληνες, όχι όμως μόνο για να αποκωδικοποιούν κρυφά τις ανθρώπινες συμπεριφορές με στόχο το προσωπικό τους όφελος, αλλά αντιθέτως, για να μπορούν να έρχονται σε συνδιαλλαγή με την μυστική διδασκαλία του θεού, η μορφή και τα σύμβολα του οποίου απεικονιζόταν σε κάποιο άγαλμα, το οποίο είχε κατασκευαστεί ακριβώς για αυτόν τον σκοπό.

Όπως σήμερα προσπαθούμε να καταλάβουμε έναν άνθρωπο και να κατανοήσουμε τις κρυφές του σκέψεις, από τον τρόπο που κινείται μέσα στον χώρο και από τις επιμέρους κινήσεις που κάνει συνειδητά ή ασυνείδητα με το σώμα του, με τις εκφράσεις που παίρνει το πρόσωπό του, η χροιά της φωνής του και οι γενικότερες αντιδράσεις του, κατά τον ίδιο τρόπο οφείλουμε να αντιμετωπίσουμε και τα αρχαία ελληνικά αγάλματακαι κυρίως τα αγάλματα των Θεών.

Διαπιστώνουμε ότι η μέθοδος της μη λεκτικής επικοινωνίας αφορά κατεξοχήν την σχέση μας με τον Θεό, με τον οποίο εκ των πραγμάτων δεν μπορούμε να κάνουμε διάλογο μαζί του, όπως συμβαίνει πολύ εύκολα με τους συνανθρώπους μας.

Θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι η μη λεκτική επικοινωνία εκφράζεται μέσω της τέχνης, στην οποία άλλωστε οι αρχαίοι Έλληνες υπήρξαν πρωτοπόροι, κυρίως με την αρχιτεκτονική, την ζωγραφική και την γλυπτική.

Ο λόγος που οφείλουμε να ασχοληθούμε με την αρχαία γλυπτική τέχνη, δεν είναι απλώς επειδή τα αγάλματα αυτά είναι συνήθως ιδιαιτέρως όμορφα ή επειδή η κατασκευή τους διέπεταιαπό την εφαρμογή των κανόνων της απόκρυφης αρμονίας του χρυσού αριθμού φ.

Ο πραγματικός λόγος είναι διότι τα αγάλματα των Θεών είναι γεμάτα από σύμβολα ή συμβολικές αναπαραστάσεις, από «κινήσεις» ανάλογες με αυτές που αναζητούμε σήμερα στον συνομιλητή μας για να καταφέρουμε να αποκωδικοποιήσουμε τις κρυφές του σκέψεις πριν προλάβει να τις εκφράσει.

Ακριβώς αυτός θα πρέπει να είναι ο σκοπός κάθε ανθρώπου, που επιθυμεί να εισέλθει στην απόκρυφη πλευρά ή στην αποκωδικοποίηση της ελληνικής φιλοσοφίας.

Δεδομένου ότι όλοι οι αρχαίοι γλύπτες και καλλιτέχνες ήταν άτομα βαθιά μυημένα στην φιλοσοφία, είναι βέβαιο ότι μέσω των δημιουργημάτων τους, αυτό που προσπάθησαν δεν ήταν απλώς να αποδώσουν την μορφή κάποιας συγκεκριμένης θεότητας, όπως οι ίδιοι την φαντάστηκαν, αλλά μέσω της συγκεκριμένης στάσης και των συμβόλων με τα οποία φρόντισαν να εφοδιάσουν τα αγάλματα, να αποδώσουν στον παρατηρητή τους απαραίτητους κωδικοποιημένους συμβολισμούς, μέσω των οποίων θα μπορούσε να συνδιαλλαγεί μαζί τους και να προσλάβει την μυστηριακή φιλοσοφική γνώση που μεταφέρουν, δια μέσου των αιώνων.

Φαινομενικές λεπτομέρειες ή ανύποπτα στοιχεία στην τεχνοτροπία της κατασκευής ενός αγάλματος αφορούν μόνο τους ανύποπτους ανθρώπουςπου προσπερνούν αυτά τα έργα τέχνης χωρίς να είναι σε θέση να συνειδητοποιούν ότι το άγαλμα αυτό, όχι μόνο θα μπορούσε να μιλήσει στην ψυχή τους, αλλά επιπλέον και να τους προσφέρει την πολυπόθητη ψυχική ΑΓΑΛΛ-ΙΑΣΗ.

Δηλαδή, την ΙΑΣΗ της ίδιας τους της ΨΥΧΗΣ, η οποία σύμφωνα με τις διδασκαλίες των Φιλοσόφων μας, βρίσκεται σε ασθενή κατάσταση, όσο δεν είναι εκπαιδευμένη ώστε να μπορεί να διακρίνει τα υποκρυπτόμενα σύμβολα των αγαλμάτων, τα οποία όμως από την στιγμή που γίνουν κατανοητά, διαθέτουν την δύναμη ακόμα να αλλάξουν ολοκληρωτικά τον γενικότερο τρόπο συμπεριφοράς ενός ανθρώπου.

Φαινομενικές λεπτομέρειες που αφορούν την τεχνοτροπία ενός αγάλματος, στις οποίες σπάνια δίνουμε την απαιτούμενη προσοχή, είναι εξαιρετικά σημαντικές.

Θα μπορούσαμε να αναφέρουμε ορισμένα συγκεκριμένα παραδείγματα, όπως αν το άγαλμα βρίσκεται σε όρθια ή σε καθιστή θέση. Αν είναι μόνο του ή αν βρίσκεται μέσα σε ένα σύμπλεγμα και άλλων αγαλμάτων. Ακόμα και τον συγκεκριμένο χώρο μέσα στον οποίο είχε επιλεγεί να τοποθετηθεί. Αν συνοδεύεται από υλικά σύμβολα, τα οποία αφορούν την ύπαρξη αρχετύπων την λειτουργία των οποίων η ψυχή μας έχει απόλυτη ανάγκη όχι μόνο να κατανοήσει αλλά και να προχωρήσει στην λειτουργία τους.

Θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε σαν ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα το χρυσελεφάντινο άγαλμα της Αθηνάς που βρισκόταν μέσα στον Παρθενώνα.

Από αυτό το αριστουργηματικό έργο τέχνης, ύψους 12 μέτρων δεν έχει φτάσει στις μέρες μας, ούτε ένα μικροσκοπικό κομματάκι. Εκτός όμως από τα πολύτιμα υλικά κατασκευής αυτού του αγάλματος, εξίσου πολύτιμοι ήταν και οι κρυμμένοι ή εσωτερικοί συμβολισμοί που διέθετε:

Στα πέδιλα της Αθηνάς απεικονιζόταν η ΑΜΑΖΟΝΟΜΑΧΙΑ, ενώ φέρεται να είναι οπλισμένη με ΑΣΠΙΔΑ, ΔΟΡΥ και ΠΕΡΙΚΕΦΑΛΑΙΑ, γεγονός που την καθιστά ετοιμοπόλεμη.

Επιπλέον το σύμβολο του ΟΦΕΩΣ είναι κυρίαρχο σε ολόκληρη την έκταση του αγάλματος. Αρχικά υπάρχει ένας περιελισσόμενος όφις που βρίσκεται πίσω από την ασπίδα της, όμως όσο ανερχόμαστε προς το κεφάλι της, διαπιστώνουμε ότι οι όφεις καλύπτουν ολόκληρη την περιοχή του στήθους της,σχηματίζοντας το περίφημο «ΓΟΡΓΟΝΕΙΟ» και εμφανίζονται επίσης και στην περικεφαλαία της μαζί με την συνοδεία ΓΡΥΠΩΝ.

Είναι προφανές ότι ο αρχαίος γλύπτης, που στην προκειμένη περίπτωση ήταν ο ΦΕΙΔΙΑΣ, θέλησε μέσω όλων αυτών των μυστηριακών συμβόλων να προσδώσει σε αυτό το άγαλμα όλες τις κρυφές ιδιότητες τις οποίες αντιπροσώπευε η ΘΕΑ ΤΗΣ ΣΟΦΙΑΣ, με τέτοιον τρόπο όμως, παρόμοιο με τον σημερινό της μη λεκτικής επικοινωνίας, που θα μπορούσαν να γίνουν αντιληπτοί μόνο από αυτούς που θα μπορούσαν ΝΑ ΔΙΑΒΑΣΟΥΝ ΤΗΝ ΓΛΩΣΣΑ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ του συγκεκριμένου αγάλματος και επομένως να έχουν το δικαίωμα να παραλάβουν αυτήν την μυστηριακή γνώση, αφού μόνο σε μία τέτοια περίπτωση θα μπορούσαν να επωφεληθούν από αυτήν.

Αυτή είναι η περίπτωση που το ΑΓΑΛΜΑ μέσω της ΑΓΑΛΛΙΑΣΗΣ θα μπορούσε να προσφέρει ΙΑΣΗ στην ψυχή του ανθρώπου εκείνου που βρίσκεται σε ένα τέτοιο γνωστικό επίπεδο, ώστε να έρθει σε μία εσωτερική, ΜΗ ΛΕΚΤΙΚΗ ΣΥΝΔΙΑΛΛΑΓΗμε το άγαλμα και τα σύμβολά του και ανακαλύπτοντας τα αρχέτυπα που ιερογλυφούνται μέσω αυτών να γεμίσει με φιλοσοφικό κάλλος την ήδη όμορφη ψυχή του.

Αυτή ήταν η μεγάλη διαφορά ως προς την αξία και την ψυχική καλλιέργεια που μπορούσε να προσφέρει η αρχαία Ελλάδα μέσω της τέχνης της και μέσω της αγαλλίασης των αγαλμάτων της.

Δυστυχώςσήμερα ζούμε σε μία εποχή που έχουμε ξεχάσει προ πολλού να διαβάζουμε αυτήν την μυστική γλώσσα του σώματος των αγαλμάτων μας.Αυτός είναι και ο λόγος που η λέξη ΑΓΑΛΜΑ πέρασε στην δύση ως STATUS δηλαδή κάτι που απλώς είναι ακίνητο!

Πράγματι, η ψυχή μας δεν κινείται ούτε και συγκινείται πλέον από την θέαση της τέχνης, ούτε και παρακινείται να αναπτύξει και πάλι αυτές τις χαμένες μυστηριακές εσωτερικές της δυνατότητες για να εμφανιστεί και πάλι μέσω της ΑΓΑΛΛΙΑΣΗΣ η ΙΑΣΗ της ψυχής μας...

Στις «πολύχρυσες» Μυκήνες του Ομήρου δεσπόζει ο τάφος ή «θησαυρός» του Ατρέα.

Αυτή η λέξη χαρακτηρίζει τον μεγαλύτερο και τελειότερο θολωτό τάφο που έχει βρεθεί στις Μυκήνες. Πρέπει να κτίστηκε γύρω στο 1250 π.Χ.

Είναι λαξευμένος στον βράχο και επενδυμένος με λείους ογκόλιθους από αμυγδαλόπετρα. Διαθέτει μάλιστα και πλευρικό δωμάτιο, το οποίο συναντάται μόνο σε άλλους δύο βασιλικούς τάφους, του Μινύου στον Ορχομενό και τον τάφο Α’ των Αρχανών.

Από τη θύρα ανέβαιναν έως το ύψος του ανωφλιού δύο ημικίονες από πρασινωπό και ερυθρό λίθο με ανάγλυφη διακόσμηση, τμήματα της οποίας βρίσκονται στο Εθνικό Αρχαιολογικό και σε μουσεία του εξωτερικού.

Δυστυχώς, τίποτα δεν σώθηκε από το περιεχόμενό του, που είχε ήδη συληθεί τον 2ο μ.Χ. αι. και οι βοσκοί μέσα στους αιώνες, μη γνωρίζοντας τη σημασία που είχαν αυτές οι πέτρες, τον είδαν ως καταφύγιο, κι άναβαν μέσα του φωτιά για να ζεσταθούν...

Η είσοδος των θόλων σφραγιζόταν συνήθως με τοίχο και πολύ σπάνια με θύρα. Ιδιαίτερη επιμέλεια έδιναν στην κατασκευή της πρόσοψης, παρόλο που η είσοδος ήταν μόνο για ένα μικρό διάστημα ορατή, από τη στιγμή της αποπεράτωσης του τάφου μέχρι τον πρώτο ενταφιασμό.

Ο πολυτελής διάκοσμος της πρόσοψης του θησαυρού του Ατρέα αποτελεί ένα μοναδικό παράδειγμα. Η θύρα είναι μνημειακή, με χτιστές παραστάδες, μονολιθικά ανώφλια και υπέρθυρα με ανακουφιστικό τρίγωνο που χρησίμευε για την εξουδετέρωση των πιέσεων. Το υπέρθυρο έφτανε σχεδόν πάντα στο ύψος της πλαγιάς, πράγμα που σημαίνει ότι η θόλος προεξείχε κάπως από το έδαφος.

Οι τάφοι καλύπτονταν από ένα τεχνητό λοφίσκο από χώμα και πέτρες, σαν τύμβο, που προστάτευε την κατασκευή από τη φυσική φθορά. Το επιβλητικό αυτό χωμάτινο έξαρμα, μαζί με τη στήλη που τοποθετούσαν στη συνέχεια, λειτουργούσε και ως ταφικό σήμα.

Μία δεκαετία πριν την εκπνοή του 3ου αι. π.Χ. τα χτυπήματα εναντίον του μακεδονικού κράτους, είναι πολλά και από παντού προερχόμενα.

Αιτωλοί, Λακεδαιμόνιοι και αρκετές ακόμη Ελληνικές πόλεις, δυσαρεστημένες από την μακεδονική κυριαρχία, ενισχύουν τις επιθετικές βλέψεις των Ρωμαίων και γίνονται σύμμαχοί τους. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και με τον βασιλιά της Περγάμου, Άτταλο, ο οποίος είχε ιδιαίτερη προτίμηση στην Εύβοια, που εκείνη την εποχή εξακολουθούσε να βρίσκεται πιστά στο πλευρό των Μακεδόνων του Φιλίππου του Ε΄.

Το 208 π.Χ., πληροφορημένος ο Φίλιππος τις κινήσεις των εχθρών του εναντίον της Εύβοιας, ήρθε γρήγορα, επικεφαλής ισχυρών δυνάμεων, στην επί του Παγασητικού κόλπου, πόλη της Δημητριάδος.

Η πρώτη κίνηση των Ρωμαίων του Σουλπίκιου και του στόλου της Περγάμου, υπό τον ίδιο τον βασιλιά Άτταλο, ήταν να επιτεθούν αιφνιδιαστικά στην Ωρεό, την οποία κατέλαβαν άμεσα κατόπιν προδοτικής συμφωνίας που είχε κάνει μαζί τους η μακεδονική φρουρά της ευβοϊκής πόλης. Πιο συγκεκριμένα, ο διοικητής της φρουράς, Πλάτωρ είχε συμφωνήσει με τους πολιορκητές να αποχωρήσει ανενόχλητος στο εσωτερικό της Εύβοιας, αφήνοντας τους Ωρείτες και την πόλη τους στο έλεος των εχθρών τους.

Μετά από αυτό το δυσάρεστο γεγονός, ο Φίλιππος προσπάθησε να προλάβει τα χειρότερα, στέλνοντας τον στρατηγό Μένιππο με χίλιους πελταστές και πεντακόσιους Αγριάνες μισθοφόρους για την προστασία της Χαλκίδας. Στην Χαλκίδα εγκαταστάθηκε ο ίδιος ο Μένιππος.

Οι κινήσεις του Φιλίππου αποδείχθηκαν πολύ αποτελεσματικές, αφού ο Σουλπίκιος όχι μόνο απέτυχε να καταλάβει την Χαλκίδα, αλλά κινδύνεψε με καταστροφή, αφού το σχέδιο του Φιλίππου ήταν να τον προλάβει με τα πλοία του στον Εύριπο. Ο Σουλπίκιος, καταφέρνοντας να αποχωρήσει πολύ γρήγορα απέφυγε τα χειρότερα και ο Φίλιππος κατευθύνθηκε για να γιορτάσει με τους Χαλκιδέους. Τα σχέδια του όμως τα χάλασαν οι Σπαρτιάτες, που εν τω μεταξύ είχαν επιτεθεί σε συμμαχικές των Μακεδόνων πόλεις της Πελοποννήσου, αναγκάζοντάς τον να εκστρατεύσει μέχρι την Αρκαδία.

Αφού τακτοποίησε και την αναστάτωση της Πελοποννήσου ο Φίλιππος κατέπλευσε και πάλι στον Ευβοϊκό. Πέρασε πρώτα από την Χαλκίδα, επαινώντας τους κατοίκους της για την φιλιά τους προς αυτόν και αμέσως κατευθύνθηκε προς την Ωρεό. Ανακατέλαβε εύκολα την πόλη και παρέδωσε την διοίκησή της στους ντόπιους. Εν τω μεταξύ ο Άτταλος είχε αποχωρήσει εσπευσμένα από την Ωρεό επειδή ο Προυσσίας, βασιλιάς της Βιθυνίας, είχε εισβάλει στο κράτος της Περγάμου.

Η προσωρινή αποτροπή των κατακτητικών σχεδίων της Ρώμης και της Περγάμου, είχε ως αποτέλεσμα μια στενότερη φιλική σχέση μεταξύ Μακεδόνων και Ευβοίας. Αυτό τουλάχιστον φαίνεται από τα στοιχεία που έχουμε για τη ζωή στην Εύβοια κατά τη διετία 207-206 π.Χ. Σύμφωνα λοιπόν με μία επιγραφή, που βρέθηκε στη Μαγνησία της Μ. Ασίας, το 206 π.Χ. διοργανώθηκαν εκεί μετά από υπόδειξη του Φιλίππου, γιορτές και αγώνες για τα εγκαίνια του ναού της Λευκοφρυνής Αρτέμιδος. Στους αγώνες αυτούς έλαβαν μέρος και οι Δήμοι της Χαλκίδας, της Ερέτριας και της Ιστιαίας. Η επιγραφή αυτή μαζί με μία ακόμη που αναφέρεται στο ίδιο θέμα  (αρ. 47 και 48) βρίσκονται σήμερα στο αρχαιολογικό μουσείο του Βερολίνου, στην αίθουσα των ευρημάτων από την ασιατική Μαγνησία.

Το τέλος όμως της μακεδονικής κυριαρχίας είχε φθάσει. Η περίοδος 205-171 π.Χ., που ακολούθησε, ονομάστηκε Β΄ Μακεδονικός πόλεμος και περιλαμβάνει μεταξύ των σημαντικών πολεμικών γεγονότων της, την κατάληψη της Εύβοιας από τους Ρωμαίους και την καταστροφή των πόλεων του Ωρεού, της Χαλκίδας και της Ερέτριας.

Η περίοδος άρχισε με μία σύγκρουση των δυνάμεων του Φιλίππου και των συμμαχικών δυνάμεων Περγάμου, Ρόδου και Αθήνας. Κατά τη σύγκρουση αυτή ένα μεγάλο απόσπασμα από τη φρουρά της Χαλκίδος είχε σπεύσει προς την Αθήνα, αποδυναμώνοντας έτσι την άμυνα της ευβοϊκής πρωτεύουσας. Όταν ο Ρωμαίος στρατηγός Γάιος Κλαύδιος Κέντων πληροφορήθηκε τα γεγονότα από εξόριστους ρωμαΐζοντες Χαλκιδείς, έπλευσε προς τη Χαλκίδα με ρωμαϊκό και ροδιακό στόλο, αιφνιδιάζοντας τις φρουρές της πόλης. Με ψηλές σκάλες οι επιτιθέμενοι κατέλαβαν τους πύργους σκοτώνοντας τους αιφνιδιασμένους λιγοστούς στρατιώτες (200 π.Χ.).

Η αρχή μιας νέας ιστορικής περιόδου για την Εύβοια είχε αρχίσει. Ήταν η εποχή που με τη βία γινόταν επαρχία της Μεγάλης Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

O Βίας ο Πριηνεύςήταν ένας από τους επτά σοφούς της αρχαίας Ελλάδας αλλά και ποιητής, από την Πριήνη της Ιωνίας (6ος αι. π.Χ.), γιος του Τευτάμου.

Έγινε γνωστός για τη δικαιοσύνη του και τη ρητορική του δεινότητα. Σήμερα σώζονται ηθικά αποφθέγματα του, ως και απόσπασμα λυρικού ποιήματός του. Ο γραμματικός Σάτυρος τον κατανέμει ανάμεσα στους 7 σοφούς.

Σύμφωνα με τον Σάτυρο, όταν κάποτε Αθηναίοι ψαράδες ψάρεψαν χάλκινο τρίποδα που έφερε επιγραφή «τω σοφώ», έστειλαν τον τρίποδα στον Βία θεωρώντας ότι του ανήκει επειδή τον θεωρούσαν ως τον σοφότερο άνδρα.

Λέγεται ότι κάποτε απελευθέρωσε κάποιες γυναίκες που είχαν γίνει δούλες, καταβάλλοντας τα λύτρα και αφού τις δίδαξε και τις προίκισε τις έστειλε πίσω στους δικούς τους, στη Μεσσηνία.

Έγραψε το ποίημα «Περί Ιωνίας, τίνα μάλιστ'αν τρόπον ευδαιμονοίη» με 2.000 στίχους, και πολλά γνωμικά.

Όπως διαπιστώνει και ο Σοπενάουερ στις ταξιδιωτικές του εντυπώσεις, σε προτομή του στο Βατικανό στην αίθουσα των φιλοσόφων αναφέρεται η λαοφιλής ρήση του Βία "πλείστοι {άνθρωποι} κακοί". Η ρήση απεικονίζεται στην προτομή που είναι ζωγραφισμένη στην οροφή της αίθουσας, αλλά και στην πραγματική μαρμάρινη προτομή, που επίσης βρίσκεται στην ίδια αίθουσα.

Οι θεωρούμενοι επτά σοφοί της αρχαιότητας (κατά γενικότερη ομολογία) ήταν οι:

* Θαλής ο Μιλήσιος

* Πιττακός ο Μυτιληναίος

* Βίας ο Πριηνεύς

* Κλεόβουλος ο Ρόδιος

* Σόλων ο Αθηναίος

* Περίανδρος ο Κορίνθιος

* Χίλων o Λακεδαιμόνιος

Αμερικανοί και Βρετανοί βιολόγοι, οι οποίοι συνήθως αποκωδικοποιούν την αρχαία γενετική ιστορία των ανθρώπων, αναλύοντας τον τρόπο που τα γονίδιαμεταλλάσσονται με το πέρασμα του χρόνου, εφάρμοσαν μία παρεμφερή τεχνική σε κάτι τελείως διαφορετικό από την ειδικότητά τους: στην χρονολόγηση της συγγραφής ενός από τα αρχαιότερα και διασημότερα κείμενα του Δυτικού πολιτισμού: την «Ιλιάδα» του Ομήρουαναφέρει το ΑΠΕ.

Το βασικό συμπέρασμά τους είναι, ότι γράφτηκε τον 8ο αιώνα π.Χ. Δίνουν μάλιστα ως πιθανότερη κάποια ημερομηνία μεταξύ του 710 και του 760 π.Χ. Αυτή η χρονολόγηση σε γενικές γραμμές συμφωνεί με τις εκτιμήσεις των κλασσικών μελετητών, που προέρχονται από ιστορικές και αρχαιολογικές πηγές.

Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό βιολογίας «Bioessays», έγινε από τους Mark Pagel, Andreea Calude και Andrew Meade της Σχολής Βιολογικών Επιστημών του βρετανικού πανεπιστημίου του Ρέντινγκ και τον γενετιστή Eric Altschuler του Ιατρικού Πανεπιστημίου του Νιου Τζέρσι. Ο Pagel, που ήταν επικεφαλής, ειδικεύεται σε στατιστικά μοντέλα που εξετάζουν τις εξελικτικές διαδικασίες στην ανθρώπινη συμπεριφορά σε κάθε πολύπλοκο σύστημα, ακόμα και στο πεδίο της κουλτούρας (εξ ου και το ενδιαφέρον για την «Ιλιάδα»). Ασχολείται ιδιαίτερα με την παράλληλη πορεία της βιολογικής και της γλωσσολογικής εξέλιξης, θεωρώντας ότι η γλώσσα ως πολιτισμικό φαινόμενο εξελίσσεται όπως περίπου και τα γονίδια.

«Οι γλώσσες συμπεριφέρονται τόσο εκπληκτικά όσο και τα γονίδια.Υπάρχει μια άμεση αναλογία», δήλωσε ο Pagel. «Προσπαθήσαμε να εντοπίσουμε τα πρότυπα στη γλωσσολογική εξέλιξη και να μελετήσουμε το λεξιλόγιο του Ομήρου ως μέσο για να διαπιστώσουμε κατά πόσο η γλώσσα εξελίσσεται με τον τρόπο που νομίζουμε. Αν αυτό όντως συμβαίνει, τότε πράγματι μπορούμε να βρούμε μια συγκεκριμένη ημερομηνία για τον Όμηρο (ως συγγραφέα)».

Οι ερευνητές αποδέχονται την ορθόδοξη άποψη, ότι ο Τρωικός πόλεμος όντως έλαβε χώρα και ένα συγκεκριμένο πρόσωπο, ο Όμηρος, έγραψε ένα σχετικό έπος. Πάντως είναι μάλλον απίθανο, ότι υπήρξε μόνο ένας συγγραφέας που έγραψε την Ιλιάδα. Αρκετοί ερευνητές θεωρούν ότι πρόκειται για μια συνθετική συλλογή της προϋπάρχουσας προφορικής παράδοσης, που ανάγεται ίσως έως τον 13ο αιώνα π.Χ. Αυτό το αμάλγαμα ιστοριών κάποια στιγμή υπέστη επεξεργασία και εστιάστηκε στον πόλεμο της Τροίας, που πιθανώς συνέβη κατά τον 12ο αιώνα π.Χ., ενώ το ίδιο το έπος συνετέθη πολύ αργότερα, σύμφωνα με τον καθηγητή κλασσικών σπουδών του πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια, Μπράιαν Ρόουζ.

Ο Pagel και οι συνεργάτες του αντιμετώπισαν τις λέξεις της «Ιλιάδας» ως γονίδια σε ένα γονιδίωμα. Χρησιμοποίησαν μια συγκεκριμένη τεχνική γλωσσικής ανάλυσης που εστιάζει σε περίπου 200 έννοιες κοινές σε κάθε γλώσσα (τις λέξεις για τον πατέρα, τη μητέρα, τα όργανα του σώματος, τα χρώματα κ.α.). Οι ερευνητές εντόπισαν 173 τέτοιες λέξεις (λέγονται «Swadesh» από το όνομα του αμερικανού γλωσσολόγου Morris Swadesh που συνέταξε τον σχετικό κατάλογο στις δεκαετίες του ΄40 και του ΄50) και, στη συνέχεια, μελέτησαν τον τρόπο που αυτές οι 173 λέξεις-κλειδιά μεταβλήθηκαν («μεταλλάχτηκαν») διαχρονικά.

Για αυτό το σκοπό, εντόπισαν αρχικά τις εν λόγω λέξεις στη γλώσσα των Χετταίων (ενός πολιτισμού που υπήρχε στη διάρκεια του Τρωικού πολέμου) και στη συνέχεια, ανέλυσαν τις κατοπινές διαφορές που υπέστησαν οι ίδιες λέξεις στην Ομηρική γλώσσα, καθώς και στη σύγχρονη ελληνική. Δηλαδή εφάρμοσαν στη γλωσσολογία, μια μέθοδο που μοιάζει με την γενετική ανάλυση των γονιδίων με το πέρασμα του χρόνου. Η μέθοδός τους αυτή αποκαλείται εξελικτική-γλωσσολογική φυλογενετική στατιστική ανάλυση.

Οι Αρχές της Αλήθειας είναι Επτά, όποιος τις γνωρίζει, κατανοητώς, κατέχει το Μαγικό Κλειδί με το άγγιγμα του οποίου όλες οι Θύρες του Ναού ανοίγουν πετώντας.

Το Κυμβάλειον

Οι Επτά Ερμητικές Αρχές, πάνω στις οποίες ολόκληρη η Ερμητική Φιλοσοφία βασίζεται, είναι οι ακόλουθες:

Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ

Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗΣ

Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΔΟΝΗΣΗΣ

Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΚΟΤΗΤΑΣ

Η ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΡΥΘΜΟΥ

Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΑΙΤΙΑΣ και του ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ

Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΓΕΝΟΥΣ.

Αυτές οι Επτά Αρχές θα συζητηθούν και εξηγηθούν καθώς προχωρούμε με αυτά τα μαθήματα. Μια μικρή εξήγηση για το καθένα, ωστόσο, μπορεί επίσης να δοθεί σε αυτό το σημείο.

Α. Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ

΄΄ΤΟ ΟΛΟΝ ΕΙΝΑΙ ΝΟΥΣ, Το Σύμπαν είναι Νοητικό.΄΄

Αυτή η Αρχή εμπεριέχει την αλήθεια ότι ΄΄ Όλα είναι Νούς. ΄΄ Εξηγεί ότι ΤΟ ΟΛΟΝ {το οποίον είναι η Ουσιαστική Αλήθεια συνεπάγεται όλων των εξωτερικών εκδηλώσεων και φαινομένων τα οποία είναι γνωστά με όρους όπως ΄΄ Το Υλικό Σύμπαν ΄΄, τα ΄΄ Φαινόμενα της Ζωής ΄΄ ΄΄ Ύλη ΄΄ ΄΄ Ενέργεια ΄΄ και, κοντολογίς, όλα όσα είναι φαινόμενα των φυσικών μας αισθήσεων} είναι ΠΝΕΥΜΑ το οποίο καθαυτό είναι ΑΚΑΤΑΛΗΠΤΟ και ΑΜΟΛΥΝΤΟ, αλλά το οποίο μπορεί να θεωρείται και να εκφράζεται σαν ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟ, ΑΠΕΙΡΟ, ΖΩΝΤΑΝΟΣ ΝΟΥΣ.

Επίσης εξηγεί ότι όλος ο φαινόμενος κόσμος ή σύμπαν είναι απλά μια Νοητική Δημιουργία του ΤΟ ΟΛΟΝ, η οποία υπόκειται στους Νόμους των Δημιουργημένων Πραγμάτων, και ότι το σύμπαν, σαν ολότητα, και στα μέρη του ή στις μονάδες, έχει τη δική του ύπαρξη στο Νού του ΤΟ ΟΛΟΝ, στον οποίο Νού εμείς ΄΄ζούμε και κινούμαστε και έχουμε την ύπαρξή μας.

΄΄ Αυτή η Αρχή, εγκαθιστώντας τη Νοητική Φύση του Κόσμου, εύκολα εξηγεί όλη την ποικιλία των νοητικών και ψυχικών φαινομένων τα οποία απασχολούν τόσο μεγάλο τμήμα της προσοχής του κοινού, και τα οποία, χωρίς αυτή την εξήγηση, είναι ακατανόητα και χρήζουν επιστημονικής θεραπείας. Η κατανόηση αυτής της μεγάλης Ερμητικής Αρχής της Πνευματικότητας ενθαρρύνει κάποιον πρόθυμα να αδράξει τους νόμους του Πνευματικού Κόσμου, και να εφαρμόσει τους ίδιους στην ευημερία του και την πρόοδό του. Ο Ερμητιστής Μαθητής καθίσταται ικανός να εφαρμόσει ευφυώς τους μεγάλους Πνευματικούς Νόμους, αντί να τους χρησιμοποιήσει με ευκαιριακό τρόπο.

Με το Κλειδί όλων των κλειδαριών στην κατοχή του, ο μαθητής μπορεί να ξεκλειδώσει τις πολλές πόρτες του νοητικού και ψυχικού ναού της γνώσης, και να εισέλθει το ίδιο ελεύθερα και έξυπνα. Αυτή η Αρχή εξηγεί την αληθινή φύση της Ενέργειας, Δύναμης, και Ύλης, και γιατί και πώς όλες αυτές είναι υποδεέστερες από την Κυριαρχία του Νου.

Ένας από τους παλαιούς Ερμητιστές Διδασκάλους έγραψε, πολλούς αιώνες πριν ΄΄Αυτός που αρπάζει την αλήθεια της Πνευματικής Φύσης του Κόσμου είναι καλά προοδευμένος

Στο Μονοπάτι για την Κυριαρχία.΄΄ Και αυτά τα λόγια είναι τόσο αληθινά σήμερα όσο και τον καιρό που είχαν πρωτογραφεί. Χωρίς αυτό το Κλειδί για όλες τις κλειδαριές, η Κυριαρχία είναι αδύνατη, και οι μαθητές χτυπούνε μάταια τις πολλές πόρτες Του Ναού.

Β. Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗΣ

΄΄Ως άνω, ούτως κάτω, ως κάτω, ούτως άνω.΄΄- – Το Κυμβάλειον.

Αυτή η Αρχή εμπεριέχει την αλήθεια ότι υπάρχει πάντα Ανταπόκριση ανάμεσα στους νόμους και τα φαινόμενα των διαφόρων επιπέδων της ύπαρξης και της ζωής. Το αρχαίο Ερμητικό αξίωμα αναπτύσσεται μ’ αυτά τα λόγια ΄΄Ως άνω, ούτως κάτω, ως κάτω, ούτως άνω.΄΄ και το άρπαγμα αυτής της Αρχής δίνει σε κάποιον τα μέσα για τη λύση πολλών σκοτεινών παράδοξων, και απόκρυφων μυστικών της Φύσης. Υπάρχουν πεδία από τη γνώση μας, αλλά όταν εφαρμόζουμε την Αρχή της Ανταπόκρισης σ’ αυτά είμαστε ικανοί να κατανοήσουμε κατά πολύ ότι διαφορετικά θα ήταν άγνωστο σε μας.

Αυτή η Αρχή έχει συμπαντική εφαρμογή και εκδηλώνεται, στα διαφορετικά πεδία του υλικού , νοητικού, και πνευματικού σύμπαντος – – είναι ένας Οικουμενικός Νόμος. Οι αρχαίοι Ερμητιστές θεωρούσαν αυτή την Αρχή σαν ένα από τα περισσότερο σημαντικά νοητικά εργαλεία το οποίο ο άνθρωπος ήταν ικανός να χρησιμοποιήσει για να θέσει κατά μέρος τα εμπόδια που κρύβουν τη θέα του Αγνώστου. Στη χρήση του ακόμη και η απόσπαση του Βέλου της Ίσιδας σε σημείο μια βιαστική ματιά του προσώπου της θεάς να μπορεί να ιδωθεί.

Ακριβώς όπως η γνώση των Αρχών της Γεωμετρίας καθιστούν ικανό τον άνθρωπο να μετρήσει μακρινούς ήλιους και τις κινήσεις τους, ενώ είναι καθισμένος στο παρατηρητήριό του, τοιουτοτρόπως η γνώση της Αρχής της Ανταπόκρισης ενδυναμώνει τον άνθρωπο να αιτιάται ευφυώς από το Γνωστό στο Άγνωστο. Μελετώντας τη μονάδα, αντιλαμβάνεται τον αρχάγγελο.

Γ. Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΔΟΝΗΣΗΣ

΄΄Τίποτα δεν μένει ακίνητο, όλα κινούνται, όλα δονούνται.΄΄-

-Το Κυμβάλειον.

Αυτή η Αρχή εμπεριέχει την αλήθεια ότι όλα είναι σε κίνηση, όλα δονούνται, τίποτα δε μένει ακίνητο, γεγονότα τα οποία η Σύγχρονη Επιστήμη επικυρώνει, και τα οποία κάθε νέα επιστημονική ανακάλυψη αναμένεται να επαληθεύσει. Και ακόμη αυτή η Ερμητική Αρχή είχε δηλωθεί ξεκάθαρα χιλιάδες χρόνια πρίν, από τους Διδασκάλους της Αρχαίας Αιγύπτου.

Αυτή η Αρχή εξηγεί ότι η διαφορά ανάμεσα στις διαφορετικές εκδηλώσεις της Ύλης, Ενέργειας, Νού, και ακόμα Πνεύματος, απορρέει σε μεγάλο βαθμό ποικίλες αξίες Δόνησης. Από ΤΟ ΌΛΟΝ, που είναι Αγνό Πνεύμα, μέχρι κάτω στην πιο πυκνή μορφή Ύλης, όλα είναι σε δόνηση- -όσο υψηλότερη η δόνηση, τόσο υψηλότερη η θέση στην κλίμακα.

Η δόνηση του Πνεύματος είναι σε τόσο άπειρο βαθμό έντασης και ταχύτητας ώστε είναι πρακτικά ακίνητο-όπως ένας γρήγορα περιστρεφόμενος τροχός φαίνεται να είναι ακίνητος.

Και στο άλλο άκρο της κλίμακας, υπάρχουν σκοτεινές μορφές ύλης οι δονήσεις των οποίων είναι τόσο χαμηλές ώστε να μοιάζουν ακίνητες.

Ανάμεσα σ’ αυτούς τους πόλους, υπάρχουν εκατομμύρια εκατομμυρίων διαφορετικών βαθμών δόνησης. Από τα ζωντανά κύτταρα και το ηλεκτρόνιο, το άτομο και το μόριο, τους κόσμους και τα σύμπαντα, όλα είναι σε δονούμενη δράση. Αυτό είναι επίσης αληθινό στα επίπεδα της ενέργειας και της δύναμης {αλλά οι οποίες είναι διαφορετικών βαθμών δόνησης}, και επίσης στο νοητικό επίπεδο {του οποίου οι θέσεις εξαρτώνται από τις δονήσεις},και ακόμη περισσότερο στα πνευματικά επίπεδα.

Η κατανόηση αυτής της Αρχής, με τις κατάλληλες διατυπώσεις, ενδυναμώνει τον Ερμητικό μαθητή να ελέγξει τις δικές του νοητικές δονήσεις όπως επίσης και αυτές των άλλων. Οι Διδάσκαλοι επίσης εφαρμόζουν αυτή την Αρχή στην κατάκτηση των Φυσικών φαινόμενων, με ποικίλους τρόπους. ‘’Αυτός που κατανοεί την Αρχή της Δόνησης, έχει αρπάξει το σκήπτρο της δύναμης,’’ λέει ένας απ’ τους παλαιούς συγγραφείς.

Δ. Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΠΟΛΩΣΗΣ

‘’Όλα είναι Διπλά, όλα έχουν πόλους, όλα έχουν το ζεύγος τους των
αντιθέτων, ίδια και ανόμοια είναι το ίδιο, αντίθετα και ολόιδια είναι
φυσικό, αλλά διαφορετικά σε βαθμό, τα ακραία απαντώνται, όλες οι
αλήθειες είναι αλλά μισές αλήθειες, όλα τα παράδοξα μπορούν να
εναρμονισθούν.’’ – – Το Κυμβάλειον.

Αυτή η Αρχή εμπεριέχει την αλήθεια ότι ‘’όλα είναι διπλά’’, ‘’όλα έχουν δύο πόλους’’, ‘’όλα έχουν το ζεύγος των αντιθέτων τους,’’ όλα των οποίων ήταν παλαιά Ερμητικά αξιώματα.

Εξηγεί τα αρχαία παράδοξα, που έχουν μπερδευτεί τόσο πολύ, τα οποία έχουν δηλωθεί ξεκάθαρα ως ακολούθως: ‘’Θέσις και αντίθεσις είναι όροι ταυτόσημοι στη φύση, αλλά διαφορετικοί σε βαθμό’’, ‘’ τα αντίθετα είναι τα ίδια, διαφέροντας μόνο σε βαθμό’’, ‘’τα ζεύγη των αντιθέτων μπορούν να εξισορροπηθούν’’, τα ακραία συναντώνται’’, όλα είναι και δεν είναι, την ίδια στιγμή’’, ‘’όλες οι αλήθειες είναι αλλά μισές αλήθειες’’, ‘’κάθε αλήθεια είναι μισό-ψέμα’’, ‘’υπάρχουν δύο πλευρές σε όλα,’’ κλπ., κλπ., κλπ.

Εξηγεί ότι σε όλα υπάρχουν δύο πόλοι, ή δύο αντίθετες απόψεις, και ότι ‘’τα αντίθετα’’ είναι στην πραγματικότητα μόνο τα δύο άκρα του ίδιου πράγματος, με πολλούς διαφορετικούς βαθμούς ανάμεσά τους. Για να διευκρινίσουμε: Το Θερμό και το Ψυχρό,ΑΝ και ‘’αντίθετα,’’ είναι στην πραγματικότητα το ίδιο πράγμα, η διαφορά συνίσταται μερικά σε βαθμούς του ίδιου πράγματος. Κοιτάξτε το θερμόμετρό σας και διαπιστώστε αν μπορείτε να ανακαλύψετε που τελειώνει το ‘’θερμό’’ και αρχίζει το ‘’ψυχρό’’. Δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα όπως ‘’απόλυτη θερμότητα’’ ή ‘’απόλυτο ψυχρό’’- -οι δύο όροι ‘’θερμότητα’’ και ‘’ψύχος’’ απλά υποδηλώνουν διαφορετικές διαβαθμίσεις του ίδιου πράγματος, και αυτό το ‘’ίδιο πράγμα’’ που εκδηλώνεται σαν ‘’θερμότητα’’ και ‘’ψύχος’’ είναι μερικώς μια μορφή, ποικιλία, και βαθμός της Δόνησης.

Έτσι ‘’θερμότητα’’ και ‘’ψύχος’’ είναι απλά οι ‘’δύο πόλοι’’ αυτoύ που ονομάζουμε ‘’Θερμοκρασία’’- -και τα φαινόμενα που ακολουθούν αμέσως μετά είναι εκδηλώσεις της Αρχής της Πόλωσης. Η ίδια Αρχή εκδηλώνεται στην περίπτωση του ‘’Φωτός και του Σκότους,’’ στα οποία ισχύει το ίδιο πράγμα, η διαφορά συνίσταται στους ποικίλους βαθμούς ανάμεσα στους δύο πόλους των φαινόμενων. Που το ‘’σκοτάδι’’ σταματά, και το ‘’φως’’ ξεκινά;

Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στο ‘’Μεγάλο και το Μικρό’’; Ανάμεσα στο ‘’Σκληρό και το Μαλακό’’; Ανάμεσα στο ‘’Μαύρο και το Άσπρο’’; Ανάμεσα στον ‘’Δραστήριο και στον Αδρανή’’; Ανάμεσα στον ‘’Θόρυβο και την Ησυχία’’; Ανάμεσα στο ‘’Υψηλό και το Χαμηλό’’; Ανάμεσα στο ‘’Θετικό και το Αρνητικό’’; H Αρχή της Πόλωσης εξηγεί αυτά τα παράδοξα, και καμιά άλλη Αρχή μπορεί να την αντικαταστήσει.

Η ίδια Αρχή λειτουργεί στο Νοητικό Πεδίο. Ας πάρουμε ένα θεμελιώδες και ακραίο παράδειγμα-αυτό της ‘’Αγάπης και του Μίσους,’’ δύο διανοητικές καταστάσεις προφανώς συνολικά διαφορετικές. Και όμως υπάρχουν βαθμοί Μίσους και βαθμοί Αγάπης, και ένα μέσο σημείο στο οποίο χρησιμοποιούμε τους όρους ‘’Επιθυμώ ή Αντιπαθώ,’’ οι οποίοι επισκιάζονται ο ένας με τον άλλον ώστε σταδιακά μερικές φορές είμαστε σε άγνοια εάν ‘’επιθυμούμε’’ ή ‘’αντιπαθούμε’’ ή ‘’κανένα από τα δύο.’’

Και όλα είναι απλές διαβαθμίσεις του ίδιου πράγματος, όπως θα αναγνωρίσεις αλλά εάν εξετάσεις για μια στιγμή. Και, ακόμη περισσότερο από αυτό {και θεωρείται μεγάλης σημασίας από τους Ερμητιστές}, είναι δυνατόν να αλλάξει τις δονήσεις του Μίσους σε δονήσεις της Αγάπης, κάποιος στο νου του, και στους νόες των άλλων.

Πολλοί από σας, που διαβάζουν αυτές τις γραμμές, είχαν προσωπικές εμπειρίες ακούσιας ταχείας μεταβολής από την Αγάπη στο Μίσος, και το αντίστροφο, στη δική σας περίπτωση και αυτή των άλλων. Και θα αντιληφθείτε επομένως την δυνατότητα αυτού να ολοκληρώνεται από τη χρήση της Θέλησης, μέσω των Ερμητικών διατυπώσεων.

‘’Το Καλό και το Κακό’’ δεν είναι παρά οι πόλοι του ίδιου πράγματος, και ο Ερμητιστής αντιλαμβάνεται την τέχνη της μετάλλαξης του Κακού σε Καλό, μέσω της εφαρμογής της Αρχής της Πόλωσης.

Εν τάχει, η ‘’Τέχνη της Πόλωσης’’ καθίσταται μια φάση της ‘’Νοητικής Αλχημείας’’ γνωστή και εφαρμοσμένη από τους αρχαίους και σύγχρονους Ερμητικούς Διδασκάλους. Η κατανόηση των Αρχών θα καταστήσει ικανό κάποιον να αλλάξει την Πόλωσή του, όπως επίσης και αυτή των άλλων, εάν θα αφιερώσει το χρόνο και τη μελέτη αναγκαία για την κυριαρχία της τέχνης.

Ε. Η ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΡΥΘΜΟΥ

‘’Όλα ρέουν, έξω και μέσα, όλα έχουν τις περιόδους των,
όλα τα πράγματα έχουν άνοδο και πτώση, η αμφιταλάντευση του
εκκρεμούς εκδηλώνεται σε όλα, το μέτρο της ταλάντευσης προς
τα δεξιά είναι το μέτρο της ταλάντευσης προς τα αριστερά, ο ρυθμός
εξισορροπεί.’’ – -Το Κυμβάλειον.

Αυτή η Αρχή εμπεριέχει την αλήθεια ότι σε όλα εκδηλώνεται ένα μερίδιο κίνησης, προς και από, μια εισροή και εκροή, μια ταλάντευση πίσω και εμπρός, μια κίνηση-σαν το εκκρεμές, μια άμπωτης και παλίρροια, μια μεγάλη παλίρροια και μια μικρή παλίρροια, ανάμεσα στους δύο πόλους οι οποίοι υπάρχουν σε συμφωνία με την Αρχή της Πόλωσης που περιγράφηκαν πριν μια στιγμή.

Υπάρχει πάντα μια δράση και μια αντίδραση, μια πρόοδος και μια υποχώρηση, μια ανατολή και μια δύση. Αυτό είναι στις υποθέσεις του Σύμπαντος, ήλιοι, κόσμοι, άνθρωποι, ζώα, νούς, ενέργεια, και ύλη. Αυτός ο νόμος εκδηλώνεται στην δημιουργία και την καταστροφή των κόσμων, στην άνοδο και την πτώση εθνών, στη ζωή όλων των πραγμάτων, και τελικά στις διανοητικές καταστάσεις του ανθρώπου {και είναι με αυτόν ότι αργότερα οι Ερμητιστές βρίσκουν την κατανόηση της Αρχής περισσότερο σημαντική}.

Οι Ερμητιστές έχουν αρπάξει αυτήν την Αρχή, βρίσκοντας τη συμπαντική εφαρμογή της, και έχουν επίσης ανακαλύψει κάποια μέσα για να ξεπεράσουν τα αποτελέσματά της στον εαυτό τους με τη χρήση των κατάλληλων εννοιών και μεθόδων. Εφαρμόζουν το Νοητικό Νόμο της Ουδετεροποίησης. Δεν μπορούν να ακυρώσουν την Αρχή, ή να την αναγκάσουν για να πάψει τη λειτουργία της, αλλά έχουν μάθει πώς να δραπετεύσουν τα αποτελέσματά της επάνω στον εαυτό τους ως ένα βαθμό ανάλογα με την Κυριαρχία στην Αρχή.

Έχουν μάθει πώς ΝΑ ΤΟΝ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΟΥΝ, αντί να ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΟΥΝ ΑΠΟ αυτον. Σε αυτή και σε παρόμοιες μεθόδους, συνίσταται η τέχνη των Ερμητιστών. Ο Κυρίαρχος των Ερμητικών πολώνεται στο σημείο στο οποίο επιθυμεί να στηριχτεί, και εξουδετερώνει έπειτα τη ρυθμική ταλάντευση του εκκρεμούς που θα έτεινε να τον φέρει στον άλλο πόλο.

Όλα τα άτομα που έχουν επιτύχει οποιοδήποτε βαθμό Αυτοκυριαρχίας το κάνουν αυτό ως ένα βαθμό, λίγο πολύ ασυναίσθητα, αλλά ο Κυρίαρχος το κάνει αυτό συνειδητά, και με την χρήση της Θέλησής του, και επιτυγχάνει έναν βαθμό νηφαλιότητας-ισορροπίας και διανοητικής σταθερότητας σχεδόν αδύνατης στην πεποίθηση εκ μέρους των μαζών που ταλαντεύονται προς τα πίσω και προς τα εμπρός όπως ένα εκκρεμές.

Αυτή η Αρχή και αυτή της Πολικότητας έχουν μελετηθεί προσεκτικά από τους Ερμητιστές, και οι μέθοδοι, αντίδρασης, εξουδετέρωσης, και ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΩΝΤΑΣ τες μορφοποίησαν ένα σημαντικό μέρος της Ερμητικής Διανοητικής Αλχημείας.

ΣΤ. Η ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΑΙΤΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΙΤΙΑΤΟΥ

«Κάθε Αιτία έχει την Επίδρασή της, κάθε Επίδραση έχει την Αιτία της, όλα συμβαίνουν σύμφωνα με το Νόμο η Πιθανότητα είναι μόνο ένα όνομα για το Νόμο που δεν αναγνωρίζεται, υπάρχουν πολλά επίπεδα αιτιότητας, αλλά τίποτα δεν δραπετεύει το Νόμο.»– Το Κυμβάλειον.

Αυτή η αρχή εμπεριέχει το γεγονός ότι υπάρχει μια Αιτία για κάθε Επίδραση, μια Επίδραση από κάθε Αιτία. Εξηγεί ότι: «Όλα συμβαίνουν σύμφωνα με το Νόμο», ότι τίποτα πάντα «απλά συμβαίνει» ότι δεν υπάρχει κανένα τέτοιο πράγμα όπως την πιθανότητα, ότι ενώ υπάρχουν διάφορα επίπεδα του Αιτίου και του Αιτιατού, η ανώτερη εξουσιάζει – τα χαμηλότερα επίπεδα, ακόμα τίποτα ποτέ δεν δραπετεύει εντελώς από το νόμο.

Οι Ερμητιστές αντιλαμβάνονται την τέχνη και τις μεθόδους της ανύψωσης πάνω από το συνηθισμένο επίπεδο του Αιτίου και του Αιτιατού, ως ένα βαθμό, και νοητικώς ανυψούμενοι σε ένα υψηλότερο επίπεδο γίνονται Αιτίες αντί αποτελέσματα. Οι μάζες των ανθρώπων φέρονται εμπρός, υπάκουες στο περιβάλλον, οι θελήσεις και οι επιθυμίες άλλων ισχυρότερων από τους ίδιους, η κληρονομικότητα, οι εισηγήσεις, και άλλες εξωτερικές αιτίες που τους κινούν περίπου όπως τα πιόνια στη σκακιέρα της ζωής.

Αλλά οι Κυρίαρχοι, ανέρχονται στο ανώτερο επίπεδο, εξουσιάζοντας τις διαθέσεις τους, τους χαρακτήρες, τις ιδιότητες, και τις δυνάμεις, καθώς επίσης και το περιβάλλον που τους περιβάλλει, και γίνονται Εισηγητές αντί πιόνια. Βοηθούν ΝΑ ΠΑΙΧΤΕΙ ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΤΗΣ ΖΩΗΣ, αντί να παίζεται και να κινείται από θελήσεις άλλων και του περιβάλλοντος. ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝ την Αρχή αντί να είναι τα εργαλεία της.

Οι Κυρίαρχοι υπακούουν την Αιτιολογία των ανώτερων επιπέδων, αλλά βοηθούν ΝΑ ΚΑΘΟΔΗΓΗΘΕΙ το επίπεδό τους. Όλες οι Ερμητικές Αρχές έχουν αλληλεπίδραση με σχέση Αιτίου-Αποτελέσματος. Η Αιτία «έρχεται εντός και εκτός των δεσμών», με το Αποτέλεσμα. Όλες τις εκδηλώσεις είναι μεταξύ αιτίας και αποτελέσματος. Η Αιτία και το Αποτέλεσμα αντλεί τη φύση του από τη συνουσία της δημιουργίας.

Σε αυτήν την δήλωση υπάρχει συμπυκνωμένος έναν πλούτος Ερμητικής γνώσης-αφημένης να διαβαστεί από όποιον μπορεί.

Ζ. Η ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΓΕΝΟΥΣ»

Το γένος είναι σε όλα, όλα έχουν τις Αρσενικές και τις Θηλυκές τους Αρχές, το Γένος εκδηλώνεται σε όλα τα Επίπεδα. «– Το Κυμβάλειον.

Αυτή η αρχή ενσωματώνει την αλήθεια ότι υπάρχει ΓΕΝΟΣ που φανερώνεται σε όλα — οι αρσενικές και θηλυκές αρχές πάντα σε έργο. Αυτό ισχύει όχι μόνο στο Φυσικό Επίπεδο, αλλά για το Διανοητικό και ακόμη και το Πνευματικό Επίπεδο. Στο Φυσικό Επίπεδο, η Αρχή εκδηλώνεται ως φύλο, στα υψηλότερα Επίπεδα λαμβάνουν υψηλότερες μορφές, αλλά η αρχή είναι πάντα η ίδια.

Καμία δημιουργία, φυσική, διανοητική ή πνευματική, δεν είναι δυνατή χωρίς αυτήν την Αρχή. Μια κατανόηση των νόμων της θα ρίξει φως σε πολλές όψεις ενός θέματος που έχει περιπλέξει τα μυαλά των ανθρώπων. Η Αρχή του Γένους λειτουργεί πάντα στην κατεύθυνση της γέννησης, της αναγέννησης, και της δημιουργίας. Όλα, και κάθε πρόσωπο, περιλαμβάνουν τα δύο Στοιχεία ή τις Αρχές, ή αυτήν την μεγάλη Αρχή, μέσα σε αυτό, αυτόν ή αυτήν.

Κάθε Αρσενικό περιέχει και το Θηλυκό Στοιχείο, όπως κάθε Θηλυκό περιέχει και την Αρσενική Αρχή. Εάν θα κατανοούσατε τη φιλοσοφία της Νοητικής και Πνευματικής Δημιουργίας, Γέννησης, και Αναγέννησης, θα πρέπει να κατανοήσετε και να μελετήσετε αυτή την Ερμητική Αρχή. Περιέχει τη λύση πολλών μυστηρίων της Ζωής. Σας προειδοποιούμε ότι αυτή η αρχή δεν έχει καμία αναφορά σε ευρεία βάση, ολέθριες και υποβαθμισμένες λάγνες θεωρίες, διδασκαλίες και πρακτικές, οι οποίες διδάσκονται υπό τους πομπώδεις τίτλους, και που είναι ευτελισμός της μεγάλης φυσικής αρχής του Γένους.

Τέτοιες αναγεννήσεις βάσεων των αρχαίων κακόφημων μορφών φαλλισμού τείνουν να καταστρέψουν το μυαλό, το σώμα και την ψυχή, και η ερμητική φιλοσοφία έχει ηχήσει πάντα τη σημείωση προειδοποίησης ενάντια σε αυτές τις υποβιβασμένες διδασκαλίες που τείνουν προς τη σφοδρή επιθυμία, την ακολασία, και τη διαστροφή των αρχών της Φύσης. Εάν επιδιώκετε τέτοιες διδασκαλίες, πρέπει να πάτε αλλού για αυτές — Ο Ερμητισμός δεν περιέχει τίποτα για σας σύμφωνα με αυτές τις γραμμές. Στον καθαρό, όλα τα πράγματα είναι καθαρά στη βάση, όλα τα πράγματα είναι βάση.

To κυμβάλειον είναι αρχαίο κείμενο το οποίο λέγετε ότι προέρχεται από τον Ερμή τον τρισμέγιστο, μεγάλο δάσκαλο του εσωτερισμού . Λέγετε << τρισμεγιστος >> διότι σύμφωνα με τον μύθο έχει αφήσει τρεις φορές την ευτυχία και την ειρήνη των εσωτερικών κόσμων, για να ενσαρκωθεί και να βοηθήσει και να καθοδηγήσει τον άνθρωπο στον εσωτερικό δρόμο.

Για αυτό και ταυτίζετε με τον αρχαίο Έλληνα θεό Έρμη ο οποίος ήταν και ο σύνδεσμος μεταξύ θεού και ανθρώπων [ ο αγγελιοφόρος των θεών ] Το κυμβαλειον διασώθηκε από << τρεις μύστες >> οι οποίοι ανέλαβαν αυτή η διδασκαλεία να φτάσει στους ανθρώπους . Λέγεται επίσης ότι το κυμβαλειον είναι ένα από τα λίγα χειρόγραφα τα οποία διασωθήκαν από την βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας πριν την καταστροφή.

pronews.gr

Σε μια γωνιά του Εθνικού Κήπου, πολύ κοντά στο Μέγαρο Μαξίμου και το Προεδρικό Μέγαρο, βρίσκεται η είσοδος μιας υπόγειας εγκατάστασης, την ύπαρξη της οποίας γνωρίζουν ελάχιστοι και την ιστορία της ακόμα λιγότεροι.

Πρόκειται για έναν χώρο που σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις ήταν κρατητήριο το 1830 και μετατράπηκε σε πολεμικό καταφύγιο έναν αιώνα αργότερα. Τα μυστικά αυτού του καταφυγίου και ακόμα ενός στις εγκαταστάσεις της εταιρείας πετρελαιοειδών Fina στη Δραπετσώνα επιχειρούν να φέρουν στο φως τα μέλη της «Αστικής Σπηλαιο-Μηχανικής», σε συνεργασία με τους επιστήμονες και την ερευνητική ομάδα της «Αστικής Σπηλαιολογίας».

Πρόκειται για μια προσπάθεια που μετρά ήδη οκτώ χρόνια και έχει σκοπό την ανάδειξη παλαιών καταφυγίων και άλλων υπόγειων κατασκευών.

Για τον πολιτικό μηχανικό Παναγιώτη Δευτεραίο, ο οποίος κατέβηκε στο καταφύγιο του Εθνικού Κήπου και το φωτογράφισε, αυτή ήταν μια απόκοσμη εμπειρία.
«Οι φωτογραφίες εκπέμπουν κάτι τρομακτικό και η αλήθεια είναι ότι όταν μπήκα μέσα αισθάνθηκα παράξενα» λέει στο «Έθνος».

Ο κ. Δευτεραίος δεν μπορεί να αποκαλύψει πού ακριβώς βρίσκεται η είσοδος του καταφυγίου. Η επίσημη άποψη της αρμόδιας υπηρεσίας είναι ότι πρόκειται για παλαιό χώρο ειδικών ασκήσεων των σωμάτων ασφαλείας της δεκαετίας του 1930.

Προηγουμένως πρέπει να είχε σωφρονιστική χρήση, ενώ αργότερα, στα μέσα του 1930, πρέπει να χαρακτηρίστηκε καταφύγιο όπως υποχρέωνε ο νόμος του Μεταξά.

«Δεν υπάρχει κάποιο ιστορικό αρχείο από το οποίο να προκύπτει με βεβαιότητα η ιστορία και η χρήση αυτού του χώρου. Οι είσοδοι και οι πόρτες παραπέμπουν σε καταφύγιο, ενώ από μελέτες προκύπτει ότι μπορεί αρχικά να ήταν κρατητήρια της εποχής της απελευθέρωσης από τους Τούρκους. Όλα αυτά τα λέμε με κάθε επιφύλαξη, όπως και το ότι μπορεί να είναι μια στοά που οδηγεί στη Βουλή. Δεν είμαστε σίγουροι για τίποτα».

Το δεύτερο καταφύγιο βρίσκεται στο πρώην εργοστάσιο της Fina στη Δραπετσώνα. Ο κ. Δευτεραίος εξηγεί ότι είναι ένα τυπικό καταφύγιο βιομηχανικής εγκατάστασης που κατασκευάστηκε την περίοδο 1938-1939. «Επί Μεταξά υπήρχε νόμος σύμφωνα με τον οποίον έπρεπε σε κάθε κτίριο να κατασκευάζεται καταφύγιο. Είναι ένα τέτοιο καταφύγιο που κατασκευάστηκε εν όψει του πολέμου» τονίζει. Τα τελευταία χρόνια έχουν ανακαλυφθεί και φωτογραφηθεί πολλά μέχρι πρόσφατα άγνωστα καταφύγια. Και όπως λέει ο κ. Δευτεραίος, υπάρχουν και άλλα για τα οποία οι ερευνητές γνωρίζουν την ύπαρξή τους, αλλά έχουν παραμείνει στο σκοτάδι για δεκαετίες.

«Υπάρχουν άγνωστα καταφύγια από τον Β'Παγκόσμιο σε θέσεις στρατηγικής σημασίας της Αττικής που δεν έχουν εξερευνηθεί πλήρως, είτε γερμανικά, όπως π.χ. στην ευρύτερη περιοχή του Σουνίου, είτε ελληνικά, όπως π.χ. στο λιμάνι του Πειραιά» καταλήγει.

Στέλιος Βογιατζάκης

Νεοπτόλεμος, νέος + πτόλεμος (πόλεμος) "ο νεαρός πολεμιστής, που είναι νέος στη μάχη"

Σύμφωνα με την παράδοση ήταν γιος του Αχιλλέα και της Δηιδάμειας, κόρης του Λυκομήδη.

Ο Νεοπτόλεμος, ο οποίος ονομαζόταν και Πύρρος (στα Κύπρια Έπη ), ανατράφηκε στο ανάκτορο του παππού του στη Σκύρο. Μετά τον θάνατο του Αχιλλέα, ο Νεοπτόλεμος πείστηκε από τον Οδυσσέα να πολεμήσει στην Τροία γιατί ήταν δισέγγονος του Αιακού και, σύμφωνα με κάποιο χρησμό, η Τροία δεν θα κυριευόταν χωρίς τη βοήθεια ενός απογόνου του Αιακού, επειδή εκείνος είχε βοηθήσει στην κατασκευή των τειχών της.

Ο Νεοπτόλεμος φορώντας τότε το θώρακα και τον οπλισμό του πατέρα του, που του έδωσε ο Οδυσσέας, αναδείχτηκε ήρωας στην άλωση της Τροίας. Ήταν ένας από τους πρώτους που εισχώρησαν στην Τροία εξερχόμενος από τον Δούρειο Ίππο. Σκότωσε τον Πρίαμο και το γιο του Έκτορα, Αστυάνακτα, ενώ φέρεται να θυσίασε στον τάφο του πατέρα του την κόρη του Πριάμου Πολυξένη και να πήρε μαζί του ως λάφυρο τη σύζυγο του Έκτορα, Ανδρομάχη.

Για την επιστροφή του υπάρχουν διάφορες παραδόσεις. Σύμφωνα με μια εκδοχή εγκαταστάθηκε στην Ήπειρο, όπου έγινε βασιλιάς των Μολοσσών, ενώ μια άλλη εκδοχή αναφέρει ότι επέστρεψε στην πατρίδα του, όπου παντρεύτηκε την κόρη του Μενέλαου και της Ελένης, Ερμιόνη, την οποία όμως ο πατέρας της είχε προηγουμένως υποσχεθεί στον Ορέστη.

Ο τελευταίος φέρεται όμως να τον σκότωσε στους Δελφούς, όπου έλεγαν πως υπάρχει και ο τάφος του Νεοπτολέμου, ενώ οι κάτοικοι της περιοχής τον λάτρευαν ως ήρωα.

Ο Παυσανίας αναφέρει πως ο Νεοπτόλεμος σκοτώθηκε από ιερέα του Απόλλωνα πάνω στην εστία του ναού του. Σύμφωνα με την παράδοση, ο τάφος του Νεοπτόλεμου βρισκόταν κοντά στην είσοδο του ναού του Απόλλωνα στους Δελφούς, αργότερα όμως τα λείψανά του μεταφέρθηκαν σε τέμενος που αφιερώθηκε στη μνήμη του.

Γράφει ο ιστορικός Κώστας Λαγός

Ο Κυναίγειρος πέρασε στην ιστορία ως ο κορυφαίος ήρωας Αθηναίος οπλίτης στη μάχη του Μαραθώνα. Στην ίδια μάχη πολέμησε γενναία και ο αδελφός του, Αισχύλος. Σύμφωνα με αρχαία πηγή, τραυματίστηκε σοβαρά αλλά συνέχισε να πολεμά τους Πέρσες και τελικά οι συμπολεμιστές του τον απομάκρυναν με φορείο από το πεδίο της μάχης.

Το 490 π.Χ. ο Αισχύλος ήταν 35 ετών και ήδη γνωστός στην Αθήνα ως τραγικός ποιητής, αφού λίγα χρόνια νωρίτερα (μεταξύ 499-496 π.Χ.) είχε παρουσιάσει επί σκηνής την πρώτη του τραγωδία. Είναι λογικό, λοιπόν, να υποθέσουμε ότι ο Αισχύλος μπορεί να ανέδειξε την ηρωική δράση του Κυναίγειρου στον Μαραθώνα, μέσω της τέχνης του.

Όμως, σε καμία από τις επτά γνωστές τραγωδίες του Αισχύλου δεν υπάρχει η παραμικρή αναφορά – όχι μόνον στον αδελφό του αλλά ούτε καν στη μάχη του Μαραθώνα.

Το ίδιο φαίνεται να ισχύει και για τις περισσότερες από 70 τραγωδίες του που είναι σήμερα χαμένες και τις γνωρίζουμε από τους τίτλους, τις συνόψεις τους και τα αποσπάσματα που έχουν διασωθεί. Βέβαια, τα θέματα των αρχαιοελληνικών τραγωδιών προέρχονταν από τη μυθολογία και όχι από ιστορικά γεγονότα ή την επικαιρότητα. Υπάρχουν ωστόσο εξαιρέσεις, όπως οι «Πέρσες» του Αισχύλου (472 π.Χ.) που πραγματεύεται τη ναυμαχία της Σαλαμίνας, μία δεκαετία μετά τη μάχη του Μαραθώνα.

Λεπτομέρεια από τη σαρκοφάγο που πιθανότατα δείχνει τον Αισχύλο να προσπαθεί να προστατεύσει τον Κυναίγειρο δίπλα στο περσικό πλοίο

Η απουσία του Μαραθώνα από τα έργα του Αισχύλου

Με αφορμή το συγκεκριμένο έργο, ο μεγάλος τραγικός ποιητής θα μπορούσε να μιλήσει εκτός από την ελληνική νίκη στη Σαλαμίνα και για εκείνη στον Μαραθώνα, όπου διακρίθηκε ο ίδιος και ο αδελφός του. Αντίθετα, ο Αισχύλος στους «Πέρσες», όχι μόνο δεν κάνει καμία – άμεση- αναφορά στη μάχη του Μαραθώνα, αλλά δηλώνει πως όλες οι εκστρατείες του Δαρείου υπήρξαν νικηφόρες (στίχοι 860-863).

Είναι σαν να λέει στους Αθηναίους ότι ποτέ δεν κατατρόπωσαν το στράτευμα του Δαρείου και ότι δεν υπήρξε ποτέ ο Μαραθώνας! Όμως, ο ίδιος ο Αισχύλος ζήτησε να μνημονευθεί στο επιτύμβιό του μόνο ο ηρωισμός του σε αυτή την «ανύπαρκτη» μάχη: «…ἀλκὴν δ’ εὐδόκιμον Mαραθώνιον ἄλσος ἄν εἴποι καὶ βαθυχαιτήεις Μῆδος ἐπιστάμενος».

Ούτε λέξη για το τεράστιο πολιτιστικό του έργο ή για τη δράση του στη ναυμαχία της Σαλαμίνας, παρά τις θριαμβολογίες στους «Πέρσες».

Ο Μαραθώνας απουσίαζε από τα έργα του Αισχύλου αλλά όχι και από τη σκέψη του αφού τον στοίχειωνε ως την ημέρα που πέθανε. Ίσως μπορούμε να καταλήξουμε σε κάποια λογικά συμπεράσματα γι’ αυτή την αντιφατική στάση του μεγάλου τραγικού ποιητή. Αρχαία φιλολογική πηγή καταγράφει ότι μετά τη μάχη του Μαραθώνα έλαβε χώρα ποιητικός αγώνας μεταξύ του Σιμωνίδη του Κείου και του Αισχύλου για την καλύτερη ελεγεία στη μνήμη των πεσόντων Αθηναίων μαραθωνομάχων. Λέγεται ότι τον αγώνα κέρδισε ο Σιμωνίδης, κάτι που πίκρανε τον Αισχύλο τόσο, ώστε να φύγει από την Αθήνα.

Βέβαια, ο Σιμωνίδης ήταν τότε ο μεγαλύτερος ελεγειακός ποιητής. Όμως ο Αισχύλος είχε πολεμήσει και διακριθεί στη μάχη του Μαραθώνα, ενώ ο Σιμωνίδης όχι. Επιπλέον, στη διάρκεια της μάχης σκοτώθηκε ο αδελφός του, ο Κυναίγειρος. Ο Αισχύλος μπορεί να ανέμενε ότι οι συμπολεμιστές του θα βράβευαν τη δική του ελεγεία και η ήττα του μπορεί να ήταν ο λόγος που δεν ανέφερε ξανά τη μάχη στα έργα του.

O Αισχύλος στη μάχη του Μαραθώνα

Όμως, φαίνεται να υπάρχει και σοβαρότερη αιτία, γιατί ο Αισχύλος απέφευγε να αναφέρει τον Μαραθώνα στο δημόσιο λόγο του.

Στη διάρκεια της μάχης, η θέση του στην οπλιτική φάλαγγα ήταν πολύ κοντά στον Κυναίγειρο, αφού τότε οι οπλίτες παρατάσσονταν δίπλα στα οικεία τους πρόσωπα. Το 490 π.Χ. οι Αθηναίοι δεν είχαν αρχίσει ακόμη να παρατάσσονται στην οπλιτική φάλαγγα με βάση τις κλάσεις – σε μία τέτοια περίπτωση, ο Αισχύλος θα είχε δίπλα του συντοπίτες του της ίδιας ηλικίας και όχι τον νεότερο αδελφό του.

Έτσι, στη διάρκεια της μάχης του Μαραθώνα, ο Αισχύλος πολεμούσε πολύ κοντά στον αδελφό του. Ως μεγαλύτερος  μπορούμε να υποθέσουμε ότι θα έκανε ό,τι ήταν ανθρωπίνως δυνατόν για να μην χάσει τον Κυναίγειρο από το οπτικό του πεδίο.

Όταν λοιπόν εκείνος έφυγε αυθόρμητα μπροστά από την οπλιτική φάλαγγα, καταδιώκοντας τους Πέρσες προς τα πλοία τους, ο Αισχύλος θα αντιλήφθηκε αμέσως την κίνησή του και έτσι θα ήταν ανάμεσα στους πρώτους Αθηναίους που ακολούθησαν κατά πόδας τον Κυναίγειρο. Ακόμη και αν ο Αισχύλος δεν είδε τον αδελφό του να τραυματίζεται, θα έμαθε γρήγορα τι του συνέβη και μπορεί να τον βρήκε ακόμη ζωντανό να ψυχορραγεί. Έτσι, δεν αποκλείεται ο Κυναίγειρος να πέθανε στα χέρια του Αισχύλου.

Ολόκληρη η παράσταση της μάχης του Μαραθώνα στη σαρκοφάγο της Μπρέσια. 2ος αιώνας μ.Χ.

Η εκδοχή αυτή μπορεί να φαντάζει μυθιστορηματική, αλλά έχουμε μία ένδειξη ότι ήταν γνωστή στην αρχαιότητα. Στην παράσταση ρωμαϊκής σαρκοφάγου, που βρίσκεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Μπρέσια στην Ιταλία και έχει ως θέμα της τη μάχη του Μαραθώνα, διακρίνεται στο κέντρο της πεσμένος ένας νεαρός αγένειος Έλληνας οπλίτης δίπλα σε περσικό πλοίο, στην πρύμνη του οποίου φαίνεται να ακουμπά το αριστερό του χέρι. Είναι φανερό ότι ο άνδρας αυτός έχει πληγεί από τους Πέρσες και ίσως έχει αποκοπεί το δεξί του χέρι (στο σημείο αυτό η παράσταση είναι φθαρμένη). Πάνω στην πρύμνη του πλοίου, ένας Πέρσης ετοιμάζεται να χτυπήσει τον νεαρό οπλίτη με πέλεκυ. Ένας άλλος, μεγαλύτερος σε ηλικία, γενειοφόρος οπλίτης βρίσκεται δίπλα του και τον κρατά με το δεξί του χέρι, ενώ προσπαθεί να τον προστατέψει από τον Πέρση με την ασπίδα του.

Η Έβελιν Χάρισον, στο επιστημονικό της άρθρο “The South Frieze of the Nike Temple and the Marathon Painting in the Painted Stoa”, ταυτίζει τον νεαρό τραυματισμένο Έλληνα με τον Κυναίγειρο και ο Νίκος Γιαννόπουλος («Μαραθώνας 490 π.Χ. Η Αθήνα συντρίβει την Περσική Υπεροψία», Στρατιωτική Ιστορία, Σειρά Μεγάλες Μάχες, 21) κάνει τη λογική σκέψη ότι ο πιο ηλικιωμένος οπλίτης που προσπαθεί να τον προστατέψει είναι ο Αισχύλος. Είναι πιθανόν, λοιπόν, ότι ο Αισχύλος δεν είδε απλά νεκρό μετά τη μάχη τον μικρό του αδελφό, αλλά τον κράταγε στην αγκαλιά του καθώς γύρω τους λυσσομανούσε η μάχη.

Ο Κυναίγειρος σφάδαζε από τον πόνο και το αίμα του πεταγόταν σαν πίδακας από το κομμένο του χέρι, πάνω στον σοκαρισμένο Αισχύλο που ήταν ανήμπορος να βοηθήσει τον αδελφό του ή έστω να του απαλύνει τον πόνο και να σταματήσει τις κραυγές του. Καθώς ο Κυναίγειρος έπεσε στο κέντρο της μάχης στην ακτή, οι δύο αδελφοί θα είχαν καθηλωθεί στο σημείο εκείνο για αρκετή ώρα. Θα ήταν αδύνατον για τον Αισχύλο να τραβήξει τον Κυναίγειρο έξω από την επικίνδυνη περιοχή. Ενώ ο αδελφός του αιμορραγούσε μέχρι θανάτου, ο Αισχύλος θα προσπαθούσε να τον προστατέψει με την ασπίδα του από τα χτυπήματα των Περσών, διακινδυνεύοντας τη δική του ζωή. Είναι πολύ πιθανόν τότε να τραυματίστηκε και ο Αισχύλος, αλλά να αρνήθηκε να φύγει από το πεδίο της μάχης για να μην εγκαταλείψει τον αδελφό του.

Ο Αισχύλος έπασχε από μετατραυματικό στρες;

Οι τραγικές συνθήκες θανάτου του μικρότερου αδελφού του μπορεί να προκάλεσαν στον Αισχύλο «μετατραυματική αγχώδη διαταραχή» (ή «σύνδρομο μετατραυματικού στρες»: «post-traumatic stress disorder», γνωστό με τα αρχικά PTSD).

Η διαταραχή αυτή εμφανίζεται κυρίως σε πολεμιστές της πρώτης γραμμής που βίωσαν το πιο κτηνώδες πρόσωπο του πολέμου, σε επιζώντες κάποιου καταστροφικού συμβάντος (τρομοκρατική επίθεση, φυσική καταστροφή κ.ά.) ή σε άτομα που έχασαν κάποιο αγαπημένο τους πρόσωπο με βίαιο τρόπο. Αν και η μετατραυματική αγχώδης διαταραχή διαγνώστηκε μόλις το 1980, φαίνεται ότι υπάρχουν καταγεγραμμένα περιστατικά της ακόμη και από την αρχαιότητα. Το παλαιότερο από αυτά ίσως είναι του Αθηναίου Επίζηλου στη μάχη του Μαραθώνα, ο οποίος τυφλώθηκε δίχως να τραυματιστεί.

Ορισμένοι μελετητές ερμηνεύουν το συμβάν ως σύμπτωμα/εκδήλωση μετατραυματικής αγχώδους διαταραχής. Βέβαια, ψυχοσωματικό σύμπτωμα σαν αυτό του Επίζηλου είναι ακραίο – όχι όμως και μοναδικό.

Οι περισσότεροι κλείνονται στους εαυτούς τους, σε μία προσπάθεια να κρύψουν τα εύθραστα συναισθήματα που τους προκαλεί η κατάστασή τους και συμπεριφέρονται με αδιαφορία ή ακόμη και σκληρότητα στους γύρω τους. Είναι ενδιαφέρον ότι οι Αθηναίοι είχαν τέτοια εικόνα για τον Αισχύλο, αφού ο Αριστοφάνης στους «Βατράχους» του – έργο που απέχει χρονικά μισό αιώνα από τον θάνατο του Αισχύλου, όταν η μνήμη του ήταν ακόμη ζωντανή – τον παρουσιάζει ως βλοσυρό, αυστηρό, απόμακρο και λιγομίλητο.

Το βασικό γνώρισμα των ασθενών της μετατραυματικής αγχώδους διαταραχής είναι ότι αποφεύγουν να μιλούν για το συμβάν που τούς προκάλεσε το σύνδρομο. Όμως το βιώνουν στη σκέψη τους συνέχεια και αυτό επιδρά ιδιαίτερα αρνητικά στον ύπνο τους, με αποτέλεσμα να υποφέρουν από αϋπνίες και εφιάλτες. Ο Αισχύλος περιέγραψε ακριβώς μία τέτοια κατάσταση, όπου ακόμη και στον ύπνο, ο πόνος για την απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου σταλάζει σταγόνα σταγόνα στην καρδιά.

Όμως, σ’ αυτόν που υποφέρει από τον ψυχικό πόνο της απώλειας, μέσα στην απελπισία του έρχεται η σοφία («Αγαμέμνων», στίχοι 179-183): «στάζει δ᾽ ἔν θ᾽ ὕπνῳ πρὸ καρδίας μνησιπήμων πόνος: καὶ παρ᾽ ἄκοντας ἦλθε σωφρονεῖν. δαιμόνων δέ που χάρις βίαιος σέλμα σεμνὸν ἡμένων».

Αν το 490 π.Χ. ο Αισχύλος έπασχε από μετατραυματική αγχώδης διαταραχή, αυτό δεν σημαίνει κιόλας ότι δεν θα μπορούσε να συνεχίσει το πνευματικό του έργο. Αντίθετα, η συγγραφή τραγωδιών μπορεί να λειτουργούσε για τον ίδιο θεραπευτικά, φθάνει να απέφευγε οποιαδήποτε αναφορά στη μάχη του Μαραθώνα. Ήταν η ηρωικότερη στιγμή της ζωής του Αισχύλου αλλά ταυτόχρονα και η πιο οδυνηρή εξαιτίας του θανάτου του Κυναίγειρου. Το γεγονός ότι ζήτησε να αναγραφεί στο επιτύμβιό του μόνο ο ηρωισμός του στη μάχη του Μαραθώνα δεν έρχεται σε αντίθεση με την υπόθεση αυτή, αφού ο ίδιος δεν θα έβλεπε τον τάφο με το επιτύμβιό του.

Όμως ο θάνατος του Κυναίγειρου τον απασχολούσε συνέχεια και όσο και εάν προσπαθούσε να κρύψει μέσα του το ψυχικό τραύμα που του προκάλεσε, ίσως αυτό να βγήκε ασυναίσθητα στην επιφάνεια: ορισμένοι μελετητές εκτιμούν πως η αναφορά του στους «Πέρσες» (στίχοι 463-464) σε κατακρεουργημένους στρατιώτες που τους είχαν αποκοπεί τα άκρα, ίσως αποτέλεσε ασυνείδητη υπόμνηση του τραγικού ποιητή στη μοίρα του πεσόντα αδελφού του στον Μαραθώνα.

Η αναφορά του Ρόμπερτ Κένεντι στον Αισχύλο

Όταν στις 4 Απριλίου 1968, δολοφονήθηκε ο Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ, ο Ρόμπερτ Κένεντι, ο οποίος πραγματοποιούσε προεκλογικό αγώνα για την προεδρία των ΗΠΑ, μίλησε για έξι λεπτά μπροστά σε πλήθος Αφροαμερικάνων που είχαν εξαγριωθεί για τη δολοφονία του ηγέτη τους. Το κεντρικό θέμα της ομιλίας του ήταν ο πόνος να χάνεις ένα αγαπημένο πρόσωπο με βίαιο τρόπο.

Ο Ρόμπερτ Κένεντι μιλούσε για την απώλεια του Κίνγκ, αλλά έκανε αναφορά και στον προσωπικό του πόνο για τον αδελφό του Τζον, που είχε δολοφονηθεί πέντε χρόνια νωρίτερα. Ο Ρόμπερτ ήταν φανερά συγκινημένος σε όλη τη διάρκεια της ομιλίας του, αλλά κάποια στιγμή η συγκίνηση τον υποχρέωσε να κάνει μία παύση, οπότε συνέχισε λέγοντας ότι ο αγαπημένος του ποιητής ήταν ο Αισχύλος και απήγγειλε τους στίχους 179-183 του «Αγαμέμνονα»: «My favorite poet was Aeschylus. He wrote: “In our sleep, which cannot forget falls drop by drop upon the heart until, in our own despair, against our will, comes wisdom through the awful grace of god.». » Ακόμα και στον ύπνο μας στάζει στην καρδιά μας ο πόνος, που θυμίζει τα παθήματά μας, κι έρχεται, θέλομε δεν θέλομε, να μας σωφρονίσει. Βέβαια η σκληρή αυτή χάρη μας δίδεται απ᾽ τους θεούς, που κάθονται στο σεμνό τους θρόνο».

Δύο μήνες αργότερα και ο Ρόμπερτ Κένεντι δολοφονήθηκε. Σε τοίχο κοντά στον τάφο του έχουν χαραχθεί οι στίχοι αυτοί του Αισχύλου.

Οι γοργόνεςήταν κόρες της Κητούς και του Φόρκυ. Αυτές ήταν η Σθενώ, η Ευρυάλη και η Μέδουσα, το κεφάλι της οποίας έκοψε ο Περσεύς, μιας και ήταν η μόνη θνητή από τις τρείς. Η Σθενώ παράγεται από το ρήμα «σθένω», που σημαίνει είμαι δυνατός, έχω ισχύ. Η λέξη σθένος βέβαια χρησιμοποιείται και σήμερα. Η Σθενώ συμβόλιζε τη δύναμη της θάλασσας και δεν αναφέρεται σε κανένα προσωπικό της μύθο.

Η Ευρυάλη παράγεται από το «ευρύς» και το αλς (γεν. αλός) και σήμαινε τη πλατιά θάλασσα. Μαζί με τη Σθενώ συμβόλιζαν την δύναμη και την απεραντοσύνη της θάλασσας. Ούτε κι αυτή αναφέρεται σε προσωπικούς της μύθους και ίσως να έχει δίκιο η Jane Harisson (Prolegomena to the Greek Religion 87), που λέει ότι η τριαδική εμφάνιση των γοργόνων είναι απλώς η τάση να εμφανίζονται οι θεότητες σε τριάδες, όπως οι Ώρες, οι Χάριτες, οι Μοίρες, κ.α. και επομένως ίσως οι δύο εκ των τριών να αποτελούν μια προσθήκη μεταγενέστερη, η οποία όμως είναι τόσο παλιά ώστε να είναι γνωστή στον Ησίοδο. Η Τρίτη γοργόνα, η Μέδουσα, είναι η κυρίως γοργόνα γύρω από την οποία πλέκονται οι διάφοροι μύθοι.

Το όνομά της παράγεται από το ρήμα «μέδω» που σημαίνει άρχω, κυβερνώ, κυριαρχώ, προστατεύω. Ο δε μεδέων ήταν ο προστάτης, ο φύλακας, ο κυρίαρχος (“ώ φίλοι, Αργείων ηγήτορες ηδέ μέδοντες”). Άρα Μέδουσα σήμαινε τη βασίλισσα, την προστάτιδα, αυτή που είχε οριστεί να φυλάει κάτι. Ο χαρακτηρισμός μέδων έχει δοθεί πολλές φορές σε θαλάσσιες θεότητες όπως στον Νηρέα, στον Φόρκυ, στον Πρωτέα, στον Τρίτωνα κ.α. Έχουμε δηλαδή μία αρσενική απόδοση της Μέδουσας.

Απεικονίζονται σαν τρομερά θηρία, με μάτια άγρια, με φίδια για μαλλιά και με την αποκρουστική γλώσσα τους να κρέμεται έξω από το στόμα τους. Βέβαια πρέπει να έχουμε στο νου μας ότι πρόκειται περί προκατακλυσμιαίων θεοτήτων, κι όπως είναι φυσικό οι πιο σύγχρονες θρησκείες φρόντισαν να τις γελοιοποιήσουν είτε να τις αποδυναμώσουν.

Ο Ησίοδος μας λέει ότι οι γοργόνες κατοικούσαν μακριά, στις εσχατιές της νύχτας, πέρα από τον Ατλαντικό ωκεανό, εκεί όπου κατοικούσαν οι Εσπερίδες. Η τοποθέτηση της κατοικίας τους στα δυτικά, αναφέρεται σε όλους τους μύθους όπως παρατηρεί ο Στράβων. Στα «Κύπρια έπη» σαν κατοικία τους αναφέρεται το νησί Σαρπηδόνα, ενώ κατά τον Πλίνιο τοποθετούνται σε κάποιο σύμπλεγμα νησιών που ονομαζόταν Γοργάδες. Στο γεγονός αυτό στηρίζεται και η άποψη ότι τα ονόματα των τριών γοργόνων δεν είναι τίποτα άλλο παρά τα ονόματα τριών μεγάλων νησιών που βρίσκονταν στο σύμπλεγμα των Εσπερίδων. Τέλος σαν κατοικία τους αναφέρεται και ο Άδης, αν κι εκεί θεωρούσαν πως κατοικούσε μόνο η εικόνα τους.

Όπως μας αναφέρει ο Ησίοδος, η Μέδουσα ήταν η μόνη από τις γοργόνες που έσμιξε ερωτικά και άφησε απογόνους. Από τον Ποσειδώνα γέννησε, την στιγμή που της έκοβε το κεφάλι ο Περσεύς, τον Χρυσάορα και τον Πήγασο, το φτερωτό άλογο. Στον Όμηρο, ο οποίος γνωρίζει το μύθο για τη θανατερή δύναμη της κεφαλής της Μέδουσας, αναφέρεται μόνο μία γοργόνα κι αυτή είναι η Γοργώ, αλλά από την περιγραφή της υποθέτουμε ότι εννοεί τη Μέδουσα, η οποία σε μία άλλη εκδοχή ταυτίζεται και με τη θεά Αθηνά.

Ο Παλαίφατος (Αθηναίος γραμματικό, σύγχρονος του Αριστοτέλη), ταυτίζει τη γοργόνα με την παράσταση ενός χρυσού αγάλματος της Αθηνάς Παλλάδος (1.80 μ.), το οποίο κατασκευάστηκε κατόπιν εντολής του βασιλιά Φόρκυ, που βασίλευε στη Κυρήνη της Β. Αφρικής, στου οποίο το βασίλειο η Αθηνά είχε το προσωνύμιο γοργόνα. Για την σχέση αυτή έχουν δοθεί διάφορες εξηγήσεις και αποσυμβολισμοί. Η θεά ήταν αυτή που οδήγησε το χέρι του Περσέα για να κόψη το κεφάλι της Μέδουσας, το οποίο της έδωσε κατόπιν ο Περσεύς, για να το βάλει στη μέση της ασπίδας της.

Για την έχθρα αυτή λέγεται ότι η Μέδουσα καυχήθηκε πως είναι ομορφότερη από την θεά κι αυτή την τιμώρησε μεταμορφώνοντάς τη σε τέρας.

Θεωρείται λοιπόν από τους ερευνητές, πως η Μέδουσα στην αρχαία προ-ολυμπιακή θρησκεία ήταν ή ίδια η Αθηνά. Είναι πολύ πιθανό κατά τις τελετουργίες να χρησιμοποιούσαν κάποια τελετουργική μάσκα, που σκορπούσε τρόμο και δέος σε όσους την έβλεπαν. Τέτοιες μάσκες γνωρίζουμε πως χρησιμοποιούνταν στη Μινωική και Μυκηναϊκή περίοδο.

Αυτή η τελετουργική μάσκα, που μάλλον προϋπήρξε της Μέδουσας, έγινε η αφορμή για να δημιουργηθεί στη συνέχεια μια κεφαλή η οποία είχε την τρομερή δύναμη της μάσκας, με μια αποτρόπαια εμφάνιση. Αργότερα προστέθηκε και σώμα ώστε να γίνει πιο αποδεκτή η ύπαρξη μιας τέτοιας κεφαλής και με την τάση να παρουσιάζονται οι θεότητες σε τριάδες, κατέληξε η αρχική τελετουργική μάσκα στην τριαδική εμφάνιση των γοργόνων. Το σώμα αυτό είχε χάλκινα χέρια και φτερά με τα οποία μπορούσαν να πετούν. Είναι λοιπόν πολύ πιθανό, η Μέδουσα να απορροφήθηκε από μια νέα θεά, πιο αποδεκτή στην ολυμπιακή θρησκεία ή η ίδια η Αθηνά να μετεξελίχθηκε και να λατρεύτηκε με πιο ήπια μορφή.

Άλλωστε πηγαίνοντας πίσω στο μύθο του Περσέα, έχουμε τη κλασική περίπτωση του ήρωα, που κατορθώνει να σκοτώσει το φοβερό θηρίο και να παραδώσει τη κεφαλή του στη θεά Αθηνά, κι έτσι όλες οι δυνάμεις της Μέδουσας ενσωματώνονται στη καινούργια θεότητα. Όπως αναφέρεται στο Πλούταρχο, στη προσπάθειά του ο Θεμιστοκλής να πείσει τους Αθηναίους για τη σημασία του χρησμού με τα ξύλινα τείχη, πρότεινε ψήφισμα στο οποίο έλεγε να αναθέσουν τη προστασία της πόλης στην Αθηνά Μεδέσουσα. Αλλά η Μέδουσα συνδέεται και με την Περσεφόνη.

Είναι κι αυτή μια υποχθόνια θεότητα, φοβερή κι αδυσώπητη, που είναι ο τρόμος των ανθρώπων και δεν δείχνει ευμένεια σε κανένα που θα τολμήσει να τη κοιτάξει. Κι όταν ο Ηρακλής κατέβηκε στον Άδη, όλες οι σκιές έντρομες παραμέριζαν για να περάσει εκτός της σκιά του Μελέαγρου και της Γοργόνας, που δεν τον φοβόντουσαν. Μήπως όμως και το ίδιο της το όνομα δεν τις συνδέει; Το όνομα Περσεφόνη είναι σύνθετο από το Περσεύς και το φόνος, που σημαίνει δηλαδή «αυτή που φονεύθηκε από τον Περσέα». Σε μια άλλη εκδοχή, οι γοργόνες θεωρούνται θεότητες σεληνιακές, καθώς όλες οι τριαδικές θεότητες ταυτίζονται με τις τρεις όψεις της Σελήνης.

Οι Ορφικοί ονόμαζαν τη Σελήνη «Γοργόνος Κεφαλή», ενώ ο Preller βλέπει στο στρογγυλοπρόσωπο κεφάλι της Μέδουσας την ίδια τη Σελήνη και τον αποκεφαλισμό της τον συμβολίζει με την εξαφάνιση της πανσελήνου. Κατά τον Nilsson ο μύθος του φόνου της Μέδουσας είχε επικρατήσει από τα Μυκηναϊκά χρόνια. Εκεί λοιπόν κοντά στις Μυκήνες, υπήρχε μια παράδοση που ήθελε το αποκομμένο κεφάλι της Μέδουσας να είναι θαμμένο στο Άργος, όπου υπήρχε κι ένα τεράστιο λίθινο Γοργόνειο, που έλεγαν πως ήταν έργο των Κυκλώπων. Λίγο πιο πέρα, ο Ασκληπιός θεράπευε με το αίμα της Μέδουσας που είχε τρέξει κατά το φόνο της. Στο μεσαίωνα δημιουργήθηκε ένας νέος μύθος στον οποίο συγχωνεύτηκαν οι αρχαίοι μύθοι των γοργόνων, των σειρήνων με την ωραία φωνή και της Σκύλλας, του τέρατος που άρπαζε τους ναυτικούς και τους έτρωγε.

Στα νεότερα χρόνια, και σε μια παράδοση που φτάνει μέχρι τις μέρες μας, ο λαός ήθελε την γοργόνα να είναι αδερφή του Μ. Αλεξάνδρου.

Σύμφωνα με αυτό το μύθο ο Μ. Αλέξανδρος είχε εμπιστευτεί στην αδερφή του το νερό της αθανασίας, το οποίο είχε αποκτήσει αφού σκότωσε το δράκο που το φύλαγε. Η αδερφή του όμως το έχυσε πριν προλάβει ο αδερφός της να το χρησιμοποιήσει κι έτσι αυτός την καταράστηκε να γίνει ψάρι από την μέση και κάτω και να πλανιέται μέσα στις θάλασσες. Εκείνη όμως γνωρίζοντας το κακό που είχε κάνει στον αδερφό της δεν του κράτησε κακία και με αγωνία σταματά τα καράβια που θα βρεθούν στο δρόμο της και ρωτά τους ναυτικού «ζει ο Μ. Αλέξανδρος;». Κι αν πάρει τη σωστή απάντηση: «Ζει και βασιλεύει και τον κόσμο κυριεύει»,  τότε ευχαριστημένη χάνεται στα βάθη της θάλασσας, ειδάλλως παίρνει μαζί της και το καράβι.

Στον αποσυμβολισμό του μύθου των γοργόνων, υπάρχει μια θεωρία που λέει ότι οι τερατώδεις μορφές των γοργόνων συμβόλιζαν τα σκοτεινά νέφη και τα διάφορα φαινόμενα του ουρανού που σχηματίζονταν στον ορίζοντα πάνω από τη θάλασσα και τρόμαζαν όσους τα αντίκριζαν, κι ο αποκεφαλισμός συμβολίζει τη νίκη του ήλιου (Περσεύς) που νικά τις σκοτεινές δυνάμεις.

Αυτές οι πληροφορίες σχετίζονται με τις αρχαίες πηγές. Στη σημερινή εποχή, ένας ερευνητής εν ονόματι Ενρίκο Ματίεβιτς (Enrico Mattievich), τοποθετεί τις γοργόνες στις Περουβιανές Άνδεις στο παλάτι του Τσαβίν ντε Χουαντάρ (Chavin de Huantar) που βρίσκεται σε υψόμετρο 3.180 μέτρα. Λέει λοιπόν τα εξής: «Στα ερείπια αυτού του παλατιού και στις στοές των μουσείων, μπορούμε να εκτιμήσουμε εξαιρετικά έργα τέχνης, γλυπτά ή εγχάρακτα σε πέτρα όπως τερατώδεις κεφαλές, γοργόνες, κέρβερους και τους απογόνους των υιών του Κρόνου». Ο Enrico Mattievich αναφέρει την μαρτυρία του Impelloni, ο οποίος ήταν ο πρώτος που το 1926 πρόσεξε την ομοιότητα των Γοργονείων που βρέθηκαν σε σημεία του ευρύτερου ελλαδικού χώρου με αυτά που βρέθηκαν στη Κολομβία και το Περού.

Απόστολος Γονιδέλης, περιοδικό ΙΧΩΡ, τεύχος 14, Οκτώβριος 2001

Επεξεργασία, επιμέλεια  αναδημοσιεύσεων Πλωτίνος

mythagogia.blogspot.gr

Πως δημιουργήθηκε ο Λύκος σύμφωνα με την μυθολογία. Είναι η μεταμόρφωση του βασιλιά της Αρκαδίας, που τάισε το Δία με ανθρώπινα μέλη και ο Θεός τον τιμώρησε.

Στον αιώνα του Σιδήρου, που διαδέχτηκε την εποχή του Χαλκού, η διαφθορά είχε ξεπεράσει κάθε όριο.

Η Σεμνότητα, η Καλή Πίστη και η Αλήθεια είχαν εκδιωχθεί από τη Γη και είχαν δώσει τη θέση τους στην Απάτη, τη Φιλαργυρία και την Προδοσία. Οι άνθρωποι οριοθέτησαν τις ιδιοκτησίες τους, ενώ μοίρασαν τη Γη, η οποία ανήκε σε όλους, όπως ανήκει στον καθένα ο Αέρας και το Φως.

Ανικανοποίητοι από τις σοδειές των σιτηρών και τους καρπούς που τους παρείχε η Γη και όντας πλεονέκτες, την ανάσκαψαν και ανακάλυψαν τους θησαυρούς της, όπως ήταν ο Χρυσός και ο Σίδηρος.

Η Διχόνοια, χρησιμοποιώντας και τους δύο, έσπειρε τον πόλεμο και έκανε τη Γη να αντηχήσει από τον αχό των όπλων. Η Ευσέβεια αντιμετωπιζόταν με περιφρόνηση, ενώ η Αστραία, η τελευταία από τις θεότητες που είχε παραμείνει κοντά στους ανθρώπους, αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τελικά την κατοικία της στη Γη,όταν βάφτηκε με αίμα.

Η επίσκεψη του Δία στη Γη, η προσβολή  και η τιμωρία

Ο απόηχος των ταραχών αυτών έφτασε  μέχρι τον Ουρανό και ο Δίας εξαγριώθηκε. Προκειμένου να πληροφορηθεί την αλήθεια, πήρε ανθρώπινη μορφή και κατέβηκε στη Γη. Όταν έφτασε στην Αρκαδία, έδωσε στους κατοίκους να καταλάβουν ότι ήταν θεός. Ο λαός άρχισε να του αποδίδει τις ανάλογες τιμές, αλλά δεν συνέβη το ίδιο και με το βασιλιά τους, τον σκληρό Λυκάωνα, που τον είχε δεχτεί στο παλάτι του.

Σε καθημερινή βάση χλεύαζε την ευπιστία και την ευσέβεια του λαού του. «Σύντομα θα μάθω, αν ο ξένος ετούτος είναι θεός ή άνθρωπος. Διαθέτω μέσο αλάθητο για να σιγουρευτώ», έλεγε ο βασιλιάς γεμάτος αλαζονεία. Το σχέδιο ήταν το εξής: θα επιχειρούσε να σκοτώσει το Δία στον ύπνο του. Προτού όμως φτάσει σε αυτή τη δοκιμασία, διέταξε τους υπηρέτες του να σφάξουν έναν αιχμάλωτο, που του είχαν στείλει οι Μολοσσοί. Στη συνέχεια, είπε να βράσουν ορισμένα από τα μέλη του, να ψήσουν τα υπόλοιπα και να τα προσφέρουν στο θεό. Μόλις ο Δίας αντίκρισε τα αποτρόπαια εδέσματα, εξαγριώθηκε. Αισθάνθηκε προσβεβλημένος και αποφάσισε την τιμωρία του Λυκάωνα.

Έδωσε διαταγή στον Ήφαιστο, ο οποίος έστειλε φωτιά και έκανε στάχτη το ανάκτορο του. Τρομοκρατημένος ο Λυκάωνας τράπηκε σε φυγή. Όταν αντιλήφθηκε ότι είχε απομακρυνθεί από την πόλη και βρισκόταν πλέον στην ύπαιθρο, άρχισε να ουρλιάζει, θέλοντας να εκφράσει την απόγνωσή του, διότι όσο κι αν πάσχιζε να μιλήσει, δεν τα κατάφερνε. Γεμάτος οργή, άρχισε να επιδεικνύει το μένος του, σκοτώνοντας όσα ζώα έβρισκε στο διάβα του.

Ο Δίας για να τον τιμωρήσει, μετέτρεψε τα ρούχα του σε πέλος, δηλαδή σε τρίχωμα και τους βραχίονες του σε κνήμες, μεταμορφώνοντας τον σε λύκο. Αν και μεταμορφωμένος, συνέχισε να διατηρεί τα ίχνη της πρότερης του μορφής. Το γκρίζο τρίχωμα, το αγριωπό ύφος και τα σπινθηροβολία μάτια του ζώου θεωρούνται μέχρι σήμερα η προσωποποίηση της σκληρότητας.

Αντλήθηκε υλικό από το βιβλίο «Ελληνική Μυθολογία. Ο Ναός Των Μουσών», εκδόσεις ΜΙΛΗΤΟΣ.

Τοπωνύμια και χάρτεςαπό το βιβλίο του κ. Βαρθολομαίου Λάζαρη, τα οποία παραθέτει και είναι συμπεράσματα από την έρευνα που έχει κάνει.

Ο Βαρθολομαίος Λάζαρης ήταν ναυτικός και στα ταξίδια του σε όλη τη Γη διαπίστωσε ότι υπάρχουν χιλιάδες ελληνικά τοπωνύμια. Με την υπάρχουσα ιστορία αυτό δεν εξηγείται.

Φυσικά εξηγούνται μόνο αυτά που γνωρίζουμε κατά την νεότερη ιστορία. Εάν προσθέσουμε στην έρευνα του κ. Λάζαρη και τις γλωσσολογικές και εθνολογικές έρευνες που έχουν γίνει στους Ινδιάνους του Καναδά, στους ιθαγενείς της Ινδονησίας, στους Ινδιάνους της Ν. Αμερικής, στους αυτόχθονες της Αυστραλίας, σε φυλές στην Ιαπωνία ή στις αναφορές των μυστικιστών από το Θιβέτ, στις αναφορές των δρυϊδών και δεκάδες άλλες τέτοιες έρευνες ,βλέπουμε ότι ταιριάζουν απόλυτα με την έρευνα του.

Αυτό όμως που θα μπορούσε να βοηθήσει τον σημερινό ερευνητή είναι οι διαπιστώσεις των σημείων τις Γης ,το γεωγραφικό μήκος και πλάτος που σήμερα ευκολότερα βρίσκονται με  έναν διαδικτυακό διαδραστικό χάρτη αλλά και με πληροφορίες εκτός του κατεστημένου τρόπου ελεγχόμενης ιστορικής διήγησης.

ΕΥΡΕΤΗΡΙΟΝ ΧΑΡΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΟΓΕΝΩΝ ΤΟΠΩΝΥΜΙΩΝ by ΑΡΧΑΙΟΓΝΩΜΩΝ on Scribd

Ο Περικλήςδεν ήταν ένας τυχαίος Αθηναίος. Ήταν ο εγγονός του Κλεισθένη, του θεμελιωτή της αθηναϊκής δημοκρατίας, της πρώτης δημοκρατίας στον κόσμο κι αυτός που έδωσε το όνομά του στην καλύτερη περίοδο που γνώρισε ποτέ η Αθήνα: τον Χρυσό Αιώνα του Περικλή. Το αγέρωχο ύφος του, η ρητορική του δεινότητα, η αποχή από χυδαίες συναναστροφές και η αποφασιστικότητά του, η ορθολογική του σκέψη, η φιλοπατρία του ήταν τα χαρακτηριστικά που τον έκαναν τον πιο αγαπητό ηγέτη στην αθηναϊκή ιστορία, που έγινε ένα αξεπέραστο πρότυπο ηγεσίας ως σήμερα.

Είχε όμως ακόμα ένα ταλέντο, αυτός ο ξεχωριστός άνθρωπος: συναναστρεφόταν μόνο ξεχωριστούς ανθρώπους. Οι στενοί φίλοι του Περικλή ήταν ο καθένας κορυφή στον τομέα του, πηγή σοφίας για τον φιλομαθή ηγέτη. Κάποιοι από αυτούς ανέλαβαν κάποια από τα μεγαλόπνοα έργα, επιτυγχάνοντας αξιοθαύμαστα αποτελέσματα. Αυτοί διαμόρφωσαν την καθημερινότητά του και επηρέασαν την προσωπικότητά του.

Οι συμπατριώτες Αθηναίοι

Φειδίας

Πολύ στενός φίλος του Περικλή ήταν ο διασημότερος γλύπτης της κλασικής αρχαιότητας, ο Φειδίας. Είναι ο  δημιουργός του αγάλματος του Δία στον ναό της Ολυμπίας, του χάλκινου αγάλματος της Αθηνάς Προμάχου, του χρυσελεφάντινου της Αθηνάς Παρθένου στον Παρθενώνα, της πληγωμένης Αμαζόνας στον ναό της Αρτέμιδος στην Έφεσο και πολλών άλλων. Ο Περικλής εμπιστεύτηκε στον Φειδία την καλλιτεχνική διεύθυνση της ανοικοδόμησης της πόλης. Όλα τα έργα εκείνης της περιόδου έγιναν υπό την επίβλεψή του.

Όπως συνέβη και με άλλους φίλους του Περικλή, ο Φειδίας χρειάστηκε να αντιμετωπίσει τις ραδιουργίες των πολιτικών αντιπάλων του φίλου του. Τον κατηγόρησαν πρώτα πως είχε υπεξαιρέσει χρυσό που προοριζόταν για το άγαλμα της Αθηνάς, αλλά αυτή η κατηγορία κατέπεσε. Ο χρυσός είχε επενδυθεί σε συναρμολογούμενα κομμάτια, ώστε να αφαιρείται εύκολα σε περίπτωση ανάγκης. Ο Φειδίας αφαίρεσε τα χρυσά τμήματα, τα ζύγισε και απέδειξε πως δεν λείπει τίποτα. Οκτώ χρόνια αργότερα, όταν ο φοβερός λοιμός τρομοκράτησε τους Αθηναίους και τους βύθισε ακόμα περισσότερο στη δεισιδαιμονία, ο Φειδίας κατηγορήθηκε για ασέβεια, επειδή απεικόνισε τον εαυτό του στην ανάγλυφη Μάχη των Αμαζόνων στην Ασπίδα της Αθηνάς. Καταδικάστηκε κι εξορίστηκε.

Σοφοκλής

Στην παρέα του Περικλή ήταν και ο Σοφοκλής, ο ένας από τους τρεις μεγάλους τραγικούς ποιητές. Ο δημιουργός της «Αντιγόνης» και του «Οιδίποδα», δεν έμοιαζε καθόλου στον χαρακτήρα με τον Περικλή. Ζούσε μία μάλλον τρυφηλή ζωή, αγαπούσε τα συμπόσια και κάθε είδους απόλαυση, όλα εκείνα που άφηναν αδιάφορο τον Περικλή. Ωστόσο, φαίνεται πως αυτό δεν στάθηκε εμπόδιο στη φιλία τους, η οποία βασίστηκε κυρίως στην κοινή τους αγάπη για την τέχνη. Ως μέλος του στενού κύκλου του Περικλή, ο Σοφοκλής αναλάμβανε διπλωματικές αποστολές, όταν παρουσιαζόταν κίνδυνος διάσπασης της Αθηναϊκής Συμμαχίας. Είχε το ταλέντο να κατευνάζει τα πάθη, προσφέροντας μία σπουδαία υπηρεσία στον φίλο του, ο οποίος είχε πάντα ως προτεραιότητά του τη αποφυγή του πολέμου.

Λάμπων

Ανάμεσα στους Αθηναίους φίλους του Περικλή βρίσκουμε ένα πρόσωπο που μοιάζει κάπως αταίριαστο.Ο Λάμπων ο Μάντης ήταν ένα αξιοσέβαστο πρόσωπο στην Αθήνα, διορισμένος από το Μαντείο των Δελφών. Μπορεί ο Περικλής να μην συμμεριζόταν τις δεισιδαιμονίες των συμπατριωτών του, ήταν όμως ευσεβής και, κυρίως, γνώριζε πως κανείς δεν θα μπορούσε να τον συμβουλεύει καλύτερα για τα θρησκευτικά ζητήματα. Έτσι, εκτός από τις συζητήσεις που έκανε μαζί του εκθέτοντας τις ορθολογιστικές του απόψεις ο Περικλής, ανέθεσε στον φίλο του την ίδρυση της αποικίας των Θουρίων στην Κάτω Ιταλία (εκεί που πρώτα βρισκόταν η Σύβαρις). Ως προσωπικότητα κοινης αποδοχής, ο Λάμπων εξασφάλιζε την ομαλότητα στην εγκατάσταση των αποίκων. Δύσκολα θα έβρισκε πιο κατάλληλο πρόσωπο για αυτή τη δουλειά.

Οι ξεχωριστοί ξένοι

Αναξαγόρας

Κάποτε, καθώς ο Περικλής και οι ναύτες του ετοιμάζονταν για εκστρατεία, συνέβη έκλειψη του ήλιου. Οι ναύτες τρομοκρατήθηκαν θεωρώντας πως είναι κακό σημάδι από τους θεούς, αλλά λίγο αργότερα ο ήλιος έλαμψε και πάλι. Ο Περικλής τότε τους πλησίασε και ύψωσε την χλαμύδα του μπροστά τους, ώστε να κρύψει τις ακτίνες του ήλιου. «Φοβόσαστε τώρα;» τους ρώτησε. Εκείνοι αρνήθηκαν και ο Περικλής τους είπε «Τότε, σε τι διαφέρει αυτό το σκοτάδι από εκείνο που έγινε πριν λίγο, εκτός του ότι το προηγούμενο το προκάλεσε ένα σώμα πιο μεγάλο από τη χλαμύδα μου;»

Μπορούμε να υποθέσουμε ότι οι ναύτες θα δυσκολεύτηκαν να κατανοήσουν την ψυχραιμία του στρατηγού, αφού ήταν κοινός τόπος εκείνα τα χρόνια (και σε κάποιο βαθμό ακόμα είναι) πως όταν χάνεται ο ήλιος, κάτι κακό θα συμβεί. Ο Περικλής όμως είχε απελευθερώσει το μυαλό του από τις κοινές δεισιδαιμονίες που τρομοκρατούσαν τον μέσο Αθηναίο και αυτή την ελευθερία του την είχε αποκαλύψει ο δάσκαλος και καλός του φίλος Αναξαγόρας. Κανείς δεν έπαιξε σπουδαιότερο ρόλο στη διαμόρφωση της προσωπικότητας του Περικλή, όσο αυτός ο «ξένος» φυσικός φιλόσοφος.

Ο Αναξαγόρας καταγόταν από τις Κλαζομενές της Μ. Ασίας κι εγκαταστάθηκε ως μέτοικος στην Αθήνα, αμέσως μετά τους περσικούς πολέμους. Η διδασκαλία του τάραξε τους θεοσεβούμενους Αθηναίους, για τους οποίους ήταν αδιανόητη η ιδέα πως από τα ίδια υλικά που είναι φτιαγμένη γη είναι φτιαγμένο και το φεγγάρι και πως το λαμπερό του φως είναι στην πραγματικότητα το φως του ήλιου. Κατηγορήθηκε και αυτός για ασέβεια, σε μία ακόμα προσπάθεια της αντιπολίτευσης να αμαυρώσει την καλή φήμη του Περικλή.

Η θεωρία του Αναξαγόρα που επηρέασε περισσότερο τον Περικλή ήταν εκείνη του «Νου». Σύμφωνα με αυτή, ο κόσμος είναι το αποτέλεσμα μίας συνδυαστικής διαδικασίας άπειρων σπερμάτων. Αυτά τα σπέρματα είναι η πρωταρχική ύλη, που ήρθε σε ύπαρξε μόνη της και είναι αιώνια. Κάθε φορά που κάποια σπέρματα ενώνονται μεταξύ τους δημιουργείται κάτι, και όταν διαχωρίζονται δημιουργείται κάτι άλλο. Τη διαδικασία αυτή θέτει σε κίνηση ο Νους, δεν επεμβαίνει όμως σε αυτήν.

Ο Περικλής εφάρμοσε αυτή τη θεωρία στην πολιτική πράξη. Εκείνος, ως Νους κατέθετε τα σχέδιά του, έθετε σε κίνηση τον μηχανισμό λήψης αποφάσεων των πολιτών και, όταν εκείνοι αποφάσιζαν δημοκρατικά, όλη η πόλη συμμετείχε στην εκτέλεση των σχεδίων.

Ιππόδαμος

Στην σπουδαία αυτή συντροφιά συγκαταλέγεται και ο κορυφαίος αρχιτέκτονας –αστρονόμος –μαθηματικός –φυσικός φιλόσοφος και μετεωρολόγος Ιππόδαμοςαπό τη Μίλητο. Είναι ο «πατέρας της πολεοδομίας», ο πρώτος που αντιλήφθηκε την ανάγκη ρυμοτόμησης των κατοικημένων περιοχών, στις οποίες ως τότε επικρατούσε αταξία. Σε αυτόν ανέθεσε ο Περικλής τον σχεδιασμό του Πειραιά, αλλά και τον σχεδιασμό της αποικίας των Θουρίων. Δεν γνωρίζουμε πόσο στενή ήταν προσωπική τους σχέση, οπωσδήποτε όμως ήταν μία σχέση μεγάλης εκτίμησης, αν λάβουμε υπόψιν μας το πάθος που είχε ο Περικλής για τη δημιουργία, τον ορθολογισμό και την καινοτομία. Ο Ιππόδαμος αντιπροσωπεύει επάξια και τα τρία.

Ηρόδοτος

Βέβαιη είναι η στενή φιλία του Περικλή με τον Ηρόδοτο«πατέρα της ιστορίας». Γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αλικαρνασσό της Μ. Ασίας από εύπορη οικογένεια, αλλά εγκατέλειψε την πατρίδα του σε νεαρή ηλικία. Αφού ταξίδεψε και γνώρισε πολλούς τόπους στη Μ. Ασία, στη Μέση Ανατολή, στη Σκυθία, στην Αίγυπτο και αλλού, εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και χωρίς δυσκολία εισχώρησε στον κύκλο του Περικλή. Το μεγαλύτερο μέρος της εκπληκτικής Ιστορίας του, το έγραψε αυτά τα λίγα χρόνια που έζησε στην Αθήνα. Ακολούθησε κι αυτός την αποστολή στους Θουρίους, ίσως με σκοπό να γράψει το χρονικό του αποικισμού. Τελικά έζησε αρκετά χρόνια εκεί, ίσως μέχρι τον θάνατό του.

Πρωταγόρας

Αναμφίβολα, τις πιο βαθιές, υπαρξιακές του σκέψεις, ο Περικλής θα τις μοιραζόταν με τον σοφιστή Πρωταγόρα, τον σοφιστή από τα Άβδηρα. Οι αντιλήψεις του Πρωταγόρα για την παιδεία και τη θρησκεία θα πρέπει να ήταν αυτό που κέντρισε το ενδιαφέρον του Περι­κλή. «Για τους θεούς δεν γνωρίζω αν υπάρχουν ή όχι, ούτε τι μορφή έχουν, διότι πολλά εμποδίζουν αυτή τη γνώση, όπως η ασάφεια του ζητήματος και η βραχύτητα της ζωής μας» και  «για όλα τα πράγματα, το μέτρο είναι ο άνθρωπος» έλεγε ο πρώτος αγνωστικιστής φιλόσοφος, όπως ακριβώς ο Περικλής έβαζε την ανθρώπινη ύπαρξη στο επίκεντρο της πολιτικής του, τοποθετώντας τους θεούς σε δεύτερο πλάνο. Όσον αφορά την παιδεία, ο Πρωταγόρας πίστευε πως ο πολίτης πρέπει να είναι πεπαιδευμένος και αυτή την αποστολή είχε αναλάβει ως δάσκαλος. Ο Περικλής, από την άλλη, καμαρώνει (δικαίως) στον γνωστό «Επιτάφιο» λόγο, πως η Αθήνα είναι το κέντρο παιδείας όλης της Ελλάδας.

Καθόλου παράξενο που ο Περικλής επέλεξε τον Πρωταγόρα να σχεδιάσει το δημοκρατικό πολίτευμα της νέας αποικίας των Θουρίων. Η απόφαση αυτή δείχνει όχι μόνο την εμπιστοσύνη που είχε στον φίλο του, αλλά και την πολιτική του ευφυΐα: Αναθέτει στον θρησκευτικό λειτουργό, τον μάντη Λάμπωνα, την διεύθυνση της αποικίας και στον ορθολογιστή Πρωταγόρα τον σχεδιασμό του νομικού κώδικα!

…και τα κατάφεραν

Αυτή ήταν η παρέα που δημιούργησε το μεγάλο θαύμα, την Αθήνα του Χρυσού Αιώνα που έμελλε να φωτίσει με τη λάμψη της όλον τον κόσμο για πάντα. Και αυτό είναι το αποτέλεσμα όταν τα σπουδαιότερα μυαλά μιας κοινότητας ενώνονται με δεσμούς φιλίας και συνεργάζονται αρμονικά για τη δική τους επιτυχία και προς όφελος των λιγότερο ευνοημένων.

Πηγές:
Περικλής, Πλούταρχος
Ιστορική Βιβλιοθήκη, Διόδωρος Σικελιώτης
Βίοι Φιλοσόφων, Διογένης Λαέρτιος
Ιστορία, Θουκυδίδης

Βυζαντινή αυτοκρατορία,

Τα αρχαία Σάταλα,ήταν μια σημαντική πόλη της Μεσοποταμίας. Το 530 μ.Χ. ήταν ένα από τα συνοριακά οχυρά μεταξύ της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και της Περσικής.

Οι δύο ισχυρές αυτοκρατορίες βρίσκονταν σε συνεχή, σχεδόν, διαμάχη καθώς οι Πέρσες επεδίωκαν να επεκταθούν προς τη Μικρά Ασία και την Αρμενία.

Την άνοιξη του 530 μ.Χ. οι Πέρσες εισέβαλαν στη βυζαντινή επικράτεια, αλλά υπέστησαν συντριπτική ήττα από τον Βελισάριο στο Δάρας. Παρόλα αυτά ο σάχης Καβάδης διέταξε τον στρατηγό του Μιρ Μιρόη (Μερμερόης στις βυζαντινές πηγές) να συγκεντρώσει μια νέα στρατιά και να εισβάλει στα βυζαντινά εδάφη.

Αυτός, πράγματι, συγκέντρωσε τις δυνάμεις του απέναντι από τη Θεοδοσιούπολη (το σημερινό Ερζερούμ) και από εκεί κινήθηκε βορειοδυτικά.

Ο Βυζαντινός στρατηγός Σίτας, σύζυγος της αδελφής της αυτοκράτειρας Θεοδώρας, όταν πληροφορήθηκε τις περσικές κινήσεις, έστειλε κατασκόπους να παρακολουθούν τους εχθρούς. Ο ένας εκ των κατασκόπων συνελήφθη και εκτελέστηκε.

Ο δεύτερος όμως κατάφερε να επιστρέψει, μεταφέροντας σημαντικές πληροφορίες. Έτσι ο Σίτας κινήθηκε με 15.000 στρατιώτες προς αντιμετώπιση των Περσών, αν και γνώριζε πως ο Μερμερόης διάθετε τουλάχιστον διπλάσιους στρατιώτες.

Oι Περσές κινήθηκαν προς τα Σάταλα και στρατοπέδευσαν σε μικρή απόσταση από τα τείχη της πόλης. Ο Σίτας όμως είχε ήδη φτάσει στην πόλη. Διέταξε τότε τον υποστράτηγο Δωρόθεο να παραμένει εντός των τειχών, με 14.000 άνδρες, έτοιμος, με το πρώτο σήμα του, να επέμβει.

Ο ίδιος με 1.000 επίλεκτους Βουκελάριους ιππείς τάχθηκε σε έναν λοφίσκο κοντά στην πόλη, παρακολουθώντας τους Πέρσες. Την επομένη οι Πέρσες έφτασαν στα τείχη και αναπτύχθηκαν περιμετρικά με σκοπό να πολιορκήσουν την πόλη.

Όταν οι Πέρσες είχαν περικυκλώσει την πόλη ο Σίτας με τους άνδρες του άρχισε να καλπάζει προς τους εχθρούς, σηκώνοντας όσο περισσότερη σκόνη μπορούσαν, ώστε να τους παραπλανήσουν σχετικά με τον αριθμό τους.

Οι Πέρσες νομίζοντας πως έρχεται εναντίον τους μεγάλη δύναμη, συγκέντρωσαν και πάλι τις δυνάμεις τους και κινήθηκαν να την αντιμετωπίσουν.

Τότε όμως εξόρμησε εναντίον τους, από τα νώτα, ο Δωρόθεος, βάσει προσυμφωνημένου σήματος.

Οι Πέρσες αρχικά πανικοβλήθηκαν, αλλά σύντομα συνειδητοποίησαν πως υπερείχαν συντριπτικά σε αριθμό και ανακτώντας το θάρρος τους, αντεπιτέθηκαν και πίεσαν τους Βυζαντινούς.

Την κατάσταση έσωσε ένας γενναίος αξιωματικός, ο Φλωρέντιος, ο οποίος επικεφαλής του τάγματός του, όρμησε καταπάνω στον Πέρση στρατηγό.

Ο Μερμερόης απέφυγε την επίθεση, αλλά πάνω στην συμπλοκή ο Φλωρέντιος άρπαξε το λάβαρο του Πέρση στρατηγού.

Αν και σκοτώθηκε, λίγες στιγμές αργότερα, οι Πέρσες, βλέποντας το λάβαρο του στρατηγού τους να πέφτει στο χώμα, υπέθεσαν ότι αυτός σκοτώθηκε και τράπηκαν σε άτακτη φυγή, με τους Βυζαντινούς να τους καταδιώκουν και να τους κατασφάζουν.

Η νέα ήττα υποχρέωσε τους Πέρσες να ζητήσουν διαπραγματεύσεις.

Πηγή: armynownet

Το αρχαιότερο εμπορικό κέντρο του βορειοελλαδικού χώρου, με τέσσερα αυτόνομα κτίρια και δεκάδες καταστήματα και εργαστήρια, λειτουργούσε πριν από 2.700 χρόνια στην αρχαία Άργιλο, λίγα χιλιόμετρα από την Αμφίπολη Σερρών, δίπλα στη θάλασσα.

Δώδεκα καταστήματα έχουν ανασκαφεί πλήρως και αφορούν σε εργαστήρια υφαντικής, ελαιοπιεστήριο, εργαστήριο για την επεξεργασία κεράτων από ελάφια, πωλητήριο μικρών βωμών κ.ά.

Το εμπορικό κέντρο χρονολογείται από τα μέσα του 6ου π.Χ. αιώνα ενώ στην κορυφή του λόφου υπάρχουν αρχιτεκτονικά μέλη από το Αρχοντικό. Ενοικος του ήταν κάποιος εταίρος του Φιλίππου, του οποίου δεν γνωρίζουμε το όνομα, καθώς δεν έχουν βρεθεί σχετικές επιγραφές, ενώ εκεί υπήρχε και το καλύτερα διατηρημένο λιοτριβιό (ελαιοτριβείο) στην Ελλάδα της κλασικής εποχής.

Εδώ και 25 χρόνια ανασκάπτει την αρχαία Άργιλοο επίτιμος έφορος Αρχαιοτήτων -πρώην προϊστάμενος της ΕΦΑ Καβάλας- Ζήσης Μπόνιας, από κοινού με τον καθηγητή του Πανεπιστημίου του Μόντρεαλ, Ζακ Περό, και τα ευρήματα παρουσιάζονται την ερχόμενη εβδομάδα σε διεθνές συνέδριο, που θα γίνει στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, με θέμα «Άργιλος, 25 χρόνια έρευνας».

«Την τελευταία πενταετία ανασκάπτουμε ένα οργανωμένο κτιριακό συγκρότημα εμπορικού χαρακτήρα. Ουσιαστικά πρόκειται για το εμπορικό κέντρο της Αργίλου, άποψη που ενισχύεται και από τη γειτνίασή του με το λιμάνι της πόλης. Εχει ερευνηθεί πλήρως ένα κτίσμα, μήκους περίπου 60 μέτρων και πλάτους 7,5 μέτρων, το οποίο αποτελείται από 12 δωμάτια/καταστήματα. Στα δωμάτια αυτά κατασκευάζονταν ή και πωλούνταν διάφορα προϊόντα και καλλιτεχνικά τεχνουργήματα. Για παράδειγμα σε ένα από αυτά πωλούνταν μικροί μαρμάρινοι βωμίσκοι, σε άλλο βάφονταν μαλλιά και υφαίνονταν υφάσματα, σε άλλο δωμάτιο υπάρχει εγκατάσταση ελαιοπιεστηρίου, ενώ σε άλλο επεξεργάζονταν κέρατα ελαφιών για τη δημιουργία εργαλείων και κοσμημάτων», λέει στο «Εθνος» ο κ. Μπόνιας. Η εμπορική χρήση του χώρου ενισχύεται από το γεγονός πως όλα τα δωμάτια/καταστήματα ανοίγονταν στον δρόμο και οι πόρτες άνοιγαν προς τα έξω, το μέγεθος του κτιρίου και η θέση του δίπλα στον Στρυμονικό κόλπο τού προσδίδει έναν δημόσιο χαρακτήρα, ενώ βρέθηκαν πάνω από 400 νομίσματα και στον χώρο του αργαλειού υπήρχαν πάνω από 40 αγνύθες (υφαντικά βάρη).

Ενα στοιχείο που προβλημάτισε τους αρχαιολόγους είναι το ότι οι προσόψεις των δωματίων/καταστημάτων ήταν διαφορετικές και υποθέτουν ότι η πόλη διέθεσε τον χώρο και οι έμποροι «έχτισαν» μόνοι τους τα εργαστήρια.

«Τα δωμάτια ανοίγονταν σε πλακόστρωτο δρόμο, όπου μάλλον ήταν τοποθετημένα και τραπεζάκια για την έκθεση των προϊόντων. Τα ανασκαφικά ευρήματα μας παρέχουν ενδείξεις για ύπαρξη ενός ακόμη παρόμοιου κτιρίου, από το οποίο ανασκάψαμε έως τώρα μόνο δύο δωμάτια και πιθανόν και άλλων δύο παρόμοιων και ίδιων διαστάσεων. Τα κτίρια αυτά χωρίζονται από στενούς πλακόστρωτους δρόμους, οι οποίοι λειτουργούν και ως συστήματα αποχέτευσης των ομβρίων υδάτων», μας λέει ο κ. Μπόνιας.
Στη διάρκεια του διεθνούς συνεδρίου θα γίνει αναφορά και συζήτηση για το ενδιαίτημα του κατόχου της γης της Αργίλου στην κορυφή του λόφου. Πρόκειται για ένα πραγματικό αρχοντικό και από τη θέση αυτή ο ένοικός του, είχε οπτική επαφή με όλο τον Στρυμονικό κόλπο και ορατότητα από τη Θάσο μέχρι το Αγιον Ορος και τις ακτές της Χαλκιδικής.

Το κτίσμα είχε δύο ορόφους, στο ισόγειο υπήρχε μία πλήρης βιοτεχνική εγκατάσταση, ένα λιοτριβιό -το καλύτερα διατηρημένο στην Ελλάδα της κλασικής εποχής- και στον πρώτο όροφο κατοικούσε ο ένοικος. Το οίκημα είναι οργανωμένο κατά τα πρότυπα της ελληνικής κατοικίας: υπαίθρια αυλή στο κέντρο και γύρω γύρω ανοίγονται τα δωμάτια.

Στον νότιο τομέα της πόλης, που εκτείνεται από την παραλία έως τα ριζά του λόφου της ακρόπολης, έχουν ανασκαφεί δημόσια αλλά και ιδιωτικά κτίσματα. Επίσης έχουν αποκαλυφθεί τμήματα πλακόστρωτων δρόμων που οδηγούν από την περιοχή του λιμανιού στην ακρόπολη. Η χρονολόγησή τους εκτείνεται από το τελευταίο τέταρτο του 6ου αι. π.Χ. μέχρι το έτος 357 π.Χ. οπότε η πόλη καταστράφηκε από τον Φίλιππο Β΄, ο οποίος σε μια εκστρατεία-αστραπή στη Μακεδονία και στη Θράκη υπέταξε όλες τις πόλεις, πολλές τις κατέστρεψε και άλλες (Φίλιπποι) τις μετονόμασε.

Η αρχαία Αργιλος βρίσκεται 4 χιλιόμετρα δυτικά των εκβολών του Στρυμόνα στην παραλία του Στρυμονικού κόλπου σε απόσταση περίπου 6 χιλιομέτρων από την αρχαία Αμφίπολη.

Η πόλη καταλαμβάνει τον λόφο Παλαιόκαστρο και εκτείνεται σε έκταση περίπου 150 στρεμμάτων. Ιδρύθηκε κατά τη φιλολογική παράδοση στα 655/4 από την Ανδρο, γεγονός που έχουν επιβεβαιώσει και οι ανασκαφικές έρευνες και αποτελεί την παλαιότερη αποικία στην αιγαιακή ακτή του Αιγαίου και την ανατολικότερη της Ανδρου, που είχε στην ευρύτερη περιοχή άλλες τρεις αποικίες, οι τελευταίες στη Χαλκιδική: τη Σάνη, την Ακανθο και τα Στάγιρα, πατρίδα του Αριστοτέλη. Ο σκοπός της ίδρυσης της Αργίλου ήταν ο έλεγχος της εισόδου της κοιλάδας του Στρυμόνα, που σημαίνει της πλούσιας σε αγροτικά προϊόντα, σε ξυλεία και σε μεταλλεύματα θρακικής ενδοχώρας, καθώς και του πλούσιου σε μεταλλεύματα, κυρίως αργύρου, όρους Δύσωρο.

ΜΑΡΙΑ ΡΙΤΖΑΛΕΟΥ, ethnos.gr

Η λευκή γενοκτονία με τις πορείες θανάτου διήρκεσε περίπου τρία χρόνια και εξόντωσε τα δύο τρίτα των εκτοπισμένων

Ο Λίμαν φον Σάδερς (Γερμανός στρατηγός, που είχε αναλάβει στρατιωτικός σύμβουλος και ανώτατος στρατιωτικός διοικητής του στρατού της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας κατά τον Α'Παγκόσμιο Πόλεμο) συνέλαβε την ιδέα της λευκής γενοκτονίας και οι Τούρκοι την εφάρμοσαν με μεγάλο ζήλο. Αυτός ο πρώην Πρώσος αξιωματικός το σχεδίασε  και οι Τούρκοι το εφάρμοσαν άψογα. Η λευκή γενοκτονία με τις πορείες θανάτου διήρκεσε περίπου τρία χρόνια και εξόντωσε τα δύο τρίτα των εκτοπισμένων.

Η εξόντωσή τους με τις πορείες θανάτου ήταν ο πιο επώδυνος θάνατος. Οι εκτοπισμοί ξεκινούσαν πάντα, όταν επικρατούσαν ακραίες καιρικές συνθήκες, δηλαδή πολύ κρύο ή πολύ ζέστη. Οι εξαντλητικές πορείες μέσα στον χειμώνα οδηγούσαν σε βέβαιο θάνατο από υπερβολικό ψύχος πολλούς από αυτούς και κυρίως τα παιδιά,τους αδύναμους και τους γέρους. Το καλοκαίρι επίσης με τους μεγάλους καύσωνες η πείνα,η δίψα και η υπερβολική ζέστη είχαν το ίδιο οδυνηρό αποτέλεσμα. Ο θάνατος ήταν βασανιστικός, γιατί ήταν αργός, αλλά σταθερός.

Τους κατοίκους των παραλίων τους εκτόπιζαν χειμώνα. Τους οδηγούσαν στα ορεινά μέρη του Πόντου, όπου οι χειμώνες ήταν βαρείς και αυτοί ήταν αμάθητοι σε ακραία καιρικά φαινόμενα. Τους συγκέντρωναν στην Σεβάστεια, η οποία βρίσκεται σε οροπέδιο,μια περιοχή όπου φυσούσαν δριμείς άνεμοι και το χιόνι έπεφτε νωρίς. Οι θαλασσινοί άμαθοι από το δριμύ ψύχος, χωρίς καμιά προστασία, χωρίς φαγητό, πέθαιναν πολύ γρήγορα.

Την αντίθετη πορεία ακολουθούσαν οι κάτοικοι από τα ορεινά του Πόντου. Καθώς κατέβαιναν κατά χιλιάδες και κατευθύνονταν προς τα παράλια, στην πραγματικότητα όμως άγνωστο για πού,  συλλάμβαναν τα  παιδιά τα έβαζαν σε βάρκες δήθεν να τα πάνε στην Αμισό, αλλά στη συνέχεια οι λεμβούχοι τα χτυπούσαν πάνω στα βράχια και τα πετούσαν στην θάλασσα.

Τους μεγάλους τους περιόριζαν μέσα σε άθλια οικήματα, με σκοπό να εξαθλιωθούν σωματικά και ηθικά. Αυτό συνέβαινε πολύ σύντομα. Πεινασμένοι,ταλαιπωρημένοι,άυπνοι οδηγημένοι από το ένστικτο της επιβίωσης τρώγανε τα φορέματα τους, τα παπούτσια τους και ό,τι έβρισκαν για να κορέσουν την πείνα τους. Θυμάμαι την γιαγιά μου, η οποία πείνασε στην πορεία προς την Συρία, να μου λέει: «πούλιμ,η πείνα σκύλ΄ υιός έν».Όσοι επιβίωναν τους έστελναν εξορία ,στους δρόμους του πουθενά,ανα 200 άτομα. Μέσα σε αυτές τις άθλιες αποθήκες στοίβαζαν και άλλους, πάνω στα σηπόμενα πτώματα. Όσοι  κατόρθωναν να ξεγελάσουν τον θάνατο,έπαιρναν τον άγνωστο δρόμο στις «πορείες θανάτου».

Μέχρι τον Νοέμβριο του 1921 είχαν συγκεντρωθεί στην Μαλάτεια 10 χιλιάδες ψυχές προερχόμενοι από Αμισό, Πάφρα, Αμάσεια, Μερζιφούντα ,Κιουμούς, Μαδενί,  Επές, Τοκάτ, τσιφλίκ κλπ. Πολλοί από αυτούς δεν πρόλαβαν να διεκδικήσουν την επιβίωσή τους ακολουθώντας τις πορείες θανάτου. Η εξορία θα ξεκινούσε όταν συμπληρωνόταν  200,αλλά ποτέ δεν γινόταν αυτό, καθώς πέθαιναν στοιβαγμένοι σε χώρους ανθυγιεινούς,μέσα στάβλους και αχυρώνες. Ο συνωστισμός, η πείνα, το δριμύ ψύχος, οι ψείρες, οι ακαθαρσίες συνέβαλλαν στην εμφάνιση δυσεντεριών και εξανθηματικού τύφου. Καθημερινά πέθαιναν δεκάδες από αυτούς τους δυστυχείς. Μέσα σε τρεις μήνες πέθαναν περίπου 3,5 χιλιάδες άτομα. Παρακαλούσαν τους διοικούντες να τους αραιώσουν, αλλά κανείς δεν νοιαζόταν. Η ταφή των νεκρών ήταν δύσκολη κι αυτή, γιατί η μεταφορά δεν διευκολυνόταν και οι ζωντανοί δεν είχαν σωματικές δυνάμεις να κάνουν το καθήκον της ταφής. Μετά από 4 μήνες η κυβέρνηση ζητεί κατάλογο νεκρών κι ζωντανών. Οι νεκροί ήταν 5 χιλιάδες, το ίδιο και οι ζωντανοί.

Τον Μάιο του 1922 ξεκινάει η εφαρμογή του σχεδίου. Η Μαλάτεια περικυκλώνεται και μέσα σε 11 μέρες 4265 άντρες και γυναικόπαιδα συλλαμβάνονται και στέλνονται στο Βιτλίς,500 χιλιόμετρα απόσταση από την Μαλάτεια, μέσω Χαρπούτ και Διαρπεκίρ. Ενώ βρίσκονται στον δρόμο για την εξορία έρχεται νέα εντολή να παραμείνουν εκεί όπου  βρίσκονται. Έτσι άλλοι παρέμειναν στο Χαρπούτ, άλλοι στα Άργανα, οι περισσότεροι στο Διαρπεκίρ.

Περπατάνε μέρες χωρίς να ξεκουραστούν, χωρίς φαγητό  και πεθαίνουν από πείνα.  Τα τούρκικα χώματα τους κράτησαν για πάντα  στην αγκαλιά τους αδιάβαστους και άκλαυτους. Περνάνε μέσα από χωριά απολίστων τούρκων και φοβούνται μην «πειράξουν» τις γυναίκες και τα κορίτσια. Λερώνονται  και αλείφονται με καπνιά, φοράνε κουρέλια για να μην προκαλούν. Για κάθε ενδεχόμενο όμως είναι εξοπλισμένοι και με ρόπαλα και αποφασισμένοι για όλα.

Αυτό που βιώνουν είναι ο «ζωντανός θάνατος». Οι εξαντλητικές πορείες λυγίζουν τους αδύναμους. Κάθε πρωί πολλοί ήταν αυτοί που δεν ξανάνοιγαν τα μάτια τους, είχαν βασιλέψει  για την παντοτινή νύχτα.Οι ψείρες τότε έκαναν γιουρούσι σε όλο το κορμί, κατέκλυζαν ακόμα και τα τσίνορά τους.Στα γυάλινα μάτια τους έλαμπε το τελευταίο τους βλέμμα που απόμεινε να κοιτάζει οργισμένο για την άδικη μοίρα τους.Αυτό το βλέμμα μπορούσε να σκιάξει ακόμα και τους εχθρούς .Τους παρατούσαν άταφους και άκλαυτους  στις άκρες του δρόμου. Άφηναν πίσω αγαπημένους νεκρούς  και συνέχιζαν την πορεία στο άγνωστο.

Θεριό είναι ο άνθρωπος και αντέχει τα πάντα. Έσφιγγαν τα δόντια,και συνέχιζαν την πορεία. Η σκέψη πάγωνε και για ώρες περπατούσαν χωρίς να μιλάνε. Καραβάνια απελπισμένων,ζεμένα κάρα,πρόσωπα σκυθρωπά,μάτια κλαμένα.

Η πείνα γονατίζει τα μικρά παιδιά,κλαίνε κάτω από τις αντίξοες καιρικές συνθήκες, τον βαρύ χειμώνα της Ανατολής και τον καύσωνα. Τα μάτια τους έχουν στεγνώσει από τα δάκρυα, πεθαίνουν αβοήθητα. Κάθε πρωί που ξημερώνει μαζεύουν τα πτώματα και τα αφήνουν στον δρόμο,το καραβάνι συνεχίζει την πορεία του χωρίς να θάψει τους νεκρούς του. Τα  μισόγυμνα νεκρά παιδιά θα γίνουν βορά στα όρνεα και τα άγρια θηρία που παραμονεύουν. Άταφοι, άκλαυτοι, αλειτούργητοι, θύματα της λευκής γενοκτονίας, θύματα ενός θανάτου που είναι πιο σκληρός από την σφαγή και τον απαγχονισμό. Ο θάνατος αυτός είναι πολύμηνος και τον βιώνουν καθημερινά, ξέρουν το τέλος τους, το περιμένουν και δεν μπορούν να κάνουν τίποτα να το αποτρέψουν.

Περπάτησαν μήνες,ταλαιπωρήθηκαν χρόνια διανύοντας εκατοντάδες χιλιόμετρα από το Επες και την Σεβάστεια μέχρι το νοτιότερο άκρο της Τουρκίας το Ντιαρπεκίρ.Πέρασαν σε εδάφη Συριακά και Λιβανέζικα. Έζησαν για μήνες ανάμεσα σε άγριους και βάρβαρους κούρδους κάτω από απάνθρωπες συνθήκες.Επέζησαν μόνον οι σκληραγωγημένοι και οι δυνατοί οργανισμοί. Αντιμετώπισαν κάθε είδους δυσκολίες και εμπόδια.Από την περιοχή του παππού μου,το ηρωικό Επές,ξεκίνησαν για τις πορείες θανάτου 12,5 χιλιάδες,έφτασαν στην Ελλάδα μόνον 2,5 χιλιάδες. Οι υπόλοιποι υπήρξαν θύματα της λευκής γενοκτονίας.

Όχι, δεν μπορούμε να ξεχάσουμε όσα έγιναν, οι νεκροί μας έχουν «δικαίωμα στην μνήμη».

Ντοκιμαντέρ για τη γενοκτονία των Ποντίων

Παναγιώτα Ιωακειμίδου

* Η Παναγιώτα Ιωακειμίδου είναι φιλόλογος και δασκάλα  ποντιακής διαλέκτου στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας

protothema.gr

Μία από τις σπουδαιότερες πόλεις-κράτη της Κρήτης υπήρξε η Απτέρατον 4ο αιώνα π.Χ…

Η στρατηγική της θέση στο πλάτωμα του λόφου Παλαιόκαστρο, που δεσπόζει νοτιοανατολικά του φυσικού λιμένος της Σούδας στα Χανιά σε συνδυασμό με τις εύφορες εκτάσεις γύρω της, ευνόησαν την ανάπτυξή της σε ισχυρό εμπορικό και πολιτικό κέντρο.

Αναφέρεται στις πινακίδες της Γραμμικής Β γραφής (14ος - 13ος αι. π.Χ.) και εξακολουθεί να κατοικείται μέχρι τον 7ο αι. μ.Χ., οπότε καταστρέφεται από ισχυρό σεισμό.

Η περίοδος της μεγαλύτερης ακμής της πόλης ήταν οι πρώιμοι ελληνιστικοί χρόνοι (τέλος 4ου - 3ος αι. π.Χ.), όταν ισχυροποιήθηκε οικονομικά και πολιτικά, και άρχισε να κόβει δικό της νόμισμα.

Οι πολυετείς ανασκαφικές έρευνες και οι εργασίες αποκατάστασης που υλοποιήθηκαν στο πλαίσιο ευρωπαϊκών και εθνικών προγραμμάτων ανέδειξαν την επιβλητική οχύρωση της πόλης, τις μνημειώδεις δεξαμενές και το αρχαίο της θέατρο. Επιπλέον, αποκαλύφθηκαν διπλό ιερό, λουτρικά συγκροτήματα και έπαυλη αστικού τύπου των ρωμαϊκών χρόνων.

Σε κεντρικό σημείο της αρχαίας πόλης ιδρύθηκε η Μονή του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου, που αναφέρεται σε Χρονικό του 1181. Ανήκε στη Μονή Πάτμου και λειτουργούσε μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1960.

Σήμερα η Απτέρα προσελκύει ολοένα και περισσότερους επισκέπτες τους οποίους γοητεύει με τα διάσπαρτα μνημεία της, τις μυθολογικές τους συναρτήσεις, τη θέα που προσφέρει προς τους ορεινούς όγκους της Κρήτης, τον κόλπο της Σούδας και την ενδοχώρα του Αποκόρωνα. Αποτελεί, σε συνδυασμό με το Νέο Αρχαιολογικό Μουσείο Χανίων, έναν από τους βασικούς πυλώνες ανάπτυξης για τον πολιτιστικό τουρισμό στα Χανιά.

Η επίσκεψη στην Απτέρα εξοικειώνει τον σύγχρονο περιηγητή με τις διαδοχικές ιστορικές περιόδους της Κρήτης. Ο αρχαιολογικός χώρος εξακολουθεί και σήμερα να φέρνει στο φως νέα σημαντικά ευρήματα μέσα από την συνεχιζόμενη ανασκαφική δραστηριότητα ενώ αφήνει στον επισκέπτη μία προσωπική, ξεχωριστή εμπειρία, ωθώντας τον ελεύθερα και δημιουργικά να αναζητήσει αντίστοιχες, μέσα από την συνέχεια του ταξιδιού του στα υπόλοιπα μοναδικά μνημεία, τόπους και διαδρομές της Κρήτης.

Ancient Theatre of Aptera (with subtitles) from Ephorate of Antiquities Chania on Vimeo.

Εκδήλωση στην Αθήνα με θέμα: «ΑΠΤΕΡΑ. Έρευνα και ανάδειξη ενός εμβληματικού αρχαιολογικού χώρου για τη Δυτική Κρήτη»

Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Χανίων και η Περιφέρεια Κρήτης με τη συνεργασία της Πολιτιστικής Εταιρείας Κρήτης διοργανώνουν εκδήλωση στην Αθήνα με θέμα «ΑΠΤΕΡΑ. Έρευνα και ανάδειξη ενός εμβληματικού αρχαιολογικού χώρου για τη Δυτική Κρήτη».

Η εκδήλωση θα γίνει την Τετάρτη 24 Μαΐου στις 7μμ Aμφιθέατρο Cotsen Hall, Αναπήρων Πολέμου 9, Αθήνα, Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών, Γεννάδειος Βιβλιοθήκη.

Το πρόγραμμα της εκδήλωσης έχει ως εξής :

19:00
Χαιρετισμός της Γενικής Γραμματέως του ΥΠ.ΠΟ.Α., Μαρίας Βλαζάκη
Χαιρετισμός του Περιφερειάρχη Κρήτης, Σταύρου Αρναουτάκη
Θα ακολουθήσουν τέσσερις εισηγήσεις για τις ανασκαφικές έρευνες, την αποκατάσταση, την ανάδειξη και την αναπτυξιακή δυναμική του αρχαιολογικού χώρου της Απτέρας.

19:20
“Απτέρα: Χρονικό των ανασκαφών και της ανάδειξης του χώρου”
Βάννα Νινιού - Κινδελή, Διευθύντρια συστηματικής ανασκαφής Απτέρας
“Απτέρα: Nεκροπόλεις και έθιμα ταφής”
Κατερίνα Τζανακάκη, Αρχαιολόγος της ΕΦ.Α. Χανίων
“Η αναστήλωση του αρχαίου θεάτρου της Απτέρας”
Νίκος Χατζηδάκης, Αρχιτέκτων Μηχανικός - Αναστηλωτής
“Η αναπτυξιακή δυναμική του αρχαιολογικού χώρου της Απτέρας”
Μαρία Κασωτάκη, Προϊσταμένη Ειδικής Υπηρεσίας Διαχείρισης ΕΠ Περιφέρειας Κρήτης

Στο τέλος της εκδήλωσης θα προβληθεί η 10λεπτη ταινία για το αρχαίο θέατρο της Απτέρας

Ένα πράγμα για το οποίο έμεινε στην ιστορία ο Αλέξανδρος ο Γ’ ο Μακεδών, ο Μέγας Αλέξανδρος, είναι η λύση του Γόρδιου δεσμούκαι η φράση “ότι δεν μπορεί να λυθεί, μπορεί να κοπεί! ”.

Πέρα από την ωραία, όμως, ιστορία νομίζω πως θα πρέπει να δούμε λίγο και τους συμβολισμούς που κρύβονται πίσω από αυτή.

Η φράση “ότι δεν μπορεί να λυθεί, μπορεί να κοπεί”, όπως την αναφέρει ο Αρριανός, είναι, βέβαια, η πιο δημοφιλής, θα πρέπει όμως να αναφέρουμε και την εκδοχή του Αριστόβουλου που συμμετείχε στην εκστρατεία του Αλεξάνδρου , έζησε από κοντά τα γεγονότα και υπήρξε πιθανώς αυτόπτης μάρτυρας, που υποστηρίζει πως ο Μέγας Αλέξανδρος δεν έκοψε τον δεσμό του ζυγού της άμαξας του βασιλιά Γορδίου με το ξίφος του, αλλά αφαίρεσε το μεγάλο ξύλινο καρφί που τον συγκρατούσε, έλυσε τον δεσμό αφαιρώντας τον πείρο από το τιμόνι του άρματος.

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, και με όποιον τρόπο και αν τον έλυσε , ο συμβολισμός και το μήνυμα είναι το ίδιο.

Ο γόρδιος δεσμός συμβολίζει καθετί που είναι δύσκολο και δυσεπίλυτο, κάθε πρόβλημα που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε είτε στην προσωπική είτε στην επαγγελματική είτε στην πολιτική ζωή. Όσον αφορά στον τρόπο επίλυσης του προβλήματος και το μέσο που χρησιμοποιήθηκε, σε κάθε περίπτωση ο συμβολισμός παραμένει ο ίδιος: το σπαθί συμβολίζει την αποφασιστικότητα και την τόλμη, και η αφαίρεση απλώς του ξύλινου καρφιού την ευφυΐα του Αλεξάνδρου.

Τι έκανε, λοιπόν, και τι πέτυχε ο Μέγας Αλέξανδρος:

Πρώτον, δεν δαπάνησε  πολύ χρόνο με το συγκεκριμένο πρόβλημα, δεν κάθισε να χρονοτριβεί κάτι που και από το τον βασικό σου στόχο σε απομακρύνει, και ψυχοφθόρο(απώλεια δυνάμεων σωματικών και ψυχικών) και ψυχαναγκαστικό είναι να κάνεις κύκλους γύρω από το ίδιο πράγμα, ξανά και ξανά, και λύση να μην βρίσκεις.

Έτσι, λοιπόν, αφού το εξέτασε για λίγο, όσο χρόνο χρειαζόταν κατά την κρίση του και με την έμφυτη οξυδέρκειά του, το αντιμετώπισε με αποφασιστικότητα και το έλυσε γρήγορα και εύκολα.

Και έτσι, λένε, επιβεβαιώθηκε ο χρησμός που ήθελε αυτόν που θα έλυνε το γόρδιο δεσμό κυρίαρχο της Ασίας. Επιβεβαιώθηκε, γιατί όποιος ξέρει να αντιμετωπίζει τα προβλήματα γρήγορα και αποφασιστικά, δείχνει ότι είναι ικανός ηγέτης, ότι μπορεί να οδηγήσει τον λαό του, το στράτευμά του εν προκειμένω, στο στόχο του ,παίρνοντας τις σωστές αποφάσεις.

Επιπλέον, πέτυχε να κερδίσει την εμπιστοσύνη των στρατιωτών του , που πείστηκαν με τον τρόπο αυτό για τις ικανότητες του ηγέτη τους και τον ακολούθησαν στο τολμηρό εγχείρημά του.

Δεν μπορώ να πω σε ποιο βαθμό η ικανότητα αυτή της γρήγορης λήψης αποφάσεων και της άμεσης και αποτελεσματικής αντιμετώπισης των προβλημάτων είναι μια ικανότητα έμφυτη ή επίκτητη, μια ικανότητα που καλλιεργείται.Σίγουρα, όμως, είναι κάτι που επιβάλλεται να έχει ένας ηγέτης και που μάλλον  απουσιάζει στην εποχή μας από πολλούς από αυτούς που κυβερνούν λαούς και “ποίμνια”, από πολιτικούς μέχρι θρησκευτικούς.

Ας μου επιτραπεί κλείνοντας, να προσθέσω και κάτι άλλο, δανεισμένο από την “Αντιγόνη” του Σοφοκλή. Λέει ο Κρέοντας στη ρήση του στο Α’ επεισόδιο στιχ.162-277 “…Αδύνατο να μάθεις ανθρώπου κανενός φρόνημα, γνώμη και ψυχή, προτού ν’ ακονιστεί στην εξουσία και στο νόμο…”. Χαρακτηριστικά και βασικές αρετές του άξιου ηγέτη μέσα από τα λόγια αυτά αναδεικνύονται η ψυχή, το φρόνημα, η γνώμη- η ηθική υπόσταση, η δυναμική  και θαρραλέα αντιμετώπιση των προβλημάτων του κράτους, τα διοικητικά χαρίσματα και η αρίστη κρίση και ευθυκρισία στις αποφάσεις.

Ας προβληματιστούμε…

Κατερίνα Χουλιάρα, cna.gr

Η μεγαλύτερη Μυκηναϊκή ακρόπολητης Ελλάδας χτίστηκε πάνω σε έναν λόφο που κάποτε ήταν νησί. Το εντυπωσιακό οχυρό είχε 5,50 μέτρα πάχος και αποτελούταν από τεράστιους ογκόλιθους.

Βορειοανατολικά της κοιλάδας της Κωπαΐδας ξεπροβάλλει το κάστρο του Γλα. Ένα οχυρό που βρίσκεται στην περιοχή της Βοιωτίας και δημιουργήθηκε την περίοδο της Μυκηναϊκής εποχής. Το όνομα Γλα προέρχεται από την τουρκική γλώσσα καθώς δεν είναι το γνωστό το αρχαίο όνομα του.

Το εντυπωσιακό κάστρο έχει τρία χιλιόμετρα μήκος και θεωρείται η μεγαλύτερη μυκηναική ακρόπολη της Ελλάδας. Χτίστηκε περίπου το 1.300 π.Χ. ώστε οι άρχοντες της περιοχής να επιβλέπουν την πεδιάδα.

Οι Μινύεςένα προϊστορικό φύλο που έλεγχε την περιοχή της Βοιωτίας, όταν έφτασαν στην περιοχή είχαν αναλάβει την αποξήρανση της λίμνης. Τα επόμενα χρόνια χτίστηκε το κάστρο του Γλα. Δύο εκατομμύρια κυβικά μέτρα χώματος υπολογίζεται, σύμφωνα με σημερινές έρευνες, ότι μετακινήθηκαν και 250.000 κυβικά μέτρα από πέτρες χρησιμοποιήθηκαν για το μεγαλόπνοο έργο.

Το οχυρό είχε 5,50 μέτρα πάχος και αποτελούταν από τεράστιους ογκόλιθους. Για την ολοκλήρωση του, εργάστηκαν οι κάτοικοι των γύρω περιοχών. Στο εσωτερικό του δεν είναι χτισμένα πολλά κτίρια. Το μεγαλύτερο και βασικό κτίριο της ακρόπολης είναι το Μέλαθρον. Υπάρχουν δρόμοι που ενώνουν τις τέσσερις πύλες του κάστρου και αναχώματα περιμετρικά για να εμποδίζουν την εισροή νερού.

Πιθανώς, διέμεναν εργάτες και οι άρχοντες που διορίζονταν από τα ανάκτορα των Θηβών και Ορχομενού ώστε να ελέγχουν την αποξήρανση της λίμνης. Λειτουργούσε για να οργανώνονται οι γεωργικές εργασίες, η φορολογία και να ελέγχεται ο τοπικός πληθυσμός. Εκατό χρόνια μετά την δημιουργία του, το φρούριο εγκαταλείφθηκε ξαφνικά.

Μια μεγάλη φωτιά που ξέσπασε το 1.200 π.Χ. είναι η επικρατέστερη αιτία, η οποία θα προήλθε από κάποιον εχθρό. Όταν καταστράφηκε, αυτόματα σταμάτησαν όλα τα έργα. Ο Όμηρος αναφέρει ότι ο πόλεμος που ξέσπασε μεταξύ των βασιλείων της Θήβας και του Ορχομενού ήταν η αιτία που η Κωπαΐδα έγινε πάλι λίμνη.

«Μια "καταιγίδα από γεγονότα"προκάλεσε την κατάρρευση του Μινωικού και του Μυκηναϊκού πολιτισμού»υποστηρίζει ο Αμερικανός αρχαιολόγος Έρικ Κλάιν σε συνέντευξη που παραχώρησε στην Ελ. Μάρκου του ΑΠΕ-ΜΠΕ.

Τι συνέβη το 1177 π.Χ.; Η κατάρρευση του Μινωικού και του Μυκηναϊκού πολιτισμού, όπως και άλλων, ισχυρίζεται ο Δρ. Έρικ Κλάιν, αρχαιολόγος, καθηγητής Προϊστορικής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Τζορτζ Ουάσινγκτον των ΗΠΑ.

Κι αν η ημερομηνία (την οποία αναφέρει και στο βιβλίο του «1177 B.C.: The Year Civilization Collapsed») είναι ενδεικτική, δεν συμβαίνει το ίδιο και με τις αιτίες που την προκάλεσαν: «Την Ύστερη Εποχή του Χαλκού συντελέστηκε μια “τέλεια καταιγίδα” από καταστροφικά γεγονότα», αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Δρ. Κλάιν, εκθέτοντας τόσο τα γεγονότα αυτά, όσο και τους λόγους που η θεωρία του έχει τόση απήχηση.

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης:

Σύμφωνα με την έρευνά σας, τι προκάλεσε την κατάρρευση του Μινωικού και Μυκηναϊκού πολιτισμού; Οι αιτίες αυτές είναι κοινές και για την πτώση άλλων πολιτισμών της Ανατολικής Μεσογείου, όπως οι Χετταίοι, οι Βαβυλώνιοι κ.α.;

Η κύρια θέση μου είναι ότι θα πρέπει να συντελέστηκε μια «τέλεια καταιγίδα» από καταστροφικά γεγονότα, που προκάλεσαν την κατάρρευση πολιτισμών της Ύστερης Εποχής του Χαλκού λίγο μετά το 1200 π. Χ. Υπάρχουν ενδείξεις ότι υπήρξε κλιματική αλλαγή, ξηρασία και πείνα, σεισμοί, εισβολές και εσωτερικές εξεγέρσεις, που επηρέασαν τους Μινωίτες και τους Μυκηναίους, καθώς και πολλούς άλλους, αν όχι όλους, από τους πολιτισμούς της περιοχής της Ανατολικής Μεσογείου. Αν και άνθρωποι έχουν επιζήσει από παρόμοιες καταστροφές που ήρθαν μεμονωμένα, όπως η ανασυγκρότηση μετά από σεισμούς ή η διαβίωση μέσω ξηρασιών, τι γίνεται όταν όλα αυτά συμβαίνουν συγχρόνως ή σε μικρή απόσταση μεταξύ τους; Θα ήταν πολύ δύσκολη η επιβίωση αν όλες ή οι περισσότερες από τις παραπάνω καταστροφές έγιναν την ίδια στιγμή ή πολύ κοντά η μία μετά την άλλη, όπως φαίνεται ότι συνέβη μεταξύ 1225 και 1175 π. Χ. Αυτός πιστεύω ότι ήταν ο λόγος που οι πολιτισμοί της Ύστερης Εποχής του Χαλκού δεν μπόρεσαν να ξεπεράσουν την «τέλεια καταιγίδα» και κατέρρευσαν.

Τι συνέδεε αυτούς τους πολιτισμούς, εκτός από τον τελικό αφανισμό τους; Μπορούμε να πούμε ότι ζούσαν σε ένα παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον σαν το σημερινό;

Ο κόσμος της Μεσογείου κατά την Ύστερη Εποχή του Χαλκού (περίπου 1600-1100 π. Χ.), από τη δυτική Μεσόγειο και το Αιγαίο ως την Ανατολική Μεσόγειο, την Εγγύς Ανατολή και το Αφγανιστάν, αλληλοσυνδεόταν, ήταν δηλαδή παγκοσμιοποιημένος για την εποχή του. Αλληλοεπιδρούσαν, είχαν εμπορικές και διπλωματικές σχέσεις, ρύθμιζαν βασιλικούς γάμους, έστελναν διεθνείς πρεσβείες, καθιέρωναν οικονομικά εμπάργκο κοκ. Ένας λόγος που διατηρούσαν δεσμούς μεταξύ τους ήταν και η ανάγκη για χαλκό και κασσίτερο για την παραγωγή ορείχαλκου, που ήταν το κύριο μέταλλο της εποχής. Ο χαλκός προερχόταν κυρίως από την Κύπρο και ο κασσίτερος από το Αφγανιστάν, όπως και το lapis lazuli. Ο χρυσός ερχόταν από την Αίγυπτο. Τόσο οι ακατέργαστες ύλες όσο και τα τελικά προϊόντα πωλούνταν και ανταλλάσσονταν σε βασιλικό επίπεδο. Θα έλεγα ότι οι αρχαίοι πολιτισμοί της Μεσογείου και της Εγγύς Ανατολής ήταν τόσο συνδεδεμένοι μεταξύ τους εκείνη την περίοδο που η πτώση του ενός επηρέασε και τους άλλους, με αποτέλεσμα να καταρρεύσουν όλοι σταδιακά, όπως μια αλυσίδα ντόμινο.

Ποιοι ήταν οι «'Ανθρωποι της Θάλασσας» και ποια η σχέση τους με τον αφανισμό αυτών των πολιτισμών;

Αυτή είναι μια εξαιρετική ερώτηση, που δυστυχώς δεν γνωρίζουμε την απάντησή της, τουλάχιστον με σιγουριά. Ξέρουμε τα ονόματά τους, μας τα λένε οι Αιγύπτιοι και μπορούμε να υποθέσουμε ότι η προέλευση κάποιων από αυτούς ήταν η Σικελία, η Σαρδηνία και η νότια Ιταλία (κάποιες ομάδες αποκαλούνται Shekelesh και Shardana, που ηχούν γνώριμες). Ωστόσο, κατά πάσα πιθανότητα ενσωματώθηκαν κι άλλοι στη διαδρομή, καθώς μετακινούνταν από τα δυτικά στα ανατολικά κατά μήκος της Μεσογείου. Έτσι, πιθανόν μεταξύ των «Λαών της Θάλασσας» να ήταν και ομάδες από περιοχές που καταλαμβάνουν σήμερα η Ελλάδα και η Τουρκία. Ακόμα όμως δεν έχουμε προσδιορίσει μια «πατρίδα» γι'αυτούς. Κύρια «κληρονομιά» τους φαίνεται ότι ήταν οι Φιλισταίοι και ο πολιτισμός τους, καθώς η ομάδα από τους «Λαούς της Θάλασσας» που οι Αιγύπτιοι αποκαλούν Peleset είναι πιθανόν αυτοί που γνωρίζουμε ως Φιλισταίους από τη Βίβλο. Φαίνεται ότι εγκαταστάθηκαν στην περιοχή της Χαναάν και ίσως αφομοιώθηκαν με τους ντόπιους πληθυσμούς, πριν την άνοδο του Ισραήλ. Όσον αφορά τη σύνδεσή τους με την εξαφάνιση των διαφόρων πολιτισμών, οι «Λαοί της Θάλασσας» είχαν κατηγορηθεί στο παρελθόν γι'αυτό, νομίζω όμως ότι η κατάσταση είναι πιο περίπλοκη και μπορεί να υπήρξαν και οι ίδιοι τόσο θύματα όσο και καταπιεστές.

Ποιες είναι οι κύριες πηγές των ερευνών σας;

Χρησιμοποιώ πολλές, συμπεριλαμβανομένων παλαιότερων και πιο πρόσφατων δημοσιεύσεων σχετικά με την κατάρρευση των πολιτισμών που είχαν ακμάσει επί αιώνες πριν από την τελική πτώση τους. Για παράδειγμα, σύμφωνα με στοιχεία δημοσιευμένα από το 2010, την εποχή εκείνη προκλήθηκε κλιματική αλλαγή υπό μορφή ξηρασίας που «χτύπησε» τη Συρία, τη Χαναάν (σημερινό Ισραήλ), την Κύπρο και την Ελλάδα στο τέλος της Εποχής του Χαλκού. Τα δεδομένα από την ανάλυση γύρης και από άλλες επιστημονικές μελέτες αποδεικνύουν αυτό που είχαμε υποψιαστεί, δηλαδή ότι υπήρξαν ξηρασίες, οι οποίες μπορεί να διήρκεσαν ως και τρεις αιώνες σε κάποιες περιοχές. Αυτό το γεγονός οδήγησε σε λιμούς, για τους οποίους διαβάζουμε σε γραπτά αρχεία της εποχής, τόσο από το Ουγκαρίτ στη βόρεια Συρία όσο και από τη Χαττούσα, πρωτεύουσα των Χετταίων στη σημερινή Τουρκία.

Το βιβλίο σας, που δημοσιεύτηκε το 2014 και αφορά όλα τα παραπάνω, έχει τίτλο «1177 π. Χ.: Το Έτος που Κατέρρευσαν Πολιτισμοί». Γιατί διαλέξατε αυτή τη χρονολογία ως το έτος της καταστροφής;

Η κατάρρευση διήρκεσε περίπου έναν αιώνα, από το 1225 ως το 1125 π. Χ. Όμως, το 1177 π.Χ. είναι ένα καλό σημείο αναφοράς, καθώς εκείνη τη χρονιά οι «Λαοί της Θάλασσας» εισέβαλαν για δεύτερη φορά και ως τότε πολλές από τις πόλεις είχαν ήδη καταστραφεί. Έτσι, χρησιμοποιώ την ημερομηνία αυτή ως «συντομογραφία» για όλη την κατάρρευση, όπως χρησιμοποιούμε το 476 μ. Χ. για την πτώση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, παρά το γεγονός ότι δεν κατέρρευσε ακριβώς εκείνο το έτος.

Το βιβλίο σας είχε μεγάλη επιτυχία, καθώς μεταφράστηκε σε πέντε γλώσσες (δυστυχώς όχι στα ελληνικά), πούλησε περισσότερα από 125.000 αντίτυπα σε διάφορες εκδόσεις, ενώ βίντεο στο διαδίκτυο με πρόσφατες διαλέξεις σας ως προς το θέμα έχουν παρακολουθήσει περισσότεροι από μισό εκατομμύριο άνθρωποι. Γιατί συμβαίνει αυτό, κατά τη γνώμη σας;

Απ: Πιστεύω ότι το πρόσφατο ενδιαφέρον -ίσως και λίγο νοσηρό- με την κατάρρευση έχει να κάνει με τη συνειδητοποίηση του πόσο ευαίσθητος (ή αδύναμος) είναι ο κόσμος που ζούμε σήμερα, κυρίως υπό το πρίσμα της οικονομικής κατάρρευσης στις ΗΠΑ πριν μερικά χρόνια, αλλά και των οικονομικών προβλημάτων στην Ελλάδα και των γεγονότων που συμβαίνουν στη Μέση Ανατολή και αλλού. Οι άνθρωποι ανησυχούν ότι μπορεί να αντιμετωπίζουν σήμερα μια κατάσταση παρόμοια με αυτή του 1177 π. Χ. με την κλιματική αλλαγή, τους σεισμούς, τους λιμούς από την ξηρασία και τις εξεγέρσεις.

Θα θέλατε το βιβλίο σας να μεταφραστεί στην Ελλάδα;

Απ: Ελπίζω ένας Έλληνας εκδότης να ενδιαφερθεί για τη δημοσίευση της μετάφρασης του βιβλίου μου. Πιστεύω ότι θα έχει μεγάλο ενδιαφέρον για πολλούς ανθρώπους στην Ελλάδα, όχι μόνο για τις συζητήσεις μου γύρω από την πτώση των πολιτισμών, αλλά και επειδή το μεγαλύτερο μέρος του μιλάει για το τι είναι αυτό που κατάρρευσε, συμπεριλαμβανομένων των Μυκηναίων της ελληνικής ενδοχώρας και των Μινωιτών στην Κρήτη. Οφείλω να παραδεχτώ ότι είμαι πολύ ευχαριστημένος που το βιβλίο πουλάει καλά παντού και σε τόσες διαφορετικές μεταφράσεις, γιατί αυτό σημαίνει ότι πολλοί άνθρωποι διαβάζουν για την Ύστερη Εποχή του Χαλκού, τους Μυκηναίους και τους Μινωίτες, γεγονός που με χαροποιεί ιδιαίτερα ως αρχαιολόγος.

Πηγή: Flashnews, με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ (Ελ. Μάρκου)